yaşlı Samanamız, bizim saygıdeğer öğretmenimiz kaç yaşındadır sence?

Govinda, “Altmışında vardır belki,” diye cevap verdi.

Siddhartha: Altmış yaşma geldi, öyleyken Nirvana’ya ulaşamadı.

Yetmişine, seksenine gelecek, sen de, ben de, biz de onun kadar
yaşlanacağız, egzersiz yapacak, oruç tutacak ve murakabeye dalacağız. Ama
Nirvana’ya ulaşamayacağız asla, o da ulaşamayacak, biz de. Ah, dostum
Govinda, öyle sanıyorum ki, ne kadar Samana varsa hiçbiri, ama hiçbiri
Nirvana’ya ulaşmayacak. Ele geçireceğimiz tek şey kimi avuntular, kimi
duyarsızlıklar olacak, birtakım beceriler elde edeceğiz ve bunlarla aldatacağız
kendimizi. Ama asıl önemli olan şeyi, o yollar yolunu bulamayacağız.”

“Böyle ürkütücü sözler söylemesen daha iyi olmaz mı, Siddhartha,” dedi
Govinda. “Aramızdaki bunca âlim kişiden, bunca Brahmandan, katı ve
saygıdeğer bunca Samanadan, arayıp duran, canla başla çalışan bunca kutsal
kişiden hiç kimse çıkıp da yollar yolunu nasıl bulamaz, bilmem?”

Ama Siddhartha alay olduğu kadar hüzün de içeren, biraz mahzun, biraz
alaycı bir sesle şöyle konuştu usulcacık: “Çok geçmeden, Govinda,
Samanaların yolunu, seoinle bunca zamandır yürüdüğü bu yolu terk edecek
dostun. Susuzluk çekiyorum, ah Govinda ve Samanaların bu uzun yolunda
susuzluğum şuncacık azalmadı. Bilme denen şeye susadım durdum hep, içim
sorularla dolup taştı sürekli. Yıllar yılı Brahmanlara başvurup sorularıma
yanıt aradım, Veda’larda yanıt aradım yıllar yılı. Belki sorularımı, dostum
Govinda, Kalao kuşuna ya da şempanzeye sorsam, bundan daha kötü, daha
aptalca ve daha yararsız bir şey yapmış olmazdım. Hiçbir şey
öğrenilemeyeceğini öğrenmek için hayli zaman harcadım ve harcıyorum hâlâ,
dostum Govinda; şimdiye kadar öğrendiğim tek şey, hiçbir şey
öğrenemeyeceğim oldu. İnanıyorum ki, bizim ‘öğrenme’ dediğimiz şey
gerçekte yok. Tek bir bilgi var, dostum, bu da dört bir yandadır, bu da
Atman’dır, benim içimde, senin içindedir bu da, her varlığın içindedir. Ve
artık şuna inanıyorum ki, bu bilginin bilme isteğinden, öğrenme isteğinden
daha azılı bir düşmanı olamaz.”

Govinda yolda durdu birden, ellerini kaldırarak şöyle dedi: “Böyle

konuşarak dostunu endişelendirmesen daha iyi olmaz mı, Siddhartha! Ne
yalan söyleyeyim, bu sözlerin korkutuyor beni. Hem düşünsene: Senin