Το θεώρημα του Φερμά

Δελτίο ΤΕΕ, Τεύχος 2117 - Δευτέρα 18 Σεπτεμβρίου 2000

Με επιστολή του προς το Ε.Δ. ο συνάδελφος Χρηστός Παπαδημητρίου, Π.Μ., αναφέρεται στο θεώρημα
του Φερμά (έτους 1641). Η εν λόγω επιστολή - την οποία δημοσιεύουμε με κάθε επιφύλαξη - έχει ως
εξής:

Θεώρημα του Φερμά (Έτος 1641)

"Είναι αδύνατο να βρεθούν τέσσερις φυσικοί αριθμοί X, Ψ, Ζ, ν, με ν >2, που να επαληθεύουν την
εξίσωση Χν+Ψν=Ζν"
ΑΠΟΔΕΙΞΗ
I) Δίνεται λοιπόν η εξίσωση Χν + Ψν = Ζν (1), όπου οι X, Ψ, Ζ, ν, που την επαληθεύουν, πρέπει να είναι
φυσικοί αριθμοί. Ζητείται να αποδείξουμε ότι, με ν >2, αυτό είναι αδύνατο.
II) Θα αποδείξουμε το θεώρημα αυτό με τη μαθηματική μέθοδο της "εις άτοπον απαγωγής".
Έστω λοιπόν ότι η εξίσωση (1) επαληθεύεται με φυσικούς αριθμούς X, Ψ, Ζ, ν, με ν >2. Τότε:
1) Θα επαληθεύεται και η εξίσωση: Ψν = (Ζ - X) ( Ζ ν-1 +... + χ ν-1) (2)
2) Ο Ψ θα είναι άρτιος ή περιττός.
Για την απόδειξη του θεωρήματος πρέπει και αρκεί να θεωρήσουμε τον Ψ περιττό. Διότι, εφόσον οι
εξισώσεις (1)Ξ (2) επαληθεύονται με φυσικούς αριθμούς X, Ψ, Ζ, όπου ο Ψ είναι περιττός, τότε θα
επαληθεύονται και με όλα τα κοινά πολλαπλάσιά τους (άρτια και περιττά). Άρα και με: Χσ = 2Ρ. X, Ψα =
2Ρ. Ψ, Ζα = 2Ρ. Ζ, όπου ρ οποιοσδήποτε φυσικός αριθμός.
Θεωρούμε λοιπόν τον Ψ περιττό.
Τότε, από την εξίσωση (1) προκύπτει ότι πρέπει:
α) Όταν ο X είναι άρτιος, ο Ζ να είναι περιττός, και
β) Όταν ο X είναι περιττός, ο Ζ να είναι άρτιος.
3) Ως γνωστό, για ν>= 2, είναι: Χν + Ψν < (X + Ψ)ν (3)
Τότε από την εξίσωση (1), προκύπτει ότι, για ν3 2, πρέπει να είναι:
Ζν < (X + Ψ)ν<->Ζ < X + Ψ, ήτοι: Ζ - X < Ψ (4)
Και, από την εξίσωση (2) και την ανισότητα (4) προκύπτει, ότι πρέπει να είναι: Ζν'1 +... + Χν 1 > Ψν1 (5).
4) Από τις ανισότητες (4) και (5), προκύπτει ότι, για ν>= 2, πρέπει να ισχύουν οι εξής εξισώσεις:
Ζ - X = Ψ - β (6) και Ζν_1 +... + Χν 1 = Ψν_1 + α (7), όπου οι α, β, πρέπει να είναι φυσικοί και άρτιοι αριθμοί.
5) Πρέπει πλέον από το σύστημα των τριών εξισώσεων: 92), (6) και (7) να μπορούμε, για ν > 2, να
βρούμε, (συναρτήσει των φυσικών αριθμών α, β), X, Ψ, Ζ φυσικούς.
6) Βρίσκουμε πρώτα τον Ψ.
Προς τούτο, θέτουμε στην εξίσωση (2) τις τιμές των δεύτερων μελών των εξισώσεων (6) και (7).
Η εξίσωση (2) γίνεται: Ψν = (Ψ - β) (Ψν1 + α) (8)
Για να βρούμε τον ζητούμενο αριθμό Ψ, (φυσικό και περιττό), από την εξίσωση (8), πρέπει να θέσουμε:
όπου Ψ - β = λμ (9)
και όπου Ψν"1 + α = κν . λν μ (10), όπου οι κ, λ πρέπει να είναι φυσικοί και περιττοί, και όπου ο μ, φυσικός
και 1<=μ<=ν (11).
Τότε από την εξίσωση (8), θα έχουμε τον Ψ: Ψ = κ . λ (12).
Από την εξίσωση (9) θα έχουμε τον β: β = Ψ - λ μ <->β = κλ - λμ, ήτοι: β = λ (κ - λ μ'1) (13).
Από την εξίσωση (10) θα έχουμε τον α: α = κ ν. λ ν_μ - Ψ ν’1 <-> α = κ ν λ ν'μ - κ ν_1 λ ν' \ ήτοι: α = κ ν_1 λ ν'μ (κ -
λ μ"1) (14).
Γ ια κάθε ν>= 2, πρέπει να είναι Ψ - β = Ζ - Χ < Ψ [Ως σχ. (6) και (4)]. 'Αρα, για κάθε ν3 2, πρέπει να είναι:
λ μ< κ . λ , ήτοι: κ > λ ^ (15).
Από τις ισότητες (12), (13) και (14) και από τις ανισότητες (11) και (15), προκύπτει ότι, με κάθε ζεύγος
περιττών αριθμών κ, λ, όπου κ > λ μ'1 και 1 £ μ £ ν, και για κάθε ν>= 2, θα έχουμε, κάθε φορά, μία τριάδα
γνωστών φυσικών αριθμών Ψ, α, β, όπου θα είναι α > β (16).
7) Πρέπει πλέον, για ν > 2, να μπορούμε από τις εξισώσεις (6) και (7), να βρούμε φυσικούς αριθμούς X,
Ζ, οι οποίοι πρέπει να ικανοποιούν την εξίσωση (8) Ξ (2) Ξ (1).
Εξετάζουμε την εξίσωση (8):
Η εξίσωση (8) μετασχηματίζεται στις εξισώσεις:
Ψ - β = β / α............ Ψ ν-1 (17) και Ψ ν1 + α = α / β . Ψ (18)
Επομένως οι εξισώσεις (6) και (7) ταυτίζονται, αντίστοιχα, με τις εξισώσεις: Ζ - X = β / α . Ψ ν'1 (19) και Ζ ν'
1+ . . . . + Χ ν-1 = α / β . Ψ ( 2 0 ) .
Παρατηρούμε λοιπόν ότι για ν > 2, οι εξισώσεις (19) και (20) είναι παράλογες. Διότι: 1) βρήκαμε ότι, για να
επαληθεύεται η εξίσωση (1) Ξ (2) Ξ (8), με φυσικούς αριθμούς X, Ψ, Ζ, ν, με ν > 2, πρέπει απαραίτητα: α)
Να ισχύουν οι ανισότητες: Ζ - X < Ψ (4) και Ζ ν_1 +... + χ ν-1 > ψ ν-1 (5), και β) να είναι α > β (16)
2) Για να ευσταθούν, για ν > 2, οι εξισώσεις (19) και (20), όπου α > β (16), πρέπει να ισχύοψ/ οι εξής
ανισότητες:
Ζ - χ < ψ ν1 (4) και Ζ ν'1 +... + X ν'1 > Ψ (5), πράγμα άτοπο, αφού για ν Κ 2, πρέπει να ισχύουν οι
ανισότητες (4) και (5).
Αφού, για ν > 2, οι εξισώσεις (19) και (20), άρα και οι ταυτιζόμενες με αυτές εξισώσεις (6) και (7),
αντίστοιχα, είναι παράλογες, τότε παράλογες είναι και οι ανισότητες (4) και (5), διότι από αυτές
προκύπτουν οι παράλογες εξισώσεις 96) και (7). Κατά συνέπεια, με ν > 2, είναι παράλογη και η εξίσωση
( 1).
8) Συμπέρασμα: Ώστε με κάθε φυσικό αριθμό Ψ, όπου Ψ = κλ, κ > λμ'1, 1<= μ<= ν, όταν ν > 2, δεν
μπορούμε να βρούμε φυσικούς αριθμούς X, Ζ, που να επαληθεύουν την εξίσωση Χν + ψ ν = Ζν (1), (ό, έ,
δ).
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Πολιτικός Μηχανικός
Υπάλληλος ΔΕΚΕ/ΠΚΜ Υ.Γ. Με την ίδια μέθοδο, συνέταξα την πρώτη μου 7σέλιδη εργασία στις 5-3-
2000. Ακολούθησαν δύο βσέλιδες: 20/4 και 26/5/2000. Τώρα την τελειοποίησα και την συνόψισα σε τρεις
σελίδες.