Professional Documents
Culture Documents
Жан Филип Рамо
Жан Филип Рамо
ТЕМА :
МЕНТОР: Изработилa:
Вонр. проф. м-р или д-рГоран Начевски Ma риана
Бошковска
Содржина :
1. Живот
1.1 Првите педесет години од животот и дејноста на Жан Филип Рамо (1683-1733)
1.2 Последните триесет години од животот и дејноста на Жан Филип Рамо (1734-
1764)
2. Листа на опери
2.1 Хиполит и Арисија
2.2 Кастор и Полукс
2.3 Дарданус
3. Листа на други познати дела на Жан Филип Рамо
4. Користена литература
1. Живот
Неговото постоење последните дваесет години било прилично монотоно. Празнината која
ја пронашол во општеството, го натерала да го избегнува. До самиот крај на неговиот
живот тој пишувал опери и балети, иако во поспоро темпо. Во октомври и ноемврри 1753
издал три балети од по еден чин; Daphnis et Egle, Lysis et Delie I Les Syborites. После девет
години го предал своето ново дело на Операта. Тоа било неговата втора comedie lyrique,
Les Palandis(Паладините). Ова било неговото последно преформирано ново дело.
Како што го напуштала креативната сила така поочајно се држел до својата моќ на
расудување. Продолжил со своите теоретски истражувања и жестоко ги одбранувал до
самиот крај. Било неколку дена пред да си го прослави својот осумдесет и први роденден
кога му тропнала смртта на врата.
,, Тој бил многу тенок, неговите црти длабоко зариени и вдлабнати, наговестувајќи ја
цврстината во неговиот карактер, неговите очи блескале со огнот кој му ја разгорувал
душата, ако некогаш згаснувал повторно го разгорувал на најситната прилика и Рамо му го
покажал на општеството истиот ентузијазам кој го предизвикал да напише толку
возвишени дела.”
2.1 Хиполит и Арисија
Главни улоги:
Hippolyte контратенор
Aricie сопран
Phèdre сопран
Thésée бас
Споредни улоги:
Jupiter бас
Pluto бас
Diane сопран
Arcas taille (мешавина на баритон и тенор-
баритенор)
Mercure taille
Првите кажани зборови Cruelle mere des amours во третиот акт го поставуваат
расположението, и тоа на трагична и кревка љубов.Потребата од љубов на кралицата
е поврзана и со физичка болка, таа не е само разочарана туку и посакува да ја стигне
смртта, со секој проустен збор, секоj гест што го креира таа провоцира чувство на
неописливо страдање. Средниот дел е далеку помек од првиот, ја содржи молитвата
на кралицата и овој тон без да е помалку очаен е значително помалку огорчен,
чувството на суровост ја има напуштено Фаедра. Божицата Венера скоро и ја
исполнила желбата. Музиката е далеку понежна. Точката во која Хиполитус си ги
открива чувствата кон Арисија и Фаедра огорчена враќа зборови полни со омраза
конфликтните чувства конвергираат кон дуетот помеѓу Фаедра и Хиполитус . Дијалогот
е страствен. Таа го зема мечот на Хиполитус во обид да се самоубие, но тој го
спречува тоа. Во тој момент влегува Тесеус, помислувајќи си дека Хиполитус се
обидувал да ја повреди жена му, по трет пат го моли богот Нептун да го исполни
ветувањето и да го казни неговиот посвоен син. Силата на ова дело се наоѓа во
контрастот на виолинската мелодија, со хармоничен ритам што се движи рапидно и
поспоро движечки бас.
Четвртиот акт се отвора со монологот на Хиполит Ah fault-il qu’en un jour.
Пренасочувањето на средината на сцената го прославува ловот со обемна употреба
на хорни. Финалето е посветено на конфронтацијата на Хиполит со морското
чудовиште, кое е портретирано со бурна музика во која флејтите репрезентираат
силни ветрови. Хиполит го најаваува своето заминување на Арисија и ја прачува дали
сака да го придружува. По малку хезитација се согласува. Двајцата љубовници се
ставаат под патронажа на Дијана. Забавата завршува за неполни две минути.
Ненадеен пад во тоналитетот го наговестува ова. Хиполит чекори кон чудовиштето, а
во позадина Арисија пее за трепетот што го конзумира нејзиното тело. Крајот на овој
акт е најчистиот трагичен момент во операта. Завршува со болното жалење на
Фаедра, кое е опишано како едно од најквалитетните листови од Француска Барокна
опера. Фаедра влегува во кадар и откако разбрала за ужасот што се случил, го
оплакува со длабоко чувство на каење и вина . Грмотевици и земјотреси ечат како да
ја наговестуваат несреќата што и следи. Кога таа завршува рефренот се повторува .
Чувството на непотребна загуба , младост и храброст изгубени поради слепа
насилност , виси над финалната сцена и тоа ја прави еден од моментите на чиста
трагедија.
Петтиот акт е во две слики. Првата започнува на истото место на кое заврши
четвртиот, во шумата каде што Фаедра беше потсетена на нејзината бесмисленост ,
сега стои осамениот крал. Тој станува свесен за својата грешка , обвинувајќи се себеси
се подготвува да се самоубие. Но стигнува Нептун кој му кажува на Тесеус дека
неговото присуство е сé уште потребно на светот. Згора на тоа, неговиот син не е
мртов, Дијана го земала Хиполит под нејзино крило. Тесеус ветува дека нема повеќе
да го допре или прегрне неговиот син, и неговите последни зборови му го посакуваат
добро потребниот мир на Хиполит кој не го почувствувал на градите на неговот татко.
Со изчеснувањето на Хиполит трагедијата е при крај. Втората слика е воздух со
чувство на блаженство во маѓепсани градини. Дијана и има подготвено изненадување
на Арисија, која пак сама не се гледа вредна за живеење. И го испраќа Зефирс кој со
себе го носи Хиполит, отпрвин си го игнорираат постоењето, но откако доволно долго
се погледнале, нивните чувства се прошируваат преку дует. И се заблагодаруваат на
Дијана, која пак пее едно соло во чест на среќно обединетите љубовници.
Првата изведба на ова дело во Операта се случило на 1 Октомври 1733. Единственото
запамптено име од тогашните изведувачи на делото е тоа на Jelyotte кој го пеел делот
на Љубов. Мле Пелисиер била Арисија, Трибоу како Хиполит, Мари Антиер како
Фаедра и Часе како Тесеус. После околу 40 изведби била тргната.
2.1. Кастор и Полукс
Главни улоги:
Castor контратенор
Pollux бас
Télaïre сопран
Phébé сопран
Jupiter бас
Venus сопран
Mars бас
Minerve сопран
Kaстор и Полукс се познати херои. Покрај тоа што се браќа, единот(Полукс) е бесмртен
а другиот (Кастор) е смртник. Кастор и одреден Линеус се ривали за раката на Телаира
ќерка на висок свештеник на Јупитер. Кастор ќе биде убиен и кога започнува операта,
погребната церемонија е во тек. Полукс оди за да го одмазди, откако го убива
Линсеус, ги изложува остатоците пред нозете на Телаира, тогаш со неприкриена
возбуда и брзина и ја понудува неговата љубов во замена на таа од Кастор. Таа
отпрвин изненадена од неговата несоодветна декларација, брзо смислува како може
да го искористи и инсистира Полукс да го убеди татко му да го врати Кастор во живот.
Јупитер повикан во неговиот храм, го информира син му дека Кастор единствено ќе
може да се врати на Земјата ако Полукс го заземе неговото место во подземјето, со
тоа да ја напушти бесмртноста. Со цел да му го просвети неговото судење и да му
прикаже што сé ќе изгуби со оваа жртва, ја повикува Хебе, претставничка на рајските
задоволства, која му дава предвкус на сé што го очекува во Олимпус. Но тој останува
отпорен на ова искушение. Тој мора да одолее не само на портите на пеколот туку и
на Фиби, која му искажува љубов, чија наклонетост ја одбива, таа пробува да го врати,
а Телаира го бодри да оди напред. Со помош од Меркур, влегува низ портите, го
пронаоѓа Кастор. После дуел од великодушност, помеѓу двајцата, Кастор се согласува
да оди назад на Земјата само за да ја види Телаира за последен пат и да и каже дека
нема да ја прифати жртвата на Полукс. Но додека љубовниците се збогуваат еден од
друг, Јупутер се појавува за да им соопшти дека двајцата браќа ќе ја делат
бесмртноста.
Акт 1
Акт 2
Полукс ги искажува своите контрастни чувства во аријата Nature, amour, qui partugez
mon Coeur. Ако и ја исполни желбата на Телаира и го убеди татко му да го врати брат
му од мртвите , тој знае дека ќе ја изгуби шансата некогаш да ја има Телаира како
жена. Но конечно одлучува да и ја исполни желбата. Јупитер се спушта одозгора,
Полукс го прашува дали може да го врати Кастор на земјата. Јупитер кажува дека е
немоќен за да ги смени законите на судбината. Единствениот начин на кој ќе може да
го вратат Кастор е ако Полукс го заземе неговото место во подземниот свет. Одлучува
да го направи тоа и покрај тоа што знае дека нема да ја види Телаира повеќе. Јупитер
се обидува да го одврати со Небесните задоволства, но Полукс не дозволува ништо да
му го пресече патот.
Акт 3
Акт 4
Сцената ги покажува елипските полиња на пеколот каде што Кастор ја пее аријата
Séjours de l'éternelle paix огорчувајќи го загубата на неговата љубов. Со
пристигнувањето на Полукс се случува мешање помеѓу духовите кои подоцна се
растеруват поради индигнација. Го пронаоѓа Полукс кој е изненаден што го гледа брат
му и музиката се проширува и со топлина кулминира во дует. Следува долг разговор
во кој Полукс си ги искажува своите чувстава кон Телаира и му кажува за своето
жртвување. После тоа Кастор е донесен од страна на Меркур откако изјави дека нема
да остане на земјата повеќе од еден ден.
Акт 5
Приказната се врти околу љубовта помеѓу Дарданус и Ифиз, ќерка на Теусер, чии
чувства еден кон друг се непознати на почетокот. Теусер е во војна со Дарданус, и ја
има ветено раката на ќерка си на Антенор, соседен крал, чија љубов кон младата
мома го натерала да му помогне на татко и, Теусер, во неговата битка со синот на
Јупитер. Со соучество на еден волшебник, Исменор, чие име потекува од Тасо,
отколку од Античка Фригија, Дарданус се сретнува со Ифиз. Шокиран од нејзината
тајна, ја споделува својата. Неговата смелост ќе го чинела неговата слобода па и
неговиот живот да не била пружена помошта од Венера, отсекогаш од помош на
љубовниците. И други богови стапнуваат на неговата страна и чудовиште е пратено да
испрати казнувачки напад врз навредувачкиот Теусер. Со неблагодарна галантрија,
Дарданус се понудува да го уништи агресорот и во извршување на неговата мисија, му
го спасува животот на ривалот, кој подлегнувал на нападите на чудовиштето кога
Тројанскиот принц пристигнал. По интервенција од страна на Венера, Антенор се
повлекува, Теусер попушта и Дарданус и Ифиз се среќно земени.
Дарданус за првпат бил изведен на 19 ноември 1739, и имала вкупно дваесет и шест
изведби. Делото било толку наполнето со музика, тие изјавиле, дека за цели три саати
никој во оркестарот немал време да кивне.
Акт 1
Првиот акт е ставен на место полно со мавлозеи, возвишени во чест на паднатите
војници, кои изгубиле за време на битка со Дарданус. Не запознава со Теусер,
неговата ќерка Ифиз, нејзиниот предвиден маж Атенор и вообичаената толпа на луѓе
и војници. Главното расположение е едно на решителност, засилено од борбена
песна во позадина. Приватната болка на Ифиз, споделена со никој не внесува во
актот. Ифиз претпоставува дека е заљубена во некој кој нема никаква претсава за
нејзината љубов и кој, како што таа фантазира, нема никаква грижа за нејзините
чувства. Засрамена е од нејзината страст кон непријателот на нејзината држава и
бунтува против злобниот бог Амор кој ја оставил со тоа. Второто расположение е тоа
на Детирминаија и е видено најдобро за време на дуетот помеѓу двата крала. Тусер
објавува дека следи победа над Дарданус. Ифиз не е сигурна дека ќе победат во
битка со синот на врховниот Јупитер, но народот слави за предвидениот триумф како
и да е. Ифиз одлучува да побара помош од магионичарот Исменар.
Акт 2
Вториот акт, музички, е исто толку интересен како и првиот. Се одигрува на запуштено
место со храм во позадината. Осаменото место е тајното место на Исменор,свештеик
на Јупитер. Таму тој се обидува да ги реши љубовните проблеми на Дарданус, Ифиз и
Антенор, еден по еден и помеѓу себе. Неговото соло Tout l’avenir est present a mes
yeux e придружен речитатив со фрагменти од прелудиумот. Потоа е изненаден што го
гледа Дарданус на непријателска територија. Тоа што Дарданус го бара од Исменор е
да се види со Ифиз. Највпечатлив дел од актот е вториот рефрен во кој магионичарот
го предупредува Дарданус дека тој мора да ги ‘’Почитува правилата на пеколот,
инаку твојата загуба е сигурна’’ и му ургира да запамти дека “Под цеќињатa чии
задоволства те водат тебе, длабоки бездни се прозеваат”. Дијалогот помеѓу
Исменор и Дарданус, помеѓу Дарданус маскиран како Исмерон со Ифиз, покрива
голем опсег на мисли и чувства. Благодарност, барања, инструкции, одговори,
страстна надеж и страв, срам... Најдобрите моменти се тие во кои Ифиз и Дарданус си
ги признават чувствата.
Aкт 3
Третиот акт има благородно започнување како и сите други. Во галерија на Тесусер
Ифиз се затворила сама, чувствувајќи се виновна за заробувањето на Дарданус.
Понатаму во актот за време на прославата оджана во чест на победата се појавува
чудовиштето испратено од страна на Нептун. Антенор ветува дека ќе го победи.
Акт 4
Во овој дел од операта Венера се симнува од небото во кочија во која спие Дарданус,
таа го спасила. Тој е во длабок сон поради соништата кои му ги дава Венера во обид
да го држи таму подолго време. Му го покажува чудовиштето и му кажува дека еден
да задржи тоа што го сака е награда резервиарана само за тие што знаат како да ја
заслужат и одржуваат. Овој акт е многу уникатен во ниееден друг дел нема истурено
толку многу од таа течност на илузија,магија, шарм кои се негови одлики. Во вториот
дел е реалистичен отколку што е одмаздлив. Бурата која се собира во знак на
подлегнувањето на Атенор со чудовиштето кое фрла оган, се трга со пристигнувањето
на Дарданус кој го спасува.
Акт 5
Во палатата на Теусер, се имаат собрано луѓе кои си помислуваат дека Атенор го има
победено чудовиштето, тоа е се додека не се појавува Дарданус. Тогаш се
запознаваат со вистинскиот спасител. Атенор го замолува Теусер да му дозволи на
Дарданус да ја земе Ифиз за жена, но тој не е сигурен. Од небесните височини се
симнува Венера заедно со Химен(бог на бракот и мирот). Ифиз и Дарданус го пеат
дуетот Des biens que Venus nous dispense. Купид и Плежер играат радосни за
спојувањето на љубовниците.
3. Листа на познати дела
Опери:
1. Tragédies en musique
1.1Hippolyte et Aricie
1.2Castor et Pollux
1.3Dardanus
2.Опера-балет:
2.2 Les Indes galantes
2.2 Les fêtes d'Hébé or les Talens Lyriques
2.3 Les fêtes de Polymn
2.4 Le temple de la gloire
3. Pastorales héroïques
3.1 Zaïs
3.2 Naïs
4. Comédies lyriques
4.1 Platée
5. Изубени дела
5.1 Самсон
5.2 Линус
6. Мотети
6.1 Deus noster refugium
6.2 In convertendo
4. Користена литература
Cuthbert Girdlestone