Christine Joy T. Quejada
Kinuha niya ang mga plato upang hugasan ang
N-11
URI NG PANGUNGUSAP AYON SA KAYARIAN
1. Payak - pangungusap na iisang diwa lang ang
tinataakay. Ito ay maaring may payak o tambalang
simuno at panaguri.
Halimbawa:
-Si Nelson Mandela ay lumaban din sa
diskriminasyon.
2. Tambalan - pangungusap na nagta-
taglay ng dalawang kaisipan o sugnay na
makapag-iisa o higit pa. Ginagami-tan ito ng
pangatnig na magkatim-bang gaya ng at, pati, o,
ni, maging, saka, ngunit, habang, subalit
Sugnay- lipon ng mga salita na may simuno at
panguri.
2 uri ng Sugnay
Sugnay na makapag-iisa (Punong Sugnay) –
nauunawaang ganap o buong kaisipan
Sugnay na di-makapag-iisa (Pantulong na sugnay)
– kulang ang kaisipan.
Halimbawa:
Tutularan mo ba sina Nelson at Rosa o magdurusa
ka na lamang habambuhay.
Ihain na ang pansit saka dalhin mo na rito ang
halaya.
1.Naghintay si Joe kay Lina ngunit si Lina ay nasa
opisina pa.
2.Kaarawan ni Gemma ngayon kaya si Luisa ay
naghahanda para sa selebrasyon.
3.Dumating na sina Carlo at Nina sa bahay at si
nanay ay tuwang-tuwa
3. Hugnayan – pangungusap na binu-buo ng isang
sugnay na makapag-iisa at sugnay na di makapag-iisa.
Pinag-uugnay ito ng mga pangatnig na kung, nang,
upang, dahil, sapagkat, habang, bago, kapag ,kasi,
kaya, para at iba pa. Makikita rito ang ugnayang sanhi
at bunga.
Halimbawa:
Nanalo si Nelson Mandela nang tumakbo siya sa
pagkapangulo.
mga ito.
Habang pinalalamig ang leche flan, ihanda na
ninyo ang plato.
4. Langkapan – pangungusap na binu-buo ng
dalawang o higit pang sugnay na makapag-iisa at
isa o higit pang sugnay na di makapag-iisa.
Halimbawa: Si Nelson Mandela ay tumakbo sa
pagkapangulo at nanalo siya nang suportahan ng
kanyang mga kalahi.
Hugasan mo na ang bigas at isalang mo na ito,
bago ka manood ng telebisyon.
Kung papasok ka ngayon, maligo ka na at
magbihis ng malinis na damit.
MGA URI NG PANAGURI
1. Panaguring pangngalan
TIYAK kapag ang ginagamit na panaguri ay
pantangi
Hal. Tinawag ng doctor si Eula
DI-TIYAK kapag ginagamit na panaguri ay
pambalana, maliban kung may kasamang
panghalip na pamatlig
Hal. Umawit si Sarah ng kundiman
2. Panaguring panghalip
Ang ginagamit na panaguri ay maaring panghalip
panao o panghalip na pamatlig
Hal. Siya ang kasama mo
Ito ang bahay ni Juan
3. Panaguring pang-uri
Maaring isang salita o isang parirala
Hal. Mabuti ang batang may disiplina
Masipag si Christian
4. Panaguring pandiwa
Hal. Naglalaba siya
Umakyat ang mga bata sa bundok
KATAWANIN yaong pandiwang likas na di
nangangailangan o di malalagyan ng tuwirang
layon
Hal. Gumising siya nang maaga kanina
Kumulo ang tubig
GANAP NA PALIPAT yaong pandiwang lagging
may kasamang tuwirang layon. Hindi maaring
alisin ang tuwirang layon nang hindi masisira ang
kabuuan ng diwa ng pangungusap
Hal. Nagpatay ng baboy si Mang Gusting
Nagpapatakbo ng sasakyan si Mang Tiago
 DI SAPILITANG PALIPAT yaong maaring
mayroon o walang kasamang tuwirang layon
Hal. Kumain siya
Kumain siya ng pansit luglog sa palengke
5. Panaguring pang-abay
Nagiging panaguri ang pang-abay
Hal. Kanina pa umalis si Joyce
Sa ifugao pumunta ang mga bisita
6. Panaguring pawatas
Ginagamit bilang panaguri ng pangungusap
Hal. Umawit ang kinalilibangan ni michelle
Manggagamot ang nagging trabaho niya sa
lungsod
MGA URI NG PAKSA
1. Paksang pangngalan
Hal. Inaalagaan ni josh ng mabuti ang manok
Naghihintay ng uwian ang mga estudyante
2. Paksang Panghalip
Hal. Natapakan ko siya.
3. Paksang Pang-uri
Hal. Binoto nila ang pinakamaganda sa lahat
4. Paksang Pandiwa
Hal. Binigyan niya ng pagkain ang nanlilimos na
bata
SUGNAY
Ito ay lipon ng mga salita na may paksa at
panaguri na maaaring buo o di-buo ang diwang
ipinapapahayag
Hal. Humiram si Kris ng lapis para sa pagbuo ng
tula
Sugnay na makapag-iisa
May paksa at panaguri na bou ang diwang
ipinapahayag. Tinatawag din itong punong sugnay
Hal. Nakasulat si Zanjoe ng isang mainam na
sulatin
Ang kanyang ama ay isang guro
Sugnay na di makapag-iisa
May paksa at panaguri subalit di-buo ang
diwang ipinapahayag
Hal. Nang kami ay lumuwas sa Maynila
Nang nahulog ang bata sa puno
GAMIT NG SUGNAY
1. Pangngalan ang sugnay na di makapag-iisa ay nasa
pangngalang gamit kapag paksa ng pangungusap
Hal. Hindi ko alam kung bakit sila nawawala
Kapag di ka naglubay ay lalo kang iiyak
2. Pang-uri ang sugnay kapag ang sugnay na di
makapag-iisa ay panuring ng pangngalan na
pinangungunahan ng panghalip na pamanggit na
na, -ng kung matutumbasan sa ingles ng mga
salitang who,which, and that
Hal. Ang banaue rice terraces na binagtas nila ay
napakaganda
Ang dahong nalaglag sa puno ay tinangay ng
hangin
3. Pang-abay nagiging pang-abay ang sugnay kapag
ang sugnay na di-makapag-iisa ay panuring ng
pandiwa, pang-uri o pang-abay
Hal. Kami ay titiwalag na kung sila ay sasanib sa
atin
Sila ay aalis bukas kung nakabili na sila ng tiket
KAYARIAN NG PANAGURI
1. Panaguring Parirala
Ay maaaring pariralang pang-ukol o pariralang
pawatas na gumaganap ng tungkulin ng
pangngalan, pang-uri o pang-abay
(pang-ukol)
Hal. Hingil sa pagpapabahay sa mahihirap ang
kumprehensya kahapon
(pawatas)
Hal. Mag-aaral magmaneho ng awto an
aasikasuhin niya ngayong bakasyon
2. Panaguring Sugnay
Ang sinabi niya ay ipapadala raw kami sa
Malaysia
Payak
1. Panaguring tambalang pangngalan
Hal. Ang inutusan ko ay si bong at mike
2. Panaguring tambalang parirala
Hal. Hingil sa kalusugan at tungkol sa wastong
pagkain ang nilalamn ng mga artikulo
3. Panaguring tambalang sugnay
Hal. Ang iniutos niya ay samahan mo kami sa sine
at ipasyal mo kami sa rizal park
KAYARIAN NG PAKSA
1. Paksang iisahing salita
Hal. Sila ay bibigyan ng seminar tungkol sa
pagplaplano ng pamilya
2. Paksang pariralang pang-ukol
Hal. Ang para sa amin ay sa inyo na
3. Paksang pariralang pawatas
 Hal. Nakawiwili ang panghuni ng ibon sa parang
4. Paksang sugnay
Hal. Na mayaman sa likas na kayamanan ang
Pilipinas ay hindi mapasusubalian

Payak
1. Tambalang Salita
Hal. Si Balagtas at si Husing Sisiw ay makatang
Pilipino
Kahanga hanga ang mabait, matalino at masipag
2. Simunong tambalang parirala
Hal. Libangan ng kanyang may bahay ang
magbasa ng mga magasing tagalog at manood ng
pelikulang Tagalog
3. Simunong tambalang sugnay
Hal. Kung ikaw ay mag-aaral o ikaw ay
magbabakasyon ngayong tag-init ay pasyahan mo
na

SANGGUNIAN

Vaneza T. (2013, July 27). Kayarian ng panaguri at

paksa.
Retrieved from
http://www.slideshare.net

May (2014, September 15). Ang Sintaksis sa wikang

Filipino.
Retrieved from
http://slideserve.com