PANIMULA

N
-BSE FIL 1- FIL 5

CHLESEA MARIE A. AREOLA

BSED FIL-1

Kasaysayan
Kasaysayan ng Linggwistika
Linggwisti ka
 A. Kasaysayan ng Linggwistika
Masasabing nagsimula ang maagham na pag-aaral sa wika mula nang
magtanung-tanong ang tao ng ganito:
 Bakit hindi magkakatulad ang mga wikang sinasalita ng tao?
 Papaano nalikha ang unang salita?
 Ano ang relasyon ng katawagan at ng bagay na tinutukoy nito?
 Bakit ganito o gayon ang tawag sa ganito o ganiyong bagay? …
atbp.
• Mga Teologo(Theologians)
 Sa kanil
anila
a nagb
nagbuh
uhat
at ang
ang mgamga unan
unang g sago
sagott sa mga
mga gayo
gayong ng
katanungan.
 Sinasabing nilikha ng Diyos ang wika.
 Sinasabing ang pagkakaroon ng ibat-ibang wika sa daigdig ay
parusa ng Diyos sa pagmamalabis ng tao !gaya ng natalakay sa kabanata "#.
•Subalit ang mga palaaral nang unang panahon$ tulad nina Plato
at So%rates$ ay hindi nasiyahan sa mga ganong paliwanag ng
simbahan.
•&agsimula silang maglimi tungkol sa wika.
•Sa kanil
anilan
angg mga
mga sinu
sinula
latt ay maba
mabababakkas ang
ang kanil
anilan
angg halo
halos s
walang
walang katapus
katapusang
ang pagtatal
pagtatalu-tal
u-talo
o tungko
tungkoll sa pinagmu
pinagmulanlan at
kakanyahan ng wika.
• Mga mambabalarilang Hindu
'auna-unahang pangkat na kinilala sa larangan ng linggwistika.
 &ang panahong iyon$ naniniwala ang mga tao na wika ng Diyos
ang ginamit sa matatandang banal na himno ng (breo.
 Mahabang panahong hindi nila ginalaw ang istilo ng lenggwahe
ng nasabing mga himno kahit nakaiwanan na ng panahon sa
paniniwalang paglapastangan sa gawa ng Diyos ang anumang
isasagawang pagbabago dito.
• Subalit nagpunyagi ang mga palaaral na )indu.
-Sinu
-Sinuri
ri nila
nila ang
ang matan
matandandang g wikang
wikang ginam
ginamitit sa nasab
nasabing
ing mga
mga
himno*sa  palatunugan, palabuuan, palaugnayan,palaugnayan,
sa layun
layuning
ing makatu
makatulon
long
g sa pagpa
pagpaliw
liwan
anag
ag ng diwa
diwa ng
halos di maunawaang mga himno.
• Ang mga pagsusuring isinagawa ng mga mambabalarilang )indu
ay naging simula ng mga pag-aaral sa ibang wika sa (uropa.
• Mapapatunayan ito sa mga terminolohiyang teknikal na ginamit ng
mga unang mambabalarilang )indu na hangggang sa kasalukuyan
ay ginaga
agamit pa ng mga makabago agong mambaba abalari
arila at
linggwista.
• Sa mga wikang +riyego at ,atin$ unang nagkaanyo ang wika sa
tuna
tunayy na kahu
kahululuga
gann nito
nito$$ sapa
sapagk
gkat
at ang
ang mga
mga wika
wikang
ng ito
ito angang
dalawang magkasunod na wikang unang nalinang at lumaganap
nang puspusan sa (uropa ng panahong iyon.
 • Mapapansin kung saan unang nalinang ang sibilisasyon ay doon
din unang nagkaanyo ang kauna-unahang maagham na pagsusuri
sa wika.
  Aristotle at ang pangkat ng mga Stoics
- "lan lang sa mga linggwistang laging nababanggit nang mga
panahong yaon.
- "tinuturi
"tinuturing
ng na syang
syang nagsipa
nagsipangu
nguna
na sa larang
larangan
an ng agham
agham 
wika.

Panahon ng Kalagitnaang Siglo

!Middle Ages#
 )ind
)indii gaan
gaanon
ong
g umun
umunla
lad
d ang
ang agha
agham-m-wi
wikka sapa
sapagk
gkat
at ang
ang
napa
napagtgtuu
uuna
nang
ng-p
-pan
ansi
sin
n ng mga
mga pala
palaar
aral
al noo
noon ay kung
ung
papaanong mapapanatili ang ,atin bilang wika ng simbahan.

Panahon ng Pagbabagong Isi (!enaissan"e)

 Dahil sa mabilis na pag-unlad ng sibilisasyon at paglaganap
ng karun
arunun
unga
gan
n sa iba
ibat-
t-ib
iban
angg pani
panig
g ng daig
daigdi
dig
g mula
mula sa
+re
+resya
sya at omaoma$ ay nagi aging masusi
susi at puspu
spusan
san ang
pagsusuring panlinggwistika sa mga wikang +riyego at ,atin
dahil sa napakarami
napakarami at ibat ibang karunungang
karunungang sa dalawang
dalawang
wikang ito lamang matatagpuan.
 Ang pag-aaral sa mga wikang +riyego at ,atin ay
nakaimpluwensya sa ibat-ibang wika sa (uropa.

Wikang Ebreo
-orihinal na wikang kinasusulatan ng Matandang/ipan.
-pinanin
-pinaniniwal
iwalaang
aang siyang
siyang wikang
wikang 0sinasal
0sinasalita
ita sa paraiso
paraiso kayat
kayat
inakalang
inakalang lahat ng wikay dito nag-ugat$
nag-ugat$ pati na ang +riyego at ,atin na
syang unang mga wikang kinasalinan ng nasabing Bibliya.

Pagsait ng ika#$% siglo&

 &agkaroon ng malaganap na pag-unlad ang aghamwika.
 &agkaroon ng mga pananaliksik sa pinagmulan ng mga wika na
human
humantotong
ng sa pagpa
pagpapa
papa
pang
ngka
kat-p
t-pang
angka
katt ng mga
mga ito ayon
ayon sa
pinagmulang angkan.
 Ang
Ang pagsu
agsusu
surri sa mga wik
wika ay hindi lamanamangg palar
alara
awan
!descriptive# kundi sumasagot pa rin sa 0bakit ng mga bagay-
bagay tungkol sa wika.
 ,umitaw ang ibat-ibang disiplina sa linggwistika.
• Sa panahong itoy nakilala ang tungkung-kalan sa linggwistika na
labis na nakaimpluwensya sa larangan ng linggwistika sa (uropa:
 Bopp !Sanskrito#
 +rimm !Aleman# at
 ask !"slandi%#
 • Ang mga linggwistang itoy sinundan ng marami pang iba tulad
nina:
• Rappf •Madvig
• Bredsdorff •Muller
• Schleicher •Whitney
• Curtios •at marami pang iba.
 /inangka nilang ihambing ang mga wikang tulad ng Sanskrito$
•

+riyego$ ,atin$ "talyano$ (spanyol$ Pranses$ atbp. sa wikang (breo

na itinuturing ngang pinakasimula ng lahat ng wika sa daigdig ng
mga panahong iyon.
• Ang mga pananaliksik sa larangan ng linggwistika sa teknikal na
kahulugan nito$ ay alam nating karakarakang nauunawaan ng mga
hindi linggwista.
o Muller at Whitney ( 1234-56#
- nagsikap na maging payak ang pagtalakay sa mga prinsipyo at
simulain at agham na ito upang mapakinabangan ng mga paaralan.
Sa paglakad ng panahon$ ibat-ibang modelo o paraan ng
•

paglalarawan sa wika ang lumaganap sa daigdig.

,umitaw ang itinuturing na makabagong pamamaraan ngunit
•

masasabing nananatiling hindi nagagalaw ang makalumang

pamamaraan.
 )al. )anggang sa ngayon ay wala pang kinikilalang
pamamaraan na maaaring higit na mabuti sa pamamaraan
ni Panini sa paglalarawan ng gramatika ng Sanskrito.
 +ayundin sa gramatika ng (breo na nalinang noong
'aligatnaang Siglo at sa gramatika ng 'lasikang Arabiko at
"ntsik.
Linggwistikang Hist#$ika% (Historical Linguistics)
•

 "tinuturing na kauna-unahang disiplina sa linggwistika na

naglalayong magpatotoo na ang mga wika sa daigdig ay
mula sa ibat-ibang angkan.
  Ang ganitong simulain ay pinatunayan sa pamamagitan ng
pag-alam sa mga salitang magkakaugat ! cognates# sa mga
wika.
 Sa payak na pakahulugan$ ang mga wikang katatagpuan
ng sapat na dami ng mga salitang magkakaugat$ bukod sa
malaking pagkahawig sa palatunugan$ palabuuan$ at
palaugnayan ay pinapangkat sa isang angkan.
 Naging &atag'&(ay )a ang %inggwistikang *ist#$ika% )i%ang
isang +isi(%ina sa %inggwistika,
7o… naging matagumpay ang linggwistikang histori%al kayat
noong 1854 masasabing napangkat halos ang lahat ng wika sa daigdig.
• B%'&nt$itt
 "sa sa nagpasimula sa pag-aaral sa angkang Malayo-Polinesyo na
pinagmulan ng ibat-ibang wika sa Pilipinas.
  Sinasabing sya ang nakaimpluwensya kay i9al upang
magtangka ring magsagawa ng ilang pag-aaral sa mga wika sa
Pilipinas$ tulad ng /agalog.
• S'&'n#+ kay B%'&nt$itt ang i)a (ang %inggwistang
t'%a+ nina
 7tto Dempwol$ 7tto S%heerer$ ;rank Blake$ <. Douglas <hretien$
<arlos <onant$ )arold <onklin$ "sidore Dyen$ i%hard )oward
M%'aughan$ at <e%ilio ,ope9 ng Pilipinas. !%. +on9ales$ et. al.$
185=#
• Linggwistikang Ist$'kt'$a%
/St$'0t'$a% Ling'isti0s
 Sinundan nito ang ,inggwistikang )istorikal.
 &agbibigay diin sa pagsusuri sa distribusyon ng mga ponema at
morpema sa isang salita o pangungusap.
 "bat-ibang mahahalagang pag-aaral ang isinagawa sa mga
diyalekto sa Asya$ Australya at sa Amerika sa ilaim ng disiplinang
ito.
• &gunit sa pagsusuri sa balangkas ng mga pangungusap sa ibat
ibang wika ay nangangailangan ang mga dalubwika ng mga
simbolong pamponetika at pamponemika upang kumatawan sa ibat
ibang tunog.
•  /aong 1254 lumitaw ang "PA !"nternational Phoneti% Alphabet# na
gumamagamit ng hindi kukulanging >44 simbolo.
 Ang gayong dami ng simbolo ay naging suliranin hindi lamang sa
mga dalubwika kundi gayundin sa bumabasa ng bunga ng
kanilang pananaliksik.
 &agsimulang umisip ang mga dalubwika kung papaano nila
magagawang payak ang kanilang isinasagawang paglalarawan
sa mga wikang kanilang sinusuri.
• P#n&a
 )indi nagtagal ay lumitaw ang ponema ! phonemes# na naging
palasak na palasak hanggang sa kasalukuyan.
 Sa pamamagitan ng ponema ay naging payak ang paglalarawan
sa palatunugan ng isang wika sapagkat kakaunting simbolo na
lamang ang ginagamit.
 Sa ".P.A. ay binibigyan ng katumbas na simbolo pati mga alopono
ng isang ponema kayat lubhang napakarami ang ginagamit na
mga simbolo.
  Ang ponema ay itinuturing na panulukangbato ng
linggwistikangistruktural.
 +umagamit din ang mga instrukturalista ng katawagang
morpema !morpheme# sa pagsusuri sa palabuuan ng mga salita
ng isang wika.
  Ang linggwistikang istruktural ay naging popular noong 186
hanggang 1866.
 &amukod-tangi sa panahong ito ang pangalang ,eonard
Bloom@eld ng Amerika.
 Subalit sa paglakad ng panahon ay napansin ng mga dalubwika
na hindi sapat na ilarawan lamang ang mga balangkas ng mga
pangungusap.
 "nisip din nilang kailangan ding alamin kung 0bakit at kung
0paano nagsasalita ang tao.
• Ang mga pantas (philosophers! mga si"ologo (psychologists! antropologo
(anthropologists! at maging mga inhinyero (engineers ay nangangailangan ng
isang #i"ang inilalara#an sa pamamagitan ng isang maagham na pamamaraan
upang "anilang higit na maipahayag ang "anilang "arunungan sa isang mabisa!
tiya" at te"ni"al na paraan.
• L#gi0a% Synta2
 Pinabuti at pinayaman ni  !ellig Harris na hindi nagtagal at
nakilala sa tawag na 0transormational o 0generatie grammar.
• Linggwistikang Sik#%#*ika%
("sycholinguistics)
 Sinasabing bunga o resulta ng gramatika heneratibo upang
lalong matugunan ang pangangailangan sa larangan ng
sikolohiya.
 Si )arris ang kinikilalang transitional @gureC mula sa
istruktural tungo sa linggwistikang heneratibo.
• Ant*$#(#%#gi0a% Ling'isti0s
 Pinangungunahan nina Boas$ Sapir$ hor$ Malinowski$ 'roeber$
at /rager.
• "ag&&i0 M#+%
ni $enneth %i"e
&agbibigay-diin sa pagkakaugnayan ng anyo ! #orm# at ng gamit

!#unction#.
 Ang isang anyo at gamit sa disiplinang tagmemiko ay
itinuturing na isang yunit na may sariling lugar o $slot% sa isang
wika.
 Ang isang yunit ay may ibat-ibang antas:
 Antas ng Ponema ! phoneme level#
 Antas ng Morpema (morpheme level #
 Antas ng Salita ! word level #
 Antas ng Parirala ! phrase level#
 Antas ng Sugnay !% lause level#
 Antas ng Pangungusap  (sentence level) at 
 Antas ng /alakay (discourse level #.
Phrase#Stru"ture Trans'ormational eneratie Model
• Masasabing nag&ugat sa 'logical synta).
 • Ditoy namukod-tangi ang pangalan ni <homsky.
• &ay  pagkakahawig sa linggwistikang sikolohika ang  pagtarok  sa
0sinasa)i  at  0+i sinasa)i  ng nasasalita sa kanyang sariling wika.
• M#+%#ng n$ati3-S&anti0s
Sinundan nito ang trans#ormationalgenerative.
 'ung ang una ay nagbibigay-diin sa #orm o anyo$ ang huli
naman ay sa meaning o kahulugan.
 Ditoy nakilala ang pangalang ,akoE$ ;illmore$ M%<awley$ <hae$
atb.
 Sa Pilipinas$ masasabing ang pinakapalasak na modelo ay
istruktural pa rin.
 Bukambibig na din ang modelong trans#ormationalgenerative ni
<homsky at ng kanyang mga kasamang tulad nina Fa%obs at
osenbaum ngunit waring ang modelong itoy hindi makapasok sa
larangan ng pagtuturo ng wika sa mga paaralan.
 Ang modelong  generativesemantics  ay nagsisimula nang pumalit
sa modelong transormational-generatie$ gayundin ang modelong
'ase #or 'ase ni ;illmore.
 Panahon lamang ang makapagsasabi kung aling modelo ang sa
dakong huli ang totohanang papalit sa modelong istruktural.
 Sa kasalukuyan$ marami pang lumilitaw na modelo sa linggwistika.
Mathematical Linguistics o Linggwistikang Matematikal
 Ang pinakahuli at ang ipinapalagay na siyang magiging
pinakamalaganap at gamitin sa mga darating na araw .
  /inatawag din itong $computational linguistics%.
 )indi man ito gaanong nalilinang sa ngayon$ halos natitiyak
na itoy magiging palasak sa malapit na hinaharap dahil sa
pagdatal ng 0%omputer sa lahat halos ng larangan ng pag-
unlad.
 *. Kasaysayan ng Linggwistika sa Piliinas
•Ayon kay <onstantino !185G tingnan din ang Asun%ion-,ande 1854:
 Ang pag-aaral sa mga wika ay mapapangkat sa tatlong
panahon:
 Panahon ng mga 'astila
 Panahon ng mga Amerikano
 Panahon ng 'alayaan o 'asalukuyang Panahon

o Pana*#n ng &ga Kasti%a

 &agsimula noong ika-13 na daantaon at natapos noong ika-
18 na daantaon.
 Ayon kay S%heerer$ ang pag-aaral sa mga wika ay isinagawa
ng mga misyonerong 'astila na karamihan ay mga paring
 )eswita at Dominikano sa layuning mapabilis ang
pagpapalaganap ng 'ristiyanismo sa dakong ito ng daigdig.
 &apatunayan ng mga misyonerong 'astila na higit na madali
na sila ang mag-aral sa mga katutubong wika kaysa ang
mga 0ndios ang turuan ng wikang 'astila.
 +anito ang naging karanasan ng mga misyonerong 'astila
sa /imog at )ilagang Amerika. !%.. Phelan 1866#.
 'ayat nang dumating sa <ebu noong Pebrero 1=$ 1836
ang 3 na paring Augustinian na kasama ni Adelantado Miguel
,ope9 de ,egaspi$ ay gayon nga ang kanilang isinagawa sa
pagpapalaganap ng relihiyong 'atoliko omano.
 Ang sabi ni Phelan:
/he riars had learned the ne%essity o prea%hing the +ospel to
the naties in their own tongues. 7nly thus %ould the
message o <hristianity %ould rea%h the "ndians hearts. /he
naties were to be asked to repudiate their pagan %ults but
not their mother tongues."n 162$ the (%%lesiasti%al Funta eHtended
this aHiom o Spanish missionary pro%edure to the
Philippines.
• Ang mga pag-aaral sa wika na isinagawa ng mga prayle$ kung
sabagay$ ay mga pag-aaral na hindi sopistikado.
• &atural lamang na magkagayon sapagkat ang linggwistika ay hindi
pa gaanong nalilinang ng mga panahong iyon$ bukod sa mga
prayleng nagsagawa ng mga pag-aaral ay hindi nagkaroon ng
pormal na pagsasanay sa larangan ng aghamwika.
• +ayunpaman$ ang isinagawang pag-aaral ng mga prayle ay
maituturing na napakahalaga bilang mga panimulang pag-aaral sa
ating mga katutubong wika.
• Sa larangan ng wikang /agalog na naging saligan ng wikang
pambansa$ masasabing bahagi ng kasaysayan ang sumusunod na
mga isinagawang pag-aaral ng mga prayle at ilang nakapag-aral na
Pilipino:

Na''k#% sa $a&atika
1. 4A$t y #0a)'%a6i# + %a Lng'a "aga%a7
 ni Pari Fuan de IuiJones.
 &ilimbag noong 1861.
 Maraming naniniwala na ito ang kauna-unahang
pananaliksik na isinagawa ng mga prayle ukol sa wikang
 /agalog. !%. Phelan 1866#
. 4A$t y Rg%as + %a Lng'a "aga%a7
 ni Pari ;ran%is%o Balan%as de San Fose$ 7. P.
 &ilimbag ni /omas Pinpin !Ama ng ,imbagang Pilipino#
noong 1314.
 Na''k#% sa "a%asa%itaan
• 1. 4a%-M0'& # Man'a% + %a C#n0$3a0i#n Fa&i%ia$
Es(any#%-"aga%#g8 Sig%# + 'n C'$i#s# #0a)'%a$i# +
M#+is&#s Mani%9#s7
 ni /.M. Abella !walang petsa#
• :. 4#0a)'%a$i# + %a Lng'a "aga%a7
 ni Pari San BuenaKentura !131=#. Sinasabing ito ang kauna-
unahang talasalitaan sa /agalog.
• ;. 4#0a)'%a$i# + %a Lng'a "aga%a7
 nina Pari Fuan de &o%eda at Pari Pedro de San ,u%ar !156>#.
Pinakamakapal ito sa mga nasulat noong panahon ng
'astila.
• <. 4N'3# Di00i#na$i# Man'a% Es(a9#%-"aga%a7
  ni osalio Serrano$ !walang petsa#
• 5. 4Di00i#na$i# + "$&in#s C#&&'ns "aga%#-
Cast%%an#7
 ni Pari Fuan <oria  /1=>?
• >. 4Di00i#na$i# His(an#-"aga%#g7
 ni Pedro Serrano ,aktaw  /1==?
 I)a (ang Pag-aa$a%
1. 4M&#$ia% + %a i+a C*$istiana n Lng'a "aga%a7
 ni Pari Balan%as de San Fose !1346#
. 4C#&(n+i# +% A$t + %a Lng'a "aga%a7
 ni +aspar de San Agustin !154=#
=. 4A$t + %a Lng'a "aga%a y Man'a% "aga%#g7
 ni Sebastian de /otanes !15>6#
>. 4S#)$ La N'3a O$t#g$a@a + %a Lng'a "aga%a7
 ni Dr. Fose i9al !1228#
• Ang itinuturing na pinakadahilan kung bakit napabilis ang pag-aaral sa
mga wikang katutubo noong panahon ng 'astila ay ang  pagkakahati-
hati ng kapuluan sa apat na Orden noong 1594 $ bilang pagsunod
sa kautusan ni )aring ;elipe "".
• Ang pagkakahati-hati ay gaya ng ss:
 Ang 'abisayaan ay hinati sa mga Augustinian at Fesuitas.
 "binigay diin sa mga Augustinian ang "lo%os at Pampanga.
 Ang mga "ntsik at ang mga lalawigan ng Pangasinan at <agayan
ay ibinigay sa mga Domini%an.
 Ang mga ;ran%is%an naman ang pinangasiwa sa 'abikulan.
 Ang 'atagalugan ay hinati rin sa apat na 7rden.
• Sapagkat nagkaroon ng kanya-kanyang tiyak na pangangalagaan ang
bawat 7rden$ nagkaroon ng sigla ang pag-aaral sa mga katutubong
wika na humantong sa paglilimbag ng mga gramatika at diksyunaryo.
• &gunit kapansin-pansin na sinadya man o hindi ay napakaraming
naisagawang pag-aaral sa /agalog.
 • Ayon kay P*%an:
 hindi kukulangin sa > na aklat ang nalimbag tungkol sa wikang
 /agalog$
 Samantalang 6 lamang sa mga wikang Bisaya.
 Ang dahilan marahil ay sapagkat /agalog ang wikang ginagamit
sa Maynila na siyang pinakasentro ng pamahalaan.

o Panahon ng mga Amerikano

 Ang pagsakop ng mga Amerikano sa Pilipinas ang naging sanhi ng
panibagong pagtingin sa pag-aaral sa mga wikang laganap sa
kapuluan.
 Ang mga linggwistang paring 'astilay napalitan ng mga linggwistang
sundalong Amerikano.
•An# )a ang (inagkai)a ng %ay'nin ng &ga Kasti%a sa (ag-
aa$a% ng ating wika8 sa %ay'nin ng &ga A&$ikan#,
 'ung ang pangunahing layunin ng mga Misyonerong 'astila ay
mapabilis ang pagpapalaganap ng 'ristiyanismo sa kapuluan$
ang mga Amerikano naman ay maihasik sa sambayanang
Pilipino ang ideolohyang demokratiko.
Ang naging suliranin ng mga prayleng 'astila at ng mga
•

sundalong Amerikano ay iisa:

 Ang kawalan ng isang wikang magiging daluyan ng
komunikasyon upang maisakatuparan ang kani-kanilang
layunin.
At tulad din ng mga 'astila$ inisip ng mga Amerikanong higit na
•

madali kung sila ang mag-aral ng mga pangunahing wika sa

kapuluan kaysa kanilang hintayin na matuto ng "ngles ang
nakararaming Pilipino.
"sa pa$ inisip din ng mga Amerikano na higit na magiging madali
•

ang pagtuturo ng "ngles sa mga Pilipino kung mauunawaan ng

mga guro ang pagkakatulad at pagkakaiba ng "ngles sa ibat-
ibang wika sa kapuluan.
&oon nagsimula ang pagsusuri sa mga pangunahing wika sa
•

kapuluan$ lalo na sa /agalog.

"lan sa mga isinagawang pag-aaral noon ang mga ss:
•

 Han+)##k an+ $a&&a$ in "aga%#g ni Ma%'inlay

!1846#
 isang $a&&a$ # I%#0an# ni )enry Swit !1848# at
 isang P$i&$ an+ #0a)'%a$y # Mag'in+ana# C ni .
S. Porter !184=#.
• May ilan ding pagsasaling&#i"a na isinaga#a noon tulad ng*
 pagsasalin ni <. <. Smith !1843# sa "ngles ng isang aklat sa
gramatika ng wikang Magindanao na sinulat sa 'astila ni F.
 Fuanmarti$ at ang
  pagsasalin ni 7. /. Mason sa "ngles ng isang pananaliksik
na sinulat ni ;. Blumentritt sa wikang Aleman noong 1288
tungkol sa mga tribo sa kapuluan at ang kani-kanilang
wikang sinasalita. !%.. <onstantino 185#
•  +gunit hindi lubhang luma#ig ang pagsusuring&#i"a na isinaga#a ng mga
dalub#i"ang sundalong Ameri"ano dahil sa pag"a"apalit ng pamahalaang sibil sa
 pamahalaang militar noong ,-,.
• Pumalit sa mga sundalong Amerikano ang mga dalubwikang may
higit na kakayahan at kasanayan sa pagsusuring-wika dahil
karamihan sa mga itoy propesor sa mga unibersidad sa (stados
Lnidos at sa Lnibersidad ng Pilipinas na itinatag noong 1842.
• Ayon kay <onstantino$ sa mga pangunahing linggwista noong
Panahon ng mga Amerikano$ ay nangunguna ang mga ss:
 <e%ilio ,ope9 !isang Pilipino#$
 7tto S%heerer at ). <ostenoble !mga Aleman#$
 Mori%e Kanoberbergh !misyonerong Belhikano#$
 <arlos (erett <onant$
;rank . Blake$ at !mga Amerikano#
,eonard Bloom@eld
• 'aramihan sa mga pagsusuring wika ay maituturing na historikal
at deskriptiba !histori%al at des%riptie#
• Sina +onant, +ostenoble, at S"heerer ang "inilala sa disiplinang histori"al.
• &gunit ang higit na kilala ay si C#nant.
• 'ung sabagay$ hindi lamang sa larangan ng linggwistang
historikal nakilala si <onant. "sa rin sya sa mga unang
nagsasagawa ng pag-aaral sa pagpapangkat-pangkat ng mga
wika sa kapuluan.
• Ang totoo$ ang itinuturing na una nyang artikulo sa linggwistika
ay tungkol sa mga tunog na  # atv  sa mga wika sa Pilipinas.
• Sinabi nyang karamihan sa mga wika sa Pilipinas ay walang # atv
mga tunog na karaniwan sa wikang Malay.
• +anunpaman ay nakatagpo sya ng kataliwasan nito.
• Sinabi nyang ang mga wika sa dulong timog at hilaga ng
kapuluan$ tulad ng:
 /banag (at mga diyale"to nitong /ta#is!
 mga #i"a ng /gorot sa Bontoc at Benguet.
 sa ga#ing 0imog!
 at ng 0iruray!
 Bilaan at
 aga"aolo sa ga#ing hilaga
… ay nagtataglay ng mga tunog na # at v.
"to$ anya$ ay naiiba sa sinabi ni Brandstetter na ang wikang
Malay lamang ang nagtataglay ng # sa mga wikang
kanluranin ng Malayo-Polinesyo. !%. <onant 1842#G
• +onant
 • Maraming isinaga#ang pag&aaral si Conant tung"ol sa mga #i"a sa %ilipinas!
•  ngunit ang pinakakilala sa kanyang mga pananaliksik ay ang
kanyang "* RH Law in P*i%i((in Lang'ags  !1814#
at
• "* P(t Law in P*i%i((in Lang'ags !181# na
tumatalakay sa nagaganap sa pagbabago sa mga tunog ng
ibat-ibang wika sa kapuluan.
• )al. Ang tunog na r sa pagkakawatak-watak ng mga wikang
mula sa Proto-Austronesian ay nananatili sa ibang wika$
samantalang sa iba ay nagiging g$ h$ y .
• Ano nga ba ang +) ,aw ni <onant?
 Ang angkan ng wikang Ma%ay#-P#%insy#
!kilala rin sa tawag na Austronesian#

 Pangalawang pinakamalaking angkan sa buong daigdig.
!pinakamalaki ang "ndo-(uropean#
 ,umaganap ito sa mga kapuluan sa Pasipiko at sa gawing
kanluran ng Madagas%ar.
 Sa mga wikang buhat sa angkang ito ay kabilang ang mga
ss. na lumaganap sa gawing kanlurang Pasipiko:
 Malay- na lumaganap sa Sumatra$ Malaya$ Borneo at
iba pang karatig na pookG
 "ndonesyo-wikang opisyal ng "ndonesya
- sinasabing nakabatay sa wikang Malay
  Faanese -ng Faa
 Balinese- ng Bali
 Dayak-ng Borneo
 Makassar- ng <elebes
• Ang mga wika sa Pilipinas$ !maliban sa <haa%ano$ lumaganap sa
<aite$ amboanga$ at (rmita$ buhat sa wikang (spanyol ng
Angkang oman%e# ay sinasabing nagmula sa wikang "ndonesyo.
• Sa mga wikang ito ng Pilipinas na tinanatayang hindi kukulangin
sa 24 !hindi kabilang ang mga diyalekto#$ ay higit na kilala ang
 /agalog$ Bisaya$ at "lo%o.
• Ang mga wikang ito ang karaniwang ginagamit ng mga dalubwika
sa kanilang pagsusuri ng mga wika sa Pilipinas noong mga unang
panahon ng ating pagkabansa.
Mga !ikang %'&agana( sa gawing Si%angang
Pasi(ik# na )'*at sa Angkang Ma%ay#-P#%insy#
  karaniwang hinahati sa Mi%ronesian$ Polynesian$ at Melanesian.
 Sa mga pangkat na ito ay maibibigay na mga halimbawa ang
)awaiian$ /ahitian$ Samoan$ Maori at ;iNian.
 Sa kasalukuyan$ ang mga wikang kaangkan ng Malayo-Polinesyo
ay binubuo na ng napakaraming ibat-ibang wika.
 Ang mga wikang ito$ bagamat buhat sa iisang angkan$ ay

nagkaroon na ng pagbabago sa pagdaraan ng maraming taon.
 &agkaroon na ng pagkakaiba ang mga ito sa palatunugan$ sa
palabuuan$ sa palaugnayan.
 )alimbawa: Sa ibang salita$ ang isang orihinal na tunog na
buhat sa inang-wika na Malayo-Polinesyo ay nagkakaiba-iba na
sa mga wikang kaangkan nito.
H. N. 3an +$ "''k -  isang iskolar na Llandes na syang unang
•

nakapansin at napag-aralan ang mga pagbabago sa mga wikang

ito.
 sinundan sya ng iba pang mga palaaral at dalubwikang
tulad nina:
 Brandes
 'ern
 Adriani
 Brandstetter
 <onant
 DempwolE at
 Dyen

• )alimabawa:
 /ingnan ang isang tunog na sa inang wikang Malayo-Polinesyo ay may tunog
na O. !mula rito ay tatawagin nating tunog na  proto ang lahat ng tunog na
may tandang asteriko.
Ang ibig sabihin ng tunog na roto ay ang tunog na iinalalagay ng
dalubwikang nagsusuri, na syang orihinal na tunog sa inakainang Malayo#
Polinesyo.)
• Ang Proto-Malayo-Polinesyong O !PMP O# ay mananatiling r sa ibang
wika at maaaring sa ibang wika naman ay naging g$ h$ o kayay y.
• Ang ganitong penomenon ay waring isang batas na nagaganap sa mga
wikang Malayo-Polinesyo.
!Dito hinango ang naging kilalang +) ,awC ni <onant.#
 )alimbawa:

ein !"nere, o sinew#$

urat ugat uhat oya
!Malay# !/agalog# !Dakya# !,ampong#
 &angyayari rin na kung minsan ay nawawala ang O$ tulad sa
'at ng Faanese.
• &aniniwala ang mga dalubwika na ang mga salitang urat ugat uhat
at oya$ pati na rin ang uat ay buhat lahat sa iisang salitang Malayo-
Polinesyo.
• Sa ibang salita$ ang mga ito ay magkakaugat !%ognates#.
 • &agkaroon lamang ng pagbabago ang mga ito sa pagdaraan ng
panahon dahil sa pagkakawatak-watak ng mga taong gumagamit nito.
• Ayon kay <onant$ !nanatili sya sa Pilipinas mula noong 184= hanggang
18=3 bilang tagapagsalingwika ng pamahalaan#$ ang mga wika sa
Pilipinas ay may tunog na g sa +) na katinig$ na ang ibig sabihin ay
nagiging g sa karamihan ng mga wika sa Pilipinas ang PMPO $
bagamat ang ilan ay nagiging r$ l$ o kayay y.
• 'ayat ang ginawa ni <onant ay pinangkat nya ang mga wika sa
Pilipinas ayon sa kinauwian ng +) na katinig.
• Sa pagsusuri ni <onant$ ay lumabas na ang /agalog$ Bi%ol at mga
wikang Bisaya$ tulad ng <ebuano$ )iligaynon$ aray$ 'inaray-a$ at
ang omblomanon$ ay mga wikang g.
• Ang "lo%ano ay wikang r $ gayundin ang /irurai.
• Ang Pangasinan ay wikang  l gayundin ang 'ankanai$ "baloi$ Bonto%$ at
<alamian.
• Ang Pampango ay wikang  y gayundin ang "atan at Sambal.
• Ang mga ss. ay ang ibinigay na halimbawang patibay ni <onant na
ipinakikita ang kinauwian ng +) na katinig sa mga pusisyong inisyal$
medyal$ at pinal:
• Mga !ikang  Inisya% M+ya% Pina%
 /agalog gamt ugQt Rkog
Bisaya gamt ugQt Rkog
Bi%ol gamt ugQt Rkog
"banag gamt ugQt !nig%o%onut#
Magindanao gamt ugQt Rkug
Sulu gamt ugQt Rkog
Bagobo ramt ugQt Rkog
• Mga !ikang R
"lo%o ramt urQt bibRr 0lip#
 /iruray "rohok 0rib urat igor
• Mga !ikang L
Pangasinan lamt ulQt Rkol
'ankanai lamt uwQt
"nibaloi damt ulQt Rkol
Bonto% lamt !darQla 0girl# !bibRl 0lip#
• Mga !ikang  Inisya% M+ya% Pina%
Pampango yamt uyQt Rki?
"atan yamt yat !itii 0egg#
Sambal !yQbi 0night# byas !0ri%e# !toli 0sleep#
• Sa mga halimbawa sa "banag na gamut at ugat ang t sa posisyong
pinal ay hindi binibigkas$ tulad din naman ng iba pang walang boses na
istap na k at p na pawang napapalitan ng tunog na impit o glotal stap.
• &gunit lumilitaw ang mga ito kapag ang mga salitang nagtatapos sa
alinman sa ganitong mga tunog ay hinuhulapian.
 – )al. yub? Task$ ngunit nagiging yubutan
 • Sa pagtunton sa pinagmulan ng tunog na g sa mga wika sa Pilipinas ay
sinuri naman ni <onant ang mga tunog na r-l-d-g na nagmula sa tunog
na * sa Proto-Austronesian.
• Pagkatapos ay muli na naman niyang pinangkat ang nasabing 15 wika
ayon sa tunog na kinauwian ng isat-isa.
• Ang aray at Bi%ol ay mga wikang r   $ gayundin ang /irurai$ "batan$
<uyononG ang /agalog$ 'apampangan$ <ebuano at )iligaynon ay l$
kasama na ang /ausog at MagindanaoG ang "lo%ano at Pangasinan ay
g $ gayundin ang "banag.
• Batay sa kanyang mga natuklasan$ nagbigay ng konklusyon si <onant
na ang tunog na g na taglay ngayon ng mga wika sa Pilipinas ay
mahahati sa tatlong klase ayon sa pinagmulan orihinal na g !# g sa
+)$ at !=# g sa ,D. !%. <onant 1811#
• Samantala $ may kahabaan ang pagtatalakay ni <onant sa Peppet
,awC.
• 'inuha nya ang kanyang mga dataps sa => na wika sa Pilipinas at higit
sa 14 wikang Austronesian.
• Ang ebolusyon ng patinig na  pepet !Proto-Austronesian - U# ay
tinunton ni <onant sa 5 uri ng kaligiran$ tulad ng mga ss:
!1#  A"class !mga salitang may U sa unang pantig ng
dadalawahing pantig na salita at ang ikalawang pantinig ay pepet$ e.g. at Up#
!# PA-%lass !mga salitang may pepet sa unang pantig at a sa
ikalawang pantigG e.g. bUgas#
!=# "class !mga salitang may " sa unang pantig at pepet sa
ikalawang pantig$ e.g. ngipUn#
!># "class e.g. bUli$
!6# +"class e.g. pusUd#.
!3# "+class$ e.g. pUnu#$ at PP-%lass$ e.g. lUbUng
!%. <onant 181#
• Pagkatapos ay pinangkat nya ang mga wika ayon sa kinauwian ng
patinig na pepet.
• ,umabas sa kanyang pagsusuri na ang /agalog$ halimbawa: wikang iG
ang "lo%ano at Pangasinan ay UG ang 'apampangan ay aG at ang mga
wikang Bisaya at Bi%ol ay u.
• Pansinin ang mga ss. na halimbawa:
 /ag. atipG "ilk. V Png. - at Up$ 'ap. atapG Bi%ol !at karamihan ng
wikang Bisaya- atup.
• %lake
!1#Sa mga palarawan !des%iptie# namang pag-aaral ay
nangingibaw ang dalawang linggwistang Amerikano !Blake
at Bloom@eld$ sa kabila ng katotohanang hindi sila
nagkaroon ng pagkakataong magtungo rito sa Pilipinas
kahit minsan# at isang linggwistang Pilipino !<e%ilio ,ope9#.
• Sa pag-aakala ng mga Amerikanong ang Pilipinas ay
mananatiling isang kolonya ng Amerika$ noong 1844$ ay
 sinimulan sa Lnibersidad ng Fohn )opkins ang pagsusuri at pag-
aaral sa ibat-ibang wika sa Pilipinas.
• Si Blake$ nagtapos sa nasabing unibersidad ay naatasang
magsagawa ng pagsusuri sa mga wika sa Pilipinas sa
pamamagitan ng mga impormante upang ituro sa mga
Amerikanong may balak magtungo sa Pilipinas.
• &oong aralang-taong 1841-184 ay sinimulan nya ang
pagtuturo ng /agalog sa isang klase na may 2 mag-aaral.
• &ang sumunod na taon ay <ebuano naman ang kanyang itinuro.
• Bagamat hindi gaanong pinahahalagahan ng pamahalaan ng
(stados Lnidos ang proyektong isinasagawa sa Lnibersidad ng
 Fohn )opkins ay nagpatuloy pa rin si Blake sa pagsusuri sa mga
wika sa Pilipinas na tumagal ng halos 64 taon.
• Ayon pa rin kay <onstantino$ sa pagitan ng 184 at 1864$ ay
nakasulat si Blake ng hindi kukulangin sa 5 artikulo tungkol sa
ibat-ibang wika sa Pilipinas.
• Ang ilang halimbawa ay ang mga ss:
!1#Ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga wikang Bisaya
!# Ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga wikang Bisaya at
ng /agalog
!=#Ang mga salitang hiram ng /agalog sa Sanskrito
(1 Ang pag&aaral na isinasaga#a ng 2nibersidad ng 3ohn 4op"ins tung"ol sa
iba)t&ibang #i"a sa %ilipinas.
(5 Ang tung"ulin ng pamahalaan ng 6stados 2nidos sa paglinang ng
agham#i"a sa %ilipinas sa #i"a
(7 %agsusuring&basa sa pagsusuring isinaga#a ni Bloomfield tung"ol sa
0agalog
(8 %agtitipon ng mga pagsusuring isinaga#a sa mga #i"a sa %ilipnas
(9 /sang a"lat tung"ol sa gramati"a ng 0agalog
(- /sang monograp tung"ol sa sistema ng mga diin sa 0agalog.
• Pinangkat din ni Blake sa tatlo ang mga wika sa Pilipinas:
 Pangkat /imog$ na kinasasamahan ng "lo%ano at
Pangasinan
 Pangkat Sentral$ na kinasasamahan ng /agalog$ Bi%ol at
mga wikang Bisaya. Ang 'apampangan ay nasa pagitan
ng dalawang pangkat na ito.
 Sa Pangkat )ilaga ay kasama ang Magindanaw at
Maranaw
• &gunit ang itinuturing na pinakamahalagang ambag ni Blake sa
linggwistika sa Pilipinas ay ang kanyang aklat tungkol sa
gramatika ng /agalog !186#.
• Sa paraan ng paglalahad ni Blake sa gramatika ng /agalog ay
malinaw na makikita ang impluwensya ng mga pinakamahusay
na mambababalarilang 'astila$ tulad ni /otanes !1236#.
• Ang mga kategorya ng kanyang gramatika at mga katawagang
ginamit ay tulad ng ginamit ng mga mambabalarilang 'astila
 na naimpluwensyahan naman ng mga tradisyunal na
mambabalarilang (uropeo.
• Sa pagsusuri ni Blake sa /agalog at iba pang wika sa Pilipinas
ay labis nyang napag-uukulan ng pansin ang tatlong
magkakaugnay na mga yunit sa mga gramatika:
 Kerb
 Koi%e
 <ase
• Sinabi nya na bilang alituntuning pangkalahatan$
masasabing ang lahat ng salita sa /agalog$ maging anumang
uri$ ay maaaring gawing pandiwa.
• Sinabi nyang 0/he erbali9ing power o /agalog and
generally speaking o other Philippine langages$ and indeed
o Malayo-Polynesian languages in general has so to speak
run wild.
• &gunit hindi sang-ayon dito si <onstantino$ sa dahilang ang
konklusyon ni Blake ay hindi salig sa masusing pananaliksik.
• Sinabi ni <onstantino na hindi lahat ng salita sa /agalog o sa
alinmang salita sa Pilipinas ay maaaring kabitan ng
makadiwang panlapi.
• +ayunpaman$ naniniwala si <onstantino na ang kakayahan
sa berbalisasyon ng /agalog at ng iba pang wika sa Pilipinas
ay malinaw na isang natatanging kakayanhan ng mga wika
sa PilipinasG na ang kakanyahang ito ang isa sa ikinaiiba ng
mga wika sa Pilipinas sa ibang kaangkang wika ng
Austronesya.
 *loom'ield.
• Ang pagsusuring isinagawa ni Bloom@eld sa gramatika ng
 /agalog ang higit na kilala hanggang sa kasalukuyan.
• Ang totoo$ may mga palaaral$ tulad nina ,ope9 at
<onstantino$ ang naniniwala na hanggang sa ngayon ay
hindi pa nahihigitan ang pagsusuring isinagawa ni
Bloom@eld sa /agalog.
• Ang pagkakalahathala ng aklat ni Bloom@eld na may
pamagat na ,anguageC noong 18== na kinapapalooban ng
mga mahahalagang pag-aaral sa gramatikang /agalog at
ang kaalinsabay na paglaganap ng linggwistikang
Bloom@eldian pagkatapos ng "kalawang Digmaang
Pandaigdig ang naging dahilan upang ang pamamaraan ni
Bloom@eld ay gamiting modelo ng mga ss. na palaaral sa
wika.
• Ang pagsusuri sa gramatikang /agalog ni Bloom@eld ay
lumikha ng rebolusyon sa pagsusuri ng mga wika sa Pilipinas
sa dalawang kadahilanan:
 !1#Ang sapilitang paggamit ng mga impormante sa pagtitipon
ng mga datos$ at ang
!#Paggamit ng mga bagong katawagang panggramatika na
kapalit ng mga katawagang tradisyunal upang bigyang-diin
ang pagkakaiba sa ibang wika !hindi ang pagkakatulad# ng
wikang sinusuri.
• Ang gramatika ni Bloom@eld ay naiiba kay Blake hindi sa lawak
kundi sa paraan ng pagkakaayos ng mga yunit panggramatika$
gayundin ang mga kaisipang ginamit.
• 'aiba sa pagsusuri ni Blake$ ang pagsusuri ni Bloom@eld sa
gramatikang /agalog ay masasabing higit na maagham.
• )inati ni Bloom@eld sa tatlong bahagi ang kanyang pagsusuri sa
 /agalog:
 Bahagi "- kinapapalooban ng mga salitang /agalog na
nasusulat sa transkripsyong pamponemika. 'asunod ang
katumbas sa "ngles
 Bahagi ""- 'inapapalooban ng kanyang pagsusuri sa
 /agalog na hinati nya sa phoneti%s$ syntaH at morphology.
 Bahagi """- katatagpuan ng talaan ng mga pormasyon at ng
glossary.
• 4alimba#a*
• Sa se"syon ng ponemi"a ay inilara#an ni Bloomfield ang mga
ma"ahulugang tunog ng 0agalog! ang pagpapantig at ang sistem ng
diin.
Sinabi nya na ang mga tunog na i at e$ gayundin ang o at u
ay hindi maituturing na ponema$ maliban sa mga
salitang hiram."nilarawan nya ang dalawang uri ng diin$
malakas at mahina$ sa mga salitang /agalog$ na hindi
matatagpuan sa magkatulad na kaligiran$ maliban sa ilang salita na
maaaring bigkasin sa dalawang paraan."nilarawan
din nya ang pagtaas ng tono at ang paghaba ng
patinig na nagpapalangkap sa bawat diin.
• Ang pagtalakay ni Bloom@eld sa sintaksis ng /agalog ay di-
gaanong masusi$ isang patotoo sa kanyang pagkakaroon ng
0P)7&(/"< B"AS$ gaya ng ibinibintang sa kanya ng kanyang mga
kritiko.
• Pinangkat nya ang kanyang talakay sa apat:
!1#Senten%e and ord$
!# SubNe%t and Predi%ate$
!=# Attribute at
!># Serial elation
• Sa morpolohiya naman ng /agalog ay binigyan-diin ni Bloom@eld
ang pagagamit ng mga panlaping  A',-E at "ASS-E  $ ang
relasyon sa isat-isa ng mga ito at sa iba pang panlapi na
nagbubunga ng
 !1# Mga salitang waring E/+01 na tinawag nyang 0ABS/A</S
7; A</"7&$ o
!# Mga 02&0ALS na tinawag nyang 0SP(<"A, S/A/"< 7DS
• Maliban sa kanyang natalakay sa kahalagahan ng diin at
paglilipat ng diin sa pagbubuo ng salita$ ang talakay ni
Bloom@eld sa morpolhiya ng /agalog ay maituturing na hindi
gaanong nakadagdag sa mga pagsusuring isinagawa ni Blake at
ng mga mambabalarilang 'astila.
 Loe-
 'inilalang kauna-unahang linggwistang Pilipino.
 &oong 1854 ay kinilala sya at pinarangalan ng
Pambansang Samahan sa ,inggwistikang Pilipino bilang
AMA &+ ,"&++"S/"'A&+ P","P"&7.C
 At noong 1856 lumabas ang isang ;ests%hrit na may
pamagat na Parangal kay ,ope9 na handog ng ,inguisti%
So%iety o the Philippines bilang pagkilala sa kanya sa
larangan ng linggwistika.
 &agsimula bilang isang mag-aaral ni S%heerer sa
Lnibersidad ng Pilipinas.
 Mula roon ay ipinadala sya sa Lnibersidad ng )amburg.
 Sa nasabing unibersidad nya natapos nya ang kanyang
titulo sa pagkadoktorado sa linggwistika noong 182.
 Ang kanyang disertasyon ay tungkol sa pahambing na
pagsusuri ng /agalog at "lo%ano sa pamamatnubay ni
DempwolE.
 Ang mga unang pananaliksik ni ,ope9 ay masasabing
naimpluwensyahan ng mga sinulat ni Blake.
 Ang ilan sa mga ito ay tumatalakay sa mga kakanyahan
ng mga wika sa Pilipinas$ tulad ng paglalapi sa /agalog$ at
ang mga salitang-hiram ng /agalog sa 'astila.
 Marami rin syang sinulat at ipinalathalang mga artikulo
tungkol sa pahambing na pagsusuri na mga wika sa
Pilipinas sa paraang singkroniko at dayakroniko !%. +on9ales$ et
al$ 185= at <onstantino 185#.
 Ang itinuturing na pinakamahalagang ambag ni ,ope9 sa
larangan ng linggwistikang Pilipino ay ang kanyang
ipinalimbag na manwal na nauukol sa gramatika ng
wikang pambansa !18>1#.
 &ang sulatin ang nasabing manwal ay kapoproklama pa
lamang sa /agalog bilang batayan ng wikang pambansa
ng Pilipinas.
 Ang manwal ni ,ope9 ay isang maagham na pagtalakay sa
gramatika ng /agalog na angkop gamitin ng mga guro sa
pagtuturo ng wikang pambansa.
  Madarama sa manwal ni ,ope9 ang naging impluwensya
ng isinagawang pagsusuri ni Bloom@eld sa /agalog at ng
"HL2S2"H3 24 /A&A/ ni Fespersen.
 )inati ni ,ope9 ang kanyang manwal sa apat na bahagi:
 isa sa ponetika
 dalawa sa morpolohiya at
 isa sa sintaksis
 Ang talakay ni ,ope9 sa sintaksis ng /agalog ay makabago
at higit na masusi sa ginawang talakay ni Bloom@eld.
 Sa mga sinulat ni ,ope9 na nalathala bago matapos ang
"kalawang Digmaang Pandaigdig ay mababanggit ang mga
ss.:
!1#Pagsusuring sikolohikal sa morpolohiya ng /agalog$
!# Pahambing na pagsusuri sa mga leksikograpiya ng
 /agalog at ng Malay !18=8#$
!=# "sang artikulong nasusulat sa wikang Aleman tungkol
sa pagkakaugnayan ng /agalog at ng Malay !18=4#$ at
!># "sang artikulong tumatalakay sa kakanyahan ng mga
wika sa Pilipinas!18=1#.
 At habang nagtuturo ng linggwistika sa LP$ paminsan-
minsan ay nagpapalathala si ,ope9 ng mga artikulo.
 Ang mga sumusunod ay ilan lamang sa kanyang mga
sinulat:
 07rigins o the Philippine ,anguages$ 1835G
 0<ontributions to <omparatie Philippine SyntaH$
1836G
 0Some &ew Morphemes in Philippine ,anguages$
1854G
 0/he Spanish 7erlay in /agalog$ 1836G
 0Paghahambing sa mga ika sa Pilipinas$ 185G at
ang isa sa pinakahuli ay ang kanyang
 0A <omparatie Philippine ord-list na inilathala ng
,he Archieve ng LP na pinamatnugutan nina
<onstantino$ <ru9 at Pa9
 . Panahon ng Kalayaan
• &agsimula ang panahong ito pagkatapos ng "kalawang
Digmaang Pandaigdig at makamit ng Pilipinas ang kalayaan
noong 18>3.
• Sa panahong ito ay masasabing dumami na nang dumami ang
pagsusuri sa mga wika sa Pilipinas !%. <onstantino 185#
• Ayon kay <onstantino$ ang pag-unlad ng aghamwika sa
Pilipinas pagkatapos ng "kalawang Digmaang Pandaigdig ay
naimpluwensyahan ng tatlong mahahalagang pangyayari:
 !1# Ang una ay ang pagtatag sa Pilipinas ng 0Summer "nstitute o 
,inguisti%s noong 186=.
• Mula noon ay marami nang mga linggwistang misyonero na
kasapi sa nasabing organisasyon ang nagtungo rito sa Pilipinas
at nagsagawa ng mga pagsusuri sa mga ibat-ibang wika at
wikain sa kapuluan.
• +inamit ng mga linggwistang ito ang kanilang natutuhan sa
mahigit na maunlad na paaralan ng linggwistika sa (stados
Lnidos.
!# Ang ikalawa ay ang paggamit ng makalinggwistikang
pamamaraan sa pagtuturo ng "ngles sa mga Pilipino na
lumikha ng malaganap na pagnanais upang suriin ang mga wika sa
kapuluan.
• Ang ganitong interes ay humantong sa pagtatag noong 1865
ng 4P*i%i((in Cnt$ #$ Lang'ag St'+y7 sa ilalim ng
pangangasiwa ng Departamento ng (dukasyon ng Pilipinas at
ng Lnibersidad ng <aliornia sa ,A.
• Ang ikatlo ay ang gradwal na pagdami ng mga linggwistang
Pilipino$ lalo na pagkaraan ng 1834.
• Masasabi hanggang noong matapos ang 1864 ay iisa ang
Pilipinong maituturing na linggwista sa tunay na kahulugan
nito.
• &gunit pagkaraan ng ilang taon dahil sa patuloy na nagiging
impluwensya ng Amerika sa Pilipinas ay naragdagan na nang
naragdagan ang mga linggwista sa kapuluan.
• Ang mga linggwistang Pilipinong ito ay mahahati sa dalawang
pangkat:
!1# Mga nagsipagtapos sa mga unibersidad ng (stados
Lnidos at ng <anada. Mababanggit dito ang ilang kilalang mga linggwista sa
kasalukuyan$ tulad nina <onstantino at <asambre ng LP$ Sibayan at 7tanes
ng P&<$ +on9ales ng De la Salle$ ,lam9on at Pas%asio ng Ateneo$ &atiidad
ng D(<$ atbp.G
!# Mga nagsipagtapos sa Pilipinas. Sa Ateneo-P&<
<onsortium or a Ph.D. in linguisti%s$ halimbawa ay mayroon ng walong
nakatapos- Ma. ,ourdes Bautista$(lira Kergara$ +loria <han-Wap$ osa
Soberano$ Sis. Ma. "sabelita iego de Dios$ <asilda ,u9ares$ /eresita aael at
(mma S. <astillo.
• Mapapansin na ang Pilipinas ay nagiging laboratoryo o larangan
ng mga linggwistang dayuhan na karamihan ay mga Amerikano.
• Sa katotohanan$ di-iilang wika sa Pilipinas ang ginagamit upang
subukin ang mga modelong pangwika$ prinsipyo o pamaraan.
• Sa kasalukuyan ang pag*aaral sa mga wika sa Pilipinas ay
masasabing isinasagawa ng ibat-ibang pangkat ng mga
linggwista.
Ang pinakamalaki at pinakamalaganap sa mga ito ay ang sangay sa
Pilipinas ng 0Summer "nstitute o ,inguisti%s.
 • Masasabing higit na pinag-uukulan ng pansin ng pangkat na ito ang
mga wikang di gaanong malaganap.
• "sinasalin sa mga wikang ito ng nasabing pangkat ang Bibliya at iba
pang babasahing panrelihiyon.
)alimbawa:
 07ert elation Markers in Maranao - isa sa mga pag-aaral na
isinagawa ni M%'aughan !%. M%'augha 185#
• &agbigay ng konklusyon si M%'aughan na isa sa mga
katangian ng Maranao !at ng iba pang wika sa angkang
Malayo-Polinesyo# ay ito:
o Ang binabanghay na pandiwa ay nagsasaad hindi
lamang ng panahon$ uri ng kilos$ at iniisip na sikolohikal
ng nagsasalita kundi pati na rin ng relasyong gramatikal
ng pandiwa at ng paksa ng pangungusapG na ang
relasyong gramatikal ng aktor$ layon$ di tuwirang layon
at gamit ay nakikilala sa Maranaw sa pamamagitan ng
katagang o$ sa at ko.
• Ang$ primary relation ay isinasaad ng katagang so.
• Sa bahaging itoy masasabing malaki ang naging
kontribusyon niya sa pagkakatuklas ng ngayoy palasak na
palasak nang pokus sa Pilipino.
• Ang isa pang pangkat ng mga linggwista sa Pilipinas ay matatagpuan
sa Departamento ng ikang 7ryental at ,ingwistika sa Lnibersidad ng
Pilipinas.
• Sa katotohanan$ ang pangkat na ito ang maituturing na
pinakamatanda sa lahat ng pangkat.
• "tinatag ang nasabing departamento noong 18= upang
magsagawa ng pahambing na pagsusuri sa ibat-ibang wika sa
kapuluan.
• Mababanggit dito ang isinasagawang proyekto ng nasabing
pangkat sa huling limang taon- ang pagtitipon ng mga datos na
leksikal at gramatikal mula sa lahat ng wika at wikain sa
kapuluan upang gamitin sa pahambing na pagsusuri sa
ponolohiya$ morpolohiya at sintaksis ng nasabing mga wika.
• Maaari ring magamit ang matitipong mga datos sa pagsulat ng
mga diksyunaryo sa bawat wika.
• Ayon kay <onstantino ay hindi kukulangin sa $444
pangungusap na naglalarawan ng hulwarang morpo-sintaktikal
at mahigit na >$444 salitang-ugat ang natitipon na mula sa =44
mga wika at wikaing sinusuri.
• Ang mga manuskrito at tapes ay iniingatan ng 0Ar%hiees o 
Philippine ,anguages and Diale%ts.
• Ang iba pang pangkat ng mga linggwista ay matatagpuan sa
0,anguage Study <enter ng Dalubhasang &ormal ng Pilipinas$ sa
 Ateneo de Manila$ sa De la Salle$ sa Lnibersidad ng San <arlos$ at sa
0"nter%hur%h ,anguage S%hool.
• Ang 0&ew /ribes Mission sa Pilipinas ay may isa o mga dalawang
linggwista.
• Sa 0,anguage Study <enter ng P&< ay nagsasagawa ng mga
pagsusuring-wika sa linggwistikang pamamaraan upang iangkop
sa pagtuturo ng wika.
•  /aun-taon ay nagpapadala ang L<,A ng mga linggwista upang
makatulong sa mga proyekto ng ,S<.
• Sa mga naipadala na ng L<,A ay mababanggit ang pangalan
nina Dr./ommy ay Anderson !S. ,. &.#$ Dr.i%hard /u%ker$ Dr.
)enry ;eenstra$ at Dr. obert +ardner.
• &ag-aanyaya rin ang ,S< ng mga kilalang linggwistang tulad
nina "sidore Dyen$ (ugene &ida$ )oward M%'aughan$ <liEord
Prator$ Donald F. Bowen$ atb. upang magbigay ng panayam sa
mga mag-aaral at guro sa linggwistika.
• Bukod dito ay nagpapadala pa rin ang ,S< ng mga iskolar sa
(stados Lnidos at sa <anada upang magpakadalubhasa sa
aghamwika.
• Ang aklatan ng ,S< ay masasabing isa sa pinakamayaman sa
mga aklat panlinggwistika sa buong kapuluan.

• Ang mga panaliksik-wika sa ibat-ibang wika sa Pilipinas ay

mapapansing isinasagawa hindi lamang ng mga linggwista sa Pilipinas
kundi gayon din ng mga linggwista at mag-aaral sa mga unibersidad sa
Amerika$ tulad ng Lnibersidad ng Wale$ Lnibersidad ng Mi%higan$
Lnibersidad ng <aliornia sa ,os Angeles$ at Lnibersidad ng )awaii.
• Masasabi rin na ang mga isinasagawang pag-aaral sa wika ay mauuri
sa tatlo:
!1#pag-aaral na nauukol sa pagkaklasipika ng mga wika sa Pilipinas$ at
!# mga pagsusuring historikal$ at
!=#mga pagsusuring palarawan.
• "ilan-ilan lamang ang nagsagawa ng pananaliksik na historikal.
• Dyen mula sa Lnibersidad ng Wale na itinuturing na pinakakilala sa
mga mananaliksik. nakapagpalathala siya ng isang monograp at
maraming artikulo tungkol sa rekonstruksyon ng ilang ponema at salita
sa Proto-Austronesian na tinawag niyang Malayo-Polinesian.
& "sa sa kanyang mga artikulo ay tinalakay nya ang kanyang teorya na
ang D ng Proto-Austronesian ay naging d sa /agalog sa mga pusisyong
inisyal at kapag pinangungunahan ng katinig$ at hindi nagiging l na
tulad ng sabi ni DempwolE.
• ;r. ,lam9on !1833#- sumulat ng isang artikulo na tumatalakay sa
kanyang isinagawang muling pagsusuri sa U ng Proto-Austronesian
!PA#.
& &agbigay sya ng konklusyon na ang U ng PA ay regular na
nagiging i at di-regular na nagiging a o kayay u sa /agalog.
 & Mapapansing gayon din ang konklusyon ni <ostenoble noong
18>4.
• Masasabing higit na napakiling ang mga linggwista sa pagsusuring
palarawan pagkaraan ng "kalawang Digmaang Pandaigdig.
• Masasabi ring karamihan sa mga pag-aaral na isinagawa noon ay
nakalundo sa ponolohiya ng isang wika.
• &gunit nang mga dakong 1834 ay dumami na nang dumami ang mga
pagsusuring tumutugon sa gramatika o sintaksis ng isang wika.
• Mga Modelo sa Paglalarawang-ika
  /atlong modelo ang nangibabaw sa paglalarawan ng mga wika sa
Pilipinas pagkatapos ng digmaan.
!1#Modelong ginamit ni Bloom@eld sa paglalarawan sa /agalog at
"lo%ano.
!#/agmemi% Model na nilinang ni 'enneth ,. Pike na syang
karaniwang ginagamit ng mga linggwista ng S",
!=#/ransormational-+eneratie Model ni <homsky na syang higit
na pinaniniwalaan ng mga linggwista ng L<,A at sa LP !%.
<onstantino 185#.
 Ano ang pagkakaiba-iba ng tatlong modelo sa isat-isa?
• Masasabing hindi gaanong nagkakaiba-iba ang tatlong
modelong nabanggit$ lalo na ang dalawang una$tungkol sa kung
papaano sinusuri ang mga datos.
• &agkakaiba-iba lamang sila sa paraan ng pag-aayos o
paglalahad at sa pagbibigay-ngalan sa resulta ng pagsusuri.
• /agalog -masasabing higit na napagtutuunan ng mga
linggwista$ gaya rin ng nangyari noong panahon ng 'astila.
• 'aunti lamang kung mayroon mang mahahalagang
naisasagawang pag-aaral sa ibang pangunahing wika.
•  Marahil dahil /agalog ang batayan ng wikang pambansa.
• Si <onstantino ay may sinulat noong 1836 tungkol sa mga
padron ng pangungusap sa 3 na wika sa Pilipinas$ kasama na
ang walong pangunahin.
• "nilahad sa nasabing artikulo ang 0immediate %onstituent !"<#
analysis na sinundan ng 0transormational-generatie analysis
ng mga pangungusap sa wika.

• Pinangkat ni <onstantino ang mga pangungusap na predikatibo

! predicative sentences# ayon sa mga balangkas ng kanilang
mga "< sa tatlong uri:
1. De@nite
. "nde@nite
=. Situational
• Bawat isa sa mga "< ng pangungusap na tiyak ay
pinangungunahan ng 0parti%le o 0marker.
• 'inilala ni <onstantino ang mga unang "< ng mga pangungusap
na tiyak at di-tiyak at ang pangalawang "< ng mga
 pangungusap na sitwasyonal bilang simuno ng mga
pangungusap$ at ang pangalawang mga "< ng mga tiyak at di-
tiyak na mga pangungusap at ang unang "< ng pangungusap
na sitwasyonal bilang mga panaguri.

Si&'n#
IC1 IC:
tiyak at +i-tiyak (ang'ng'sa(G (ang'ng'sa( na
sitwasy#na%G
Panag'$i
&'( &'1
"iyak at +i-tiyak na ((. (ang'ng'sa( na
sitwasy#na%
• Masasabing ang pagsusuri ni <onstantino sa mga simuno at panaguri
ng mga wika sa Pilipinas ay may malaking pagkakaiba sa tradisyunal
na pagsusuring sinunod nina Blake$ Bloom@eld$ ,ope9 at iba pang
linggwista.
• Sa /radisyunal na pagsusuri$ ang unang "< ng alinmang pangungusap
na 0predi%atie sa normal na ayos ang syang panaguri at ang
pangalawang "< ang simuno maging anuman ang uri ng pangungusap.
• )indi kukulangin sa tatlo ang naisagawa nang pagsusuri sa ponolohiya
ng /agalog simula nang matapos ang "kalawang Digmaang Pandaigdig.
!1#Ang sinulat ni emedios <ayari noong 1683. )indi kinilala ni <ayari
na magkaibang ponema ang TeT at TiT$ gayundin ang ToT at TuT sa
 /agalog kahit na may mga salitang hiram o katutubo sa /agalog na
magagamit upang ikontrast ang mga ito.
Ang Matandang /agalog ay walang mga tunog na TeT at ToT. Ang
mga itoy hiram lang natin sa 'astila.
!# at !=#. Ang dalawa pang pag-aaral sa ponolohiya ay ang kina obert
Sto%kwell !1865# at /eodoro ,iam-9on !1833#.
• Sa dalawang pag-aaral nito ay kinilala ng mga awtor ang pagkakaiba
ng mga ponemang TeT at TiT$ gayundin ng ToT at TuT sa /agalog$ gayundin
ang mga klaster at mga padron ng intonasyon ng /agalog.
!>#. Ang pinakahuling pagsusuring isinagawa tungkol sa palatunugan
ng Pilipino ay ang kay Andrew +on9ale9 !A%ousti%
<orrelates o A%%ent$ hythm and "ntonation in /agalog# na
nalathala sa P)7&(/"<A.
 Sinuri ni +on9ales ang diin$ ritmo$ at intonasyon ng /agalog sa
pamamagitan ng paggamit ng makabagong instrumentong
pangwika sa Lnibersidad ng <aliornia$ Berkeley$ <aliornia$
tulad ng 0,in%-2 <omputer$ /rans-Pit%hmeter$ 'ay Sanograph$ at
Pit%h (Htra%tor.
• ,umitaw sa pag-aaral ni +on9ales na ang tono$ lakas$ at haba ay hindi
nagiging resulta lamang ng diin o 0stress at hindi ng haba o 0length na
 tulad ng lumabas sa pagsusuri nina S%ha%hter at 7tanes !%. 0/agalog eeren%e
+rammar 185=#.
• 0estatement o /agalog +rammar ni (lmer olenden ng S", !1831#
 "sa sa mga isinagawang pag-aaral sa gramatika.
 Ayon kay olenden$ dalawa ang kanyang layunin sa
pagsasagawa ng nasabing pag-aaral:
 $,o realign 5loom6eld%s gramatical categories esp. the verbal
ones7 and
 ,o modi#y 5loom6eld%s nomenclature.% 
• Sina %aul Schachter at :e ;tanes! sa ilalim ng pangangasi#a ng '%hilippine Center for 
<anguage Study) ay may sinulat na 0agalog Reference =rammar. Ang nasabing a"lat! sa
"asalu"uyan! ay "abana&"abanatang isinasalin sa 0agalog ng mga nagsisisulat ng tesis sa
%ilipino sa %+C.
• Sa LP ay mababanggit ang apat na tesis na tumatalakay sa ibat-ibang
aspeto ng gramatika ng /agalog.
!1# Kay Si%3$i# ! 183# na sumusuri sa mga pandiwa at
pangungusap na 0passie sa /agalogG
!# Kay #nJa%s !813# na tumatalakay sa mga pandiwa at
pangungusap na 0a%tieG
!=# Kay Caya$i !183=# na nagkaklasipika ng mga pandiwang
pamanahon !time aderbs# ng /agalog ayon sa distribusyonG
!># Kay PaJ /1835# na nagsusuri sa morpolohiya at sintaksis ng
mga pangalan at pang-uri sa /agalog.
• Pin+a  Direktor ng Surian ng ikang Pambansa ! %. Pineda 185#$
- Sumulat ng An "ntrodu%tion to/agalog /ransormational
SyntaHC.
- +inamit nya sa sintaksis ng /agalog ang modelong 1865 ni
<homsky.
Sa unang bahagi ng kanyang aklat ay nagbigay sya ng mga
•

tuntunin sa pagbubuo ng mga pangungusap sa /agalog.

Sa ikalawang bahagi naman$ naglahad sya ng mga
•

transportasyon at nagbigay sya ng mga halimbawa kung

papaanong magagamit ang mga ito sa pngungusap sa
 /agalog.
)indi kukulangin sa lima ang naisagawa nang
• pahambing
na pagsusuri sa /agalog at "ngles.
Ang dalawa rito !%. Sto%kwell 1865G <astelo 183># ay naglalahad ng isang
•

pagsusuri sa /agalog na masasabing kahawig din ng kay

Bloom@eld.
Ang ikatlo ay isang disertasyong nagsusuri sa balangkas ng
•

 /agalog na ginamitan ng /agmemi% Model. !+uan%o 183=#

Ang huling dalawa ay ang disertasyon nina (my Pas%asio
•

!1834# at ;e 7tanes !1833#.

+ebuano.
  Si Anderson$ sa kanyang disertasyon sa pagdodoktorado
noong 1836$ ay nagsagawa rin ng paghahambing sa
pagsusuri sa <ebuano at "ngles na ginamitan naman ng
0transormational model ni <homsky.
 Si Fohn olE$ !1833 at 1835#$ ay magkasunod na
nagpalathala ng dalawang bolyum ng mga aralin sa
<ebuano. Ang gramatika ng <ebuano ay inilarawan nya
ayon sa modelo ni Bloom@eld.
Ilo"ano.
 Ang unang deskripsyong isinagawa pagkatapos ng
"kalawang Digmaang Pandagdig sa mga gramatika ng
"lo%ano ay inilahad sa 0"ntensie <ourse nina ).
M%'aughan at F. ;orster !186#.
 Ang nasabing gramatika ay inihanda upang magsilbing
patnubay o modelo sa paghahanda ng katulad na mga
gramatika sa ibang wika sa Pilipinas sa darating na mga
taon.
 "binatay ito sa 07utline o "lo%ano SyntaH ni Bloom@eld.
 "sa namang 0transormational-generatie grammar ng
"lo%ano ang sinulat ni <onstantino !1868# para sa kanyang
disertasyon sa Ph. D.
 Ang modelong ginamit dito ay ang gramatikang inilahad ni
<homsky sa kanyang 0Synta%ti% Stru%tures.
 B. Sibayan- nagsagawa ng isang pahambing na pagsusuri
sa mga ponemang segmental ng "lo%ano at ng "ngles
noong 1831 sa kanyang disertasyon sa Ph. D.$

Kaamangan.
 "sang tesis sa M. A. ni <astrillo noong 1866 ang nasulat sa
LP na tumalakay sa balangkas ng mga pangungusap sa
'apampangan na ginamit ang modelo ni Bloom@eldG
 isang disertasyon sa Ph. D. ni <lardy noong 1862 na
sumusuri sa mga ponema ng 'apampangan$ ang kanilang
mga alopono at distribusyonG
 isang artikulo ni /abasondra noong 183 na sumusuri sa
mga ponema ng 'apampangan at pagkatapos ay
inihambing sa mga ponema ng "ngles.
 Si Pere9 ng P&< ay sumulat ng tesis sa M.A. na may
pamagat na 0Pampango ang Pilipino <ognates:Sound and
Spelling elationship !183>#.
 )iligaynon.
 Ang balangkas ng )iligaynon ay sinuri at inihambing
sa balangkas ng "ngles nina Funtado !1831# at ui9
!183=# sa kani-kanilang disertasyon sa Ph. D.
 Pangasinan.
 Ang Pangasinan ay sinuri ni S%ha%hter noong 1868 sa
kanyang disertasyon sa Ph. D. at pagkatapos ay
inihambing niya sa "ngles.
 Ang paglalahad sa disertasyong ito ay batay sa modelong
transpormasyonal ni <homsky sa kanyang 0Stati%
Stru%tures .
 )inati ni S%ha%hter ang kanyang pag-aaral sa dalawang
antas:
 Ponolohiya
 +ramatika
 Binansagan ni S%ha%hter ang kanyang gawa ng ;rom
Pangasinan to (nglishC sapagkat nilalayon ng pag-aaral na
matulungan ang mga mag- aaral na Pangasinan sa
pag-aaral ng "ngles.
!a$ay.
 Sina F. at ". olE noong 1835 ay sumulat ng isang aklat$
Beginning aray-warayC.
 Batay din sa modelo ni Bloom@eld ang kanilang
pagkakasuri sa nasabing wika.
 At nitong mga huling araw$ gaya na ng nasabi sa umpisa$
ay masasabing may kasiglahan ang kilusan sa linggwistika
sa Pilipinas.
•  /atlong pambansang samahang pangwika ang nakatutulong
nang malaki sa pagpapaunlad ng disiplinang ito 
Linguisti" So"iety o' the Philiines
Pambansang Samahan sa Linggwistikang Piliino
Philiine Asso"iation 'or Language Tea"hing
• Ang tatlong samahang itoy patuloy sa pagdaraos ng mga
seminar pangwika at pagpapalathala ng kani-kanilang  *ournal
na nagiging daluyan ng mga pag-aaral at pananaliksik na
isinasagawa sa larangan ng wika.
• Ang pagkakaroon ng <onsortium or a Ph. D. in ,inguisti%s ng
Ateneo de Manila at Philippine &ormal <ollege ay isa pa rin sa
mga salik na nakapagpapasigla sa kilusang panglinggwistika.
• Mga +a"apagtapos sa Consortium for a %h. >. in <ingg#isti"a at ang "anilang
mga pa"sa*
 Ba'tista8 Ma. L#'$+s S. /he ;ilipino
Bilinguals <ompeten%e: A Model Based on an
Analysis o /agalog-(nglish <ode Swit%hing.C
 "nilarawan ni Bautista ang paglilipat-lipat ng mga
nagsasalita sa "ngles at /agalog. &agbigay sya ng
mga tuntuning tinatawag na phrase stru%ture and
transormational rulesC batay sa modelong 1836 ni
 <homsky. ,umabas sa kanyang pag-aaral na ang
<ode-Swit%hingC ay nagaganap sa ibat ibang
antas ng wika-salita$ parirala$ sugnay at
pangungusap.
 +han#/a, loria.   ?4o"ien Chinese <oan#ords in 0agalog.@
,-85.
 Sinuri nya ang mga salita sa/agalog at inalam nya
ang mga salitang mula sa )okkien <hinese.
"nilarawan nya ang naganap na pagbabago sa
tunog at sa kahulugan ng mga salita sa /agalog
na hiram sa )okkien <hinese.
 S#)$an#8 R#sa P. /he Diale%t o MarinduXue
 /agalog.C 1853.
 "sa sa kanyang mga layunin ay upang alamin ang
pagkakatulad at pagkakaiba ng /agalog-
MarinduXue sa /agalog-Maynila.
 $ga$a8 E%3i$a C. Sub%ategori9ation and
Sele%tional estri%tions o (nglish ordsC. 1856.
 Sinuri ni Kergara ang mga pandiwang iisahing
salita na nakasama sa eneral Service List ni
est !1836#. +inamit nya ang 'ase rammar 
&atri8  ni <ook sa subkategorisasyon ng mga
pandiwa. ,umabas sa pagsusuri na ang mga
pandiwang iisahang salita ay mapapangkat ayon
sa )asi08 2($i&nta%8 )na0ti38 at
%#0ati3 G at mapapangkat pa sa 13 na uri ng
subkategorisasyon ayon sa kaligiran ng kaukulan
o 0%ase.
 Lu-ares, +asilda . ?0he Morphology of Selected Cebuano erbs* A Case
Analysis .@ ,-85 .
 =inamit ni <uares ang modelong ,-79 at ,-8 ni :illmore
ngunit pinasu"an nya ng pagbabago ang mga ito. <umabas sa
 pag&aaral nya na ang morpolohiya hindi hi#alay sa sinta"sis at
semanti"a.
 !a'ael, Teresita +. ?+egativiation in the Bisayan <anguages* A Case
Study of the 6volution of a Subsystem@. ,-87.
 Pinagtuunan nya ng interes ang 3 na uri ng
pananggi na tinawag nyang &(+ Y(entZs$ &(+
YStateZs$ &(+ &(+ Y'nowZs$&(+ YDesideratieZs$
&(+ Y(HiHtantialZ$ at prohibities.
 +astillo, 0mma S.  ?A 0est of Communication Competence in %ilipino
for %rospective 6lementary School 0eachers@. ,-89.
 &aghanda ng isang instrumento si <astillo na
susubok sa kakayahan ng pakikipagtalastasan sa
Pilipino ng isang magiging guro sa elementarya$
 batay sa hinuha na ang isang mahusay sa wika ay
may kakayahang magsabi ng at umunawa sa mga
pananalitang angkop sa kontekstong sosyokultural.
 Riego de >ios! Ma. /sabelita. ?Chavacano >ictionary.@ ,-88. (Wala pa sa
a"latan ang "anyang tesis

ika at ,inggwistiks
Ano ang 1ika2
Ang wika ay isang bahagi ng pa"i"ipagtalastasan. $alipunan ito ng mga simbolo!
tunog! at mga "augnay na batas upang maipahayag ang nais sabihin ng "aisipan.
0inatayang nasa pagitan ng 7! hanggang 8! ang mga #i"a sa daigdig! depende sa
"ung gaano "atiya" ang pangahulugan sa #i"a! o "ung paano ipinag&iiba ang mga #i"a
at mga diyale"to. Ang siyentipi"ong pag&aaral ng #i"a ay tinata#ag na lingg#isti"a +ag&
ugat ang salitang wika mula sa #i"ang Malay. Samantalang nagmula naman sa $astila
ang isa pang "ata#agan sa #i"a* ang salitang lengguwahe .

0inata#ag ding salita  ang #i"a. $atulad ng language & ta#ag sa wika sa /ngles &
nagmula ang salitang lengguwahe o lengwahe sa salitang lingua ng <atin! na
nangangahulugang dila! sapag"at nagagamit ang dila sa pagli"ha ng maraming
"ombinasyon ng mga tunog! sama"atu#id ang #i"a & sa mala#a" nitong "ahulugan &
ay anumang anyo ng pagpaparating ng damdamin o e"spresyon! may tunog man o #ala!
ngunit mas "adalasang mayroon

<ahat ng tao ay may unang #i"ang "inagisnan at natutunan pero sa panahon

ngayon madali nang ma"arating sa ibat ibang lugar. Malamang na ang marami sa atin ay
mayroong pangala#a!pangatlo! o pang apat na #i"ang ginagamit sa ibat&ibang
 pag"a"aton sa ara#&ara# nating buhay. Ang %ilipinas ay isang bansang may
napa"araming #i"a "aya bihira na ang pilipinong monolingg#al.

Sa ating #i"a tayo na"apagpapahayag ng ating mga damdamin. =inagamit ng tao

ang #i"a sa "anyang pag&iisip! sa "anyang pa"i"ipag&ugnayan at pa"i"ipag&usap sa ibang
tao! at maging sa pa"i"ipag&usap sa sarili .Sa medaling salita ang #i"a ang behi"ulo ng
ating e"spresyon at "omuni"asyon na epe"tibong nagagamit. Batay sa popular at nagging
tradisyunal na depinisyon! ang #i"a ay system ng mga arbitraryong vocal&symbol na
ginagamit ng mga myembro ng isang "omyuniti sa "anilang "omuni"asyon at pa"i"ipag&
ugnayan sa isat&isa.

Sistem ng mga rul

 $apag bumubuo tayo ng sentens! hindi lamang ito isang simpleng pagdudugtong&
dugtong ng mga salita. 4alimba#a sa pag&aaral natin ng pangala#ang #i"a! hindi ito
"aso sa pagpili lamang ng mga salita sa isang di"syunaryo na basta na lang
 pagdudugtong&dugtungin. $ailangan malaman muna natin ang system sa pagbuo ng tama
o gramati"al at ma"abuluhang sentens sa #i"ang pinag&aaralan dahil ba#at #i"a ay may
"anya&"anyang pamamaraan para dito. Sa tagalog at iba pang #i"a ng %ilipinas (W% ay
may ilang mga salitang nagpapa"ita ng relasyon ng iba pang mga salita sa loob ng isang
sentens tulad ng ma"i"ita sa sumusunod*

$.a.

 <umala"ad nang paluhod si Ana sa simbahn ng Duiapo tu#ing Byernes.

Ang mga salitang "atulad ng nang! si! sa! ng ay may mga espisipi" na fangsyon na syang dahilan
 para maging tama at ma"abuluhan ang binuong sentens. %ara naman maintindihan ang tinutu"oy
na mga fangsyon ng mga salitang ito! tingnan "ung tama at ma"abuluhan pa ang "inalabasan ng
sentens ,.a sa binagong pag"a"asunod&sunod ng mga salita nito sa sentens ,b. $umbenasyon
ang paggamit ng asteris" para sa mga di&gramati"al! hindi tanggap o hindi na naririnig na mga
anyo ng #i"a.

$.b.

E<umala"ad si paluhod nang Ana sa tu#ing simbahan Duiapo ng Byernes.

Ang bahagi ng tinutu"oy sa itaas na system ng rul dito ay hindi lamang sa paglalagay sa tamang
lugar ng mga salitang nang! si! sa! ng ( i.e.! nang paluhod! si Ana! sa simbahan! ng Duiapo "undi
sa na"apaloob pang mga fangsyon ng mga salitang ito tulad ng ipapa"ita naman sa sumusunod
na halimba#a*

3a. %inatay ni Cain si Abel.

3b. %inatay ni Abel si Cain.

 Sa mga halimba#a!alam natin "ung sino ang pinatay at pumatay hindi lamang dahil sa verb
"undi dahil sa paggamit ng mga salitang ni at si. Sa /ngles! ang "atumbas ng F sentens na ito ay
Cain killed Abel at Abel killed Cain.

Sa :ilipino! nalaman natin "ung sino ang mamamatay&tao dahil sa paggamit ng ni.

Sa /ngles naman! nalaman natin "ung sino ang pumatay at pinatay dahil sa pusisyon sa loob ng
sentensGnasa unahan ng verb ang taong pumatay at nasa hulihan naman nito ang taong
 pinatay./big sabihin!iba ang pamamaraan ng :ilipino at /ngles para ipa"ita ang relasyon ng mga
salitang na"apaloob sa sentens.

/sang "atiya"an nang masasabi na may pamamaraang sinusunod o nasusunod sa #i"a na hindi
lamang lumalabas sa pagbubuo ng mga sentens "undi sa pagbuo ng mga salita at sa
 pag"a"asunod&sunod ng mga tunog sa mga salita. $ung sa /ngles lahat ng sentens ay "elangang
may verb! sa mga W% "atulad ng tagalog may mga sentens tayong hindi nangangailangan ng
verb! 4alimba#a*

a. Ana is "ind and intelligent.

b. Matalino at mabait si Ana.

Sa pusisyon naman ng mga tunog sa isang salita! sa #i"ang /ngles! #alang salitang p#edeng
magsimula sa tunog na nirerepresent ng sinusulat na ng na p#ede lamang Ma"ita sa gitna o sa
hulihan ng mga salita.

4alimba#a*

singing ?"uma"anta@

Sa tagalog! ang tunog na ito ay p#edeng big"asin sa simula! sa gitna o sa hulihan ng salita.

4alimba#a*

ngayon! bangin! saging.

/big sabihin "ahit na mag"apareho ang tunog! mag"aiba ang system o pattern ng mga tunog sa
/ngles at 0agalog "aya naman mapapansin nating hirap biga"asin ng mga neytiv&spi"er ng /ngles
ang mga salita sa 0agalog na ngiti! nganga!ngipin.

Sistem ng mga arbitraryong okal#simbol

$apag nagsasalita tayo! ang ba#at salitang binibig"as natin ay isang serye ng mga tunog
na "uma"ata#an sa isang bagay (lais, turumo ! ideya (ag#aaral ! katotohanan ! o isang
fangsyon (si, nang, ni. Sinasabing vo"al ang mga simbol na ito dahil ang "abuuan ng ba#at isa
ay bunga ng gala# ng mga vocal&organ natin "apag nagsasalita tayo.

Matagal ding pinag a"sayan ng panahon ng mga gree" filosofer nung mga unang
 panahon ang pagtatalo ung"ol sa "ung anong mayroon bang natural na "one"syon ang isang
simbol sa "ung anumang ipinahahayag nito.

Sa hinaba&haba ng "anilang pagtatalo! ang lumabas ay #alang natural na "one"syon sa

 pagitan ng symbol at sa ipinapahayag nitong "ahulugan dahil bunga ito ng "augalian. /big
sabihin! arbitrary ang mga symbol tulad ng paggamit ng tagalog bahay! $astila casa,  :ranses
miason! 4apon uchi! at /ngles house.

Pagkamalikhain ng 1ika

Ang paga"amali"hain ng #i"a o pamamaraan ng e"spresyon ang sinasabing

 pina"amahalagang "atangian nito. Ayon "ay Choms"y (,-75 ang pag"amali"hain ng #i"a ay
ma"i"ita sa "a"ayahan ng tao lamang at #ala sa ibang nilalang. +aipapahayag ng tao sa #i"ang
"inagisnan at natutunan ang "abuuan ng "anyang "aranasan! damdamin at pag&iisip batay sa
hinihingi ng ibat&ibang pag"a"ataon at mga pangangailangan! mali#anag na dahilan para
sabihing ang #i"a ay isang "atangian na yuni" sa tao lamang.

May e"speriment na ginaga#a para malaman "ung ang "omuni"asyon nga bang mga hayop
ay "atulad ng sa #i"a ng tao! pero magpahanggang ngayon ay hindi pa ito napapatunayan.
4alimba#a sa 0agalog! mag"aiba ang "ahulugan ng dala#ang mag"asunod na sentens at
depende sa hinihingi ng pag"a"ataon ang gagamiting pali#anag tulad sa sit#asyon ng
napa"agabi nang pag&u#i ng bahay ng isang tao.

4al.
a. +agpahatinggabi na a"o sa opisina.
b. 4inatinggabi na a"o sa opisina.
Sa 1! sinadya ang a"syonG sa 5! hindi. /big sabihin! sa panahong maging ganap na ang pag"atuto
ng tao ng "anyang #i"ang "inagisnan! nasa "anya na hindi lamang ang "a"ayahang bumuo ng
anumang sentens na ibinabagay nya sa "ahit ano pa mang sit#asyon "undi pati na umuna#a ng
"ahit ano roing sentens na maririnig nya sa unang pag"a"ataon sa "anyang #i"a.

May grammar ang lahat ng wika.

Ba#at spi"er ng #i"a ay may "a"ayahang bumuo at umuna#a ng mga sentens sa

"anyang #i"a. May "a"ayahan din syang magsabi "ung tama o mali ang isang sentens. Ang
"a"ayahang ito ang tinata#ag na "anyang lingg#isti"&"ompitens (Choms"y ,-75 at meron sya
nito dahil nasa "anyang sab"onsyus ang "abuuan ng pamamaraan ng pagbuo ng salita! sentens! at
"ombinasyon ng mga ito. Sama"atu#id! ang mga rul sa pagbuo ng mga sentens ang grammar ng
isang #i"a. $augnay nito! mahalagang maintindihan na lahat ng #i"a ay may grammar at itoy
nahahati sa sumusunod*

,. 4onetiks  H ay may "inalaman sa arti"ulasyon ng mga tunog.

F. 4onolo5i  H ay tung"ol naman sa pagpapatern o "umbinasyon ng mga tunog na ito sa loob

ng isang #i"a.

I. Mor'olo5i  H ay may "inalaman sa pagbuo ng mga salita.

1. Sintaks  H sa pagbubuo ng mga sentens

5. Semantiks  H ay may "inalaman sa interpretasyon ng mga "ahulugan ng mga salita at

sentens.

Lahat ng grammar ay antay#antay.

 Walang "atotohanan ang isa pang "oment na nagsasabing primitive o mababa ang
grammar ng ibang #i"a. 4anggat naipapahayag ng mga spi"er ng isang #i"a ang anumang gusto
nilang ipahayag hindi p#edeng sabihing primitive ang grammar ng #i"a nila. Maaaring may
mga "ulturang sinasabing primitive dahil degri ng "abihasnan o standard ng isang "ultura ang
 pinagbabatayan pero hindi ito nangangahulugang primitive din ang grammar ng #i"a nila. $ung
sapat na natutugunan ng "anilang #i"a ang "ina"ailangan nila sa pa"i"ihalubilo sa loob nag
"anilang "ulturang "inabibilangan! hindi p#edeng sabihing primitiv o mababa ang grammar ng
#i"a nila.

6agbabago ang 1ika.

Ang pina"amadaling maape"tuhan ng pagbabago ng #i"a ay ang bo"abularyo nito. Sa

"aso sa %ilipinas! ang matagal na ding implu#ensya ng ibang bansa ay nagdadagdag sa
 bo"abularyo ng ating mga #i"a ng mga salitang hiram na galing sa /nsti"! Arabi"! $astila!
/ngles! at 4apon!

4alimba#a*

Pansit, lomi, syoaw,swerte,sibuyas, mansanitas, magkodakan, komyuter, siroks,

temura, 5aayuki atb.

7uerida H "erida

*oundary  ( hangganan H *awnderi (perang ibinabayad ng drayber sa may&ari sa pagpasada ng

"anyang tai.

Linggwistiks

Ang linggwistiks  ay ang sayantific na pag&aaral ng mga #i"a ng tao.

Linggwist # ang taong ang pangunahing inters sa pag&aaral ng #i"a ay ang maanalays at
mades"rayb ang na"apaloob na system ng rul sa #i"a sa sistemati"ong paraan.

Mayroon ding mga lingg#ist na may inters na pag&aralan ang "asaysayan o historical&
development ng mga system ng #i"a pati na rin ang namamagitang relasyon ng mga ito sa isat&
isa.

Poliglot  H ta#ag sa taong maraming #i"a.

Maikling histori ng ag#aaral ng 1ika.

 +apa"atagal nang panahon na pinag&aralan ang mga #i"a ng tao. Bahagi ng mga
unang pag&aaral ang nabanggit na sa itaas na mahabang pagtatalong namagitan sa mga
 =ree" :ilosofer nun tung"ol sa pag"a"aron o di pag"a"aron ng natural na "one"syon ng
isang salita at "ahulugan nito (mga natyuralist "ontra mga "onvensyonalist. +asundan
ito ng mahaba pa ring pagtatalo tung"ol naman sa pagiging regular o di regularng mga
#i"a (mga analoJist "ontra mga anomalist na syang nagbibigay&daan para maaydentifay
ang mga bahagi ng pananalita sa #i"ang =ree". +ang mabuo na ang pag&aaral ng mga
=ree" na gramaryan para sa grammar ng "anilang #i"a! inadap naman ng mga Romano
ang gramati"al&patern ng =ree" sa pagtuturo at pagpapalaganap nila ng #i"ang <atin.
Ang nabuong grammar ng <atin ang gina#a naming modelo sa pagtuturo ng iba pang
#i"a lalo na sa 6urope sa loob ng mahabang panahon na "inilala ngayong tradisyunal na
 grammar .

 Sa pagtatapos ng i"alabinsiyam na sentyuri itinata"da ang sinasabing pagsisimula

ng mga unang lingg#isti"s na pag&aaral ng mga #i"a. Bago pa man nabuo ang
tradisyunal na grammar ng latin sa 6urope na mayroon nang naga#ang mahalagang pag&
aaral ng grammar ng #i"ang San"rit na umabot sa "aalaman ng mga 6uropeyo. /sa sa
may malalim na interes sa pag&aaral ng #i"ang San"rit ay si Sir William 3ones (,897 na
nagsabi nun na ang na"ita nyang pag"a"apareho nito sa mga #i"ang <atin at =ree" ay
sapat na dahilan para ipalagay na ang tatlong #i"ang ito ( na sinasalita sa mag"a"alayong
mga lugar ay may iisang pinagmulan. /to ang dahilan "ung ba"it nagging abala ang mga
is"olar ng #i"a nang mga panahong iyon na pag&aralan ang relasyon ng mga #i"ang
hindi lamang nabibilang sa mga siasalita sa 6urope "undi ng iba pang mga #i"a sa
mundo. Ang mga ganitong pag&aaral ay tumuloy sa pagtatag ng historical at "omparativ
na pag&aaral sa lingg#isti"s.

Sa pagsisimula ng i"adala#ampung siglo! napablis ang Cours de <inguistiKue

=enerale ni :erdinand de Saussure (,-,7 na binuo ng mga dati nyang estudyante buhat
sa "anyang mga le"tyur nang siyay nabubuhay pa./lan sa mahahalagang "onseptong
tinala"ay ni Saussure ay ang pag"a"aiba ng parole at langue! at ng sing"roni" at
daya"roni" na pag&aaral ng #i"a. %ara "ay Saussure!

Ang beysi" na element ng langue ay mga (tunog! mga salita! at mga gramati"al&
fityur ay mga mag"a"augnay na stra"tyur.

Ang parole H ay ang mismong naririnig nating binibig"as ng spi"er ng #i"a. Ang
sing"roni" H ay ang pag&aaral naman ay ang pag&analays at pag"umpara ng mga stra"tyur 
ng #i"a sa pagbabago nito sa paglipas ng panahon.

Ang sing"roni" H ay ang pag&aaral ng stra"tyur ng #i"a sa isang panahon.

Ang daya"roni" H na pag&aaral naman ay ang pag&aanalays at pag"umpara ng

mga stra"tyur ng #i"a sa pagbabago nito sa paglipas ng panahon.
  +asundan ang libro ni Saussure ng pabli"eysyon ng librong <anguage ni <eonard
Bloomfield (,-II at mula noon ay tuluyan ng tumatag ang sayantific na pag&aaral ng
#i"a. 0ugma ang mga sinulat ni Boomfield sa panana# ni Saussure (,-,7 na ba#at
#i"a ay may mag"a"augnay na stra"tyur "aya sinasabing ba#at #i"ay may isang system
na "atangi&tangi sa "anya. Mag"atugmang panana# na naging simula ng stra"tyuralis na
 pamamaraan sa pag&aaral at pag&aanalays ng #i"a.

Sa "alagitnaan ng na"araang siglo napablis ang Syntactic Structures ni

 +oam Choms"y (,-58 na nagbigay ng paghamon sa sinundan nitong stra"tyuralis na
 pag&aaral ng mga #i"a. /pinahayag ni Choms"y sa librong ito ang sinasabi niyang
sentraliti ng sinta"s! ibig sabihin! ipinapalagay niyang ang sinta"ti" relasyon sa mga ito
ang pina"asentro sa mga #i"a. >ito rin niya sinimulang ipali#ang ang sa "anya)y
 pinadistin" at pina"amahalagang aspeto ng #i"a ng tao* ang pag"amali"hain ng #i"a.

Ayon "ay Choms"y! sa pag&aaral ng sinta"s o "ung pano nabubuo ang mga
sentens ng isang #i"a maiintindihan ang sinasabi niyang mali"haing "apasidad ng
nagsasalita ng #i"a.

/niba ni Choms"y ang pamamaraan ng lingg#isti" analisis nang iintrodyus nya

ang "anyang transformational generative grammar (TG) na dapat ituring na mga
instra"syon sa pagbuo ng lahat ng posibleng maga#ang tama! ma"abuluhan! at tanggap
na mga sentens sa #i"ang alam o pinag&aaralan.

Sa sumunod na taon napablis ang Aspects of the 0heory of Synta ni Choms"y

(,-75 "ung saan pormal nyang binigyan ng disting"syon ang "anyang mga term na
lingg#isti"&"ompitens at performans. Ang depinisyon nya para sa una ay ang "aalaman at
"a"ayahan ng tagapagsalita sa "anyang #i"a at sa pangala#a naman ay ang a"t#al na
mga sinasabiLbinibig"as sa spesipi"ong sit#asyon. Ang nabuong modelo ng pag&aanalays
ng #i"a na hango sa librong ito ay tina#ag ni Choms"y na standard theory na nirevays
din pag"araan lang ng ilang taon na tina#ag naming extended standard theory. 4indi pa
rin natapos ang mga pagbabago sa pamamaraan ng lingg#isti"&analisis na ipinopropos ni
Choms"y. Mula ,-9)s mas dumami pa ang mga reserts at tumuon na ngayon ang focus
ng reserts sa pagbuo ng mga prinsipol. Ang mga prinsipol na ito ang ipinapalagay na
syang nagdedefayn ng tinata#ag na core grammar  ng #i"a.

Ang isang naging puna sa tyuri ni Choms"y ay ang pag&aaral ng #i"a nang hindi
isinasaalang&alang ang "onsepto nito. %inag&aaralan ang #i"a labas sa reyalidad ng
 pa"i"ipag&usap.

Pag)igkas ng &ga "'n#g

P#ntika
 Agham ng wika na tumatalakay sa kung paano nasasalita ang
isang tao
Pananaw # Pa$aan
!Pag-aaral ng Pagsasalita#
,. %ag&aaral at paglalar#an sa mga sang"ap ng pananalita na ginamit sa
 pagbig"as ng tunog.
F. %ag&aaral at paglalara#an sa mga narinig na alon ng tunog.
I. %aglalar#an sa mga alon tunog na nalili"ha sa pagsasalita

"at%#ng Sa%ik na kai%angan '(ang &aka(agsa%ita ang

isang ta#
a. Ang pinanggalingan ng la"as o enerhiya
 b. Arti"ulador o ang pumapalag na baga
c. Resenador o ang patunugan

Mga sangka( sa (agsasa%ita

,. 2lo
F. <alamunan
I. >ibdib

A$ti0'%at#$y (*#nti0s
Paraan kung papano binibigkas ang ponema ng isang wika