Arbitraryo - Takdang-Aralin #1

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 2

ARBITRARYO

— Lahat ng wika ay napagkakasunduan ng mga gumagamit nito. Kung sakaling hindi


naintindihan ng isang tao ang isang salita o pangungusap ng isang wika, nangangahulugan
na hindi siya bahagi ng kasunduang pangkaunawaan. Ngunit kung pag-aaralan at
matututunan niya ang wika, nangangahulugang sumasang- ayon siya sa kasunduan ukol sa
naturang wika.

Mga halimbawa:

Una, kung ikaw ay nasa Pangasinan, kailangan ang wikang iyong sinasalita ay ang wikang
gamitin sa Pangasinan upang magkaroon ka ng direktang ugnayan sa lipunang iyong
ginagalawan.

Ang pagiging "arbitrary" ng wika ay maari ring maiayon sa konbensyunal na


pagpapakahulugan ng salitang ginagamit. Walang kaugnayan ang salitang ginagamit sa
ipinakakahulugan nito. Isang halimbawa ay ang salitang "aso" sa Ingles ang gamiting salita
ay "dog", sa Ilokano, ito ay "aso", sa Pangasinan ito ay "aso". Maaaring pareho ang mga
salitang ginamit dahil ang mga gumagamit ng wika ay napagkayariang ito ang gamiting
salita kaya't ito ang pangkalahatang gamit sa salitang "aso".

Ikalawa, kung ikaw ay nasa Aklan, kailangan ang wikang iyong sinasalita ay ang wikang
gamitin sa Aklan upang magkaroon ka ng direktang ugnayan sa lipunang iyong
ginagalawan.

Isang halimbawa ay ang salitang "baliktad" ng Tagalog, sa Ingles ang gamiting salita ay
"upside down", sa Pampanga, ito ay "baligtad", sa Pangasinan naman ito ay "baliktar", sa
Waray ito ay "balikad" at sa Aklan ito ay "baliskad". Isang halimbawang pangungusap nito
salitang Hiligaynon, "Baliskarí akó sing isá ka tápa nga nagatúngtung sa bága." na ang ibig
sabihin sa Tagalog ay "Baligtarin mo para sa akin ang
hiwa ng pinatuyong karne na nakalagay sa mga uling".

Ikatlo, kung ikaw ay nasa Ilocos, kailangan ang wikang iyong sinasalita ay ang wikang
gamitin sa Ilocos upang magkaroon ka ng direktang ugnayan sa lipunang iyong
ginagalawan.

Alam ng mga Ilokano nakapag sinabi ang salitang "balay", bahay na galing sa salitang
Tagalog, ang tinutukoy nito. Sa Chavacano naman ay "casa" kapag nais tukuyin ang bahay
at "bay" naman sa Tausug samantalang ito ay "house" sa Ingles. Iba iba man ang mga
salitang ginamit ng mga gumagamit ng wika pero iisa lamang ang kahulugan nito.

Ikaapat, kung ikaw ay nasa Cebu , kailangan ang wikang iyong sinasalita ay ang wikang
gamitin sa Cebu upang magkaroon ka ng direktang ugnayan sa lipunang iyong ginagalawan.

Sa wikang Cebuano o Bisaya ay arbitraryo o napagkasunduan at sinang-ayunan ng lahat


ang salitang "libang" ay nangangahulugang pagdumi. Samantala, sa Tagalog naman ay
arabitraryo o napagkasunduan at sinang-ayunan ng lahat na ang salitang "libang" ay
nangangahulugang pampalipas oras o pagpapalipas ng oras. Kaya't ang pangungusap na,
"Maglibang-libang muna kayo diyan," ay nakakatawa sa mga tainga ng Bisaya ngunit
tumatanggap sa mga panauhin ng Tagalog.

Ikalima, kung ikaw ay nasa Ilocos, kailangan ang wikang iyong sinasalita ay ang wikang
gamitin sa Ilocos upang magkaroon ka ng direktang ugnayan sa lipunang iyong
ginagalawan.

Gaya pa sa mga halimbawang "string beans" sa Ingles. Sa Sugbuanon, ang gamiting salita
ay "batong". Sa Tagalog naman ay "sitaw" at sa Ilocos ay "utong" . Hindi natin maaaring
paratangan na may kabastusan ang wika ng Ilocos dahil sa "utong" ang tawag nila sa
"sitaw". Dahil sa katangian ng wika ang pagiging "arbitraryo", nangangahulugan lamang na
ang bawat pangkat ng tao ay maaring magkasundo at sumang-ayon sa pili ng salita at
kahulugang kakatawanin nito para sa kanila.

You might also like