Professional Documents
Culture Documents
Ghazban A 10 1541 1 1591fe7
Ghazban A 10 1541 1 1591fe7
Abstract
Introduction: Diabetes is one of the main causes of death in the world; so that every day the number
of patients with it is increasing and one of the risk groups in Corona disease are people with diabetes.
From anxiety related factors can be noted to cognitive emotion regulation strategies, health hardiness
and death anxiety, therefore present research aimed to predicting Corona anxiety based on cognitive
emotion regulation strategies, health hardiness and death anxiety in diabetic patients.
Methods: This study was cross-sectional from type of correlation. The research population was
diabetic patients of Ahvaz city in 2020 year which from them 400 people selected by purposive
sampling method. In this research to collected data used from the tools of Corona anxiety, cognitive
emotion regulation strategies, health hardiness and death anxiety. Data were analyzed by Pearson
correlation coefficients and multiple regression with enter model in SPSS-19 software.
Results: The findings showed that positive cognitive emotion regulation strategies and health
hardiness had a negative and significant relationship with Corona anxiety in diabetic patients and
negative cognitive emotion regulation strategies and death anxiety had a positive and significant
relationship with their Corona anxiety. Also, cognitive emotion regulation strategies, health hardiness
and death anxiety could explain 38/8 percent of Corona anxiety changes in diabetic patients, which
the share of death anxiety was higher than other variables (P<0/01).
Conclusions: Regarded to the results, for reduce Corona anxiety of diabetic patients can designed
programs to increase their positive cognitive emotion regulation strategies and health hardiness and
decrease their negative cognitive emotion regulation strategies and death anxiety and implemented
through electronic and virtual workshop.
Keywords: Anxiety, Corona, Cognitive Emotion Regulation Strategies, Health Hardiness, Death
Anxiety, Diabetic Patients.
مقاله پژوهشی نشریه روان پرستاری
خرداد و تیر ،1399دوره ،8شماره 2
پیشبینی اضطراب کرونا بر اساس راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ،سرسختی سالمت و
اضطراب مرگ در بیماران دیابتی
4
المیرا اعزازی بجنوردی ،1سمانه قدمپور ،2آمنه مرادی شکیب* ،3رضیه غضبانزاده
-1کارشناس ارشد مشاوره خانواده ،گروه مشاوره ،دانشگاه خوارزمی ،کرج ،ایران.
-2کارشناس ارشد روانشناسی بالینی ،گروه روانشناسی ،دانشگاه خوارزمی ،کرج ،ایران.
-3کارشناس ارشد روانشناسی بالینی ،گروه روانشناسی ،دانشگاه خوارزمی ،کرج ،ایران.
- 4دکتری تخصصی ،گروه روانشناسی ،واحد بینالملل قشم ،دانشگاه پیام نور ،قشم ،ایران( .نویسنده مسئول)
ایمیلghazban1394@gmail.com :
چکیده
مقدمــه :دیابــت یکــی از علــل اصلــی مرگومیــر در جهــان اســت؛ بــهطــوری کــه آمــار مبتالیــان بــه آن هــر روز افزایــش مییابــد
و یکــی از گروههــای خطــر در بیمــاری کرونــا مبتالیــان بــه دیابــت هســتند .از عوامــل مرتبــط بــا اضطــراب میتــوان بــه راهبردهــای
تنظیــم شــناختی هیجــان ،سرســختی ســامت و اضطــراب مــرگ اشــاره کــرد ،لــذا پژوهــش حاضــر بــا هــدف پیشبینــی اضطــراب کرونــا
بــر اســاس راهبردهــای تنظیــم شــناختی هیجــان ،سرســختی ســامت و اضطــراب مــرگ در بیمــاران دیابتــی انجــام شــد.
روش کار :ایــن مطالعــه مقطعــی از نــوع همبســتگی بــود .جامعــه پژوهــش بیمــاران دیابتــی شــهر اهــواز در ســال 1399بودنــد کــه از
میــان آنــان 400نفــر بــا روش نمونهگیــری در دســترس انتخــاب شــدند .در ایــن پژوهــش از ابزارهــای اضطــراب کرونــا ،راهبردهــای
تنظیــم شــناختی هیجــان ،سرســختی ســامت و اضطــراب مــرگ بــرای جمـعآوری دادههــا اســتفاده شــد .دادههــا بــا روشهــای ضرایــب
همبســتگی پیرســون و رگرســیون چندگانــه بــا مــدل همزمــان در نرمافــزار SPSS-19تحلیــل شــدند.
یافتههــا :یافتههــا نشــان داد کــه راهبردهــای مثبــت تنظیــم شــناختی هیجــان و سرســختی ســامت بــا اضطــراب کرونــا در بیمــاران
دیابتــی رابطــه منفــی و معنـیدار و راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان و اضطــراب مــرگ بــا اضطــراب کرونــا آنــان رابطــه مثبت
و معنـیدار داشــت .همچنیــن ،راهبردهــای تنظیــم شــناختی هیجــان ،سرســختی ســامت و اضطــراب مــرگ توانســتند 38/8درصــد از
تغییــرات اضطــراب کرونــا در بیمــاران دیابتــی را تبییــن نماینــد کــه ســهم اضطــراب مــرگ بیشــتر از ســایر متغیرهــا بــود (.)P>0/01
نتیجهگیــری :بــا توجــه بــه نتایــج ،بــرای کاهــش اضطــراب کرونــا بیمــاران دیابتــی میتــوان برنامههایــی بــرای افزایــش راهبردهــای
مثبــت تنظیــم شــناختی هیجــان و سرســختی ســامت آنهــا و کاهــش راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان و اضطــراب مــرگ
آنــان طراحــی و از طریــق کارگاههــای آموزشــی الکترونیکــی و مجــازی اجــرا کــرد.
کلیدواژه ها :اضطراب ،کرونا ،راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ،سرسختی سالمت ،اضطراب مرگ ،بیماران دیابتی.
ســامت پاییــن معمــوال ارزیابــی مثبتــی از رویدادهــا دارنــد ،از مشــکل در تنفــس اســت که اضطــراب نشــانه مشــترک در بیماران
راهبردهــای مقابلــهای مناســب بــرای مقابلــه بــا بیماریهــا مبتــا بــه اختاللهــای تنفســی مزمــن از جملــه بیمــاری کرونــا
اســتفاده و منابــع اســترسزای بیمــاری را ضمــن ارزیابــی مجــدد اســت [ .]5اضطــراب یکــی از شــایعترین اختاللهــای روانــی
فرصتــی بــرای رشــد و یادگیــری میپندارنــد [.]11 رایــج اســت کــه بــه معنــای یــک احســاس منتشــر ،ناخوشــایند
عــاوه بــر آن ،اضطــراب مــرگ مفهومــی پیچیــده و شــامل تــرس و مبهــم هــراس و دلواپســی بــا منشــأ ناشــناخته و برانگیختگــی
از مــرگ خــود و دیگــران میباشــد [ .]12ایــن ســازه بــه معنــای فیزیولوژیکــی میباشــد [ ]6و اضطــراب کرونــا ،اضطــراب ناشــی
تــرس مــداوم ،غیرطبیعــی و مرضــی از مــرگ یــا مــردن اســت از مبتالشــدن بــه ویــروس کرونــا اســت کــه بیشــتر بــه دلیــل
و ایــن مفهــوم بــه تــرس از مــرگ و تــرس از مــرده نیــز اشــاره ناشــناخته بــودن و ایجــاد ابهــام شــناختی دربــاره آن میباشــد [.]5
میکنــد [ .]13مــرگ هــم بــه دلیــل اینکــه واقعیتــی بیولوژیــک عوامــل بســیاری از جملــه راهبردهــای تنظیــم شــناختی هیجــان،
کــه هیــچ کــس از آن مصــون نیســت و هــم بــه دلیــل ناشــناخته سرســختی ســامت و اضطــراب مــرگ بــا اضطــراب مرتبــط
بــودن و عــدم امــکان تجربــه آن اضطــرابزا اســت [.]14 هســتند و ممکــن اســت کــه ایــن عوامــل بــا اضطــراب کرونــا
بــه دلیــل جدیــد بــودن بیمــاری کرونــا پژوهشهــای بســیار نیــز رابطــه داشــته باشــند .تنظیــم هیجــان شــامل راهبردهــای
اندکــی دربــاره اضطــراب کرونــا انجــام شــده و هیــچ پژوهشــی شــناختی ،هیجانــی و رفتــاری آگاهانــه یــا ناآگاهانـهای اســت کــه
دربــاره رابطــه راهبردهــای تنظیــم شــناختی هیجــان ،سرســختی بــرای حفــظ ،افزایــش و کاهــش یــک هیجــان اســتفاده میشــود
ســامت و اضطــراب مــرگ بــا اضطــراب کرونــا یافــت نشــد ،امــا [ .]7تنظیــم شــناختی هیجــان بــه تمامــی ســبکهای شــناختی
پژوهشهایــی در زمینــه رابطــه آنهــا بــا اضطــراب انجــام شــده اطــاق میشــود کــه افــراد از آن بــرای افزایــش ،کاهــش یــا
اســت .بــرای مثــال نتایــج پژوهــش دومــارادزکا و فاجکوســکا حفــظ تجــارب هیجانــی اســتفاده میکننــد و نشــاندهنده
( )2018نشــان داد کــه راهبردهــای مثبــت تنظیــم شــناختی راههــای کنــار آمــدن بــا شــرایط اســترسزا و اتفاقــات ناگــوار
هیجــان بــا اضطــراب و افســردگی رابطــه منفــی و راهبردهــای میباشــند [ .]8راهبردهــای تنظیــم شــناختی هیجــان بــه طــور
منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان بــا اضطــراب و افســردگی رابطــه کلــی بــه دو طبقــه راهبردهــای مثبــت و منفــی تنظیــم شــناختی
مثبــت داشــتند [ .]15در پژوهشــی دیگــر هــاه و همــکاران ()2017 هیجــان تقســیم میشــود .راهبردهــای مثبــت شــامل پذیــرش،
ضمــن پژوهشــی بــه ایــن نتیجــه رســیدند کــه راهبردهــای مثبــت توجــه مجــدد بــه برنامهریــزی ،توجــه مجــدد مثبــت ،ارزیابــی
تنظیــم شــناختی هیجــان بــر اضطــراب و افســردگی اثــر منفــی مجــدد مثبــت و اتخــاذ دیــدگاه میباشــند کــه راهبردهــای ســازگار
و راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان بــر اضطــراب و در مقابلــه بــا رویدادهــای تنـشزا هســتند و منجــر بــه بهبــود عزت
افســردگی اثــر مثبــت داشــت [ .]16محبــی و زارعــی ()1398 نفــس ،صالحیتهــای اجتماعــی و غیــره مــی شــوند .در مقابــل
ضمــن پژوهشــی بــه ایــن نتیجــه رســیدند کــه راهبردهــای مثبــت راهبردهــای منفــی شــامل ســرزنش خــود ،ســرزنش دیگــران،
تنظیــم شــناختی هیجــان بــا اضطــراب رابطــه منفــی و معنــادار و نشــخوار ذهنــی و فاجعهآمیزپنــداری میباشــند کــه راهبردهــای
راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان بــا آنهــا رابطــه مثبت ناســازگار در مقابلــه بــا رویدادهــای تن ـشزا هســتند و منجــر بــه
و معنــادار داشــتند [ .]17در پژوهشــی دیگــر رامــش و همــکاران اســترس ،افســردگی ،ســایر آســیبهای روانــی و غیــره میشــوند
( )1397گــزارش کردنــد کــه راهبردهــای ســازشیافته تنظیــم [.]9
شــناختی هیجــان بــا اضطــراب در مبتالیــان بــه دیابــت رابطــه همچنیــن ،سرســختی ســامت نشــاندهنده ایــن اســت کــه فــرد
منفــی و معنــادار و راهبردهــای ســازشنایافته تنظیــم شــناختی تــا چــه حــد بــه انجــام فعالیتهــای مرتبــط بــا ســامت تعهــد
هیجــان بــا اضطــراب آنــان رابطــه مثبــت و معنــادار داشــت [.]18 دارد ،ســامت خــود را کنتــرل میکنــد و عوامــل اســترسزای
همچنیــن ،نتایــج پژوهــش رکنــز و همــکاران ( )2018نشــان داد زندگــی را فرصتــی بــرای رشــد میدانــد [ .]10افــراد دارای
کــه سرســختی بــا اضطــراب رابطــه منفــی و معنــادار داشــت سرســختی ســامت بــاال در مقایســه بــا افــراد دارای سرســختی
36
المیرا اعزازی بجنوردی و همکاران
بیمــاری کرونــا و از آنجایــی کــه بــرای کاهــش اضطــراب کرونــا [ .]19در پژوهشــی دیگــر کــوواس و بورســا ( )2017گــزارش
ابتــدا بایــد عوامــل مرتبــط بــا آن و ســهم هــر یــک را شناســایی کردنــد کــه اضطــراب و عالئــم جســمانی بــا سرســختی رابطــه
کــرد و ســپس از آنهــا بهــره بــرد ،لــذا پژوهــش حاضــر بــه دنبــال معنــادار منفــی داشــت [ .]20فــاح و همــکاران ( )1398ضمــن
پاســخگویی بــه ایــن ســوال اســت کــه آیــا راهبردهــای تنظیــم پژوهشــی بــه ایــن نتیجــه رســیدند کــه سرســختی روانشــناختی
شــناختی هیجــان ،سرســختی ســامت و اضطــراب مــرگ توانایــی بــا اضطــراب و افســردگی افــراد مبتــا بــه اختــال اســترس پــس
پیشبینــی اضطــراب کرونــا در بیمــاران دیابتــی را دارنــد؟ در از ســانحه رابطــه منفــی و معنــادار داشــت [ .]21در پژوهشــی
نتیجــه ،مطالعــه حاضــر بــا هــدف پیشبینــی اضطــراب کرونــا بــر دیگــر حدادنیــا ( )1397گــزارش کــرد کــه سرســختی روانشــناختی
اســاس راهبردهــای تنظیــم شــناختی هیجان ،سرســختی ســامت بــا اضطــراب ســامت رابطــه معنــادار منفــی داشــت [ .]21عــاوه
و اضطــراب مــرگ در بیمــاران دیابتــی انجــام شــد. بــر آن ،نتایــج پژوهــش ال-رابیــاه و همــکاران ( )2020نشــان داد
کــه بیــن اضطــراب بــا اســترس ناشــی از کرونــا رابطــه معنــاداری
روش کار وجــود داشــت [ .]23در پژوهشــی دیگــر راجکومــار ( )2020گزارش
ایــن مطالعــه مقطعــی از نــوع همبســتگی بــود .جامعــه پژوهــش کــرد کــه اضطــراب و افســردگی واکنشهــای روانــی شــایع بــه
بیمــاران دیابتــی عضــو انجمــن دیابــت شــهر اهــواز در ســال بیمــاری همهگیــر کرونــا میباشــد [ .]24موعــودی و همــکاران
1399بــه تعــداد حــدود 17000نفــر بودنــد .حجــم نمونــه بــر ( )1395ضمــن پژوهشــی بــه ایــن نتیجــه رســیدند کــه اضطــراب
اســاس فرمــول کوکــران 375نفــر بــرآورد شــد کــه بــا توجــه بــه مــرگ بــا اضطــراب رابطــه معنــادار داشــت [ .]25در پژوهشــی
ریزشهــای احتمالــی 400نفــر بــا روش در دســترس پــس از دیگــر قربانــی و همــکاران ( )1392گــزارش کردنــد کــه اضطــراب
بررســی مالکهــای ورود بــه مطالعــه بـ ه عنــوان نمونــه انتخــاب مــرگ بــا اضطــراب رابطــه مثبــت و معنــادار داشــت [.]26
شــدند. بــا توجــه بــه شــیوع بــاال و روزافــزون دیابــت ،ناشــناخته بــودن
خوزســتان از بیمــاران دیابتــی شــهر اهــواز کــه داوطلــب شــرکت مالکهــای ورود بــه مطالعــه شــامل اعــام تمایــل جهــت
در پژوهــش بودنــد ،تعــداد 400نفــر انتخــاب و از آنــان خواســته شــرکت در پژوهــش ،حداقــل تحصیــات ســیکل ،ســن -60
شــد تــا بــه ابزارهــای پژوهــش کــه بــه صــورت الکترونیکــی برای 30ســال ،گذشــت حداقــل ســه ســال از بیمــاری دیابــت ،عــدم
آنهــا ارســال میشــود ،پاســخ دهنــد .الزم بــه ذکــر اســت کــه ابتــاء اعضــای خانــواده بــه بیمــاری کرونــا ،تحــت درمانهــای
بــرای آنــان قبــل از پاســخگویی بــه ابزارهــا هــدف ،اهمیــت و روانشــناختی نبــودن ،عــدم مصــرف داروهــای روانپزشــکی و
ضــرورت پژوهــش بیــان و دربــاره رعایــت نــکات اخالقــی بــه آنها عــدم رخدادهــای تنــشزا ماننــد طــاق و مــرگ نزدیــکان در
اطمینانخاطــر داده شــد .ابزارهــای اضطــراب کرونــا ،راهبردهــای ســه مــاه گذشــته و مالکهــای خــروج از مطالعــه شــامل عــدم
شــناختی تنظیــم هیجــان ،سرســختی ســامت و اضطــراب مــرگ پاســخگویی بــه ابزارهــا پــس از ســه بــار پیگیــری و تکمیــل
بــرای بیمــاران دیابتــی بــه صــورت الکترونیکــی ارســال و از آنــان نامناســب پرسشــنامهها بودنــد .رونــد اجــرای پژوهــش ایــن
خواســته شــد تــا بــه همــه ابزارهــا بــه صــورت کامــل و دقیــق طــور بــود کــه پــس از هماهنگــی بــا مســئوالن انجمــن دیابــت
37
نشریه روان پرستاری ،دوره ،8شماره ،2خرداد و تیر 1399
گیبهــاردت و همــکاران ( )2001بــا 24گویــه طراحــی شــد .گویهها پاســخ دهنــد و بــا فاصلــه چهــار روز پیگیــری صــورت گرفــت و از
بــر اســاس مقیــاس پنــج درجـهای لیکــرت (=1کامــا مخالفــم تــا کســانی کــه بــه ابزارهــا پاســخ نــداده بودنــد خواســته شــد تــا بــه
=5کامــا موافقــم) نمرهگــذاری میشــوند ،لــذا دامنــه نمــرات ابزارهــا پاســخ دهنــد و بــار ســوم پیگیــری عــاوه بــر درخواســت
بیــن 24-100و نمــره باالتــر نشــاندهنده سرســختی ســامت الکترونیکــی ،بــا بیمــاران تمــاس گرفتــه و ضمــن تشــویق بــه
بیشــتر اســت .روایــی همگــرای ابــزار بــا منبــع کنتــرل درونــی و مشــارکت از آنــان خواســته شــد تــا بــه ابزارهــا پاســخ دهنــد.
بیرونــی ســامت تاییــد و پایایــی آن بــا روش آلفــای کرونبــاخ در ایــن پژوهــش عــاوه بــر اطالعــات جمعیتشــناختی ماننــد
0/79گــزارش شــد [ .]10همچنیــن دش ـتبزرگی و شمشــیرگران جنســیت ،ســن ،مــدت بیمــاری ،تأهــل ،تعــداد فرزنــد و تحصیالت
( )1397پایایــی را بــا روش آلفــای کرونبــاخ 0/81گــزارش کردنــد از ابزارهــای زیــر اســتفاده شــد.
[ .]29در پژوهــش حاضــر مقــدار پایایــی بــا روش آلفــای کرونبــاخ مقیــاس اضطــراب کرونــا ،ایــن مقیــاس توســط علیپــور و
0/83بدســت آمــد. همــکاران ( )1398بــا 18گویــه طراحــی شــد .گویههــا بــر اســاس
مقیــاس اضطــراب مــرگ ،ایــن ســیاهه توســط تمپلــر و همــکاران مقیــاس چهــار درجــهای لیکــرت ( =0هرگــز تــا =3همیشــه)
( )1970بــا 15ســوال طراحــی شــد .ســوالها بــه صــورت بلــه نمرهگــذاری میشــوند ،لــذا دامنــه نمــرات بیــن 0-54و نمــره
(نمــره )1و خیــر (نمــره )0نمرهگــذاری میشــوند ،لــذا دامنــه باالتــر نشــاندهنده اضطــراب کرونــا بیشــتر اســت .روایــی ســازه
نمــرات بیــن 0-15و نمــره باالتــر نشــاندهنده اضطــراب مــرگ ابــزار بــا روش تحلیــل عاملــی تاییــد و پایایــی آن بــا روش آلفــای
بیشــتر اســت .روایــی ســازه ابــزار بــا روش تحلیــل عاملــی تاییــد و کرونبــاخ 0/919گــزارش شــد [ .]5در پژوهــش حاضــر مقــدار
پایایــی آن بــا روش بازآزمایــی 0/83گــزارش شــد [ .]30همچنیــن پایایــی بــا روش آلفــای کرونبــاخ 0/87بدســت آمــد.
غالمــی و همــکاران ( )1398پایایــی را بــا روش آلفــای کرونبــاخ مقیــاس راهبردهــای تنظیــم شــناختی هیجــان ،ایــن مقیــاس
0/81گــزارش کردنــد [ .]31در پژوهــش حاضــر مقــدار پایایــی بــا توســط گارنفســکی و همــکاران ( )2001بــا 36گویــه و دو بعــد
روش آلفــای کرونبــاخ 0/78بدســت آمــد. راهبردهــای مثبــت تنظیــم شــناختی هیجــان ( 20گویــه) و
در ایــن پژوهــش کــد اخــاق از دانشــگاه آزاد اســامی واحــد اهواز راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان ( 16گویــه) طراحــی
بــا کــد IR.IAUAhvaz.REC.1399.2دریافــت و دادههــا شــد .گویههــا بــر اســاس مقیــاس پنــج درجــهای لیکــرت
پــس از جمــعآوری بــا ابزارهــای فــوق وارد نرمافــزار -SPSS (=1تقریبــا هرگــز تــا =5تقریبــا همیشــه) نمرهگــذاری و حــدود
19و بــا روشهــای ضرایــب همبســتگی پیرســون و رگرســیون نیمــی از گویههــا بــه صــورت معکــوس نمرهگــذاری میشــوند،
چندگانــه بــا مــدل همزمــان در ســطح معن ـیداری کوچکتــر از لــذا دامنــه نمــرات راهبردهــای مثبــت تنظیــم شــناختی هیجــان
0/05تحلیــل شــدند. 20-100و راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان 16-80
و نمــره باالتــر در هــر بعــد نشــاندهنده اســتفاده بیشــتر از آن
یافتهها راهبــرد اســت .روایــی ســازه ابــزار بــا روش تحلیــل عاملــی تاییــد
در ایــن پژوهــش از میــان 400بیمــار دیابتــی تعــداد 17نفــر حتــی و پایایــی راهبردهــای مثبــت و منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان
پــس از ســه بــار پیگیــری پاســخی ندادنــد و نــرخ مشــارکت در بــا روش آلفــای کرونبــاخ بــهترتیــب 0/91و 0/87گــزارش
پژوهــش 95/75درصــد معــادل 383نفــر بــود .فراوانــی و درصــد شــد [ .]27همچنیــن شریفیباســتان و همــکاران ( )1395پایایــی
فراوانــی ویژگیهــای جمعیتشــناختی جنســیت ،ســن ،مــدت راهبردهــای مثبــت و منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان را بــا روش
بیمــاری ،تأهــل ،تعــداد فرزنــد و تحصیــات بیمــاران دیابتــی در
آلفــای کرونبــاخ بــه ترتیــب 0/89و 0/85گــزارش کردنــد [.]28
(جــدول )1ارائــه شــد.
در پژوهــش حاضــر مقــدار پایایــی ابعــاد بــا روش آلفــای کرونبــاخ
بهترتیــب 0/90و 0/84بدســت آمــد.
ســیاهه تجدیدنظــر شــده سرســختی ســامت ،این ســیاهه توســط
38
المیرا اعزازی بجنوردی و همکاران
درصــد) و تحصیــات دیپلــم ( 134نفــر معــادل 34/99درصــد) طبــق نتایــج (جــدول ،)1در ایــن پژوهــش بیشــتر بیمــاران دیابتــی
بودنــد .میانگیــن ،انحــراف معیــار و ضرایــب همبســتگی متغیرهای شــرکتکننده زن ( 198نفــر معــادل 51/70درصــد) ،ســن -40
راهبردهــای تنظیــم شــناختی هیجــان ،سرســختی ســامت، 31ســال ( 164نفــر معــادل 42/82درصــد) ،مــدت بیمــاری
اضطــراب مــرگ و اضطــراب کرونــا در بیمــاران دیابتــی در (جــدول 22-27ســال ( 86نفــر معــادل 22/45درصــد) ،متأهــل ( 320نفــر
)2ارائــه شــد. معــادل 83/55درصــد) ،دارای 2فرزنــد ( 113نفــر معــادل 29/50
جدول :2میانگین ،انحراف معیار و ضرایب همبستگی متغیرهای پژوهش در بیماران دیابتی
4 3 2 1 انحراف معیار میانگین متغیرها
1 6/517 53/731 .1راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان
1 **-0/235 6/830 57/216 .2راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان
1 *-0/195 **0/266 7/234 48/558 .3سرسختی سالمت
1 *0/174 **0/282 **-0/349 2/182 8/843 .4اضطراب مرگ
**0/488 **-0/295 **0/430 **-0/371 4/601 28/255 .5اضطراب کرونا
**p<0/01 *p<0/05
نتایــج نشــان داد کــه فــرض نرمــال بــودن بــه دلیــل قــرار داشــتن طبــق نتایــج (جــدول )2راهبردهــای مثبــت تنظیــم شــناختی
مقادیــر کجــی و کشــیدگی متغیرهــای پژوهــش در دامنــه +1تــا هیجــان ( )r=-0/371و سرســختی ســامت ( )r=-0/295بــا
-1تاییــد شــد .فــرض همخطــی چندگانــه بــه دلیــل کوچکتــر اضطــراب کرونــا در بیمــاران دیابتــی رابطــه منفــی و معنــیدار
بــودن مقــدار عامــل تــورم واریانــس متغیرهــای پیشبیــن از و راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان ( )r=0/430و
عــدد 10رد و فــرض همبســتگی باقیماندههــا بــه دلیــل قــرار اضطــراب مــرگ ( )r=0/488بــا اضطــراب کرونــا آنــان رابطــه
داشــتن مقــدار دوربیــن -واتســون در دامنــه 5/2-5/1رد شــد .در مثبــت و معنــیدار دارد ( .)P>0/01پیــش از تحلیــل دادههــا بــا
نتیجــه شــرایط اســتفاده از رگرســیون وجــود دارد .نتایــج رگرســیون روش رگرســیون ،پیشفرضهــای ایــن روش بررســی شــد.
39
نشریه روان پرستاری ،دوره ،8شماره ،2خرداد و تیر 1399
و اضطــراب مــرگ در بیمــاران دیابتــی در (جــدول )3ارائــه شــد. چندگانــه بــا مــدل همزمــان بــرای پیشبینــی اضطــراب کرونــا بــر
اســاس راهبردهــای تنظیــم شــناختی هیجان ،سرســختی ســامت
جدول :3نتایج رگرسیون چندگانه با مدل همزمان برای پیشبینی اضطراب کرونا در بیماران دیابتی
P-Value Beta P-Value df مقدار F R2 R متغیرهای پیشبین
0/002 -0/205 راهبردهای مثبت تنظیم شناختی
0/001 0/249 4 راهبردهای منفی تنظیم شناختی
0/005 -0/166 0/001 378 23/850 0/388 0/623 سرسختی سالمت
0/001 0/274 اضطراب مرگ
هیجــان بــا اضطــراب و افســردگی رابطــه مثبــت داشــتند [.]15 طبــق نتایــج (جــدول ،)3متغیرهــای راهبردهــای مثبــت و منفــی
در پژوهشــی دیگــر رامــش و همــکاران ( )1397گــزارش کردنــد تنظیــم شــناختی هیجــان ،سرســختی ســامت و اضطــراب مــرگ
کــه راهبردهــای مثبــت تنظیــم شــناختی هیجــان بــا اضطــراب بهطــور معن ـیداری توانســتند 38/8درصــد از تغییــرات اضطــراب
در مبتالیــان بــه دیابــت رابطــه منفــی و معنــادار و راهبردهــای کرونــا در بیمــاران دیابتــی را تبییــن نماینــد .بــا توجــه مقــدار بتــا
منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان بــا اضطــراب آنــان رابطــه مثبــت راهبردهــای مثبــت تنظیــم شــناختی هیجان و سرســختی ســامت
و معنــادار داشــت [ .]18در تبییــن ایــن یافتــه بــر مبنــای پژوهــش بــر اضطــراب کرونــا بیمــاران دیابتــی اثــر منفــی و راهبردهــای
دیدریــچ و همــکاران [ ]32میتــوان گفــت کــه راهبردهــای مثبــت منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان و اضطــراب مــرگ بــر اضطــراب
کــه راهبردهــای ســازشیافته در مقابلــه بــا رویدادهــای تن ـشزا کرونــا آنــان اثــر مثبــت دارد؛ بهطــوری کــه ســهم اضطــراب
هســتند باعــث بهبــود عــزت نفــس ،صالحیتهــای اجتماعــی و مــرگ در پیشبینــی و تبییــن اضطــراب کرونــا بیشــتر از ســایر
غیــره مــی شــوند ،در مقابــل راهبردهــای منفــی کــه راهبردهــای متغیرهــا اســت (.)P>0/01
ســازشنیافته در مقابلــه بــا رویدادهــای تنــشزا هســتند باعــث
اســترس ،افســردگی ،ســایر آســیبهای روانــی و غیــره میشــوند. بحث
همچنیــن راهبردهــای مثبــت بــا شــاخصهای ســامت و کیفیــت بــا توجــه بــه اضطــراب بــاالی بیمــاری کرونــا ،در معــرض خطــر
زندگــی رابطــه مثبــت و راهبردهــای منفــی بــا شــاخصهای بــودن مبتالیــان بــه دیابــت بــه بیمــاری کرونــا و شــیوع بــاال و
نشــانههای بدنــی منفــی ،افســردگی و اســترس رابطــه مثبــت روزافــزون بیمــاری دیابــت ،مطالعــه حاضــر بــا هــدف پیشبینــی
دارنــد .نکتــه حائــز اهمیــت دیگــر اینکــه اســتفاده از راهبردهــای اضطــراب کرونــا بــر اســاس راهبردهــای تنظیــم شــناختی هیجان،
منفــی بــا عــدم مدیریــت صحیــح هیجانهــا در برابــر رویدادهــای سرســختی ســامت و اضطــراب مــرگ در بیمــاران دیابتــی انجــام
روزمــره زندگــی مرتبــط هســتند و باعــث ایجــاد نشــانهها یــا شــد.
بــروز اختاللهــای دروننمــود از قبیــل افســردگی و اضطــراب یافتههــای ایــن پژوهــش نشــان داد کــه راهبردهــای مثبــت
میشــوند .بــه عبــارت دیگــر ســوگیری در تعبیــر و تفســیر تنظیــم شــناختی هیجــان بــا اضطــراب کرونــا در بیمــاران دیابتــی
رویدادهــای محیــط اجتماعــی منجــر بــه ایجــاد فرضیههــای رابطــه منفــی و معن ـیدار و راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی
اشــتباه دربــاره خــود و محیــط اجتماعــی میشــود کــه ایــن امــر هیجــان بــا اضطــراب کرونــا در آنــان رابطــه مثبــت و معن ـیدار
ارزیابــی منفــی از موقعیتهــای اجتماعــی را بــه دنبــال دارد. داشــت .ایــن نتیجــه از جهاتــی بــا نتایــج پژوهشهــای دومــارادزکا
بنابرایــن میتــوان انتظــار داشــت کــه بــا افزایــش راهبردهــای و فاجکوســکا [ ،]15هــاه و همــکاران [ ،]16محبــی و زارعــی []17
مثبــت تنظیــم شــناختی هیجــان و کاهــش راهبردهــای منفــی و رامــش و همــکاران [ ]18همســو بــود .بــرای مثــال دومــارادزکا
تنظیــم شــناختی هیجــان میــزان اضطــراب کرونــا بیمــاران دیابتی و فاجکوســکا ( )2018ضمــن پژوهشــی بــه ایــن نتیجــه رســیدند
کاهــش یابــد. کــه راهبردهــای مثبــت تنظیــم شــناختی هیجــان بــا اضطــراب
دیگــر یافتههــای ایــن پژوهــش نشــان داد کــه سرســختی و افســردگی رابطــه منفــی و راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی
40
المیرا اعزازی بجنوردی و همکاران
تــرس و نگرانــی از مــرگ یکــی از عوامــل ناراحتکننــده انســان ســامت بــا اضطــراب کرونــا در بیمــاران دیابتــی رابطــه منفــی و
در طــول زندگــی و از جملــه تنشهایــی اســت کــه بــه صــورت معن ـیدار داشــت .ایــن نتیجــه از جهاتــی بــا نتایــج پژوهشهــای
روزمــره وجــود دارد و عــدم توجــه بــه آن بــه دلیــل تهدیدکننــده رکنــز و همــکاران [ ،]19کــوواس و بورســا [ ،]20فــاح و همــکاران
بــودن بهزیســتی روانــی میتوانــد موجــب نارضایتــی از زندگــی [ ]21و حدادنیــا [ ]22همســو بــود .بــرای مثــال رکنــز و همــکاران
و مشــکالت جســمی و روانــی متعــددی گــردد .پــس میتــوان ( )2018ضمــن پژوهشــی بــه ایــن نتیجــه رســیدند کــه سرســختی
انتظــار داشــت کــه رابطــه مثبــت و معنــیداری بیــن اضطــراب بــا اضطــراب رابطــه منفــی و معنــادار داشــت [ .]19در پژوهشــی
مــرگ بــا اضطــراب کرونــا وجــود داشــته باشــد. دیگــر حدادنیــا ( )1397گــزارش کــرد کــه سرســختی روانشــناختی
عــاوه بــر آن ،یافتههــای ایــن پژوهــش نشــان داد کــه راهبردهای
بــا اضطــراب ســامت رابطــه معنــادار منفــی داشــت [ .]22در
تنظیــم شــناختی هیجــان ،سرســختی ســامت و اضطــراب مــرگ
تبییــن ایــن یافتــه بــر مبنــای پژوهــش یافانــگ و همــکاران []11
توانایــی پیشبینــی و تبییــن اضطــراب کرونــا در بیمــاران دیابتــی
میتــوان گفــت کــه سرســختی مرتبــط بــا ســامت یــا سرســختی
را داشــتند .در تبییــن ایــن یافتــه میتــوان گفــت راهبردهــای
ســامت یــک ویژگــی شــخصیتی اســت کــه بــا ســه مولفــه تعهد،
مثبــت تنظیــم شــناختی هیجــان و سرســختی ســامت در نتیجــه
کنتــرل و مبارزهجویــی (افــراد چقــدر بــه انجــام رفتارهــای مرتبــط
تجربههــای مثبــت ،یادگیــری مناســب مهارتهــای مقابلــهای و
بــا ســامت متعهــد هســتند ،ســامت خــود را کنتــرل میکننــد
درک اهمیــت ســامت و تــاش بــرای حفــظ ،کنتــرل و ارتقای آن
و بــا عوامــل اســترسزای زندگــی مقابلــه و آنهــا را فرصتــی
و راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان و اضطــراب مــرگ
بــرای رشــد میپندارنــد) موجــب ســازگاری افــراد بــا بیمــاری
در نتیجــه تجربههــای منفــی و ناگــوار ،عــدم یادگیــری مناســب
و مشــکالت ناشــی از آن و یــا پیشــگیری از بیمــاری میشــود.
مهارتهــای مقابل ـهای و عــدم شــناخت صحیــح مــرگ صــورت
همچنیــن افــراد سرســختی ســامت بــاال معمــوال ارزیابــی مثبتــی
میگیــرد .همچنیــن راهبردهــای مثبــت تنظیــم شــناختی هیجــان
از رویدادهــا حتــی رویدادهــای اســترسزا دارنــد و از راهبردهــای
و سرســختی ســامت بــا بســیاری از شــاخصهای منفــی مثــل
مقابلــهای مناســب (تنهایــی یــا بــا کمــک دیگــران) بــرای
اســترس ،افســردگی ،عــزت نفــس پاییــن و غیــره رابطــه منفــی
مقابلــه بــا بیماریهــا اســتفاده میکننــد .در نتیجــه بــا افزایــش
و بــا بســیاری از شــاخصهای مثبــت ماننــد شــادکامی ،امیــد،
سرســختی ســامت میــزان اضطــراب کرونــا در بیمــاران دیابتــی
تــاب آوری و غیــره رابطــه مثبــت دارنــد ،در مقابــل راهبردهــای
کاهــش مییابــد.
منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان و اضطــراب مــرگ بــا بســیاری
همچنیــن ،یافتههــا نشــان داد کــه اضطــراب مــرگ بــا اضطــراب
از شــاخصهای منفــی مثــل اســترس ،افســردگی ،عــزت نفــس
کرونــا در بیمــاران دیابتــی رابطــه مثبــت و معنـیدار داشــت .ایــن
پاییــن و غیــره رابطــه مثبــت و بــا بســیاری از شــاخصهای مثبــت
نتیجــه از جهاتــی بــا نتایــج پژوهشهــای ال-رابیــاه و همــکاران
ماننــد شــادکامی ،امیــد ،تــاب آوری و غیــره رابطــه منفــی دارنــد.
[ ،]23راجکومــار [ ،]24موعــودی و همــکاران [ ]25و قربانــی و
از آنجایــی کــه اضطــراب کرونــا یــک ویژگــی منفــی روانشــناختی
همــکاران [ ]26همســو بــود .بــرای مثــال ال-رابیــاه و همــکاران
اســت ،لــذا میتــوان انتظــار داشــت کــه راهبردهــای مثبــت تنظیم
( )2020ضمــن پژوهشــی بــه ایــن نتیجــه رســیدند کــه بیــن
شــناختی هیجــان و سرســختی ســامت توانایــی پیشبینــی و
اضطــراب بــا اســترس ناشــی از کرونــا رابطــه معنــاداری وجــود
تبییــن منفــی و معکــوس و راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی
داشــت [ .]23در پژوهشــی دیگــر موعــودی و همــکاران ()1395
هیجــان و اضطــراب مــرگ توانایــی پیشبینــی و تبییــن مثبــت و
گــزارش کردنــد کــه اضطــراب مــرگ بــا اضطــراب رابطــه معنــادار
مســتقیم اضطــراب کرونــا را داشــته باشــند .بنابرایــن راهبردهــای
داشــت [ .]25در تبییــن ایــن یافتــه بــر مبنــای پژوهــش قربانــی
تنظیــم شــناختی هیجــان ،سرســختی ســامت و اضطــراب مــرگ
و همــکاران [ ]26میتــوان گفــت بــا اینکــه مــرگ یــک واقعیــت
توانایــی پیشبینــی و تبییــن اضطــراب کرونــا در بیمــاران دیابتــی
بیولوژیــک و روانشــناختی اســت و احساســات مربــوط به آن ریشــه
را دارنــد.
در چگونگــی اجتماعیشــدن فــرد در جامعــه دارد ،امــا اندیشــیدن به
مهمتریــن محدودیتهــای پژوهــش حاضــر اســتفاده از
مــرگ همــواره ترســناک بــوده و اغلــب افــراد ترجیــح میدهنــد
روش نمونهگیــری غیراحتمالــی در دســترس و ابزارهــای
کــه بــه آن فکــر نکننــد .چــون کــه مــرگ آســیبپذیری انســان
خودگزارشدهــی ،تعــداد زیــاد گویههــا و دشــواری در جم ـعآوری
را علیرغــم پیشــرفتهای تکنولوژیکــی نشــان میدهــد .پــس
ابزارهایــی کــه بــرای شــرکتکنندگان بــه صــورت الکترونیکــی
41
نشریه روان پرستاری ،دوره ،8شماره ،2خرداد و تیر 1399
کرونــا در بیمــاران دیابتــی را داشــتند کــه ســهم اضطــراب مــرگ ارســال شــده بودنــد ،محدودشــدن جامعــه پژوهــش بــه بیمــاران
بیشــتر از ســایر متغیرهــا بــود .پــس آنچــه در پیشبینــی و تبییــن دیابتــی شــهر اهــواز و عــدم بررســی نتایــج بــه تفکیــک جنســیت
اضطــراب کرونــا نقــش عمــدهای ایفــا میکنــد در درجــه اول بــود .بنابرایــن توصیــه میشــود کــه در صــورت امــکان از
میــزان تــرس مــداوم ،غیرطبیعــی و مرضــی از مــرگ و مــردن روشهــای نمونهگیــری احتمالــی و از مصاحبــه بــرای جم ـعآوری
خــود و دیگــران اســت .بــا توجــه بــه نتایــج متخصصــان ســامت دادههــا بهویــژه در زمینــه اضطــراب کرونــا اســتفاده شــود .پژوهش
و درمانگــران حیطههــای روانشــناختی بــرای کاهــش اضطــراب حاضــر بــر روی بیمــاران دیابتــی ســایر شــهرها انجــام و نتایــج آن
کرونــا ابتــدا بایــد اضطــراب مــرگ را کاهــش دهنــد و بــرای ایــن بــا نتایــج ایــن مطالعــه مقایســه گــردد تــا بــا دقــت و اطمینــان
منظــور شــناخت صحیــح مــرگ و درک ایــن مفهــوم کــه مــرگ بیشــتری دربــاره نتایــج بحــث کــرد .آخریــن پیشــنهاد بــا توجــه به
پایــان زندگــی نیســت ،کمــک شــایانی میکنــد کــه اســتفاده از وجــود تفاوتهــای جنســیتی در اکثــر ویژگیهــای روانشــناختی،
روشهــای معنــا درمانــی و معنویــت درمانــی میتوانــد در ایــن انجــام ایــن پژوهــش بــه تفکیــک جنســیت اســت تــا در صــورت
زمینــه مفیــد واقــع شــود. متفــاوت بــودن نتایــج بــرای هــر یــک از دو جنــس برنامههــای
متفاوتــی بــرای کاهــش اضطــراب کرونــا طراحــی کــرد.
سپاسگزاری
نویســندگان بدیــن وســیله سپاســگزاری خــود را از مســئوالن نتیجهگیری
انجمــن دیابــت خوزســتان و بیمــاران دیابتــی شــرکتکننده در یافتههــای ایــن پژوهــش نشــاندهنده ایــن بــود کــه راهبردهــای
پژوهــش اعــام مینماینــد. مثبــت تنظیــم شــناختی هیجــان و سرســختی ســامت بــا
اضطــراب کرونــا در بیمــاران دیابتــی رابطــه منفــی و معن ـیدار و
تضاد منافع راهبردهــای منفــی تنظیــم شــناختی هیجــان و اضطــراب مــرگ
بین نویسندگان مقاله حاضر هیچ تضاد منافعی وجود ندارد. بــا اضطــراب کرونــا در آنــان رابطــه مثبــت و معنــیدار داشــت.
همچنیــن راهبردهــای تنظیــم شــناختی هیجــان ،سرســختی
ســامت و اضطــراب مــرگ توانایــی پیشبینــی و تبییــن اضطــراب
43
1399 خرداد و تیر،2 شماره،8 دوره،نشریه روان پرستاری
19. Reknes I, Harris A, Einarsen S. The role role of cognitive emotion regulation and
of hardiness in the bullying-mental health positive and negative affect in resiliency of
relationship. Occup Med. 2018;68(1):64-6. women with breast cancer. Iranian Journal
doi: 10.1093/occmed/kqx183 pmid: 29304215 of Psychiatric Nursing. 2016;4(2):38-
h t t p s : / / d o i . o rg / 1 0 . 1 0 9 3 / o c c m e d / k q x 1 8 3 49. doi: 10.21859/ijpn-04025 [Persian]
PMid:29304215 https://doi.org/10.21859/ijpn-04025
20. Kovacs IK, Borcsa M. The relationship between 28. DashtBozorgi Z, Shamshirgaran M. Effectiveness
anxiety, somatic symptoms and hardiness of positive training on social competence and
in adolescence. Romanian J Appl Psychol. health hardiness in nurses. Positive Psychology
2017;19(2):42-9. doi: 10.24913/rjap.19.2.03 Research. 2018;4(2):13-24. [Persian]
https://doi.org/10.24913/rjap.19.2.03 29. Templer DI. The construction and
21. Falah S, Mihandoost Z, Mami S. The causal validation of a death anxiety scale. J
relationship between active memory, anxiety Gen Psychol. 1970;82(2):165-77. doi:
and depression with mediation of psychological 10.1080/00221309.1970.9920634 pmid: 4394812
hardiness in people with post-traumatic https://doi.org/10.1080/00221309.1970.9920634
stress disorder in the earthquake in Sarapul PMid:4394812
Zahab. Iranian Journal of Nursing Research. 30. Gholami M, Asghari P, Hoseini SS, Sadat Z.
2020;14(6):61-9. doi: 10.21859/jne-140608 The relationship between attitude and practical
[Persian] commitment to prayer and death anxiety in
22. Hadadnia Z. Relationship between psychological patients with chronic renal failure. Iranian
hardiness and hope with health anxiety in female Journal of Psychiatric Nursing. 2020;7(6):18-25.
teachers in Sabzevar city. MA Dissertation, doi: 10.21859/ijpn-07063 [Persian]
Sabzevar: Islamic Azad University; 2018. 31. Diedrich A, Hofmann SG, Cuijpers P, Berking M.
[Persian] Self-compassion enhances the efficacy of explicit
23. Al-Rabiaah A, Temsah MH, Al-Eyadhy AA, cognitive reappraisal as an emotion regulation
Hasan GM, Al-Zamil F, Al-Subaie S, et al. strategy in individuals with major depressive
Middle East Respiratory Syndrome-Corona Virus disorder. Behav Res Ther. 2016;82:1-10. doi:
(MERS-CoV) associated stress among medical 10.1016/j.brat.2016.04.003 pmid: 27152671
students at a university teaching hospital in Saudi https://doi.org/10.1016/j.brat.2016.04.003
Arabia. I Infect Public Health. 2020;In Press. PMid:27152671
doi: 10.1016/j.jiph.2020.01.005 pmid: 32001197
https://doi.org/10.1016/j.jiph.2020.01.005
PMid:32001194 PMCid:PMC7102651
24. Rajkumar RP. COVID-19 and mental health: A
review of the existing literature.Asian J Psychiatry.
2020;52:102066. doi: 10.1016/j.ajp.2020.102066
https://doi.org/10.1016/j.ajp.2020.102066
PMid:32302935 PMCid:PMC7151415
25. Ghorbani E, Sadatmand S, Sepehrian Azar
F, Asadnia S, Feyzipour H. Surveying the
relationship between hope, death anxiety with
mental health on students of Urmia Universit. J
Stud Med Sci. 2013;24(8):607-16. [Persian]
26. Garnefski N, Kraaij V, Spinhoven P. Negative
life events, cognitive emotion regulation
and emotional problems. Personality and
Individual Differences. 2001;30(8):1311-
27. doi: 10.1016/S0191-8869(00)00113-6
https://doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00113-6
27. . Sharifibastan F, Yazdi S, Zahraei S. The
44