J U N IO 2 02 0

34567
HATUN QILLQAYUQ

˜
HU NUNAKUYPI YACHANAPAQ:
3 - 30 AGOSTO 2020
 KAQ
23 YACHACHIKUY

Taytanchik Jehovapa
´
sutintaya chuyanchasun
“Jehova Dioslláy, sutikiqa wiñaypaqmi” (SAL. 135:13).

10 KAQ TAKI
´
Jehova Diostaya hatunchasun

IMA YACHANAMANTA
¿Taytanchik Jehovamanta satanaspa ima nisqantaq runa-
kunatawan angelkunata hukmanyachiwanchik? ¿Imaynan-
pitaq taytanchik Jehovapa sutinta chuyanchananchik? Hi-
naspa, ¿imatataq ruwachwan taytanchik Jehovapa sutin
chuyanchasqa kananpaq? Kaykunamanta yachayninchik-
qa, anchatam kallpanchawasun taytanchik Jehovata asta-
wan kuyananchikpaq.
2
 ˜
NUQANCHIKQA anchatam munanchik taytanchik
Jehovalla allin kamachiq kasqanmanta runamasin-
chikkunaman willayta. Munanchiktaqmi taytanchik
Jehovapa sutin chuyanchasqa kanantapas. Llapallan-
chikmi yacharurqanchik Diospa sutin chuyanchayqa
allin kasqanmanta hinaspa paylla allin kamachiq kas-
qanmantapas.
˜
2 Kaykunamanta yachayqa ancha allinmi nuqan-

chikpaqqa. Ichaqa kay iskayninmanta, ¿mayqintaq as-

wan allinqa? Qatiqninpiya´ chaymanta yachaykusun.
3 Taytanchik Jehovapa sutinmanta rimaspaqa, ri-
machkanchikmi imayna kasqanmanta, chaynataq
imayna kamachiq kasqanmantapas. Chaynaqa, su-
tin chuyanchasqa kananmanta nispanchikqa, nich-
kanchiktaqmi paylla llapallan kamachiqkunamanta-
pas, aswan allin kamachiq kasqanta. Sutinmanta ri-
maspanchikqa rimachkanchiktaqmi, paylla llapallan
kamachiq kasqanmantapas (qaway: “¿Imakunata nis-
pantaq satanasqa taytanchik Jehovapa allin kama-
chiq kasqanta iskayrayachirqa?”, niqta).
4Taytanchik Jehovapa sutinqa suma-sumaqmi, hi-
naspapas payllam chay sutiwanqa sutichakun (qaway
˜
1, 2. ¿Imakunatam nuqanchikqa munanchik?
3. ¿Imamantam rimachkanchik taytanchik Jehovamanta rimas-
paqa?
4. ( 1) ¿Imatam niwanchik Salmo 135:13 Diospa sutinmanta?
(2) ¿Imakunamantam kunan yachasunchik?

JUNIO 2020 3
Salmo 135:13). Ichaqa, ¿imaynanpitaq taytanchik
Jehovapa sutinqa chuyanchasqa kanan? ¿Ima nis-
pataq taytanchik Jehovapa sutinta yanqachayta qa-
llaykurqaku? ¿Imatam taytanchik Jehovaqa ruwach-
˜
kan sutinta chuyanchananpaq? ¿Imatam nuqanchik-
pas ruwachwan taytanchik Jehovapa sutinta chuyan-
chanapaq? Kaykunamantam kunan yachachkasun.

¿IMAYNANPITAQ DIOSPA SUTIN

CHUYANCHASQA KANAN?
5
Jesusmi nirqa “sutiki chuyanchasqa kachun” nis-
˜
pa, taytanchik Jehovata manakunanchikpaq (Mat.
6:9). Chayrayku ichapas, pipas ninman: “¿Manachu
nis Diospa sutinqa chuya? ¿Imaynanpitaq chuyancha-
naqa?”, nispa. Chaykunamanta sumaqta yachanapaq-
qa, yachananchiktaqmi pipapas sutinta uyarispa, ru-
nakunapa ima nisqankuta.
6
Pipapas sutinta uyarispankuqa, chaypunillam
ninku chay runa imayna kasqanta. Bibliapas ninmi:
‘Quri-qullqimantapas aswan allinqa allin qawasqa
kaymi’, nispa (Prov. 22:1; Ecl. 7:1). ¿Imaynanpitaq
chayqa ancha allin? Imayna runa kasqanchikmanta
runakuna rimasqankuraykum. Chaynaqa manam
imawanpas sutichakuruyllachu, aswanqa sutin-
5. ¿Ima ninmantaq pipas “sutiki chuyanchasqa kachun” nispa ma-
˜
nakusqanchikta uyarispan?
6. ¿Imatam ninku pipapas sutinta yuyarispanku?

4 WILLAKUQ
¿Imakunata nispantaq satanasqa
taytanchik Jehovapa allin kamachiq
kasqanta iskayrayachirqa?
˜
Nuqanchikqa llapallanchikmi taytanchik Jehovapa sutin-
ta chuyanchananchik (Ezeq. 36:23; Mat. 6:9). ¿Imaynan-
pitaq chuyanchananchikqa? ¿Taytanchik Jehovapa sutin-
qa manachu chuya? ¿Taytanchik Jehovapas manachu
allin ruwaq? ¿Manachu kuyakuq? Satanasqa pantachi-
wananchikraykum taytanchik Jehovamanta kaynata nin:
“¿Taytaykichik Jehovaqa chiqaptachu paylla allin kama-
chiq?”, nispa. Chaymantapas Adanwan Eva taytanchik
Jehovata mana kasukuspanku karunchakurusqankuman-
tam satanasqa taytanchik Jehovata kaynata nin: “Qamta-
qa pipas yupaychasunki imapasraykullam”, nispa. Sata-
nasqa chaynatam nirqa Jobtapas (Job 2:3, 4; 27:5).

JUNIO 2020 5
 ˜
chikta uyarispa runakunapa nuqanchikmanta ima
nisqankum aswan allinqa.
7Taytanchik Jehovamanta yanqakunata rimaspan-
˜
kuqa, mana allin kasqantanam nichkanku utaq sutin-
˜
tanam pinqayman churachkanku. Taytanchik Jeho-
vapa sutintaqa Eden huertapim pinqayman churayta
qallaykurqaku.

TAYTANCHIK JEHOVAPA SUTINTAM

PINQAYMAN CHURAYTA QALLAYKURQAKU
8
Adanwan Evaqa yacharqakum taytanchik Jehova-
pa sutintaqa, paylla tukuy ima unanchaq kasqantaqa
hinaspa suma-sumaq allpa pachapi mana pantaspa wi-
˜
nay kawsanankupaq unanchasqa kasqankutaqa (Gen.
1:26-28; 2:18). Ichaqa, ¿hinallachu taytanchik Jeho-
vapa paykunarayku tukuy ima ruwasqanpi yuyayma-
narqaku? ¿Hinallachu kallpanchakurqaku taytanchik
Jehovata kuyanankupaq hinaspa agradecekunanku-
paq? Chaykunamantaya´ qatiqninpi yachaykusun.
9 (Qaway Genesis 2:16, 17; 3:1-5). Satanasqa Eva-
7. ¿Imata nispam taytanchik Jehovapa sutinta pinqayman chu-
ranku?
8. (1) ¿Imakunatam Adanwan Evaqa yacharqaku? (2) ¿Imakuna-
mantam qatiqninpi yachasun?
9. Genesis 2:16, 17 hinaspa 3:1-5 nisqanman hinaqa, ¿imatam tay-
tanchik Jehovaqa Adanmanwan Evaman nirqa? ¿Imaynatam sata-
nas Evata pantarachirqa?

6 WILLAKUQ
tam pantarachirqa “¿Dioschu nisurqankichik huerta-
pi llapa sachakunapa rurunta amam mikunkichik-
chu, nispa?” nisqanwan. Taytanchik Jehovaqa ma-
nam chaynatachu nirqa. Payqa nirqa llapallan sa-
chapa rurunta mikunankupaqmi, mana mikunanku-
paqqa nirqa huertapa chawpinpi sachallamantam.
Eden huertapiqa achkallay-achka sachakunam karqa
tukuy rikchaq ruruyuqkama. Chaymi Adanwan Eva-
qa akllakuyta atinmanku karqa mayqin sachamanta
mikunankupaq (Gen. 2:9). Kaykunawanmi yachan-
chik taytanchik Jehovaqa Adantawan Evata anchalla-
˜ kuyasqanta. Payqa nirqa huertapa chawpinpi
tana
kaq sachapa rurullanmanta mana mikunankupaqmi.
¿Dioschu nisurqankichik llapallan sachapa rurunta-
qa amam mikunkichikchu, nispa? Nisqanwanmi sata-
nasqa taytanchik Jehovaqa llulla kasqanta nichkar-
qa. Satanaspa chayna nisqanwancha´ Evaqa taytan-
chik Jehovamantaqa iskayrayaytana˜ qallaykurqa.
10 ¿Dioschu nisurqankichik llapallan sachakunapa
ruruntaqa amam mikunkichikchu, nispa? Satanas
niptinqa, Evaqa taytanchik Jehovapa nisqantam ka-
sukurqaraq. Chaymi satanasta nirqa: “Huertapi sa-
chakunapa ruruntaqa mikuymankum. Huertapa
chawpinpi kaq sachapa rurunmantam ichaqa Dios

10. ¿Imaynatam satanasqa taytanchik Jehovapa sutinta pinqay-

man churayta qallaykurqa? ¿Imatam ruwarurqaku Adanwan Eva-
pas?

JUNIO 2020 7
 Satanasmi Evaman taytanchik
Jehovamanta llullakurqa. Chayraykum
kunankamapas yanqakunata rimanku
Diosninchikmanta.
(Qaway 9 kaqta, 10 kaqta hinaspa 15 kaqta).

niwarqaku: ‘Amam mikunkichikchu nitaqmi llapchan-

˜
kichikpaschu, mana chayqa wanurunkichikmi’, nis-
˜
pa. Satanasnataqmi nirqa: “Llullam chayqa, manam
˜
wanunkichikchu”, nispa (Gen. 3:2-4). Kay nisqan-
wanmi satanasqa Diospa sutinta pinqayman churayta
qallaykurqa, huk rimaypiqa taytanchik Jehova llulla
kasqantam nichkarqa. Chaynatam satanasqa taytan-
chik Jehovamanta llullakuyta qallaykurqa. Evapas sa-
tanaspa nisqantam allinpaqna˜ hapiyta qallaykurqa
(1 Tim. 2:14). Evaqa taytanchik Jehovapi hapipaku-
nanmantaqa satanaspina ˜ hapipakuyta qallaykuspan-
mi taytanchik Jehovata qipancharurqa. Hinaspam sa-
chapa rurunta mikururqa, chaymantam qusanman-
pas quykurqa (Gen. 3:6).
8 WILLAKUQ
 11Evaqa satanastam kaynata ninman karqa: “Pitaq
qamqa kanki taytay Jehovamanta yanqakunata rima-
naykipaqqa. Taytayqa manam chaynachu, payqa ku-
˜
yakuqllanam payraykum tukuy imaykupas kapuwan-
ku. Imaynama´ qamqa taytaymantaqa yanqakunataqa
rimankiqa, pasaway kaymanta”, nispa. Chaynata Eva
niptinqa taytanchik Jehovaqa ¡maynataraq kusikun-
man karqa! (Prov. 27:11). Ichaqa Adanwan Evaqa ma-
nam chaytachu ruwarqaku.
12Qawamusqanchikman hinam satanasqa taytan-
chik Jehovamanta llullakuspan Evata iskayrayachiyta

11. ¿Ima niytam atinmanku karqa Adanwan Evaqa?

12. ¿Imaynatam satanasqa Evata iskayrayachiyta qallaykurqa?
¿Imatam Adanwan Evaqa mana ruwarqakuchu

JUNIO 2020 9
qallaykurqa. Iskayrayasqanraykum Evapas satanaspa
nisqanta uyarispan taytanchik Jehovata qipancha-
rurqa. Kunan punchawkunapas satanasqa taytanchik
Jehovamantam yanqa rimaykunata rikurichichkan.
Chayraykum runakunapas taytanchik Jehovamanqa
manana˜ asuykuytapas munankunachu.
˜

TAYTANCHIK JEHOVAQA SUTINTAM

CHUYANCHACHKAN
13 ¿Taytanchik Jehovaqa saqikurqachu satanas
paymanta mana allinkunata rimananta? Manam. Bi-
bliam willawanchik taytanchik Jehovamanta satanas-
pa tukuy ima rimasqanqa llulla kasqanta (Gen. 3:15).
Taytanchik Jehovaqa churintam churaykun kama-
chiqta hina sutinta chuyanchananpaq hinaspa kay
allpa pachaman hawkayaytawan sumaq kawsakuy-
˜ ˜
ta apamunanpaq. Nuqanchikqa bibliata nawinchaspa-
llam yachasun sutinta imaynata chuyanchasqantaqa
(qaway Ezequiel 36:23).
14Satanasqa tukuytam ruwarqa taytanchik Jehova-
pa munaynin mana ruwakunanpaq. Ichaqa imatana ˜
˜
ruwaspanpas manam atinchu. Nuqanchikqa biblia-
wanmi yacharunchik taytanchik Jehovaqa imatapas
13. Ezequiel 36:23 nisqanman hinaqa, ¿imamantataq bibliaqa wi-
llawanchik?
14. ¿Imaynatam taytanchik Jehovaqa sutinta chuyancharqa Eden
huertapi Adanwan Eva qipancharusqanku qipaman?

10 WILLAKUQ
sumaqta ruwasqanta. Yacharunchiktaqmi pay hinaqa
mana pipas kasqanta. Runakunaqa satanasman huk-
llawakuruspam taytanchik Jehovata ancha-anchata
llakichirqaku (Sal. 78:40). Chaywanpas taytanchik
˜
Jehovaqa manam chayllachu pinakururqa aswanqa
yachaywanmi imatapas allinta ruwarqa. Manataqmi
atiyniyuq kasqanraykuchu mana allinkunata ruwar-
qa, ima ruwasqanpipas kuyakuq kasqanmi qawakur-
qa (1 Juan 4:8). Taytanchik Jehovaqa kunankamam
tukuyta ruwachkan sutinta chuyanchananpaq.
15Kunan punchawkunapas satanasqa hinallam tay-
tanchik Jehovapa sutinta pinqayman churachkan.
Runakunatam iskayrayachichkan taytanchik Jeho-
vaqa atiyniyuq kasqanmanta, allin ruwaq kasqan-
manta, yachayniyuq kasqanmanta hinaspa kuyakuq
kasqanmanta. Chayraykum runakunaqa ninku tay-
tanchik Jehovaqa mana kasqanta. Taytanchik Jeho-
˜
vapi inikuqkunatapas sasachanmi, chaynapi kama-
chikuyninkunata sasapaq hapinankupaq. Wakin
runakunatapas pantarachisqanraykum ninku Dios-
˜
qa rawrachkaq ninapi runakunata nakarichisqan-
manta. Taytanchik Jehova chayna kasqanmanta
niqkunaqa mananam˜ paymantaqa yachayta mu-
˜
nankunachu. Satanasqa chinkachisqa kanankamam
˜
hinalla runakunata pantachinqa, nuqanchiktapas
15. ¿Imaynatam satanasqa taytanchik Jehovapa sutinta pinqay-
man churachkan? Chayrayku, ¿imatam runakunaqa ninku?

JUNIO 2020 11
 ´
Yachachisqanchik runakunamanqa willasunya taytanchik
˜ ˜
Jehovaqa kuyakuqllana hinaspa llakipayakuqllana kasqanmanta.
(Qaway 18 kaqta, 19 kaqta).

sasachawasunmi taytanchik Jehovamanta karuncha-

wananchikpaq.
¿IMATAM RUWACHWAN TAYTANCHIK
JEHOVAPA SUTINTA CHUYANCHANAPAQ?
16 Huchasapa kachkaptinchikpas taytanchik Jeho-
vaqa munanmi sutin chuyanchaypi yanapakunan-
16. ¿Imatam ruwachwan huchasapa runa kaspapas taytanchik
Jehovapa sutinta chuyanchanapaq?

12 WILLAKUQ
chikta. Chaynaqa amaya´ Adanwan Eva hinaqa kasun-
chu. Taytanchik Jehovamanta mana allin rimaq runa-
kunapa chawpinpi kaspapas, kallpanchakunanchikmi
taytanchik Jehovaqa chuya, allin ruwaq hinaspa ku-
yakuq kasqanmanta ninapaq (Is. 29:23). Sutillatam
qawachinanchik taytanchik Jehovalla kamachiqnin-
chik kasqanta. Runamasinchikkunamanpas willaku-
nanchikmi taytanchik Jehovalla allin kamachiqnin-
chik kasqanta, paylla hawkayaytawan sumaq kawsa-
kuyta kay allpa pachaman apamunanmanta (Sal. 37:
9, 37; 146:5, 6, 10).
17 Taytanchik Jehovamanta allinta rimaspaqa Je-
sustam qatipakuchkanchik (Juan 17:26). Jesusqa
taytanchik Jehovapa sutintam runakunaman riqsi-
chirqa. Yachachirqataqmi taytanchik Jehovapa imay-
na kasqanmantapas. Taytanchik Jehovaqa mana allin
ruwaq kasqanta fariseokuna niptinkupas, Jesusqa
runakunamanmi yachachirqa Diosninchikqa allin ru-
waq kasqanmanta. Imayna kawsakusqanwantaqmi ru-
nakunata yanaparqa taytanchik Jehovaman iniku-˜
nankupaq (Juan 14:9).
˜
18 Jesus hinam nuqanchikpas runamasinchik-
man willananchik taytanchik Jehovaqa kuyapayakuq
hinaspa llakipayakuq kasqanmanta. Chaynatam
17. ¿Imatam Jesusqa ruwarqa?
18. ¿Imaynatam qawachichwan taytanchik Jehovaqa allin ruwaq
kasqanta?

JUNIO 2020 13
qawachinchik taytanchik Jehovamanta imapas ri-
masqankuqa yanqa kasqanta, taytanchik Jehova-
pa sutinta chuyanchasqanchikta hinaspa taytanchik
Jehovapa sutin chuya kasqanta yachanankupaq ru-
nakunata yanapasqanchikta. Huchasapa kaspanchik-
pas atichwanmi taytanchik Jehovata qatipakuytaqa
(Efes. 5:1, 2). Imapas ruwasqanchikwanmi utaq ima-
pas rimasqanchikwanmi taytanchik Jehovapa imay-
na kasqanta qawachinchik. Chayta ruwaspaqa su-
tin chuyanchaypim yanapakuchkanchik. Taytanchik
Jehovapa sutintaqa chuyanchanchiktaqmi runama-
sinchikkunaman paymanta imam kaqta yachachispa-
pas. Chaynaqa huchasapa kaspapas atichwanmi Dios-
man sunqu kaytaqa (Job 27:5).
19 Taytanchik Jehovapa sutintaqa chuyanchach-
wantaqmi yachachisqanchik runakunaman pay-
lla allin kamachiq kasqanta sapa yachachisqanchik-
pi nispa. Yachachisqanchik runakunataqa yanapa-
nanchiktaqmi taytanchik Jehovata kuyanankupaqpas
hinaspa payman sunqu kanankupaqpas. Chaynaqa,
yachachisqanchik runakunamanmi sapa yachachispa
taytanchik Jehova imayna kasqanmanta willananchik
(qaway Isaias 63:7). Chaypaq kallpanchakuptinchik-
qa yachachisqanchik runakunaqa taytanchik Jehova-
man sunqum kanqaku.

19. Isaias 63:7 nisqanman hinaqa, ¿imatam sapa kutilla willanan-

chik yachachisqanchik runakunam?

14 WILLAKUQ
 20
Kunanta hinam yachasun, imayna kawsakusqan-
chikwan hinaspa runamasinchikman yachachisqan-
chikwan taytanchik Jehovapa sutinta hatunchasqan-
chikmanta. Hinaspa payman asuykunanpaq runama-
sinchikkunata yanapasqanchikmanta.
20. ¿Imakunamantam kunanta hina yachasun?


DIBUJOKUNAMANTAWAN FOTOKUNAMANTA WILLAKUY. 8 kaqpi
9 kaqpi: Satanasmi Evata nirqa taytanchik Jehovaqa llulla kasqanta.
Kunan punchawkunapas satanasqa hinallam taytanchik Jehovamanta
yanqa rimaykunata chiqichichkan. Chayraykum runakunaqa ninku
˜
taytanchik Jehovaqa runakunata rawrachkaq ninapi nakarichisqanta.
˜ ˜
Wakinnataqmi ninku monomanta kasqanchikta. 12 kaqpi: Iniqmasin-
chikmi yachachisqan runaman willachkan taytanchik Jehovaqa kuyakuq,
llakipayakuq kasqanmanta.

¿IMATAM NIWAQ?
˛ ¿Imaynanpitaq taytanchik Jehovapa sutinqa chuyanchasqa
kanan?

˛ ¿Imaynanpitaq taytanchik Jehovapa sutintaqa chuya

kachkaptinpas chuyanchananchik?

˛ ¿Imatam ruwananchik taytanchik Jehovapa sutinta

chuyanchanapaq?

2 KAQ TAKI
Sutikim Jehova
 KAQ
24 YACHACHIKUY

´
Taytanchik Jehovataya
˜
manakusun tukuy
sunquwan
yupaychanapaq
‘Taytalláy [Jehova] allin sunqutaña quykullaway sutikita
hatunchanaypaq. Taytalláy [Jehova] takipullasqaykim,
tukuy sunquywanmi yupaychallasqayki’ (SAL. 86:11, 12).

7 KAQ TAKI
Jehova Diosqa pakakuna rumi hinam

IMA YACHANAMANTA
Kunanmi yachasunchik kamachiq David Salmo 86:11, 12
¿Ima nisqanmanta? Yachasuntaqmi taytanchik Jehovata
manchakuy, ¿ima kasqanmanta? ¿Imanasqa taytanchik
Jehovata manchakunamanta? Hinaspa taytanchik Jehova-
ta manchakuyqa mana allinkunaman mana wichiykuna-
paq waqaychawasqanchikmanta.
16
 ˜
NUQANCHIKQA taytanchik Jehovatam kuyanchik
manchakunchik, chayraykum tukuy sunqumanta ka-
sukunchik. Taytanchik Jehovata manchakuyqa payta
sunqumanta kasukuymi. Taytanchik Jehovata man-
chakuspaqa manam llakichisunchu nitaq karunchaku-
sunchu (Sal. 111:10; Prov. 8:13). Qatiqninpiya´ chay-
manta astawan yachaykusn.
2 (Qaway Salmo 86:11). Kamachiq Davidpa kayna
nisqanwanmi yachanchik, taytanchik Jehovata man-
chakuyqa ancha allin kasqanta. Chayraykum kunan
yachasun imaynanpi taytanchik Jehovata mancha-
kuymanta. Hinaspa taytanchik Jehovata manchakus-
qanchikta imaynata qawachiymanta.

¿IMANASQAM TAYTANCHIK JEHOVATA

MANCHAKUNANCHIK?
3Moisesmi rumi kakllupi kachkaspan taytanchik
Jehovapa kanchayninta rikururqa, chay rikusqanta-
qa manacha´ haykaqpas qunqarqachu. Paymanta huk
runaqariki manam taytanchik Jehovataqa rikurqa-
chu Jesus kay pachaman hamunankama. Chaypim
˜
Moisesta taytanchik Jehova nirqa: ‘Nuqaqa [Jeho-
vam] kani, llakipayakuq, kuyapayakuq Diosmi kani,

1. ¿Imataq taytanchik Jehovata manchakuyqa?

2. ¿Imakunamantam kunan yachasun?
3. ¿Imataq Moisestaqa yanapanman karqa taytanchik Jehovata
manchakunanpaq?

JUNIO 2020 17
 ˜
nuqaqa ˜
llampu sunqum kani, mana chaylla pinakuruq-
˜
mi kani, chiqap kuyapayakuqmi kani! Nuqaqa waran-
qantin miraykunakama kuyapayakuqmi kani, mana
allin ruwaqtapas, mana kasukuqtapas, huchallikuqta-
pas pampachaykuqmi kani’, nispa (Ex. 33:17-23; 34:
5-7). Moisesqa chay uyarisqantacha´ sapa kuti yuyarir-
qa taytanchik Jehovapa sutinta rimaspan. Chayrayku-
cha´ Israel runakunataqa nirqa taytanchik Jehovata
manchakunankupaq (Deut. 28:58).
˜
4 Nuqanchikqa yuyaymanananchikmi taytanchik

Jehovapa atiyniyuq kasqanpi, yachayniyuq kasqanpi,

allin ruwaq kasqanpi, kuyakuq kasqanpi. Kaykunapi
yuyaymanayqa yanapawasunmi taytanchik Jehovata
astawan manchakunapaq (Sal. 77:11-15).
5 ¿Ima ninantaq taytanchik Jehovapa sutinqa? Pay-
˜
pa sutinqa ‘nuqaqa ˜
kani nuqam’ ninanmi. Kaywanmi
yachanchik taytanchik Jehovataqa imapas mana har-
kay atisqanta hinaspa munaynin ruwananpaq imapas
makillanpi kasqanta.
6¿Imakunatam taytanchik Jehovaqa ruwan munay-
nin ruwakunanpaq? Taytanchik Jehovaqa tukuytam
ruwan munaynin ruwakunanpaq (qaway Exodo 3:

4. ¿Taytanchik Jehovapa imayna kasqanpitaq yuyaymananchik

payta astawan manchakunapaq?
5, 6. (1) ¿Ima ninantaq taytanchik Jehovapa sutinqa? (2) Exodo 3:
13, 14, Isaias 64:8, ¿imakunatam taytanchik Jehovaqa ruwan mu-
naynin ruwakunanpaq?

18 WILLAKUQ
13, 14). Qillqanchikkunapim sapa kutilla niwanchik
taytanchik Jehovapa chayna kasqanpi yuyaymanana-
˜
paq. Nuqanchikpas atichwansi huchasapa runa kach-
kaspapas taytanchik Jehovapa munaynin ruwakunan-
paq yanapakuytaqa (qaway Isaias 64:8). Chaynatam
taytanchik Jehovaqa munayninta ruwan, paytaqa ma-
nam imapas harkayta atinmanchu (Is. 46:10, 11).
7 ¿Imataq yanapawasun taytanchik Jehovata asta-
wan kuyanapaq hinaspa manchakunapaq? Unanchas-
qankunapi hinaspa yanapawasqanchikkunapi yuyay-
manaymi. Unanchasqankunapi hinaspa munayninta
ruwanapaq yanapawasqanchikkunapi yuyaymanaspa-
qa ancha-anchatam kusikunchik (Sal. 8:3, 4). Chayna-
qa, taytanchik Jehova hinaqa manam pipas kanchu,
paypaqa sutillanraqmi nin imayna kasqanta, imaku-
na ruwasqanta hinaspa imakuna ruwananta (Sal. 89:
7, 8).
´
TAYTANCHIK JEHOVAPA SUTINTAYA
HATUNCHASUN
8 Taytanchik Jehovam takita Moisesman yacha-
chirqa, Israel runakuna taytanchik Jehovapa qusqan
allpaman manaraq chayachkaptinku (Deut. 31:19).

7. ¿Imataq yanapawasun taytanchik Jehovata astawan kuyanapaq

hinaspa manchakunapaq?
8. Deuteronomio 32:2, 3 nisqanman hinaqa, ¿ima ruwananchiktam
taytanchik Jehovaqa munan?

JUNIO 2020 19
 ˜
Moisesnataqmi chay takita Israel runakunaman ya-
chachirqa (qaway Deuteronomio 32:2, 3). Kaypi nis-
qanman hinaqa, taytanchik Jehovaqa munan, sutin-
ta riqsichinanchiktam. Chaynapi kay allpa pachapi
llapallan runakuna sutinta yachanankupaq. Chayna-
qa, Israel runakunaqa mayna kusisqaraq tarikurqaku
taytanchik Jehovamanta Moises yachaykachiptinqa.
Chay yachasqankuqa anchatacha´ kallpancharqa.
˜
9 Maypina-chaypi ˜ kaspapas, taytanchikmanta ru-
na
namasinchikman willakuspaqa, bibliawanmi yacha-
chinanchik taytanchikpa sutinqa Jehova kasqanta.
Quchwantaqmi qillqanchikkunatapas, nichwantaqmi
internetpi jw.org nisqanta maskanankupaqpas. Llam-
˜ kaspapas runama-
kaspapas, illaspapas utaq maypina
sinchikkunamanmi willananchik taytanchik Jehovapa
imayna kasqanmanta. Willananchiktaqmi hamuq pun-
chawkunapi kay allpa pachanchik suma-sumaq ka-
nanmantapas. Kayta uyarispankuqa runamasinchik-
kunaqa ninqakucha´ taytanchik Jehovaqa kuyakuqlla-
˜ kasqanta. Taytanchik Jehovamanta imam kaqta
na
yachachispaqa sutintam chuyanchachkanchik, hinas-
papas taytanchik Jehovamanta imapas rimasqanku-
qa yanqa kasqantam nichkanchik. Taytanchik Jeho-
vamanta runamasinchikkunaman yachachiptinchikqa
ancha kusisqam tarikunqaku (Is. 65:13, 14).

9. ¿Imaynatam taytanchik Jehovapa sutinta chuyanchanchik?

20 WILLAKUQ
 Israel runakunaman Moisespa yachachisqanqa ancha allinmi
karqa taytanchik Jehovamanta kasqanrayku.
(Qaway 8 kaqta).

10
˜
Nuqanchikqa, yachachisqanchik runakuna tay-
tanchik Jehovapa sutinta yachanankutam munanchik.
Munanchiktaqmi taytanchik Jehova imayna kasqan-
ta yachanankutapas. ¿Yaqachu kaykunamanta yacha-
nankupaq yanapachwan taytanchik Jehovapa kama-
chikuyninkunallamanta yachachispa? Manapascha. ´

10. ¿Imaynanpitaq yachachisqanchik runakunamanqa mana tay-

tanchik Jehovapa kamachikuyninkunallamantachu yachachinan-
chik?

JUNIO 2020 21
Yaqapascha´ yachachisqanchik runakunaqa taytan-
chik Jehovapa kamachikuyninkunamantaqa sumaq-
ta yachanqaku. Ichaqa, ¿yaqachu taytanchik Jehova-
ta sunqumanta kuyanqaku? Adanwan Evapas sumaq-
tam yacharqaku taytanchik Jehovapa kamachikuynin-
kunataqa, ichaqa manam sunqumantachu taytanchik
Jehovataqa kuyarqaku. (Gen. 3:1-6). Chaynaqa ya-
chachisqanchik runakunamanqa manam taytanchik.
11Taytanchik Jehovapa kamachikuyninkunaqa an-
chatam yanapawanchik (Sal. 119:97, 111, 112). Ichaqa,
yachachisqanchik runakunaqa manapascha´ chaynata-
chu qawanqaku. Chayraykum ninanchik taytanchik
Jehovaqa kamachikuyninkunataqa kuyawasqanchik-
rayku quwasqanchikmanta. Kuyawasqanchikrayku ka-
machikuyninkunata quwasqanchikmanta yachanan-
kupaqmi nichwan: “¿Imanasqataq taytanchik Jehova-
qa niwanchik kaytam ruwanki utaq waktaqa amam
ruwankichu nispa? ¿Imatam yachanchik paymanta
kayna niwasqanchikwan?”, nispa. Kaynata nispanchik-
qa yanapasunmi taytanchik Jehovata sunqumanta ku-
yanankupaq hinaspa kamachikuyninkunata kasuku-
nankupaq (Sal. 119:68). Chaynata yachachiptinchik-
˜ tarikuspankupas, taytanchik
qa ima sasachakuypina
Jehovamantaqa manam karunchakuqakuchu (1 Cor.
3:12-15).

11. ¿Imaynata yachachisqanchik runakunata yanapachwan taytan-

chik Jehovata kuyanankupaq?

22 WILLAKUQ
 ´
TAYTANCHIK JEHOVAPIYA HAPIPAKUSUN
12 Kamachiq Davidmi nirqa: ‘Taytallay ´ [Jehova]
˜
nannikita riqsichillaway chiqap kaqnikipi purinaypaq,
allin sunqutana˜ quykullaway sutikita hatunchanay-
paq’, nispa. Chaynataqa nirqa Diosman sunqu kach-
kaspan qunqayllamanta huchaman wichiykusqanray-
kum. Payqa huk kutipim huk runapa warminta mu-
napayayta qallaykurqa. Hukpa warminta munapa-
yasqanwanqa, ¿taytanchik Jehovaman sunquraqchu
˜
kachkarqa icha mananachu? Davidqa allintam yachar-
qa “amam munapayankichu hukpa warmintaqa nispa
taytanchik Jehovapa” nisqantaqa (Ex. 20:17). Icha-
qa, chay kamachikuyta allinta yachaspanpas hinallam
munapayarqa. Chaywanmi Davidqa taytanchik Jeho-
vataqa manana˜ tukuy sunqumantachu kuyarqa. Payqa
unay watakuna taytanchik Jehovaman sunqu, taytan-
chik Jehovata manchakuq kachkaspanpas sunqunpa
munasqanwanmi aysarachikurqa. Sunqunpa munas-
qanwan aysarachikusqanraykum Davidqa mana allin
ruwayman chayarurqa. Chay mana allin ruwasqan-
wanmi taytanchikpa sutinta pinqayman churarqa, wa-
kin runakunatapas, ayllunkunatapas llumpaytam na- ˜
karichirqa (2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12).
˜
12. (1) ¿Imaraykutaq kamachiq Davidqa manana taytanchik Jeho-
vaman sunquchu karqa? (2) ¿Imamanmi chayarurqa sunqupa mu-
nasqanwan aysarachikusqanrayku?

JUNIO 2020 23
 Kamachiq Davidqa hukpa
warmintam munapayayta
qallaykurqa.
(Qaway 12 kaqta).

13 Taytanchik Jehovam kamachiq Davidpa ruwas-

qankunaqa mana allin kasqanta nirqa, chaywanpas
kamachiq Davidqa kaqmanta taytanchik Jehovaman
kutirikurqa (2 Sam. 12:13; Sal. 51:2-4, 17). David-
qa hukpa warminta munapayarusqanrayku sasacha-
kuypi kasqantaqa manam haykaqpas qunqarqachu.
˜
chayraykum taytanchik Jehovata manakurqa: ‘Tayta-
´ ˜
llay [Jehova] nannikita riqsichillaway chiqap kaqniki-
pi purinaypaq, allin sunqutana˜ quykullaway sutikita
hatunchanaypaq’, nispa. Taytanchik Jehovaqa chay-

13. ¿Imaynatam yachanchik kamachiq Davidqa kaqmanta taytan-

chik Jehovata tukuy sunqunwan yupaychasqanta?

24 WILLAKUQ
 ˜
na manakusqantaqa, ¿uyariykurqachu? Awriki. Tay-
tanchik Jehova yanapaykusqanraykum Davidqa tukuy
sunqumantana˜ yupaycharqa. Bibliapas ninmi Davidqa
taytanchik Jehovapi tukuy sunqunwan hapipakusqan-
manta (1 Rey. 11:4; 15:3).
14Davidmanta yachasqanchikqa anchatam kallpan-
chawanchik, yanapawanchiktaqmi mana allinkuna-
˜
man mana wichiykunapaqpas. Chaynaqa, nuqanchik-
˜ taytanchik Jehovata yu-
pas chayllaraq utaq unayna
paychaspanchikpas nikunanchikmi: “¿Tukuy sunquy-
wanchu taytay Jehovata yupaychachkani icha hawa
sunqullachu?”, nispa.
15 ¿Imatam ruwananchik qunqayllamanta televi-
sionpi utaq imapipas qalalla warmi utaq qalalla qari ri-
kuriruptinqa? Ichapas qawasqanchikpi qiparuchwan,
ichaqa chaykunata qawaspaqa taytanchik Jehovaman,
¿sunquraqchu kachkachwan? (2 Cor. 2:11). Chaykuna-
ta qawaspaqa huchapakuymanmi chayaruchwan. Tay-
tanchik Jehovata manchakuspanchikqa, manam saqi-
kusunchu imapas mana allinkuna taytanchik Jeho-
vamanta karunchawananchiktaqa. Kallpanchakusun-
ya´ taytanchik Jehovaman sunqu kanapaq.
16 Millakuypaq kaqkunawan intuwaspanchikpas,

14. ¿Imatam nikunanchik, imanasqa?

15. ¿Imatam mana ruwasunchu taytanchik Jehovata manchakus-
panchikqa?
16. ¿Imakunatam nikuchwan huchaman mana wichiykunapaq?

JUNIO 2020 25
Satanasqa tukuytam
churawasun taytanchik
Jehovamanta karuncha-
wananchikpaq, ichaqa
´
amaya saqikusunchu.
(Qaway 15 kaqta, 16 kaqta).

satanasqa huk tuqllakunataraqmi churawanchik

taytanchik Jehovamanta karunchawananchikpaq.
Ichaqa, ¿chayllachu chay churawasqanchik tuq-
llakunata qipanchachkanchik? Ichapas nichwan:
“Kay qawasqaykunaqa manam huchachu, punta apaq-
kunapas manam imatapas niwanqakuchu”, nispa.
Chayna niyninchikqa manam allinchu. Chaynapi tari-
kuspaqa allinmi kanman kayna nikuyninchik: “¿Sata-
nasqa kaywanchusmi taytay Jehovamanta karuncha-
wayta munachkan? ¿Kayta ruwaruspayqa taytay Jeho-
vapa sutintachusmi pinqayman churarusaq? ¿Kay
ruwasqayqa taytay Jehovamanchu asuykachiwanqa,
26 WILLAKUQ
icha karunchawanqachu?”, nispa. Chaynaqa kaykuna-
piya´ yuyaymanasun hinaspaya´ taytanchik Jehovata
˜
manakusun yanapaykuwananchikpaq (Sant. 1:5). Kay-
kunapi yuyaymanayqa anchatam yanapawasun mana
allinkunaman mana wichiykunanchikpaq. Chayman-
tapas, Jesus hinam nisun “kaymanta pasaway sata-
nas”, nispa (Mat. 4:10).
17 Taytanchik Jehovata tukuy sunqumanta mana
kuyaspanchikqa, manam allinchu kachwan. Imaynam
warmi-qaripas kallpanchakunku huk sunqulla kanan-
˜
kupaq, chaynam nuqanchikpas kallpanchakunanchik
taytanchik Jehovaman sunqu kanapaq. Ichaqa imay-
nam tarikunmanku warmi utaq qusan kikinpa munas-
qallanta ruwaptinqa, manam kusisqachu kawsanqa-
ku. Kusisqa kawsakunankupaqqa huk sunqullam ka-
˜
nanku, chaynam nuqanchikpas taytanchik Jehovata
tukuy sunqunchikwan kuyananchikpaq kallpancha-
kunanchik. Chaywanpas satanasqa tukuytam chura-
wasun taytanchik Jehovamanta karunchawananchik-
paq. Satanasqa munanmi munasqallanchikta ruwas-
pa, taytanchik Jehovata qipanchananchikta. Chay-
naqa, taytanchik Jehovata yupaychayta munaspaqa
tukuy sunquwanya´ payllata yupaychasun (Mat. 22:36-
38). Chaynaqa, amaya´ saqikusunchu satanas, taytan-
chik Jehovamanta karuncharuwananchiktaqa.

17. ¿Imaynanpitaq taytanchik Jehovata tukuy sunqunchikmanta

yupaychananchik? Willarimuy warmi-qarimanta.

JUNIO 2020 27
 ˜
Nuqanchikpas David hinaya´ manakusun:
18 ˜ “Tayta-
´ ˜
llay [Jehova] nannikita riqsichillaway chiqap kaqniki-
pi purinaypaq, allin sunqutana˜ quykullaway sutikita
hatunchanaypaq’, nispa. Chaynaqa, kayna manakus-˜
qanchikman hinaya´ sapa punchaw imatapas allinta
tantiasun. Chayta ruwaspanchikqa Jehovapa sutinta
hatunchasun. Chaymantapas, paypa sutinta apasqan-
chikraykum kusisqa tarikusun (Prov. 27:11). Chayta
ruwaspaqa Diosmanta willakuq Miqueas hinam nisun:
“[Taytanchik Jehovapa] sutinpi hapipakuspam wina- ˜
˜
winaypaq kawsakusun”, nispa (Miq. 4:5).

18. Miqueas 4:5 nisqanman hinaqa, ¿imapaqmi kallpanchakunan-

chik?


DIBUJOKUNAMANTAWAN FOTOKUNAMANTA WILLAKUY. 21 kaqpi:
Moisesmi Israel runakunaman takita yachachichkan. 26 kaqpi: Evaqa
˜ ´
mana allin kaqkunataqa manam qipancharqachu, nuqanchikya ichaqa
qipanchasunchik, chaynapi taytanchik Jehovapa sutinta pinqayman
ama churananchikpaq.

¿IMATAM NIWAQ?
˛ ¿Imaraykutaq taytanchik Jehovata manchakunanchik?

˛ ¿Imakunamantam yachachichwan yachachisqanchik runakunata

taytanchik Jehovata kuyanankupaq?
˛ ¿Imaynatam taytanchik Jehovata yupaychananchik?

41 KAQ TAKI
˜
Uyariykuway manakusqayta
 KAQ
25 YACHACHIKUY

Taytanchik
Jehovaqa chiriyasqa
˜
iniqmasinchikkunataqa
manam qunqanchu
“Kikiyñam ovejaykunata maskamuspay nanachikusaq”
(EZEQ. 34:11).

105 KAQ TAKI

˜
Diosqa kuyakuqllanam

IMA YACHANAMANTA
˜
¿Imaynanpitaq achka iniqmasinchikkuna chiriyanku
˜
unay watakunana taytanchik Jehovata yupaychachkas-
pankupas? ¿Yaqachum taytanchik Jehovaqa paykunata
yuyachkanraq? Kay yachachikuypim kaykunamanta ya-
˜
chachkasun. Yachachkasuntaqmi nawpaq tiempopi yu-
paychaqninkunata pantaruptinkupas taytanchik Jehova
imayna yanapasqanmanta.
29
 ˜
NAWPAQ tiempopim taytanchik Jehova yupaychaq-
ninkunata nirqa: ‘¿Yaqachu nu˜ nusqan
˜ wawata maman
qunqarunman? [...] Ichapas mamanqa wawanta qun-
˜
qarunman, nuqam ichaqa mana qunqasqaykichikchu’,
nispa (Is. 49:15). ¿Imaynanpitaq taytanchik Jeho-
vaqa chay kutipi nirqa mamanchik hina kasqanta?
Anchata kuyawasqanchikraykum. Imaynam mamapas
˜ nusqan
nu ˜ wawachanta ancha-anchata kuyan, chay-
˜
nam taytanchik Jehovapas kuyawanchik. Iniqmasin-
chik Yasminpas ninmi: “Wawachanchiktaqa nu ˜ nus-
˜
qanchikraykum ancha-anchata kuyakunchik”, nispa.
˜
2 Taytanchik Jehovaqa yachanmi nuqanchikmanta

huk kaqninchik manana ˜ willakusqanchikta, manana ˜

˜
hununakusqanchikta. Chayraykum taytanchik Jeho-
vaqa pipas chiriyaruptinqa ancha-anchata llakikun.1
˜
3 Chiriyaruq iniqmasinchikkuna ˜
kaqllamanta nu-
˜
qanchikwan hununakuptinkuqa ancha-anchatam ku-
sikunchik. Taytanchik Jehovapas ancha-anchatam
˜
munan chiriyaruq iniqmasinchikkuna payman kuti-
˜
rikamunankuta, nuqanchikpas chaytam munanchik
1 ASTAWAN YACHANAPAQ: Pipas chiriyarusqantaqa ninchik suqta ki-
˜ ˜
llana Diosmanta manana willakuptinkum. Chaywanpas paykunaqa hi-
˜
nallam iniqmasinchikkuna kanku.

1. ¿Imaynanpitaq taytanchik Jehovaqa chay kutipi nirqa maman-

chik hina kasqanta?
2. ¿Imaynam tarikun taytanchik Jehovaqa pipas chiriyaruptinqa?
3. ¿Imatam taytanchik Jehovaqa munan?

30 WILLAKUQ
(1 Ped. 2:25). ¿Imaynatam yanapachwan chiriyaruq
˜
iniqmasinchikkunata taytanchik Jehovaman kutiri-
kamunankupaq? Kaymanta manaraq yachaykuchkas-
˜
pa puntata qawaykusun imanasqa achka iniqmasin-
chikkuna chiriyasqankumanta.

˜ ¿IMAYNANPITAQ ACHKA
I NIQMASINCHIKKUNA CHIRIYANKU?
4 ˜
Wakin iniqmasinchikkunaqa chiriyarunku llam-
˜ ˜
kayllamanna qukurusqankuraykum. Iniqmasinchik
Julianpas1 ninmi: “Llamkayllamannam ˜ qukururqani.
˜
Nuqaqa nirqani achka qullqiyuq kaspayqa astawanmi
taytay Jehovamanta willakusaq nispay. Chayraykum
astawan llamkayta qallaykurqani, ichaqa mananam ˜
˜
hununakuykunamanqa rirqanichu. Pisi-pisimantam
˜
iniqmasinchikkunamanta karunchakururqani. Kay
pachapi imapas kaqkunaqa pisi-pisimantam taytan-
chik Jehovamanta karunchawasqanchik”, nispa.
˜
5 Wakin iniqmasinchikkunaqa sasachakuypi ta-
˜
rikusqankuraykum chiriyanku. Iniqmasinchik Ana-
toliapas ninmi: “Warmachaytam wachakururqani
1 Sutikunaqa cambiasqam kachkan.
˜ ˜
4. ¿Imamanmi chayanku llamkayllamanna qukuruq iniqmasinchik-
kunaqa?
˜
5. ¿Imamanmi chayarurqa iniqmasinchik Anatolia sasachakuypi
kasqanrayku?

JUNIO 2020 31
 ˜
qalaypaq unquqta. Chaymantanataqmi warmi war-
may taytanchik Jehovamanta karunchakururqa,
˜
qari warmaynataqmi umanwan llumpayta unqurur-
qa. Chaykunawan llumpa-llumpayta hukmanyarus-
qayraykum manana ˜ hununakurqanichu
˜ nitaq willa-
˜
kurqanichu. Qalaypaqmi chiriyarurqani”, nispa. Nu-
qanchikpas ancha-anchatam llakikunchik kay iniq- ˜
masinchik Anatolia hina llakipi tarikuqkunamanta.
˜
6 (Qaway Colosenses 3:13). Wakin iniqmasinchik-
˜
kunaqa piwanpas pinanakurusqankuraykum chiriyan-
ku. Apostol Pablopas nirqam wakinpiqa hukman-
yanakunanchikmanta. Piwanpas hukmanyanakuruspa
˜
mana pampachanakuspaqa, iniqmasinchikkunaman-
˜
tam karunchakuruchwan. Iniqmasinchik Emiliotapas
chaynam pasarurqa. Paytaqa yanqamantam niykur-
qaku mana allinta ruwarusqanta. Chayraykum pay-
taqa punta apaqkuna niykurqaku manana ˜ imapipas
yanapakunanpaq. ¿Imaynam chayrayku Emilio tari-
kurqa? Paymi willakun: “Llumpa-llumpaytam pina- ˜
˜
kururqani, chayraykum iniqmasinchikkunamanta ka-
runchakururqani”, nispa.
˜
7 Wakin iniqmasinchikkuna ˜
nataqmi ˜
nawpaqpi ima-
pas ruwarusqankuta yuyarayasqankurayku chiri-

6. ¿Imamanmi chayaruchwan Colosenses 3:13 nisqanta mana ka-

sukuspaqa?
7. ¿Imamanmi yacharuchwan imapas ruwasqanchikta hinalla yuya-
rayaspaqa?

32 WILLAKUQ
yanku. Paykunaqa huchankumantam anchata naka- ˜
kunku. Taytanchik Jehova pampachaykuptin na- ˜
pas hinallaraqmi hukmanyasqa tarikunku. Chayray-
˜
ku ichapas karunchakuyta qallaykunmanku. Iniqma-
sinchik Franciscopas ninmi: “Huchallikurusqayray-
kum ancha-anchata hukmanyarurqani. Chaywanpas
˜
rirqaniraqmi hununakuykunamanqa, ichaqa llumpa-
llumpayta hukmanyarusqayraykum manana ˜ mu-
˜
narqanichu iniqmasinchikkunawan kaytaqa. Nikur-
qanim taytanchik Jehovaqa mana pampachawas-
qanmanta. Chayraykum manana ˜ willakurqaninachu
˜
˜
nitaq hununakuykunamanpas ˜
rirqaninachu”, nis-
pa. ¿Imatam nichwan chayna sasachakuypi tarikuq
˜
iniqmasinchikkunamanta? ¿Llakipayanchikchu pay-
kunata? ¿Taytanchik Jehovaqa yuyanraqchu payku-
nata?

TAYTACHIK JEHOVAQA
ANCHA-ANCHATAM KUYAWANCHIK
8 Taytanchik Jehovaqa manam qunqanchu chiriya-
˜
ruq iniqmasinchikkunataqa (Heb. 6:10). Payqa lla-
pallan yupaychaqninkunamantam nanachikun. Pay-
manta willakuq Isaiaspas nirqam: “Ovejankunata mi-
˜
chinanpaqmi hamunqa, unachankunatam marqay-
ninpi apanqa, chayllaraq wachakuq ovejakunatam
˜
8. ¿Imaynatam yachanchik chiriyaruq iniqmasinchikkunata taytan-
chik Jehova mana qunqarusqanta?

JUNIO 2020 33
allillamanta pusanqa”, nispa (Is. 40:11). ¿Imaynam
˜
taytanchik Jehova tarikun huk kaqnin iniqmasinchik
chiriyaruptin? Taytanchik Jehova imayna tarikus-
qanmanta yachanankupaqmi qatiqninkunaman Jesus
kaynata nirqa: “¿Ima ninkichiktaq? Pachak ovejayuq
runapa huknin ovejan chinkaruptinqa, ¿manachu is-
qun chunka isqunniyuq ovejanta urqupi saqiykuspan
chay chinkasqa ovejanta maskaq rinqa? Tariruspan-
mi ichaqa isqun chunka isqunniyuq mana chinkas-
qa ovejankunamantapas aswanqa kusikun chinkaruq
ovejanta tarirusqanwan”, nispa (Mat. 18:12, 13).
9¿Imaynanpitaq taytanchik Jehovaqa oveja michiq
hina? Michiqkunaqa allintam harkanku ovejankuta.
Davidpas ovejankunatam allinta harkaq leonmanta
9. ¿Imaynam kanku oveja michiqkunaqa? (Qaway qaranpi kaq di-
bujota).

34 WILLAKUQ
 Michiqkunaqa
ovejankutaqa allintam
waqaychanku.
(Qaway 8 kaqta, 9 kaqta).

hinaspa ukumarimanta (1 Sam. 17:34, 35). Michiq-

qa yachanmi mayqin ovejan chinkarusqanta (Juan
10:3, 14). Chayraykum chaylla wakin ovejankunata
kanchanman qaykuykuspan utaq pimanpas saqipa-
kuykuspan chinkaq ovejanta maskaq pasan. Chay-
nam taytanchik Jehovapas. Jesusmi nirqa: “Taytay
Jehovaqa manam munanchu kay uchuychakunaman-
ta hukllanpas chinkarunantaqa”, nispa (Mat. 18:14).

TAYTANCHIK JEHOVAQA CHIRIYARUQKUNA

PAYMAN KUTIRIKAMUNANKUTAM MUNAN
10
Taytanchik Jehovaqa ancha-anchatam llapallan-
˜
chikta kuyawanchik. Chiriyaruq iniqmasinchikku-
natapas manam qunqanchu. Taytanchik Jehovaqa

10. Ezequiel 34:11-16 nisqanman hinaqa, ¿imatam taytanchik

Jehova nirqa Ezequielman?

JUNIO 2020 35
paymanta willakuq Ezequielmanmi nirqa chinkaruq
churinkunata maskamuspa yanapananmanta. Chay-
taqa ruwanan karqa michiq chinkaruq ovejanta mas-
kachkaq hinam (qaway Ezequiel 34:11-16). Michiqqa
chinkaruq ovejantam tarinankama maskan, tarirus-
˜
pannataqmi kanchanman kutichin. Umpuruptinpas
kuyakuywanmi hampiykun, yarqaymanta kaptinpas
mikuykachinmi. Punta apaqkunapas michiqkuna hi-
˜
nam yanapananku chiriyaruq iniqmasinchikkunata
taytanchik Jehovaman kutirikamunankupaq (1 Ped.
5:2, 3). Michiqpas imaynam chinkaruq ovejanta mas-
˜
kan, chaynam maskananku chiriyaruq iniqmasinchik-
kunata.1
11Michiqqa yachanmi ovejankuna chiqirunanta,
chaymi allinta harkan. Chiqiruptinpas allinllatam hu-
˜
nun. ˜
Chaynatam taytanchik Jehovapas nawpaq tiem-
popi hukmanyaruq yupaychaqninkunata yanaparqa.
12Taytanchik Jehovamanta willakuq Jonasqa, tay-
tanchikta mana kasukuspanmi huk lawman pasa-
kurqa. Chaywanpas taytanchik Jehovaqa manam sa-
qirurqachu, aswanqa hinallam yanaparqa kamachis-
qanta ruwananpaq (Jon. 2:7; 3:1, 2). Huk kutipim
taytanchik Jehovaqa Jonasta yachachirqa, runaku-
1 Hawantam astawan yachachkasun kaymanta.

11. ¿Imatam yachanku michiqkunaqa?

12. ¿Taytanchik Jehovaqa saqirurqachu Jonasta?

36 WILLAKUQ
napa kawsakuyninqa imamantapas aswan allin kas-
qanmanta (Jon. 4:10, 11). ¿Imatam yachachwan tay-
tanchik Jehovamanta? Punta apaqkunaqa manam
˜
saqirunankuchu chiriyaruq iniqmasinchikkunataqa,
aswanmi kallpanchakunanku imaynanpi chiriyarus-
˜
qankuta yachanankupaq. Chiriyaruq iniqmasinchik-
kuna taytanchik Jehovaman kutirikamuptinkupas hi-
nallam kuyakuywan yanapananku.
13 Salmo qillqaqkunamanta huk kaqninpas llumpa-
llumpaytam hukmanyarurqa mana allin ruwaqku-
na allin kawsakusqanta qawaspan, chayraykum niyta
qallaykurqa taytanchik Jehovata kasukuyqa yanqa
kasqanta (Sal. 73:12, 13, 16). ¿Taytanchik Jehova-
˜
qa pinakurqachu chaynata nisqanwan? Manam. As-
wanqa nirqaraqmi imayna tarikusqanmanta biblia-
pi qillqananpaq. Chaymanta qipamanmi salmo qill-
qaqqa musyakurqa taytanchik Jehovata kasukuyqa
allin kasqanta (Sal. 73:23, 24, 26, 28). ¿Imatam
yachachwan kaymanta? Punta apaqkunaqa manam
˜
chayllachu pinakunanku ˜
chiriyasqa iniqmasinchikku-
na taytanchik Jehovata yupaychay yanqa kasqanta
˜
niptinkuqa. Chaylla pinakurunankumantaqa kallpan-
chakunankum imaynanpi chayna nisqankuta yachay-
kunankupaq. Chaypaq kallpanchakuspallankum ya-
napaytaqa atinqaku.

13. ¿Imatam yachachwan salmo qillqaqwan taytanchik Jehova

˜
mana chaylla pinakurusqanmanta?

JUNIO 2020 37
¿Imaynataq
tarikunku chiriyaruq
˜
iniqmasinchikkunaqa?
˜
Achka iniqmasinchikkunam unay
˜
watakunana chiriyasqa kachkan-
ku. Paykunaqa hukmanyasqam
kallanku.
˜
Iniqmasinchik Florapas willakun-
mi: “Manam kusisqachu karqani.
Sunquypim ancha-anchata llaki-
kurqani, mana allin ruwarusqay-
˜
ta sapa kuti yuyarispaymi naka-
kuq kani. Munarqanim kaqmanta
˜
kutirikamuspay iniqmasinchik-
kunawan kuska taytanchik Jeho-
vata yupaychayta”, nispa.
˜
Huk kaqnin chiriyasqa iniqmasinchikpas willakunmi: “Tay-
tanchik˜ Jehovaman kutirikamuyta munaspaypas sasachaku-
nim. Nuqaqa yachanim taytanchik Jehovaman kutirikamus-
payqa ˜ allin kanaymanta, ichaqa mana atiqpaq hinam hapi-
kuni. Nuqaqa kallpanchakunaymi taytanchik Jehovata mana
yupaychaq runakunamanta karunchakunaypaq, chaymanta-
˜
pas llamkasqayraykum sasachakuni hununakuykunapaq qill-
qanchikkunata qawayta. Ichaqa anchatam kallpanchakunay
taytanchik Jehovaman kutirikamunayqaq, chaynapi aylluyta
yanapanaypaq”, nispa.
 14 Diosmanta willakuq Eliaspas llumpa-llumpaytam
˜
hukmanyarurqa Jezabel wanurachinanpaq maskap-
˜
tin (1 Rey. 19:1-3). Eliasqa sapallanna Diosmanta wi-
llakuq kasqanpaqmi hapikurqa, nikurqataqmi Dios-
paq imapas ruwasqanqa yanqa kasqanta, chayraykum
˜
wanuyllata ˜ munarqa (1 Rey. 19:4, 10). Chayna-
na
ta nikuptinpas taytanchik Jehovaqa manam chaylla-
˜
chu pinakururqa, aswanqa kallpanchaykurqam mana
sapallan kasqanmanta nispan. Taytanchik Jehova-
qa imayna tarikusqanmanta Elias willakuptinmi, su-
maqta uyariykurqa, hinaspapas hinalla ruwananku-
nata ruwananpaqmi kallpanchaykurqa (1 Rey. 19:11-
16, 18). ¿Imatam kaymanta yachachwan? Llapallan-
˜
chikmi chiriyaruq iniqmasinchikkunata kuyakuywan
yanapananchik, aswanraqmi punta apaqkunaqa. Chi-
˜
riyaruq iniqmasinchikkunaqa, wakinpiqa hawanpi-
ukunpim imatapas rimarunmanku, chaywanpas pun-
ta apaqkunaqa sumaqtam uyariykunanku. Sumaqta
uyariykuspankunam ˜ taytanchik Jehovaman kutirika-
munankupaq yanapananku.
´
AMAYA˜ SAQIRUSUNCHU CHIRIYARUQ
I NIQMASINCHIKKUNATAQA
15 ˜
¿Saqirunanchikchu chiriyaruq iniqmasinchikku-
14. ¿Imaynanpitaq taytanchik Jehovaqa Eliasta yanapaykurqa,
imaynatam yanapaykurqa?
15. Juan 6:39 nisqanman hinaqa, ¿imatam Jesusqa ruwarqa?

JUNIO 2020 39
nata? Manam. Taytanchik Jehovaqa llapallanchiktam
kuyawanchik, chayraykum Jesuspas kay allpa pacha-
˜
pi kachkaspan tukuyta ruwarqa chiriyaruq iniqkuna-
ta yanapananpaq (Mat. 15:24; Luc. 19:9, 10). Jesus-
qa ovejankunamanta nanachikuq hinam mana saqir-
qachu mayqillanpas chinkarunantaqa (qaway Juan
6:39).
16 Efeso llaqtayuq punta apaqkunatam apostol Pa-
blo nirqa Jesusta qatipakunankupaq. Rimapayarqam
allinta kallpanchakuspanku chiriyasqakunata yana-
panankupaq, hinaspa Jesuspa nisqata mana qunqa-
nankupaq. Jesusmi nirqa: “Imapas quqmi aswan ku-
sisqaqa imapas chaskiqmantaqa”, nispa (Hech. 20:
17, 35). Chaynaqa, punta apaqkunaqa chaypaqmi an-
˜
chata kallpanchakunanku. Punta apaq iniqmasinchik
Aureliopas ninmi: “Taytanchik Jehovaqa chiriyaruq
˜
iniqmasinchikkunatapas anchatam kuyan, chayman-
˜ ˜
ta yachayniymi nuqataqa yanapawan chiriyaruq iniq-
masinchikkunata mana saqiruspay hinalla yanapa-
naypaq. Taytanchik Jehovaqariki munan paykunata
yanapananchiktam”, nispa.
˜
17 Kaypi rimamusqanchik iniqmasinchikkunaqa lla-
pallankum chiriyasqa karqaku, ichaqa punta apaq-
kuna yanapaykusqanraykum kaqmanta taytanchik
16, 17. ¿Imaynatam punta apaqkunaqa yanapanmanku chiriyaruq
˜
iniqmasinchikkunata? (Qaway “¿Imaynataq tarikunku chiriyaruq
˜
iniqmasinchikkunaqa?” niqta).

40 WILLAKUQ
Jehovaman kutirikamurqaku. Paykuna hinam achka
˜
chiriyasqa iniqmasinchikkuna taytanchik Jehovaman
kutirikamuyta munachkanku. ¿Imaynatam paykuna-
ta yanapaykuchwan? Hawantam kaymanta astawan
yachachkasun.


DIBUJOKUNAMANTAWAN FOTOKUNAMANTA WILLAKUY. 34 kaqpi
˜
35 kaqpi: Michiqmi chitachanta maskachkan, tariruspannataqmi kas-
˜
tanman kutirachin. 38 kaqpi: Chiriyasqa iniqmasinchikmi qawachkan,
˜ ˜
iskay iniqmasinchikkuna taytanchikmanta kusisqallana willakusqankuta.

¿IMATAM NIWAQ?
˜
˛ ¿Imakunaraykutaq iniqmasinchikkuna chiriyanku?

˛ ¿Taytanchik Jehovaqa qunqarunchu chiriyasqa

˜
iniqmasinchikkunata?

˜
˛ ¿Imaynanpitaq chiriyasqa iniqmasinchikkunataqa mana
saqirunanchikchu?

139 KAQ TAKI

˜
Sumaq huertapinam kawsakusunchik
 KAQ
26 YACHACHIKUY

Taytanchik Jehovaman
˜
kutirikamuq iniqma-
´
sinchikkunataya
yanapasun
‘Kutirikamuwaychik ñuqaman, ñuqapas qamkunamanmi
kutirikamusaq’ (MAL. 3:7).

102 KAQ TAKI

Llakisqa sunquyuqkunata yanapasun

IMA YACHANAMANTA
˜
Chiriyaruq iniqmasinchikkunatam taytanchik Jehova nin:
˜
“Kutirikamuwaychik nuqaman”, nispa. Llapallanchikmi ya-
˜
napakuchwan chiriyasqa iniqmasinchikkuna taytanchik
Jehovaman kutirikamunankupaqqa. Kay yachachikuypim
chaymanta yachachkasun.
42
KUNAN hinatam yacharqanchik taytanchik Jeho-
˜
vaqa chiriyaruq iniqmasinchikkunata maskasqan-
manta. Israel runakunatam nirqa: ‘Kutirikamuway-
˜
chik nuqaman, ˜
nuqapas qamkunamanmi kutirikamu-
saq’, nispa. Kunanpas taytanchik Jehovaqa hinalla
˜
munachkan chiriyaruq iniqmasinchikkuna payman
kutirikamunankuta. ¿Imaynanpitaq chayta yachan-
˜
chik? Paymi nin: ‘Nuqaqa hina kaqllam kani’, nis-
˜
pa (Mal. 3:6, 7). Jesuspas nirqam chiriyasqa iniq-
masinchikkuna kutirikamuptinku taytanchik Jeho-
va hinaspa angelkuna anchata kusikusqankumanta
(Luc. 15:10, 32).
2 Kunanmi yachasun Jesuspa rikchanachisqanku-
namanta. Chaymanta yachayqa yanapawasunmi chi-
˜
riyasqa iniqmasinchikkunata yanapanapaq. Yacha-
˜
suntaqmi chiriyasqa iniqmasinchikkunata imayna-
ta yanapaykuymanta, hinaspa yanapaykunapaq ima-
nasqa kallpanchakunamanta.
´
CHINKARUQ QULLQITAPAS HINAYA MASKASUN
3 Taytanchik Jehovaman kutirikamuyta munaq
˜
i niqmasinchikkunata maskanapaqqa, tukuytam
1. ¿Imaynam tarikun taytanchik Jehovaqa chiriyasqakuna payman
kutirikamuptinku?
2. ¿Imakunamantam kunan yachasun?
3, 4. ¿Imaynanpitaq kay warmiqa chinkaruq qullqinta tarinanpaq
tukuyta ruwarqa?

JUNIO 2020 43
ruwananchik. Jesusmi willakurqa huk warmi chinka-
ruq qullqinta maskananpaq tukuyta ruwasqanmanta.
¿Imaynanpitaq tukuyta ruwarqa? Chay qullqin ancha
chaninniyuq kasqanraykum (qaway Lucas 15:8-10).
4 Jesuspa tiemponpiqa warmi mamakunam, wa-
wankuman quqku dracma sutiyuq qullqita casara-
kusqan punchawpi. Jesuspa willakusqan warmiqa
mamanpa qusqan qullqitacha´ chinkarachirqa. “Pam-
paman wichiruspanchiki chinkarun” nispanmi chay
warmiqa mecheronta rataykachispan maskayta qa-
llaykurqa. Ichaqa manam tarirqachu, chayraykum
wasinta kuchun-kuchun pichayta qallaykurqa. Chay-
napi chay chinkaruq qullqinta tarinanpaq. Chayna
pichachkaspanmi chay qullqichanta qupakuna chaw-
pinpi tarirurqa. Tarirusqanmanta ancha-anchata ku-
sikuspanmi riqsinakusqankunaman willakurqa.
5 Jesuspa willakusqanwanmi yachanchik imapas
chinkaruqta tarinapaqqa, tukuyta ruwanamanta.
˜
Chaynam tukuyta ruwananchik chiriyaruq iniqma-
sinchikkunata maskananchikpaqpas. Ichapas chiri-
˜
yaruq iniqmasinchikkunaqa ˜
una-unay watakunana
˜
mana hununakunkuchu utaq huk lawmanpas ripu-
´
kunku. Ichaqa, yaqacha kunallanpas achka chiri-
˜
yaruq iniqmasinchikkunaqa taytanchik Jehovaman
˜
5. ¿Imaynanpitaq tukuyta ruwananchik chiriyaruq iniqmasinchik-
kunata maskananchikpaq?

44 WILLAKUQ
kutirikamuyta munachkanku. Paykunaqa kaqllaman-
˜
tam nuqanchikwan kuska taytanchik Jehovata yu-
paychayta munanku. Chaypaqqa yanapaykunanchik-
tam munanku.
˜
6 ¿Pikunataq maskananku chiriyaruq iniqmasin-

chikkunata? Llapallanchikmi. ¿Yaqachu pi riqsina-

kusqanchikpas utaq ayllunchikpas chiriyasqa kach-
kan? ¿Yaqachu willakusqanchikpi tarirqanchik chi-
˜
riyasqa iniqmasinchikkunata? ˜
Chiriyasqa iniqma-
sinchikkunata tariruspaqa punta apaqkunamanmi
willananchik.
7 ¿Imatam ruwanmanku punta apaqkunapas tay-
tanchik Jehovaman kutirikamuy munaqkunata tari-
˜
nankupaq? Punta apaq iniqmasinchik Tomaspa1 ima
´
ruwasqanmantaya yachaykusun. Payqa tawa chunka
˜
masnin chiriyasqa iniqmasinchikkunatam yanapar-
qa taytanchikman kutirikamunankupaq. Paymi willa-
˜
kun: “Puntatam iniqmasinchikkunata tapuni chiri-
˜
yaruq iniqmasinchikkuna maypi yachasqankuman-
˜
ta, utaqmi nini: ‘¿Pillatapas riqsinkichikchu hununa-
kuykunaman manana ˜ hamuq iniqmasinchikkunata?’,
˜

1 Sutikunaqa cambiasqam kachkan.

˜
6. ¿Imaynatam llapallanchik yanapakuchwan chiriyaruq iniqmasin-
chikkunata maskanapaq?
˜
7. ¿Imatam yachachwan iniqmasinchik Tomaspa willakusqan-
manta?

JUNIO 2020 45
 ˜
nispa. Iniqmasinchikkunaqa anchatam yanapawan
˜
chiriyaruq i niqmasinchikkunata maskaypi. Chi-
˜
riyaruq iniqmasinchikkunata tariruspaypas churi-
wawankumanta hinaspa ayllunkunamantam tapuni.
Tapuniqa paykunatapas yanapaykunaypaqmi”, nispa.
˜ ´
CHIRIYARUQ I NIQMASINCHIKKUNATAYA
YANAPASUN TAYTANCHIK JEHOVAMAN
KUTIRIKAMUNANKUPAQ
8 ¿Imaynam kananchik taytanchik Jehovaman ku-
˜
tirikamuy munaq iniqmasinchikkunata yanapana-
´
paq? Chaypaqya qawaykusun Jesuspa willakusqan
rikchanachiymanta (qaway Lucas 15:17-24). Jesus-
mi willakurqa taytanta mana kasukuspan ripukuq
churimanta. Payqa huk punchawmi taytanpa kasqan-
man kutimunanpaq tantiakururqa. Taytanpa wasin-
man chayaruptinmi taytanqa makinta kichariykus-
˜ taripaykurqa, churinqa manchapa-
pan kusisqallana
kuspanmi taytanman asuykurqa, mananam ˜ churin-
˜
paq hina nachu hapikurqa. Chayta qawaspanmi
taytanqa ancha-anchata llakirikurqa, hinaspam ru-
nankunata nirqa mikuyta yanukunankupaq chayna-
taq allinnin kaq pachata apamuspa chaywan pacha-
chinankupaq. Tukuy chaykunataqa ruwarqa churinta
kuyasqanraykum.
˜
8. Lucas 15:17-24 nisqanman hinaqa, ¿pinakururqachu taytaqa ri-
pukuq churinwan?

46 WILLAKUQ
 9 Taytanchik Jehovaqa Jesuspa willakusqan rik-
˜
chanachiypi tayta hinam. Payqa chiriyasqa iniqma-
sinchikkunatam ancha-anchata kuyan. Chaymi mu-
˜
nan payman kaqmanta kutirikamunankuta. Nu-
qanchikpas kuyakuq kaspaqa atisunmi chiriyasqa
˜
iniqmasinchikkuna taytanchik Jehovaman kutirika-
munankupaq yanapaytaqa. Chaypaqqa mana amis-
pam yanapananchik, llakipayakuq hinaspa kuyakuq-
˜
llanataqmi kananchik (Sant. 2:13). ¿Imaynanpitaq
kaynaqa kananchik? ¿Ima ruwasqanchikpim chayna
kasqanchikqa qawakunqa?
˜
10 Chiriyaruq iniqmasinchikkunata yanapaykuyta-
qa manam amirunanchikchu. Achka chiriyasqa iniq- ˜
˜
masinchikkunam ninku iniqmasinchikkunapa kuti-
kutirispa yanapasqankurayku taytanchik Jeho-
˜
vaman kutirikamusqankuta. Iniqmasinchik Nanci-
˜ ˜ ˜
pas ninmi: “Huk kaqnin iniqmasinchikmi nanaypas
hina yanapaykuwarqa. Kuskayku tukuy ima ruwas-
qaykutam yuyarichiwarqa, imayna tarikusqaymanta
willakuptiypas mana amispam uyariykuwarqa. Su-
maqta uyariykuwaspanmi allinllata rimapayawaq”,
nispa.
˜
9. ¿Imaynam kananchik chiriyaruq iniqmasinchikkunata yanapana-
paq? (Qaway ¿Imaynatam yanapachwan taytanchik Jehovaman ku-
˜
tirikamuy munaq iniqmasinchikkunata? niqta).
˜
10. ¿Imaynanpitaq mana amispa yanapananchik chiriyaruq iniqma-
sinchikkunata?

JUNIO 2020 47
¿Imaynatam yanapachwan taytanchik
Jehovaman kutirikamuy munaq
˜
iniqmasinchikkunata?
˜
Chiriyaruq iniqmasinchikkunaqa tayta-mamanpas hina
yanapaykunanchiktam munanku. Chaynaqa, ¿imaynatam
paykunata yanapaykuchwan?
˘ Paykunataqa kuti-kutirispam watukunanchik.
˘ Paykunataqa ninanchikmi taytanchik Jehova
˜
ancha-anchata kuyasqanta hinaspa nuqanchikpas
mana qunqarusqanchikta.
˘ Paykunataqa sumaqtam uyariykunanchik imatapas
willakuwaptinchikqa.

48 WILLAKUQ
 11Llakipayakuq kayqa anchatam yanapawanchik
˜
chiriyaruq iniqmasinchikkuna imayna tarikusqan-
˜
kupi yuyaymananapaq. Wakin iniqmasinchikkunaqa
˜
chiriyarurqaku piwanpas pinanakurusqankuraykum
hinaspam kunankamapas hukmanyasqa tarikunku.
Chayraykum taytanchik Jehovaman kutirikamuy-
taqa mana munankuchu. Ichapas ninku: “Yanqa-
mantam kaytaqa ruwawanku”, nispa. Paykunaqa an-
chatam munanku imayna tarikusqankumanta pipas
˜
uyariykunanta (Sant. 1:19). Iniqmasinchik Mariapas
ninmi: “Unaymi hukmanyasqa tarikurqani, chaymi
munarqani imayna tarikusqaymanta pipas uyariyku-
wananta”, nispa.
12Bibliapim niwanchik taytanchik Jehovaqa ku-
˜ kasqanta. Kuyakuqllana
yakuqllana ˜ kasqanmi ya-
napawarqanchik payman asuykunapaq. ¿Imaynataq
chayqa? Chaymanta yachaykunapaqya´ yuyaymana-
sun kaypi. Ukullay-uku uchkuman wichiykuspaqa
manam kikillanchikmantaqa lluqsimuyta atichwan-
chu, pipas waskata chuqaykamuwaspanchik chu-
tamuwaptinchikmi ichaqa lluqsimuyta atichwan.
Yaqa chay waskawan hinam taytanchik Jehova-
˜
pas kuyakuq kasqanrayku chiriyaruq iniqmasin-
chikkuna payman kutirikamunankupaq yanapayta
11. Llakipayakuq kayninchikqa, ¿imapaqmi yanapawasun?
12. ¿Imanasqataq ninchik taytanchik Jehovapa kuyakuyninqa
waska hina kasqanmanta?

JUNIO 2020 49
 ˜
munan. Nawpaq tiempopipas taytanchik Jehovaqa,
paymanta karunchakuruq Israel runakunatam yana-
parqa kaqmanta payman kutirikamunankupaq (Os.
11:4).
˜
13 Chiriyaruq iniqmasinchikkunataqa ninanchikmi
˜
taytanchik Jehova hinaspa nuqanchikpas anchata
kuyasqanchikta. Kimsa chunka wata masnin chiri-
˜
yasqa iniqmasinchik Pablom nin: “Huk punchawmi
wasiymanta lluqsichkarqani hinaptinmi huk payacha
˜
asuykamuwarqa, payqa iniqmasinchikmi kasqa. Hi-
˜
naspam kuyakuyllawanna rimapayaykuwarqa, chay-
mi una˜ warma hina waqayta qallaykurqani. Nirqa-
nim ‘taytanchik Jehovam qamtaqa kachamusurqan-
ki’ nispay, chay punchawmi taytanchik Jehovaman
kutirikamunaypaq tantiakururqani”, nispa.
´
KUYAKUYWANY ˜ A YANAPAYKUSUN
CHIRIYARUQ I NIQMASINCHIKKUNATA
14 ˜
Chiriyaruq iniqmasinchikkuna taytanchik Jeho-
vaman kutirikamuptinkupas hinallam yanapanan-
chik hinaspa kallpanchananchik, paykunaqa icha-
pas hukmanyasqaraq tarikunku. Chaymantapas tay-
tanchik Jehovamanta unay watakuna karunchasqa
˜
13. ¿Imaynatataq kuyakuqllana kayninchikqa yanapanman chiri-
˜ ˜
yasqa iniqmasinchikkunata? Willarimuy iniqmasinchik Pablomanta
14. Lucas 15:4, 5 nisqanman hinaqa, ¿imatam ruwarqa michiq,
chinkaruq ovejanta tariruspan?

50 WILLAKUQ
kasqankurayku, ichapas sasachakunqaku taytanchik
˜
Jehovata yupaychaypi. Chayraykum nuqanchikqa ya-
˜
napananchik allin iniyniyuq kanankupaq. Jesuspa
willakusqan rikchanachiypiqa michiqqa chinkaruq
ovejantam tariruspan marqayninpi apaspan kastan-
man kutichin. Kutirachispanpas hinallaraqmi chay
ovejachanmanqa hampita quspan mikuchin (qaway
Lucas 15:4, 5).
˜
15 Nuqanchikqa tukuytam ruwananchik kanqa ku-
˜
tirikamuq iniqmasinchikkuna taytanchik Jehovallapi
hapipakunankupaq (Rom. 15:1). Chaypaqqa taytan-
chik Jehovam atiyninwan yanapawasun. Yanapawa-
suntaqmi biblianchikpas chaynataq qillqanchikkuna-
pas. ¿Imaynatam yanapaykuchwan taytanchik Jeho-
˜
vaman kutirikamuq iniqmasinchikkunata? Punta
˜
apaq iniqmasinchikmi willakun: “Taytanchik Jeho-
˜
vaman kutirikamuq iniqmasinchikkunataqa kaqlla-
mantam taytanchikmanta yachachinanchik”, nispa.1
˜
1 Ancha allinmi kanman taytanchik Jehovaman kutirikamuq wakin iniq-
masinchikkunapaqa Hinallayá Dioswan kuyachikusun niq qillqanchik-
˜
manta yachayninku. Wakinpaqnataqmi allin kanman Acerquémonos a
Jehová niq qillqanchikmanta yachayninku. Punta apaqkunam tantia-
˜ ˜
nanku taytanchik Jehovaman kutirikamuq iniqmasinchikkunata pi iniq-
masinchik kay qillqanchikkunawan kaqmanta yanapananpaq.

15. ¿Imaynatam yanapaykuchwan taytanchik Jehovaman kutirika-

˜
muq iniqmasinchikkunata? (Qaway “¿Ima qillqanchiktaq yanaparqa
Diosman kutirikamunankupaq?” niqta).

JUNIO 2020 51
 ¿Ima qillqanchiktaq
Kutimunaykitam
yanaparqa Diosman
Jehova Diosqa munan
kutirikamunankupaq?
Kutimunaykitam Jehova Diosqa munan niq qillqanchikmi achka
˜
chiriyasqa iniqmasinchikkunata yanaparqa taytanchik Jehova-
man kutirikamunankupaq.
˜
Iniqmasinchik Mariapas willakunmi: “Kutimunaykitam Jehova
Diosqa munan niq qillqanchikmi yanapaykuwarqa taytanchik
Jehovaman kutirikamunaypaq”, nispa.
˜
Iniqmasinchik Florapas willakunmi: “Kutimunaykitam Jehova
Diosqa munan niq qillqanchikpa 4 kaqninmi ancha-anchata
yanapaykuwarqa taytanchik Jehovaman kutirikamunaypaq.
Chaypi ima nisqanmi anchata yanapaykuwarqa, punta apaq
˜
iniqmasinchikkunaman imayna tarikusqaymanta willakunay-
paq. Paykunaqa anchatam yanapaykuwarqaku”, nispa.
˜
Iniqmasinchik Jacintapas ninmi: “Kutimunaykitam Jehova Dios-
qa munan niq qillqanchikpa nisqankunaqa yaqa kikin taytan-
chik Jehovapas rimapayawachkanman hinam karqa. Chaypim
nisqa chiriyaruq churinkunamanta taytanchik Jehovaqa ancha-
˜
llatana llakikusqanmanta, payqa llapallanchikmantam llakikus-
˜
qa imatana ruwaruspa karunchakuruptinchikpas”, nispa.

52 WILLAKUQ
 ˜
Chaynaqa taytanchik Jehovaman kutirikamuq iniq-
masinchikkunata yanapanapaq punta apaqkuna ni-
waptinchikqa, chayllaya´ yanapaykusun. Punta apaq
˜
iniqmasinchikqa ninraqmi: “Taytanchik Jehovaman
˜
kutirikamuq iniqmasinchikkunaqa munankum pipas
tayta-maman hina yanapaykunankuta”, nispa.
HANAQ PACHAPIWAN
KAY PACHIPIM KUSIKUY
16 ˜
Chiriyasqa iniqmasinchikkunata tarinapaqmi
taytanchik Jehovapa Angelninkuna yanapawanchik
(Apoc. 14:6). Huk kutipim taytanchik Jehovapa an-
˜
gelkunaqa punta apaqkunata yanaparqa iniqmasin-
chik Silveriota tarinankupaq. Payqa wasinpis taytan-
˜
chik Jehovata manakuchkasqa, chaysi manaraqpas
˜
manakuyta tukuchkaptin punkunta takaykamusqa-
ku. Paykunaqa kasqa punta apaqkunas. Chaysi chay-
punilla yanapayta qallaykusqaku taytanchik Jehova-
man kutirikamunanpaq.
˜
17 Chiriyasqa iniqmasinchikkuna taytanchik Jeho-
vaman kutirikamuptinkuqa ancha kusisqam tarikun-
˜
chik. Chiriyasqa iniqmasinchikkunata ˜
yanapaq iniq-
˜
masinchik Sabinopas kaynatam nin: “Nuqaqa kusi-
˜
kuymantam waqaniraq chiriyasqa iniqmasinchikkuna

16. ¿Imaynatam yachanchik angelkuna yanapawasqanchikta?

˜
17. ¿Imaynam tarikunchik chiriyasqa iniqmasinchikkunata yana-
paspaqa?

JUNIO 2020 53
taytanchik Jehovaman kutirikamuptinku. Ancha-
anchatam kusikuni paykuna yanapaykusqaymanta”,
nispa (Hech. 20:35).
˜
18 Kuyasqay iniqmasillay, ˜ chi-
unay watakunana
riyasqa kaspaykipas amaya´ iskayrayaychu taytan-
chik Jehova kuyasusqaykimantaqa. Payqa munan-
mi kutirikamunaykita, chaypaqqa kallpanchakunay-
kicha´ kanqa. Ichaqa amaya´ qunqaychu taytanchik
Jehovaqa makinta kichariykuspanmi suyasuchkanki.
18. ¿Imamantam mana iskayrayanaykichu chiriyasqa kaspapas?


DIBUJOKUNAMANTAWAN FOTOKUNAMANTA WILAKUY. 48 kaqpi:
˜ ˜
Kimsa iniqmasinchikkunam chiriyasqa iniqmasinchikta yanapachkanku.
Paykunaqa maymi kasqanman rispankum kallpanchaykuchkanku, imay-
na tarikusqanmanta willakuptinpas sumaqtam uyariykuchkanku.

¿IMATAM NIWAQ?
˜
˛ ¿Imaynatam yanapakuchwan chiriyasqa iniqmasinchikkunata
maskaypi?

˜
˛ ¿Imaynam kananchik chiriyasqa iniqmasinchikkunata
yanapanapaq?

˛ ¿Imaynanpitaq taytanchik Jehovaman kutirikamuq

˜
iniqmasinchikkunataqa kuyakuywan hinalla yanapananchik?

103 KAQ TAKI

Diospa churasqan runakuna
CONTROLAKUQMI KUYAKUQ
KUSIKUQ

KANANCHIK
HAWKAYAY
PACIENCIAKUQ
SUMAQ SUNQUYUQ
Chayna runa kaptinchikqa KUYAPAYAKUQ
˜
taytanchik Jehovam INIYNIYUQ

kuyawasunchik LLAMPU SUNQU

CONTROLAKUQ

Paulmi willakun: “Primoy qaqchayta qallaykuwaptinmi

˜
kunkanmanta hapirurqani wanurachinaypaq”, nispa.
˜
Marcosmi kaynata willakun: “Imachallawanpas pina-
˜
kuqmi kani, pinakuruspayqa mesakunata, warmaypa
pukllanankunata, hinaspa imapas hapisqaytam pakiq
kani”, nispa.
˜
Ichapas nuqanchikqa mana chay ruwaykunamanqa
chayasunchu. Ichaqa pantaq kasqanchikraykum wakin-
˜
piqa chaylla pinakuruchwan (Rom. 5:12). Wakin runa-
masinchikqa Paul hinaspa Marcos hinam sasachakunku
˜
genionku controlayta. Wakinnataqmi chaylla mancha-
kuq kanku utaq imawanpas chaylla hukmanyarunku.
˜
Wakin runamasinchikkunanataqmi chaylla huchapakuy-
man, trago tomayman utaq drogakuymanpas wichiy-
kunku.
JUNIO 2020 55
 Mana genionta controlakuyta yachaqqa hinaspa ay-
chankupa munasqankuwan apachikuqkunaqa mana
˜
allinmanmi chayanku. Nuqanchikpas mana allinman
mana wichiykunapaqqa controlakuqmi kananchik. Con-
trolakuyta yachanapaqmi kay yachachikuypi kayku-
namanta yachasunchik: ¿Imaynataq controlakuyta ya-
chaq runaqa? ¿Imanasqataq controlakuyninchikqa
allin? ¿Imaynatam yachachwan controlakuyta? (Gal. 5:
22, 23). Chaymantapas yachachkasunmi wakinpi mana
controlakuspaqa imata ruwanamanta.

¿IMAYNATAQ CONTROLAKUYTA
YACHAQ RUNAQA?
Controlakuyta yachaq runaqa manam aychanpa hi-
naspa sunqunpa munasqanwanqa aysachikunchu. As-
wanmi kallpanchakun Diospa chiqnisqan kaqkunata
mana rimananpaq nitaq ruwananpaq.
Jesusqa controlakuyta yachaqmi karqa, bibliam chay-
˜
na kasqanmanta nin: “Waknatana trataptinkupas ma-
˜
nam kutipakurqachu, nakarichiptinkupas manam ame-
nazarqachu, aswanqa payqa derechonpi juzgaq juezpa
makinmanmi churakuykurqa”, nispa (1 Ped. 2:23). Je-
susqa controlakurqam qirupi warkusqa kachkaptin pay-
manta chiqniqninkuna asikuptinkupas (Mat. 27:39-44).
Jesusqa controlakurqataqmi religionpi punta apaqkuna
rimasqanwan pantarachiyta munaptinkupas (Mat. 22:
56 WILLAKUQ
 Jesusqa controlakuqmi karqa

15-22). Chaymantapas chiqniqnin runakuna rumikuna-

wan chamqaptinkupas manam kutipakurqachu, aswan-
qa ayqikurqam (Juan 8:57-59).
´
¿Yaqachu Jesus hina controlakuq kachwan? Arı. Apos-
tol Pedrom kaynata nirqa: “Cristopas qamkunaraykum
˜
nakarirqa hinaspam qatipakunaykichikpaq hina kawsa-
kurqa, chaynapi imayna kasqanta allintapuni qatipaku-
naykichikpaq”, nispa (1 Ped. 2:21). Pantaq runa kach-
kaspanchikpas Jesus hina controlakuytaqa atichwanmi.
¿Imanasqataq Jesus hina controlakuyninchikqa allin?
JUNIO 2020 57
¿IMANASQATAQ CONTROLAKUYNINCHIKQA
ALLIN?
˜
Achka watana Diosta yupaychaspanchikpas, rimasqan-
chikta hinaspa ruwasqanchikta mana controlakuspaqa
Diostam llakichichwan.
Moisesmanta yachaykusun, payqariki “llapallan runaku-
namantapas llumpay uchuychakuqmi karqa” (Num. 12:3).
˜
Watan-watan Israel runakuna pinachiptinpas Moisesqa ma-
˜
nam paykunawanqa pinakuqchu. Ichaqa huk kutipim pay-
˜
kunawan llumpa-llumpayta pinakururqa yaku mana kas-
˜ ˜
qanmanta rimapakusqankurayku. Chaymi pi nasqallana
paykunata kaynata nirqa: ‘Uyariychik rumi sunqu runaku-
na: ‘¿Kay qaqamantachu tomanaykichikpaq yakuta hurqu-
rusaqku?’, nispa (Num. 20:2-11).
˜
Chay kutipiqa Moisesqa pinakururqam, manataqmi tay-
tanchik Jehovatapas hatuncharqachu yaku qusqankuman-
taqa (Sal. 106:32, 33). Chayraykum taytanchik Jehova
nirqa Israelpa mirayninkunaman qunan allpaman mana
yaykunankumanta (Num. 20:12). Maynatachiki Moisesqa
˜ ˜ ˜
wanukunan punchawkama nakakullarqa chay kutipi pina-
kusqanmantaqa (Deut. 3:23-27).
˜
¿Imatam kaymanta yachachwan? Achka watana Diosta
˜
yupaychaspapas manam haykapipas pinachiwaqninchikku-
nataqa nanay simiwanqa imatapas ninanchikchu (Efes.
˜
4:32; Col. 3:12). Wakinpiqa yuyaqna kasqanchikraykum
˜
imawanpas chaylla pinakuchwan. Ichaqa Moises hina pi-
˜
nakuruspaqa, una-unay wata Dios yupaychasqanchiktam
58 WILLAKUQ
yanqacharuchwan. Chaynaqa, ¿imam yanapawasun contro-
lakuq kanapaq?

¿IMAM YANAPAWASUN CONTROLAKUQ

KANAPAQ?
´ ˜
Taytanchik Jehovataya manakusunchik atiyninwan ya-
napaykuwananchikpaq. Diosqa munanmi runankuna con-
trolakuq kanankuta. Chayna kanankupaqmi yanapan (Luc.
11:13). Diosqa yanapawasunchikmi atiyninwan controlakuq
kanapaq (Filip. 4:13). Taytanchik Jehovaqa yanapawasun-
taqmi kuyakuq kanapaqpas. Kuyakuq kayninchikmi yana-
pawasun controlakuq kanapaq (1 Cor. 13:5).
Controlakunanchikpaq mana yanapawaqninchik kaq-
´ ´
kunamantaya karunchakusun. Amaya internetpipas nitaq
imapipas yanqa kaqkunataqa qawasunchu. Chaykunaqa
tanqawanchik mana allinta ruwanallapaqmi (Efes. 5:3, 4).
´
Karunchakunanchikma mana allinta ruwanapaq tanqawaq-
ninchikkunamantaqa (Prov. 22:3; 1 Cor. 6:12). Punta vidan-
˜ ´
pi huchapakuypi puriq runaqa mananama qawananchu
chaymanta rimaq qillqakunataqa nitaq videokunatapas.
´
Wakinpiqa sasachakusunpascha controlakuq kanapaq.
Ichaqa kallpanchakuspanchikqa hinaspa taytanchik Jeho-
vapa yanapakuyninwanqa atisunmi (2 Ped. 1:5-8). Tay-
tanchikqa yanapawasunmi mana allinkunata atipanapaq,
rimayninchikta hinaspa ruwayninchikta controlakunapaq.
Chaynatam Paultawan Marcosta yanaparqa mana chay-
˜ ˜
lla pinakuq kanankupaq. Huk i niqmasinchikpas chaylla
JUNIO 2020 59
 Controlakunanchikpaq mana yanapawaqninchik
´
kaqkunamantaya karunchakusun.

˜
pinakuqmi karqa, wakin carro apaqkunawanmi qaqchana-
˜
kuqku. ¿Imataq yanaparqa mana chaylla pinakuq kanan-
paq? Paymi willakun: “Sapa punchawmi taytanchik Jehova-
˜
ta manakurqani yanapaykuwananpaq, controlakuymanta
˜
rimaq qillqanchikkunatapas nawincharqanim, umallaman-
tataqmi yachaq kani bibliapi controlakuymanta rimasqan-
kunatapas. Kunankamapas hinallam sapa punchaw kall-
˜
panchakuchkani mana chaylla pinakuq kanaypaq. Chay-
mantapas, imamanpas rinay kaptinqa tiempochawanraqmi
rini, chaynapi utqayman rispa mana piwanpas qaqchana-
kunaypaq”, nispa.
60 WILLAKUQ
¿IMATAM RUWANANCHIK WAKINPI MANA
CONTROLAKUSPANCHIKQA?
´
Wakinpi mana controlakuspaqa manapascha munasun-
˜
chu Diosta manakuytaqa. Ichaqa chayna kaspaqa asta-
˜ ˜ ´
wanmi Diosta manakunanchik. Manakusunya pampachay-
kuwananchikpaq, controlakuq kanapaq yanapaykuwanan-
˜
chikpaq, hinaspa ama na yapamanta chay pantayman
˜
wichiykunanchikpaq (Sal. 51:9-11). Sunqumanta mana-
kuptinchikqa taytanchikqa uyariykuwasunmi (Sal. 102:17).
Apostol Juanmi nirqa Jesusqa yawarninwan lliw huchan-
chikkunata mayllawasqanchikta ( 1 Juan 1:7; 2:1; Sal.
86:5). Taytanchik Jehovaqa niwanchikmi runamasinchikku-
nata haykakamapas pampachanapaq. ¿Imanasqa? Chayna
pampachakuq kasqanraykum. Chaymi mana iskayrayanan-
chikchu pampachawananchikmantaqa (Mat. 18:21, 22; Col.
3:13).
Taytanchik Jehovaqa manam allinpaqchu qawarqa chun-
˜
niqpi Moisespa pinakusqantaqa. Ichaqa pampachaykur-
qam. Chaymi bibliapas nin Moisesqa qatipakunapaq hina
kasqanmanta (Deut. 34:10; Heb. 11:24-28). Taytanchik
´
Jehovaqa manama Moisestaqa saqirqachu Israelpa miray-
ninkunaman qusqan allpaman yaykunantaqa. Ichaqa ha-
muq tiempopim kay allpa pachanchik sumaq huerta kaptin
˜ ˜ ˜
kawsarichinqa wina-winaypaq kawsakunanpaq. Nuqanchik-
pas controlakuq kanapaq kallpanchakuspaqa kay pacha-
˜ ˜
pim wina-winaypaq kawsakusunchik (1 Cor. 9:25).
 ASTAWAN YACHAY MUNAQKUNAPAQ

¿Galatas 5:22, 23 nisqanman hina

kanallapaqchu taytanchik Jehovapa
atiyninqa yanapawanchik?

KUYAKUQ Galatas 5:22, 23 apostol Pablo kaynata

qillqarqa: ‘Taytanchik Jehovapa atiy-
KUSIKUQ ninqa runakunatam kawsachin: Kuya-
kuqta, kusisqata, hawkallata, pacien-
HAWKAYAY ciakuqta, sumaq sunquyuqta, kuyapa-
˜
yakuqta, iniyniyuqta, llampu sunqulla-
PACIENCIAKUQ ta hinaspa controlakuqta. Chaykunapa
contranpiqa manam ima kamachikuy-
SUMAQ pas kanchu’, nispa. Manam kayna ka-
nallapaqchu taytanchik Jehovapa atiy-
SUNQUYUQ ninqa yanapawanchik.
Kaykunamanta manaraq qillqach-
KUYAPAYAKUQ
kaspanmi apostol Pablo kaynata qill-
˜ qarqa: “Aychapa munasqanman hina
INIYNIYUQ
ruwaykunaqa kaykunam: Huchapa-
LLAMPU SUNQU kuykuna, millakuypaq ruwaykuna, ma-
na pinqakuspa mana allin ruwayku-
CONTROLAKUQ na, taytacha-mamacha yupaychayku-
na, layqa ruwaykuna, chiqninakuykuna,
liryanakuykuna, sientichinakuykuna,
rabiakuykuna, mana acuerdopi chura-
nakuykuna, rakinakuykuna, runakuna-
62 WILLAKUQ
pa yachachikuyninkunaman hapipakuykuna, envidianakuyku-
na, sinkakuykuna, mana pinqakuspa kusirikuykuna hinaspa
chaykunaman rikchakuq llapa mana allin ruwaykunapas”, nis-
pa (Gal. 5:19-21). Ichaqa aychapa mana allin munapayasqan-
kunaqa manam kaykunallachu (Col. 3:5). Taytanchik Jehovapa
atiyninpas manam Galatas 5:22, 23 nisqanman hina kanalla-
paqchu yanapawanchik.
¿Imaynanpitaq chaynataqa ninchik? Chaynataqa ninchik Ga-
latas qillqapi apostol Pablopa qillqasqanwan Efesios qillqapi
qillqasqan tupasqanraykum. Chaypim nin: “Achkipi kawsakuy-
qa tukuy imapi sumaq sunquyuq kaymi, allinta ruwaymi, chi-
qapman hina kawsakuymi”, nispa (Efes. 5:8, 9). Chaynaqa tay-
tanchik Jehovapa atiyninqa yanapawanchiktaqmi Efesios qill-
qapi nisqanman hina kawsakunapaqpas.
Pabloqa yaqa chaynatam Timoteomanpas qillqarqa, qillqas-
´
qanpim nirqa: “Kallpanchakuya allin ruwaq kanaykipaq, Diosta
˜
tukuy sunquykiwan servinaykipaq hinaspa iniyniyuq, kuyakuq,
takyaq chaynataq llampu sunqu kanaykipaq, qamqariki Diospa
˜
runanmi kanki”, nispa (1 Tim. 6:11). Kay nisqanmantaqa iniyni-
yuq, kuyakuq hinaspa llampu sunqu kayllam Galatas 5:22, 23
nisqanpiqa rikurin, manam rikurinchu allin ruwaq kaywan Dios-
ta tukuy sunquwan serviq kaywan allin takyaq kayqa. Ichaqa
Pablom Timoteota nirqa allin ruwaq kananpaq. Chayna kanan-
´
paqqa taytanchik Jehovapa atiynincha Timoteotaqa yanapar-
qa, Diosta tukuy sunqunwan servinanpaq hinaspa allinta tak-
yananpaq (qaway Colosenses 3:12; 2 Pedro 1:5-7).
Chaynaqa manam Galatas 5:22, 23 nisqanman hina kanalla-
paqchu taytanchik Jehovapa atiyninqa yanapawanchik. Yana-
pawanchiktaqmi tukuy imapi allin runa kanapaqpas (Efes. 4:
24).
JUNIO 2020 63
 34567 ˙
Junio 2020
Vol. 141, No. 8 QUECHUA (AYACUCHO)


23 kaq yachachikuy (3-9 agosto) 2
´
Taytanchik Jehovapa sutintaya chuyanchasun

24 kaq yachachikuy (10-16 agosto) 16
´ ˜
Taytanchik Jehovataya manakusun
tukuy sunquwan yupaychanapaq

25 kaq yachachikuy (17-23 agosto) 29
Taytanchik Jehovaqa chiriyasqa
˜
iniqmasinchikkunataqa manam qunqanchu

26 kaq yachachikuy (24-30 agosto) 42
Taytanchik Jehovaman kutirikamuq
˜ ´
iniqmasinchikkunataya yanapasun

Controlakuqmi kananchik: Chayna runa
kaptinchikqa taytanchik Jehovam kuyawasunchik 55

ASTAWAN YACHAY MUNAQKUNAPAQ 62

QARANPI KAQ FOTO:

Michiqmi chinkaruq chitanta tariruspan hampichkan
(qaway 25 kaq yachachikuyta 9 kaqninta).

Kayqa sunqumanta qullqi qusqankuwanmi ruwakun bibliamanta yachachikuy

tukuy hinastinpi apakunanpaq. Qullqikiwan yanapayta munaspaykiqa,
yaykuwaqmi donate.jw.org nisqanman.
Kayta fotochkaq hina
Kay qillqapi bibliapa nisqankunaqa Musuq pachapi kawsaqkunapaq Diospa
palabran Mateo-Apocalipsis sutiyuq bibliamanta hinaspa Chuya Qellqa sutiyuq celularnikiwan yaykuy utaq
bibliamantam hurqusqa kachkan. Chaynataq TNM niq rikuriptinqa hurqusqam
´
kachkan La Biblia. Traduccion del Nuevo Mundo niq bibliamanta.
jw.org ˙ nisqanmanpas

s
´
Willakuq Junio de 2020 es traducida por la Asociacion de los Testigos de
´ ´
Jehova, Jiron El Cortijo 329, Monterrico Chico-Santiago de Surco, Lima 33,
wlp20.06-QUA

´
Lima-Peru. ˘ 2020 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania.
200304