Professional Documents
Culture Documents
Διοίκηση και νομοθεσία
Διοίκηση και νομοθεσία
Διδακτικοί στόχοι
Να παρακολουθήσουμε τις διοικητικές μεταβολές και να ενημερωθούμε για τις
αρμοδιότητες του αυτοκράτορα και του πατριάρχη.
Να αντιληφθούμε γενικά τις σχέσεις της κοσμικής με την εκκλησιαστική εξουσία και
τις διακυμάνσεις τους.
α. Η διοίκηση
Αρχές 10ου αι.
Αύξηση αριθμού θεμάτων –απλούστευση επαρχιακής διοίκησης
Συνεχής αναπροσαρμογή κεντρικής διοίκησης – πολυπλοκότητα υπαλληλικής
ιεραρχίας – καθολική επικράτηση γραφειοκρατίας και συγκεντρωτισμού
Ο αυτοκράτορας θεωρείται
εκλεκτός του Θεού –σκεύος εκλογής με την προστασία της Θείας Πρόνοιας
αρχηγός του κράτους και του στρατού, κύριος νομοθέτης με δυνατότητα άρσης
παλαιών και ψήφισης νέων νόμων
θεματοφύλακας της Ορθοδοξίας και προστάτης της Εκκλησίας
Έλεγχος μόνο από τους κανόνες και τις υπάρχουσες παραδόσεις της βυζαντινής
κοινωνίας
Δυναστεία Μακεδόνων (867- 1056) Ισχυροποίηση, εδραίωση δυναστικής
σταθερότητας-σεβασμός στο θεσμό του αυτοκράτορα και από τους ευκλεείς
σφετεριστές, τους νόμιμους κηδεμόνες ανηλίκων αυτοκρατόρων με την υιοθέτηση
άλλων τίτλων
β. Οι σχέσεις Εκκλησίας -Κράτους
Σημείο αντιλεγόμενο
Δύο κυρίαρχες απόψεις (αναφέρονται κυρίως στην περίοδο μετά την Εικονομαχία,
γιατί τότε δοκιμάστηκαν οι σχέσεις Κράτους –Εκκλησίας).
1η: επιβολή Κράτους στην Εκκλησία εξαιτίας:
α. της καθαίρεσης πατριαρχών που επέδειξαν ελεγκτική συμπεριφορά απέναντι σε
αυτοκράτορες (Φώτιος, Ιγνάτιος)
β. της ανάρρησης στο πατριαρχικό θρόνο μελών της αυτοκρατορικής οικογένειας
Αλλαγή κατά τον 10ο αι. εξαιτίας της ισχυρής επίδρασης στον ίδιο τον αυτοκράτορα
του πατριάρχη Πολύευκτου
2η: Ενίσχυση κύρους Εκκλησίας-ήττα Κράτους εξαιτίας:
α. της αναγκαίας συγκατάθεσης του κλήρου για το διορισμό και την καθαίρεση
εκκλησιαστικών λειτουργών
β. της αποκλειστικής αρμοδιότητας των Συνόδων για δογματικά και θεολογικά
θέματα.
Όμως, η πλήρωση του πατριαρχικού θρόνου αποφασιζόταν από τον αυτοκράτορα.
Θέματα για συζήτηση
1.Θυμηθείτε τον ελληνικό τίτλο που είχε υιοθετήσει ο Ηράκλειος και «διαβάστε» τις
εικόνες.
Ο Λέων ΣΤ ΄ γονυπετής παραλαμβάνει τη Θεία Σοφία από τον ένθρονο Χριστό.
Ψηφιδωτό από το νάρθηκα της Αγίας Σοφίας
στην Κωνσταντινούπολη (τέλη 9ου αιώνα).