1.

Wyjaśnij, w jaki sposób upowszechnienie broni palnej wpłynęło na reorganizację armii

europejskich w epoce nowożytnej.

Przed epoką nowożytną ludzie podczas bitew posługiwali się mieczami, łukami
lub innymi dość prostymi “narzędziami”. Jednak ciągły rozwój przyniósł takie
rozwiązania jak broń palna, która w bardzo dużym stopniu zrewolucjonizowała
przebieg bitew. Bardzo ważni stali się wtedy muszkieterowie, czyli strzelcy, których
liczba w oddziałach piechoty zdecydowanie wzrosła. Późniejsze wprowadzenie
karabinu skałkowego pozwoliło na wyposażenie wszystkich walczących żołnierzy w
broń palną. Bitwy stały się dużo bardziej dynamiczne i wymagały więcej zręczności i
uwagi od żołnierzy, musieli się bowiem nauczyć nowych technik co na pewno nie było
dla nich łatwe. Popularna wcześniej kawaleria ustąpiła miejsca rajtarii (lekkiej jeździe,
w której podstawową bronią były 2 pistolety oraz rapier). Do zdobywania jak i ochrony
twierdz służyły ciężkie działa tzw. oblężnicze, lżejsze i łatwiejsze w transporcie
natomiast były armaty polowe. Potrzebne były osoby, które produkowały działa i je
obsługiwali, to zadanie należało do puszkarzy. Dzięki broni palnej rozwinęła się
również sztuka fortyfikacji. Powstawały konstrukcje bastionowe, które miały za zadnie
ochraniać przed atakami lepiej niż wcześniej budowane mury. Bastiony były
pięciokątne, tak aby artyleria, która była tam umieszczona, mogła ogniem bocznym
bronić fos, które osłaniały proste odcinki linii obronnej.

2. Porównaj system organizacji nowożytnych armii zachodnioeuropejskich i armii

Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Nie tylko w innych państwach w czasach nowożytnych zachodziły znaczące zmiany,

również w polskiej armii wprowadzono nowe elementy. Polacy mocno inspirowali się
zachodnimi wzorcami. Z wprowadzonych zmian istotne było pojawienie się husarii,
jazdy kozackiej i pancernej, które zastąpiły dawne oddziały kopijnicze. Wprowadzono
odziały jazdy lekkiej, służące głównie do rozpoznania lub prowadzenia działań
manewrowych. W XII w. pojawili się listowczycy, był to nowy rodzaj jazdy lekkiej.
Działali oni bardzo sprawnie i zazwyczaj atakowali przeciwnika z zaskoczenia. Jednak
najwięcej zmieniło się w polskiej piechocie. Zorganizowano piechotę wybraniecką. Ze
względu na małą liczebność w tej grupie już w XVII w. piechota została zlikwidowana.
Najtrudniejsza okazała się organizacja wojsk. Dopiero Władysław IV wprowadził
porządek, dokonując podziału wojska na autorament narodowy i autorament
cudzoziemski. Jan III Sobieski chciał utworzyć stałą, silną armię Rzeczpospolitej,
jednak opór szlachty na to nie pozwalał. Tym sposobem organizacja armii nie uległa
zmianie przez około 100 lat. Dopiero Stanisław August Poniatowski wprowadził
reformy wojskowe umożliwiające poprawę sytuacji militarnej. Było już jednak za późno
ponieważ dalsze plany zostały przerwane rozbiorami, przez które nasze państwo w
1795 upadło. Podsumowując myślę, że Polska na tle państw zachodnioeuropejskich
mocno odstawała, brakowało bowiem dobrej organizacji i podjęcia odpowiednich
działań. Zostały wprowadzone zmiany jednak nie tak znaczące i duże jak w przypadku
reszty. Polska nie znajdowała się w korzystnej sytuacji politycznej, jednak rozbiory
całkowicie zahamowały działalność, mającą na celu unowocześnienie armii.