Chương 3 - Mạng lưới cấp nước khu vực PDF

TRƯỜNG ðẠICẤP
HỌCTHOÁT
BÁCH KHOA
NƯỚCTP. HCM CẤP THOÁT NƯỚC
Chương 3: Mạng lưới cấp nước khu vực. Chương 3: Mạng lưới cấp nước khu vực.
Khoa Kyõ Thuaät Xaây Döïng - BM KTTNN
NỘI DUNG MÔN HỌC

CHƯƠNG 1: Tổng quan về cấp nước
CHƯƠNG 2: Nguồn nước & Công trình thu nước.
CHƯƠNG 3: Mạng lướ
lưới cấp nướ
nước khu vực.
CHƯƠNG 4: Mạng lưới cấp nước bên trong.
CHƯƠNG 5: Mạng lưới thoát nước bên trong.
Giảng viên: PGS. TS. NGUYỄN THỐNG CHƯƠNG 6: Mạng lưới thoát nước khu vực.
E-mail: nguyenthong@hcmut.edu.vn or nthong56@yahoo.fr CHƯƠNG 7: Tổng quan về xử lý nước thải.
Web: http://www4.hcmut.edu.vn/~nguyenthong/ CHƯƠNG 8: Phần mềm EPANET và SWMM
1 2
PGS. TS. Nguyễn Thống Tél. (08) 38 640 979 - 098 99 66 719 PGS. TS. Nguyễn Thống
CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

Chương 3 ðỊNH NGHĨA

Là hê thống ñường ống & các hạng
MẠNG LƯỚI CẤP mục c/trình liên quan xây dựng theo
hê thống trục giao thông chính của
NƯỚC KHU VỰC khu vực cấp nước.
NHIỆM VỤ
Nước trong mạng lưới sẽ ñược lấy ra
cung cấp cho các ñơn vị sư1 dụng
nước cuối cùng (hô dân, nha4 máy, xí
3 nghiệp, công sơ1,…). 4
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống

PHÂN LOẠI MỘT SỐ ðỊNH NGHĨA

Có 3 loại mạng lưới: Nuùt: Laø nôi giao nhau caùc ñöôøng oáng.
Mạng lưới vòng. ðoạn ống 2
ðoạn ống j
Mạng lưới hở (cụt).
Mạng lưới hỗn hợp (vòng + ðoạn ống 1
Nút i
hở).
5
D d 6
bichvan.vn 1
MỘT SỐ ðỊNH NGHĨA MỘT SỐ ðỊNH NGHĨA

Ñoaïn oáng: Giôùi haïn bôûi 2 nuùt keà nhau vôùi quy Ñieåm laáy nöôùc: laø vò trí nuùt ôû ñoù nöôùc ñöôïc
öôùc laø d=hs. vaø khoâng coù löu löôïng vaøo, ra laáy ra (hoaëc ñöa vaøo) maïng löôùi ñeå vaøo
doïc ñoaïn oáng (trong tröôøng hôïp coù löu ñôn vò söû duïng nöôùc cuoái cuøng.
löôïng doïc tuyeán bieán ñoåi lưu lươ ng qj
“töông ñöông” veà nuùt 2 ñaàu ñoaïn oáng). ðiểm lấy nước
j
Nút j
Nút i i
ðoạn ống có d=hs. 7 8

MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC

7 8 9
6
IV
MẠNG LƯỚI
I VI
1 q3
2 3 4 5
V
VÒNG ðài nước
II III
Nguồn nước
10 11 12 13
ðiểm lấy nước
9 MẠNG LƯỚI VÒNG 10

Nhaän xeùt: Nöôùc töø nguoàn ñeán ñieåm laáy

nöôùc coù theå ñi baèng nhieàu tuyeán khaùc
nhau.
ÖU KHUYEÁT ÑIEÅM MẠNG
MAÏNG LÖÔÙI VOØNG
Öu ñieåm: Baûo ñaûm an toaøn caáp löu löôïng
ñeán caùc ñieåm laáy nöôùc khi coù söï coá xaûy
LƯỚI HỞ
ra treân ñöôøng oáng maïng löôùi.
Khuyeát ñieåm: Giaù thaønh cao.
tính thuûy löïc phöùc taïp. 11 12
bichvan.vn 2
q5 6 Nhaän xeùt: Nöôùc töø nguoàn ñeán ñieåm laáy nöôùc chæ
5 7 coù theå ñi baèng moät tuyeán.
ÖU KHUYEÁT ÑIEÅM
q1
1 2 3 4 MAÏNG LÖÔÙI CỤT
Öu ñieåm: Giaù thaønh thaáp.
Nguồn nước tính thuûy löïc ñôn giaûn.
ðài nước Khuyeát ñieåm: KHOÂNG baûo ñaûm an toaøn caáp löu
8 9 10 löôïng ñeán caùc ñieåm laáy nöôùc khi coù söï coá xaûy
ðiểm lấy nước ra treân ñöôøng oáng maïng löôùi.
MẠNG LƯỚI CỤT (HÔÛ) 13 14

MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC

7 8 9
MẠNG LƯỚI 6
I q3
HỖN H Ợ P
1 2 4
3 5
HỞ)
(VÒNG + HỞ ðài nước
II Maïng
löôùi hôû
Nguồn nước
10 11 12
ðiểm lấy nước 1-2; 4-5;…: ðoạn ống
15 16
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống MẠNG LƯỚI HỔN HỢP

Nhaän xeùt: Phaùt huy ñöôïc öu MỘT SỐ NGUYÊN TẮC &

ñieåm cuûa 2 loaïi maïng löôùi LƯU Ý KHI THIẾT KẾ MẠNG
LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC
vaø khaéc phuïc moät phaàn caùc Xác ñịnh vị trí nguồn nước.
khuyeát ñieåm cuûa hai loaïi (Chú ý: Nguồn nước thô, nguồn
treân. nước ñã ñược xử lý)
Nên chọn vị trí có lợi về mặt
năng lượng (áp suất, thế năng
PGS. TS. Nguyễn Thống
17 lớn).
18
bichvan.vn 3
Từ vị trí nguồn nước BôP CÁC NGUYÊN TẮC & LƯU Ý

trí tuyến cấp 1 trước. ðầy ñu1 ñê1 có thê1 lấy nước
BôP trí tuyến cấp 2,3,… vào bất ky4 ñơn vị sư1 dụng
Thông thường d cấp nhỏ nước cuối cùng nào cho khu
nhất >=150mm. thiết kế hệ thống cấp nước.
Theo hê thống quy hoạch
giao thông.
19 20

ðỘ TIN CẬY HỆ THỐNG

CÁC NGUYÊN TẮC & LƯU Ý
Cần AN TOÀN cấp nước cao
dạng mạng lưới vòng. Nếu
không mạng lưới cụt.
Ưu tiên xem xét mạng lưới
hỗn hợp.
21 22
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. Dr.
PGS. TS. Nguyễn
NguyễnThống
Thống

THÔNG SỐ YÊU CẦU THIẾT KẾ MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC

Coät nöôùc töï do h (aùp löïc nöôùc töï do) : LÖÏA CHOÏN
CUOÁI CUØNG
p (ρ
ρ=1000kg/m3: khoái
h= >= h min - ñòa hình.
ρg löôïng rieâng cuûa nöôùc Nghieân cöùu caùc phöông aùn khaû thi
- ñòa chaát. vaø so saùnh kinh teá caùc p/aùn l/choïn.
- nguoàn nöôùc.
- ðối với nhà dân cư: - quy hoaïch ñoâ thò.
hmin tùy theo yêu cầu khu vực (10m
- daân soá. Khaûo saùt c/t hieän höõu:
- ñoái töôïng tieâu - maïng löôùi thoùat nöôùc
40m) thuï nöôùc. - maïng löôùi phaân phoái gaz
p: áp suất tại ñiểm lấy nước - quy hoaïch giao - maïng löôùi phaân phoái
Löu löôïng Q(t) >= Qyêu cầu . thoâng. ñieän
23 24
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống - maïng luới ñieän thoïai
bichvan.vn 4
LƯU Ý LƯU Ý
Chọn sơ bộ ñường kính ống: Thông số tham khảo:
d(m) = ( 0,8 → 1, 2 ) Q 0,42 Vtb = (0.5 1.5) m/s
Q(m3/s): lưu lượng qua ống Lmax = (350 900)m
dmin >= 150mm. pmax= 500 kPa (kN/m2)
pmin= 150 kPa
25 26

• Khái niệm về ñường kính kinh tế:

T($)
T1+ T2
Tmin
ðƯỜNG ỐNG
T2=f(D)
T1=f(D)
CẤP NƯỚC
dopt D (m)
T1: chi phí ñường ống
T2: chi phí năng lượng 27 28

ðƯỜNG ỐNG NHỰA

OÁng
ng nhöïa φ∈(150500)
p= 20 N/cm2
29 30
bichvan.vn 5
Ống nhựa uPVC Ống nhựa HDPE
L=5.5m, p=6bar
1bar 10mH2O 31 32
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống 6m, p=10
L=5 12bar

Ống nhựa HDPE
Ống nhựa
PVC
33 34
PGS. TS. Nguyễn Thống 6m, p=10

L=5 12bar PGS. TS. Nguyễn Thống

35 36
bichvan.vn 6
37 38

ỐNG BÊ TÔNG DỰ ỨNG LỰC, NÒNG THÉP
ỐNG
BÊ TÔNG L=4 5m, 6bar
39 40
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. Dr.
PGS. TS. Nguyễn
NguyễnThống
Thống

ỐNG BÊ TÔNG DỰ ỨNG LỰC

L=4.5 7m, 5
7bar
ỐNG
GANG
41 42
bichvan.vn 7
ỐNG GANG DẺO ỐNG GANG DẺO
L=6m, p=10bar L=6m, p=10bar
43 44
ỐNG CẤP THOÁT NƯỚC

NỐI ỐNG
CẤP THOÁT NƯỚC
PUSH TO
Chương 3: Mạng lưới cấp nước khuJOINT
vực. Chương 3: Mạng lưới cấp nước khu vực.
KHUỶU (CHUYỂN HƯỚNG DÒNG CHẢY)
45 46

BÙ (CHUYỂN DẠNG LIÊN KẾT) ỐNG NỐI
47 48
bichvan.vn 8
ỐNG NỐI T, NỐI THẬP
49 50

QUY LUẬT THỦY LỰC TRONG QUY LUẬT THỦY LỰC

ỐNG CHẢY CÓ ÁP TRONG ỐNG CHẢY CÓ ÁP
Hazen-Williams dh(m) = 10.68L(m) Q1.85
dh = KQ m d(m)4.87 C1.85
HW
Tổn thất
Lưu lượng
năng lượng OÁng cuõ OÁng saét OÁng OÁng OÁng
(mH2O) trong ống cuõ b/toâng nhöïa theùp
CHW 50-120 100-140 120-140 140-150 140-150
K hệ số phụ thuộc ñường ống; dh(m) tổn thất
năng lượng trên ñoạn ống dài L(m); Q(m3/s)
lưu lượng qua ống; m=1 (c. taàng)
2 (c. roái). 51 52

Manning
L V2
dh = λ . (mH 2 O)
d 2g QUY ðỔI
λ Heä soá toån thaát naêng löôïng ñöôøng LƯU LƯỢNG
daøi (bieåu ñoà Moody or Nicurade)
L chieàu daøi oáng
DỌC ðOẠN ỐNG
d ñöôøng kính oáng
V vaän toác trung bình maët caét
53 54
bichvan.vn 9
Quy ñoåi löu löôïng phaân boá ñeàu q

CHÚ Ý theo chieàu daøi l/löôïng nuùt 2 ñaàu.
Khi tính toán thủy lực mạng qL (l/s) V(x) L (m)
B
lưới cấp nước khu vực Nếu A
x q (l/s/m)
có lưu lượng phân bố trên các Q (l/s) Quy ñổi Q (l/s)
ñoạn ống Phải quy ñổi về qL (l/s)
B
lưu lượng nút tương ñương ở A V=hs.
2 ñầu ñoạn ống trước. Q=qL/2 (l/s)
55 56

Bài tập: Tính tổn thất năng lượng (mH2O) PHƯƠNG TRÌNH CƠ BẢN
của ñoạn ống AB. Mất năng theo Manning - Nguyeân lyù baûo toaøn khoái löôïng vaät chaát
có λ=1.10-3. Phöông trình lieân tuïc taïi nuùt.
N
a. Tính theo lưu lượng quy ñổi ra nút.
b. Tính chính xác với pp. tích phân. ∑Q
j=1
j,i = 0 ⇔ ∑ Q vao −nut −i = ∑ Q ra−nut − i
k m
Q=30 l/s L=150m, d=120mm N soá ñöôøng oáng hoäi tuï vaøo nuùt i cuûa maïng löôùi.
B Q1 Q2 Xét cân bằng
A
q=0.2 l/s/m i lưu lượng nút i:
57 Q3 Q1 = Q2+Q3 58

TRONG TRƯỜNG HỢP TẠI NÚT CÓ LƯU

LƯỢNG VÀO (RA) MẠNG LƯỚI MẤT NĂNG LƯỢNG
Q1 = Q2+Q3 + Ci TRONG MẠNG LƯỚI
Ci
CẤP NƯỚC
KHU VỰC
Q1 Q2
i
Q3 59 60
bichvan.vn 10
PHƯƠNG TRÌNH NĂNG LƯỢNG CHO

Tính thủy lực mạng lưới MỘT ðOẠN ỐNG ðƠN GIẢN
cấp nước khu vực thường Xét một ñoạn ống ñơn giản (d=hs.,
chỉ kể ñến tổn thất “ñường không có lưu lượng ra, vào dọc
tuyến):
dài” (bỏ qua tổn thất cục Mất năng pA
A Q B
bộ vì nó thường bé so với lượng ZA Mặt chuẩn
O O
ñường dài). A B
p p
HA Z A + A = ZB + B + dh AB62
61
ρg ρg

PHƯƠNG TRÌNH NĂNG CHÚ Ý

LƯỢNG CHO MỖI VÒNG Tổn thất năng lượng ñường
KHÉP KÍN dài (dh) luôn cùng dấu với
Tổng ñại sôP các tổn thất chiều dòng chảy (nó có thể
năng lượng của các ñoạn mang dấu âm hoặc dương
ống trong 1 vòng khép kín tùy theo chiều dương quy
bằng 0. 63
ước). 64

- Phương trình năng lượng cho mỗi vòng khép kín: Chứng minh: Tổng ñại số các tổn thất cột
∑ ( dh )
i
L i =0 ⇒ ∑K Q
i
i
m
i =0 nước cho 1 vòng khép kín luôn bằng 0.
B
dhAB HB
(dhL)i : tổn thất năng lượng trên ñoạn thứ i. dhAB=HA - HB
Toån thaát naêng löôïng cuøng chieàu doøng chaûy dhBC=HB - HC A
+ dhBC
H2 2 dhAC=HC - HA
dh12++dh23+dh13=0 dh12=H1-H2 HA
dh23
------------------------
Σdhi = 0 dhAC
dh12 Hi=zi+pi/γγ HC
C
H1 +
Ei=Hi+V2/2g
3
1
dh13 H3
65 66
bichvan.vn 11
V2/2g
dhAB TÍNH MẠNG LƯỚI
pA/γ Ñöôøng coät B pB/γ
HA nöôùc ño aùp H
CẤP NƯỚC
KHU VỰC VỚI
A ZB
Q
zA Maët chuaån
O
HA = HB +dhAB
O
MẠNG LƯỚI HỞ
Vôùi HA=ZA+pA/γ : Coät nöôùc ño aùp toaøn phaàn
Vaø HB =ZB+pB/γ 67 68

TÍNH THUỶ LỰC MAïNG LƯỚI HỞ Ñaët vaán ñeà: Xaùc ñònh ñöôøng kính oáng di, vaø chieàu cao
ñaøi nöôùc A (aùp löïc nöôùc taïi nguoàn, coät nöôùc ño aùp
ðÀI NUỚC taïi A). Caùc soá lieäu khaùc giaû thieát ñaõ bieát.
ðIỂM LẤY NUỚC Böôùc 1: Xaùc ñònh löu löôïng trong moãi ñoaïn oáng di. Baét
Vị trí ñaàu töø oáng nhaùnh tröôùc vaø töø cuoái maïng tieán daàn
Hñài B TRẮC DỌC p/γ bất veà höôùng nguoàn. Duøng p/t ñieàu kieän caân baèng veà löu
A C D
lợi löôïng taïi nuùt “sau”. Ví duï cho sô ñoà treân:
E qE q F Tính QCD: Xeùt caân baèng l/löôïng nuùt D:
F qD
qAB
A
qCD D ∑Q (i)
vao −D
= ∑ Q (raj−)D ⇒ Q CD = q D
qD
B C i j
BÌNH ðỒ 69 C D 70
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống QCD

Töông töï:
CHÚ Ý
Tính QBE : Xeùt caân baèng l/löôïng nuùt Khi tìm lưu lượng trong ñoạn ống
E: QBE = QE & QCF về nguyên tắc ta chưa biết chiều
lưu lượng nên có thể giả ñịnh
Tính QBC vaø QAB: Xeùt caân baèng chiều bất kỳ (lời giải ra có thể -
l/löôïng laàn löôït nuùt C vaø B: hoặc +).
QBC = QCD + QCF vaø QAB = QBC +
Sau Bước 1, vectơ lưu lượng
QBE
trong các ñoạn ống PHẢI biểu diễn
ðÚNG với chiều thực tế.
71 72
bichvan.vn 12
Böôùc 2: Coù Qi cho moãi ñoaïn oáng seõ xaùc ñònh di Böôùc 3: Coù Qi, Li, di xaùc ñònh toån thaát coät
(choïn 2a or 2b): nöôùc dhi:
2a. Tröôøng hôïp toaøn boä caùc ñoaïn oáng (böôùc Theo Hazen-Williams:
5a). 10.679 * Li
2b. Tröôøng hôïp treân tuyeán ñöôøng oáng chính dhi = Q 1.852
Theo Manning:
4.871 1.852
(böôùc 5b).
d C HW
Coâng thöùc kinh nghieäm: di(m)=(0,8 1,2)Qi0,42 Q2

dhi = Li vôùi K i = ωC R
So sánh và chọn d theo sản phẩm có K i2
trên thị trường!
73 74

KHÁI NIỆM VỀ TUYẾN TUYẾN ỐNG CHÍNH

ðƯỜNG ỐNG CHÍNH Nối từ NGUỒN nước ñến:
E (Ze,pE/γγ) ñiểm lấy nước “XA NGUỒN”
C D (ZD,pD/ ñiểm lấy nước có thế năng (z)
“LỚN”
B
A ñiểm lấy nước có yêu cầu cột
Gia1 thiết ABCD tuyến chính F (ZF,pF/γγ)
nước áp suất tự do “LỚN”
HA=HD+dhABCD va4 các ñiểm còn lại HA-
dhAB..I> Hi (=E or F): Cột nước yêu cầu tại i. 75 dẫn lưu lượng “LỚN” 76

Böôùc 4 :Tính chieàu cao ñaøi Hñaøi. Chieàu cao ñaøi nöôùc: Hñaøi = pA/γ
Ñeå tính Hñaøi, ta seõ tính HA vaø
töø ñoù suy ra Hñaøi
AÙP SUAÁT TÆNH TAÏI A
Hñài =pA/ρ ρg= HA - zA
Hñaøi= pA/ρ
ρg (pA) DO Hñaøi TAÏO RA
A (coù aùp suaát pA)

77 78
bichvan.vn 13
XEÙT TREÂN TUYEÁN ÑÖÔØNG OÁNG CHÍNH

ABCD (GÆA THIEÁT):
Có HA Hñài = pA/ρρg = HA - ZA
BẮT ðẦU TỪ CUỐI TUYẾN ñiểm D Nhaän xeùt:
HD= pD/γ + zD = (pD/γ)min + zD
Theo chieàu doøng chaûy töø C ñeán D:
HA =HD + Σdhi vôùi i laø caùc ñoaïn
HC = HD + dhCD treân tuyeán ñöôøng oáng chính
HB =HC + dhBC ABCD (AB, BC, CD).
HA =HB + dhAB
79 80

Bước 5: Böôùc 5: Coù 2 tröôøng hôïp (töø böôùc 2):

Mục ñích Kiểm tra cột nước 5a. Tröôøng hôïp di oáng nhaùnh ñaõ coù: Coät
nöôùc ño aùp taïi cuoái caùc oáng nhaùnh seõ laø (ví
ño áp yêu cầu tại các ñiểm lấy duï nhaùnh BE):
nước còn lại trong mạng lưới. HE = HB – dhBE pE/γ
(nếu không thỏa chọn lại So saùnh pE/γ vaø (pE/γ)min. Coù 2 khaû naêng:
tuyến ống chính, tính lại (i) Neáu pE/γ >= (pE/γ)min (töông töï taïi taát caû
chiều cao ñài nước Hñài). caùc oáng nhaùnh khaùc coøn laïi) Ok.
81 82

CHÚ Ý (ii) Nếu pE/γ < (pE/γ)min về

E qE F qF lại bước 4, giả thiết lại
dhBE
A
qAB
qD
tuyến ñường ống chính
B C qCD D Tính lại HA (chiều cao ñài
HB = HE +dhBE HE = HB- dhBE nước mới).
pE/γγ = HE - zE
83 84
bichvan.vn 14
CHÚ Ý 5b: Tröôøng hôïp di oáng nhaùnh chöa coù:

Giả sử nếu kiểm tra tại F có pmin Ñoái vôùi caùc ñoaïn oáng nhaùnh (ví duï BE), vôùi
HB vaø HE ñaõ bieát, do ñoù toån thaát coät nöôùc
KHÔNG THỎA Tuyến ñường ống
seõ laø: dhBE = HB-HE
chính mới giả thiết sẽ là ABCF.
Vôùi HE laáy theo coät nöôùc yeâu caàu.
Nếu cả tại E lẫn F có pmin ñều
không thỏa Chọn tuyến chính mới • Töø ñoù, ta seõ xaùc ñònh ñöôøng kính ñöôøng
nối từ nguồn ñến ñiểm có áp lực oáng nhaùnh.
nước so với pmin tương ứng “bất • Ví du:ï 10.679* Li 1.852 dBE
lợi” nhất.
d 4.871
BE = Q
dh BE * C1.852
HW
85 86

Chú ý: Chú ý:
- Tuyến ñường ống chính: Là tuyến Theo dòng chảy
nối nguồn nước và ñiểm lấy nước có
p/γγ =hmin & cột nước ño áp tại các Hñầu = Hcuối + dhñầu
cuối
ñiểm lấy nước còn lại ñạt yêu cầu. (Quan ñiểm năng lượng khi áp
(hmin là cột áp yêu cầu tại ñiểm lấy dụng phương trình Bernoulli
nước) cho dòng chảy từ m/c ñầu ñến
m/c cuối của 1 ñoạn ống).
87 88

Ñöôøng kính oáng d (m) sô boä: d = 0.8 * Q

0.42
Bài tập 1. Laáy sô ñoà ví duï treân vôùi caùc soá lieäu nhö
sau: AB=CD=BC=500m; BE=CF=350m; Thò tröôøng coù d(mm) : 200, 315, 355, 400, 450,
qD=0.1m3/s; qF=0.1m3/s; qE=0.2m3/s. Cao trình 500, 560, 600. Choïn d theo ñöôøng oáng gaàn nhaát
maët ñaát töï nhieân laø nhö nhau taïi moïi vò trí treân trong thò tröôøng.
maïng löôùi (zi=z0), ngoaïi tröø A coù cao ñoä a. Giaû thieát ABCD laø tuyeán ñöôøng oáng chính.
ZA=7m+z0. Yeâu caàu coät nöôùc töï do (p/γγ)min taïi Xaùc ñònh di vaø coät nöôùc ño aùp taïi vò trí nuùt A
caùc ñieåm laáy nöôùc ít nhaát laø 14 mH2O. Quy luaät Hñaøi (chieàu cao ñaøi nöôùc). Kieåm tra coät nöôùc ño
toån thaát naêng löôïng doøng chaûy: aùp taïi caùc ñieåm laáy nöôùc coøn laïi E, F.
1.85
10.68L i  Q i  b. Trôû laïi Böôùc 5, xeùt tröôøng hôïp coät nöôùc yeâu
dh i (m) =   caàu taïi F laø 16m, cao ñoä cuûa F baây giôø laø z0+1m.
d i4.87  120  89 90
bichvan.vn 15
Baøi taäp 2: Cho sô ñoà maïng löôùi cuït nhö sau. Coät nöôùc ño
aùp yeâu caàu toái thieåu taïi 3,4,6 laø (p/γ)min=14m vaø taïi 5
SÔ ÑOÀ MAÏNG LÖÔÙI laø (p/γ)min=18m. (a) Xaùc ñònh löu löôïng trong caùc oáng
vaø coät nöôùc caàn coù taïi nuùt 1. Toån thaát naêng löôïng
theo Hazen-Williams coù CHW=120. Cao ñoä caùc nuùt laø
Hñài B TRẮC DỌC nhö nhau (z0) ngoaïi tröø nuùt 1 laø (z0+8m) .
5
A C D 3 q5 =12l/s
E qE q qF q3 =15l/s
CF
F qD 1
qAB qBE qBC 4 q =10l/s
4
A
B C qCD D 2
BÌNH ðỒ 6
91
q6 =10l/s92

Baøi taäp 3: Cho sô ñoà maïng löôùi nhö sau. Coät nöôùc ño aùp
Soá lieäu ñöôøng oáng
yeâu caàu toái thieåu taïi nuùt 4,6,7 laø p/γ=14m, taïi 5 laø
p/γ=18m, taïi 3 laø p/γ=20m. Xaùc ñònh löu löôïng trong
1-2 2-3 2-4 4-5 4-6
caùc oáng vaø aùp löïc nöôùc caàn coù taïi nuùt 1 vaøo giôø cao
L(m) 400 400 400 400 400 ñieåm. Toån thaát coù CHW=120. Cao ñoä caùc nuùt laø nhö
nhau (z0) ngoaïi tröø nuùt 1 laø (z0+2m) .
d(mm) 250 200 200 200 200
Khu daân cö: 4000 daân, 5
3 q5 =10l/s
Giaû thieát tuyeán ñöôøng oáng chính laø 1-2-4-5. qtb=120l/ng/ngñ,
Kngñ-max=1,2 & Kh-max=1,5
(b) Trở lại Bước 5, giả thiết bây giờ cột 2
nước yêu cầu tại nút 6 là 18m. Hãy giải 4 q4 =10l/s
quyết vấn ñề nếu có. 1
q7 =14l/s
93 7 6 q6 =12l/s94

Soá lieäu ñöôøng oáng Baøi taäp 4: Cho sô ñoà maïng löôùi caáp nöôùc khu vöïc nhö
sau. Coät nöôùc ño aùp yeâu caàu toái thieåu taïi nuùt 3 laø
2-7 p/γ=18m vaø taïi nuùt 4, 5, 6 laø p/γ=20m. Toån thaát naêng
1-2 2-3 2-4 4-5 4-6
löôïng theo Hazen-Williams coù CHW=120. Cao ñoä caùc
L(m) 400 400 400 400 400 400 nuùt laø nhö nhau (z0) ngoaïi tröø nuùt 1 laø (z0+6m) .
d(mm) 250 200 250 200 200 200 Khu daân cö: 6000 daân,
qtb=100l/ng/ngñ, 5
Giaû thieát tuyeán ñöôøng oáng chính laø 1-2-4-6. 3 q5 =12l/s
Kngñ-max=1,2 & Kh-max=1,4
(Tuyến ống chính ñúng 1-2-3 !!!)
4
1 2 q=0.04 l/s/m q4 =4l/s
95 6 q6 =14l/s96
bichvan.vn 16
Soá lieäu ñöôøng oáng a. Tính löu löôïng (l/s) nöôùc sinh hoaït giôø duøng nöôùc lôùn
nhaát.
1-2 2-3 2-4 4-5 4-6 b. Quy ñoåi löu löôïng treân 2-4. Tính löu löôïng (l/s) trong
caùc ñoaïn oáng giôø duøng nöôùc lôùn nhaát.
L(m) 400 400 400 400 400
c. Giaû thieát 1-2-4-6 laø tuyeán ñöôøng oáng chính. Tính coät
d(mm) 250 200 200 200 200 nöôùc caàn coù taïi nuùt 1 chieàu cao ñaøi nöôùc taïi nuùt 1
(laáy troøn soá ñeán 0.5m). Kieåm tra caùc ñieåm laáy nöôùc
Giaû thieát tuyeán ñöôøng oáng chính laø 1-2-4-6. coøn laïi.
d. Laáy chieàu cao ñaøi nöôùc caâu (c), giaû söû khu daân cö
daân soá gia taêng leân 9000 ngöôøi. Tieâu chuaån duøng
nöôùc khoâng ñoåi, ñaùnh giaù söï thay ñoåi coät nöôùc aùp
97 suaát taïi caùc ñieåm laáy nöôùc. 98

TÍNH CẤP NƯỚC ðẶT VẤN ðỀ

Khi nhu cầu ñã biết & lưu lượng vào
KHU VỰC VỚI mạng lưới ñã biết:
MẠNG LƯỚI VÒNG Nếu là mạng lưới HỞ xác ñịnh lưu
lượng trong các ñoạn ống trực tiếp
Phương pháp giải “dễ dàng”
ñúng dần Nếu là mạng lưới VÒNG xác ñịnh
lưu lượng trong các ñoạn ống không
HARDY CROSS 99 thể “trực tiếp” như mạng lưới cụt 100

qAB , qAC , qBC ??? LÝ THUYẾT

PP. GIẢI
B
QA=QB+QC: ñ/k cân bằng QB
qAB=?
QA
A qBC =?
ðÚNG DẦN
qAC =?
QA=qAB+qAC (1) C
qAB=QB+qBC (2) QC
???
qBC+qAC=QC (3)
(hệ p/t phụ thuộc !!!) qAB, qBC, qAC : ẩn số
101 102
bichvan.vn 17
• Goïi Qi laø löu löôïng öôùc löôïng (bieát) trong ñöôøng m

oáng thöù i vaø ∆Q laø löu löôïng hieäu chænh cho voøng  ∆Q 
dh i = K i Q im 1 +  [0]
kín töông öùng naøy; löu löôïng trong ñöôøng oáng sau
laàn laëp seõ laø:
 Qi 
Q = Qi + ∆Q vôùi khai trieån ña thöùc treân trong ñoù loaïi
Q lưu lượng cần tìm. boû caùc soá haïng beù baäc cao seõ cho ta (giaû
Quy luật thủy lực: thieát ∆Q<<Q):
dh i = K i Q m = K i (Qi + ∆Q) m ∆Q
Tổn thất Lưu
dh i = K i Q im (1 + m ) (1)
cột nước lượng
Qi
103 104
PGS. TS. Nguyễn Thống 2
Tham sôP m=1 PGS. TS. Nguyễn Thống

TÍNH CHẤT • Tính chất: Tổng ñại số các tổn thất cột
nước cho 1 vòng khép kín luôn bằng 0.
TỔNG ðẠI SỐ CÁC TỔN THẤT B
NĂNG LƯỢNG CỦA CÁC ðOẠN dhAB=HA-HB
dhAB HB
ỐNG TRONG 1 VÒNG KHÉP KÍN dhBC=HB-HC A + dhBC

dhCA=HC-HA
LUÔN LUÔN BẰNG 0. ------------------------
HA
Σdh = 0 dhAC
HC
C
105 106

Do ñó, xét cho mỗi vòng khép Töø ñoù löu löôïng hieäu chænh ∆Q ñöôïc tính nhö
sau:
kín pt. (1) − ∑ K i Qim − ∑ dh i
∆Q ∆Q = i
= i
( 2)
∑i dh i = ∑i K i Qim (1 + m Q ) = 0 m∑ K i
Q im m dh i
Qi
∑i Q
i i i
K i Q im vôùi m = 1.85 (phöông trình Hazen-Williams)

⇒ m∆Q∑ = −∑ K i Qim
i Qi i
Có ∆Q sẽ bô1 sung vào Qi Q
107 108
bichvan.vn 18
PHƯƠNG PHÁP CAÙC BÖÔÙC AÙP DUÏNG P/P HARDY-CROSS

Böôùc 1: Kieåm tra (tính) ñieàu kieän caân baèng
HARDY CROSS vó moâ veà löu löôïng cuûa toaøn heä thoáng:
Phương pháp Hardy Cross sẽ
dùng ∆Q vừa chứng minh trên ∑Qi
vao.mang .luoi = ∑ Qra.mang .luoi
i
ñể tính lặp tìm lời giải ñúng của A B QB
mạng lưới theo trình tự như QA qAB
sau. QA = QB+QC qAD qBC
qCD
C QC
D
109 110

CHÚ Ý CÂN BẰNG VĨ MÔ ? CAÙC BÖÔÙC AÙP DUÏNG

Xem xét sự cân bằng tổng lưu P/P HARDY-CROSS
lượng VÀO mạng lưới & tổng Böôùc 2: Giaû thieát 1 phaân phoái löu löôïng
ban ñaàu trong caùc ñoaïn oáng. Chuù yù taïi
lưu lượng RA khỏi mạng lưới moãi nuùt phaûi ñaûm baûo ñieàu kieän:
(KHÔNG quan tâm ñến lưu
lượng chạy trong các ñoạn ống ∑Q
i
vao − nut − K
j
= ∑ Q ra − nut − K
của mạng lưới).
Trong thực hành việc giả thiết các giá trị q trong
111 ống như sau: 112

• Goïi M laø soá ñoïan oáng vaø N laø soá nuùt trong maïng löôùi, • Caùc giaù trò löu löôïng trong caùc oáng
soá giaù trò löu löôïng THÖÏC SÖÏ ñöôïc giaû thieát trong
maïng löôùi chæ laø (M-N+1) giaù trò. coøn laïi seõ xaùc ñònh baèng caùc phöông
H1 q12 Q2 trình caân baèng löu löôïng taïi nuùt.
1 2
H2 Neân baét ñaàu töø caùc nuùt “ñôn
Q1 + M =5 (ñoaïn oáng) ; giaûn” tröôùc (nuùt ñôn giaûn laø nuùt maø
N =4 (nuùt)
M-N+1 = 2 taát caû caùc ñoaïn oáng hoäi tuï veà nuùt
+
H3
Giaû thieát 2 giaù trò xeùt, chæ coøn 1 ñoaïn oáng chöa bieát
H4 (ví duï q12 & q34) löu löôïng).
4 3
Q4 q34
Q3 113 114
bichvan.vn 19
CHÚ Ý VÍ DỤ: Xét cân bằng lưu lượng tại A ñể tính qAB
Từ kết quả tính Vectơ chỉ giá trị B C B C
lưu lượng BAN ðẦU trong các ống
PHẢI trình bày ñúng với chiều dòng
qAB= - 40l/s !!! qAB= +40l/s
chảy thực của nó.
Ví dụ: Kết quả tính ra dấu (+) ñã qAD=60l/s qAD=60l/s
A A
giả thiết ñúng chiều của qij ok D D
QA=100l/s QA=100l/s
Kết quả tính ra dấu (-) CẦN ñổi ðÚNG
SAI
chiều dòng chảy trên hình vẽ. 115 Lặp lần n: Voøng ABCD 116

CAÙC BÖÔÙC AÙP DUÏNG P/P HARDY-CROSS AÛNH HÖÔÛNG CUÛA CHIEÀU DÖÔNG QUY ÖÔÙC
LEÂN DAÁU CUÛA GIAÙ TRÒ LÖU LÖÔÏNG
Böôùc 3: Xaùc ñònh caùc voøng kheùp kín, choïn
chieàu döông quy öôùc theo chieàu kim ñoàng TRONG OÁNG
hoà. q12>0 H1 q12
2 1 2 Xeùt voøng
1
H2 kheùp kín 1-2-3
+ q23<0 +
q12 > 0
3 q13 q23 > 0
+ q13 < 0
H4 H3 Xét vòng khép
Xem giải thích ảnh hưởng của sự lựa chọn chiều 4 3 kín 1-3-4:
dương ở sau: 117 q13>0 118

BAÛNG MAÃU TÍNH CHO

Böôùc 4: Laäp baûng tính (tham
MOÃI VOØNG KHEÙP KÍN
khaûo trong taøi lieäu). Ñoaïn Löu löôïng, D L dh dh/Q
Q
Chuù yù: Moãi voøng kheùp kín seõ 3
(m /s) (m) (m) (m)
2
(s/m )
laäp 1 baûng tính RIÊNG BIỆT. XY

.
+0,05
.
0,200
.
1500
.
+35,27
.
705,42
.
YZ -0,05 0,305 1000 -3,02 60,33
Toång 33,45 885,49
Lặp lần n: Voøng XYZ

119 120
bichvan.vn 20
Tính toån thaát coät nöôùc cho caùc ñöôøng oáng − ∑ K i Q im − ∑ dh i

daãn nhôø vaøo quan heä theo Hazen-Williams: ∆Q = i
= i
Qm m∑
dh i
m∑ K i i
dh L i = K i Qi
1.852
i Qi i Qi
Kieåm tra ñieàu kieän sai soá cho pheùp.
(Chuù yù: Laáy daáu cuûa dhLi luoân luoân cuøng daáu vôùi
Qi) max ∆Q ≤ [ ∆Q ] (1)
[ ]
i
Tính giaù trò löu löôïng hieäu chænh ∆Q cho töøng • ∆Q sai soá cho pheùp, theo yeâu caàu baøi toaùn
voøng kheùp kín nhôø vaøo coâng thöùc sau ñaây: 1. Tröôøng hôïp (1) khoâng thoûa Boå sung löu
löôïng hieäu chænh vaøo caùc oáng cuûa töøng voøng
121
kheùp kín. Nguyeân taéc aùp duïng hieäu chænh löu
122
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống löôïng nhö sau:

1
H1 q12
2
Ví duï xeùt voøng kheùp kín 1
+ (1)
H2
Tröôøng hôïp oáng rieâng :
Q imoi = Q icu + ∆Q1
+ (2)
H4
H3 Tröôøng hôïp oáng chung :
3
Q imoi = Q icu + ∆Q1 − ∆Q 2
4
1-2, 1-4, 3-4, : oáng rieâng.

1-3 : oáng chung. ∆Q1, ∆Q2 : löu löôïng hieäu chænh laàn
123 löôït cho voøng kheùp kín 1 vaø 2. 124

Sau khi boå sung löu löôïng hieäu chænh vaøo CHÚ Ý
caùc oáng, laäp baûng tính môùi cho dhi cuûa Nên tham khảo giá trị sai số [∆ ∆Q] ñể
caùc voøng kheùp kín ∆Qi môùi. trị ∆Q tính từ kết
làm tròn số của giá trị
Chuù yù: Moãi laàn laëp phaûi tính laïi cho taát caû quả lập bảng.
caùc voøng kheùp kín (keå caû voøng kheùp kín Luôn luôn có tính chất max[∆ ∆Qi] lần
ñaõ coù ∆Q i < [ ∆Q ] ). lặp sau NHỎ hơn max[∆ ∆Qi] lần lặp
Trôû laïi caùc böôùc (4). trước.
2. Neáu (1) thoûa KEÁT THUÙC Giaù trò Giá trị qij trong ñường “chung” luôn
löu löôïng caùc oáng trong baûng laëp cuoái BẰNG NHAU & TRÁI DẤU trong 2
cuøng. 125 vòng khép kín mà nó là thành viên ! 126
bichvan.vn 21
CHÚ Ý VÍ DỤ
B
ðiều kiện cân bằng lưu C Pt. qAD = QD + qCD
lượng nút LUÔN LUÔN ñúng Luôn luôn ñúng
ở bất kỳ vòng
tại bất kỳ NÚT ở bất kỳ vòng qCD
tính lặp nào
qAD
tính lặp nào ! A QD
D
Lặp lần n: Voøng ABCD
127 128

BAÛNG MAÃU TÍNH CHO MOÃI VOØNG KHEÙP KÍN

Lặp lần n: Voøng XYZ Luoân luoân döông
Ñoaïn Löu löôïng, D L dh dh/Q
BAÛNG
NG TÍNH LAËP Q
3
(m /s) (m) (m) (m)
2
(s/m )
THAM KHAÛO
XY +0,05 0,200 1500 +35,27 705,42
. . . . . .
YZ -0,05 0,305 1000 -3,02 60,33
Toång 33,45 885,49
Cuøng daáu !!! Duøng ñeå tính l/l

129
hieäu chænh ∆Qi 130

Baøi taäp 1: Cho moät maïng löôùi caáp nöôùc nhö sau: Söû duïng phöông phaùp Hardy-Cross ñeå xaùc
B
q 0AB = 35l / s QB=40l/s ñònh löu löôïng trong caùc ñöôøng oáng. Sai soá
toái ña cho pheùp [ ∆Q ] = 0.1 l/s. Cho bieát toån
GiaP trị l/l gia1 thaát naêng löôïng coät nöôùc dh do ma saùt ñöôøng
thiết ban ñầu QC=60l/s
A C daøi: 1.85
QA 10.68L  Q 
dh(m) =
Ñaëc tröng caùc ñöôøng oáng nhö sau:
d 4.87  100 
Ñoaïn oáng AB BC AC
D(mm) 200 200 300 trong ñoù Q chæ löu löôïng (m3/s) vaø d ñöôøng kính
L(m) 1500 1000 1000 oáng (m) vaø L chæ chieàu daøi ñoaïn oáng (m).
131 132
bichvan.vn 22
Baøi taäp 2: Cho maïng löôùi caáp nöôùc sau: • Quy luaät thuûy löïc theo H-W:
1,85
10,68L  Q 
4
q5=35 l/s 5
dh (m) = 4 ,87  
q 02 − 4 d  120 
q2=10 l/s ql=0.04 l/s/m L(m) chieàu daøi, d(m) ñ/kính. Coät nöôùc töï do yeâu
caàu toái thieåu taïi nuùt 5 laø 14m, taïi nuùt 3 laø 16m.
1 2 3 a. Quy ñoåi lưu löôïng phaân boá ql thaønh löu löôïng
Q1 q3=25 l/s
nuùt.
OÁng 1-2 2-3 2-4 3-4 4-5 b. Xeùt caân baèng löu löôïng vó moâ maïng löôùi Q1
D(mm) 300 250 250 250 250 Löu löôïng trong ñöôøng oáng 1-2 taïi nuùt 2.
L (km) 0,5 1 1 1 0,5 133 134

• Xeùt caân baèng löu löôïng ñoaïn oáng 4-5 tính Baøi taäp 3: Cho moät maïng löôùi caáp nöôùc nhö sau:
löu löôïng trong ñoaïn oáng 4-5 taïi nuùt 4. B
LOAÏI caùc ñoaïn 1-2 & 4-5 ra khoûi maïng löôùi q 0AB = 25l / s QB=30l/s
vaø thay vaøo caùc giaù trò qi töông öùng. LOA=250m q=0.04l/s/m Khu dân cư có
Tính löu löôïng vaøo, ra khoûi maïng voøng 2-3-4. O
A
12000dân, kngñ=1.2
và kh_max=1.2,
c. Giaû thieát q2-40=40 l/s, tính phaân phoái löu löôïng DOA =300mm qtb=120l/ng/ngñ
trong maïng 2-3-4 vôùi sai soá 0,15 l/s baèng p/p C
Ñaëc tröng caùc ñöôøng oáng nhö sau:
Hardy Cross.
Ñoaïn oáng AB BC AC
d. Tính coät nöôùc aùp suaát caàn thieát taïi nuùt 1. Cho
bieát cao ñoä cuûa 1 laø 17m, caùc ñieåm coøn laïi laø D(mm) 200 200 300
10m. L(m) 750 750 750
135 136

• Cho bieát toån thaát naêng löôïng coät nöôùc a. Bieán ñoåi löu löôïng phaân phoái thaønh löu
dh do ma saùt ñöôøng daøi: löôïng nuùt.
10.68L  Q 
1.85
b. Tính löu löôïng nöôùc sinh hoaït giôø duøng
dh(m) = nöôùc cao ñieåm cuûa khu daân cö.
d 4.87  100 
trong ñoù Q chæ löu löôïng (m3/s) vaø d c. Loaïi boû OA ra khoûi maïng löôùi vaø thay
ñöôøng kính oáng (m) vaø L chæ chieàu daøi theá löu löôïng töông öùng. Xaùc ñònh löu
ñoaïn oáng (m). löôïng phaân phoái ban ñaàu trong maïng
löôùi voøng ABC vaøo giôø duøng nöôùc cao
137
ñieåm, vôùi giaû thieát qAB0=25l/s. 138
bichvan.vn 23
d. Söû duïng phöông phaùp Hardy-Cross ñeå Bài tập 4: Cho mạng lưới cấp nước
xaùc ñònh löu löôïng trong caùc ñöôøng oáng. như hình sau. Cho biết tổn thất năng
Sai soá toái ña cho pheùp 0.25 l/s. lượng dh(m) tính theo công thức:
e. Giaû thieát aùp löïc nöôùc töï do yeâu caàu taïi
1.85
10.68L  Q 
dh (m) =  
ñieåm laáy nöôùc khu daân cö C laø 16m. d 4.87  140 
Tính aùp löïc nöôùc taïi O. Cho cao ñoä taát L(m) chiều dài ống, d(m) là ñường
caû caùc ñieåm nhö nhau Z0, ngoaïi tröø O laø kính ống và Q(m3/s) lưu lượng chảy
Z0+3m
qua ống.
139 140

a. Dùng p/p Hardy Cross tính lưu A

qAB=60l/s B
F
lượng trong các ñoạn ống với ñộ qBC=10l/s

G
C
chính xác yêu cầu là 0.6 l/s.
D
b. Giả thiết cột nước áp suất yêu cầu E
tại D và G lần lượt là 16m và 14m. AB BC CD DE EA BF FG GC

Tính cột nước áp suất cần có tại A. d(m) 0.3 0.2 0.2 0.3 0.3 0.2 0.2 0.2
Biết rằng cao ñộ các nút là 10m, L(m) 1000 500 500 1000 1000 500 500 500
ngoại trừ nút A là 14m. Nút B C D E F G

q (l/s) 20 10 30 20 20 20
141 142

Lần lặp 1, 2: 3.58l/s, -6.47l/s ; -1.69l/s, 1.04l/s Bài tập 5: Cho mạng luới cấp nước sau. Tính
ðS: Sau 3 lần lặp – Xem . / CTN-DH / Hardy3-5.xls phân phối lưu lượng trong các ñoạn ống
với sai số 0.05l/s (CHW=100).
QE=30l/s QB=40l/s
ABCDE E
BFGC A
ðoạn Q (l/s)
ðoạn Q (l/s) qAE=60l/s qEB=35l/s
B
AB 61.9
BF 24.6 QA=50l/s
BC 17.3
FG 4.6
CD -8.1
GC -15.4 QF=30l/s
DE -38.1
CB -17.3 QC=75l/s
EA -58.1 C D
143 F QD=25l/s 144
bichvan.vn 24
Ñoaïn Q D L h h/Q
Data: (Xem Excel Hardy3_4):
l/s (m) (m) (m) m/(l/s)
AE 61.7 0.300 1000 4.332 0.070
AE EF FC CA EB BD DF CA 11.7 0.250 500 0.242 0.021
FC -63.3 0.300 1000 -4.549 0.072
L(m) 1000 500 1000 500 1000 500 1000 EF -2.1 0.200 500 -0.031 0.014
delQ = 0.02 l/s -0.006 0.177
D(m) 0.3 0.2 0.3 0.25 0.3 0.2 0.3 Ñoaïn Q D L h h/Q
l/s (m) (m) (m) m/(l/s)
Xem kết quả sau 3 lần lặp . EB 33.8 0.300 1000 1.423 0.042
BD -6.21 0.200 500 -0.223 0.036
DF -31.2 0.300 1000 -1.228 0.039
FE 2.1 0.200 500 0.031 0.014
145 146
PGS. TS. Nguyễn Thống delQ
PGS. TS. Nguyễn =
Thống -0.01 l/s 0.003 0.132

Baøi taäp 6: Maïng löôùi caáp nöôùc nhö sau. Cho biết:
1,85 SỐ LIỆU ðƯỜNG ỐNG
10,68L  Q 
dh (m) =  
d 4,87  120  AB BC CD DA BD
vôùi D(m) laø ñöôøng kính oáng. Q (m3/s) löu löôïng. Xaùc D(mm) 350 350 200 350 200
ñònh löu löôïng với ñoä chính xaùc ±0.3 (l/s).
A B L(m) 4000 4000 5000 3000 5000
QA QB=0.02m3/s
qAD=0.049m3/s
Qc=0.05m3/s
qDC=0.012m3/s
C
D QD=0.03m3/s 147 148

Ñoaïn Q D L dh dh/Q
m**3/s m m m m/m**3/s
Bài tập 7: Cho mạng luới sau. Tính phân
AB 0.0519 0.350 4000 4.254 81.882 phối lưu lượng trong các ñoạn ống sau
BD -0.0067 0.200 5000 -1.858 275.575 2 lần lặp (CHW=100).
DA -0.0481 0.350 3000 -2.762 57.472 D E
-0.366 414.929 A
Kết quả sau 2 lần lặp qAD=50l/s
delABD= 0.5 l/s qDE=20l/s
Ñoaïn Q D L dh dh/Q
m**3/s m m m m/m**3/s
BC 0.0387 0.350 4000 2.466 63.743
CD -0.0113 0.200 5000 -4.835 427.628
DB 0.0067 0.200 5000 1.858 275.575 B
-0.511 766.946149 C F 150
PGS. III
TS. Nguyễn Thống delBCD= 0.4 l/s PGS. TS. Nguyễn Thống
bichvan.vn 25
SỐ LIỆU BAN ðẦU Bài tập 8: Một ñài nước tại O cấp nước cho các
ñiểm A, B, C, E. Dọc OA & DF lấy nước dọc
Nút A B C D E F ống cho sinh hoạt. Số liệu ống như sau:
Ống OA AB BC CD DE EA DF
Q (l/s) 70 30 40 20 25 15
L(m) 1000 1500 1500 500 600 1000 1000
ðoạn AB AD BC CD DE CF EF D(m) ? 0.35 0.25 0.2 0.25 0.3 0.2
L(m) 250 250 250 250 250 250 250 Cao ñộ các ñiểm như nhau. (HD)yc=14m. Mất
năng theo HW có CHW=140. Giả thiết QAB=QAE
D(mm) 200 250 250 150 200 200 150 ∆Q)]=1 l/s.
lần lặp 1. [abs(∆
151 152

B C Bài tập 9: Một ñài nước tại O cấp nước

35l/s 30l/s cho các ñiểm A, B, D với lưu lượng lấy
0.04l/s/m
D tập trung QA=0,06m3/s, QB=0,03m3/s,
0.04l/s/m 100l/s F
50l/s QD=0,03m3/s và khu dân cư ñược xem
O lấy nước ñều dọc theo ống EF với lưu
Tính: A E lượng ñơn vị q=4x10-5m3/s/m như hình
1. QAB, QCD, QDE vẽ. Mạng lưới ñường ống nhựa PVC có
2. Cột nước ño áp tại F CHW=140, với số liệu trong bảng sau :
3. Chọn DOA ñể chiều cao ñài nước là 26.8m
153 154

Ống OA AB BE ED AD EF Sơ ñô,: B QB
L (m) 1500 2800 900 1000 2000 1000
D (m) 0,50 0,35 0,25 0,20 0,30 0,20
Biết cao ñộ các ñiểm O, A , B, D, E , F bằng q

O A E
+0,0m, áp lực nước cần thiết tại ñiểm F là Hct F
= 18m .
Tính theo phương pháp Hardy-Cross (∆ ∆Q
∆ < QA
0,001m3/s), dùng công thức Hazen ñể tính tổn
thất cột nước dọc ñường hd =10,69L/ QD
D
D4,87(Q/CHW )1,85. Gợi ý chọn QAB =QAD trong lần
tính thứ nhất, bỏ qua tổn thất cột nước cục 155 156
bộTS. Nguyễn Thống
PGS. PGS. TS. Nguyễn Thống
bichvan.vn 26
1/ Xác ñịnh lưu lượng nước ( m3/s) qua 4/ Hãy xác ñịnh cột áp cần thiết (m) tại
ñoạn ống AB ñiểm E:
a-0,0437 b-0,0585 c-0,0557 d-0,0772 a-20,09 b-23,91 c-24,26 d-25,52
2/ Xác ñịnh lưu lượng nước ( m3/s) qua 5/ Chiều cao ñáy bầu ñài (m) cần thiết:
ñoạn ống BE a-29,49 b-21,89 c-25,43 d- khác
a-0,0257 b-0,0285 c-0,0137 d-0,0472 6/ Nếu ñường ống DE hỏng thì cột áp
3/ Xác ñịnh lưu lượng nước ( m /s) qua
3 (m) tại F là :
ñoạn ống AD a-15,48 b-15,12 c-14,64 d-khác
a-0,0363 b-0,0465 c-0,0828 d-0,0443
157 158

ÑÖÔØNG CONG ÑAËC TÍNH BÔM

PHAÂN TÍ
TÍCH SÖÏ
SÖÏ LAØ
LAØM VIEÄ
VIEÄC h (m)
Daïng ñöôøng cong
ÑOÀNG THÔØØ
NG THÔ CAI CAÙ
ÙC COÂ NG ñaëc tính cuûa bôm
TRÌNH, THIEÁ
THIEÁT BÒ TRONG htk
MAÏ
MAÏNG
NG LÖLÖÔÙI CAÁ
CAÁP NÖ
NÖÔÙC Vò trí bôm laøm vieäc coù
hieäu suaát cao nhaát
Qtk Q (m3/s)
159 160

H (m)
η = η max dh (m)
Htk η < η max dh0
Q (m3/s) Q0 Q (m3/s)
Qtk
η Chæ hieäu suaát cuûa bôm Toån thaát naêng löôïng trong ñöôøng oáng coù aùp
ÑÖÔØNG CONG HIEÄU SUAÁT BÔM (do ma saùt ñöôøng daøi giöõa oáng vaø nöôùc)
161 162
bichvan.vn 27
Tröôøng hôïp 1
h =f(Q)
Cho heä thoáng coù: Vx? h
Bôm söû duïng ñaõ ñöôïc xaùc ñònh (bieát ñöôøng (Q)
hi bieát dh =g(Q)
cong ñaëc tính bôm). X
Ñoïan ñöôøng oáng (ij) cho tröôùc (chieàu daøi, dh
Maët chuaån
ñöôøng kính, heä soá nhaùm, quy luaät toån thaát 0 Qx Q
naêng löôïng).
Vôùi heä thoáng cho treân, giaù trò löu
Cuoái ñöôøng oáng daãn ñöa nöôùc ñeán moät cao
löôïng qua oáng (cuõng laø löu löôïng bôm)
trình hj ñaõ bieát.
xaùc ñònh nhö sau:
• Xaùc ñònh löu löôïng Q0 qua oáng ???. 163 164

• Goïi Qx laø löu löôïng giaû ñònh qua oáng. Töø • So saùnh giaù trò hx vaø coät nöôùc ñòa hình hi:
ñöôøng cong quan heä toån thaát naêng löôïng xaùc - neáu hx < hi löu löôïng Qx seõ giaûm ñeán khi naøo
ñònh ñöôïc toån thaát naêng löôïng trong ñöôøng hx =hi.
oáng dh. - neáu hx > hi löu löôïng Qx seõ taêng ñeán khi naøo
• Ngoøai ra, khi bôm hoïat ñoäng vôùi löu löôïng hx =hi.
Qx, töø ñöôøng cong ñaëc tính bôm xaùc ñònh Dó nhieân trong quaù trình thay ñoåi Qx giaù trò dh
ñöôïc coät nöôùc bôm h. (toån thaát) & h (coät nöôùc bôm) thay ñoåi theo.
• Do ñoù, coät nöôùc hieäu ích thöïc coøn laïi cuûa
bôm laø:
hx = h – (dh+Vx2/2g) 165 166

• Töø phaân tích naøy ta nhaän thaáy löu • Tröôøng hôïp 2: Giaû thieát bôm söû duïng ñaõ
löôïng bôm khoâng phaûi laø giaù trò aùp ñöôïc xaùc ñònh (bieát ñöôøng cong ñaëc tính
ñaët “chuû quan” vaøo heä thoáng bôm) vaø moät ñoïan ñöôøng oáng (ij) vôùi
ñaëc tröng hình hoïc cuûa oáng ñaõ cho tröôùc
noù laø keát quaû töø söï caân baèng laøm
(chieàu daøi, ñöôøng kính, heä soá nhaùm, quy
vieäc phoái hôïp giöõa ñaëc tính ñöôøng
luaät toån thaát naêng löôïng). Ñöôøng oáng taûi
oáng, bôm vaø ñieàu kieän “bieân”. löu löôïng thieát keá Q0 cho tröôùc.
• Xaùc ñònh coät nöôùc hi ?.
167 168
bichvan.vn 28
Giaûi: Khi ñöôøng oáng taûi qua löu löôïng Do ñoù, coät nöôùc bôm maø bôm coù theå
Q0, töø ñöôøng cong quan heä toån thaát laøm vieäc laø:
naêng löôïng xaùc ñònh ñöôïc dh töông hj = h – (dh+V02/2g) vôùi V0=Q0/S
öùng. trong ñoù S laø tieát dieän ñöôøng oáng.
Ngoøai ra, khi bôm hoïat ñoäng vôùi löu • Treân cô sôû lyù luaän naøy cho pheùp khaûo
löôïng Q0, töø ñöôøng cong ñaëc tính bôm saùt söï thay ñoåi coät nöôùc bôm coù theå
xaùc ñònh ñöôïc coät nöôùc bôm h. laøm vieäc khi löu löôïng laáy qua oáng thay
ñoåi.
169 170

• Tröôøng hôïp 3: Khaûo saùt moät heä thoáng ñôn

giaûn goàm bôm X, ñaøi nöôùc. Noái lieàn bôm vaø
ñaøi nöôùc laø moät ñöôøng oáng vôùi caùc thoâng soá
ñaõ bieát. Chöa bieát
Qñ Hñ bieát
• Giaû thieát taïi moät thôøi ñieåm khaûo saùt möïc
nöôùc trong ñaøi ñaõ xaùc ñònh Hñ vaø löu löôïng Qb
A
Qx bieát
Vx
duøng taïi B ñaõ bieát Qx.
B
• Xaùc ñònh traïng thaùi nöôùc ra (vaøo) ñaøi nöôùc X Hx bieát
vaø löu löôïng bôm Qb ?. Maët chuaån
171 172

So saùnh HA vaø HA(*): Vôùi Qx ñaõ xaùc ñònh (Vx bieát), xaùc ñònh dhAB vaø töø ñoù
coät nöôùc ño aùp taïi A (chaân ñaøi) laø HA(*):
Neáu HA >HA(*) taêng giaù trò giaû thieát Qb vaø
HA(*) =Hx+dhAB+V02/2g
ngöôïc laïi. Choïn giaù trò Qb khi: HA = HA(*)
So saùnh HA(*) vaø Hñ coù 2 khaû naêng xaûy ra:
Löu löôïng nöôùc ñi vaøo ñaøi laø : Qñ =Qb –Qx. - Neáu HA(*) > Hñ nöôùc ñi vaøo ñaøi vôùi löu luôïng Qñ
Neáu HA(*) < Hñ nöôùc ñi ra khoûi ñaøi vôùi löu xaùc ñònh nhö sau:
luôïng Qñ xaùc ñònh nhö sau: Giaû thieát giaù trò löu löôïng bôm Qb (vôùi Qb > Qx). Töø
quan heä ñöôøng ñaëc tính bôm xaùc ñònh coät nöôùc bôm
h vaø töø quan heä toån thaát naêng löôïng xaùc ñònh toån
thaát naêng löôïng trong ñoaïn oáng töø X ñeán A laø dhXA.
Töø ñoù:
HA =h - dhXA
173 174
bichvan.vn 29
Giaû thieát giaù trò Qb (vôùi Qb < Qx). Töø quan heä PHUÏ LUÏC
ñöôøng ñaëc tính bôm xaùc ñònh coät nöôùc bôm h
TÍNH THUÛY LÖÏC DOØNG CHAÛY ÑEÀU
vaø töø quan heä toån thaát naêng löôïng xaùc ñònh
toån thaát naêng löôïng trong ñoaïn oáng töø X ñeán KHOÂNG AÙP TRONG OÁNG TROØN
A laø dhXA. Töø ñoù: BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP TRA BAÛNG
HA =h - dhXA (Xem lý thuyết trong Sách Cấp thoát
So saùnh HA vaø HA(*) . Neáu HA >HA(*) taêng nước - Nguyễn Thống) & bảng tra ở
giaù trò giaû thieát Qb vaø ngöôïc laïi. Choïn giaù trò Bài giảng Chương 6)
Qb khi: HA = HA(*). Löu löôïng nöôùc ñi ra khoûi
ñaøi laø : Qñ =Qx - Qb.
175 176

TÍNH THUÛY LÖÏC DOØNG CHAÛY TRONG OÁNG TROØN
BAÈNG ÑOÀ THÒ nQ
F (h / D) =
PHUÏ LUÏC
D (m) 0.2 i 0.4
h/D F(h/D) ω(h/D) F(h/D) ω(h/D)
0.98 0.0043 0.031 0.0274 0.125 HEÄ SOÁ KHOÂNG ÑIEÀU HOØA
0.97 0.0043 0.031 0.0273 0.125
0.96 0.0043 0.031 0.0272 0.124 GIÔØ CUÛA NÖÔÙC SINH
0.95 0.0043 0.031 0.0271 0.123 HOAÏT
0.94 0.0042 0.031 0.0269 0.123
0.93 0.0042 0.03 0.0267 0.122
0.92 0.0042 0.03 0.0264 0.121 177 178

• Heä soá (ki) (%löu löôïng ngaøy nöôùc sinh hoaït) Qi = k i *Q ngd − max (m3 / s)
Giôø Kh-max Giôø Kh-max
ki 1.25 1.3 1.35 1.5 1.7 2 2.5 ki 1.25 1.3 1.35 1.5 1.7 2 2.5
0-1 3,23 3,20 3,00 1,50 1,00 0,75 0,60 8-9 5,20 5,40 4,90 6,50 6,25 3,50 8,80
1-2 3,25 3,10 3,20 1,50 1,00 0,75 0,60 9-10 5,05 5,00 5,60 6,25 5,50 3,50 6,50
2-3 3,30 3,20 2,50 1,50 1,00 1,00 1,20 10-11 4,85 4,80 4,90 6,25 4,50 6,00 4,10
3-4 3,32 3,20 2,60 1,50 1,00 1,00 2,00 11-12 4,60 4,60 4,70 6,25 5,50 8,50 4,10
4-5 3,25 3,20 3,50 2,50 2,00 3,00 3,50 12-13 4,60 4,50 4,40 5,00 7,00 8,50 3,50
5-6 3,40 3,40 4,10 3,50 3,00 5,50 3,50 13-14 4,55 4,40 4,10 5,00 7,00 6,00 3,50
6-7 3,85 3,80 4,50 4,50 5,00 5,50 4,50
14-15 4,75 4,60 4,10 5,50 5,50 5,00 2,00
7-8 4,45 4,60 4,90 5,50 6,50 5,50 10,20
15-16 4,70 4,60 4,40 6,00 4,50 5,00 6,20
179 180
bichvan.vn 30
Giôø Kh-max
CÂU HỎI ÔN
16-17 4,65 4,40 4,30 6,00 5,00 3,50 10,40
Chiều cao ñáy bầu ñài nước phụ thuộc:
17-18 4,35 4,30 4,10 5,50 6,50 3,50 9,40
18-19 4,40 4,40 4,50 5,00 6,50 6,00 7,30
áp lực tự do cần thiết của ngôi nhà
bất lợi nhất
19-20 4,30 4,50 4,50 4,50 5,00 6,00 3,80
20-21 4,30 4,50 4,50 4,00 4,50 6,00 1,70
khoảng cách từ ñài nước ñến nguồn
nước
21-22 4,20 4,80 4,80 3,00 3,00 3,00 1,10
22-23 3,75 3,80 4,60 2,00 2,00 2,00 0,80
cột áp của máy bơm
23-24 3,70 3,70 3,30 1,25 1,25 1,00 0,70 cả 3 câu trên
Sum 100 100 100 100 100 100 100
181 182

CÂU HỎI ÔN CÂU HỎI ÔN

Tiêu chuẩn nước sinh hoạt của Việt Nam ðường kính kinh tế của mạng lưới cấp
theo TC 33-85 qui ñịnh nước cấp cho nước ñược xác ñịnh dựa vào :
nhu cầu sinh hoạt tại ñô thị thỏa : Giá thành của mạng lưới là nhỏ nhất
ðộ pH = 6,5 – 10 Giá thành của mạng lưới và chi phí
Hàm lượng chất không tan < 10 mg/l vận hành là nhỏ nhất
ðộ pH = 6,5 – 8, 5 và hàm lượng chất Tổn thất cột nước trong mạng lưới nhỏ
không tan < 10 mg/l nhất
Số vi trùng trong 1 lít nước bằng 0 Câu a và câu c
183 184

CÂU HỎI ÔN CÂU HỎI ÔN

Dung tích ñiều hòa của ñài nước Phát biểu nào sau ñây là ðÚNG:
KHÔNG phụ thuộc : Mạng lưới cấp nước ở giờ dùng nước
chế ñộ làm việc của trạm bơm cấp 1 nhỏ nhất thì nước chuyển lên ñài nước
chế ñộ làm việc của trạm bơm cấp 2 Mạng lưới cấp nước ở giờ dùng nước
biểu ñồ dùng nước của khu vực lớn nhất thì nước chuyển lên ñài nước
Mạng lưới cấp nước ở giờ dùng nước
trung bình thì nước chuyển lên ñài
nước.
185 186
bichvan.vn 31
CÂU HỎI ÔN
CÂU HỎI ÔN
ðối với van, mệnh ñề nào sau ñây là SAI
Chiều cao ñáy bầu ñài nước phụ thuộc: Van (Khóa K) dùng ñể ñóng mở nước cho
áp lực tự do cần thiết của ngôi nhà từng ñoạn ống.
bất lợi nhất Van 1 chiều chỉ cho nước chảy theo một
khoảng cách từ ñài nước ñến nguồn chiều nhất ñịnh.
nước Van xả bùn ñể tháo nước và bùn khi tẩy
cột áp của máy bơm rửa ñường ống.
Van xả khí ñặt ở vị trí thấp của mạng lưới
ñể xả khí tích tụ trong ống ra ngoài.
187 188

CÂU HỎI ÔN
ðường kính kinh tế của mạng lưới cấp
HEÁT CHÖÔNG
nước ñược xác ñịnh dựa vào :
Giá thành của mạng lưới là nhỏ nhất MAÏNG
NG LÖÔÙI
Giá thành của mạng lưới và chi phí
vận hành là nhỏ nhất CAÁP NÖÔÙC
Tổn thất cột nước trong mạng lưới nhỏ KHU VÖÏC
nhất.
189 190
bichvan.vn 32

Chương 3 - Mạng lưới cấp nước khu vực PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chương 3 - Mạng lưới cấp nước khu vực PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRƯỜNG ðẠICẤP

NỘI DUNG MÔN HỌC

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

Chương 3 ðỊNH NGHĨA

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

PHÂN LOẠI MỘT SỐ ðỊNH NGHĨA

MỘT SỐ ðỊNH NGHĨA MỘT SỐ ðỊNH NGHĨA

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

Nhaän xeùt: Nöôùc töø nguoàn ñeán ñieåm laáy

PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

Nhaän xeùt: Phaùt huy ñöôïc öu MỘT SỐ NGUYÊN TẮC &

Từ vị trí nguồn nước BôP CÁC NGUYÊN TẮC & LƯU Ý

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

ðỘ TIN CẬY HỆ THỐNG

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

THÔNG SỐ YÊU CẦU THIẾT KẾ MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

• Khái niệm về ñường kính kinh tế:

PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

ðƯỜNG ỐNG NHỰA

PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống

Ống nhựa uPVC Ống nhựa HDPE

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

Ống nhựa HDPE

PGS. TS. Nguyễn Thống 6m, p=10

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

ỐNG BÊ TÔNG DỰ ỨNG LỰC, NÒNG THÉP

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

ỐNG BÊ TÔNG DỰ ỨNG LỰC

PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống

ỐNG GANG DẺO ỐNG GANG DẺO

L=6m, p=10bar L=6m, p=10bar

ỐNG CẤP THOÁT NƯỚC

KHUỶU (CHUYỂN HƯỚNG DÒNG CHẢY)

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

BÙ (CHUYỂN DẠNG LIÊN KẾT) ỐNG NỐI

ỐNG NỐI T, NỐI THẬP

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

QUY LUẬT THỦY LỰC TRONG QUY LUẬT THỦY LỰC

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống

Quy ñoåi löu löôïng phaân boá ñeàu q

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

TRONG TRƯỜNG HỢP TẠI NÚT CÓ LƯU

PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống

PHƯƠNG TRÌNH NĂNG LƯỢNG CHO

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

PHƯƠNG TRÌNH NĂNG CHÚ Ý

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

Coâng thöùc kinh nghieäm: di(m)=(0,8 1,2)Qi0,42 Q2

CẤP THOÁT NƯỚC CẤP THOÁT NƯỚC

KHÁI NIỆM VỀ TUYẾN TUYẾN ỐNG CHÍNH