Yamang Tubig

Ang ibig sabihin ng yamang tubig (water resources sa Ingles) ay mga likas na yaman na ating
pinagkukunan sa mga anyong tubig tulad ng isda, perlas, alimango, at marami pang iba.
Mahalaga ito sa atin sapagkat dito tayong madalas nabubuhay lalung-lalo na ang mga
pangingisda kung saan ang yamang tubig ay ginagawa nilang paghahanap-buhay. 
Tayo ay sagana sa yamang tubig sapagkat ang Pilipinas ay pinapaligiran ng tubig ngunit dahil sa
pag-aabuso ng tao, tulad ng paggagamit ng dinamita, unti-unting nauubos ang ating mga yamang
tubig. Kaya naman, dapat nating alagaan ng mabuti ang ating kalikasan.
Kahalagahan ng Yamang Tubig sa ekonomiya
Ang kahalagahan ng yamang tubig ay dito tayo na kakakuha ng makakain natin at dito patao mag
kakaroon ng hanap buhay katulad nalamang ng pa ngingisda, at yung mga magagandang
talon,magagandang maga beach kaya maraming dumadalong turista sa ating bansa kaya dahil
don na pag mamalaki natin sa mga turista kung gano kaganda ang yamang tubig ng pilipinas
kaya ito ay napaka mahalaga.

Pagkasira:
Nasisira ang ating yamang tubig dahil sa pagtatapon ng mga basura rito ng mga taong malapit
kayat ito ay nagiging madumi. Isa rin ang mga pabrikang nagdudulot ng pagkakaroon ng mga
kemikal sa yamang tubig dahil ditto sila nagtatapon ng mga ginamit nilang maduduming at
nagamit nan a kemikal sa kanilanag produkto. Isa rin ang pag gamit ng dinamita kayat nasisira
ang mga yamang dagat at mga koral kaya’t nauubos at namamatay ang mga isadang
pinagkukunan ng hanap buhay at panganagailangan ng mga tao upang mabuhay sa pang araw-
araw. Maraming ginagawa ang mga tao na nagdudulot ng malaking pagkasira ng yamang tubig
sa ating bansa

Pagpapanatili:
Maari nating mapanatili ang yamang tubig kung ang mga nangingisda ay may disiplina at iisipin
ang mga taong makikinabang rin sa mga ito. Kailangan nating hindi magtapon ng basura sa mga
dagat o ilog upang hindi ito maging madumi. Kailanagan ding pagbawalan ang pabrikang
malapit sa mga yamang tubig upang hindi mapunta ditto ang maduduming nagamit nila na
nagdudulot ng pagkasira nito. Gayon paman kailangan ng bawat isa ng mga disiplina at
matalinong paggamit sa mga yamang tubig upang hindi maubos at masira.
Yamang Enerhiya

ang enerhiya (mula sa Griyego ἐνέργεια - energeia, "aktibidad, operasyon", mula

sa ἐνεργός - energos, "aktibo, gumagana"o lakas ay isang eskalar na pisikal na dami na
naglalarawan ng halaga ng gawa na maaaring gawin sa pamamagitan ng puwersa. Katangian ng
mga bagay at kaparaanan ang enerhiya na nasasaklaw ng batas ng pangangalaga (law of
conservation). May ilang mga iba't ibang mga anyo ng enerhiya na kayang magpaliwanag sa mga
kilalang likas na pangyayari. Kabilang (ngunit hindi limitado) sa mga anyo ng enerhiya ang
enerhiyang kinetiko, potensiyal, init, grabitasyonal, tunog, liwanag, nababanat, at
elektromagnetiko. Kadalasang binibigyan ng pangalan ang uri sa kaugnay na puwersa nito.
Malaking tulong ang yamang enerhiya sa mga tao para sa ikagagaan at ikauunlad ng pamumuhay
nito. Halimbawa ng yamang enerhiya ay ang kuryente o elektrisidad. Ito ay ginagamit natin sa
pang-araw. Sa pagluluto, nandyan ang rice cooker, sa paglalaba, ang gamit natin ay washing
machine para hindi tayo mapagod masyado sa paglalaba, ang gamit nating ilaw sa gabi para
maliwanag ang ating bahay at kapaligiran. Halos lahat ng gamit natin ngayon ay
nangangailangan ng kuryente. Sa mga negosyo, kasama sa pag-unlad nito ay ang paggamit ng
yamang enerhiya.

Pagkasira:
Ito ay kinakapos dahil sa hindi wastong paggamit ng tao rito. Tulad na lamang ng kanilang
pagsasaksakng mga gamit kahit hindi nila ito kailangan at dumadagdag pa sa pagkukunsumo ng
elektrisidad na nagdudulot ng kakapusan. Isa rin ang paggamit ng napakaraming gadyet o
aplayanses na nakakadagdag sa kakapusan ng kuryente. Na nagpapakita na kahit sa maliit na
bagay ito parin ay nakakaapekto sa kakapusan ng isang yamang enerhiya. Ang pagkasira ng
isang yamang enerhiya ay dulot narin ng hindi wastong paggamit ng mga tao at hindi matalinong
pagiisip kung paano nila ito gagamitin.

Pagpapanatili:
Mapapanatili natin ang pagkokonsumo nito kung tayo ay magkakaroon ng tamang kaalaman
kung paano ito gagamitin ng tama at maayos sa pang-araw-araw dahil kung ito ay kinakapos
ngayon paano pa ang mga susunod na henerasyon paano tayo mabubuhay kung walang
elektrisidad, paano gagana ang lahat ng ating ginagamit sa pang-araw-araw upang mapadali ang
ating pamumuhay. Kilanagan lang natin ng pagtitipid at mahusay na paggamit neto at nasasaatin
din ang desisyon kung paano ito gagamitin at hindi lulubusin.
Yamang Gubat

Isang mahalagang yaman ng bansa ang kagubatan. Dito makikita ang iba't ibang uri ng matitibay
na punongkahoy. Sa pagitan ng mga punongkahoy ay tumutubo ang iba't ibang uri ng halaman
gaya ng pako, orkidyas at iba pa. Sa kagubatan din naninirahan ang ,mga ligaw na hayop tulad
ng tamaraw, baboy damo, usa at mga ibon. 
Ang ating kagubatan ay mayaman din sa kawayan, pawid, ratan at yantok. Ito ay mga katutubong
kagamitan sa pagtayo ng bahay kubo. Sa ngayon ginagamit ang rattan at yantok sa paggawa ng
muwebles at palamuti. Ang mga kasangkapang mula sa hilaw na sangkap ay tinatangkilik ng
marami nating kababayan at ganoon din sa ating bansa.

Pagkasira:
Ang pagkasira ng kagubatan ay ang pagpuputol ng mga puno o illegal logging na nagdudulot ng
baha at makakapinsala sa ating mga kapakligiran at mga iba pang pinagkukunang yaman
nagdudulot din ito ng pagbagsak ng lupa dahil sa wala ng smisipsip na puno sa mga tubig. Isa rin
ang pangangaso na walang pahintulot at lubos na pagpatay ng mga hayop upang ibenta at
pagkakitaan ng mga taong naghahanap buhay gamit ang mga ito na hindi man lang iniisip ang
mga buhay ng kanilang mga pinapatay at iba pang hayop na nawawalan ng tirahan dahil sa
kanilang kagagawan

Pagpapanatili:
Maari nating mapanatili ang kagubatan kung tayo ay magtatanim ng mga puno at
pangangalagaan natin angh ating kalikasan. Kialangan din nating ng sisiplina sa mga hayop at
isipin natin ang kapakanan nila dahil kung tayo lamang ay nagbebenta ng nagbebenta at
pinakikinabangan natin sila puwedeng silang mauos at sa susunod na henerasyon ay sila ay
mawawala na ng tuluyan. Kailangan natin humanap ng ibang pagkakakitaan upang sag anon ay
mapigilan natina nag pagkasira at pagkaubos ng yamang gubat at sag anon ay makikita pa ng
susunod na henerasyon ang ganda na ibinigay ng diyos.
Yamang Lupa

Lupa ay napakahalaga para sa planta paglago, kaya ito ay ang mga pundasyon ng lupa na
nakabatay sa ecosystem. Lupa ay mahalaga para sa iba pang mga kadahilanan pati na rin.
Halimbawa, maaari itong alisin ang ilang mga mapanganib na kemikal mula sa tubig at masira
wastes.
Kahit Renewable, lupa tumatagal ng isang napaka-haba ng oras upang bumuo-up sa daan-daang
mga milyon-milyong mga taon. Kaya, mula sa pantao buhay span, lupa ay isang nonrenewable
mapagkukunan. Ito din ay patuloy na maubos ng nutrients sa pamamagitan ng paglago ng
halaman, at bagbag sa pamamagitan ng hangin at tubig. Halimbawa, maling paggamit ng lupa
sanhi ng isang malaking halaga ng ito sa simpleng pumutok ang layo sa 1930s sa panahon ng
Bowl Alikabok . Lupa ay kailangang gamitin nang matalino upang panatilihin ito para sa
hinaharap. Conservation kasanayan isama tabas araro at terracing. Parehong bawasan lupa
pagguho ng lupa. Lupa din ay dapat na protektado mula sa nakakalason wastes.

Pagkasira:
Ang maling pag-gamit ng yamang lupa tulad nalang ng pag tatapon ng basura na nagdudulot ng
baha sa atin mga lugar. Ito rin ay nakakaapekto sa ating mga kababayang nasa mabababang lugar
na nagududulot ng kanilang kamatayan. Lubos na nakakaapekto rin ang pagbabago sa natural na
imprastraktura nito na kapag ang isang yamang lupa ay nasira ito ay makakaapektoi sa lahat ng
nasa kapaligiran at sang katauhan. Nasisira rin ang yamang lupa dahil sa lubos na pangaabuso ng
mga tao at sa huli sila rin ang maapektuhan nito.

Pagpapanatili:
Mapapanatili natin ang yamang lupa kung didisiplinahin natin ang atin mga sarili. Tulad nalng
ng hindi pagtatapon ng kung saan-saan. Isa rin ang paggamit sa matalinong paraan upang hindi
ito maubos ng tuluyan at ang lahat ng makikinabang ay mabigyan ng sapat at hindi sila
magkakaroon ng kakapusan. Ailangan din natin masolusyonan ang pagiging walang disiplina ng
ating mga sarili kung gayon tayo’y mapanatili an gating piagkukunang yaman.
Yamang Mineral

Ang yamang mineral ay ang mga likas na yaman mula sa kalikasan. Natural ito at di gawa ng tao.
Makukuha ito sa pamamagitan ng pagmimina. Ang yamang mineral ay nagagamit pero hindi
napapalitan dahil wala itong buhay. Mauubos ang yamang mineral sa katagalang panahon dahil
hindi ito tulad ng ibang likas na yaman na pwedeng palitan .Ang mga produktong galing sa lupa
na kinakailangan ng mga mamamayan sa pang araw-araw na pamumuhay.Ang mga mina ng
bansa ay ikinukonsider na Yamang Mineral.Ito ay ang mga Yamang Mineral.Ang mga
halimbawa ay ang tanso,nikel,bakal,ginto,silica,chromium at apog.

Pagkasira:
Nasisira ang yamang mineral dahil sa lubos na pagmimina ng mga tao. Dahil sa kanilang lubos
na pagkasarili ng mga taong ginagamit ito at pinagkakakitaan. Dahil sa kanila nauubos ang mga
yamang mineral kaya’t ang iba ay hindi na nakakakinabang at nagdudulot na ng kakapusan dahil
sa hindi nila matalinong paggamit nito . Isa rin ang dahilan dahil sa lubos na pagaangkat sa ibang
bansa kaya tang iba ay kuha nalang ng kuha basta basta at hindi na iniisip ang iba kung sila ba ay
maapekktuhan basta’t sila ay kumita.

Pagpapanatili:
Kailangan natin ng disiplina sap ag aangkat nito dahil kung tayo ay labas ng labas ito na ay
magkukulang at magdudulot ng kakapusan sa ating lipunan at sila ay hindi na makikinabang.
Kailangan din natin tigilan ang lubos na pagmimina sa ating bansa dahil kapag ito ay lubos-
lubusan na ito ay mawawala at sa susunod na henerasyon tayo ay mawawalan ng pinagkukunang
yaman.