ISI KANDUNGAN HALAMAN 1.

0 PENGENALAN

Pada penghujung abad ke-19, perkembangan militerisme di Jepun telah mengheret negara
1.0 PENGENALAN ...................................................................................................................... 2 tersebut ke dalam kancah Perang Dunia Kedua (1939-1945) yang dianggap sebagai detik

2.0 PENDUDUKAN JEPUN DI TANAH MELAYU ................................................................... 3 permulaan kepada perluasan dasar Jepun. 1 Menurut Chaphekar, kemenangan Jepun dalam

3.0 KESAN NEGATIF SOSIO-EKONOMI PENDUDUKAN JEPUN DI TANAH MELAYU peperangan dengan China (1894-1895) dan Russia (1904-1905) telah membuka mata kuasa-

TERHADAP MASYARKAT TEMPATAN. .......................................................................... 4 kuasa Eropah untuk lebih berhati-hati terhadap empayar Jepun yang berada di bawah

3.1 KEMELESETAN EKONOMI ....................................................................................... 4 pemerintahan Maharaja Meiji yang di anggap sebagai bapa pemodenan Jepun.2

3.2 MASALAH INFLASI .................................................................................................... 6

Dasar perluasan kuasa Jepun ini adalah didorang oleh perkembangan perusahaan dan
3.3 PASARAN GELAP (BLACK MARKET) .................................................................... 7
perdagangan Jepun. Menurut Isa, hegemoni politik adalah satu keperluan bagi Jepun untuk
3.4 PENINDASAN TERHADAP ORANG CINA .............................................................. 8
menguasai pasaran dan bahan mentah.3 Perkara ini dibuktikan oleh Chaphekar apabila popolusi
3.5 TARAF KESIHATAN YANG MEROSOT .................................................................. 9
rakyat Jepun meningkat daripada 50 million pada tahun 1990 kepada 90 million pada tahun 1940
3.6 PENGHINAAN TERHADAP AGAMA ....................................................................... 9
yang menyebabkan Jepun tidak dapat menampung populasi yang sebesar itu dan berhasrat untuk
4.0 KESAN POSITIF SOSIO-EKONOMI PENDUDUKAN JEPUN DI TANAH MELAYU
meluaskan industri-industri Jepun di negara-negara yang mempunyai sumber bahan mentah yang
TERHADAP MASYARKAT TEMPATAN. ........................................................................ 10
banyak bagi keperluan-keperluan rakyatnya. 4 Asia Tenggara yang mempunyai keperluan bahan
4.1 PENERAPAN NILAI PERPADUAN, NASIONALISME DAN PEMIKIRAN
mentah yang banyak seperti Jadual 1 menjadi lokasi pilihan utama kepada Jepun untuk
BAHARU. .................................................................................................................... 10
dieksploitasi. Namun apa yang akan dibincangkan dalam penulisan ini adalah lebih
4.2 MEMUPUK KEBERANIAN DAN JATI DIRI .......................................................... 11
mengfokuskan di wilayah Tanah Melayu dari segi kesan-kesan yang dialami oleh masyarakat
5.0 KESIMPULAN ....................................................................................................................... 12
tempatan daripada pelbagai aspek terutamanya sosio-ekonomi.
6.0 BIBLIOGRAFI ....................................................................................................................... 13

7.0 LAMPIRAN ............................................................................................................................ 15

1
Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1942-1945 : (Tumpuan di Negeri Kedah), (Kuala
Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992), hlm. 1.
2
S.G. Chaphekar, A Brief Study of The Malayan Campaign 1941-42, (Poona : Maharashtra Militarisation Board,
1960), hlm. 7.
3
Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1942-1945 : (Tumpuan di Negeri Kedah), (Kuala
Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992), hlm. 1.
4
S.G. Chaphekar, A Brief Study of The Malayan Campaign 1941-42, (Poona : Maharashtra Militarisation Board,
1960), hlm. 7.

1 2
2.0 PENDUDUKAN JEPUN DI TANAH MELAYU 3.0 KESAN NEGATIF SOSIO-EKONOMI PENDUDUKAN JEPUN DI TANAH MELAYU

Penaklukan Jepun di Tanah Melayu seperti dalam Peta 1 di bahagian lampiran, bermula TERHADAP MASYARKAT TEMPATAN.

dengan pendaratan tentera Jepun di Singora dan Patani, Thailand serta Kota Bharu, Kelantan
3.1 KEMELESETAN EKONOMI
pada 8 Disember. Serangan ini dilakukan melalui tiga penjuru iaitu di bahagian utara melalui
Kehidupan penduduk tempatan semasa pendudukan Jepun dilihat merosot dengan begitu
Jitra, Jalan Keroh-Grik dan melalui Pantai Timur. 5 Tindak balas yang dikenakan oleh pihak
ketara akibat daripada kemelesetan ekonomi. Menurut Ooi Keat Gin, semasa penaklukan Jepun,
British melalui Operasi Matador ternyata gagal dalam menangai kemaraan Jepun sehingga
British telah mengamalkan Dasar Bumi Hangus bagi menghalang Jepun untuk mengambil alih
mereka berjaya menembusi kubu-kubu Britsh dengan mudah. Hal ini dinyatakan apabila strategi
kegiatan ekonomi perlombongan bijih timah, penanaman padi dan penghasilan getah.9 Perkara
dan taktik yang digunakan oleh British ternyata mempunyai kelemahan yang banyak apabila
ini telah menyebabkan penduduk tempatan yang terdiri daripada kaum Melayu, Cina dan India
mereka mengambil keputusan untuk bertahan sahaja daripada serangan Jepun di sesetengah
mengalami kebuluran. Dengan demikian menurut Krastoska di dalam bukunya The Japanese
tempat seperti Kedah. 6 Pada 11 Januari 1942, Jepun berjaya menduduki Kuala Lumpur dan
Occupation of Malaya: A Social and Economic History, makanan merupakan kunci utama
seterusnya mara sehingga menakluk Kajang dan Klang. Kejayaan Jepun yang berakhir di
kepada kestabilan di kawasan Asia semasa perang. 10 Hal ini kerana, ketika perang jalan
Singapura pada tanggal 15 Februari 1942 menandakan bahawa seluruh tanah Melayu telah jatuh
perdagang laut lumpuh sama sekali untuk aktiviti perdagangan eksport dan import. Perkara ini
ke tangan Jepun. Jepun yang membawa slogan Asia untuk orang Asia dan Kemakmuran Bersama
diburukkan lagi apabila negara-negara lain seperti Thailand, Burma, Java dan Indochina seperti
Asia Timur Raya telah mempengaruhi pemikiran orang tempatan di Tanah Melayu. 7 Oleh itu kita
dalam Jadual 2 tidak dapat mengeksport beras kepada Tanah Melayu akibat daripada Dasar
dapat lihat sewaktu kemasukan Jepun, orang tempatan seolah-oleh menyambut baik kedatangan
Bumi Hangus. Oleh itu, Jepun telah mempromosikan usaha penanaman padi bagi meningkatkan
mereka yang dianggap sebagai penyelamat. 8 Apakah benar kedatangan Jepun ini sebagai
pengeluaran domestik di Tanah Melayu. Antara usaha Jepun adalah membenarkan ladang getah
penyelamat ? Oleh hal demikian, kita akan melihat dan membincangkan kesan-kesan sosio-
ditebang untuk dijadikan sawah. Usaha Jepun dilihat berjaya dalam meningkatkan penghasilan
ekonomi yang dialami oleh masyarakat tempatan di Tanah Melayu secara kritis bagi melihat
padi di mana menurut statistik, penghasilan padi meningkat dari 160,000 tan kepada 635,000 tan
apakah benar penaklukan Jepun ini sebagai penyelamat.
pada tahun 1940-an.11 Namun adakah peningkatan ini dilihat mampu menstabilkan taraf hidup

5
Ho Hui Ling, “Zaman Pendudukan Jepun di Tanah Melayu, 1941-1945 : Penentangan Orang Cina Melalui
Malayan People’s Anti Japanese Army (MPAJA).” dalam Malaysia Dari Segi Sejarah, Bil.37, (2009), hlm. 109.
6
Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1942-1945 : (Tumpuan di Negeri Kedah), (Kuala
9
Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992), hlm. 13. Ooi Keat Gin, Warisan Wilayah Utara Semenanjung Malaysia, (Pulau Pinang : Penerbit Universiti Sains Malaysia,
7
Patricia Pui Huen Lim, Diana Wong, War and Memory in Malaysia and Singapore, (Singapura : Institute of 2012), hlm. 175.
10
Southeast Asian Studies, 2000), hlm. 5. Paul H. Krastoska, The Japanese Occupation of Malaya: A Social and Economic History, (Australia : Allen &
8
Ahmad Ali Seman, et.al, Dasar Ekonomi Jepun di Semenanjung Tanah Melayu Semasa Perang Dunia Kedua, Unwin, 1998), hlm. 247.
11
(Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pusataka, 2014), hlm. 7. Ibid, hlm. 248.

3 4
penduduk tempatan ? Ini ternyata tidak apabila Jepun hanya mengeksport beras kepada Kampung Melayu Renggam, Kluang, “saya terpaksa mengikat perut jika tananam yang ditanam

negaranya sendiri, wilayah takluknya di wilayah selatan dan kuasa paksi.12 belum menjadi lebih-lebih lagi adik-beradik saya tujuh orang, masa itu ubi kayu yang masih

kecil pun sudah dicabut untuk direbus.” katanya pada Bernama.18

Kesengsaraan penduduk tempatan disebabkan kemelesetan ekonomi dihuraikan oleh Isa

Othman di mana zaman pendudukan Jepun ini digelar sebagai Zaman Ubi Kayu. 13 Perkara ini 3.2 MASALAH INFLASI

adalah kerana ketidakcukupan pengeluaran beras untuk menampung keperluan penduduk

Inflasi menurut Dwivedi ialah peningkatan yang amat ketara dan berterusan terhadap
tempatan telah menyebabkan Jepun menggalakkan penduduk tempatan menanam untuk makanan
harga umum dalam tempoh masa yang panjang atau dengan maksud yang mudah ialah, “too
sendiri seperti sayur-sayuran, jagung dan ubi kayu. Selain itu, taraf hidup penduduk tempatan
much money chasing too few goods”. 19 Inflasi semasa pendudukan Jepun di Tanah Melayu
juga dilihat merosot apabila sistem catuan beras diperkenalkan oleh Jepun melalui Rice
dihuraikan oleh Layton dalam bukunya Japanese Military Administration in Malaya and The
Purchasing Cards. 14 Sistem ini membenarkan peruncit untuk menjual beras hanya kepada
Philippines, yang telah menyebabkan penduduk tempatan patah semangat disebabkan oleh
mereka yang berdaftar sahaja. Hal ini bertambah rumit apabila syarikat-syarikat Jepun yang 20
kekurangan barangan keperluan yang kritikal dan nilai wang yang mengalami susut nilai.
dikenali sebagai kaisha telah diberi kuasa untuk memonopoli urusan pembelian padi dan
Perkara ini menurut Syazwanuddin adalah kerana hasil pengeluaran produk pertanian yang
pengawasan ke atas kilang padi. Sebagai contohnya di Kedah syarikat tersebut adalah Daimaru
semakin berkurang dan ditambah lagi dengan strategi Jepun dengan memperkenalkan wang
dan Mitsubishi Shi Shoji.15 Perkara ini dapat dilihat melalui rekod Food Control Department
kertas yang dikenali sebagai ‘Wang Pokok Pisang’ seperti dalam Gambar 1, yang menjadikan
yang ditubuhkan oleh Pendtadbiran Tentera Jepun seperti dalam Jadual 3 di mana kadar catuan
ekonomi Tanah Melayu berada di paras inflasi. 21 Berikutan cetakan wang tanpa kawalan
16
yang dikenakan kepada Singapura amat ketara penurunannya. Walaupun jika dilihat masih ada
menyebabkan lambakan dan kejatuhan nilai sedangkan barang yang ingin diperoleh adalah
pembahagian beras di setiap wilayah di Tanah Melayu namun apakah masyarakat tempatan yang
terhad dan berkurangan. Dalam masa dua bulan, 65 juta wang Jepun berada dalam edaran dan
kebanyakannya adalah miskin tegar mampu untuk membeli beras dengan harga yang begitu
pada bulan Februari 1943 terdapat 285 juta wang kertas.22 Menurut Ghazali, keadaan yang telah
17
mahal iaitu pada kadar harga maksima $35.00 sepikul. ? Bagi keluarga Abu Bakar Sentol dari
sedia buruk ditambah lagi dengan pengeluaran wang Jepun yang begitu banyak sehingga ianya

12
tidak berharga telah menyebabkan pengeluaran barangan utama dikawal dan permit dikenakan
Akashi Yoji, Yoshimura Mako, New Perspective on the Japanese Occupation in Malaya and Singapore, 1941-
1945, (Singapura : NUS Press, 2008), hlm. 117.
13 18
Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1942-1945 : (Tumpuan di Negeri Kedah), (Kuala Bernama, “ Peritnya Kehidupan Dijajah,” Sinar Harian, (30 Ogos 2012).
19
Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992), hlm. 83. D.N.Dwivedi, Macroeconomics, Theory and Policy, (New Delhi : Tata McGraw-Hill Publishing Company
14
Paul H. Krastoska, The Japanese Occupation of Malaya: A Social and Economic History, (Australia : Allen & Limited, 2005), hlm. 389.
20
Unwin, 1998), hlm. 251. Horner Layton, Japanese Military Administration in Malaya and The Philippines, (Michigan : Xerorx Company,
15
Ibid, hlm. 87-88. Ann Arbor, 1973), hlm. 225-226.
16 21
Ibid, hlm. 252. Muhamad Aliemran Norasid, Periuk Nasi, (Kuala Lumpur : Oarorang Idea, 2015), hlm. 70.
17 22
Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1942-1945 : (Tumpuan di Negeri Kedah), (Kuala Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1942-1945 : (Tumpuan di Negeri Kedah), (Kuala
Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992), hlm. 90. Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992), hlm. 81.

5 6
bagi semua pengangkutan dan perdagangan. 23 Bukan itu sahaja, Jepun juga ingin menguasai dan $35. 27 Perkara ini jelas dapat digambarkan bahawa kesengsaraan yang dihadapi oleh

kewangan penduduk tempatan dengan membekukan wang deposit di bank dan menubuhkan penduduk tempatan di mana apakah mereka mampu untuk membeli barangan keperluan dengan

cawangan bank Jepun antaranya ialah Southern Regions Development Bank, Bank Yokohama harga yang begitu mahal ?
24
dan People’s Bank dalam usaha meluaskan kuasa kewangan Jepun. Jadi, ianya akan
3.4 PENINDASAN TERHADAP ORANG CINA
memudahkan penguasaan dan eksploitasi ekonomi oleh Jepun terhadap penduduk tempatan.
Pendudukan Jepun di Tanah Melayu jika dilihat daripada aspek sosial kesan negatif yang
3.3 PASARAN GELAP (BLACK MARKET)
dihadapi oleh penduduk tempatan adalah dari segi layanan mereka terhadap kaum yang dibeza-

Salah satu kesan negatif yang dapat dikesan dengan mudah adalah kewujudan pasaran bezakan. Namun dasar dan layanan Jepun terhadap orang Cina adalah lebih kejam berbanding

gelap ataupun black market. Menurut Krastoska, akibat daripada pengangguran, penduduk dengan orang Melayu dan India. Menurut Ho Hui Ling dalam artikelnya, perkara ini terjadi

tempatan terpaksa menjual barang-barang peribadi mereka untuk mendapatkan wang dan Jepun akibat sentimen anti-Jepun yang muncul di kalangan orang Cina ketika Jepun menakluki

hanya membenarkan satu amalan iaitu penggabungan jualan swasta dengan perdagangan haram Manchuria pada tahun 1931 dan penglibatan orang Cina di Tanah Melayu semasa Perang Cina-

bagi barang-barang kawalan.25 Timbul persoalan mengapa Jepun membenarkan amalan ini dan Jepun pada tahun 1937 lalu kaum Cina telah menubuhkan Malayan Anti-Imperialist League dan

tidak mengambil tindakan ke atas pasaran gelap ? Hal ini adalah kerana sikap pihak Jepun yang China Relief Fund bagi membantu Tentera Pembebasan Nasional iaitu Nanyang National

tidak campur tangan, mendiamkan diri, rasuah, pilih kasih dan orang Jepun sendiri terlibat Salvation Movement.28 Apabila Jepun berjaya menakluk Tanah Melayu, menurut Cheah, mereka

dengan penyeludupan menjadikan pasaran gelap dan penyeludupan bertambah. 26 Kegiatan mula melakukan operasi terhadap elemen-elemen anti-Jepun. Operasi ini dikenali sebagai “Sook

pasaran gelap ini mewujudkan inflasi dan dilihat sebagai kesan negatif kepada penduduk Ching” atau “Operation Clean-up” ke atas orang Cina di Tanah Melayu. 29 Secara ringkasnya

tempatan kerana makanan-makanan asas seperti beras putih berharga 6 sen sekati pada bulan operasi ini membawa kepada kekejaman kepada orang Cina, sebagai contohnya di Kedah,

Disember 1941, gula putih 8 sen sekati, telur 3 sen sebiji manakala pada bulan Disember 1943, operasi ini berlaku di Batu Kapur, Sungai Petani di mana orang Cina dipaksa untuk mengorek

harga ini meningkat kepada $2.50, $3.80 dan 28 sen. Pada bulan Disember 1944 ia meningkat lubang kubur besar terlebih dahulu sebelum dibunuh. 30 Manakala di Jalan Besar Singapura,

kepada $8.20, $18.00 dan $1.25. Lalu pada bula Ogos 1945, meningkat lagi kepada $75, $120, orang Cina dikumpulkan dan diseksa di dalam parit yang berisi air dan dikelilingi oleh dawai-

23 27
Ghazali Mayudin, Johor Semasa Pendudukan Jepun 1942-1945, (Jabatan Sejarah Malaysia : Universiti Victor Purcell, Orang-orang Cina di Tanah Melayu, (terj.), (Skudai : Penerbit Universiti Teknologi Malaysia,
Kebangsaan Malaysia, 1978), hlm. 47. 1997), hlm. 277.
24 28
Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1942-1945 : (Tumpuan di Negeri Kedah), (Kuala Ho Hui Ling, “Zaman Pendudukan Jepun di Tanah Melayu, 1941-1945 : Penentangan Orang Cina Melalui
Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992), hlm. 81. Malayan People’s Anti Japanese Army (MPAJA).” dalam Malaysia Dari Segi Sejarah, Bil.37, (2009), hlm. 111.
25 29
Paul H. Krastoska, The Japanese Occupation of Malaya: A Social and Economic History, (Australia : Allen & Cheah Boon Kheng, Red Star Over Malaya : Resistance and Social Conflict During and After the Japanese
Unwin, 1998), hlm. 167. Occupation of Malaya, 1941-1946, (Singapura : Singapore University Press, 1983), hlm. 21.
26 30
Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Kumpulan Esei Oleh Pelajar-Pelajar USM, (Pulau Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1942-1945 : (Tumpuan di Negeri Kedah), (Kuala
Pinang : Universiti Sains Malaysia, 1989), hlm. 38. Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992), hlm. 102.

7 8
dawai berduri. 31 Yang paling kejam apabila kepala mangsa dipotong dan dipamerkan di dijadikan kubu. Selain itu, orang Islam tidak dapat menyambut hari kebesaran kerana tarikh,

kawasan-kawasan utama di sesebuah negeri Melayu kepada orang ramai.32 waktu, tepat untuk sembahyang dan puasa tidak dapat ditentukan. Lebih buruk, mereka yang

ingin menunaikan haji terpaksa dilupaka akibat daripada kemelesetan ekonomi dan pula dipaksa
3.5 TARAF KESIHATAN YANG MEROSOT
untuk sujud kepada matahari terbit yang melambangkan penyembahan kepada Maharaja Jepun. 36
Semasa pendudukan Jepun, taraf kesihatan penduduk tempatan melalui kenyataan
Tindakan Jepun ini bukan sahaja telah mencabuli tetapi dianggap sebagai satu penghinaan
Krastoska adalah merosot akibat kekurangan makanan lalu penduduk tempatan tidak
kepada agama sesuatu kaum.
memperoleh zat makanan yang cukup dan ini menyumbang kepada peningkatan yang besar
4.0 KESAN POSITIF SOSIO-EKONOMI PENDUDUKAN JEPUN DI TANAH MELAYU
jumlah bilangan kematian akibat daripada pelbagai penyakit. 33 Melalui Jadual 4, apa yang dapat
TERHADAP MASYARKAT TEMPATAN.
dilihat ialah statistik kematian yang berlaku akibat daripada pelbagai penyakit antaranya ialah

Malaria, Tuberculosis (Batuk Kering), Beri-beri, Pneumonia, Cirit-birit dan Sawan bayi.34 Selain 4.1 PENERAPAN NILAI PERPADUAN, NASIONALISME DAN PEMIKIRAN BAHARU.

itu di negeri-negeri lain seperti di Johor, angka kematian yang berdaftar dalam tahun 1942 ialah
Secara keseluruhan, agak sukar untuk membicarakan tentang kesan positif yang diperoleh
35
10,296 orang meningkat kepada 17,895 orang dalam tahun 1943. Perkara ini jelas
oleh masyarakat tempatan semasa pendudukan Jepun kerana negatifnya lebih menonjol. Namun
menggambarkan kepada kita Jepun tidak menitikberatkan hal-hal kesihatan penduduk tempatan.
jika diberi penekanan yang mendalam barulah aspek-aspek positif itu dapat dikesan. Sebagai
Walaupun terdapat pusat-pusat kesihatan seperti hospital namun kelengkapan perubatan yang
contohnya melalui sistem pendidikan yang diperkenalkan, di mana Jepun telah memansuhkan
tidak mencukupi dan diberi keutamaan kepada kelas-kelas Jepun sahaja.
sekolah-sekolah vernakular dan menjadikan sekolah awam yang terdiri daripada pelbagai

3.6 PENGHINAAN TERHADAP AGAMA kaum.37 Bagi pendapat Halinah Bamadhaj, pembaharuan sistem ini mempunyai kebaikan dari

segi memberi peluang kepada pelajar berbilang bangsa untuk bercampur lalu dapat memupuk
Perkara ini dapat dilihat melalui masyarakat Melayu di mana Jepun membenarkan agama
perpaduan kaum di peringkat rendah. 38 Selain itu, bagi pendapat penulis sendiri, kekalahan
Islam diamalkan namun tindakan Jepun tanpa sedar telah mencemarkan amalan agama Islam.
British dalam peperangan dengan Jepun di Tanah Melayu telah membuka mata masyarakat
Sebagai contohnya mereka menggunakan masjid sebagai tempat untuk makan, minum, tidur dan
tempatan bahawa orang-orang Asia mampu mengalahkan kuasa-kuasa Eropah yang kuat di mana
31
Abdul Samad Ismail, Memoir A. Samad Ismail di Singapura, (Bangi : Universiti Kebangsaan Malaysia, 1993),
hlm. 199. selama ini British dianggap oleh penduduk tempatan sebagai penyelamat. Kesedaran-kesedaran
32
Ho Hui Ling, “Zaman Pendudukan Jepun di Tanah Melayu, 1941-1945 : Penentangan Orang Cina Melalui
Malayan People’s Anti Japanese Army (MPAJA).” dalam Malaysia Dari Segi Sejarah, Bil.37, (2009), hlm. 112.
33 36
Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Kumpulan Esei Oleh Pelajar-Pelajar USM, (Pulau Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Satu Esei Kumpulan Pelajar 1986-1987, (Pulau Pinang :
Pinang : Universiti Sains Malaysia, 1989), hlm. 277. Universiti Sains Malaysia, 1988), hlm. 21.
34 37
Ibid, hlm. 276. Ahmad Sohaimi Lazim, Dasar dan Kesan Pendidikan Jepun di Tanah Melayu 1941-1945, (Kuala Lumpur :
35
Ghazali Mayudin, Johor Semasa Pendudukan Jepun 1942-1945, (Jabatan Sejarah Malaysia : Universiti Dewan Bahasa dan Pustaka, 2014), hlm. 36.
38
Kebangsaan Malaysia, 1978), hlm. 47. Ibid, hlm. 36

9 10
ini mula timbul apabila Jepun yang membawa semangat ‘Asia untuk orang Asia’ yang dapat tempatan di kawasan Balik Pulau, Pulau Pinang iaitu, “kita jangan leka, kita mesti bebas dari

menanamkan semangat nasionalisme, penyatuan dan perkembangan ideologi pemikiran politik penjajah, belajar dari semangat Jepun yang gigih dan berani”.43

masyarakat tempatan untuk memperoleh kemerdekaan. Hal ini dapat dibuktikan apabila British
5.0 KESIMPULAN
mengambil semula Tanah Melayu daripada Jepun telah mewujudkan parti-parti politik yang
Secara konklusinya, pendudukan Jepun di Tanah Melayu telah memberikan kesan yang
sebenar-benarnya memperjuangkan kemerdekaan dalam menentang penjajahan antaranya ialah
pelbagai kepada masyarakat tempatan. Kesan ini lebih berpihak kepada aspek negatif daripada
Angkatan Pemuda Insaf (API), PKMM, Angkatan Wanita Sedar (AWAS), Pusat Tenaga Rakyat
aspek positf. Kesusahan dan penderitaan masyarakat tempatan semasa pendudukan Jepun tidak
(PUTERA), Pembela Tanah Air (PETA) dan Hizbul Muslimin.39
dapat digambarkan oleh penulis betapa teruknya keadaan mereka pada ketika itu. Hanya titisan

4.2 MEMUPUK KEBERANIAN DAN JATI DIRI airmata sahaja yang mengalir apabila membaca kisah-kisah hidup masyarakat tempatan sewaktu

Keberanian dan jati diri masyarakat tempatan dapat dilihat melalui usaha Jepun dalam Jepun mula pentadbir Tanah Melayu. Sikap agresif Jepun dalam mentadbir Tanah Melayu serta

menerapkan pendidikan berteraskan kemahiran dan menanamkan seishin kepada penduduk pengabaiannya dalam hal-hal yang berkaitan terutamanya kesihatan telah menyebabkan
40
tempatan. Menurut Krastoska, matlamat sistem ini bertujuan menggantikan semangat kebuluran dan kematian yang berleluasa kesan daripada penyakit. Ketidakjujuran Jepun dalam

materialistik dan individualistik Barat dengan semangat Asia iaitu meningkatkan disiplin, menjanjikan kehidupan yang lebih baik diungkap oleh kenyataan Aziz Taha iaitu, “penjajah
41
kesetiaan dan kerjasama serta menanamkan seishin. Perkara ini dapat dilihat melalui tetap penjajah, walau berbangsa apa sekalipun, selagi orang Melayu dijajah dan tidak merdeka,

pengenalan institusi latihan yang dikenali sebagai Koa Kunrenjo (Sekolah Latihan Kepimpinan) maka selama itulah mereka akan menjadi mangsa”.44 Walaubagaimanapun, kesan baik itu dapat

yang dapat membina semangat dari aspek kecergasan fizikal dan mental penduduk tempatan. 42 dilihat menonjol selepas daripada pengunduran Jepun di Tanah Melayu pada tahun 1946, di

Keberanian ini juga dipengaruhi oleh penubuhan Guntai iaitu askar Jepun yang terdiri daripada mana kebangkitan orang-orang tempatan melalui semangat untuk membebaskan tanahair

anak-anak tempatan daripada pelbagai kaum. Walaupun penubuhan guntai dilihat mempunyai daripada belenggu penjajah semakin membuak-buak melalui penyatuan, kerjasama dan

kepentingan daripada aspek keselamtan Jepun tetapi secara tidak langsung telah menanam pembaharuan ideologi. Perkara ini dilihat apabila pelbagai parti-parti dan individu-individu

semangat keberanian dan jati diri masyarakat tempatan. Hal ini dapat dilihat melalui ucapan seperti Ahmad Boestamam, Burhanuddin, Mustapha Hussain, Shamsiah Fakeh dan ramai lagi

Encik Omar suatu ketika dahulu yang merupakan bekas anggota guntai kepada masyarakat yang sanggup berjuang menggadaikan nyawa demi mempertahankan maruah bangsa, negara dan
39
Ishak Saat, Politik Suara Rakyat, (Pulau Pinang : Penerbit Universiti Sains Malaysia, 2013), hlm. 102-109. agama dalam menentang British.
40
Ahmad Sohaimi Lazim, Dasar dan Kesan Pendidikan Jepun di Tanah Melayu 1941-1945, (Kuala Lumpur :
Dewan Bahasa dan Pustaka, 2014), hlm. 30-31.
41 43
Paul H. Krastoska, The Japanese Occupation of Malaya: A Social and Economic History, (Australia : Allen & Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Satu Esei Kumpulan Pelajar 1986-1987, (Pulau Pinang :
Unwin, 1998), hlm. 122. Universiti Sains Malaysia, 1988), hlm. 17-18.
42 44
Ahmad Sohaimi Lazim, Dasar dan Kesan Pendidikan Jepun di Tanah Melayu 1941-1945, (Kuala Lumpur : Ahmad Sohaimi Lazim, Dasar dan Kesan Pendidikan Jepun di Tanah Melayu 1941-1945, (Kuala Lumpur :
Dewan Bahasa dan Pustaka, 2014), hlm. 34. Dewan Bahasa dan Pustaka, 2014), hlm. 27.

11 12
6.0 BIBLIOGRAFI Ghazali Mayudin. Johor Semasa Pendudukan Jepun 1942-1945. Jabatan Sejarah Malaysia :

Universiti Kebangsaan Malaysia. 1978.

Abdul Samad Ismail. Memoir A. Samad Ismail di Singapura. Bangi : Universiti Kebangsaan

Malaysia. 1993. Ho Hui Ling. “Zaman Pendudukan Jepun di Tanah Melayu, 1941-1945 : Penentangan Orang

Abu Talib Ahmad. Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Kumpulan Esei Oleh Pelajar-Pelajar Cina Melalui Malayan People’s Anti Japanese Army (MPAJA).” dalam Malaysia Dari

USM. Pulau Pinang : Universiti Sains Malaysia. 1989. Segi Sejarah. Bil.37. (2009).

Ahmad Ali Seman, Nordin Hussin, Uqbah Iqbal. Dasar Ekonomi Jepun di Semenanjung Tanah
Ishak Saat. Politik Suara Rakyat. Pulau Pinang : Penerbit Universiti Sains Malaysia. 2013.
Melayu Semasa Perang Dunia Kedua. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pusataka.
Krastoska, Paul H. The Japanese Occupation of Malaya: A Social and Economic History,
2014.
Australia : Allen & Unwin. 1998.
Ahmad Sohaimi Lazim. Dasar dan Kesan Pendidikan Jepun di Tanah Melayu 1941-1945.

Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. 2014. Layton, Horner. Japanese Military Administration in Malaya and The Philippines. Michigan :

Akashi Yoji, Yoshimura Mako. New Perspective on the Japanese Occupation in Malaya and Xerorx Company. Ann Arbor. 1973.

Singapore, 1941-1945. Singapura : NUS Press. 2008.

Mohamad Isa Othman. Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1942-1945 : (Tumpuan di Negeri

Bernama. “ Peritnya Kehidupan Dijajah.” Sinar Harian. 30 Ogos 2012. Kedah). Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. 1992.

Chan King Nui. A Time To Weep. Seri Kembangan : Chan King Nui. 1999. Muhamad Aliemran Norasid. Periuk Nasi. Kuala Lumpur : Oarorang Idea. 2015.

Chaphekar, S.G. A Brief Study of The Malayan Campaign 1941-42. Poona : Maharashtra Ooi Keat Gin. Warisan Wilayah Utara Semenanjung Malaysia. Pulau Pinang : Penerbit

Militarisation Board. 1960. Universiti Sains Malaysia. 2012.

Cheah Boon Kheng. Red Star Over Malaya : Resistance and Social Conflict During and After Patricia Pui Huen Lim. Diana Wong. War and Memory in Malaysia and Singapore. Singapura :

the Japanese Occupation of Malaya, 1941-1946. Singapura : Singapore University Press. Institute of Southeast Asian Studies. 2000.

1983.
Purcell, Victor. Orang-orang Cina di Tanah Melayu. (terj.). Skudai : Penerbit Universiti

Dwivedi, D.N. Macroeconomics, Theory and Policy. New Delhi : Tata McGraw-Hill Publishing Teknologi Malaysia. 1997.

Company Limited. 2005.

13 14
7.0 LAMPIRAN

Jadual 1 : Sumber Peratusan Keluaran Bahan Mentah di Asia Tenggara.

Sumber : S.G. Chaphekar, A Brief Study of The Malayan Campaign 1941-42, (Poona :
Maharashtra Militarisation Board, 1960), hlm. 10.

Peta 1 : Penaklukan Tentera Jepun di Tanah Melayu bermula pada 8 Disember 1941 hingga 15
Februari 1942.

Sumber : Chan King Nui, A Time To Weep, (Seri Kembangan : Chan King Nui, 1999), hlm. 1.

15 16
 Jadual 2 : Import Beras di Tanah Melayu, 1931 – 1945.

Sumber : Akashi Yoji, Yoshimura Mako, New Perspective on the Japanese Occupation in
Malaya and Singapore, 1941-1945, Singapura : NUS Press, 2008, hlm. 116.

Gambar 1 : Wang Pokok Pisang.

Sumber : Chan King Nui, A Time To Weep, (Seri Kembangan : Chan King Nui, 1999), hlm. 105.

Jadual 3 : Penurunan kadar catuan beras yang dikenakan kepada Singapura dari tahun 1942-44.

Sumber : Paul H. Krastoska, The Japanese Occupation of Malaya: A Social and Economic
History, (Australia : Allen & Unwin, 1998), hlm. 252.

17 18
Jadual 4 : Jenis-jenis Penyakit yang membawa kepada kematian di Singapura pada tahun 1940-
1946.

Sumber : Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Kumpulan Esei Oleh Pelajar-
Pelajar USM, (Pulau Pinang : Universiti Sains Malaysia, 1989), hlm. 276.

19