ΓΥΜΝΑΣΙΟ...................

ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2020-2021

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ – OΙΚΟΛΟΓΙΑ Διάρκεια: 75΄
Καθηγ. Αντρέας Βασιλείου Υπογραφή: ...…...…… Τμήμα: Γ’1 Ημερομηνία: ..........................
Ονοματεπώνυμο μαθητή/τριας: ..................................................................................................................
Βαθμός: …..................................................................... Υπογραφή Kηδεμόνα: ..........................................

Άσκηση 1
Σας δίνονται ορισμένα από τα αγριόχορτα που βλαστούν συνήθως σε ένα χωράφι.

Να χρησιμοποιήσετε την εικόνα για να:

α) Να μετρήσετε τον αριθμό κάθε φυτού που υπάρχει στις τρεις Δ.Ε. του χωραφιού. (4
μονάδες)
β) Ποιο αγριόχορτο συναντάται περισσότερο; (1
μονάδα)
γ) Ποιο αγριόχορτο συναντάται λιγότερο; (1
μονάδα)
δ) Να υπολογίσετε τον μέσο όρο του κάθε φυτού. (4
μονάδες)
ε) υπολογίσετε τον πληθυσμό των τεσσάρων (4) ειδών φυτών μαζί σε ολόκληρο το χωράφι, αν η κάθε Δ.Ε.
είναι 60 τ.μ. και το χωράφι 1000 τ.μ. (5
μονάδες)

1
στ) Να γράψετε ένα παράγοντα που πιστεύετε ότι θα ήταν χρήσιμο να δηλώνεται στο υπόμνημα εκτός από
το είδος των αγριόχορτων. (1
μονάδα)

Άσκηση 2
Σας δίνεται το εξής σχεδιάγραμμα.

Α) Να εξηγήσετε την διαφορά αυτότροφων και ετερότροφων οργανισμών με την βοήθεια του σχήματος.
(3
μονάδες)
Β) Να εξηγήσετε γιατί όταν οι επιστήμονες αναφέρονται στην ενέργεια σε ένα οικοσύστημα μιλούν για ‘ροή
ενέργειας’ ενώ όταν μιλούν για ύλη αναφέρονται στην ‘ανακύκλωση της ύλης’; (2
μονάδες)

‘Aσκηση 3
Να αποφασίσετε ποιες από τις ακόλουθες προτάσεις είναι σωστές (Σ) και ποιες είναι λανθασμένες (Λ):
(5
μονάδες)
i. Το πλάτος της ράβδου μιας πυραμίδας πληθυσμού αντιπροσωπεύει τον αριθμό των οργανισμών ενός
τροφικού επιπέδου.
ii. Το ύψος των ράβδων μιας πυραμίδας ενέργειας είναι πάντοτε το ίδιο.
iii. Οι ιοί δεν ανήκουν ποτέ στους αποικοδομητές.
iv. Το φυσικό φαινόμενο του θερμοκηπίου οδηγεί στην υπερθέρμανση.
v. Οι πυραμίδες αριθμών είναι πιο αντιπροσωπευτικές ενός οικοσυστήματος σε σχέση με τις πυραμίδες
βιομάζας.

Άσκηση 4
Να γράψετε τους παρακάτω ορισμούς. (10 μονάδες)

Ι) Μεσογειακοί θαμνώνες
2
 ΙΙ) Χλωρίδα
ΙΙΙ) Βλάστηση
ΙV) Εργασία πεδίου
V) Άτομο
VI) Πλυθησμός
VII) Βιοκοινότητα
VIII) Οικοσύστημα
IX) Αποικοδόμηση
Χ) Βιολογική ισορροπία

Άσκηση 5
Ένας οργανισμός, το κολεόπτερο Καλόσωμα (Calosomasycophanta) είναι θηρευτής της γυφτοπεταλούδας.

Α. Έχοντας ως βάση τη σχέση θηρευτή-θηράματος, να προτείνετε κάποια λύση στο πρόβλημα που
δημιουργήθηκε στους μεσογειακούς θαμνώνες της Κύπρου. Μπορείτε στην εισήγησή σας να αξιοποιήσετε
το πιο πάνω σχεδιάγραμμα. (3
μονάδες)
Β. Να εξηγήσετε την σύνδεση των γυφτοπεταλούδων και του κολεόπτερου καλόσωμα. (2
μονάδες)

Άσκηση 6
α. Να βρείτε το γράμμα (α-δ) που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση: (6
μονάδες)

i. Οικολογία είναι:
α. η επιστήμη που ασχολείται με τα σπίτια
β. η επιστήμη που μιλά για τους οίκους
γ. η επιστήμη που μελετά τα οικοσυστήματα
δ. το σπιτικό κουτσομπολιό

ii. Ο Θεόφραστος θεωρείται:

a. πατέρας της οικολογίας
β. πατέρας της μυθολογίας
γ. πατέρας των μεσογειακών θαμνώνων
δ. αρχαίος φιλόσοφος
3
iii. Ένα οικοσύστημα περιλαμβάνει:
α. όλους τους βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες ενός βιότοπου
β. μερικούς βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες ενός βιότοπου
γ. όλες τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ μιας βιοκοινότητας και ενός πληθυσμού
δ. όλες τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων ενός χώρου

iv. Όλοι οι οργανισμοί μιας περιοχής που ανήκουν στο ίδιο είδος αποτελούν:
α. έναν βιότοπο
β. έναν πληθυσμό
γ. μια βιοκοινότητα
δ. ένα οικοσύστημα

v. Το ακόλουθο τροφικό πλέγμα έχει παρθεί από ένα αρκτικό οικοσύστημα.

Πόσοι οργανισμοί λειτουργούν ως καταναλωτές δευτέρας τάξης στο συγκεκριμένο τροφικό πλέγμα;
α. 2
β. 3
γ. 4
δ. 5

vi. Οι

αριθμοί στο
παρακάτω
διάγραμμα
δείχνουν την ποσότητα ενέργειας, σε
kJ, που μεταφέρεται
μέσω ενός τμήματος
ενός οικοσυστήματος. Πόση ενέργεια,
σε kJ, μεταφέρθηκε από τους
φυτοφάγους στους σαρκοφάγους;

Α. 15000 + 13200
Β. 15000 - 13200
Γ. 88000 + 15000
Δ. 88000 - 15000.

4
β. Να εξηγήσετε πώς βρίκαται την ορθή απάντηση στο ερώτημα vi. (να φανούν οι πράξεις) (2 μονάδες)

Άσκηση 7
Α. Να διαχωρίσετε τους ακόλουθους παράγοντες ενός οικοσυστήματος σε βιοτικούς και αβιοτικούς:
(8
μονάδες)

i. θερμοκρασία
ii. βροχόπτωση
iii. θηρευτής
iv. ένταση φωτός
v. σαπροφυτισμός
vi. ανταγωνισμός για τροφή
vii. έντομα
viii. φυτά

Β. Στη συνέχεια να καταγράψετε το όργανο μέτρησης για τα i,ii,vii,viii. (4

μονάδες)

Γ. Η ακόλουθη τροφική αλυσίδα πάρθηκε από το οικοσύστημα του εκδρομικού χώρου Αγίας Παρασκευής
στη Λεμεσό. Αφού την μελετήσετε να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Ο κάθε οργανισμός
μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια, καμία ή πολλές φορές.

Να ονομάσετε: (4
μονάδες)
i. τον παραγωγό
ii. έναν καταναλωτή δευτέρας τάξης
iii. έναν οργανισμό στο τρίτο τροφικό επίπεδο
iv. τον θηρευτή του σαλιγκαριού

5
Δ. Να αναγνωρίσετε την πυραμίδα των αριθμών που αντιπροσωπεύει την τροφική αλυσίδα: (2
μονάδες)
Χορτάρι ➝ Ζέβρα ➝ Λιοντάρι ➝ Ψείρες

Α. Η πυραμίδα Α
Β. Η πυραμίδα Β
C. Η πυραμίδα Γ
D. Η πυραμίδα Δ

Άσκηση 8
Ο καθηγητής της βιολογίας, στο πλαίσιο της ενότητας: οικολογία , ανέθεσε σε μια ομάδα να καταγράψει
τους οργανισμούς στην περιοχή Ψ του Τροόδους, τη θερμοκρασία και τον άνεμο. Η ομάδα μετά από την
εργασία πεδίου και την επεξεργασία των αποτελεσμάτων της έφτιαξε το πιο κάτω ραβδόγραμμα στο οποίο
τοποθέτησε και τα αποτελέσματα του 1893 που τους έδωσε ο καθηγητής τους.

Ι) τι συμπέρασμα μπορεί να έβγαλαν οι μαθητές σχετικά με τον πληθυσμό της ακρίδας και γιατί, από το πιο
πάνω ραβδόγραμμα; (2
μονάδες)
ΙΙ) Να ονομάσετε δύο (2) όργανα που χρησιμοποίησαν οι μαθητές για να κάνουν τις μετρήσεις τους.
(2
μονάδες)
ΙΙΙ) Να σχεδιάσετε την οικολογική πυραμίδα πληθυσμού από τα αποτελέσματα που κατέληξαν οι μαθητές.
(3
μονάδες)
ΙV) Ποια άλλα δύο είδη οικολογικών πυραμίδων γνωρίζεται; (2
μονάδες)

Άσκηση 9
Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα παρουσιάζει τη ροή ενέργειας σε ένα οικοσύστημα.

6
i. Ποια είναι η πρωταρχική πηγή ενέργειας για το οικοσύστημα; (1
μονάδα)
ii. Nα υπολογίσετε την ενέργεια που μεταφέρεται στους καταναλωτές 2ης τάξης, αν η ενέργεια των
παραγωγών είναι 10 000 kJ. (3
μονάδες)
iii. Τι παρουσιάζει το βέλος Α; Να γράψετε τρεις λόγους που να εξηγούν το γεγονός αυτό. (4 μονάδες)

Άσκηση 10
Να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα.
Α. Να καταγράψετε τα 4R. (διαχείριση απορριμάτων) (4
μονάδες)
Β. Να εξηγήσετε γιατί οι αποικοδομητές δεν κατατάσσονται σε κανένα τροφικό επίπεδο. (1
μονάδα)
Γ. Να αναφέρετε δύο παραδείγματα αποικοδομητών. (2
μονάδες)
Δ. Να εξηγήσετε δύο λόγους για τους οποίους η αποικοδόμηση είναι σημαντική. (2
μονάδες)
Ε. Ποια τρία είδη κατανομής πλυθησμού υπάρχουν; Nα τα ονομάσετε και να τα παρουσιάσεται σχηματικά.
(3
μονάδες)
ΣΤ. Να εξηγήσετε τι είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου και να προτείνεται δύο τρόπους πρόληψης του.
(4
μονάδες)

Ερώτηση ΒΟΝUS (προαιρετική)

1. Οι μαθητές/τριες της τρίτης τάξης του γυμνασίου Αγίου Ιωάννου οργάνωσαν μια οικολογική εκδρομή
στην Αγία Παρασκευή, στις αρχές Μαίου, με στόχο να μελετήσουν τον πληθυσμό των σαλιγκαριών του
οικοσυστήματος. Για να υπολογίσουν τον πληθυσμό των σαλιγκαριών οι μαθητές επέλεξαν 4
δειγματοληπτικές επιφάνειες (Δ.Ε.). Καθώς ο χρόνος τους ήταν λιγοστός, περιορίστηκαν στους χώρους
που βρίσκονταν κοντά στο λεωφορείο τους. Να αποφασίσετε αν ο τρόπος δειγματοληψίας τους είναι
αντικειμενικός ή υποκειμενικός. Να εξηγήσετε την απάντησή σας.
(bonus:
2μ)

7
2. Μερικοί γεωργοί, αντί να προσθέσουν λίπασμα στα χωράφια τους, οργώνουν τα αγριόχορτα που
βρίσκονται στο χωράφι τους, θάβοντάς τα στο χώμα. Στη συνέχεια αφήνουν να περάσουν λίγες
βδομάδες πριν σπείρουν την καλλιέργειά τους. Να εξηγήσετε σε τι εξυπηρετεί η πρακτική της «χλωρής
λίπανσης». Να χρησιμοποιήσετε στην απάντησή σας τις εξής λέξεις με όποια σειρά θέλετε:
ανόργανες, αποικοδομητές, αποσύνθεση, γόνιμο, οργανικές
(bonus: 2μ)
3. Ποιο από τα διπλανά γραφήματα δείχνει το αποτέλεσμα του ανταγωνισμού για το ίδιο τρόφιμο
μεταξύ ενός «επιτυχημένου» είδους και ενός «αποτυχημένου» είδους;

(bonus: 1μ)

Καλή Επιτυχία.