










ADISANKARARIN SHANMADHAM PREFACE

Compiled by Sri Adi Shankara was born in Kaladi in Kerala state

Sri K.S. Subramanian in order to form a code of uniform procedure to worship
God.
In ancient days, people in Bharath worshipped the
Almighty in various Forms, and performed Pooja's and
Homam's in vamachara method. Vamachara method
T.T.D. Religious Publications Series No. 1311 means killing of animals like goat, bullock, and rooster
© All Rights Reserved and sometimes narabali was also in practice .
Before Adi Shankara started teaching Advaita and
Shanmatha, there were seventy two branches of vedic
culture in practice in the Hindu community.
First Edition : 2018 Shankara is one of the Amsas of Lord Shiva. The
Aghora way of worship by Kabalikans became intoler-
able. It gave much troubles to sages. Hence all the sages
Copies : 500 prayed Lord Shiva to find a way out to eradicate the
vamachara way of worship.
As a result of the prayers of the sages, Lord Shiva
Published by :
was born as Shankara to Siva guru and Aryamba couple
Sri Anil Kumar Singhal, I.A.S., in Kaladi.
Executive Officer, Adi Shankara changed the worshiping method of
Tirumala Tirupati Devasthanams, Panchayathana Puja which consisted of five forms of
Tirupati. Gods viz, Saivam, Saktham, Ganapathyam, Vaishnavam
and Sowram. Adi Shankara included Kowmaram (wor-
shipping of Lord Subramaniya) and this form of worship
D.T.P: was called Shanmatha. Hence, Adi Shankara was called
Special Officer Publication Division Shanmatha sthapanacharya. Sri Adi Shankara changed
T.T.D., Tirupati. all the seventy two branches of the ancient method of
worship and preached Shanmatha along with his famous
doctrine Advaita.
Printed at : Adi Shankara's Advaita gained popularity globally,
Tirumala Tirupati Devasthanams Press, but the other philosophy of his i.e, the Shanmatha could
Tirupati - 517 507 not get a fame.

With the benign blessings of the exalted holiness
of Jagadguru Shankaracharya and many others in that
Parampara like Swamiji of Sringeri, Kanchi swamy,
Swamijis' of Puri, Dwaraka and Badrinath, Sri, K.S.
Subramanian has prepared a compiled volume about
Shanmatha making use of various sources like Vedas,
Upanishads, Puranas, and essays from weeklys and
journals.This book briefly describes Shanmatha in six
parts. This treatise explains how to perform Shanmatha
Puja and notes the difference of this procedure with other
Puja Vidhanas.The Japa Vidhanam, Namavalis and
stotras related to Shanmatha is also mentioned. Adi
Shankara's Avatara charitham is also narrated along with
his teachings.
I appreciate Sri K.S. Subramanian for his efforts in
compiling this big volume. For years together he has
worked to gather the required informations to complete
this complied volume.
I am very happy that this book is being published
by Tirumala Tirupati Devasthanams. May Lord Sri
Venkateswara's benign Blessings along with the Sri Adi
Sankara's, be showered on this book.
In the Service of the Lord
Executive Officer
Tirumala Tirupati Devasthanams
Tirupati.

    

    
     
   
       

    



    

     
      


    
     


     
    

    
     
    


    

    
    
 
    
    


     

     

      

      
  
    
    
   


Phdhdªjka« njt«
îky Þgofh¡Uâ«
Mjhu« [®t ɤahdh«
Aa¡ßt« cghÞknA.
$ FU¥nah ek:
ekJ g©ila ghuj¤âš ntj¤ij mErǤJ«
mErÇ¡fhkY« 72 kj§fŸ ïUªjd. všnyhU« mtut®
kdJ¡F cfªjgo mnfhu tÊgh£oY« thkh¢rhu
KiwfËY« c¡»u tÊgh£oY« <Lg£L ïUªjd®. gÈ
ïLtJ« bfhLu tH¡f§fS« ïUªJ tªjd.
ïªj ÃiyÆš jh‹ [¤FU Mâr§fu gft¤ ghjhŸ
mtjhu« brŒJ, ghuj óÄba§F« K«Kiw ty« tªJ
m¤itj ãurhu« brŒJ ntj kh®¡f¤â‰F ò¤JÆ® jªjh®.
jkJ thj¤ âwikÆdhš všyh kj¤âdiuí« bt‹W
m¤itj¤ij V‰F« go brŒjh®. KjÈš Tw¥g£l 72
kh®¡f§fisí« x‹whf ïiz¤J mij Kiwahf
õ©kj« v‹w bgaÇš ï¥ghuj k¡fŸ ahtU« mtut®
kdÃiy¡bfh¥g ca®Ãiy mila tÊ brŒjh® r§fu®.
ekJ eh£oš òuhjd fhy« bjh£L gŠrhajd Kiw
tÊghL cŸsJ. át‹, m«ãif, ÉZQ, fzgâ, NÇa‹
M»a IªJ _®¤âfis tÊgLtJ gŠrhajd ói# v‹W
bga®. r§fu® ïªj gŠrhajd ói#¡F¥ ò¤JÆ®
mˤjh®. nk‰T¿a IªJ _®¤âfSl‹ r¡âÆ‹
m«rkhd KUfidí« nr®¤J mj‰F õ©kj« vd¥
bgaÇ£lh®. x›bthUtU« j§fŸ kdJ¡nf‰w xU
bjŒt¤âl« Énrõkhf g¡â brY¤Jtij r§fu® x¥ò¡
bfh©lh®. ïJ ïZl bjŒt tÊghL vd¥gL«. ï›thW
ïZl bjŒt¤ij tÊgLtjhš k‰w bjŒt§fis
ghFgL¤j¡ TlhJ v‹gj‰fhf gŠrhajd ói#¡F
ò¤JÆ® mˤjh® r§fu®. ïj‹go x›bthUtU« át‹

m«ãif, ÉZQ, Éehaf®, NÇa® M»a Itiuí« xnu
gu«bghUshf bfh©L óÍ¡f nt©L«.
Iªâš x‹iw ïZl bjŒtkhf k¤âÆš it¤J k‰w
eh‹if mij¢ R‰¿ it¤J óÍ¡f nt©L«. nk‰T¿a
IªJ bjŒt§fnshL KUfidí« nr®¤jhš Mwh»wJ.
ï¤ bjŒt« x›bth‹iwí« K¡»akhf¡ fUâ MW tÊ
gh£L KiwfŸ c©L. mtut® ãw bjŒt êjid
ïšyhkny j« ïZl bjŒt¤ij tÊgl cjÉlnt ïªj
õ©kj tÊgh£oid r§fu® Þjhã¤jh®. ïjdhš r§fu®
õ©kjh¢rhÇah® v‹W miH¡f¥ bg‰wh®.
rh¡j«
r§fuÇ‹ ïªj õ©kj« rh¡j«, irt«, fhzg¤a«,
itZzt«, brsu«, bfskhu« v‹w MW ãÇîfis¡
bfh©lJ. $ r§fu® Þjhã¤j všyh kl§fËY« $r¡u
Muhjid ãujhdkhf ïU¥gjhš $rhujh kl«/Õl« /
fhçfhkl« (tleh£oš) v‹W bga® c©L. mjdhš jh‹
mt® Þjhãj« brŒj kl§fS¡F $rhujh kl« v‹D«
bga® c©L.
ghku® Kjš cgh[f®fŸ, PhÅfŸ tiu jhŒ mšyJ
jhŒik v‹w gj¤âš És§F« m‹ò, gÇî, ghr«, fUiz,
bghWik M»a Fz§fis m¿ahkÈU¡f KoahJ.
jhŒik Fz§fis cŸsl¡»a kh®¡fnk Mâr§fu®
tF¤j õ©kj§fSŸ, rh¡j« v‹w r¡â cghridahF«.
mtnu mij mErǤJ k‰wt®fS« njÉia tÊgl tÊ
tF¤J¡ bfhL¤JŸsh®.
kfid¥ òÇahj jhí«, jhia¥ òÇahj kfD«
ïU¡fnt KoahJ. rh¡j cghrfÅl« m‹ò, jia,
fUiz M»a jhŒik¥ g©òfŸ És§Ftij
f©Tlhf fhzyh«. ï¥ãugŠr« ïa§f njit r¡â.
r¡â ïšiynaš át‹ ïšiy v‹gJ M‹nwh® th¡F.
m»yh©l nfho eha»ahd guhr¡âÆ‹ f£lis¥goí«
ÉU¥g¥goí« ï›îyf« áUZo¡f¥g£lJ. mtsJ
r¡âfË‹ m«rkhf¤ jh‹ K«_®¤âfŸ njh‹¿
gil¤jš, fh¤jš, [«Ahu« M»a K¤bjhÊšfis
nk‰bfh©ld®. “ï¢rh kh¤u« gungh ¢UZo” v‹w gj«
ïjid cz®¤J«.
njÉÆ‹ ¡UigÆš njh‹W« ï¥ãugŠr« mtŸ
ï¢irÆnyna kAh ãusa fhy¤âš kha¥ ãugŠrkhf
kh¿ mtSl‹ ïu©lw¡ fyªJ I¡»akh» ÉL»wJ.
ntj¤â‹ j¤JtK« r§fuÇ‹ m¤itj j¤Jt« ïJjh‹.
2 3
ïªj rh¡j kjkhdJ fhZÛ® Kjš f‹ÅahFkÇ
tiu gutyhf mDZo¡f¥g£L tU»wJ. mªjªj ãunjr
tH¡f¤â‰nf‰g rh¡j tÊghL elªJ bfh©L tU»wJ.
bghJthf r¡â tÊgh£oš á¿J c¡ukhf És§F«
thkh¢rhu Kiw tleh£oY«, rhªj Þt%gkhf És§F«
jøzh¢rhu Kiw bj‹dh£oY« És§» tU»wJ.
bj‹dh£oš rh¤åf _®¤âfshf tÊgl¥gL« $rhujh,
fhkhø, Ûdhì, uh#uhn#ÞtÇ, kAhâÇòuRªjÇ
tleh£oš fhËahfî« J®¡ifahfî« Muhâ¡f¥
gL»wh®fŸ.
r¡â cghridahdJ $ɤah cghrid v‹W
miH¡f¥gL«. ghtndhgÃõ¤J, ¤ÇònuhgÃõ¤,
gà›UnrhgÃõ¤J ngh‹w cgÃõj§fËY« J®fh
[&¡j«, $[&¡j«, njÉ [&¡j« KjÈa [&¡j§fËY«
$ɤah cghrid¥g‰¿ Tw¥g£LŸsJ.
[ªâahtªjd¤âš “MahJ tujh njÉ” v‹D«
fha¤Ç MthAz kªâu¤âš mB®g bghUS«
ntj¤jhš m¿a¥gLgtS« ntj khjhth»a fha¤âÇna
Úna ét r¡â ïªâÇa r¡â, gif btšY« âw« cilatŸ,
rfyK« Úna, fhË%ã, Phd xË v‹W Jâ¡»nwh«.
ïjdhš [ªâahtªjd« $ɤij v‹W« bfhŸs¤
j¡fjhF«.
$ v‹D« mBu¤jhš És§F« m‹id
guhr¡âÆ‹ ɤijna $ ɤijahF«. m«ãifÆ‹
mUshš »UZz gfthid Éthf« òǪjij¡ TW«
njÉ ghftj« Mâguhr¡âÆ‹ äiyfis¥ g‰¿ajhF«.
ãukh©l òuhz¤âš yÈjh [AÞuehkK«, yÈjh
¤Çrâí« m«ghis cghá¡F« Kiw g‰¿ Tw¥g£LŸsJ.
kh®¡f©nla òuhz¤âš Äf¥ ¥uá¤â bg‰w r©o
[¥j[â vd¥ bga® bg‰w njÉ kfh¤ÄaK« njÉ
cghrid¥ g‰¿aJ. ïit jÉu Mfk ufÞa«, [«Ïij,
ahks«, M®zt«, jª¤u« v‹D« gy bga®fËš r¡â
tÊgh£L KiwfŸ g‰¿ És¡F»‹wd.
všyh jªâu§fË‹ [hukhf És§FtJ
$jªâukhF«. ïJ át‹ mUËajhf brsªj®a yAÇ
rJZ£ah jªjiu v‹D« Rnyhf¤âš cŸsJ. Äfî«
ãu«kh©lkhf ïUªj ¤Çòu cghrdh tÊia guRuhk® Ól®
[&nkjÞ v‹gt® btFthf RU¡» guRuhk fšg [&¤u«
v‹D« xU üš ïa‰¿dh®. bj‹ ghuj eh£oš r¡â
tÊghL bghJthf ïij mDrǤnj elªJ tU»wJ.
všyh toÉY« És§F« m‹id guhr¡âia
kAhkhia v‹W brsªj®ayAÇÆš r§fu® t®Â¡»wh®
(»uhkhA&®njå«).
m‹id guhr¡âahf ïUªjhY« ([&k§fÈ,
[&ffÇ, [&thÌÅ)yÈijahf ïUªjhY« m‹ò«
mUS« bfh©ltshdhY« ÄUf§fis¥ nghy thG«
k¡fS¡F Äf ga§fukhdtŸ, nah»fS¡F«,
PhÅfS¡F« ÉU¥g¥g£ltŸ. bfhonahiu mÊ¥gtŸ
jBa¡PÉeháÃ. m‹idÆ‹ nfhg« bfhoat®fS¡F
bfhoajhf fhz¥g£lhY« moat®fS¡F
mgakË¥gtŸ. m‹id mË¡F« J‹g« ahî« kd¤âš
mG¡if¥ ngh¡fî« Ôa brašfis ngh¡fî« ght¤ij
fisaî« cjÉ òÇ»wJ. gy nfho tUl« ts®ªj Ôik
m‹idÆ‹ nfhg¤âš behoÆš ÉLgL»wJ.
J®¡nf Þ«Ujh AuÌÕâ knrõ #ªnjh:
ÞtÞij: Þ«Ujh kâ kÔt Rgh« jjhÌ I
jhǤ®a J¡f gaAhÇ fh¤tj‹ah
[®nthgfhu-fuzha [jh®¤u-á¤jh II ([¥j[Ô)
nfhoN®a ãufhr« bghUªâa m‹id gthÅia
mA« vD« j¤Jtkhf (guhAªij totkhf) âahÅ¡f
nt©L«.
4 5
ói# KiwÆš ójR¤â, gy ªahr§fŸ, ¥uhz
¥uâZil, #g«, khd[ ói# mšyJ mªj®ahf«,
ethtuz ói# (mšyJ gÏ® ahf«) m®¢rd« ög, Ôg,
ient¤a, f‰óu Úuh#d«, Þnjh¤u«, fhkfyh¤ahd«,
gÈjhd« , [&thÌÅ ói#(r©o ethtuz ói#ah»š
FkhÇ ói#) [hkÆf ói#, j¤tnrhjd«, rhªâÞjt«
M»ait x‹w‹ ã‹ x‹whf mik»‹wd. ói# É¡u
toÉnyh, $r¡u¤ânyh , nkU toÉnyh brŒa¥gL»wJ.
m‹id guhr¡âia - [®t kª¤u Þt%ã©ia ek:
- [®t aªuh¤Äfhia ek: - [®t jªju %ghia ek: v‹W
Muhâ¡»nwh«.
kªâuK«, aªâuK«, jªâuK« $ɤij v‹»w
K¡nfhz¤â‹ _‹W nfhz§fshF«. kªâu§fË‹
fU¤ij cUt¥gL¤â fh£LtJ aªâu«. mjDŸ
á¤j¤ij ÃW¤Jtj‰F¥ ga‹gL« ghÏ ói#, khdèf
ói#, ªahr«, F©lÈÅ nahf« k‰w rhjd§fŸ ahî«
jªâu¤âš ml§F«.
$ɤijÆ‹ K¡»a kªâu« gŠrjrhBÇahF«.
K¡»a aªâu« $r¡u«. K¡»a jªâu«
I¡»ahD[ªjh[«.
$ r¡u ¥uÞjhu ngj¤â‹go ó¥uÞjhu«, nkU
¥uÞjhu« vd ïu©L tif cŸsd. ïu©L gy vilÆš
ehY Éu‰fil gu¥òŸs jf£oš C®jtnuif toÉš ãªJ
Kjš óòu« tiu »ukkhf tiua¥g£lJ ó¥uÞjhu«.
nkU ¥uÞjhu« _tif¥gL«. óòu¤âš bjhl§»
K«_‹whf r¡fu§fŸ áUZo, Þââ, [«Ahu« v‹w
gj§fshš miH¡f¥gL»‹wd. mâš áUZo r¡u¤ij
Él ca®ªjjhf Þââ r¡uK«, mijÉl ca®ªjjhf
[«Ahu r¡fuK« miktJ xU tif.
óòu¤ij mL¤j ïu©L fky§fS« ca®ªJ mj‹
ÛJ ca®thf rJ®¤j rhu« KjÈa MW r¡fu§fŸ mika¥
bgWtJ ïu©lhtJ tif.
óòu« Kjš ãªJ tiu x‹gJ r¡fu§fS«
x‹¿‰bfh‹W go¥goahf ca®tJ _‹whtJ tif.
bghJthf $r¡u«, nkU KjÈat‰iw bgh‹ btŸË
jh«ãu« M»a cnyhf§fËnyh mšyJ Þgof¤ânyh
brŒth®fŸ. ghtndhgÃõ¤ kÅjÅ‹ rßu¤ijna
$r¡ukhf t®Â¡»wJ. gfth‹ ïuhk»UZz
gukA«rU« ïijna cz®ªjh®.
r¡â tÊgh£oš ïu©L tif ãujhdkhf ïUªJ
tU»wJ. Kjš tif - mªj®Kf (mf tÊghL)
ïu©lhtJ - gë®Kf (òw tÊghL).
cghrf‹ ó®t ò©a gydhš r¤FUit bg‰W
mtuJ mUS¡F¥ gh¤âukh» mtuJ _y« r¡â cgnjr«
bg‰W fhy¥ngh¡»š Phd« mil»wh‹. j‹ Phd Ãiy
ts®¢áí‰wîl‹ clš M¤kh ïu©Lnk nt‰Wik v‹w
j¤Jt¤ij¥ òǪJ jh‹ mšyJ eh‹ v‹D« Mzt¤ij
ml¡f ehdh»a gu¥ãU«k Þt%g r¡âíl‹
I¡»akh»wh‹.
mªj® Kf r¡â cghrf®fŸ gy‹ vijí«
vâ®gh®¡fhkš ÃZfh«a KiwÆš m«ghis
Muhâ¥gh®fŸ, òw¤njh‰w¤jhš ït®fis milahs«
bfhŸs ïayhJ.
nk‰T¿a cghrf®fŸ j§fis vªjÉj ãuahirí«
ïšyhkš jdJ m¤jid brašghLfS« m«ghS¡F
brŒí« ói# Kiwahf cz®t®.
#ngh #šg: ášg« /[fykã K¤uhÉurdh
fâ: ¥uhjø©a-¡ukz-krdh¤ahA&â-Éâ:
6 7
¥uzhk: [«ntr: /[&fk»y-kh¤kh®¥gz-¤Urh
[g®ah-g®ahaÞ jt gtJ a‹nk ÉyÌj«
(brsªj®ayAÇ)
mªj®Kf cghrf‹ ïlh ã§fsh v‹w ïU Rthr
ehofS¡F k¤âÆš mikªJŸs Rõ&«dh tÊahf
¥uhzhahk Kiw _y« thíit _yhjhu¤âš brY¤â
m§F nahf ÃZilÆš ïU¡F« F©lÈÅ r¡âia
cz®ñ£o nkny bršY« go brŒJ nahf Kiwahš MW
Þjhd§fisí« _‹W Ko¢R (¡uªâ)fisí« flªJ
[AÞu js g¤k¤âš ÃZilÆš cŸs rjhát¤Jl‹
I¡»akh»wh‹. cghrfD¡F ïªj fy¥ãdhš át«
kiwªJ r¡â k£L« n#hâahf fh©»wh‹.
ï«Kiw cghrf®fS« FU gŠrjrhBÇ mšyJ
kAh nõhlrhBÇ kªâu¤ij cgnjr« brŒJ it¥gh®fŸ.
FUÉ‹ âUtUnshL #g v©Â¡ifia mâfkhf
brŒí« nghJ F©lÈÅ r¡â ãufhrkhf nknyh§» tU«.
ïjdhš cghrf‹ á¤â mil»wh‹.
_yhjhu« v‹D« r¡fu« njf¤âš Äfî«
ï‹¿aikahjJ MF«. ïJ ïšiybaÅš rßu« nkš
vG«ãnah mšyJ ÑnH mÄœªnjh nghŒ ÉL«.
$ɤah cghrf®fŸ ghku k¡fis Él Phd¤âš
ârakhf nknyh§» ïU¥gh®fŸ v‹gJ â©z«.
$ɤah j¤Jt¤â‰F Mjhukhf $r¡fu« mšyJ
nkUÉ‹ _ykhfnt všyht‰iwí« mt®fŸ cz®ªJ
ÉL»‹wd®. $r¡fu¤âš cŸs nfhz§fŸ
cUtf¥gL¤J« rhjfD¡F r¡âia Þâß %gkhf
m¿»‹wd®. bt›ntW âahd Rnyhf§fŸ ïij e‹F
És¡F«. vªj étD« rhjfD¡F kh¤U Þt%gkhf
czu¥gL«.
ahnjå [®tónjõ& kh¤U %ngz [«Þ¤âjh
ekÞ-jÞia-ekÞjÞia-ekÞjÞia enkh ek:
(njÉ kAh¤Äa«)
kAhnkU c¢áÆš K¡nfhz¤âš eLÉš òŸË
nghš ïU¥gJ jh‹ ãªJ. ïJ ïU¡F« eh‰g¤â
_‹whtJ K¡nfhz« [AÞujskhF«. mj‰F á¿J
ÑnH mij¢ R‰¿ v£L K¡nfhz§fŸ. mj‰F á¿J Ñœ¥
g¡fkhf ïU tÇir¡»ukkhf tÇir x‹W¡F g¤J
K¡nfhz§fŸ mt‰iw¢ R‰¿ ÑnH mZl js§fŸ
(jhkiu ïjœ ngh‹wit). mjÅD« Ñœ gâdhW jhkiu
ïjœfŸ. mj‹ã‹ ¤Çnufh v‹W miH¡f¥gL« _‹W
t£l tisa§fŸ. ïit aht‰iwí« R‰¿ _‹W
tÇirahš Md eh‹F thÆš bfh©l rJu totkhd
Rt® ngh‹w mik¥ò ïij óòu« v‹W TWth®fŸ.
nk‰T¿aitna $r¡u nkU mik¥ghF«.
ãªJÉÈUªJ Ñœ neh¡»íŸs IªJ nfhz§fŸ
r¡âgu« MF«. nkš neh¡F« eh‹F nfhz§fS«
Érgu« MF«. $ɤah cghrf®fŸ r¡â gukhd ghf¤ij
ãujhdkhf óÍ¥gh®fŸ.
nkUÉ‹ x‹gJ K¡nfhz§fisí« etnahÅfŸ
v‹W Twt®. ïj‹ k¤âÆš g¤jhtJ nahÅahf ãªJ
Þjhd« mika¥ bg‰WŸsJ.
nkU 25 btË¥ ãufhu§fŸ etu¤âd§fŸ
cnyhf§fŸ, á¤j«, kd«, ò¤â, mA§fhu« M»a
j¤Jt§fshš mika¥bg‰wJ. ïªj ãunjr¤âš jh‹
<rhd‹, ÉZQ, NÇa‹, rªâu‹, k‹kj‹, thuhÏ,
¢ahksh c£gl [fy njt®fS« ciwªJŸsh®fŸ.
cghrf®fŸ gu¥U«k Þt%ãÂahd #f‹ khjh
guhr¡âia ãªJ Þjhd¤âš óÍ¡f»wh®fŸ.
8 9
mtns rhujh«ghŸ, uh#uhn#ÞtÇ, kAh âÇòuRªjÇ
v‹W ngh‰w¥gL»wh®fŸ
[AÞuhBuɤah v‹gJ gu njtijia
Þnjh¤âu« brŒí« kªâu«. ïâš ethtuz njtijfŸ
ml¡f«. ïâš Rkh® 1000 mBu§fŸ ïU¥gjhš
[AÞuhBu ɤah v‹W bga®.
ethtuz njtijfŸ
1) ¤iunyh¡a nkhAd« (rJu tot«)
2) gâdhW js« - [®thfh gÇóuf«
3) v£Ljs« - [®t [«nBhgd«
4) gâdh‹F nfhz« - [®t b[sgh¡a«
5) btË¥g¤J nfhz« - [®th®¤j [hjf«
6) c£g¤J nfhz« - [®tuBhfu«
7) v£L â¡F nfhz« - [®tnuhfAu«
8) K¡nfhz« - [®t̤â¥uj«
9) ãªJ Éš - [®thdªj ka«
nkUÉ‹ eh‹F thÆšfËY« ¤thu njtijfŸ
cŸsd®. fªjhf®ÎÂ, u[hf®ÎÂ, %ghf®ÎÂ,
Þg®rhf®ÎÂ.
kAhnkUÉ‹ k¤âÆš rhuijahd yÈjh
gunkÞtÇ mk®ªâU¡»whŸ.
r¡â jªâu§fŸ mWg¤â eh‹fhF«. cghrf‹
cghrd kh®¡f¤â‹ _ykhf mDZo¥gt®fS¡F V‰w
gyid¡ bfhL¡F« v‹gâš vŸssî« rªnjfÄšiy.
MÆD« msî¡F« ÄŠádhšmÄ®jK« eŠrhF« v‹w
_Jiu¡F V‰g msî¡F òw«ghf r¡â [¡â [hí{a¤ij
mila jilnfhyhf ïU¡F«.
ïªj j¤Jt¤ij cz®ªnj r§fu gft¤ghj® jh‹
rh¡j kj tÊgh£il mDrǤjhY« nk‰T¿a
m›tÊgh£L Kiw¡F ãujhd« bfhL¡fÉšiy.
kªâu¤â‹ _y« ói#¡nf ãujhd« bfhL¤jh®fŸ,
jhª¤ßf kh®¡f¤âš fh«a« K¡fhš, ÃZfh«a« fhš
v‹gJ mDgtßâahF«. (cjhuz¤â‰F áy. mÂkh,
y»kh, kÏkh, <á¤t«, tá¤t«, ¥uhfh«a«, ¥uh¥â, fÇkh
ïit mZlkhá¤â v‹W miH¡f¥gL«. k‰W« jªâu
ngj« Fàa« u[thj«, åzh M»a k‰w 64 jªâu
fiyfŸ cŸsd. ïªj fiyfŸ ̤â¡f nt©LbkÅš
thkh¢rhu Kiwia mDZo¡f nt©L«. ïªj 64 jªâu
fiyfË‹ ̤â kªâu kh®¡f¤âš $r¡u ói#ia
brŒí« gB¤âš vªj xU ãuhahiríÄ‹¿ cghrfD¡F
if TL« v‹gJ â©z«.
gunjtijÆ‹ m«r§fŸ
gÏ®Kfkhf j‹ FU _y« cgnjr« bg‰W tÊgLgt®fŸ
m‹idia IªJ K¡»a %gkhf tÊgL»‹wd®.
$uh#uhn#ÞtÇ: ¢UZo, Þââ, [«Ahu« M»a
_‹¿dhš jh‹ ï›îyf« ïa§F»wJ. $r¡u
nkUÃiyí« guhr¡â És§»dhY« ghku k¡fshš ïªj
j¤Jt¤ij vËâš òǪJ bfhŸs ïayhJ. vdnt jh‹
guhr¡â¡F gyÉj m«r%g« bfhL¤J tz§F»wh®fŸ.
ïtSila guãu«kÞt%g¤ij K«_®¤âfshd
r¡âÆ‹ gil¥ghd ãu«kh, ÉZQ, U¤u‹
™M»at®fshY« m¿a ïayÉšiy.
tz¤ fhŠÓ-jhkh fÇfyg-F«g-Þjd-ejh
gßBzh/-k¤¤na gÇzj ru¢rª¤u-tjdh
jD®-ghzh‹ ghr«/ ÞUÂ kã jjhdh fujiy:
òuÞjh-jhÞjh« e: /òukâJ-uhnAh/-òUÎfh
»uhkhA&®-njå« ¤UÏz¡UÏÙ-khfkÉnjh
Anu: g¤Ú« g¤kh« Au[Arß-k¤Çjeah«
10
Jßah fhã ¤t« Juâfk-ÃÞèk-kÏkh
kAhkhah É¢t« ¥ukaÌ gu¥uàk kÏÎ.
¥u«kh âUkhš U¤u‹ <Þtu‹ M»nah® jhŸ gÂa
y£RÄ [uÞtâ bt© rhku« år rfy njt®fSl‹
etu¤d á«khrd¤âš rjhát¤Jl‹ guhr¡âahf
âfœ»whŸ. $ɤah cghrf®fŸ óÍ¡F« nkU mšyJ
$r¡u¤âš k¤âÆš cŸs ãªJthF«.
K¡Fz§fshd [¤t« u#Þ jkÞ rÇrkkhf cŸs
r¢ájhdªj Ãiyia Él khiaahf És§F« njÉÆ‹
cghrid gy‹ nk‰brh‹d Ãiyia Él nk«g£l
j¤JtkhF«.
ghyh: [¥j[hfu« Nœ òÉÆš f‹Åahf m‹id
És§F»whŸ. mªj Þt%g¤ij ghiy v‹W
tz§F»wh®fŸ. ïtŸ brsªj®a« t®Â¡f ïayhjJ.
ɤah rhfu« v‹W miH¡f¥ bgWgtŸ $ɤah.
cghrid _y« ïªj Þt%g tÊghL ̤j®fsh¡F«.
ghyhâÇòuRªjÇ v‹W miH¡f¥gL« m«ghS¡F
f‹Åahf g¤J taJ Ãiwah¥ gUt FHªijahf mUŸ
òÇ»whŸ ã‹tU« Þnyhf« mij És¡F»wJ -
mUz»uz #hiy uŠájh rhtfhrh ɤUj #ggofh
òÞjfh ÕâAÞjh - ïjufutuh£ah òày fàyhu
[«Þ¤jh - Ãt[J àUâ ghyh äa fšahz Óyh
(ghyhâÇòu RªjÇ ¤ahd Þnyhf« )
òtneÞtß
ghy-uÉ-¤íâ-ĪJ »ßlh«
J§fFrh« ead¤ua í¡jh«
ÞnkuKÑ« tujh§Fr
ghrh mÕâ fuh« ¥ugn# òtndÓ«
11
ghrh§Fbrsr, tujhga gh g¤kh«
Õjh«gß« fdf óõz óÎjh§Ñ«
mnõhl rhBu fyh›Uj g¤kth[h«
VfhBß« âÇòtdhâ gâ« ekhÄ
guhr¡â òtndÞtÇahf mUŸ ghÈ¡»whŸ. ïtŸ
àUja fky¤â‹ k¤âÆš ïu¤âd á«khrd¤âš
mk®ªJ thr« òÇ»whŸ. ïtŸ ¥ugŠr Þt%gkhf
Muhâ¡f¥gL»whŸ. ïªj %g¤âš cghá¥gt®fS¡F
ï›îyf Mâ¡f¤ j‹ik mË¥ghŸ v‹gJ â©z«.
yÈjh - gunjtijÆ‹ k‰W« xU Þt%g« yÈjh
v‹W ngh‰w¥gL»wJ. ïtis cghá¥gjhš mUŸ,
bghUŸ, m‹ò k‰W« m¿î »£L«. yÈijia
cghá¥gjhš rhjfD¡F [h«uh{a gjÉ¡F xU
VWKfkhf mikí«. yÈj« v‹whš mHF . %g
brsªj®a¤ij t®Â¡F« gy ÞJâfŸ cŸsd. K¥gJ
taJ ãuhakhf yÈij És§F»whŸ. cghrf®fŸ
ïtsJ cghridahš Ú©l Mí£fhy« milt®.
mUzh« fUzh« ju§» jhø« ¤Ujghrh§Fr
òZg ghz rhgh«
mÂkhâ ãuh›Ujh« kôif- uAĤnat Éghtna
gthܫ.
J®¡if: rh¤åf cUthd guhr¡âia bus¤u
Þt%ãÂahf, J®¡ifahf cghrf®fŸ Muhâ¡»wh®fŸ.
mu¡f¤ j‹ikia mÊ¡fî«, khDlÅ‹
mA§fhu¤ij¥ bghR¡fî« m‹id bus¤u %g¤Jl‹
fh£áaË¡»whŸ.
ïtsJ x‹gJ toit etJ®¡fh v‹W
miH¥gh®fŸ. 1) g®tj uh#ò¤âÇ, 2) ¥u«ArhÇÂ, 3)
rª¤u fh©lh, 4) TZkh©lh, 5) Þfªj khjh, 6)
fh¤ahaÜ, 7) fhyuh¤ß, 8) kAh bfsÇ, 9) ̤â¥ujh.
12 13

ïtis Muhâ¥gt®fË‹ fhk«, ¡nuhj«, kh¤r®a«,
nyhg«, kj« M»a bf£l Fz§fis¥ bghR¡» cyif
uø¡»whŸ. J®¡ifÆ‹ ãw m«r§fŸ tUkhW:
kAhfhË, kAhyºÄ, kAh ruÞtâ, r©O k‰W«
kÏõh[&uk®¤âÅ . ïªj m«r§fŸ g‰¿ kh®¡f©nla
òuhz¤âš tU« njÉkAh¤Äa¤âš bjËthf
És¡f¥g£oU¡»wJ. kAhfhË r¤Uga¤ij
ngh¡F»whŸ. kAhyºÄ Ãiwthd bghUis
mUS»whŸ. kAh[uÞtâ m¿it¥ òf£L»whŸ.
khj®nk kJiflg¡Å kÏõh ¥uhzh gAhnuh¤ank
nAyh îÄj ö«u nyhrdtnj nA! r©l K©lh®¤âÅ
Ú: nrê ¡Uj u¡jÕ#jDn# äna ÃR«ghgnA
R«g¤t«ÌÅ [«Auhf JÇj« J®¡nf ekÞnj m«ãnf
(ethBÇ #g ¤ahd Þnyhf«)
ïa§FtJ r¡â. mJjh‹ kAhkhia mtns guhr¡â.
ïªj c©ikia nknyh¡FtJ rh¡j«.
ahnjå [®t ónjõ& r¡â %ngz [«Þ¤âjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
¥u«k r¡âahŒ, ÉZQ r¡âahŒ, U¤u r¡âahŒ
És§FgtŸ. FU r¡âí« mtns kªâu r¡âí« mtns
kªâu§fS¡FŸ kªâuK« mtns.
([AÞuhBu ɤah v‹w kªâu¤âš x‹gJ
Mtuz njtijfŸ g‰¿ ÉtukhŒ t®Â¡f¥g£LŸsJ.
ÉÇî¡F mŠá ïJ ï§F És¡f¥glÉšiy.)

mfhu« Kjš Bfhu« tiu I«g¤bjhU kh¤UiffŸ

cŸsd. ïªj I«g¤bjh‹W Õ#h£ru§fS« ï¥ghuj
eh£oš 51 r¡â Õl§fshf És§F»‹wd. mjdhš njå
kªâu Þt%ÕÂahf És§F»whŸ.

ekJ clÈš guh, g¢aªÔ k¤akh, itfÇ v‹w

ehk§fËš m‹id Kiwna fhk»ÇÕl« (_yhjhu« )
ó®z»Ç Õl« (mdhAj«) #hyªju« (ÉR¤â) x£ahz«
(MŠiP) KjÈat‰¿š 剿U¡»whŸ.

átD¡F-îkykhf ïU¥gtU¡F r¤âia¡

bfhL¥gtŸ m«ãif. át‹ r¡âahš ïa§» filáÆš
r¡âílnd I¡»akh» ÉLtjhš gâ - g¤Å ght«
ïšiy. guhr¡âÆ‹ á¤r¡âÆ‹ ï¢irÆdhš
áUZo¡f¥g£lJ. ãU«kh©l« všyht‰iwí« ïa§f
it¥gJ r¡â. Mdhš vªjÉj MjhuK« ïšyhkš
 irt«
bj‹dhLila átnd ngh‰¿
vªeh£odU¡F« ïiwth ngh‰¿
irt« Mâr§fuÇ‹ õ©kj¤âš k‰w IªJ
tiffËÈUªJ K‰¿Y« khWgL»‹wJ. át‹
k§fs¤ij mË¥gt® K«_®¤âfËš jiyáwªjtuhf
És§F« át bgUkh‹ irt á¤jhªj Kiwia¥
ã‹g‰W»‹wt®fS¡F všyh ïfgu Rf§fis mË¥gt®.
òduã kuz« òduã #dd« v‹W r§fu® g#
nfhɪj¤âš kÅjÅ‹ ãw¥ò ïw¥ò j¤Jt¤ij
És¡F»wh®. ãw¥ò v‹W x‹W ïUªjhš ïw¥ò v‹gJ
cWâ. kÅj‹ Mí£fhy¤âš mÊa¡Toa Nºk
rßu¤â‹ cjÉahš brŒa¡ ToaJ, TlhJ M»a
brašghLfËš <LgL»wh‹. mÊa¡ Toa Nºk
rßu¤â‹ j¤Jt¤ij irt« cz®¤J« rßu mÊÉš jh‹
cÆ®¥ò mšyJ gukhdªj« c©lhF« v‹W
m¿îW¤J»wJ irt¡ nfh£ghL.
kuz« v‹gij jÉ®¡f nt©Lkhdhš ãwÉia¤
jÉ®¡f nt©L«. ó®t b#‹k f®k Éid¥ gadhš
Éisí« kWãw¥ò ïšyhknyh mšyJ Fiw¡fnth irt
tÊghL tif brŒ»wJ.
[«Ahu _®¤âahd át‹ kÅjid ïw¥ãÈUªJ
ÉLÉ¡»wh®. ïj‰F kh®¡f©nla tuyhW rh£á. cÆiu
mgfÇ¡f nt©o kh®¡f©nlaiu ehoa akid
átbgUkh‹ mʤJ kh®¡f©nlaiu v‹W« gâdhwhf
ïU¡f mUËÆU¡»wh®. mÊ¡F« flîshf ïUªjhY«
j‹ ghj« gªj moah®fS¡F nt©Ltij jUth®
v‹gj‰F kh®¡f©nla® fij vL¤J¡fh£L.
r«Ahu _®¤âahd átÅ‹ j¤Jt« nkhB
j¤Jtkhf És§f¥ bgW»wJ.
15
clY¡F mÊî©L étD¡F mwnt »ilahJ.
kÅj rßu¤ij T©L v‹W t®Â¥g®. rßu« xU ãwÉ
Koªjîl‹ mÊ¡f¥gL»wJ. mÊt‰w M¤kh ÉLg£L
ntbwh‹iw ehL»wJ. ïJ òy¥glhj c©ikahf
ïU¡fyh«. Mdhš kuz¥gL¡ifÆš ïU¡F« ét‹
czU«. mjdhšjh‹ rh»w fhy¤âš r§fuh r§fuh
v‹whš át‹ fh¥gh‰Wth® v‹w e«ã¡if.
átbgUkhÅ‹ thrÞjy« ifyha« MF«.
fhyh¡Å %gnkahd átÅ‹ cZz¤ij¤ j¡fnt
mt® #ilÆš f§if 剿U¡»whŸ.
xË¡»uz§fSl‹ Toa rªâuid No ãiwNoa
bgUkhdhf És§F»wh®.
át‹ mf©lhfhu« v§F« Éahã¤J cŸsJ.
m%gkhd át« kÅj Fy« br›tnd És§f
fUzh_®¤âahŒ mUŸ ghÈ¡f¥gL»wJ.
îkykhd átid tÊgLnthU¡F kdâš cŸs
mŠPhd«, mG¡F, ky§fŸ M»at‰iw Ú¡» [hí{a
gjÉah»a K¡âia mË¥gh‹. ïJnt irt
j¤JtkhF«.
irt tÊgh£oš átid ȧf cUÉš
tÊgL»nwh«. áthya§fËš gukÅ‹ f®¥g»UA
Ékhd¤âš ã‹òwkhf nk‰Fâir neh¡» ȧnfh¤gt®
剿U¥gh®. ïJ gunkÞtuD¡F mWg¤J eh‹F
_®¤j§fSŸ x‹W. át‹ nkÅ khr‰W És§F»wJ.
áuR«, âU¥ghj§fS« f©fS¡F¤ bjÇahJ . mj‰F
ÑnH tuhf _®¤âí« nk‰g¡f« A«[ _®¤âí«
cŸsd®.
Mâí« mªjK« ïšyhj n#hâ Þt%gnk ȧf
_®¤âahF«. ȧnfh¤gt _®¤â xU Þt%g« vL¤j
âdnk átuh¤âÇ vd¥gL«. ï{n#hâia fhz ÉU«ã
16
ãu«k‹ Mfha¤âš gwªJ br‹W«, âUkhš tuhf _®¤â
cU¡bfh©L ghjhs¤ij FilªJ bfh©L« br‹wd®.
ãu«kD« âUkhY« ïiwtÅ‹ mo Ko fhz Koahkš
njhšÉí‰wd®.
jh‹ bg‰w fšÉahY« bršt¤jhY« gu« bghUis
mila ïayhJ (v£l KoahJ) v‹gJ fU¤jhF«.
¥u«k KuhÇ [&uh®¢áj ȧf« - v‹W
ȧfhZlf¤âš tU« tÇÆdhš ãu«kD« âUkhY«
átD« ïizªnj ȧf tot« bg‰wJ v‹gJ òÇí«.
irt¤ij¤ jÉu k‰w kj§fËš tÊgL« bjŒt§fS¡F
j¤Jt§fis cz®¤J« tÊí« kªâu¥ ¥unahfK«
ïšiy v‹gJ mDgth®¤j«.
Phd¤ij mUS« ȧf Þt%ãahd gunkÞtu‹
ï¢rh r¡â, ¡Çah r¡â, Phd r¡â , mU£r¡â M»a
eh‹Fl‹ guhr¡âí« fyªJ mUŸ ghÈ¡»wh®.
átÅ‹ j¤Jt¤ij k¡fŸ m¿ªJ bfhŸsnt
nfhÆš bfh©LŸs jy§fËš g‰gy njh‰w§fËš
mUŸghÈ¡»wh®.
kAhnjt‹ - njt®fËš áwªjt‹. fghäÞtu‹
fghy¤ij Vªâ mUŸghÉ¥gt‹, brh¡f ehj‹
g¡j®fË‹ f©fis »w§f it¥gt‹, #fÔÞtu‹
cyf¤J¡F mâgâ. ï¥go g¡j®fŸ N£oíŸs
ehk§fS¡F V‰g mUŸghÈ¥gt‹. eh‹F kiwfËš
ïu©lhtjhd a#&® ntj¤â‹ m§fkhf cŸs ij¤ÔÇa
cgÃõ¤âš ánthgh[d kªâu¤âš ȧf tÊgh£L Kiw
cŸsJ.
Ãjdgjna ek: Ãjd gjhªâfha ek:
C®j¤tha ek : C®¤¤tȧfha ek :
Ïu©aha ek:Ïu©a ȧfha ek :
[&t®zha ek : [&t®zȧfha ek :
17
â›aha ek : â›a ȧfha ek:
gtha ek: gtȧfha ek:
r®tha ek: r®tȧfha ek:
átha ek: át ȧfha ek:
{tyha ek: {ty ȧfha ek:
M¤kha ek: M¤kȧfha ek:
gukha ek: gukȧfha ek:
Vj¤ n[hkÞa [&®aÞa [®t ȧfF«
Þ¤jhgaâ gh kª¤u« gɤu«.
ét®fis j‹Dl‹ I¡»agL¤â¡ bfhŸ»wh®
át‹. mjdhš r«ò v‹w bga® És§F«. ¥uhu¥j«
rŠáj« Mfh«a« v‹»w ght¡ FÉašfis mÊ¥gt®.
átbgUkhD¡F <rhd«, j¤òUõ«, mnfhu«, thknjt«,
r¤nah#hj« vd IªJ Kf§fŸ cŸsd. ï›itªJ
Kf§fshš IªJ ¡U¤a§fis (gŠr¡U¤âa«) òÇ»wh®.
gŠr ¡U¤a§fË‹ _y mBu§fË‹ ét mBu§fŸ
<rÅ‹ gŠrh£rukhf M»wJ. r§fu‹ v‹w brhšY¡F
IªJ vG¤J. átÅ‹ jiyaha kªâukhd ekátha-«
IªJ vG¤J (ïiwtD¡F gŠrh£ru‹ v‹w ehkK«
c©L) ¥U¤É, m¥ò, m¡Å, thí, Mfhr« M»a gŠr ój
j¤Jt§fisí« j‹DŸ ml¡» òtdnk jh‹ v‹W
És§F»wh®.
gŠrój¤ jy§fŸ ã‹tUkhW:
1) m¥òȧf« - Ú® - #«ònfÞtu« #«ònfÞtu®-
âUthid¡fh
2) njí ȧf« - beU¥ò (m¡Å) - m©zhkiyah® -
âUt©zhkiy
3) thíȧf« - fh‰W - fhsA¤ÔÞtu® -
âUfhsAÞâ
4) ¥U¤Éȧf« - k© - Vfh«gnuÞtu® - fhŠá
5) Mfhrȧf« - É© - eluh#® - áj«gu«
18
ï›itªJ ójÞjy§fËy ciwí«
ȧfÞt%ãahd át‹ gŠr ój§fis j‹DŸ
ml¡»at‹ v‹gj‰F rh‹W. ï›itªJ _®¤âfis
tÊg£lt® ïa‰ifia ïiwtdhf czU« mEóâ
bg‰wt®fŸ.
ȧfngj§fŸ mWtif¥gL«. 1) Þta«ò (jhdhf
njh‹¿aJ) 2) ijÉf« (njt®fŸ ¢UZo¤jJ) 3) fhzt«
(fnz¢tu ¥uâZil) 4) M®õ« (KÅt®fŸ Þjhã¤jJ)
5) khDõ« (kÅj®fshš Þjhgd« brŒa¥g£lJ) 6)
ghz« (e®kij eâÆš »il¥gJ.)
ghzȧf¤ij¤ jh‹ åLfËš gŠrhajd Kiw
ói#fËš it¤J tÊghL brŒth®fŸ. ȧf§fŸ
Þgof¤âdhY« (u¤d tifia rh®ªjJ Þgof«),
Rt®z«, k‰w cnyhf§fshY«, ku§fshY«
cUth¡f¥g£lit. ïit jÉu gRŠrhz«, Éóâ, M‰W
kzš, rªjd«, U¤uhB«, òZg« k‰w« áy tiffshš
ȧf§fis brŒJ ïiwtid tÊgLth®fŸ. áy
Þjy§fËš nfhÆšfËš jy ÉUB¤â‹ moÆš ò‰W
k©zhš Md ȧf« fhz¥gL«. âUbth‰¿ôÇš
ï›thW njh‹¿íŸs <rD¡F ò‰ÖÞtu® v‹W bga®.
fhZÛ® Kjš FkÇKid tiu átD¡F Mya§fŸ gy
És§F»‹wd. x›bthU jyK« ghlš bg‰w
jy§fshF«.
tlbkhÊÆš Mâr§fu® mUËíŸs Þnyhf§fË‹
_y« átÞjy§fis¥ g‰¿ e‹F m¿ayh«. mt®
mUËíŸs Jthjr {nahâ®È§f Þnjh¤âu¤jhš
ï¥ò©Âa óÄÆš cŸs g‹Åu©L n#hâ®
ȧf§fis¥ ngh‰W»wh®. bj‹dh£oš m¥g®, Rªju®,
âUPhdr«gªj®, kh¡fthrf® ngh‹nwh® mUËíŸs
jÄœ ghRu§fËY« mnefkhf bj‹dh£L Mya§fŸ
ahî« ngh‰w¥g£LŸsd. ï›thya§fŸ
19
ï¥ghlšfËdhš bgUik¥gL¤j¥g£LŸsd. irt¡
Fut®fŸ mUËa ghlšfis kiwÆ‹ rhukhd
cgÃljkhfnt át m‹g®fŸ ngh‰Wt®.
eha‹kh®fS« k‰wt®fS« ïa‰¿íŸs ghlšfŸ
ïiwtÅl« g¡âia K¡»akhf KjÈš it¤J rh¤âu
r«ãujha¤â‰F mL¤j ïlnk bfhL¤JŸsd®.
ïiwtÅ‹ _¢R jh‹ ntjkhF«. gy yB«
Þnyhf§fis Éahr® eh‹fhf tF¤J vËjh¡»dh®.
mjdhš ntj Éahr® vd¥ bga® bg‰wh®. ïu©lhtjhf
És§F« a#&® ntj¤âš ij¤âßa [«ÏijÆ‹ VG
fh©l¤âš eLthf cŸsJ U¤u«. ïJ a#&® ntj¤â‹
jiyaha gFâahF«. ïj‹ ïja Þjhd¤âš És§FtJ
átgŠrhBu kªâu«. mDâdK« U¤u« ghuhaz« brŒa
nt©oaitfSŸ ãujhdkhF«.
ÞtrhnfhgÃõ¤ - Ñjh ÉZnzh® ehk [AÞuf«
U¤uŠr bgsUõ« [&¡j« äa - kht®¤jna¤òj:
á¤jhªj« v‹gJ KothF«. irt á¤jhªj« vÅš
irt¤â‹ Koî v‹W czuyh«. átÅ‹ bgUik g‰¿
bj‹dh£oš cŸs át Mya§fshY« átid¥ g‰¿a
ghlšfshY« m¿ªJ bfhŸsyh«.
bj‹dhLila át‹ vªeh£odU¡F« ïiwt‹
v‹w bgUik bj‹df¤nj Ãyî»wJ.
g‹ÅUâUKiwfŸ, âU_yÇ‹ âUkªâu«,
g£od¤jofË‹ ãugªj§fŸ, nr¡»HhÇ‹ bgÇa òuhz«
ngh‹w üšfË‹ thÆyhf áttÊgh£L KiwfS«
bgUikfS« Étukhf cŸsd. irt á¤jhªj üšfŸ
És¡FtJ gâ, gR, ghr« v‹w _‹W bghU£fis
g‰¿ajhF«. át«-gâ, gR - M‹kh, ghr« - kykh»a
Mzt«. ét‹fS¡FŸs kykh»a Mzt¤ij¥
ngh¡Ftj‰F gâahf És§Ftjhš <r‹ gRgâahf
20
cŸsh®. (ghrgj¤ij ifÆš Vªâatuhf cŸsjhš gRgâ
v‹W bgaU« c©L) át¤â‰F ïiz mšyJ nkšÃiy
bjŒtÄšiy. átPhd¤â‰F nkš rhÞâuÄšiy v‹gJ
irt á¤jhªj«. cida‹¿ ntbwhUtid Ãidna‹
v‹W«, átida‹¿ k‰w ntW bjŒtÄšiy v‹W fU¤J
cilat®fŸ ÔÉu irt®fsht®. cnyhf¤jhš Md á¿a
átȧf¤ij xU ngiHÆš it¤J fG¤âš rjhr®tK«
mªâU¥gh®fŸ. ït®fis ȧfha¤J¡fŸ v‹W«
miH¥gh®fŸ.
ehnfªâu AhuzhŒ K¡f©zdhf knAÞtudhf
âf«gudhf jBh¤tuehafdhf Úyf©ldhf
›Uõ¤t#dhf njt®fŸ ngh‰W« nrfudhf #lhjhudhf
ãehaÞjdhf át‹ gy cUt§fËš tz§f¥gL»wh®.
bj‹ âir neh¡» á‹ K¤âiuíl‹
jøzh_®¤âahf És§F»wh®. kAh ãusa fhy¤âš
j‹ be‰¿¡ f©zhš gâeh‹F cyifí« Þkrhdkhf
brŒJ kAhÞkhrhdtháahf És§F»wh®.
vY«ò khiy mªJ ifÆš fghy« Vªâ fghÈf
_®¤âahf cŸsh®.
gŠrój ȧf§fËš Mfha¤ j¤Jtkhf És§F«
âšiyÆny Mdªjjh©lt« òÇí« rghgâahf
eluh#dhf És§F»wh®. m©lK« ã©lK« mt‹
mirthny Ãfœ»wJ. mtÅ‹¿ XuQî« mirahJ.
k‰W« rªâunrfu‹, nrhkÞfªj® vd gy%g§fËš <r‹
âfœ»wh‹.
U¤udh»a átÅ‹ t®zid¥ g‰¿anj kAh
kªâukhf És§F« $U¤u«.
“X« enkh gftnj U¤uha ”
ekÞnj U¤u-k‹at cnjhj ïõnt ek:
ekÞnj mÞJ j‹ tnd ghA&¥ah-Kj nj ek:
21
gfthdh»a U¤uD¡F ekÞfhu«. c«Kila
nfhg¤â‰F« ghz¤â‰F« ɚȉF« c«Kila ïU
iffS¡F« ekÞfhu« v‹W Mu«ã¡»wJ U¤u«.
(Uj« ¤uga¤ââ U¤u: - J¡f¤â‰F _ykhd
ght§fis¥ ngh¡Fgtuhf ïU¥gjhš U¤udh»wh®)
$U¤u« gâbdhW mDthf§fis bfh©lJ.
<rÅ‹ f£lisia Û¿ el¥gt®fŸ nkš bfh©l U¤u‹
ãur‹duhf nt©L« v‹gJ Kjš mDthf« . ïu©L
Kjš x‹gJ mDthf« tiu <rÅ‹ ÞuntRtu¤t«,
[®t rßu¤t«, [®thªj®ahĤt« M»aitfis
És¡F« bga®fshš ekÞfhu tªjdK«, g¤jhtJ
mDthf¤âš <rÅl« ïZlãuh¥â¡F« mÅZl
ÃÉU¤â¡fhf nt©LjY«, gâbdh‹¿š U¤u
fz§fS¡F tªjdK« T¿ U¤u« Ko»wJ. U¤u
ghuhaz¤Jl‹ rkf« ghuhaz« brŒjhš jh‹ gÇóuz
gy‹ »£L«.
ckhknfÞtuid ï¥ãwÉ bgU§fliy¡ fl¡f
ÃZfskhd gukátid gŠrhBu kªâu¤ij j¡f FU
_y« cgnjr« bg‰W fšahz Fz [«g‹ddhfnth
mšyJ m®¢rhÞt%gkhfnth âahÅ¥gt®fS¡F
ïiwt‹ âUtoÉš thr« »£L« v‹gâš JËí«
IaÄšiy.
irt¤âÈUªJ ãǪjJ jh‹ k‰w kh®¡f« v‹W
Ãid¥gt®fŸ c©L. Mdhš r§fugft¤ ghj® jdJ
j¤Jt kjkhd m¤itj¤ij õ©kj cghridahf
tF¤JŸsh®. vdnt m¤itj« ntW irt« ntW mšy.
irt« õ©kj¤JŸ x‹whf ml§F«..
mA« ¥uàkhÞÄ - všyh« ¥uàk ka« v‹w ca®
fU¤njhL g¡â brY¤JnthU¡F gunkÞtu® [®t
e‹ikfS« mË¥gh® v‹gJ â©z«.
22 23

enkh Ïu©a ghAnt Ïu©a t®zha mŠbrG¤ânyh buG¤ij m¿ªJ Tw tšänuš

Ïu©a %gha- mŠr yŠr by‹W ehj‹ m«gy¤â yhLnk.
Ïu©agjna m«ãfh gjna ckhgjna gRgjna ghš Ãidªö£L« jhÆD« rhy¥gǪJ g¡j®fË‹
enkh ek: Fiw Ô®¡F« ‘ek átha‹’ ghj« gÂnth«!
j¤òUõha ɤknA kAh njtha ÔkÏ
j‹neh U¤u ¥unrhjah¤
irt¤âš mftÊghL òwtÊghL vd ïu©L
KiwfŸ cŸsd.
cw§»¡ bfh©oU¡F« át¤ij F©lÈÅ r¡â
MW Þjhd§fisí« flªJ ãiz¡F« nghJ át‹
JÆš fisªJ át-r¡â I¡a« c©lh»wJ.
ï›it¡»a¤jhš kd« xU Ãiy¥g£L nk‹ikahd
Ãiy mil»wJ. eh‹ v‹D« Mzt« bghR§» mA«
¥u«khÞÄ v‹W ãu«k Þt%gkhfnt kh¿ ÉL»wh‹
g¡j‹ ïJ mf tÊghlhF«.
òw tÊghL òidnth® r¡â [nkjdhf
[®nt¢tuid gy Éj mãnõf§fŸ brŒJ
áthZnlh¤âu«, ¤Çrâ, [AÞuehk« KjÈaitfshš
Éštjs¤âdhš m®¢rid brŒJ tÊgL»‹wd®.
mU£bgU« tŸsyh® ïuhkȧf® átid n#hâ
Þt%gkhf tÊg£L m{n#hâÆnyna I¡»akhdt®.
ÔÉu átói# brŒnth® eh‰g¤J _‹W nfhz§fŸ
bfh©l áj«gu r¡fu« v‹W miH¡f¥gL« aªâu¤ij
it¤J tÊghL brŒt®.
v§F« Éahã¤âU¡F« át‹ všnyhU¡F«
mUŸghÈ¥ghuhf.

mŠbrG¤âny ãwªJ, mŠbrG¤âny ts®ªJ

mŠbrG¤ij nahJ»‹w gŠr ójghÉfhŸ

itZzt«
r§fu gft¤ghjhŸ mUËíŸs õ©kj§fËš
itZzt« Äfî« ghku k‰W« rhjhuz ÃiyÆYŸs
kÅj‹ vËâš mDZo¡f¡ Toajhf mUËÆU¡»wh®.
itZzt¤âš tÊgh£L¡F ãujhd« bfhL¤J
Muhjid¡F Énrõ K¡»a« bfhL¤J ïU¡»wh®. ÔÉu
MuhjidÆ‹ _ynk éth¤kh gukh¤khîl‹ x‹¿ Él
Koí« v‹W m¿îW¤â ïU¡»wh®. Vida IªJ
kj§fis¥ nghy j¤Jt nfh£ghošyhkš kÅj Fy¤â‹
ešy flh£rkhd thœ¡if KiwÆš tÊghL brŒJ g¡â
bgw itZzt« cjî»wJ.
x‹Wk¿ahj fn#ªâu‹ Mâ_ynk
v‹wiH¤jîl‹ mtÅ‹ Ja® Jil¡f Xo tªj
guªjhk‹ g¡j®fŸ T¥ã£l FuY¡F brÉ rhŒ¥gh‹.
Mœth® bgUk¡fS« ïizÆšyh guªjhkid j«
ghRu§fŸ _y« g¡â ur« bgh§f¥ gho guÉíŸsd®.
mA« ¥u«khÞÄ j¤tkÌ v‹w ntj¥ukhz§fS¡F
ïz§f j‹idna f©zndhL ïiz¤J mtidna
milªj M©lhŸ tuyhW áwªj vL¤J¡fh£lhF«. $
M©lhŸ ghRu§fŸ ehuhazÅ‹ bgUikia g¡â jJ«g
És¡F»wJ. itZzt kj¤â‰F gykhf ïUªjt®fËš
FAnjt‹, l§f‹, jhÛl‹ M»nah® áwªj
Mjhu§fshf És§»dh®fŸ. r§fuÇ‹ m¤itjK«
õ©kjK« ntnwh§» ïUªj ÃiyÆš ÉZQɉF
ãujhd« bfhL¤J itZzt á¤jhªj¤ij gu¥ãat® $
ïuhkhD#®. ïtUila á¤jhªj« ÉáZlh¤itjkhF«.
ïJ m¤itj¤â‰F K‰¿Y« khWg£ljhF«. $k¤t®
mtjǤJ ¤itj« v‹D« K‰¿Y« khWg£l jdJ
á¤jhªj¤ij¤ njh‰Wɤjh®. r§fu® m¤itj¤âš
éth¤khî« gukh¤khî« x‹nwjh‹ v‹W
tÈíW¤J»wh®. Mdhš ÉáZlh¤itjnkh gukh¤kh
ntW M‹kh ntW v‹W TW»wJ. r§fuÇ‹ m¤itj¤ij
ÔÉukhf v⮤j ïuhkhD#® ntj«, â›a¥ugªj«, $k¤
25
ghftj« k‰W« ghŠruh¤u« vD« Mfk« KjÈat‰iw
e‹F MuhŒªJ j‹ á¤jhªj¤â‰F gy_£odh®.
ïuhkhD#Ç‹ T‰W¥go gukh¤kh v‹gJ ï¥óÄÆš
ïšiy. ïiwt‹ e«ÄlÄUªJ ntWg£lt‹. g¡âahš
ruzhfâahš g¡jt¤ryid mila Koí« v‹gJ
itZzt r«ãujha«.
».ã gâ_‹wh« ü‰wh©oš ãwªj kh¤tU«
r§fuÇ‹ m¤itj¤â‰F khwhf jdJ ¤itj j¤Jt¤ij
Þjhã¤J mij gut¢ brŒjh®. ¤itj¤âš ét‹ ntW
M¤kh ntW. $AÇ xUtnd nkyhd flîŸ. mtid
mila mtDila â›a ehk¤ij g#d« bratJ jh‹
rhy¢ áwªjJ v‹W KH§»dh® kh¤t®.
¤itj¤âš $ »UZz gfthÅ‹ jÅ tÊghL
Äfî« K¡»akhdJ. cL¥ãÆšjh‹ ¤itj kl§fŸ
Ãiwa ïU¡»‹wd. cL¥ãÆš cŸs nfhÆÈš kh¤t®
ãuâZil brŒj »UZz® É¡»uf« nfhã rªjd¤jhš
MdJ. k¤t j¤Jt¤ij mErÇ¥gt®fŸ kh¤t®fŸ v‹W
miH¡f¥gLt®. rhy¡»uhkK« Énrõ _®¤â tÊghL«
mt®fsJ nfh£ghlhF«.
k¤t® tÊÆš mtU¡F ã‹ $ Éahrhuha® #a
Ô®¤j®, uhfntªâu®, unfh¤jk®, òuªjujhr®, fdfjhr®,
É#ajhr®, thâuh#® ngh‹wt®fŸ njh‹¿ ¤itj¤ij
gu¥ã ehuhazÅ‹ òfœ gu¥ãd®. òuªjujhr® g¡âu[«
jJ«ò« gy mÇa ghlšfis ïa‰¿íŸsh®. X« enkh
ehuhazha v‹W v¥gî« AÇ g¡âia ehoa ¥uAyhjnd
Éahruhauhfî«, uhfntªâuuhfî« mtjǤjh® v‹gJ
tuyhW.
fh¡F« flîshf ehuhaz‹ ïU¥gjhš cyf
e‹ikia¡ fUâ ï¥óîy»š AÇ gyÉj mtjhu§fŸ
vL¤J j®k¤ij Ãiy eh£odh®. mit jrhtjhu«
vd¥gL«. mitahtd - k¤Þa«, T®k«, tuhA«,
ÃUá«A«, thkd«, guRuhk®, $uhk®,
26
gyuhk®,$»UZz®, fš». ïâš Kjš x‹gJ
mtjhu§fŸ fÈíf« ãw¡F« K‹ò vL¡f¥g£lit.
kAhghuj í¤j« KoªJ »UZz gfth‹ ï›îyif
É£L itF©l nyhf« br‹w ehŸ Kj‰ bfh©L
fÈíf« Mu«ã¡»wJ. ï¡fÈíf KoÉš vL¡f ïU¡F«
mtjhu« fš» mtjhukhF«.
fUizÆ‹ kWbga® ÉZQ. ehuhaz _®¤âna
gu¥ãU«k Þt%ã, kiwÆ‹ Mu«gK« Koî« mtnd.
mjdhš mtnd r®ntÞtu‹ vd És§F»wh®.
a#&®ntj ij¤âßa cgÃõ¤âš $kª ehuhaz‹ g‰¿
tU»wJ.
[AÞu Ó®õª njt« É¢thB« É¢t r«òt«
É¢t« ehuhaz« njtkBu« guk« gj«.
fh¡F« flîshf ïU¥gjhš j®kuBfdhd guªjhk‹,
j®k« jhœªJ mj®k« nknyh§FifÆš j®k¤ij
Ãiyeh£l eh‹ njit¥gL« nghJ mtjÇ¥ng‹ v‹W
»UZz mtjhu¤âš ghuj¥ nghÇ‹ nghJ m®¢RdD¡F
cgnjá¤j gft¤ ÑijÆš TW»wh‹.
gǤ uhzha [höeh« Éehrha rJZ¡Ujh«
j®k [«Þjhgdh®¤jha [«gthÄ ínf ínf
(gft¤ Ñij)
ÉZQî¡F cfªj kªâu« mZlhBÇ v‹D«
v£blG¤J kªâu«. ïJ jÉu ehuhazD¡F« nkU
jªâu¤âš gŠrh£ru #gK« ÉtÇ¡f¥g£LŸsJ.
Mu«gK« Koî« ïšyhkš ght ò©Âa§fS¡F
m¥gh‰g£L fh¥gj‰F« mÊ¥gj‰F« nAJthf
ïšyhjJkhf ïU¡f¡ Toa xU bghUŸ ÉtÇ¡f Koahj
j¤th®¤j bghUshf âfœ»wJ. mij¤jh‹, ehuhaz
Þt%g« v‹»nwh«.
m®¡bfsfhg« »ßlh‹ Éj kfuy[¤-F©ly«
Ô¥âuh#¤nfôu« bfsÞJghgh rgyUáuAhu«
[Õjhu«guŠr ehehu¤dh«R-ã‹dhguz-rjô#«
27
$juh¢yZl gh®¢t« tªnj njh: [¡j r¡uh« òUA-
jufj« É¢t tªja« KFªj«
NÇa®fŸ gy Toa ãufhrK« ÑÇl«, F©ly«
bfsÞJgu¤d« gyÉj kÂfshd khiy, kŠrŸ,
g£lhil k‰W« gy Mguz§fSl‹ 剿U¥gt® v‹W
ÉZQ my§fhu ãÇadhf t®Â¡f¥gL»wh®.
[r§f r¡u« [ÑÇl F©ly«
[Õj tÞ¤u« [uèU nABz«
[Ahu tBÞjy bfsÞJg¢Ça«
ekhÄ ÉZQ« áu[h rJ®ò#«.
rhªjhfhu« ò#f rad« g¤kehg« [&nur«
É¢thfhu« ffe [¤Ur« nkf t®z« Rgh§f«
yºÛ fhªj« fkyead« nah» àU¤ahd f«a«
tªnj ÉZQ« gt gaAu« [®t nyhiffehj«
nkf ¢ahk« Õj bfs nra thr«
$t¤ [h§f« bfsÞJ nghjghÌ jh§f«
ò©nah ngj« ò©lß fha jhB«
ÉZQ« tªnj [®tnyhiff ehj«
K‹ ngh‹W ï¢RnyhfK« ehuhazid %g
t®zdhf És¡F»wJ. Mu«g«, eL, Koî v‹W _‹W
ÃiyfŸ m‰wt‹ guªjhk‹.
itZzt¤ij mErÇ¥gt®fŸ ÉZQit É¡»uf
toÉš Muhâ¡»wh®fŸ. ÉZQÉ‹ aªâu« mZlhBÇ
aªâukhF«. ïJ jÉu rhs»uhk %gkhfî«
tÊgL»‹wd®. rhs¡»uhk tÊghL ÔÉu tÊghlhF«.
k‰w Kiw¡F É¡»uf¤â‰F âUkŠrd« brŒJ e‹F
my§fǤJ Jsá js¤jhš m®¢rid brŒJ
Muhâ¡»‹wd®.
kAhÉZQÉ‹ ifÆš 剿U¡F« r¡fu«
Rj®[d« vd¥gL«. r¡fu¤ij jǤJ¡ bfh©ljhš
28
ÉZQɉF r¡ujhÇ v‹w ehk« c©L. (xU rka«
#yªj‹ v‹w mRu‹ átÅl« tu« bg‰W njt®fŸ
ahtiuí« bt‹wh‹. ãwF <rÅlnk r©il¡F tªjh‹.
át‹ xU tnahâf® ntl« òidªJ j‹ fhš f£il
Éuyhš óÄÆš xU t£l¡ nfhL cUth¡»dh®. mij
#yªjid É£L nkny vL¡f¢ brhšy, f®tK‰w
#yªjD« óÄÆš ts®ªj t£l¤ij ãsªJ ö¡»dh‹.
mJ xU r¡fukhf kh¿ #yªj‹ jiyia¡ bfhŒjJ.
ï¢r¡fu¤ij milªjhš jh‹ njthRu í¤j¤âš
mRu®fis 圤j Koí« v‹W cz®ªj ÉZQ gukid
neh¡» jtÄUªjh®. <rD« mfk»œªJ m¢r¡fu¤ij
ÉZQî¡F bfhL¤jh®. ïªj Rj®[d r¡fu¤â‰F
Énrõ aªâuK« kªâuK« c©L. r¤U ehr«, nuhf
Ãt®¤â, igrhr Ãt®¤â ngh‹w ¥unahf ¡uk§fS¡F ïJ
Äf¢ áwªj kªâukhF«. itZzt¤âš ÔÉu <LghL
cŸst®fŸ j§fŸ ïU njhŸ g£ilfËš âUkhÈ‹ r§F
r¡fu K¤âiu it¤J¡ bfh©L ÔÉu tÊghL brŒt®.
ïj‰F [khZd« v‹W bga®. mj‰F nkš ¢ua nkhB
cghakhf ruzhfâia mEZo¤J âUkhÈ‹ mUŸ
ehLt®.
ruzhfâ j¤Jt¤â‰F ãujhdkˤJ cyfkhªj®
cŒa itZzt« tÊ tF¡»wJ. fh¡F« fUzh
_®¤âahd ehuhaz‹ fUiz fil¡f© gh®itahš
ï¥òÉÆš k»œ¢áí« rhªâí« Ãyt mUŸ òÇa£L«.
X« enkh ehuhazha!
bfskhu«
r§fu gft¤ ghjhŸ Ãiy eh£oa õ©kj¤âš
bfskhu« v‹gJ KUfid cghá¥gJ. jªijah»a
<rD¡nf ãuzt¥ bghUS¡F FU áZa ghtidÆš
cgnjr« brŒjjhš ÞthÄehjdh» gukFUthf
ngh‰w¥gL»‹wh‹.
bfskhu cghridÆš KUfndhL átD¡F«
r¡â¡F« nr®¤J tÊg£l gy‹ »il¡»wJ. <rÅ‹
be‰¿¡f© ãH«ãš njh‹¿ajhš KUf‹ <r‹
m«rdh»wh®. m‹idah»a r¡âna r¡â ntyhf kh¿
fªjid¢ rh®ªJ mt‹ fu¤âš 剿U¥gjhš r¡â
m«rK« És§F»wJ. vdnt bfskhu tÊghL át r¡â
tÊghL v‹nw bfhŸsyh«.
TW« moat®fŸ Éid Ô®¡F« flîŸ
KUfdhth‹. KUf‹ všiya‰w xË bg‰wt‹. KUF
v‹w brhšY¡F mHF v‹W bghUŸgL«. ïsik mšyJ
Fku‹ v‹W« m®¤j« bfhŸs¥gL«. ïjdhš jh‹
KUfid Fku‹ v‹W« tÊgL»nwh«.
‘fªj tÊghL ãŸis ãuha« bjhl§» všiy¥
ãuha« tiu Ãiy¤J ÉF« ghuj¤âš tl njr¤ij Él
bj‹dh£oš F¿¥ghf jÄœeh£oš jh‹ tÊghL mâf«.
mJ KUf‹ Fobfh©l MWgil åLfshš e‹F
És§F«. nkY« tl bkhÊia Él jÄÊš jh‹
KUfD¡F Þnjh¤âu§fS« ghlšfS« ÄFâahf
És§F»‹wd. KUf‹ fil¢r§f fhy¤âš jÄœ¢
r§f¤â‹ jiytdhf És§»dh‹. ïjdhš KUf‹
jÄœ¡ flîŸ vd¥ ngh‰w¥gL»wh®. tl¡nf KUf‹
ãu«krhÇ Þt%gkhf fªj‹, fh®¤ânfa‹ v‹W
tz§f¥gL»wh‹. Mdhš ï§F tŸË njtnrdh
rnkjuhf tz§f¥gL»wh‹.
30
MWKfÅ‹ ehkh¡fŸ všyh« mt‹ _y
kªâu§fnshL bjhl®ò bfh©lit. át m«rkhf
njh‹¿ajhš átÅ‹ IªJ jiyfnshL r¡âÆ‹ áuR«
fyªJ KUfD¡F MWKf« c©lhƉW tlbkhÊÆš
r©Kf« v‹W ciu¥g®.
Mâ r§fuÇ‹ õ©kj _®¤âfis õ©kj¤âš
fhzyh«. x›bthU Kf¤ijí« xU cghrdh _®¤âahf
ghɤJ õ©Kf _®¤âia gªjhš õ©kj
cghridahf khW«. mâ ÔÉukhd nfh£gh£Ll‹
mDZlhd Kiwfis bfh©lJ bfskhu«.
átj¤Jt« _‹W tiffshf És§F»wJ. [fyh,
ÃZfsh, [fyÃZfsh v‹W mit miH¡f¥gL»‹wd.
át« óuz¤Jt« bgWtj‰F ãªJîl‹ I¡»a
khF« Ãiy [fyh vd¥gL«.
át¤â‹ všyh ïa¡f§fS« mj‹ cŸnsna
r§fkkhF« nghJ ÃZfsh v‹W M»wJ.
cw§»í« cw§fhkY« ïU¡F« Ãiy [fyh-
ÃZfsh j¤Jtkh»wJ.
ï«_‹W átj¤Jt§fS« ml§»a át¤â‰F
R¥ukÂa át«, rjhát«, knA[« v‹W _‹W
ght§fS« Tw¥g£oU¡»‹wd.
FUáZa ght¤â‰F gukFUthd áwªj FU áZa
j¤Jt¤ij mUËÆU¡»wh®.
j‹id tz§fhJ brU¡fhš gukátid fhz
Ka‹w eh‹Kfid ãuzt¤â‰F¥ bghUŸ nf£lh‹
KUf‹. ãu«k‹ bjÇahJ jLkh¿ajhš mtid
áiwÆÈ£lh‹. mtnd gil¡F« bjhÊiy
nk‰bfh©lh‹. <rÅ‹ f£lis¡F ïz§f eh‹Kfid
ÉLjiy brŒj KUfÅl« guknd ãuzt¤â‰F bghUŸ
31
És¡f« nf£f mij j‹ jªijba‹W« ghuhkš jh‹
mk®ªJ <r‹ áZa %gdhŒ thŒ òij¤J FŪJ Éf
mt® fhâš ãuzt¥ bghUis cz®¤âdh‹.
xU c‹dj FUɉF v‹d m«r§fŸ njit, xU
áZa‹ v›thW KiwnahL FUit ehl nt©L« v‹w
j¤Jt¤ij KUf‹ ï¢braš _y« És¡»íŸsh‹.
FUthdt® nj#ÞÉahfî« rŠryÄšyh kd«
cilatuhfî« vâY« eh£l« ïšyhjtuhfî« rka
rªj®g§fis âw‹go vâ®bfhŸs¤ j¡ftuhfî« j‹
khzt‹ghš všyh Éõa§fËY« eyD« <LghL«
cŸstuhfî« ïU¡f nt©L«.
Óldhdt‹ FUitna gu« bghUshf Ãid¤J
v¥bghGJ« mt® jhŸ Ãid¥ãnyna ïU¡f nt©L«.
FUɉF brŒa nt©oa gÂÉilfŸ aht‰iwí«
brŒa nt©L«. IaªâÇòu FUÉ‹ cgnjr§fis
kdâš bfhŸs nt©L«. mj‹go el¡f nt©L«.
kiw cUthd átikªjid guk FUthd KUfid
cghá¥gt®fis j‹ Ól®fshf tǤJ mt®fS¡F mUŸ
òÇth‹. mtid¤ Jâ¥ngh®¡F všyh Éj§fËY«
ca®ªjt®fshf brŒth‹.
bfskhu¤âš mâÔÉu <LghL bfhŸs KjÈš
rhjf‹ ja§Fth‹. Mdhš j¡f FU _y« cgnjr«
bg‰W RthÄehjid bkŒa‹nghL tÊgL« j‹
g¡j®fis KUf‹ Äf¡ FW»a fhy¤âš Ä¡f ca®thd
Ãiy¡F bfh©L br‹W mUŸ ghË¡»wh‹.
<rÅl« jtÄUªJ bg‰w tu‹fË‹ _y« Nug¤k‹
njt®fS¡F Äfî« J‹g« bfhL¡fyhdh‹. ïªÃiy
bghW¡fhJ njt®fŸ ahtU« fÆiy ehj‹ jhŸ ngh‰¿
32
gªjd®. <rD« jd¡F¥ ãw¡f¥ nghF« kf‹ tÊahf
Nug¤k‹ r«Ahu« brŒa¥gLth‹ v‹W ky®ªjUËdh®.
m›thnw átÅ‹ be‰¿¡f©Âš ïUªJ òw¥g£l
n#hâ Þt%g« MW ghf§fshf kh¿ rutz¥
bghŒifÆš Él¥ bg‰wJ.. <rhd«, thknjt«, j¤òUõ«,
[¤nah#hj«, mnfhu« v‹w <ÞtuÅ‹ IªJ
Kf§fnshL gunjtijÆ‹ KfK« nr®ªJ
r©Kfdhdh®. fh®¤âif¥ bg©fshš ts®¡f¥g£L,
fh®¤ânfa‹ vd¥ bga® bg‰wh®.
j‹ ghy gUt¤âš gy äiyfŸ òǪj KUf‹,
Fkhudhf Md bghGJ <r‹ Nug¤kid mÊ¡f åuthF
ngh‹w et åu®fË‹ JiznahL Má T¿ mD¥ã
it¤jh®. m‹id guhr¡ânah j‹ r¡âiana xU ntš
Míjkhf kh‰¿, mªj r¡â ntiy j‹ kf‹ KUfÅl«
Má T¿ mˤjhŸ. KUfD« ntY« nr®ªJ KUfntš
v‹W ehk« V‰gl¡Toa msî¡F ntY¡F m›tsî
ãujhd« V‰g£lJ. KUfid Jâ¥ngh®fŸ åuntš,
Phdntš, jÂifntš, t{untš, ïu¤âdntš v‹W
ntiy KUf‹ R%gkhf¥ ngh‰¿ tz§F»‹wd®.
nghU¡F òw¥g£l njt® gil¡F KUf‹ jiyik
bghW¥ng‰wjdhš njtnrdhâgâahf És§F»wh‹.
KUfD¡F« Nug¤kD¡F« V‰g£l nghÇš Nu‹
njhšÉí‰W xU nt§if kukhf cU¡bfh©lh‹. mij
j‹ ntÈdhš ãsªjh‹ MWKf‹. m¥bghGJ
m›nt§if ku¤âÈUªJ xU kÆY« nrtY«
btË¥g£lJ. kÆiy thfdkhf¡ bfh©ljhš kÆš
thfd‹ (kô®thAd‹) v‹W t®Â¡f¥gL»wh‹.
nrtiy j‹ bfhoíl‹ ïiz¤J¡ bfh©ljhš
tlbkhÊÆš F¡Fl¤t#‹ v‹W« jÄÊš
nrt‰bfhonah‹ v‹D« ehk« bfh©lh‹.
33
âU¢brªöÇš Nuid r«Ahu« brŒJ brªâšehj‹
v‹D« bga® bfh©lh‹.
ï¤âU¤jy¤âš KUfid tÊg£l r§fu
gft¤ghj® brªâšehj‹ ÛJ $ R¥ukÂa ò#§f« v‹D«
xU mUikahd Þnjh¤âu¤ij mUË cŸsh®. ï‹W«
g‹Ü® ïiyÆš Éóâ ãurhj¤ij it¤J ïªj R¥ukÂa
ò#§f Jâia Xâ mªj Éóâia¤ jǤJ¡ bfhŸ»‹w
gy® nehŒ Ú§f¥ bgW»wh®fŸ.
Nuid tj« brŒj KUfD¡F njntªâu‹ j‹
kfŸ njtahidia kzKo¤J it¤jh‹. njthRu
í¤j« KoªJ j‹ nfhg« Ôu jÂif kiyÆš mk®ªj
nghJ tŸËia fokz« òǪjh‹. tŸËí«
njtahidí« ï¢rh r¡â, ¡Çah r¡â Mth®fŸ. KUf‹
Phdr¡â. tŸË njtahid rnkj KUf‹ ï¢rh, »Çah,
Phd« M»a _¥bgU« r¡âfË‹ r§fkkhF«.
gukA«[ kAh th¡»a kAh kªâukhd
X« ¥uŠPhd« ¥uàk
X« mA« ¥uàkhÞÄ
X« j¤-j¤tkÌ
X« makh¤kh ¥uAk
Ç¡ a#&® rhk mj®tz ntj§fË‹ kAh
th¡»a§fns gukA«[ kªâukhF«.
gukA«[dhd ¥U«k Þt%ãdhd R¥ukÂaiu
Mâr§fu® jdJ R¥ukÂa ò#§f¤âš kAh th¡a
Tldha Þnjh¤âu« brŒ»wh®.
et»uA§fS¡F mâgâ njtij c©L. mâš
br›thŒ »uA¤â‰F mâgâ M»wh‹ KUf‹.
Mifahš jh‹ k‰w thu eh£fis Él br›thŒ¡»Hik
KUfD¡F cfªj »Hikah»wJ.
34
ãuzt¤â‰F bghUŸ ciu¤jt‹ KUf‹. X«
vd¥gL« ãuzt« X§fhukhdJ.
âUKUfndh ãu«kÞt%ã. õ©kj¤âš vªj
kj¤ij¥ ã‹g‰¿dhY« vªj ïiwtid tÊg£lhY«
kªâu« c¢rǤJ tÊgL« nghJ« mªjªj njtij¡FÇa
_ykªâu« #ã¡F« nghJ« X« v‹W nr®¤J óÍ¥gnjh
mšyJ #ã¥gnjh nt©L«. ï›thW vªj bjŒt¤ij
tÊghL brŒjhY« X« v‹W #ã¤jhš všyh g¡j®fS«
âUKUfidí« nr®¤J tÊgLtjh»wJ.
õ©kj ehafdhd KUfÅ‹ mUshš ãu«k Phd«
mila Koí«. gukFUÉ‹ mUŸ »il¡f nt©o‹
j¡fbjhU FUÉ‹ _y« õlhõu«, $R¥ukÂa
gŠrjrhBÇ M»a _ykªâu§fis e‹dhËš cgnjr«
bg‰W âUkhš kUfid cghá¡f nt©L«.
tlbkhÊia Él jÄÊš jh‹ KUfD¡F ghlšfŸ
mâf« cŸsd. KUfid Kiw¥go m®¢á¤J fªj® rZo
ftr«, fªj® fÈbt©gh, fªj® mDóâ, R¥ukÂa
ó#§fÞnjh¤âu«, FkhuÞ¤jt« , âUKUfh‰W¥gil
M»a Þnjh¤âu§fis ghuhaz« brŒJ tªjhš
mitfns kªâuá¤âahF«. KUf cghrid
brŒgt®fË‹ åu« Éntf« Éõa »u»¡F« j‹ik
gh©o¤a« ïitfË‹ _ynk mt®fŸ KUfid
cghá¥gt®fŸ v‹W »uk¥gL¤â Élyh«.
KUf¤jy§fŸ : bghJthf ï¥ghuj¤âš K‹ò T¿ago
jÄœeh£oš jh‹ F¿¥ghf bfskhu tÊghL És§F»wJ.
F‹¿U¡F« ïlbkšyh« Fku‹ Mya« v‹W TW«
msɉF KUf¤ jy§fŸ gy jÄœ eh£oš F‹WfË‹ ÛJ
mikªJŸsJ. MdhY« KUfÅ‹ MW K¡»a jy§fŸ
KUfÅ‹ mWgil åL v‹D« Énrõ jy§fyhf
És§F»‹wd.
35
mWgilåLfŸ: gHÃ - <r‹ T‰W¥go Phd¥gH¤ij
miltj‰fhf âUKUf‹ ï¥óîyif R‰¿ tu
òw¥g£lh‹. Mdhš mt‹ ó®t #adhd fzgâ jhŒ
jªijiana òtdkhf¡ fUâ mt®fis ty« tªJ
gH¤ij¥ bg‰W¡ bfh©l ã‹ ï›îyif¢ R‰¿ tªJ
ifiyia milªj KUf‹ fzgâ gH¤ij¥ bg‰W¡
bfh©lij m¿ªJ ád« bfh©L všnyhiuí« É£L
xU kiyÆ‹ ÛJ M©o Þt%gkhŒ mk®ªjh‹. FkuÅ‹
ãÇit¤ jhshJ m«ik m¥g®fŸ KUfid¡ f©L ád«
jÉ®¤âU¡FkhW ïa«g, FkuD« kd« ïirªjh‹.
R¥ukÂand Phd r¡âahf ïU¥gjhš mtnd xU
Phd¡fÅ. gH« Úna v‹W <r‹ mUËajhš ï¤jy« gHÃ
v‹W miH¡f¥gL»wJ.
RthÄkiy- ãuzt¤â‰F bghUŸ bjÇahj
eh‹Kfid áiwÆÈ£l KUfÅl« <rnd ãuzt¤â‰F
bghUŸ nf£f, FU áZa j¤Jt¤â‰F vL¤J¡fh£lhf,
Fku‹ FUthf Mrd¤âš mku, <r‹ áZa ght¤Jl‹
clš FŪJ áu« jhœ¤â thŒ òij¤J cgnjr« brŒj
ïl« jh‹ RthÄ kiyahF«. <rD¡nf ehjdhf
És§Ftjhš ï§F KUf‹ RthÄehjdhf
mUŸghÈ¡»wh‹. ï§FŸs KUf‹ nfhÉš mWgJ
go¡f£LfŸ bfh©ljhf á¿a kiy ÛJ f£l¥g£lJ
ngh‹w njh‰w« bfh©lJ.
mWgJ gofS« jÄœ tUl§fŸ mWgâ‹
bga®fis¡ bfh©L És§F»‹wd. KUfÅ‹
g‹Åu©L âU¡fu§fS« mfu Kjyhf¡ bfh©L
xsfhu« <uhf g‹Åu©L jÄœ cÆ® vG¤J¡fshf¡
fUj¥gL»‹wd. mt‹ ifÆš És§F« Míjkhd
r¡ântš Míj vG¤jhf És§F»wJ. ï›thW
36
jÄG¡F« KUfD¡F« bjhl®ò Äfî« cŸsJ. ïjdhš
Fkuid jÄœ¡flîŸ v‹nw miH¥g®.
âU¢brªö® - j‹ jªij <rÅ‹ mUŸ Miz¡F
V‰g, njt® gil¡F jiyik V‰W âU¢brªöÇš
Nug¤kid í¤j« brŒJ njt® Fy« fh¤j ïl« âU¢Ó®
miythŒ v‹D« âU¢brªö® MF«. ï¤jy¤âš jh‹
Mâr§fu® brªâš M©ltid¤ Jâ¤J $ R¥ukÂa
ò#§f Þnjh¤âu« ïa‰¿dh®. bfskhu cghrid¡F
ï¤njh¤âu« xU tu¥ãurhjkhF«.
âU¥gu§F‹w« - njtnrdhgâahd Fku‹
âU¢brªöÇš Nuid tj« brŒJ ïªâu‹ kfshd
njtahidia kz« òǪj ïl« kJiu¡F btF mU»š
ïU¡F« âU¥gu§F‹w«. Fku¤jy§fŸ gyt‰¿Y«
Ëw nfhy¤âš fh£á mË¡F« KUf¥ bgUkh‹ ï§F
njt®fŸ òilNH bt©bfh‰w¡ Filíl‹
á«khrd¤âš mk®ªj nfhy¤âš 剿UªJ mUŸ
òÇ»wh‹. KUfÅ‹ mWgil åLfËš ïJ Kjš gil
ålhf mika¥ bg‰WŸsJ. e¡ÑuÇ‹ âUKUfh‰W¥gil
vD« KUfid¥ g‰¿a ghlš câ¤jJ« ï¤jynkahF«.
ïiwtÅl« j®¡f« òǪjjhš V‰g£l bt«ik
nehia¥ ngh¡»¡ bfhŸs <rÅ‹ Miz¥go
âU¡fhs¤âia neh¡» ah¤âiu brŒJ bfh©oUªjh®
e¡Ñu®. mt® âU¥gu§F‹w« tªJ milªJ m§FŸs
rutz¥ bghŒifÆš go¡f£oš xU Myku¤J moÆš
átói# brŒJ bfh©L ïUªjh®. m¥bghGJ Fâiu
Kf« bfh©l f‰» K» v‹D« mRu‹, átói# rÇahf
brŒahjt®fis âU¥gu§F‹w« kiyÛJ xU FifÆš
mil¤J J‹òW¤â tªjh‹. e¡Ñu® átói# brŒj rka«
My ïiy x‹W ku¤âÈUªJ c⮪J ÉGªjJ. ÉGªj
37
ïiyÆš xU gFâ Fs¤J ÚÇY« vŠáa gFâ Fs¤J
gof£oY« ïUªjJ. Ú® ÉGªj gFâ Ûdhfî« go¡f£oš
ÉGªj gFâ ehiuahfî« kh¿ x‹W¡ bfh‹W ïG¤J¡
bfh©L nghuhoaJ. átói# brŒJ bfh©oUªj e¡Ñu®
xU Bz« ïâš yƤjh®.
ïij¡f©l Fâiu Kf‹ e¡Ñuiu V‰bfdnt áiw
it¤JŸst®fSl‹ FifÆš mil¤J É£lh‹.
j‹idí« k‰wt®fisí« Û£f e¡Ñu® KUfid¡ F¿¤J
ngh‰¿¥ ghoa mU«bgU« ghlny âU
KUfh‰W¥gilahF«. e¡ÑuÇ‹ ãuh®¤jid¡F brÉ
rhŒ¤J KUf‹ j‹ ntyhíj¤jhš kiyia¥ ãsªJ
FifÆÈUªj e¡Ñudhiuí« k‰wt®fisí« Û£lh®.
k¡fis KUfÅl¤J M‰W¥ gL¤Jtjhš
(tÊ¥gL¤Jtjhš) e¡ÑuÇ‹ ghlš âUKUfh‰W¥gil
v‹w bga® bg‰wJ. ï‹W« KUf‹ ntyhš V‰g£l
ãsit m«kiyÆš fhzyh«. ï§FŸs KUf‹
âUKUfdhf Rªju R¥ãukÂadhf mUŸghÈ¡»wh®.
âU¤jÂif - njt® Fiw fisªJ j‹ ád«
jªâl KUf‹ mk®ªj ïlnk âU¤j v‹W
miH¡f¥gL« âU¤jÂif kiyahF«. ï¢rh r¡âahd
tŸËia¤ j‹ m©z‹ fzgâ _y« kz« òǪj¤
jy« ïJthF«. F‹¿‹ ÛJ mikªJŸs 365 gofS«
xU tUl¤â‹ eh£fË‹ v©Â¡ifia¡ F¿¡F«.
ï›thW KUf‹ ï§F fhy _®¤âahf mUŸghÈ¡»wh®.
gHK⮢nrhiy - (âUkhÈUŠnrhiy) všyh
nfhy§fËY« j‹id tz§Fgt®fS¡F gy jy§fËš
gy %g§fËš fh£á jªJ mUŸ ghÈ¡F« r©Kf‹
ï¤jy¤âš ï¢rhr¡â, »Çah r¡âah»a tŸË
njtahidíl‹ Phdr¡âahf nfhÆš bfh©LŸsh‹.
nrhiyfshš NH¥bg‰WŸs kiyÆš KUf‹ mku¥
bg‰WŸsh‹.
38
âUkhY« mothu¤âš xU ãuá¤â bg‰w nfhÆÈš
剿U¡»wh®. âUkhš mk®ªj nrhiyahf cŸsjhš
âUkhÈUŠnrhiy v‹W« miH¡f¥gL»wJ. uh#
nfhghy ÞthÄ v‹W miH¡f¥L« âUkhš fŸsHf®
v‹W« tz§f¥gL»wh®. fŸsHf® kJiu itifah‰¿š
vGªjUS« âUÉHh Äfî« ãuá¤â bg‰wjhF«.
nkny T¿íŸs mWgil åLfis¤ jÉu á¡fš
v£L¡Fo, fGFkiy, F‹w¤ö®, kUjkiy k‰W« gy
v©Âyl§fh jy§fŸ jÄœ eh£oš KUf‹ bgUik
ngR»‹wd. všyh jy§fS« ghlš bg‰w jy§fshF«.
bfskhu cghridÆš R¥ukÂa aªâu¤ijnah
mšyJ _®¤âia it¤J cghá¥gh®fŸ. áy®
aªâu¤Jl‹ KUfndhL fyªJŸs mt‹ r¡â
Míjkh»a ntiyí« it¤J tÊgL»‹wd®. ntÈU¡f
ÉidÆšiy v‹w _Jiu¡nf‰g bfskhu cghrid
m¢r¤ij¥ ngh¡» M©ikia¥ bgU¡F»wJ.
rutzgt v‹D« õlhBu kªâu¤Jl‹ R¥ukÂa
aªâu¤ijí« e‹F MuhŒªjhš âUKUf‹ r¡âí«
tšyikí« e‹F czu¥gL«.
MWKfK«, g‹ÅU iffËš gyÉj Míj§fis¡
bfh©ltD« r¡â AÞjD« F¡Fl¤t#dhf ï¢rh
»Çah Phdr¡â %gdhd R¥ukÂa« ghj« gªJ
ngh‰Wnth«. ÉÞt%ãahd õ©Kf cghrid nk‹ik
jªJ Phd kh®¡f¤ij bfhL¡F«.
X« KUfh
brsu«
Mâ r§fuÇ‹ õ©kj¤âš všyh kh®¡f§fËY«
njtijia _®¤â %gkhfnth aªâu %gkhfnth
cghá¤J e‰ngW bgW»nwh«. Mdhš mt‰¿‹ _y« eh«
ïiwtid ãu¤aBkhf fhz KoahJ. Mdhš brsu
kj¤â‹ flîshd NÇa‹ všnyhU¡F« ãu¤aBkhf
fh£á bfhL¤J ï›îyf« cŒa tÊ tF¡»wh‹. mt‹
ïU¥ãl« NÇa k©ly« v‹W És§F»wJ. et»uf
ehafdhd NÇaid všyh »uf§fS« ty« tU»‹wd.
NÇaid ï¥óÄí« R‰¿ tU»wJ. Mfnt cyf khªj®
midtU« NÇaid óÄ _y« ty« tU»‹wd®. NÇa‹
mUË‹¿ ï¥ãugŠr« ïšiy. étuháfŸ ïšiy.
ï¥òÉÆš el¡F« všyh brašfS¡F« _y fhuzkhf
M»wh‹. všyht‰¿‰F« rh£áah»wh‹. (VjhtJ xU
òâjhf îkh¡f¥g£l x‹iw âwªJ it¡F« nghJ
NÇa‹ rªâu‹ cŸs tiu Ãiy¤J ïU¡f ãuh®¤â¥ngh«
v‹W TWtJ kuò).
ãu«khÉdhš Tw¥g£l ãu«k òuhz¤âš NÇaid¥
g‰¿ ÉÞjhukhf¡ Tw¥g£oU¡»wJ. m¥òuhz¤âš 12
Mâ¤a®fŸ ãw¥ò¥ bga®, 14 k‹tªâu« kh®¤jh©l‹
v‹w NÇaÅ‹ fij 12 N®a ói#, NÇa mZnlh¤âu«
KjÈad És¡f¥g£oU¡»‹wd.
brsu¤âš NÇand bkŒ¥ bghUŸ. NÇaD¡F
cUt¡ fh£á ïUªjhY« m%g FzK« cilat‹.
m%g« x‹W jh‹. cUt« gythf És§fyh«. NÇa‹
12 Mâ¤a®fshf Tw¥gLtâÈUªJ mtdJ cUt¡
fh£áfŸ És§F«. mt‹ mUS« k»ikÆdhš
NÇaÅ‹ mUt %g§fŸ És§F«.
vªj xU fhÇaK« ÃfH NÇa‹ mUŸ njit.
ïuhtz tj« K‹ò $uhk® jdJ í¤j« b#akhf
NÇaid¥ ãuh®¤jid brŒjh®. ïuhkhaz¤âš í¤j
40
fh©l¤âš ïuhk® NÇaid tÊg£l Rnyhf§fŸ Mâ¤a
àUja« v‹W tH§f¥gL»wJ. j‹ àUja¤âš
Mâ¤aid Ãiy¡f it¤J mtid tÊg£lhš NÇa‹
mUshš bt‰¿ âra«.
k‰bwhU ïâfhrkhd kAhghuj¤âY« í¤j¤â‹
nghJ »UZz gfth‹ m®¢RdD¡F cgnjr« brŒj
gft¤ ÑijÆY« “ahnk ÉZQ 12 Mâ¤a®fËš ehnd
ãukhzkhdt‹, áwªjt‹, xË®ÉL« nfhŸfËš ehnd
áwªjt‹, ehnd NÇa‹” v‹wUS»wh‹. ï›thW ïU
ïâfhr§fËY« brsu kj ehafdhd NÇaÅ‹ òfœ
ngr¥g£oU¡»wJ.
ïUis¥ ngh‰¿ xËia¡ bfhL¥gt‹ NÇa‹,
ïUËšyh ãunjr¤ij k£Lnk gh®¡f¤ jFªj ïl«. ïij
mUSgt® PhÆW v‹W miH¡f¥gL« Mâ¤adhdtnd.
VG òtd§fS¡F« xËia tH§Fgt® NÇa‹. gy
MÆu¡fz¡fhd xË åR« »uz§fis¡ bfh©lt®.
¢UZo Þââ r«Ahu« v‹w K¥bgU« brašfS¡F«
_yfhuzkhf És§Fgt®. NÇaÅlÄUªnj
âU_®¤âfS« njh‹¿ M¡fš, fh¤jš, mʤjš ngh‹w
brašfis òÇ»‹wd®.
[&®a« [&ªjunyhf ehj-k«Uj« ntjhªj [hu«
át« {Phd« ¥uàkka« [&nurkky« nyhiff
á¤j«Þta«/ 瘝uhâ¤a-euhâg« [&uFU« ¤iu-
nyh¡aNlhkÙ« ¥u«kh-ÉZQ-átÞ%g àUja«
tªnj [jh ghÞfu«.
¤Éò#« g¤k AÞjŠr tuj« kFlh‹ Éj«
¤ahna¤ - âthfuªnjt« [®thÕZl ¥ujhaf«.
ïUiffSl‹ ifÆš jhkiu tu K¤âiu
KjÈat‰WlD« ÑÇl« jǤjtuhfî« všyh
¥uh¥j§fS« mË¥gtuhd NÇa njtid tz§Fnth«.
41
nkY« a#&® ntj¤âš ij¤âßnahgÃõjâš N®a
ekÞfhu kªâu¤âš NÇaÅ‹ kÏik
ÉtÇ¡f¥g£LŸsJ.
nkY« eh« âdK« _‹W ntisí« mEZo¡F«
[ªâahtªjd« N®aid F¿¤nj cŸsJ.
fhzhJ (NÇa‹ câ¡F« K‹ò) nfhzhJ (NÇa‹ c¢á
ntisÆš) f©L (NÇa mÞjkd rka«) _‹W ntisí«
m®¡a« bfhL v‹W brhštânyna NÇa tÊghL
v›tsî ï‹¿aikahjJ v‹gJ bghUŸ gL»wJ.
ekÞ[ɤnu #fnjf rB&n[ #f¤ ¥u[&â
Þââ eh[ nAjnt
¤upkaha ¤ÇFzh¤k jhÇnz ÉÇŠá
ehuhaz [§fuh¤kne
cy»‰bfšyh« f©zhf ïU¥gtU«, cyf¤â‹ ÞUZo
Þââ [«Ahu« ïitfS¡F fhuzkhdtU«, ntj
totD« K¡Fz¤âš _‹W tot« vL¤jtU« ãu«kh
ÉZQ, U¤u %ãahŒ ïU¡»wtUkhd N®aD¡F
ekÞfhu«.
NÇa‹ fhág KÅtÇ‹ kf‹ “ #ghF[&k [§fhr«
fh¢anga« kAh¤íâ« jnkhÇ« [®t ghg¡e« ¥uz
njhÞÄ âthfu«”
br«gU¤âóÉ‹ Ãw« bfh©ltU« fh¢ag
KÅtÇ‹ òjštD« xËkakhdtD« ïUis
mf‰WgtUkhd NÇaid ekÞfÇ¡»nw‹ v‹W
m®¤jkhF«. NÇaid NÇaehuhaz‹ v‹W«
miH¡»wh®fŸ. ehuhazid fh¡F« braš NÇaD¡F
cŸsJ. Mfnt m¥bga® V‰g£lJ.
nah»fŸ ãu«k¤ij miltj‰F brsu kh®f¤ijna
ÉU«ò»wh®fŸ. mââÆ‹ ò¤âu‹ Mâ¤a‹. ït®
ɩš nghfhj âirna ïšiy. gfiy¥ gil¥gjhš
42
jh‹ všyhÉj e‹ikfS« eilbgW»wJ. NÇaid¡
f©l gÅ Éy»aJ nghy v‹W TWth®fŸ. gÅ
m¢r¤ijí« rßu nf£ilí« ÉisÉ¡f¡ ToaJ. ïij
ngh¡F»‹wt‹ ghEth»a NÇa‹.
x‹whdJ« bkŒahdJ« ngjÄšyhjJkhd
gu¥U«k« v‹W òUõ[]¡j« t®Â¡»wJ.
ntjhAnkj« òUõ« kAhªj« Mâ¤a t®z« jk[ÞJ
¥u[hjh¤.
e£r¤âu k©ly§fË‹ jiytD« et¡»uf§fËš
KjštDkhd NÇa‹ ïU¥ãl« Mâ¤a k©ly«
vd¥gL«. ïªj k©ly« gâdhÆu« nah#id
ÉÞÔuzK« xU r¡fuK« IªJ Mu§fS« MW
t£l§fS« xU FlK« _‹W nkfiyí« VG FâiufŸ
ó£oaJkhd njÇš mk®ªJ ï¥òtdbkšyh«
xË¥ãufhrkh¡» mUŸbghÊ»wh‹ Mjt‹.
[ª¤ahtªjd¤âš #g¡»uk¤âš Ãah[¤â‹ nghJ
fha¤ß, cZ¡, mEZL¥, ¥UAâ, g§¡â, ¤ÇZL¥, #fÔ
v‹w [¥j rªj[&¡fS« mUz‹ brY¤J« uj¤â‹ VG
mÞt§fshf És§F»‹wd.
Mâ¤a k©ly¤â‹ bgUikfis Éahr KÅÆ‹
18 òuhz§fËš N®a òuhz«, ÉZQ òuhz« k‰W« ãu«k
òuhz§fËš Mâ¤aÅ‹ bgUik brhšy¥g£oU¡»wJ.
nkY« $ghftj« gUA¤ [«Ìij (tuhAÄÏu®
mUËaJ) M»a üšfËY« NÇaid¥ g‰¿
Tw¥g£oU¡»wJ.
ȧf¥ òuhz¤âš <Þtu‹ njh‰Wɤj Þgof
ȧf¤ij NÇa‹ j‹ tr« it¤âU¥gjhš jh‹
NÇaD¡F ãufhr« V‰gLtjhf¡ Tw¥g£LŸsJ.
ãu¤aB bjŒtkhd NÇa‹ fh¢ag KÅtU¡F«
mââ¡F« ãwªj v£L òjšt®fËš filá kfdhth‹.
kiwfËš Äf¢ áy njt®fŸ Mâ¤a®fŸ v‹W
43
t®Â¡f¥gL»‹wd®. ÉtÞth‹, m®akh, óõh,
ÞtZlh, [Éjh, gf‹, jhjh, Éjhjh, tUz‹, r¡fu‹,
cU¡»uk‹, NÇa‹ vd¥ bga® bfh©l 12 Mâ¤a®fS«
tUl¤âš g‹Åu©L khj§fËš mªjªj khj¤J
m«rkhf ï¥óy»‰F xË tH§F»wh®fŸ. 12
khj§fS¡fhd uháfS« mªjªj khj uhá v‹W
miH¡f¥gL«. tUl¤â‹ 12 khj§fS« 12 uháfË‹
bgauhY« És§F»wJ. á¤âiu khj« nkõ uÉ v‹w
miH¡f¥gLgt® filá khjkhd g§FÅÆš Ûd uÉ
v‹W miH¡f¥gLth®.
a#&® ntj¤âš NÇa gfthÅ‹ bgUikfis NÇa
ekÞfhu kªâukhf ngh‰w¥gL»wJ. rhk ntj¤âY«
NÇaid¥ ngh‰W« m«r§fŸ cŸsd. NÇa‹ všyh
òtd§fisí« n#hâ toth¡Ftjhf á¤jÇ¡»wJ.
NÇaid g‰¿ - ¥u«k ȧf òuhz§fis¤ jÉu
Þfhªj«, m¡Å, tuhf«, fhUl«, fhËfh k‰W«
kh®f©nla òuhz§fËš Þyh»¤J
brhšy¥g£oU¡»‹wd.
(kh®f©nla òuhz¤âš njå kfh¤Äa¤âš
[]uj‹ v‹D« mur‹ NÇaÅ‹ òjštdhf ãwªJ
[ht®Â kDthf És§f¥ ngh»wh‹ v‹W TW»wJ.
ï¥bghGJ eilbgWtJ ittÞtj k‹tªâu«. ïj‰F
mL¤jJ [ht®Â k‹tªju«).
NÇa ehuhazÅ‹ tuyhW g‰¿ ÉÞjhukhf TW«
üš NÇa òuhzkhF«.
ÉÞtf®khÉ‹ kfshd [«{Ph v‹gtis NÇa‹
kzªjh‹. mt®fS¡F ittÞj kDî«,
ïu£ila®fshf akD« , aKidí« ãwªjd®. NÇaÅ‹
c¡u bt¥g¤ij¤ jh§f ïayhJ [«{Ph j‹ jªij åL
br‹W É£lhŸ. Mdhš NÇaid É£L ãÇî v‹W
c©lh¡fhkš jdJ ÃHiy ÃW¤â¢ br‹wh® ÉÞtf®kh
44
kfis V‰f kW¤jh®. ïjdhš kd« btJ«ã [«{Ph
nkUkiy milªJ jt« nk‰bfh©lhŸ. jdJ
kidÉia¤ njo NÇa‹ nkUkiy tªJ milªjh‹.
kidÉia¡ f©lJ« ád« jªJ V‰W¡ bfh©L nkU
kiyÆš áy fhy« thr« òǪjh‹.
ÉÞtf®kh nfhg¤âš {nahâ Þt%gkhd
Mâ¤aid j‹ r¡âÆdhš rhiz¡fš x‹¿š kiw¤J,
NÇaÅ‹ xË k§f¢ brŒjh®. Mdhš NÇaÅ‹
ïUghj§fS« kiwahkš btËna ïUªjJ. ghj¤â‹
_y« NÇa btË¢r« guªJ ÉǪjJ. mt‹ ghj M‰wyhš
cyf« cŒÉ¡f¥gL»wJ.
NÇa‹ rUk nuhf§fisí« ne¤u nuhf§fisí«
ngh¡Fgt‹. N®a tÊghL brŒgt®fS¡F f©fŸ
xËÄFªJ gh®it ne®¤âahf ïU¡F«. F¿¥ghf NÇa
ekÞfhu« brŒtJ f©fS¡F ešyJ. f© bf£l ãwF
N®a ekÞfhukh v‹w ÉdhÉÈUªJ ïij òǪJ¡
bfhŸsyh«. NÇa‹ rUk nuhf§fisí« ngh¡Fgt‹.
tl njr¤âš rh«g‹ v‹w xU k‹d‹ FZl nuhf¤jhš
tUªâdh‹. NÇa tÊghL brŒj cl‹ ã ԮªJ
MjtD¡F X® Mya« îkhz« brŒjh‹. NÇa xË e«
clš ÛJ gLtJ Äfî« Mnuh¡»akhdJ. ï¥bghGJ«
NÇa FËaš v‹W fl‰fiuÆš NÇa xË nkÅÆš
gLkhW k¡fŸ TLtJ c©L.
Mfk KiwÆš NÇa aªâu« vGj¥ bg‰W cghrid
brŒgt® Äfî« fLikahd nfh£ghLfis nk‰bfhŸt®.
ï›tif tÊghL Äfî« Ãaâíl‹ guk ïufáakhf
ïU¡f nt©L« v‹gJ mtáa«.
_®¤â %g¤âš NÇa‹ NÇa ehuhazdhf
És§F»wh‹. MjtD« khjtD« ïizªj
âU¡nfhykhf fh£á jU« _®¤âahF«. vdnt NÇa
ehuhaz‹ _®¤â ÉZQit¥ nghy mikªJŸsJ.
45
Mâ¤a àUja¤âš NÇadJ bgUikfŸ ÉÇthf
Tw¥g£oU¡»wJ. PhÆwh»a e«g‹ v‹W Mjtid
K¡f©zdhf átner bršt® j« ghlÈš òidªJŸsh®.
NÇa‹ VG FâiufŸ ó£l¥bg‰w mUz‹ rhu¤a«
brŒa xnu r¡fu« bfh©l uj¤âš mk®ªJ j‹
»uz§fis¥ gu¥ã gtÅ tUtjhf 18 òuhz§fËš
x‹whd k¤Þa òuhz« TW»wJ. tleh£oš F¿¥ghf
xÇrhÉš nfhdh®¡»š nk‰brh‹d ïujá‰g« mHFw
És§F»wJ.
Mdhš kfu r§fuhªâ k‰W« ehŸnjhW« brŒí«
gŠrhjad ói#Æš NÇaid tÊgL« bghGJ ¢rhah-
[«P [nkj [&®a ehuhaz ÞthÄnd v‹W
tz§Fth®fŸ. ïªj ïU kidÉa® NœªâU¡f NÇa‹
xU r¡fu njÇš mk®ªJ fhz¥gLth®.
NÇaD¡F cÇa vU¡F ïiyÆš NÇa ftr
kªâu¤ij vGâ ghuhaz« brŒJ jǤJ¡ bfh©lhš
mJ clY¡F uiBahf mikí«.
et¡»uA nAhk¤âš NÇaD¡F vU¡F
[Ĥâdhš nAhk« brŒtJ mâf gyid¡ bfhL¡F«.
Mâ¤aD¡F cfªj ehshd PhÆw‹W itfiw¥
bghGâš JÆš vGªJ eh£fhny Úuho cja NÇaid
neh¡» Ãakd ÃaâfSl‹ N®a ekÞfhu«
mEZo¡f¥gL»wJ.
NÇa‹ xU tUl¤âš tl¡»ÈUªJ bj‰F âir
neh¡»í«, bj‰»ÈUªJ tl âir neh¡»í« brš»wJ.
xU âirÆÈUªJ k‰bwhU âir¡F bršy MW khj§fŸ
M»wJ. ï›thW xU tUl¤âš ïUKiw brštij
mad« v‹W rhÞâu« TW»wJ. Mokhj« Kjš njâ
tlòwÄUªJ bj‰F neh¡» brštj‰F j£ázhaz«
v‹W bga®. ij khj« Kjš njâ bj‰»ÈUªJ tl¡F
neh¡»¢ brštj‰F c¤juhaz« v‹W bga®.
46
ï›Éu©ilí« ò©a fhy§fŸ v‹W ngh‰Wt®.
NÇaÅ‹ c¤juhaz ò©afhy« kfuuháÆš Énrõkhf
mik»wJ. ïij kfu r§fuhªâ v‹W tH§f¥g£L
m‹iwa âd« NÇaD¡F Énrõ tÊghL eilbgW»wJ.
gŠrh§f§fËš kfu r§fuhªâ gy‹ v‹W
f¤âU¥gh®fŸ. ï¤âd« jÄœ eh£oš ij¥bgh§fš
g©oifahf cHt® âUehshf ngh‰w¥gL»wJ. kÅj‹
cÆ® thH gR¡fŸ njit. gR¡fS¡F Éis Ãy§fŸ
nkŒ¢rY¡F njit. NÇa»uz§fshny gÆ® Éisí«.
m¥gÆÇdhš gR ïd« ÉU¤âahF«.
ïij cz®¤jnt bgh§fY¡F kWehŸ kh£L¥
bgh§fš mEZo¡f¥gL»wJ.
NÇaÅlÄUªJ njh‹¿aJ jh‹ eh« thG«
ï¥óÄahF«. Mfha åâÆš všyh nfhŸfnshL« ty«
tU« Mjtdhš jh‹ ek¡F njitahd Ú®, fh‰W k‰W«
xË KjÈait »£L»‹wd. ï›thW ãu¤aB
bjŒtkhf És§F« NÇaid cyf khªj® midtU«
mtut® tH¡»‰nf‰g tz§F»‹wd®. NÇaD¡F
cFªj PhÆW âd¤ij nkš eh£lt® [©nl v‹W
miH¡»‹wd®. m‹iwa âd¤ij mt®fŸ XŒî
ehshf¡ fUâ ïij tÊgh£o‰F xJ¡»íŸsd®.
bghJthf vªj xU ÉõakhdhY« tl eh£oÈUªJ jh‹
k‰w ãunjr§fS¡F guîtJ tH¡f«. ekJ eh£oš
bjh‹W bjh£L ÃyÉ tU»wJ. brsu tÊghL« m¥gona.
tleh£oš NÇaid ãujhdkhf tÊg£lt® kAh
ãuh«kz®fŸ v‹W miH¡f¥g£ld®.
e« eh£oš K‰fhy¤âš mur gu«giuÆd® ïU
tif¥g£ld®. K‰gFâia¢ nr®ªjt®fŸ NÇa t«r«
v‹W« ã‰gFâia rh®ªjt®fŸ rªâu t«r« v‹W«
t®Â¡f¥g£ld®. NÇa t«r mur®fis¥ g‰¿ fÉ
fhËjhr‹ j‹ uFt«r kAh fhÉa¤âš bjËthf vL¤J
ciu¡»wh®. ïºthF, ÔÈg‹, jruj‹ mtuJ kf‹
47
$uhk‹ M»nah® NÇa t«rkht®. ïuhkhazfhy« tiu
NÇa t«r« ãuá¤â bg‰wJ.
k‰bwhU ïâfhrkd kAh ghuj¤âš rªâu t«r¤J
k‹d®fŸ g‰¿ tuyhW vGj¥g£oU¡»wJ. rªjD,
gh©L, ã‹ tªj âUjuhZou‹, bfsut®fŸ,
gh©lt®fŸ rªâu t«r¤ij nr®ªjt®fŸ.
e« eh£il F¥j®fŸ M©l fhy¤âš NÇa tÊghL
ãujhdkhf ïUªjJ. F¥j®fŸ f£oa NÇa‹ nfhÉš
g‰¿í« mj‰F mt®fŸ mˤj kh‹a« g‰¿í« tuyh‰W¢
brŒâfŸ ïa«ò»wJ.
F¥j®fËš Äfî« guh¡uk« bfh©l ïu©lh«
rªâuF¥j‹ É¡»ukhâ¤j‹ v‹W ngh‰w¥g£lh‹.
NÇaid f© Trhkš neU¡F neuhf gh®¡F« M‰wš
gil¤jt‹. Mjyhš Mâ¤a‹ bgauhš m›tur‹
ngh‰w¥g£lh‹.
õ©kj§fËš NÇaid tl ïªâahÉš jh‹
bjh‹W bjh£L Muhâ¡f¥g£L tU»wJ. mjdhšjh‹
tl ãunjr¤âš NÇa jy§fŸ gy És§F»‹wd.
xÇ[hÉš nfhdh®¡»š cŸs NÇa‹ nfhÉš Äfî«
ãuá¤â bg‰wJ« òuhjdkhdjhF«. k‰W« b#ŒòÇ
Kšlh‹ ánuhAh M»a ïl§fŸ NÇa jykhf
ngh‰w¥gL»wJ. bj‹dh£oš F¿¥ghf jÄœ eh£oš NÇa
gfthD¡bf‹W jÅahf X® Mya« ïU¡»wJ. NÇadh®
nfhÉš v‹W Mya¤â‹ bgauhnyna ï›ñU«
miH¡f¥gL»wJ. fhŠá f¢rngRtu® Mya¤âY«,
Flªij ehnfÞtu® Mya¤âY« mikªJŸs NÇa
rªÃâfŸ Äfî« ngh‰w¥gLgit. jÄœ eh£oš gy òuhjd
Mya§fËš tUl¤âš F¿¥ã£l âd¤âš MjtÅ‹
»uz§fŸ _y f®g¡»Uf¤â‰FŸ ÉGkhW
mik¡f¥g£L f£l¥ bg‰WŸsd. m¡»uz« ÉG« ehËš
NÇa‹ mªj Mya¤J ïiwtid ngh‰Wtjhf IÔf«.
48
jÄœ üšfŸ gyt‰¿š MjtÅ‹ òfœ
ngr¥gL»wJ. PhÆW ngh‰WJ« v‹W áy¥gâfhu¤âš
ïs§nfhtofŸ ngh‰W»wh®. NÇa nfh£l« v‹W«
áy¥gâfhu¤âš NÇaD¡F Mya« ïU¥gij¡ TW»wJ.
cyf« ct¥gt‹ V®ò âÇjU gy®òfœ PhÆW v‹W
e¡Ñu¤njt® òfY»wh®. nkY« bjhšfh¥ãa«, mfehW
g¤J¥gh£L, e‰¿iz M»a üšfnshL f«gD«
PhÆiw¥ ngh‰¿ ghoíŸsh®.
et¡»uf ehafdhd NÇaid tÊgL« nghJ k‰w
v£L nfhŸfisí« tz§FtJ tH¡fkhF«. bghJthf
áthya§fËš et¡»uf rªÃâ ïU¡F«. mâš eL
ehafkhf et¡»uf ehaf® NÇa‹ å‰W ïU¥gh®.
bgU«ghyhd áthya§fËš ïiwt‹ r‹dâÆnyna
NÇa‹ r‹dâí« it¤J ïU¥gh®fŸ. NÇa ò¤âu‹
v‹W miH¡f¥gL« rÜÞtuD¡F všyh
áthya§fËY« jÅ rªÃâ ïU¡F«.
ï¥ãugŠr« etnfhŸfË‹ rŠrhu¤J¡F c£g£L
ïa§Ftjhš etnfhŸ ehafdh»a Mjtid¤ bjhGjhš
ïfgu e‹ikfŸ c©lhF« v‹gJ â©z«.
fhzg¤a«
Mâ r§fu gft¤ ghjhŸ Þjhgd« brŒj
õ©kj¤âš fhzg¤aK« x‹whF«. _yKj‰ flîshd
fzgâia ãujhdkhf tÊgL« kj« fhzg¤akhF«.
õ©kj¤âš vªj njtijia tÊg£lhY« ïZl
njtijahf cghá¥gt®fS« Éehafidík nr®¤J jh‹
tÊgl Koí«. V‹? _êf thfdid KjÈš bjhHhkš
vªj xU fhÇaK« Jt§f¥gLtâšiy. r®t
É¡d§fisí« fh¥gtuhjyhš É¡ndÞtu‹ v‹W
miH¡f¥gL»wh®. Mjyhš vªj k‰w xU bjŒt tÊghL
brŒjhnyh mšyJ v¡fhÇa« brŒa K‰g£lhnyh
fzgâia¡ F«ã£L mt‹ mUŸ nt©o Mu«ã¡F«
brany îɡdkhf ïU¡F«.
všyh brašfS« e‹ikahf Ko¤J it¥gjhš
[&Kf‹ v‹W ngh‰w¥gL»wh®. fz§fË‹ gâahf
ïU¥gjhš fzgâ M»wh®. <rÅ‹ _¤j Fkhuuhifahš
{naZl uh#uhfî«, fªjD¡F K‹ njh‹¿ajhš Þfªj
ó®t#adhfî« És§F»wh®. gh®tâÆ‹ mUshš
mtjǤjjhš gh®tâ ãÇa eªjdhf cŸsh®.
Éah[ KÅtU¡F kAhghuj« vGJtj‰fhf j‹
tyJ jªj¤ij bga®¤J vGâ mUŸ ghȤjjhš
Vfjªj‹ v‹nw Tw¥gL»wh®.
xU rka« m‹id cikatŸ j‹ mªj¥òu¤ij
fhtš fh¡f jFªj xUtiu ÃaÄ¡f cs« ó©lhŸ. mt®
ÚuhL« nghJ jdJ clÈÈUªJ vL¤J it¤j mG¡if
ão¤J it¤j nghJ mJ xU FHªij tothƉW.
m¡FHªijia cikatŸ j‹ mªj¥òu¤ij¡ fh¡FkhW
g¤jhŸ.
xU ehŸ ghyf‹ fhtš òǪJ bfh©L ïUªj rka«
át‹ gh®tâia fhz nt©o gh®tâÆ‹ mªj¥òu«
tªjh®. thÆÈš ïUªj áWt‹ átid¤ jL¤jh®.
50
ïUtU¡F« KjÈš brh‰ngh® elªJ KoÉš r©ilahf
kh¿aJ. át‹ j‹ Nyhíj¤jhš m¡FHªijÆ‹ áuir¤
J©o¤J É£lh®. Égu« m¿ªj m‹id gh®tâ Äfî«
JoJo¤J c¡uhntrkhdhŸ. cikatŸ _y« Éguk¿ªj
<rD« jdJ fz§fis tl¡F neh¡» br‹W f©Âš
bj‹gL« xU jiyia¡ bfhzu VÉdh®. tl¡F neh¡»¢
br‹w fz§fŸ xU ahidÆ‹ jiyia¡ bfh©L
tªjd® m¤jiyia ïwªj áWtÅ‹ jiyÆšyh clÈš
bghU¤j, át‹ mUshš m¥ghyf‹ cÆ®¤bjGªjh‹.
<r‹ mf k»œªJ j‹ fz§fS¡F gâah¡», òjštid
fzgâah¡»dh®.
fzgâ ãu«k Þt%gkhdt®. mf¤J¡FŸ <rid¡
f©lt® Éehaf®.
vªjbthU fhÇa« bjhl§»dhY« Éehafiu
KjÈš tÊghL brŒahJ bjhl§»dhš mJ gad‰W
nghF«. mJ if TlhkY« nghF«.
R¡yh«guju« ÉZQ« rát®z« rJ®¥ò#«
¥u[‹d tjd« ¤ahna¤ [®t É¡ndhg rhªjna
nk‰brh‹d fzgâ âahd kªâu¤ij¢ brhšÈ,
ahid Kf¤jhid beŠrhu âahŤJ jiyÆš
ïUòwK« KZofshš IªJ Kiw bghJthf F£o¡
bfh©L vL¤j braš bt‰¿aila ãuh®¤jid
brŒth®fŸ.
th¡F©lh« ešy kdK©lh« khkyuhŸ
neh¡F©lh« nkÅ El§fhJ ó¡bfh©L
J¥gh® jUnkŤ J«ã¡ifah‹ ghj«
j¥ghk‰ nr®th® jk¡F
jÄœ _jh£o xsitÆ‹ nk‰T¿a ghlÈÈUªJ
ÉehafÇ‹ ¥ujh‹a« òy§F«. xsit¥ãuh£oah® áW
taJ Kjny fzgâ cghrid brŒJ tªjt®. ehbl‡F«
51
jÄœ gu¥g j«ik ïsikahf ïUªj nghnj f‹Å¡
nfhy¤âš ïUªJ ÉU¤ah¥a njh‰w¤ij fzgâ
mUshš bg‰W jÄœ ehbl§F« br‹W _ntªj®fisí«
f©L mt®fshš ngh‰w¥g£lt®. filáÆš clš
jŸshikÆš xsitia j‹ Jâ¡ifÆš mk®¤â
ifyhr¤ij milí«go brŒjt® fzgâ.
gH§fhy¤âš, fzgâ tÊghL elªJ tªJ
ïU¡»wJ. Mdªj¡Ça« v‹w üiy ïa‰¿a Mdªj»Ç
mt® üÈš fzgâ tÊghL g‰¿ T¿ÆU¡»wh®. mtuJ
ãufuz§fËš fzgâ c¢áZl fzgâ, etÚj fzgâ,
Þt®z fzgâ, rªjhd fzgâ v‹W gy c£ãÇîfŸ
bfh©ljhf fzgâ tÊghL elªJ tªJ ïU¡»wJ.
bghJthf bj‹dh£oš F¿¥ghf jÄœeh£oš ãu«k¢
rhÇahf tÊgL« Éehafiu tl eh£od® á¤â ò¤â M»a
ïU kidÉnahL Toa á¤â ò¤â Éehafuhf
tÊgL»‹wd®.
fzgâÆ‹ bgUik áW ãuha¤âd® Kjš Äfî«
tajhdt®fŸ tiu všnyhuhY« m¿a¥g£ljhF«.
ï¥ò©Âa óÄahf ekJ ghuj¤âš ïka« Kjš FkÇ
tiu fzgâ tÊghL bjh‹W bjh£L És§» tU»wJ.
Õ#hóu-fnjB&- fh®Kf U#h - r¡uh¥#-
ghnrh¤gy-›ßàa¡u
ÞtÉõhz-u¤dfy[-¥nuh¤a¤ fuh« nghUA:
¤nanah tšygah [g¤ kfuah ¢ÈZnlh{ty¤-
óõah
É¢nth¤ g¤â-Ég¤â [«Þââfnuh É¡ndr
ïZlh®¤jj:
khJs« gH«, fij, fU«ãyhyhd Éš, r¡u«, jhkiu,
ghr« FW beŒjš ó, bešfâ®, j‹Dila jªj«, u¤âd
52
fyr« M»aitfis fu¤âš jǤâU¥gtU«, ifÆš
jhkiu kyUl‹ Mguz§fshš ãufhá¡F« tšyig
r¡âia miz¤âU¥gtU«, ï›îy»‹ gil¤jš,
mil¤jš, fh¤jš M»a brašfS¡F fhuzkhdtU«,
nt©oat®¡F ÉU«ãaij (nt©oa bghUis)
mË¥gtUkh»a É¡ndÞtuiu âahÅ¡f nt©L«.
rhjhuzkhf õ©kj¤âš cŸs MW cghrid
_®¤âfS« K«_®¤âfË‹ brašfS¡F
fhuzf®¤jhthf ïizªj Þt%gkhf
ngh‰w¥gL»‹wd®. ïJ cghrf®fŸ vªj bjŒt¤ijí«
ãujhdkhfî« k‰wij gÇthu njtijahf tÊg£lhY«,
všyh flîS« gu¥U«k Þt%gnk v‹D« j¤Jt¤ij
gft¤ ghjhŸ ek¡F cz®¤â cŸsh®fŸ.
tleh£il Él bj‹dh£oš ÉehafU¡F
Þjy§fS«, Mya§fS« Ãiwa mikªâU¡»‹wd.
jÄœeh£oš âU¢áuh¥gŸË, âUtyŠRÊ, ãŸisah®g£o
ngh‹w jy§fŸ ÉehafU¡F cÇa K¡»a jy§fshF«.
bghJthf všyh áthya§fËY« É¡ndÞtu® rªÃâ
ïU¡F«. fzgâ v¥bghGJ« jhŒ jªijaiu É£L
ãÇahjt®. ï¤j¤Jt¤ij cz®¤J« tifÆš
áthya§fŸ aht‰¿Y« fzgâ mk®ªJŸsh®. MdhY«
x›bthU CÇY« ârakhf xU Éehaf® nfhÆš
ïU¡F«. åâ¡F åâ Éehaf® nfhÆš mikªJŸsd.
ïij¤ jÉu M‰w§fiu Xu§fËY« F¿¥ghf
murku¤joÆš Éehaf® vGªjUËÆU¥gij¡ fhzyh«.
Éehafiu ãŸisah® v‹W jÄœ eh£oš
miH¡»‹wh®fŸ.
ekJ ghuj ehbl§F« Éehaf¢ rJ®¤â btF
ÉkÇirahf bfh©lhl¥gL»wJ. F¿¥ghf
kAhuhZou¤âš Äfî« ne®¤âahfî« mâ
ÉkÇirahfî« bfh©lhl¥gL»wJ. jÄœ eh£oš
53
fËk©zhš brŒa¥g£l Éehafiu tÊg£L Éehaf¢
rJ®¤â¡F kWehŸ M‰¿nyh mšyJ flÈnyh ngh£L
ÉLth®fŸ. kAhuhZou¤âš g¤J eh£fŸ c‰rt«
bfh©lho filá âd« m‹W flÈš nr®¤J ÉLth®fŸ.
ïJ m«khÃy¤J¡F Äfî« K¡»a g©oifahF«.
Éehaf® áiyfŸ mik¥ò gy tiffŸ cŸsJ.
ty«òÇ Éehaf® Äfî« òÅjkhdJ. rhjhuzkhf ïlJ
ifÆš nkhjf¤ij it¤J¡ bfh©L IªjhtJ fukhd
J«ã¡ifia ïlJ g¡fkhf tis¤j t©z« fh£á¤
jUth®. áy ïl§fËš Þta«òthf jh‹
njh‹¿¥ãŸisahf 剿U¥gh®. kunt®fËš Tl
Éehaf® mik¥ò jhdhf cUthF«. âUtyŠRÊÆš
flš Eiuahš brŒa¥g£l Éehaf® cŸsh®. Þjgâfshš
brJ¡f¥glhj ÉehafU¡F bghšyh¥ ãŸisah® v‹W
bga®. ïit jÉu btŸbsU¡F¥ ãŸisah® , nrhd¥¤âu
ãŸisah® v‹w tiffËY« fzgâ cUt§fŸ cŸsd.
fzgâia cghá¥gt®fŸ j§fŸ v©z§fËš
fhÇa á¤â mil»wh®fŸ. k‰wt®fË‹ brašfisí«
îɡdkhf bt‰¿fukhf Ko¤J¤ jU»wh®fŸ.
fzgâ cghrf®fŸ nõhlr fzgâfËš
Tw¥g£LŸs 16 tif _®¤â Þt%g¤ij cghá¥gh®fŸ.
VfhBu fzgâ bjhl§» nõhlrhBu fzgâ tiu
Éehaf® t®Â¡f¥Lth®fŸ.
Õ#hBu¤ij it¤J kªâu üšfŸ gyt‰¿š fzgâ
cghrid bjËthf¡ Tw¥g£LŸsJ. c¢áZl fzgâ,
tšyg fzgâ M»a cghrid kh®¡f§fŸ Äfî« r¡â
thŒªjit MF«.
Éehafiu¥g‰¿ k‰bwhU mtjhu fij x‹W c©L.
m‹id cikatË‹ f®¥g thr¤âš Éehaf® ïUªj
rka« f#KfhRu‹ v‹w ahid jiyíila mRu‹
54
xUt‹ ïUªjh‹. Éehaf® mtjhu« vL¤jhš mtuhš
jh‹ r«Ahu« brŒa¥gLtJ cWâ v‹gij m¿ªj mRu‹
gh®tâÆ‹ f®¥g¥ig¡FŸ òFªJ tƉ¿š cŸs áRit
r«Ahu« brŒa Ãid¤J m›thnw brŒa, ãwªj FHªij
jiyÆšyhkš ãwªjJ. ïiwt‹ mUshš mRu‹
khŒ¡f¥ bg‰W áuášyhj jiy¡F ahidÆ‹ jiy
bghU¤j¥g£ljhf òuhz tuyhW TW»wJ.
fzgâ cghrid Äf¢ áwªj fhÇa á¤âia¡
bfhL¡»wJ. ÉehafU¡F rJ®¤â ââ cfªj ââahf¡
Tw¥g£LŸsJ. x›bthU khjK« bgs®zÄ¡F
mL¤jjhf tU« rJ®¤â¤ ââia r§flAu rJ®¤â
v‹W tÊgLth®fŸ. r§flAu rJ®¤â br›thŒ¡ »Hik
tªjhš mªj rJ®¤â Äfî« ÉnrõkhF«. (Éehaf®
br›thŒ »uf¤â‰F V‰g£l fZl¤ij xU br›thŒ
âd¤âš tªj r§flAu rJ®¤âÆš Ô®¤J it¤jh®
v‹gJ kuò).
_‹wh« ãiwia Énrõkhf gh®¡f nt©L« v‹W
TWgt®fŸ eh‹fh« ãiwahd rJ®¤âÆš rªâu jÇrd«
brŒtJ jfhJ v‹W TWt®.
(bghJthf fzgâ Õ#hBu kªâu§fŸ NÇaDila
gyDl‹ I¡»akh»‹wd. Mifahš NÇa¤
j‹ikíila fzgâ mBu »uz§fŸ rªâu
»uz§fS¡F x›thJ) .
vªj xU itÔf fh®a« mEZo¡f¥g£lhY« KjÈš
kŠrŸ bghoÆš ão¤J Éehafiu MthAd« brŒJ
mtiu tÊg£l ãwnf ãujhd fh®a¤ij mEZo¥g®.
ïjdhš ão¤J it¤jhš ãŸisah® v‹w trd«
cUthƉW.
Éehaf cgnjr« bgw Ãid¥gt®fŸ áutz
(MtÂ) khj« bg‰W¡ bfhŸtJ áw¥ò.
55
nAhk Éjhd¤âš fzgâ nAhk« ÞgZlkhf
Tw¥g£LŸsJ. itÔf kh®¡fkhf brŒgt®fŸ fnzr
ntj«, Éehaf fha¤Ç k‰W« _y kªâu¤jhš nAhk«
brŒth®fŸ. jhªÔÇf kh®¡f KiwÆš brŒgt®fŸ
x›bth‹W¡F« cŸs Õ#hBu kªâu§fshš nAhk«
brŒth®fŸ. fzg¤aj®t Ó®õ¤jhš nAhk« brŒtJ
Äfî« gaid¡ bfhL¡F«. ãuâ btŸË¡»Hik rJ®¤â
ââ M»a eh£fËš Éoa‰fhiy ¥U«k KT®¤j¤âš
#g«, nAhk« ïitfis brŒtJ Äfî« gyid¤ jU«.
ÉehaU¡F mUf«òšyhš m®¢rid brŒtJ
ÉnrõkhdJ. vU¡f« ókhiyí« fzgâ¡F ãÇakhdJ.
btŸbsU¡F ntÇdhš Md ãŸisahiu tÊg£lhš
ga« mf‹W kdâš ijÇa« ãw¡F«.
õ©kj¤âš fzgâ cghridahd fhzg¤a«
Äfî« vËikahd kh®¡fkhF«. FHªij Kjš
tajhndh® tiu ngh‰w¥gL»‹wt® fzgâ. kª¤u
nfhõ« v‹w üÈš fzgâ cghrid g‰¿
Tw¥g£oU¡»wJ.
KGKjš flîshd ÉehafÅ‹ ghj« gªJ e«
r§fl§fŸ Ô®¡f¥ bgWnth«.
 $ FU¥nah ek:

õ©kj ó#h Éjhe«

Mâr§fu gft¤ghjhŸ V‰bfdnt ekJ eh£oš
ïUªJ tªj gŠrhajd tÊgh£il Kiw¥gL¤â
KUfidí« tÊgh£oš nr®¤J õ©kj« v‹w tÊgh£L
Kiwia cyf« cŒÉ¡f mUËdh®fŸ. ïjdhš r§fu®
õ©kjh¢rhÇah® v‹W miH¡f¥g£lh®.
rhjhuzkhf g©il¡ fhy§fËš Éthf« el¡F«
rka« Éthf fhy¤âš gŠrhajd ói# vL¤J
it¥gh®fŸ. gu«giuahf gŠrhajd ói# ïUªJ tU«
ïšy§fËš òâjhf Éthf« KoªjtU¡F m¥ói#ia¡
bfhL¤J »ukkhf brŒJ tu¢ brhšth®fŸ.

õ©kj ó#h Éjhe« Mâ¤a-k«ãfh« ÉZQ« fzehj« knA¢tu«!

gŠra{Pgnuh äa« ¡UAÞj : gŠr ó#na¤!!
gŠrkAha¡P« brŒí« »uAÞj‹ mDâdK«
gŠrhajd ói# brŒa nt©L«. gŠrhajd ói#Æš
át gŠrhajd«, r¡â gŠrhajd«, ÉZQ gŠrhajd«
v‹W ãÇîfŸ cŸsd. át¥ gŠrhadj¤âš <Þtuid
k¤âÆš it¤J <rhd â¡»ÈUªJ ãujøz¡ »ukkhf
ÉZQ, NÇa‹, fzgâ, m«ãifia Þjhã¤J ói#
brŒth®fŸ.
r¡â gŠrhajd¤âš m«ãifia k¤âÆY« îUâ
â¡»ÈUªJ ãujøz »ukkhf fzgâ, Mâ¤a‹,
ÉZQ, át‹ ït®fis Þjhã¤J tz§Fth®fŸ.
ÉZQ gŠrhajd¤âš ÉZQit k¤âÆš it¤J
m¡Å â¡»ÈUªJ ãujøz »ukkhf fzgâ , NÇa‹,
m«ghŸ k‰W« átid Þjhãj« brŒJ m®¢á¥gh®fŸ.
ïJ jÉu $ɤah cghridÆš gunjtij
ãujhdkhf fUj¥gLtjhš m«ghis¤ jÉu k‰w át‹
58
ÉZQ, fzgâ, NÇa‹ M»at®fŸ $ɤah ethtuz
ói#Æ‹ nghJ rJuhad ói# _y« Muhâ¥gh®fŸ.
ie®Unj r fnzrhdh« [&®a« tha›a Vtr
<rhnd ÉZQ-kh¡ndna átŠirt-¥uó#na¤
îUâÆš fzgâiaí« thí â¡»š NÇaidí«,
<rhd¤âš ÉZQití« m¡Å â¡»š <Þtuidí«
óÍ¥gJ ethtuz ói#Æš tU« rJuhad ói#ahF«.
r§fu gft¤ ghjhS« rh¡j¤ijna jkJ ïZl
kjkhf mEZo¤J jh« Þjhã¤j m¤itj kl§fS«
mij mEZo¡F« go brŒjh®. mjdhšjh‹ áU§nfÇ
Kjš k‰w kl§fŸ ahî« rhujh«ghns cghrd _®¤âahf
És§F»whŸ. áU§nfÇ klK« $ rhujhÕl« v‹W bga®
bg‰wâÈUªnj Mâ r§fuÇ‹ rh¡j kh®f« e‹F
òy¥gL«. mªj mo¥gilÆš ïªüÈY« gunjtijia
ãujhdkhf¡ bfh©L õ©kj« ÉtÇ¡f¥g£LŸsJ.
õ©kj ó#hÉjhe«
ó®th§f ó#h - Mrkd« - X« m¢íjha ek: X«
mdªjha ek: X« nfhɪjha ek: (mšyJ) M¤k j¤t«
nrhjahÄ ÞthAh: ɤahj¤t« nrhjahÄ ÞthAh: át
j¤t« nrhjahÄ ÞthAh : [®t j¤t« nrhjahÄ
ÞthAh.
R¡yh« guju« ÉZQ« rát®z« rJ®¥ò#«
¥u[‹d tjd« ¤ahna¤ [®t É¡nehg rhªjna!!
¥uhzhahk« - X« ó: X« òt: X« [&t: X« kA: X«
#e: X« jg: X« [¤a« X« j¤[ ÉJ®tnuÂa« g®nfh
njtÞa ÔkÏ ânahnah e: ¥unrhjah¤ - ™X« khngh:
{nahÔu[: m«Uj« ¥Uàk ó®òtÞ[&tnuh«.
[§fšg« - knkhgh¤j - [kÞj JÇjBa¤thuh $
gunk¢tu ¥ß¤a®¤j« fÇZa khzÞa f®kz: îɡndd
gÇ[kh¥¤a®¤j« Mbjs É¡neÞtu ó#h« fÇZna:
59
M¥uàk nyhfh-jhnrõh - jhnyhfh nyhf
g®tjh¤! na t[ªâ ¤É#h njthÞ - nj¥nah äa« enkh
ek:! I§fhu -àߧfhu - uAÞa í¡j $§fhu - Tlh®¤j
- kAh Éó¤ah - X§fhu - k®k ¥uâ ghâÜ¥ah« enkh ek
: $FUghJfh¥ah« !!
M[d ó#h - ¥Uâ›ah nkU ¥UZlUÎ ! [&jyŠ
rªj: ! T®nkh njtjh !! ¥U¤É ¤tah ¤Ujh nyhfh
njɤt« ÉZQdh ¤Ujh ! ¤tŠ rjhua kh« njÉ
gɤuŠrh[d« FU !!.
f©lh ó#h - #a¤tÅ kª¤u khj: ÞthAh!
Mfkh®¤jªJ njthdh« fkdh®¤jªJ uB[h«!
f©lhut« fnuh«ahbjs njtjhàthd fhuz« !!
f©lh ehj« ¡U¤th (ó#h kÂia mo¡fî«)
É¡neÞtu ó#h - mÞÄ‹ AǤuh ã«ng $
É¡neÞtu« ¤ahahÄ! MthAahÄ!! Mrd« [k®¥gahÄ
ghjnah: gh¤a« [k®¥gahÄ - mÞjnah m®¡fa«
[k®¥gahÄ - MrkÜa« [k®¥gahÄ - ÞegahÄ -
Þehdhdªju« MrkÜa« [k®¥gahÄ - tÞ¤u«
[k®¥gahÄ - cgåj« [k®¥gahÄ - â›a gÇks fªjh‹
jhuahÄ - mBjh‹ [k®¥gahÄ - òZig: ó#ahÄ.
(AǤuhã«ng - kŠrŸ bghoÆdhš Éehafiu
ão¤J it¤J ói# brŒa nt©L«
MthAahÄ - ïiwtid mU»š vGªjUs
ïiwŠRjš.
M[d« [k®¥gahÄ - 剿U¡f M[d«
mË¥gjhf ghtidÆš òZg¤ij m®¢á¡fî«.
gh¤a«, m®¡a« , MrkÜa« ïitfS¡F
c¤juÂÆš Ô®¤j« vL¤J ntW xU gh¤âu¤âš Élî«.
60
ÞehdhgahÄ - Þehe« brŒJ it¥gjhf ghɤJ
Ô®¤j¤ij ™AǤuhã«g¤âš nyrhf ònuhø¡fî«.)
x›bthU ehkhtË¡F« K‹ X« v‹w
¥uzt¤ijí« KoÉš ek: v‹W« brhšyî«.
X« [&Kfha ek: X« Vfjªjha ek: X« fãyha ek:
X« f#f®zfha ek: X« y«nghjuha ek: X« Éflha ek:
X« É¡d uh#ha ek: X« Éehafha ek: X« öknfjnt
ek: X« fzh¤aBha ek; X« ghyrª¤uha ek: X«
f#hddha ek: X« t¡uJ©lha ek: X« N®¥gf®zha
ek: X« nAu«gha ek: X« Þfªj ó®t#ha ek: X« ̤â
Éehafha ek: X« $ ɤah kAh fzgjna ek:
ög«kh¡uhgahÄ (ög« fh£lî«) Ôg« j®rahÄ
(Ôg« fh£lî«) ient¤a« ÃntjahÄ (ient¤a«
brŒaî«) f‰óu Úuh#d« j®rahÄ (f‰óu¤ij¡ fh£lî«)
[kÞ¤njhgrhu ó#h« [k®¥gahÄ.
t¡uJ©l kAhfha [®a-nfho-[k-¥ug
îɡd« FUnk njt [®t-fh®naõ& [®tjh!!
ïâ ¥uh®¤a:
ãujhd ói#
¥uhzhahk« - X« ó: + ó®òtÞ[&tnuh«.
[§fšg« -
Rng, nrhgnd KA&®¤nj M¤a ¥uàkz: ¤åÔa
guh®¤nj ¢ntjtuhA fšng ittÞtj k‹tªjnu mZlh
É«râjnk fÈínf ¥ujnkghnj #«ó¤ång ghujt®nõ
gujf©nl nkuh® jønz gh®¢nt rfh¥nj mÞÄ‹
t®¤jkhnd ›ahtAhÇnf ¥ugthâ - õZo [«t¤
[uhzh« k¤na (mKf) ehk [«t¤[nu mand Ubjs,
khn[, gnB,, Rgâbjs (mKf) th[u í¡jhah« (mKf)
eB¤uí¡jhah« Rgnahf Rgfuz [fy Énrõz
61
ÉáZlhah kÞah« Rgâbjs knghgh¤j [kÞj JÇj
Ba¤ thuh $ gunk¢tu ¥ß¤a®¤j« mÞkhf« [A
FL«ghdh« nBk Þij®a å®a É#a Míuhnuh¡a
I¢t®ah ã›U¤¤a®¤j« [kÞj JÇnjhg rhª¤a®¤j«
$k¤ gukA«[ (mtut® kl¤J Mrh®ahÇ‹ bga®fis
M«nea« rhif¡F cfªjgo nr®¤J¡ bfhŸsî«)
gÇÉufhrh®at®a r§fu gft¤ghj ¥uâZoj
õ©kjh¢rh®a $$ #f¤FU r§fuh¢rh®a
kAh[kÞjhd jøzh«nza $ áU§nfÇ rhujh
Õlhâgâ #f¤FU mdªj $ ghuâ Ô®¤j kAhÞthÄ
¥u[hj ̤a®¤j« aht¢r¡â ¤ahd MthAdhâ
nõhlnrhgrhu õ©kj ó#h« fÇZna!! mg cg Þ¥U¢a
!! $ É¡nd¢tu« ajhÞjhd« ¥uâZlh gahÄ !!
nrhgdh®¤nj nBkha òduhf kdhar !! ,ïâ É¡nd¢tu
K¤thÞa.
F¿¥ò : ¥uhz ãuâZil brŒâUªjhnyh mšyJ
mEâdK« brŒa¥gL« ói#¡nfh AǤuhã«g
É¡ne¢tu ói# brŒa nt©oaâšiy. KjÈš
Tw¥g£LŸs ó®th§f ói#ia Ko¤jã‹ Énrõ
eh£fshd Éehaf rJ®¤â, tuyºÄ Éuj«, #‹khZ£lÄ,
fªj õZo, átuh¤âÇ, etuh¤âÇ ngh‹w g©oif
eh£fËš [§fšg« brŒí« nghJ ãujhd ói#¡FÇa
njtijÆ‹ ehk¤ij¢ brhšÈ ¥u[hnjd ̤a®¤j«
v‹W r§fšã¤J¡ bfhŸsî«. Énrõ ó#h fhy§fËš
AǤuh ã«g É¡ndÞtu ói# brŒa nt©L«.
fyr ó#h - fy[« fªj - òZghBiju¥a®¢a !
m¡Å k©lyha ek:! Mâ¤a k©lyha ek:! n[hk
k©lyha ek : ! f§nf r aKnd irt nfhjhtÇ [uÞtâ!
e®knj ̪J fhntÇ #ny mÞÄ‹ [ªÃâ« FU!!
f§fhia ek: ! aKdhia ek:! nfhjht®ia ek:!
[uÞt¤ia ek:! e®kjhia ek:! ̪jnt ek:! fhnt®ia
62
ek: òZig ó#ahÄ.
_y kª¤nuzhãkªj®a!! ón#hgfuzhÅ ¤u›ahÅ
M¤khdŠr ¥nuhºa:!!
r§f ó#h - fyr Ô®¤j¤jhš r§f¤ij Ãu¥gî«. fªj
òZghBiju¥a®¢a!! m¡Å k©lyha ek:! Mâ¤a
k©lyha ek: ! n[hk k©lyha ek:! ¤t« òuh
[hfnuh¤g‹ndh ÉZQdh ɤUj: fnu! r§f«
rª¤uh®¡f ijt¤a« FbB tuz [«íj«! _ny
¥u#hg⫠ɤah j¡nu f§fh [uÞtâ!!
gteuh#ha ɤknA ghŠr#‹aha ÔkÏ ! jªe:
r§f: ¥unrhjah¤!!
(fyr¤ijí« r§f¤ijí« rªjd« F§Fk« ïlî« .
ryr¤ij¥ óͤj Ô®¤j¤jhš r§f¤ij Ãu¥gî«.)
ón#hgfuzhÅ ¤®›ah M¤khdŠr ¤Ç:
¥nuhºa! òd: r§f« óuƤth!
(r§f Ô®¤j¤jhš ó#h ¤uÉa§fisí« j‹idí«
_‹W jlit nuhø¤J¡ bfh©L kWgoí« r§f¤ij
Ãu¥gî«)
Énrõh®¡a« ! m¡Å k©lyha ek:! Mâ¤a
k©lyha ek:! n[hk k©lyha ek: ! [ãªJ ufhuhâ
Bfhuhªj« Bfhuh¤a fhuhªj« kh¤Ufah m®¥ãnjd
m«Unjd Mó®a! _ykª¤nuzh mã kªj®a!
ón#hgfuzhÅ ¥nuhºa!!
(R¤jkhd ghÈš r®¡fiu, g¢ir¡f‰óu«, F§fk¥ó
ït‰iw miu¤J fyªJ nj‹ nr®¥gJ - ïJ Énrõh®¡a«
vd¥gL«. ïij xU »©z¤âš it¤J, btŸËahš
brŒj Ju¤âÆš xU á¿a ehfu¤J©il¢ nr®¤J
JU¤âia »©z¤âš ehfu¤ J©L e‹F gLkhW
it¡fî«. ïJ Énrõh®¡a« vd¥gL«. guhr¡âia
63
cghá¥gt®fŸ Mtuz ói#Æ‹ nghJ Énrõh®¡a«
Äfî« mtáa«. âdªnjhW« brŒí« ói#¡F
Énrõh®¡a« f£lhaÄšiy
X« #&« [: ÞthAh ïâ mZlth ukãkªj®a - _y
kª¤u¤ij c¢rǤJ
ehfu J©L bghUªâa JU¤âÆdhš
Énrõh®¡a¤ij¤ bjhlî«. - M¤k gh¤nu »Šá¤
Énrõh®¡ah«Uj« c¤¤U¤a F©lÈ‹ aâZoj«
áj¡Å k©ly« ¤ah¤th!! (X« #&« [: v‹gJ ïw¥ig
btšY« «U¤íŠ#a kªâukhF«)
ïj: ó®t« ¥uhz - ò¤â - njA j®khâ fhuj:
#h¡u¤ - Þt¥d [&õ&¥ ¤a tÞjh[& - kd[h
thrhf®kzh AÞjh¥ah« g¤¥ah - Kjnuz á¢dha¤Þ«
Uj« aJ¡j« a¤¡Uj« j¤[®t« ¥uàkh®¥gz« gtJ
ÞthAh!
ïâ M¤kd: F©lÈÅ %ng áj¡bds nAhk
ò¤¤ah #&A&ah¤ !!
M¤k ó#h - njnAh njthya: ¥nuh¡njh #&nth
njt: [ehjd: ! ¤an# j{Phd îkhša« n[hSA «
ghntnd ó#na¤. - njAuBh! $ kAh¤Çòu RªjÇ
M¤khd« uB uB - v‹W rßu« KGtJ« K«Kiw
ïUifahY« jlÉ¡ bfhŸsî«.
Õl ó#h - X« [fy Fzh¤k r¡âí¡jha nahf
Õlh¤knd ek: !Mjhu r¡âia ek:! _y¥ ¥u¡Uâia ek:!
MâtuhAha ek:! Mâ T®kha ek:! mdªjha ek:!
¥Uâ›ia ek:! Mâ¤ahâ et¡uA njtjh¥nah ek:!
jrâ¡ghny¥nah ek:!
FU¤ ¤ahd«.- ¤›basf-̤bjsf
khdbtsnf¥nah ek! Þt%g-Ã%gz nAjnt $ Funt
ek:
64
Þt¢r¥ ¥ufhr Ék®¢r nAjnt $ gukFunt ek:!
Þth¤khuhk gŠ#u Éäd nj#n[ $ gunkZo Funt ek:!
FU¥uàkh FU ÉZQ FU® njnth knA¢tu:! FU
[hBh¤ gu« ¥u«k jÞik $ Funt ek: $ FU« ¤ahÄ.
¥uhzh ¥uâZlh
(õ©kj¤âš cŸs MW bjŒt§fS¡F« nr®¤J
ã‹tU« ¥uhz¥ÇâZil kªâu¤ij¢ brhšÈ
ãÇâikÆš njtijia âahŤJ ¥uhz ãuâZil
brŒaî« . ïij ói# vL¡F«K‹ cgnjr« brŒí«
FUnt ¥ÇâZlh kªâu« brhšÈ vL¤J it¥gh®.
m›th¿‹ jÅahf ïij¢ brŒa nt©oaâšiy.)
(¥uâkh[& njtjh« ¤ah¤th ¥uhz ¥uâZlh«
F®ah¤ - ¥uâikÆš njtijia âahŤJ ¥uhz¥
ãuâZil brŒaî«) mÞa$ ¥uhzãuâõlh
kAhkª¤uÞa ¥uàk - ÉZQ knA¢tuh Uõa: Ç¡a
#&®[hkhj®th ¢rªjhkÌ! [fy #f¤ÞUZo -
Þââ [«Ahu-fhÇÙ ¥uhz r¡â: guhnjtjh!
M« - Õ#« - àß« - r¡â: ¡nuh« Ñyf« - M«
m§FZlh¥ah« ek:! àß« - j®#Ü¥ah« ek:! ¡nuh« -
k¤akh¥ah« ek: ! M« - mehÄfh¥ah« ek: ! àß« -
fÃZofh¥ah« ek: ! ¡nuh« - fujy-fu-¥uZlh¥ah« ek:!
M;« àUjha ek:! àß« - áun[ ÞthAh! ¡nuh« -
áfhia tõ£! M« - ftrha A&« ! àß« - ne¤u¤aha
btsõ£ ! ¡nuh« - mÞ¤uha g£ ! ó®¥òt Þ[&tnuhÄâ
â¡gªj:
¤ahd« - u¡jh« nghâÞj nghnjhšy[ jUz -
[nuh#hâ %lhfuh¥i#: - ghr« nfhj©l - Äø&¤gt
kËFz-k¥a§Fr« gŠr ghzh‹ ! ãuhzhÞU¡ fghy«
¤Çead yÌjh ÕdtnBhUAh£ah njå ghyh®¡f-
t®zh-gtJ [&ffß ¥uhz [¡â: guh e:
65
y«-¥Uâ ›ah¤Äfhia fªj« [k®¥gahÄ
A« -Mfhrh¤Äfhia òZig ó#ahÄ
a«-thŒth¤Äfhia ögkh¡ugahÄ
u«-m¡Åah¤Äfhia Ôg« j®¢ahÄ
t«-m«Ujh¤Äfhia m«Uj« kAh nent¤a« ÃtjahÄ
[«- [®th¤Äfhia [®nthgrhu ó#h« [k®¥gahÄ
M«-àß«-¡nuh«-¡nuh« -àß«-M« ! a-u-y-t-
r-õ-[ nAh« ! A«[Þ n[hA« ! n[hA« A«[!!
mÞah« _®¤bjs étÞâZlJ ! mÞah« _®¤bjs
[®ntª¤Çah kdÞ-¤t¡-rB&: ¢nuh¤u-Íàth-
¡uhz-th¡ ghÂ-ghj-ghôgÞjh¡ah ¥uhzh ghd-
›nahndhjhd [khdh¢rhf¤a [&fŠ áu« jZlªJ
ÞthAh!!
m[&Ãnj òduÞ kh[& rB&: òd: ¥uhz ÄA
neh njÏ nghf« {nah¡ g¢nak [&®a K¢ruªj
kDknj «Usah e: ÞtÞâ!!
gŠrjr[kÞfhuh®¤j« gŠrjr thu« ¥uzt #g«
¡U¤th (gâidªJ [«Þfhu§fS¡fhf gâidªJ
jlit ãuzt #g« brŒaî«)
MthÏnjh gt:! Þjhãnjh gt ! [ªâÏnjh gt !
[ªÃU¤njh gt ! mtF©o njh gt ! [&¥ßnjh gt !
[&¥u[‹ndh gt ! [&Knfh gt ! tunjh gt ! ¥uèj
¥uèj ! ÞthÄ‹ [®t #fªehj (njÉ [®t #fª ehÆnf)
aht¤ ó#h t[hdf« I jht¤ jt« ¥ßâ ghntd ã«ng
mÞÄ‹ [ªââ« FU!! ïâ ¥uhz¥uâZlh II
mj õ©kj ó#hu«g
fzhzh« ¤th fzgâF« AthknA fÉ« fådh
Kg k¢u tÞjk« I n#Zl uh#« ¥uàkzh«
¥uàkzÞgj Me: ¢U©t‹ }âã: èj [hjd« I $
66
ɤah kAhfzgâ« ¤ahahÄ I MthAahÄ I (òZg¤ij
m®ã¡fî«)
ûUZitu [khíij: fhiy® AǤtkh g®iz:
ïªâuahÏ [AÞuíF m¡Å® É¥uhZo t[d:
thíÞntjá f¤UfA: [«t¤[nuhÄnõh t®iz:
äahÞnjE ruh¤jt I R¥uk©nah« R¥uk©nah«
R¥uk©nah« I tŸË njtnrdh [nkj $ R¥ukÂa«
¤ahahÄ I MthAahÄ I M[¤nad u#[h t®¤jkhndh
Ãtra‹-d«Uj« k®¤aŠr I Ïu©anad [Éjh
unjdh njnthahâ òtdh ÉgÞa‹ I ¢rha njå [nkj
[&®a ehuhaz« ¤ahahÄ I MthAahÄ I [AÞu-
Ó®õhòUõ: [AÞ uhB: [AÞugh¤ I [óÄ« É¢tnjh
›U¤th I m¤a âZ£l¤ j[h§ Fy« I óÄ Úsh [nkj
$kAh ÉZQ« ¤ahahÄ I MthAahÄ I ¤Ça«gf«
a#hknA [&fªÔ« òZo t®¤jd« I c®thUf Ät
gªjdh‹-«U¤nah®-Kìa kh«Ujh¤ I bfsß Äkha
[ÈyhÅ jB¤nafgÔ ¤ÉgÔ [hrJZgÔ I mZlhgÔ
etgÔ óîê [AÞuhBuh gunk›nahk‹ I bfsÇ [Ïj
n[hnk¢tu« ¤ahahÄ I MthAahÄ I ¢Uâ Þ«Uâ
òuhzhdh khya« fUzhya« ekhÄ gft¤ ghj r§fu«
nyhf r§fu« r§fu« r§fuhrh®a« nfrt« ghjuhaz«
[&¤u-ghZa ¡Ubjs tªnj gftªbjs òd: òd: II
$rhujhàthd g©ojha rJ®â¡ rJuh«dha
ãuâZlh¤nu m¤itj õ©kj Þjhgdh rh®aha
jøzh_®¤â Þt%gha #f¤ó{aha Mrh®a FU
nfhɪj $ghjhdh« Mâr§fu gft¤ ghjhŸ ¤ahahÄI
MthAahÄ II M[dh¤ígrhuh: I MthÏjh¥a:
[®th¥nah njtjh¥nah ek: Mrd« [k®¥gahÄ
(Mrd¤âš ïU¤â òZg« [k®¥ã¡fî«) gh¤a«
[k®¥gahÄ (Ô®¤j« Élî«) m®¡a« [k®¥gahÄ
(òZg¤Jl‹ Ô®¤j« [k®¥ã¡fî«) MrkÜa«
67
[k®¥gahÄ (Ô®¤j«) Þehd« [k®¥gahÄ mãnõf«
brŒa Mu«ã¡fî«.
fzgâ, R¥ukÂa®, Mâ¤a‹, ÉZQ
ït®fS¡FÇa [&¡j§fSl‹ kªâu§fSl‹
mãnõf«. <ÞtuD¡F U¤u¥urd«, òUõ[&¡j«
ït‰whY« m«ãif¡F J®fh [&¡j«, $[&¡j«, njå
[&¡j« KjÈat‰whY« mãnõf« brŒÉ¡fî«.
#y«, ghš, jÆ®, gŠrhÄ®j«, ïsÚ® k‰W« Vy« fyªj
Ô®¤j« ït‰whš mãnõf«. ãwF r§f #y«, cy®ªj
tÞâu¤jhš Jil¤J tÞâu« mÂɤJ Mrd¤âš
Þjhgd« brŒaî«.
fªj« [k®¥gahÄ cgåj« [k®¥gahÄ óõz«
[k®¥gahÄ (Mguz« k‰W« khiy )
m®¢rd«
X« [&Kfha ek: I Vfjªjha I fãyha I
f#f®zfha I y«nghjuha I Éflha I É¡duh#ha I
Éehafha I öknfjnt I fzh¤aBha I ghyrª¤uha I
f#hddha I t¡uJ©lha I N®¥gf®zha I nAu«gha
I Þfªjó®t#ha I ̤â Éehafha I $ ɤah
kAhfzgjna ek
X« R¥uk©aha ek: I Þfªjha I m¡Å #ªkne I
gunkZone I fh§nfaha I rutzgtha I fh®¤ânfaha I
Fkhuha I õ©Kfha I F¡Fl#¤t#ha I r¡âjuha I
FAha I ¥u«ArhÇnz I õ©khJuha I ¡busŠ¢rãnj
I á»thAdha ek:
X« Ĥuha ek: I utna I [&®aha I ghdnt I ffha
I óZnz I Ïu©a f®¥gha I kßrna I Mâ¤aha I
[ɤnu I m®¡fha I ghÞfuha ek:
68
X« m¢Rjha ek: I mdªjha I nfhɪjha I
nfrtha I ehuhazha I khjtha I nfhɪjha I
ÉZznt I kJ[&jdha I ¤ÇÉ¡ukha I thkdha I
$juha I àUênf[ha I g¤kehgha I jhnkhjuha ek:
X« gtha njtha ek: I[®tha njtha I <rhdha
njtha I gRgjna njtha I U¤uha njtha I c¡uha
njtha I Õkha njtha I kAnj njtha ek:
Ãjdgjna ek: I Ãjdgjhªâfha ek: I C®¤jtha
ek: I C®¤¤tȧfha ek: I ëu©aha ek: I
Ïu©aȧfha ek: I [&t®zha ek: I [&t®zȧfha
ek: I â›aha ek: I â›aȧfha ek: I gtha ek: I
gtȧfha ek: I r®tha ek: I r®tȧfha ek I átha ek:
I átȧfha ek: I {tyha ek: I {tyȧfha ek: I M¤kha
ek: I M¤kȧfha ek: I gukha ek: I guk ȧfha ek: I
Vj¤ n[hkÞa [&®aÞa [®tȧfF« Þ¤jhgaâ
gh kªju« gɤu«.
gtÞa njtÞa g¤Åia ek: I [®tÞa njtÞa
g¤‹ia ek: I <rhdÞa njtÞa g¤‹ia ek: I gRgnj®
njtÞa g¤‹ia ek: I U¤uÞa njtÞa g¤‹ia ek: I
c¡uÞa njtÞa g¤‹ia ek: I ÕkÞa njtÞa g¤‹ia
ek: I kAnjh njtÞa g¤‹ia ek:
X« I« àß« $« ffhu %ghia ek: I Vfhu %ghia
ek: I <fhu %ghia ek: I yfhu %ghia ek: I àߧfhu
%ghia ek: I Afhu %ghia ek: I [fhu %ghia ek: I
ffhuh®¤jhia ek: I Afhuh®¤jhia ek: I yfhuh¤jahia
ek: I àǧ fhß©ia ek: I [fh uh¡aia ek: I ffhÇ©ia
ek: I yfhÇ©ia ek: I àߧfhu _®¤jna ek: I $« àÇ«
I« X« (ïJ yÈjh ¤ÇrâÆš cŸsJ)
(X›bthU ehkhtËÆ‹ Kjš vG¤ij¢ nr®¤jhš
gunjtijÆ‹ gŠrjrhBÇ kªâu« tU«. ï¥gâidªJ
69
ehkhtËfis¥ go¥gjhš ¤Çrâ KGtJ« go¤j gy‹
»il¡F«.)
X« thÑ¢t®ia ek: I Érhyhºia ek: I
[&k§fšia ek: I fhŸia ek: I knA¢t®ia ek: I
r©£ia ek: I igu›ia ek: I òtnd¢t®ia ek: I äahia
ek: I [hdªj Égthia ek: I [¤a {Phdhia ek: I
jnkhgAhia ek: I knAÞtu ¥Ça§f®ia ek: I kAh¤Çòu
[&ªj®ia ek: I J®¡fh gunk¢t®ia ek: I X«: I«: àß«:
$«: $kh¤nu ek: I [®t kª¤u Þt%ã©ia ek: I [®t
aª¤uh¤ Äfhia ek: I [®t jª¤u %ghia ek: I
kAhnj›ia ek: I
ahnjå [®tó njõ& kh¤U%ngnd [«Þ¤âjh I
ekÞ-jÞia ekÞ jÞia ekÞ-jÞia enkh ek: I I X«
$ r§fuhrh®a t®aha ek: I t®zh¢uk ãuâõ£h¤nu ek: I
g¡jh ÕZlh¥uhafha ek: I äah dªjha ek: I
rhuhjhàthe g©ojha ek: I ájh eªjha ek: I gtha ek:
I $¥uàk è¤nuhgÃõ¤ ghZahâ ¡uªj fšgfha ek: I
[®tâ¡ É#a ¥ugnt ek: I gft¤ghj [«#Pfha ek: I
b[ssªj®a yAß-K¡a gA&Þnjh¤u Éjhafha ek: I
[&nuÞtuh¡a-[¢áZa [ªªah[h¢ukjhafha ek: I
#f¤ ó{ aha ek: I #f¤ Funt ek: I [®t {Pha ek: I
m¤itj õ©kjÞjhgdh®rha ek: I
Ôghuhjd«
öuÌ ö®t ö®tªj« ö®tj« nahSÞkhŸ ö®tâ
j« ö®ta«ta« ö®thk: ög kh¡uhgahÄ öghdªju«
MrkÜa« [k®¥gahÄ (a«-thŒth¤Äfhia ög«
M¡uhgahÄ)
c¤ÔgaÞt #hjntnjh sg¡dª îUÄ« kk I
gNF«¢r kàa khtA étdŠr ânrhâr I khndh
ÏF« è{#hjntnjh fhk¢t« òUõŠ#f¤ I
70
mã¥uj¡d MfÏ ¢Çah kh gÇghja I I VfAhuÔ Ôg«
j®rahÄ - Ôghdªju« MrkÜa« [k®¥gahÄ (a«-
m¡Åah¤Äfhia my§fhu Ôg« j®¢ahÄ)
ient¤a«
X« ó®¥òtÞ[&t: j¤[ÉJ + ¥unrhjah¤
njt[Éj: ¥u[&t I [¤a« ¤t®¤njd gÇΊrhÄ I
m«Unj m«Uj t®Î m«Uj« Þuhta Þuhta
ÞthAh I m«U njhgÞjuzkÌ I X« ¥uhzha ÞthAh
mghdha ÞthAh tahdha ÞthAhcjhdha ÞthAh
[khdha [thAh ¥uàknz ÞthAh ¥uàkh®¥gz«
¥uŒkaÉ® ¥uàkh¡bds ¥uZkzhA&j« I ¥uàikt
njd fªj›a« ¥uàkf®k [khâdh I fnzr, Þfªj,
Mâ¤a, ÉZQ, rh«g gunkÞtu, $ɤah, jnjt
Mâr§fu rh®aha ek: kAh ient¤a« ÃntjahÄ (t«-
m«Ujh¤Äfhia m«Uj kAh inent¤a« ÃntjahÄ)
k¤na k¤na m«Uj ghÜa« [k®¥gahÄ
m«UjhãjhdkÌ AÞj ¥uByd« ghj ¥uBhyd«
[k®¥gahÄ MrkÜa« [k®¥gahÄ
ó»gy [kh¡j« ehftšäjiy®íj«-f‰óu N®z
[«í¡j« jh«óy« ¥uâ¡Uàajh« f‰óu jh«óy«
[k®¥gahÄ ej¤u [&®nah ghâ rª¤u jhuf« nekh
ɤínjh ghªâ Fnjh mak¡Å: jnkt gh[h [®tÄj«
Éghâ f‰óu Úuh#d Ôg« j®rahÄ Úuh#dhdªju«
MrkÜa« [k®¥gahÄ òZig : ó#ahÄ
kª¤u òZg«
nahsgh « òZg« ntjh òZgth‹ ¥u#hth‹ gRkh‹
gtâ rª¤ukh th mgh« òZg« òZgthd ¥u#hth‹ gRkh‹
gtâ
71
X« j¤¥uàk X« j¤thí: X« jjh¤kh X« j¤ r¤a«
X« j¤[®t« X« j¤ ònuh® ek: mªj¢ruâ ónjõ&
FAhah« É¢t _®¤âõ& I jt« a{PÞ-¤t«.
tõ£fhuÞ-¤tĪ¤uÞ-¤tF« U¤uÞ ¤t«-
ÉZQÞjt« ¥uàk ¤t« ¥u#hgâ: I ¤t« jjhg Mngh
{nahÔ un[h m«Uj« ¥uàk ó®tòtÞ[&tnuh«.
ánt át [&Ójyh«Uj ju§f fªnjhšy[ª ethtuz -
njtnj eteth«Uj ÞaªâÅ Fu¡uk-òuÞ¡Unj
Fzrßu änah#tny õl§f ghthÇ nj fÈj Võ
òZghŠrÈ: kª¤u òZg« [k®¥gahÄ - [k®gd«.
r¤u rhku-ªU¤j-Ñj-th¤a [kÞj-uhngh#uh‹
[k®¥gahÄ ahÅ fhÅ r ghghÅ #‹khª¤u ¡Ujh rI
jhÅ jhÅ Ée¢aªâ gujøz gnj gnj I ¥ujøz«
¡U¤th ekÞfhu« ¡U¤th
ghz-uhtz-r©nlr-eªâ ¥U§»-Çlhja:
kAhnjt ¥u[njhsa« [®nt ¡UàzªJ rhk gth: gÈ«
ÃntjahÄ I r§fk¤na Þâj« njha« ¥uhÄj« r§fnuhgÇI
m§fy¡d« kDZahdh« ¥uàk A¤ahíj« jnA¤ I r§f
#ynd¥ nuhºa mfhy-«U¤íAuz« [®t-Éahâ
Ãthuz« [®t ghgBafu« át ghnjhf« Rg« ïâ
mãnõf Ô®¤j« ¥uh¢a õ©kj #g« ¡U¤th (cgnjr«
bg‰w kªâu¤jhš #g« brŒaî«)
FU tªjd«
Þt%g ÃUgz nAjnt $ Funt ek: Þt¢r¥ufhr
Ék®r nAjnt $ guk Funt ek: Þthkhuhk - gŠru-
Éäd nj#n[ $gunkZo Funt ek: aâj« $ FU
[njh¤âu« Þt - Þt%nghgyBz« ghy-
ghthD[hnuz knkj« Ï ÉnrZoj« kh¤U-th¤[ša-
[¤Ur« ¤tahnjÉ ÉÔajh« mdah óah [gÇthu:
fhnkÞtu fhnk¢tÇ ¥uajh«
72 õ©kj #g Éjhd«
m®¢á¤j òZg§fis Kf®ªJ ÏUja¤âš ($ ɤah j¤Jt«)
Þjhã¤J c¤th[d« brŒJ îkhša¤ij¢ áuáš
jÇ¡fî«. Mrkd« brŒaî«. ïâ õ©kj ó#h Éjhd«. khjh ãjh FU bjŒt« v‹gJ rh‹nwh® th¡F.
<‹bwL¤j m‹idÆ‹ _ykhf jªijia m¿»nwh«.
jªijÆ‹ _ykhf FUit ehL»nwh«. j¡f FUÉ‹
_ykhf ïiwtid cz®»nwh«. vG¤J m¿É¤jt‹
ïiwt‹ v‹gJ tH¡F. Mifahš ek¡F m¿it¥
òf£L« FUthdtnu ïiwtdh»wh®.

ϪJ¡fŸ ahtU« ntjhªj j¤Jt§fis xU

FUÉ‹ _ykhf f‰f nt©L« v‹gJ Ãaâ. g©ila
fhy¤âš ahî« thŒ bkhÊahfnt nghâ¡f¥g£L tªjJ.
mj‰fhf xU FU gu«giuna ïUªjJ. ï‹W« ïU¡»wJ.

m¤itj á¤jhªj¤â‰F Mu«g¤âš rjhátnk Mâ

FU v‹W Tw¥gL»wJ. mt®jh‹ ehuhazU¡F KjÈš
m¤itj á¤jhªj ɤijia cgnjr« brŒjh®.
ehuhaz® mij ãu«khɉF« ãu«kh táZlU¡F«
cgnjá¤jd®.™

táZl® jdJ òjšt® r¡â¡F«, r¡â jdJ kf‹

guhruU¡F« nghâ¤jd®. guhru® jdJ òjšt®
ÉahrU¡F cgnjr« brŒjh®.

Éah[® ntj Éah[® v‹W miH¡f¥gL»wh®.

ïiwtÅ‹ _¢R¡fh‰whd ntj¤ij eh‹fhf bjhF¤J
Ç¡, a#&®, rhk, mj®tz ntj§fŸ v‹W eh‹fhf
bjhF¤J mUËdh®. ïjdhš ntj Éah[® v‹W
miH¡f¥g£lh®. ïJ jÉu ãu«k N¤âu« v‹w üiyí«
18 òuhz§fisí« 18 cgòuhz§fisí« vGâ cŸsh®.
ït® vGâ cŸs kfhghuj« mÇabjhU ïâAhrkhF«.
ïâš jh‹ ghuj¥ nghÇš $ »UZz® m®#&dD¡F
cgnjá¤j gft¤ Ñij cŸsJ. eh‹F ntj§fËY«
74
brhšyhjJ kfhghuj¤âš cŸsJ v‹W ngh‰Wth®fŸ.
vdnt kfhghuj¤ij IªjhtJ ntj« vd¥ ngh‰Wt®.
m¤itâfis¤ jÉu, ÉáZlh¤itj«, k¤t«
k‰W« ò¤j i#dkj kh®¡f¤ij mDZo¥nghU«
Éah[iuna Kj‹ik FUthf tz§F»wh®fŸ.
bghJthf JwÉfŸ mEZo¡F« rhö® khÞa Éuj¤ij
Jt§FK‹ Éah[ ói# brŒj ã‹ Éuj«
mEZo¥gh®fŸ.
ò¤j i#d kj§fËš Éah[ ói# FU ó®Âkh
v‹W miH¡f¥gL»wJ. vdnt ntj Éah[® Kj‹ik
FUthf¥ ngh‰w¥gL»wh®.
bghJthf ghuj eh£oš FU gu«giu t«rhtË
tÊahf jªij kf‹ v‹w KiwÆš ïUªJ tªâU¡»wJ.
ntjÉah[® j« kf‹ RfU¡F m¤itj j¤Jt¤ij
nghâ¤jh®. Rf® ãw¡F« nghnj ét‹ K¡juhf¥ ãwªjt®.
ï›îy»š thœehŸ KGtJ« ïiwtÅ‹ gil¥òfËŸ
aht‰iwí« gukh¤k Þt%gkhf fUJgt®fŸ ét®
K¡j®fsht®. m¤jifa Rf® jdJ áZa®
bfslghjU¡F m¤itj ɤijia¥ nghâ¤jh®.
bfslghj® kh©L cgÃõ¤â‰F fhÇif v‹w üiy
vGâíŸsh®. bfslghjiu FUthf¡ bfh©L
bfslghjh¢rhÇa® kl« v‹W xU gFâÆš És§»aJ.
mªj tÊia¥ ã‹g‰Wgt® bfslrhÞtj® v‹W
Tw¥g£ld®.
MânrõÅ‹ m«rkhf fUj¥g£l gjŠrÈ
KÅtÇlK« bfslghj® ghl« gÆ‹wh®. ïtiu¥g‰¿
gjŠrÈ É#a« v‹bwhU üÈš Tw¥g£LŸsJ. nahf«
nahfhrd« it¤âa« ngh‹w rhÞâu§fËš nj®¢á bg‰w
gjŠrÈ KÅtÇl« bfslghj® ghl« gÆ‹wh® v‹W
M‹nwh® TWt®.
75
ï¤j‹ik thŒªj bfslghj® jkJ Ól® FU
nfhɪjU¡F cgnjr« brŒjh®. M¢rh®a FU nfhɪj®
jd¡F cfªj xU Ólid vâ® gh®¤J ïUªjh®.
jhÆ‹ mDkâíl‹ Mg¤[‹ahr« ó©L j¡f
FUit mila ÉU«ãa r§fu® e®kij¡ fiuia
tªjilªjh®. m§F FU nfhɪjiu¡ f©L tz§»
mtuJ ãujk Óluhdh®. nfhɪj® r§fuU¡F Kiw¥go
rªÃahr« mUË m¤itj nghjid brŒJ mij gu¥ò«go
m‹ò f£lisÆ£lh®. r§fu gft¤ ghj® ÉahrÇ‹ ãu«k
N¤âu¤â‰F ciu vGâdh®. mij ntj Éah[nu Mâ
r§fuU¡F ãu¤aBkhf fh£á jªJ V‰W¡ bfh©L Má
T¿dh®. ïjdhš ntj ÉahrÇ‹ ne® Óluhfnt
Mâr§fuiu ngh‰wyh«.
Mâ r§fu® jkJ mâ E£g kâ M‰wyhš ghuj
njrbk§F« K«Kiw É#a« brŒJ jkJ
thj¤âwikÆdhš k‰w kh®¡f§fisí« f©o¤J
m¤itj¤ij V‰F«go brŒjh®. m¤itj á¤jhªjK«
jh« mUËa üšfS« fhy« fhykhf jiH¤J X§f
ÉU«ã jd¡F¥ ã‹ m¤itj« jiH¡f ghuj¤â‹ eh‹F
âirfËY« eh‹F kl§fis ÃWÉ jdJ áZa
gu«giuia cUth¡» m¤itj« jiH¤njh§f¢ brŒjh®.
ï‹W« mtuJ áZa¥ gu«giu tÊÆduhf m«kl§fËš
ÕlhâgâfŸ mk®ªJ Phd br§nfhš òǪJ tU»‹wd®.
fhy« bršy bršy ï«kl§fËš g ÉÇtilªjjhš
ï«kl§fË‹ rh®ghf ghuj njr« KGtJ« »is kl§fŸ
Þjhãj« V‰g£L m¤itj¥ g br›tnd eilbg‰W
tU»wJ. kªâu cgnjr« bg‰W¡ bfhŸs ÉiHgt®fŸ
bgÇnah®fŸ , jhŒ jªij mDkâíl‹ ešybjhU ehËš
fzgâ âahdK« ãuzhahkK« brŒJ Ko¤J
ánuaÞia ÉU«ò« eh‹ ïªj kªânuhrg¤â‰fhf ïªj
FUÉl« kªâu cgnjr« k‰W« ÔiB bg‰W¡ bfhŸs¥
76
ngh»nw‹ vd r§fšg« brŒJ bfh©L jh«óy¤Jl‹
jøizíl‹ FUthf tǤjtiu mQ» ÉŠPhgd«
brŒJ mtiu ekÞfÇ¡f nt©L«. j‹ bga® ntjrhif
nfh¤âu« M»at‰iw T¿ j®k m®¤j nkhB fhk v‹w
eh‹F tif á¤â¡fhf ï‹d Mdªjehj® v‹w
bgaUŸs jh§fis FUthf eho tªJŸns‹ v‹W
nt©o¡ bfhŸs nt©L«. FUî« kªâuîgnjr« brŒa
âUîs« bfh©L eho tªjtiu áZadhf tǤJ
cgnjr« brŒtJ Kiw. cgnjr« brŒjt‰F ÓlÇ‹ #hjf
gy‹ gh®¤J ehŸ F¿¤J¢ brŒtJ cáj«.
K_ê¡fS¡F« všyh¡ fhy§fS« áwªjit.
Mdhš FUthdt® vªehshÆD« ¥ßâíl‹ cgnjr«
mˤjhš m‹W thu«, eB¤âu«, uhá, »uf« ahî«
e‹ik ga¡F«. ïjdhšjh‹ FUtUŸ âUtUŸ v‹W
ngh‰w¥gL»wJ. (etuh¤âÇ, átuh¤âÇ mad ò©a fhy«,
»uAz«, bgs®zÄ fhy§fËš cgnjr« bgWtJ rhy¢
áwªjJ).
FUthdt® áZadhf tǤjtU¡F cgnjr« brŒa
r«kâ¤J kªâuÞt%ãahd njÉia¥ óͤJ fzgâ
kªâu« ïitfis c¢rǤJ r§f #y¤ JËfshš
([hkh‹a m®¡a«) Ólid¥ ¥nuhBz« brŒJ $ɤah
¤Çòu ̤jhªj§fis mUs nt©L«.
Õ#hBu§fË‹ t®zh¤kfkhd xÈfŸ
äâakhdit. mj‰F©lhd r¡â thŒªjit. FUÉ‹
ÛJ g¡âí« FU gu«giuÆ‹ j®k Þt%gkhd
tH¡f§fshY« cgnjrkˤj FUÉ‹ ÛJ«
rhÞâu§fËY« njtijÆ‹ ÛJ« GG e«ã¡ifíl‹
<Lgh£Ll‹ ïUªjhšjh‹ kªâuá¤â mila ïaY«.
FU cgnjá¤j kh®¡f¤âš k£L« étidí« kdijí«
77
ml¡»dhš k£Lnk ghtid âl¥g£L áuA mD¡uA
[hk®¤âa« ifTL«.
cghrdh kh®¡fkhdJ ãw kj§fis öΡfhkš
ïU¥gJ jhD« j‹id¢ rh®ªjt®fS« eykhŒ éÉ¡f
nt©L« v‹w xnu neh¡Fl‹ bghUis ehlhkš gh®¡F«
czU« ahití« ïZl bjŒtkhf fUjnt©L«.
ÓlÅ‹ jiyÆš fhnkÞtÇ fhnkÞtu® ghj§fis
ghtid brŒJ mjÅÈUªJ njh‹W« mÄ®j¤jhš
cŸS« òwK« ïU¡f¡ Toa ght njhõ§fis
filªbj¿a nt©L«. ïJ rh«gÉ ÔiB v‹w ruz
ɪah[ %gkhF«.
ÓlÅ‹ rßu¤âš _yhjhu« Kjš ãu«khªâu« tiu
{tÈ¡F« guá¤%g¤ij âahd« brŒJ mj‹
щW¡fshš ÓlDila ght§fis¥ bghR¡f n›zL«
r¡â ¥untrd« v‹»w ïJ rh¡Ô ÔiB.
bj˪j kdij cila Ólid j‹dU»š ïU¤â¡
bfh©L ÓlÅ‹ c¢á Kjš ghj« tiu m§f§fshš
mfhu« Kjš Bfhu« Koa kh¤Ufh njtijfis Ãah[«
brŒJ mj‰FÇa m§f§fis Ólid¤ bjhl¢ brŒth®
FU. FUthdt® ÓlÅ‹ tyJ fhâš $ɤah FUghJfh
kªâu¤ij cgnjá¤J ghyh k‰W« ïZl kªâu§fis
cgnjá¥gh®.
ÔiB bgW« áZaD¡F ïu©L _‹W mšyJ
eh‹F vG¤J¡fŸ bfh©l ehk¤ij Mdªjehj‹
v‹gij¢ nr®¤J ÓlD¡F FU ÔBhehk« brŒJ it¥gh®.
ïjdhš áZa‹ cgnjr« brŒa¥g£lJ«
brŒa¥glhjJkh»a mid¤J kªâu§fS¡F«
mâfhuKilatdh»wh‹.
 #g¡»uk« 79

...........fujy fu¥UZlh¥ah« ek:

Mrkd«: m¢íjha ek: mdªjha ek: nfhɪjha ek:
mšyJ j¤thrkd« M¤k j¤t« nrhjahÄ ÞthAh, àUjahâ ªah[
ɤah j¤t« nrhjahÄ ÞthAh, átj¤t« nrhjahÄ ..........àUjaha ek:
ÞthAh, [®t j¤t« nrhjahÄ ÞthAh
..........áun[ ÞthAh
fzgâ ¤ahd«: R¡yh« guju« ÉZQ« + É¡ndhg ..........áfhia tõ£
rhªjna. ¥uhzahk: X« ó + ó®gÞ[&tnuh«. [§fšg:
knkhgh¤j-[kÞj JÇjBa ¤thuh $ gunk¢tu¥ ...........ftrha A&«
¥ß¤a®¤j« - kAhkªâu #g« fÇZna. (vªj kªâu #g« ...........ne¤u¤jaha btsõ£
#ã¡f¥gL»wnjh mªj njtijÆ‹ bgaiuí« ...........mÞ¤uha g£
kªâu¤â‹ bgaiuí« c¢rÇ¡fî«)
ó®tòtÞ [&tnuh« ïâ â¡ gªj:
FUtªjd«
¤ahd«
FU® ¥uàkh FU® ÉZQ® F%® njnth knAÞtu:
FUÞ[hBh¤ gu« ¥uà jÞik $ Funt ek: gŠr ó#h
y« - ¥U¤Éah¤knd (¥U¤Éah¤Äfhia) fªj«
UZahâ ªah[:
[k®¥gahÄ
mÞa $ ..... kAhkª¤uÞa UÎ: (jiyÆš) A« - Mfhrh¤knd (Mfhrh¤Äfhia) òZig ó#ahÄ
rªj: (thÆš ) njtjh(àUja¤âš)
a« - thŒth¤knd (thŒthĤfhia) ögkh¡uhgahÄ
.... Õ#« tyJ njhËš .........r¡â: ïlJ njhËš Ñyf« u« - mf‹ah¤knd (m¡Åah¤Äfhia) Ôg« j®rahÄ
ehãÆš ¥u[hj [¤a®¤nj #ng ÉÃnahf: všyh
m§f§fËY«) y« - m«Ujh¤knd (m«Ujh¤Äfhia) m«Uj« kAh
ient¤a« ÃtnjahÄ
fuªah[:
[« - [®th¤knd ([®th¤Äfhia) [®nthgrhu ó#h«
..........m§FZlh¥ah« ek: [k®¥gahÄ
...........j®#Ü¥ah« ek: kªju #g:
...........k¤akh¥ah« ek: ¥uhzhahk:
..........mehÄfh¥ah« ek: AUjahâ ªah[
...........fÅZofh¥ah« ek: ó®òtÞ[&tnuh« ïâ â¡ Énkhf:
80 $ FU
¤ahd«
XU rka« ekJ g©ila ghuj eh£oš ntj kj«
gŠró#h á¿J tÈikF‹¿ Phd kh®¡f« FiwªJ ÉßRtuthj«
[k®¥gz« jiyö¡» ËwJ. ïJ Rkh® 1200 M ©LfS¡F K‹ò
Fàahâ Fàa-nfh¥jh (nfh¥ß) ¤t« ¡uAhzhÞk¤ elªjJ. mªj rka« rfy KÅt®fS« njt®fS«
¡Uj« #g« ̤⮥gtJ nk njt (njå) ¤t¤ ¥u[hjh‹ - ifyha« gâÆš jøzh_®¤âÆ‹ r‹dâia milªJ,
kÆÞâu: ónyhf¤â‹ Ãiyikia vL¤Jiu¤J khÅl®fS¡F
mUŸ ghÈ¡f ãuh®¤jid brŒJ bfh©ld®.
fUzh_®¤âahd ïiwtD« óîy»‹
e‹ik¡fhfî« Phd¤ij òf£lî« mtjhu« vL¡f
mUŸ òǪjh®.
átbgUkh‹ Phndhgnjr« brŒí« bghGJ
jøzh_®¤â v‹D« âUehk¤Jl‹ És§F»wh®.
ïtuJ cgnjr« thŒ bkhÊahf mšyhJ ifÆš
á‹K¤âiu _ykhf cgnjr« brŒ»wh®. kfÇÎfS«
nah»fS« PhÅfS« j§fSila Ia¥ghLfis ïªj
á‹ K¤âiu _ykhfnt bj˪J Ãt®¤â brŒJ
bfhŸ»wh®fŸ.
ï¥ghuj ò©Âa óÄÆš guRuhk nB¤âu«
vd¥gL«, nfus eh£oš fhyo v‹bwhU á¿a »uhk«.
ï›tH»a »uhk« v®zhFs« kht£l¤âš My¥òiH
jhY¡fhÉš ó®zh eâ¡fiuÆš mika¥ bg‰wJ.
ï›ñÇš átFU, M®ah«ghŸ v‹w nfus mªjz
j«gâa® tá¤J tªjd®.
átFU áwªj átg¡j®. mtU« mtuJ
JizÉahU« v¥bghGJ« ïiwtid tÊgLjÈY«
jhdj®k« brŒtâY« mâf <LghL cŸst®fshf
ïUªjh®fŸ. m›thW ïUªJ« mt®fS¡F j§fŸ Fy«
brÊ¡f k¡f£ngW ïšiy v‹w Fiw btF eh£fshf
ïUªjJ. ntW tÊÆ‹¿ átbgUkhid neh¡» jt«
ïUªjh® átFU. fhy« gy flªJ xU átuh¤âÇ âd«
82
fhiy Kjš cgthrÄUªJ ïubtšyh« Koa át ói#Æš
<Lg£oUªjh®. ÄFªj Mahr¤âdhš áy Bz§fŸ f©
_odh®.
mj‰FŸ xU m‰òjkhd fdî f©lh®.
r®ntÞtuuhd átbgUkh‹ gh®tâ njÉ [nkjuuhf
ifiyÆÈUªJ átFU ïšy« tªJ, mtU¡F xU
fÅia mˤjjhf¡ fdî f©lh®. fdî fiyªjJ.
ïiwt‹ mUshš j§fS¡F ò¤âugh¡a« vd j«gâa®
k»œ¢á milªjd®.
mJ Kjš M®ah«ghŸ f®¥g« jÇ¡f Mu«ã¤jhŸ.
rÇahf g¤J khj§fŸ flªJ xU <Þtu tUl« itfhá
khj« R¡y gB jrÄ, ghEthu« (âUthâiu eB¤âu¤âš
[hBh¤ áth«rkhf xU M© FHªij ãwªjJ.
(âUthâiu - átD¡FÇa eB¤âu«) $ r§fu‹
mUshŸ njh‹¿a j‹ FHªij¡F r§fu‹ v‹nw
ehkfuz« brŒÉ¤jh®. (tlbkhÊÆš r«fu‹ - r«
v‹whš Rf« fnuhâ v‹whš brŒgt‹ mšyJ
bfhL¥gt‹.)
vdnt r§fu‹ v‹whš Rf¤ijí«Mdªj¤ijí«
mË¡f¡ Toat‹ v‹W És§F«.
r§fu® #hjf¤âš flf y¡d¤âš FU c¢rkhfî«
NÇa‹ nkõ¤âY« Jyh¤âš rÅí« kfu¤âš br›thí«
c¢rkhf És§»d®. Çõg¤âš R¡u‹ ÞtnB¤âu«.
ï¥go mika¥bg‰w #hjf®fŸ kAh òUõ®fshf
És§Fth®fŸ.
áW taâš r§fuU¡F njÉÆDila i[j‹a¤ij
ghd« brŒí« ngW »£oaJ. Mifahš jh‹ kAh
ɤthdhf cyf¤âš Äfî« ãuá¤J bg‰W És§»dh®.
ïij mt® ïa‰¿íŸs brsªj®a yAÇ Þnjh¤âu« 75
tJ Þnyhf¤âš ÉtÇ¡»wh®.
83
jt Þj‹a« k‹na juÂjuf‹na àUjaghj:
ga: guhthu: gÇtAâ [huÞtj-Ät
jaht¤ah j¤j« ¤uÉláR: MÞth¤a jt a¤
fåeh« ¥buslheh-k#Å kfÚa: ftÆjh!!
ãwF r§fuU¡F _‹W taJ ãuha¤âš brss«
v‹D« f®khit brŒJ Ko¤jã‹ átFU át [hí{a
gjÉ milªjh®. fztid ïHªj ãÇthš thoa
M®ah«ghŸ FHªij Kf« neh¡» j‹ J‹g« kwªJ,
r§fuiu f©Q« fU¤Jkhf ts®¤J tªjh®.
jdJ FHªij ãuha¤âš mtjhu á¤j®fis¥ nghy
r§fuU« gy m‰òj§fŸ Ãfœ¤âajhf r§fiu¥g‰¿a
üšfŸ bjÇÉ¡»‹wd
xU rka« r§fu® gL¤âU¡F« bghGJ xU
ehf¥gh«ò ïtiu mQ» tªjJ. R‰¿ÆUªjt®fŸ
všnyhU« ga¤Jl‹ gh®¤J¡ bfh©oU¡F« bghGJ
mªj gh«ò xU U¤uhB khiyahf kh¿aJ. âObu‹W xU
ehŸ Mfhr¤âš kiwªJ kWgoí« FHªijahf fh£á
òǪjhuh«. ï¥go v¤jidnah äiyfis r§fu® jdJ
áW taâš Ãfœ¤â cŸsh®.
j§f bešÈ¡fÅ mUËaJ
r§fuU¡F IªJ tajhF«nghJ mtuJ m‹id
mtU¡F cgead« brŒÉ¤jh®. j¡f FUÉl«
ntjh¥ahr« gÆy V‰ghL brŒjh®. r§fuU« jdJ
FUɉF nt©oa nrit brŒJ ntj§fŸ rhÞâu§fŸ
KjÈat‰iw e‹F gÆ‹W njh¢á bg‰wh®. ïtuJ
m¿th‰wiy¡ f©L ïtuJ FU Äfî« Éa¥ò«
MdªjK« vŒâdh®.
gÂî ïUªjhšjh‹ ɤij ga‹ bfhL¡F«.
mf«ght« ïšyhkš ïU¥gj‰fhfnt jdJ Ól®fis
84
FUthdt® âdK« åL ålhf br‹W ãiB th§» tu¢
brhšYth®.
r§fuU« m›thW ãiB¡F br‹W tªjh®. xU ehŸ
xUtÇ‹ å£L K‹ ËW gtâ ãBh« njÏ v‹W
ãiB¡fhf fh¤J ïUªjh®. guk ViHahd mªj å£oš
czî¥ g©l« VJ« ïšiy. mªj å£L¥ bg©k j‹
å£o‰F tªâU¡F« ãu«k¢rhÇ¡F VnjD« mË¡f
nt©Lnk v‹W Ãid¤J, j‹ å£oš ïUªj xnu xU
bešÈ¡ fÅia r§fuUila ãBh gh¤âu¤âš ï£L
f©fy§» ËwhŸ.
mªj bg©kÂÆ‹ Ãiyia¡ f©L cŸs«
cU»a r§fu® csKU» $ kAhyºÄia F¿¤J xU
m‰òj Jâ brŒjh®. cl‹ X® mâra« ÃfœªjJ. mªj
å£L K‰w¤âš Mfha¤âÈUªJ bgh‹ bešÈ¡ fÅfŸ
bghʪjJ. m›å£o‹ tWikí« mf‹wJ. r§fuÇ‹
kÂth¡nf ï¢r«gt¤â‰F¡ fhuz«. bgh‹
bešÈ¡fÅ bghŒÉ¤j ïªj Þnjh¤âu« fdfjhuÞ¤t«
v‹W És§F»wJ.
(ïªj Þnjh¤âu¤ij âdK« fhiyí« khiyí«
go¡F« g¡j®fS¡F yºÄ flhB« »£L« v‹gâš
Ia¥ghnl ïšiy.)
r§fu® j‹ jhahUl‹ âdK« mtuJ
ïšy¤âÈUªJ á¿J öu¤âš ïU¡F« ó®zh eâÆš
Úuhl¢ bršth®. xU ehŸ M®ah«ghS¡F clš
gyådK‰W el¡f ïayhkš nghƉW. Mifahš ó®zh
eâÆš ÚuhlÉšiy. ïJ mt®fS¡F Äfî« Fiwahf
ïUªjJ. j‹ jhÆ‹ Ja® ngh¡f Ãid¤j r§fu®, ó®zh
eâia¥ ãuh®¤â¤J j‹ å£L mUfhikÆš
ghŒªnjhL«go nt©odh®. gunkÞtuÇ‹ mtjhukhd
r§fuÇ‹ th®¤ij¡F¡ f£L¥g£L ó®zh eâ jdJ
85
ngh¡ifna kh‰¿¡ bfh©L r§fuÇ‹ å£L
njh£l¤â‰nf tªJ É£lJ. r§fuÇ‹ jhŒ nguhdªj«
bfh©lhŸ.
xU rka« r§fu® jÅikÆš ïUªjnghJ
r¥jÇÎfŸ mtiu¡ fhz tªjd®. r§fuÇl« mtuJ
mtjhu¥ gÂia Ãidñ£o br‹wd®.
jdJ mtjhu neh¡f¤ij Ãiwnt‰w å£il¤ JwªJ
JwÉah» eh£o‹ gy ghf§fS¡F« br‹W cgnjr«
brŒjhš jh‹ jdJ g ÃiwntW« v‹W r§fu®
Ãid¤jh®.
xU ehŸ r§fu® ó®izah‰¿š Úuho¡
bfh©lU¡F« nghJ xU bfhoa Kjiy mtuJ fhiy
ïW¡fkhf¥ g‰¿¡ bfh©lJ. mjÅlÄUªJ r§fuuhš
ÉLgl KoaÉšiy. kfÅ‹ Ãiyikia¥ gh®¤J
M®ah«ghŸ Äfî« JaU‰wh®.
ï¤jUz« r§fu® Jwtu« nk‰bfhŸs Ãid¤J j‹
jhahiu neh¡» “m‹idna v‹Dila ïªj¥ ãwÉÆš
KjiyÆl« á¡» ï‹dš mila nt©L« v‹W
ïU¡»wJ. ïâš ïUªJ ÉLgl xnu xU kh®¡f« jh‹
cŸsJ. eh‹ [ªahr« nk‰bfhŸs nt©L«. m¥go
V‰whš mJ vd¡F ntW xU ãwÉah» ÉL«.”
rhÞâu§fŸ [ªahr¤ij kWãwÉ v‹W TW»‹wd.
“mijbah£o vd¡F©lhd Mg¤J Ú§F«. mj‰F
c§fŸ mDkâ njit” v‹wh®. kf‹ v¥gonah ãiH¤jhš
nghJ« v‹w Ãid¥ãš M®ah«ghŸ r§fuiu [ªahr¤ij
V‰f mDkâ¤jhŸ. r§fuU« Mg¤[ªahr KiwÆš
Jwtw kªâu¤ij¢ brhšÈ rªahá M»É£lh®.
KjiyÆlÄUªJ fh¥gh‰w¥g£l r§fuiu ïšy«
tUkhW miH¤jhŸ m‹id. Mdhš r§fu® mij kW¤J
všyh cwîfisí« É£L JwÉahdhY« c‹ cÆ®
86
nghF« jUz¤âš c§fËl« tªJ nr®ªJ,
mªâk¡»Çia brŒJ ãŸis v‹w v‹ flikia
Ãiwnt‰Wnt‹ v‹W cz®¢á bgh§f¡ T¿É£L òâa
JwÉ nfhy« óz fhyoia É£L Kiwahd rªahr« bgw
nt©o j¡f FUit¤ njo¢ br‹wh®.
fhyoia É£L bg‰W ts®¤j¤ jhia JwªJ
ïšy¤ijí« É£L elªJ bfh©nl ïUªjh® r§fu®.
m¡fhy¤âš ï¥bghGJ cŸsJ nghš rhiyfnsh
trâfnsh »ilahJ. v£L taJ ghyf® r§fu®
fhšeilahf tl¡F âir neh¡» FUit njo¥
òw¥g£lh®. e®kij eâÆ‹ fiuia milªjh®. e®kij
MW m¢rka« ãuthfkhf bgU¡bfL¤J Xo¡
bfh©oUªjJ. j‹ r¡âahš r§fu® m¥ãuthf¤ij
fk©ly¤âš ml¡» É£lh®. ãuthfkhf ïUªj mªj
eâia k¡fS¡F cjî« KiwÆš fiuÆš ml§» XL«
Mwhf Û©L« ghaÉ£lh®.
e®kijÆ‹ fiuÆš X§fhu FifÆš nfhɪj
gft¤ghj® v‹bwhU PhÅ ïUªjh®. ït® xU bgÇa
jgÞÉ. ntjhªj rhÞâu§fËš bgU« g©oj®. mtiu
tªjilªjh® ghyf® r§fu‹. FUg¡â áu¤ijíl‹
K«Kiw ty« tªJ nfhɪj gft¤ ghj® jhŸ gªjh®.
nfhɪj gft¤ghj® r§fuiu jdJ áZadhf tǤjh®.
r§fuU¡F nfhɪj gft¤ ghj® Kiwahd rªahr
ÔiB mˤjh®. r§fuU¡F všyh kAh
th¡»a§fisí« rfy rhÞâu§fisí« mtuJ FU
cgnjá¤jh®.
mid¤J« ïiwtÅ‹ njh‰wnk. kÅj étdhf
j‹id v©Â¡ bfh©oU¥gtD« c©ikÆš
ïiwt‹ v‹w xnu j¤Jt« v‹w c©ikia És¡F«
87
ntj kªâu§fŸ jh‹ kAh th¡»a§fŸ. ï«khâÇahd
kAh th¡»a§fis r§fuU¡F cgnjr« brŒjh®
Mrh®ah® nfhɪjghj®.
ïiwtdhf ïUªJ bgÇa r¡âÆdhš ghku
#d§fis e‹be¿Æš <LgL¤JtijÉl kÅj® nghy
ïUªJ m‹ghš mt®fis ca®¤JtJjh‹
nk‹ikahdJ. áw¥ghdJ. m¥bghGJjh‹ k‰w
kÅj®fS« jh§fŸ Tl ïiwtdhf cauyh« v‹w
v©zK« e«ã¡ifí« mt®fS¡F vG« v‹W
v©Âdh® r§fu®.
FU nfhɪj® r§fuU¡F cgnjr« brŒjJ
m¤itj j¤JtkhF«. FUÉ‹ f£lis¥go m¤itj
j¤Jt¤ij ï›îy»‰F ãu¢rhu« brŒa »s«ãdh®
r§fu®. nfhɪjU« Ïkhya¤ij milªjh®.
ãwF r§fu® jkJ FUehjÇ‹ f£lis¥go ehL
efu§fŸ v§F« itÔf kj¤ij¥ ãu¢rhu« brŒJ
bfh©L fhá khefu« tªJ nr®ªjh®. Ma fiyfŸ
mWg¤J eh‹ifí« f‰Wz®ªjt®fS« všyh
kj§fisí« nr®ªj g©oj®fS« thœªj ïl« fhájh‹.
m¤itj¤ij v⮥gt®fSl‹ thj« òǪJ
btštj‰F fhá khefunk V‰wJ v‹gjhš r§fu® m§F
tªJ nr®ªjh®.
eWkzKŸs ó¡fis t©LfŸ eho tªJ
bkhŒ¥gJ nghš r§fuiu f‰nwhU« ghkuU« tªJ NœªJ
m¤itj j¤Jt¤â‰F mogªJ Ól®fshdh®fŸ.
všnyhU¡F« j¡f MrhÇauhf És§»ajhš
r§fuh¢rhÇah® v‹W miH¡f¥g£lh®. M©ltÅ‹
88
ghj§fËnyna MœªâUªjjhš r§fu gft¤ ghj® v‹W«
bga® bg‰wh®.
ò©Âa«gâahd thuzháÆš r§fuuJ m¤itj
á¤jhªj« f§if eâia¥ nghynt ãuthfkhf tªjJ.
r§fuÇ‹ m¤itj¤ij v⮤J kh‰W fU¤JŸs
kj¤jt®fS« mtuJ cgnjr¤jhš mG¡F mf‹W
Phd« bg‰wd®.
j‹ clš mʪjhY« cgnjr§fŸ mÊa¡ TlhJ
v‹gj‰fhf jkJ cgnjr§fŸ aht‰iwí« vGâ it¤jh®
r§fu®.
ntj ÉahrÇ‹ ãu«k N¤âu«, ntj ÇÎfË‹ g¤J
cgÃõ¤J¡fŸ, ghuj¥ nghÇš gfth‹ »UZz®
m®¢RdD¡F cgnjr« brŒj Ñij M»a _‹W
üšfS¡F« r§fu® ciu vGâdh®. ïit ahî« ghZa«
v‹W bga®gL«. ït‰¿‹ _y¡ fU¤J¡fis
cŸikakhf it¤J gy ntjhªj üšfis ghku® ahtU«
m¿ªJbfhŸS« t©z« r§fu® ïa‰¿dh®. mit
ãufuz»uªj§fŸ vd¥gL«. ïnj nghy gyU« Jâ¡F«
t©z« gy Þnjh¤âu§fisí« ïa‰¿íŸsh®.
ïªeh£fËš ï›óîy»š cŸs g©oj®fS«,
M‹ÛfthâfS«, j¤Jt PhÅfS« r§fu® ïa‰¿a
nk‰brh‹d üšfis¥ ngh‰¿¥ òfœ gu¥ò»wh®fŸ.
mªeh£fËš c¤jkkhd FUit njoat®fŸ
fhá¡F¤ jh‹ bršth®fŸ. ï›thW fhá¡F
br‹wt®fËš reªjd® v‹w ïisP® r§fuiu¡ f©L
mtÇl« mst‰w g¡â bfh©L r§fuÇ‹ Óluhdh®.
reªjd® euá«k _®¤âl« mghu <LghL cŸst®.
r§fu® jdJ Ól® reªjdÇ‹ g¡â v›tsî <L
ïiza‰wJ v‹gij všnyhU¡F« cz®¤j nt©L«
vd ÉU«ãdh®.
89
xU rka« r§fu® f§ifÆ‹ xU fiuÆš 剿UªJ
Ól®fS¡F cgnjr« brŒJ bfh©oUªj jUz«
reªjd® kWfiuÆš FUÉ‹ tÞâu§fis Jit¤J
cy®¤â vL¤J ko¤J it¤J¡ bfh©L ïUªjh®.
âLbkd r§fu® “reªjdh eh‹ cL¤âíŸs J <ukh»
É£lJ. fhŒªj JÂia clnd bfh©L th ”vd cu¡f¡
T¿dh®.
jdJ FUÉ‹ f£lis tªjJ« j‹id kwªjh®.
jdJ Mrh‹ <u¤JÂíl‹ ïU¡»wh®. j‹id
miH¡»wh® v‹W reªjd® gl»š f§ifia¡ fl¡f
nt©L« v‹gij FU g¡âÆ‹ ntf¤âš kwªJ f§if
btŸs¤â‹ ÛJ neuhf el¡f¤ Jt§»dh®.
mâra« elªjJ. j‹ g¡â kakhd Ól® f§ifÆš
KGf FUehj® gh®¤âU¥ghuh? MrhÇahÇ‹ r¡âahš
f§ifÆ‹ ï¡fiu¡F« m¡fiu¡Fkhf bgÇa jhkiu
ky®fŸ Kis¤J xU ky® ghy¤ij cUth¡»dh®.
m«ky® ghy¤âš mo vL¤J it¤j reªjdU« ï¡fiu
tªJ nr®ªjh®. FUit âahd« brŒJ bfh©nl tªjjhš
ky®fË‹ ÛJ elªJ tªjJ reªjU¡F bjÇahJ. r§fu®
reªjiu¥ gh®¤J v›Éj« eâia¡ flªjhŒ v‹W Édt,
reªjd® FUnt j§fis âahŤjhš ãwÉ¥
bgU§fliyna kw¡fyh«. m§‡dkhf eâia flªjâš
mâra« v‹d? v‹W T¿dh®.
j‹ ÓlÇ‹ FU g¡âia bk¢á g¤k§fË‹ ÛJ
ghj§fis it¤J tªjjhš g¤kghj® v‹W bga®
N£odh® r§fu®.
xU ehŸ r§fu® f§ifÆš Úuho É£L j‹ Ól®fŸ
cl‹tu ÉÞtehj® Mya¤â‰F tÊgh£o‰fhf br‹W
bfh©L ïUªjh®. m¢rka« xU òiyaD« òiy¢áí«
j§fSl‹ eh‹F ehŒfisí« ão¤J¡ bfh©L r§fu®
90
nghŒ¡ bfh©L ïU¡F« ghijÆš FW¡nf tªJ
É£lh®fŸ.
ït®fis f©l r§fuÇ‹ Ól®fŸ òiyaid¥
gh®¤J Éy»¥ nghFkhW TÉd®. òiya‹ áǤjh‹.
m¤itj« v‹W brhšÈ¡ bfhŸ»Ö®fŸ v§fis Éyf¢
brhš»Ö®fŸ. ïJ v¤jifa Ku©ghL. ahî« xnu
r¤âakhd flîË‹ njh‰wªjh‹ v‹gnj m¤itj«.
m¥gobaÅš c§fis¥ ngh‹W eh§fS« r¤âa¤â‹
njh‰w« jh‹. clš bt›ntwhf Mf ïUªjhY«
clY¡FŸ ïU¡»w gukh¤kh xUtnu. ï›îl«ig g‰¿a
áªjidia v©z¤ij Éy¡» É£L gukh¤khthf
ïU¡f nt©L« v‹W jh‹ c§fŸ MrhÇah® cgnjr«
brŒ»wh®. c§fŸ clš mU»ÈUªJ v§fŸ cl«ò
Éy»¢ bršy nt©L« v‹W TWtâš m®¤j« ïšiy.
c§fŸ rßu¤âš cŸs Phd xËÆÈUªJ v§fŸ rßu¤âš
cŸs Phd xË Éyf nt©L« v‹W Ú§fŸ fUâdhš
mJ m®¤jk‰wjh»¥ nghŒÉL«. v›thW vÅš ïªj Phd
xËfŸ ahî« x‹nw jh‹. j‹id É£L jh‹ v¥go Éyf
Koí«? v‹W nf£L É£lh‹ m¥òiya‹.
ï›th®¤ijfis¡ nf£l r¤âa¤ij áuÌš
tz§F« r§fu® ï¥ng®g£l Phd Ãiyia milªJ
És§Fgt® rhjhuz òiyadhf ïU¡f ïayhJ
v‹bw‹Å jkJ Phd¡ f©Âdhš tªâU¥gJ fhá
ÉÞtehjU« Érhyh£áínk v‹Wz®ªJ cŸs« cU»
kÜõh gŠrf« v‹D« IªJ Þnyhf§fis ïa‰¿¤
Jâ¤jh®.
clnd òiya‹ ÉÞtehjuhfî« òiy¢á
Érhyh£áahfî« eh‹F ehŒfŸ eh‹F ntjkhfî«
njh‰wkˤjd®.
á¤jhªj¤ijí« ntjhªj¤ijí« thŒ¥ng¢áš
k£L« Twhkš thœÉY« ã‹g‰¿ el¤â¡ fh£Lgt‹
91
r§fu‹ v‹W ï›îyf¿a¢ brŒant ïªj ehlf«
el¤âajhf ÉÞtehj® T¿ Má tH§» kiwªjh®.
r§fuÇl« Äf tajhd xUt® r§fuuJ ãu«k N¤âu
ghZa¤ij M£nrã¤J vâ®thj« brŒayhdh®. r§fuU«
gâY¡F j‹ m¿î¤ âwdhš m¥bgÇatÇ‹
vâ®thj§fis¤ jf®¤jh®. tªâU¡F« bgÇatU«
kâÆš r§fuU¡F ris¤jtuhf fhz¥glÉšiy.
r§fuÇ‹ X® j¤Jt¤ij c©ik Ãiy ciu¤jhš mt®
nkY« nkY« M£nrã¤jh®. ï¥gona thj« eh£fz¡»š
Ú©lJ.
tªâU¥gJ ãu«k N¤âu¤ij ïa‰¿a Éahr
khKÅtnu v‹gij r§fu® cz®ªJ Éahriu
tz§»dh®. Éahr® r§fuU¡F Má T¿ c‹ thj¥
òyikia fhznt khWntl« ó©L tªnj‹. v‹Dila
ãu«k N¤âu¤â‰F Ú mˤJŸs És¡fnk eh‹ kdkhu
V‰gjhF«. ïªj c©ikia njr« KGtJ«
vL¤Jiu¥ghahf v‹W Má T¿ kiwªjh®.
ï›thW áyfhy« fháÆš thr« brŒJ ghuj«
KGtJ« guÉÆUªj bgs¤j rkz®fis thj« brŒJ
bt‹W itÔf kj¤ij Þjhgd« brŒtj‰fhf r§fu® j«
Ól® òilNH â¡ É#a ah¤âiu òw¥g£lh®.
m›thW fháia É£L bj‹âir gaz«
MF«nghJ FkÇyg£l® v‹D« xU kfhid rªâ¤jh®.
FkÇyg£l® ntj¤â‹ K‰gFâia¥ g‰¿ Érhu« brŒí«
ó®t Ûkh«i[ v‹D« rhÞâu¤âš g©oj®.
bgs¤j®fis thj¤âdhš bt‹W jdJ bfhŸiffis
Ãiyeh£l ÉU«ãdh®. ïjdhš bgs¤j KÅtuhf eo¤J
ò¤j ÉahAu¤âš nr®ªJ ò¤jkj nfh£ghLfis m¿ªJ
bfh©L, mt®fis thj¤âš bt‹wh®. filáÆš
j‹id bgs¤j®fŸ j§fË‹ FUthf Ãid¤J j§fsJ
k®k fU¤J¡fis nghâ¤jd®. ït®fS¡F ntõ«
92
ngh£L Vkh‰¿ tŠá¤njh« v‹W tUªâ, ï¥ghg¢ braš
nghf Jõh¡Å ãuntr« brŒJ cÆ® Jw¡f v©Âdh®.
m›thW mt® brŒJ cĤÔÆš j‹id
R£blǤJ¡ bfh©oU¡F« bghGJ r§fu® mtiu¡
f©L m¤itj« g‰¿ thj« òǪJ FkÇyg£liu
m¤itj c©ikia V‰f it¤jh®. FkÇyg£l® jdJ
Ól® k©ldÄÞuiu kh»Zkâ efÇš rªâ¤J mtÇl«
thâ£L m¤itj¤ij nkY« v§F« gu¥ò§fŸ v‹W T¿
ÔÆš khŒªJ nghdh®. r§fu® k©ldÄÞuiu rªâ¡f
òw¥g£lh®.
k©ldÄÞu® ntj¤â‹ f®k fh©l¤âY«
i#ÄÅÆ‹ ó®t Ûkh«irÆY« bgU« g©oj®. ïtU¡F
ÉRt%g® v‹bwhU bgaU« c©L. Cnu ngh‰W«
msî¡F kÇahij bg‰wt®. ïtuJ JizÉah® bga®
[u[thÂ. ïtU¡F cgaghuâ v‹»w bgaU« c©L.
r§fu® k©ldÄ¢u® å£L¡F br‹w nghJ m‹iwa
âd« k©ld Ä¢u® thƉfjit c£g¡f« jhË£L
cŸns ã¤U¢uh¤j« brŒJ bfh©L ïUªjh®.
Ú©l neu« fjit¤ j£oí« fjî âw¡f¥glhjjhš
r§fu® j‹ m‰òj r¡âÆdhš k©ldÄ¢u® ïšy¤â‰FŸ
ãuntá¤jh®.
áuh®¤j« brŒí« neu¤âš JwÉia¡ fhz¡TlhJ
v‹w bfhŸifíila k©ldÄ¢u® r§fuiu¡ f©lîl‹
nfhg« bfh©L öø¤jh®.
FkÇyg£l® T¿aâ‹ ngÇš k©ldÄ¢uUl‹
thj« brŒa tªjjhf r§fu® bjÇɤjh®. kWehŸ r§fu
k©ld r«thj« Jt§»aJ. mJ f®k« bgÇajh? Phd«
bgÇajh? v‹»w bgÇa r®¢ir¡FÇa thj¤âš vGªjJ.
m¥bghGJ r§fu® jh‹ njh‰whš rªah[¤ij É£L
93
»uAÞjdhf khwî«, k©ldÄ¢u® njhšÉí‰whš
»uAÞjhÞku¤ij É£L Jwtw«ó©L r§fuÇ‹
áZauhf nt©L« v‹w Ãgªjid Éâ¤jh®. ït®fŸ
k¤aÞj¤â‰F ruÞtâÆ‹ mtjkhukhd
k©ldÄ¢uÇ‹ kidÉ cgaghuâ ÃaÄ¡f¥g£lhŸ.
mt® ïU khiyfis jUɤJ ïUtiuí« mÂa¢
brŒjhŸ. ïUtÇš ah® thj¤âš njh‰WÉLthnuh mtuJ
khiy thoÉL«v‹W ciu¤jhŸ. r§fu k©ld®
r«thj« gyeh£fŸ Úo¤jJ. ïWâÆš k©ldÄ¢u®
fG¤âš mªâUªj khiy thoaJ. k©ldÄ¢u® j‹
njhšÉia x¥ò¡bfh©L Jwtw« ó©L r§fuÇ‹
áZauhf r«kâ¤jh®.
jdJ fzt® njh‰W¥ nghdij m¿ªj cgaghuâ
r§fuiu¥ gh®¤J “kidÉ fztÅ‹ ghâ ghf«. vdnt
v‹idí« thj¤âš njh‰fo¤jhš jh‹ jh§fŸ bt‰¿
bg‰wjhF«” v‹whŸ. r§fu® ïj‰F r«kâ¤jh®.
r§fuU¡F« cgaghuâ¡F« gâbdG eh£fŸ thj«
elªjJ. cga ghuâÆ‹ Édh¡fS¡F r§fu® btF
bghU¤jkhd gâšfis mˤjh®.
filáahf ghuâ ïšyw thœ¡if Éõakhf áy
Édh¡fis vG¥ãdhŸ. mJg‰¿ K‰WªJwªj KÅtuhd
r§fuuhš clnd gâš ju ïayÉšiy. MÆD« xU
khjfhy¤âš ÉilaË¥gjhf¡ T¿ âU«ãdh® r§fu®.
m¥bghGJ mªj eh£il M©L tªj mkUf‹ v‹w
mur‹ kh©L nghdh‹. ïij jt tÈikahš m¿ªj
r§fu® gufha¥ ãuntr« _y« k‹d‹ cl«ãš òf ïwªj
rly« cÆ® bg‰wJ. r§fuuJ cliy mtuJ áZa®fŸ
ghJfh¤J tªjd®. áy eh£fŸ fʤJ Éõak¿ªj mªj
eh£L kªâÇfŸ cÆu‰w rly« v§nfahtJ bj‹g£lhš
jfd« brŒJ ÉLf vd c¤juî ãw¥ã¤jd®. gy
94
eh£fsh»í« r§fu® tuhkš ïU¥gij¡ f©L, áZa®fŸ
mtuJ cliy xU FifÆš kiw¤J it¤J, FUit¤
njo ntjhªj ghlšfis ïir¤jgo mur rig¡F
tªjilªjd®. ïnj rka« Vtyhs®fŸ FifÆš r§fu®
clY¡F jfd« brŒa Ma¤j« brŒjd®.
k‹d‹ clÈš j§»ÆUªj r§fu® áZa®fŸ
Fuiy¡nf£L, k‹d‹ cliy É£L áij¡F¤ jahuhf
ïUªj jkJ clÈš òFªjh®. m›îlY¡F Ô
_£oU¥gij¡ f©Q‰W euá«k_®¤âia¡ F¿¤J
fuhty«g Þnjh¤âu« brŒJ ïiwt‹ mUshš Û©lh®.
Û©L« cWâ mˤjgo ïšyw« k‰W«
nghf§fis¥ g‰¿ cgaghuâÆ‹ Édh¡fS¡F j¡f gâš
ciu¤j r§fuÇl« ghuâ j‹ njhšÉia x¥ò¡
bfh©lhŸ. k©ldÄ¢u® ïšyw« JwªJ, JwÉah»
r§fuÇ‹ ãujk Óluhdh®. mtU¡F RnuÞtuh¢rh®ah®
v‹D« ÔBhehk¤ij r§fu® N£odh®. ãwF r§fu®
RnuÞtuh¢rhÇah® [uÞthÂ, áZa®fŸ òilNH â¡
É#a ah¤âiuia nk‰bfh©lh®.
r§fu® xU ehŸ Úuhl bršY« bghGJ tÊÆš xU
tnahâf® ghÂÅ ïy¡fzkhf U§fund cU¥ngh£L
#ã¡f¡ f©lh®. Phdüš vijí« mt® XJtJ
»ilahJ. r§fu® ïJ c‹ taJ¡F cjthJ. kdij
bjŒt g¡âÆš Mœ¤J« ïy¡fz§fis¥go v‹wh®.
m¡»Ht® jd¡F Phdkh®¡f« mUS«go nt©odh®.
clnd MrhÇah® g#nfhɪj« v‹W bjhl§F«
g‹Åbu©L Phd kÂfis ïa‰¿dh®. mªj tnahâf®
clnd PhÅahdh®.
ï‹W« gy ïšy§fËš ïªj g#nfhɪj«
ïir¥gij nf£fyh«. ïªj Rnyhf§fis ghuhaz«
brŒjhš kd« bjËî ãw¡F«.
95
k©ldÄ¢u® JwÉah» r§fuÇ‹ Óluh» É£lh®
v‹W btË cyf« m¿ªjJ« Vuhskhd f®k kh®¡f¡
fhu®fŸ r§fuÇ‹ m¤itj kh®¡f¤ij jGÉd®. f®k«
xU ÃiyÆš mtáa«. ãwF f®k k‰w Phd« k£Lnk
ÉF« v‹W òfY« m¤itj« bt‰¿ bg‰wJ.
ïiwtÅl« bkŒahd m‹ò brY¤Jtnj g¡â.
bkŒahd m‹ò vJ v‹whš ïiwtnd všyhK«. mtid
tÊgL« ehD« mtnd jh‹ v‹gij cz®tnj.
m‹ãdhš mtd‹¿¤ jhÅšyhkš x‹¿ ÉLtJjh‹.
ekJ MrhÇah® thœªj fhy¤âš g¡â kh®¡fkhdJ
r§fuÇ‹ m¤itj nfh£gh£Ll‹ khWg£L ïUªjJ.
gšntW bjŒt§fS« xnu ïiwt‹ vL¡F« gy
tot§fŸ jh‹ v‹gij kwªJ midtU« jh‹
cghá¡F« bjŒtnk k‰w bjŒt§fis Él r¡â
thŒªjJ, ca®ªjJ v‹W thâ¤jd®. ïj‰F nkY«
m‹ng cUthd ïiwtÅ‹ gL c¡»u %g§fis gy®
tÊg£L mj‰fhf Äf¡ bfhukhd ga§fukhd tÊgh£L
Kiwfis ifah©ld®. f®k, Phd ghijfis rÇ brŒJ
mUŸ brŒj r§fu® m‹ng tothd ïiwt‹ tÊgh£oš
fyªJ É£l m¢r« njh‹W«, mUtU¥ò c©lh¡F«
kh®¡f§fis¥ ngh¡» eh£o‹ všyh gFâfËY« mUŸ
tH§» m¤itj« ciu¤J ah¤âiu brŒjh®.
r§fu® fhy¤âš ntj¤ij ãukhzkhf¡
bfh©lJ« bfhŸshjJkhf vGg¤J ïu©L kj§fŸ
ïUªjd. ït‰¿š áyt‰iw m¥bghGJ M©L tªj
k‹d®fŸ Mjuî mˤjh®fŸ. Mdhš m¤itj kh®¡f«
k‹d®fË‹ jaî ï‹¿ r§fuÇ‹ m¿th‰wyhš
Þjhgd« brŒJ jiH¤jJ. r§fuÇ‹ fhy¤J
r‰nww¡Fiwa fhy¤âš ïuhkhD#Ç‹ ÉáZlh¤itj«,
ãwF k¤tÇ‹ Jitj« M»ait njh‹¿d. ïit
ïu©L« m¤itj á¤jhªj¤â‰F K‰¿Y« khWg£lit
96
MfhJ. ekJ Mrh‹ fhy¤âš ghuj¤âš bgs¤j rkz
kj§fS« gutyhf ïUªjJ. ïit ïu©L« ghuj¤âš
njh‹¿a kjkhf ïUªjhY« mit mitÔf kj§fshF«.
ïit jÉu ó®t Ûkh«ir, Ãaha«, itnÎf«, rh§»a«,
nahf« v‹w Itif kj§fS« ãugykhf És§»d. ïij
Iªijí« kj§fŸ v‹W ciu¥gijÉl kh®¡f§fŸ v‹W
TWtJ v‰ghF«. K‰¿Y« khWg£l nfh£ghLfis
cila nk‰T¿a kj§fis Fiw Twhkš mtkâ¡fhkš
mt‰iw Él jdJ m¤itj« nk‹ikahdJ v‹gij ãw
kj¤âdU« V‰W¡ bfhŸs¢ brŒant r§fu® â¡ É#a
ah¤âiu òw¥g£lh®.
kfhuhZou njr¤âš tH¡f¤âš ïUªJ tªj kšyhÇ
ói# rhÞâu tÊ MfhJ v‹W ÃUã¤jh®.
fhghÈf®fË‹ bfhu Kiwahd eugÈ¡ bfhŸifia
btFthf f©o¤jh®.
j‹ m‹id¡F KJikahš clšey«
ghâ¡f¥g£LŸsJ v‹gij m¿ªJ fhyo Éiuªjh®.
jhah® cl‹ ïUªJ mtŸ Miz¥go gy bjŒt
Þnjh¤âu§fis ïa‰¿ m‹idia nf£f¢ brŒjh®.
M®ah«ghŸ fhykhdh®. mtŸ <k¢ rl§Ffis r§fu®
jhnk brŒa ÉiHªjh®. m§»Uªnjh® xU JwÉ j‹
m‹id¡F <k¡fl‹ brŒtij btW¤J jL¤jh®fŸ.
cliy vL¥gj‰F ahU« tuÉšiy. vdnt ntW
tÊÆšyhkš j‹ å£o‹ bfhšiy¥òu¤âš it¤J m¡Å
gfthid¥ ãuh®â¤J jfd¡»Çia brŒjh®. ï›îyf
Mrhghr§fŸ aht‰iwí« JwªjhY« JwÉí« jhia¥
ngh‰w nt©L« v‹W xU ešy cgnjr¤ij jdJ
brŒifÆ‹ _y« cyF¡F vL¤J¡fh£odh®.
jhÆ‹ ïWâ¡ fl‹fŸ Ko¤j r§fu® j‹ mtjhu
g ó®¤â brŒa ghuj ehL KGtJ« fhyhš elªJ ghj
97
ah¤âiuahf â¡ É#a« nk‰bfh©lh®. j‹ 32
taJ¡FŸ K«Kiw ï¥ghuj eh£oš â¡ É#a« brŒJ
k¡fŸ ca®î bgw nt©L« v‹w xnu neh¡Fl‹ ãw
kj§fis Fiw Twhkš j‹ Phd¤ âwikahš m¤itj
kh®¡f¤ij¥ gu¥ãdh®.
xU Kiw r§fu® f®ehlf¤âš cŸs _fh«ãif
v‹w jy¤âš btF c¡»ukhf ïUªj m«ãifia rhªj
Ãiy mila¢ brŒJ mtsJ c¡»u¤ij xU $r¡u¤âš
ml¡» všnyhU« tÊgl¢ brŒjh®.
ï›ñÇš thœªJ tªj xU ntâa® jdJ ngr Koahj
ãwÉ Cik kfDl‹ r§fuiu¡ fhz tªjh®. MrhÇah®
m›ñik FHªijÆl«“Ú ah®?” v‹W nf£lh®. eh‹ ïªj
clš mšy. v›ÉlK« guÉíŸs M¤khthd xnu r¤a«
eh‹ v‹W gâš ciu¤jJ. cŸs§ifÆš ml§F«
bešÈ¡fÅ ngh‹W bgU« j¤Jt¤ij¡ T¿ajhš
m¡FHªij¡F AÞjhfky® v‹W ehk« brŒJ jdJ
Óluhf V‰W¡ bfh©lh®.
r§fuÇl« g¤kghj® , RnuRtu®, AÞjhfky® M»a
_‹W ãujhd Ól®fS« ntW gy Ól®fS« ntjhªj¥
gƉá f‰wd®.
MrhÇaÇ‹ k‰w Ól®fŸ »Ç v‹w k‰bwhU Ólid
Äfî« ieah©o brŒJ« vŸË eifahoí« tªjd®.
Äfî« gukrhJthd »Ç ml¡fkhdt®. MrhÇah® ghl«
el¤J« nghJ c‹Å¥ghf ftÅ¥gh®. Mdhš thia
âw¡f kh£lh®. vªj Ia¥ghL« Édt kh£lh®. ïjdhš
ïtiu k‰w Ól®fŸ, »Ç¡F clš jFâahš ntiy
brŒaî« FUî¡F if§f®a« brŒa k£Lnk jFâ
cŸsJ. m¿th‰wÈš nghjidfŸ V‰F« âwik ïšiy
98
v‹W v©Âd®. ïij cz®ªj r§fu® ït®fS¡F
ešy¿î òf£l v©Âdh®.
xU ehŸ »Çia¤ jÉu k‰w Ól®fŸ MrhÇahÇl«
ghZa« nf£f ToÆUªjd®. MdhY« MrhÇah® ghl¤ij
bjhl§fÉšiy. áZa®fŸ ghl¤ij Mu«ã¡F«go
nt©l »Ç tªJ nru£L« v‹W T¿¡ fh¤âUªjh®.
»Çí« tªJ nr®ªjh®. v¥bghGJ« kªjkhf ïU¥gt®
ï‹W gutrkhf gho¡bfh©nl tªjilªjh®. mt® ghoa
v£L ghlšfŸ njhlf« v‹w ÉU¤j¤âš j¤Jt ßâahf
mikªJ ïUªjJ. ïij¡nf£l k‰w áZa®fŸ ahtU«
M¢r®aK‰wd®. r§fu gft¤ ghjiu¥ ngh‰W« x¥g‰w Jâ
üyhF« mJ. ïJ njhlfhZl« v‹W miH¡f¥bg‰wJ.
ïJ ï¥gî« MrhÇahiu ekÞfÇ¡F« nghJ ghl¥gL»wJ.
ï¥ghlyhš »Ç¡F njhlfh¢rhÇa® v‹w bga® »il¤jJ.
Ól® gil NH r§fu® ï¥ghuj eh£il K«Kiw ty«
tªjh®. br‹wÉlbkšyh« jkJ thj¤jhš bt‹W
m¤itj¤ij¥ gu¥ãdh®. ïªj eh£oš MrhÇah®
fhyo¥glhj ïlnk ïšiy v‹W brhšY« msî¡F gy
nB¤âu§fS« É#a« brŒjh®. gy Þjy§fËY« mt®
mªjªj _®¤âfË‹ nkš mUikahd Rnyhf§fŸ gy
ïa‰¿dh®.
r§fu® všyh k¡fS« mDrÇ¥gj‰F VJthf _®¤â
cghridfis Mjhukhf¡ bfh©L irt«, rh¡j«,
itZzt«, fhzg¤a«,brsu«,bfskhu« v‹D«
kh®¡f§fis mik¤jh®. x›bthUtU« j§fŸ
kd¤â‰F V‰wgo xU bjŒt¤ij ãujhdkhf¡ bfh©L
k‰w bjŒt§fisí« nr®¤nj tÊgl nt©L« v‹w
Ãaâ¡nf‰g nk‰T¿a MW kh®¡f§fis tF¤jh®. mit
õ©kj« v‹W miH¡f¥g£lJ. ïjdhš MrhÇah®
õ©kjh¢rhÇah® v‹w bgauhš òfH¥ bg‰wh®.
99
r§fu® j‹ Ól®fSl‹ ah¤âÇia Ko¤J, br‹w
ïlbkšyh« bt‰¿ thif No všnyhuhY« V‰W¡
bfhŸs¥g£lh®.
xU rka« r§fu® Ahlftu« v‹D« ïl¤âš
jÅahf gy eh£fŸ jt« brŒJ tªjh®. ï¢rka« »ufr‹
v‹D« bfhoa fhghÈfŸ r§fuÇ‹ ÛJ cŸs
btW¥ãdhš mtiu bfhštj‰fhf mt® ïU¡F« ïl«
tªJ r§fuÇ‹ jiyia bt£Ltj‰fhf this
X§»dh‹. ïij cz®ªj g¤kghjU¡F c¡»u
euá«kÇ‹ Mntr« V‰g£L, fhghÈfis euá«k® nghynt
j‹ ef§fshš »Ê¤J¡ bfh‹wh®. r§fu® ÉʤbjGªJ
elªjij m¿ªJ euá«kiu¤ Jâ¤jh®.
xU rka« MrhÇah® ifyha¤â‰F br‹W gh®tâ
gunkÞtuid jÇrd« brŒJ âU«ãdh®. m¥bghGJ
gunkÞtu® jhnd mUË¢ brŒj m«ghis¡ F¿¤J
ïa‰¿a 100 Rnyhf§fŸ ml§»a xU Xiy¢ Rtoia
r§fuU¡F bfhL¤jh®. mJ gunkÞtu‹ gh®tâÆ‹ %g
yht©a¤ij t®Â¡F« üyhF«. r§fu® mij th§»
tU« nghJ ifyha thÆÈš ïUªj eªânjt® r§fu®
ifÆÈUªj 100 Rnyhf§fËš 59-I nf£ljhš bfhL¤J
É£lh®. brsªj®a yAÇÆš 41 vŠáa Rnyhf§fŸ k£L«
r§fu® ifÆš j§»d. m‹id guhr¡âÆ‹ mUshš
r§funu jhdhf òâajhf 59 Rnyhf§fis ïa‰¿ üiy¥
ó®¤â brŒjh®.
r§fuÇ‹ gy JâfËš ïy¡»a RitÆ‹ áfukhf
És§ftJ b[sªj®ayAÇna MF«. ïij ghuhaz«
brŒgt®fS¡F všyhÉj ïfgu e‹ikfS« »il¡F«.
MrhÇahÇ‹ ngÇš cŸs ehkhtËÆš b[sªj®a yAÇ
K¡a gA&Þ njh¤u Éjha fha ek: v‹W óÍ¥gjhš
brsªj®ayAÇÆ‹ k»ik És§F«.
100
bj‰F ãunjr« KGtJ« mt® všyh jy§fS¡F«
É#a« brŒjh®. efnuõ& fhŠá v‹W t®Â¡f¥gL«
fhŠá¡F Mrh®ah® É#a« brŒjh®. m§F nfhÆš
bfh©LŸs fhkhø m«k‹ m¥bghGJ c¡»u tothf
ïUªjhŸ. r§fu® xU r¡fu« vGâ mâš mtsJ
c¡»u¤ij j¤J m‹g®fŸ ahtU« m‹idia
tÊgl¢ brŒjh®. m‹id fhkhøÆ‹ ïU¥ãl«
fhknfho Õl« v‹w kf¤jhd r¡âÕl« MF«.
jÄœ eh£oš cŸs gy jy§fS¡F«
r§fu® br‹W tÊg£lh®. âUthid¡ nfhÉš
m»yh©nlÞtÇÆ‹ mÔj r¡âia $r¡fu jlhf¤âš
ml¡» mUŸ brŒjh®.
áj«gu¤âš ïiwtid jÇá¤J
âU¢brªö®milªJ brªâš M©ltid bjhGjh®.
R¥ukÂa ò#§f« ïa‰¿ KUfid¤ Jâ¤jh®.
ï¥ghuj eh£il gɤukh¡F« 12 n#hâ ȧf§fŸ
cŸsd. eh‹F âirfËY« guÉíŸs 12 ȧf§fisí«
r§fu® jÇá¤J ïit aht‰iwí« ïiz¤J ¤thj[
{nah⮠ȧf Þnjh¤âu« ïa‰¿dh®.
jh‹ vL¤j mtjhu¥ gÂia br›tnd Ko¡f
v©Âa r§fu® fhZÛ® njr« br‹wh®. m§nf
FGÄÆUªj všyh g©oj®fisí« É‰g‹d®fisí«
bt‹W všyh« cz®ªj kAh ɤth‹fŸ mkU«
[®t{P Õl« v‹D« mÇahrd¤âš mku¥ bg‰wh®.
(r§fuÇl¤âš thj¤âš njh‰w cgaghuâ fzt®
rªahr« bg‰wjhš mtiu É£L Éy» r¤anyhf« bršy
ÉU«ãdhŸ - cgaghuâ - [uÞtâÆ‹ m«r«. Mdhš
r§fu® nt©o¡ bfhŸs jhK« r§fuUl‹ ah¤âiu tu¢
r«kâ¤jhŸ. jh‹ mt®fS¡F ã‹dhš tUtjhfî«
K‹dhš elªJ bfh©L bršY« r§fu® v¡fhuz«
101
bfh©L« âU«ã¥ gh®¡f¡ TlhJ v‹W«, m¥go âU«ã¥
gh®¤jhš jh‹ Ëw ïl¤ânyna I¡»akh» ÉLnt‹
v‹w cWâíl‹ tªJ bfh©L ïUªjhŸ. mtŸ tUtij
v›thW m¿ªJ bfhŸtJ v‹W r§fu® Édt, jdJ fhš
ry§if xÈ _ykhf cz®ªJ bfhŸsyh« vd gâš
ciu¤jhŸ cgaghuâ. ï›thW tªJ bfh©L ïU¡F«
nghJ J§fg¤âiu eâ¡fiuÆš âobu‹W ry§if xÈ
fhâš ÉHhjjhš xU fz« âU«ã¥ gh®¡f m§nf
cgaghuâ áiyahf kh¿ É£lhŸ. ïªj ïl¤âš jh‹
r§fu® jkJ Kjš Õlkhd $ rhujhÕl¤ij ÃWÉdh®. $
rhujh«ghS¡F xU MyaK« ÃWÉdh®. $ rhujhÕl«
$ɤah ÕlkhF«. ï«kl« bj‹ âir¡fhd
jøzh«nda klkhF«. RnuÞtu® ïj‹ Kjš Õlhâgâ
Mth®.)
r§fu® jh« mtjǤJ brŒa nt©oa itÔf
á¤jhªj ÞjhgdK« [¤fhªj îkhzfhÇa§fS«
ó®¤â MdjhY« jkJ mtjhu g Koªjbjd
Ô®khŤjh®. jd¡F¥ ã‹dhš m¤itj« jiH¡f
nt©L« v‹w fhuz¤âdhš ghujnjr« KGtJ«
m¤itj ãurhu¤â‰fhf kl§fis ÃWt cs« bfh©lh®.
mj‹go eh‹F ntj§fŸ, eh‹F kAh th¡»a§fŸ,
eh‹F âirfŸ (M«nda«) v‹w nfh£ghLl‹ ï¥ghuj
eh£o‹ eh‹F ïl§fËš rJuh«dha Õl§fis Þjhgd«
brŒjh®.
xU rka« fháÆš jdJ eh‹F ãujhd
áZa®fSl‹ fhá ÉÞtehjiu Þnjh¤âu« brŒJ
bfh©L ïUªjh®. m¥bghGJ ÉÞtehj® m‹id
Érhyh£áíl‹ ȧf¤âÈUªJ btË¥g£L nfho NÇa
ãufhr« cŸs eh‹F Þgof ȧf§fis mUËdh®.
mitfis r§fu® jh« Þjhgd« brŒj rJ®uh«nda
Õl§fËš ãuâZil brŒjh®. ï‹wsî« ïªeh‹F
102 mDgªj«-1
kl§fËš cŸs Þgof ȧf§fŸ r§fu® ãuâZil fnzr mZnlh¤ju rj ehkhtË
brŒjJ MF«.
f#hddha ek:
r§fuÇl« thj« òǪJ Jwtw« ó©l k©ldÄ¢u®
rurthÂíl‹ jdJ FUehjDl‹ bj‹ âirÆš fzh¤ aBha
ah¤âiu bjhl®ªjh®. J§fg¤iu eâ¡fiu¡F tªJ É¡d uh#ha
nr®ªjh® r§fu®. m§F xU mó®tkhd fh£áia¡ f©L Éehafha
bkŒ áÈ®¤jh®. ãwÉÆnyna x‹W¡bfh‹W gifahf
cŸs xU fU¤jǤj jtis x‹W fL« btÆÈš ¤it khJuha
mtÞij¥g£L¡ bfh©L ïU¡f xU ehf¥gh«ò gl« [&Kfha
vL¤J btÆš jtis ÛJ glhkš Fil ão¤J¡ ¥uKfha
bfh©oUªjJ. ïij¥ gh®¤J Éaªj r§fu® ïnj
ïl¤âš j‹ kl« Þjhãj« brŒa ÉiHªJ m›thnw [‹Kfha
brŒjh®. ¡Uând

tl¡nf g¤Çeh¤âš n#hâ® kl¤ij Þjhãj« brŒJ {Phd Ôgha

njhlfiu Kjš Õlhâgâahf ÃaĤjh®. »H¡»š óÇÆš [&f Ãjna
nfht®jd kl¤ij Þjhã¤J AÞjhkyfiu Kjš [&uh¤ aBha
Õlhâgâahf ÃaĤjh®. nk‰»š JthuifÆš fhËfh
Õl¤ij Þjhãj« brŒJ g¤kghjiu Kjš Õlhâgâahf¢ [&uhÇãnj
ÃaĤjh®. kAh fzgjna

jdJ 32 tUl ï¥óîyf thœ¡ifÆš jÅ xU kh‹aha

kÅjuhf r§fu® òǪj rhjidia msÉl KoahJ. kA‹ kh‹aha
ï›îyf thœ¡ifia É£L ¥uàik¡a¤ij mila «Ulh¤ k#ha
ÉU¥g« bfh©L ïkakiy¢ rhuÈš áZa®fSl‹ jt«
òǪJ tªjh®. xU ehŸ nfj®eh¤ nB¤âu¤âš áZa®fŸ òuhzha
K‹ÅiyÆš gfth‹ $ j¤jh¤nuauhš xU Fif¡FŸ òUõha
ifão¤J miH¤J¢ bršy¥g£L jkJ mtjhu gÂia óZnz
Ko¤jh®. mtÇ‹ t«rhtËahf ï‹W« mt® Þjhãj«
brŒj kl§fËš Phd br§nfhš X¢á tU»‹wd® òZfÇnz
mtuJ áZa gu«giuÆd®. ò©a¡Unj
104 105

m¡u f©aha ek: ¥unkhjha ek:

m¡u ó{aha nkhjf ¥Çaha
m¡u fhÄnd ¤Uâknj
kª¤u ¡Unj kâknj
rhÛfu ¥ugha fhÄnd
[®tÞik fã¤j ¥Çaha
[®nth ghÞaha ¥uàk rhÇnd
[®t f®¤nu ¥uàk %ãnd
[®t ne¤nu ¥uàk Énj
[®t ̤j¥ujha ¥uàk tªâjha
[®t ̤jha ÍZznt
[®t tª¤aha ÉZQ ¥Çaha
kAh fhyha g¡jéÉjha
kAh gyha Íjk‹kjha
nAu«gha I¢t®ajha
y«g #luha FA{ahan[
AuÞt¡ßtha ̤j n[Éjha
knAh juha É¡d f®¤nu
knjh¤ flha É¡d A®¤nu
kAh åuha É¢t ne¤nu
kª¤Çnz Éuhn#
k§fyjha Þtuhn#
¥ukjh®¢aha $gjna
¥uh{Pha th¡ gjna
106 107

$knj ek: gh®tÔ¥Ça-eªjdha ek:

¢U§fhÇnz É¢ntrha
¢Çj t¤[yha Éòjhuh¤a-gjha
át ¥Çaha åu tuh¡ufha
Ó¡ufhÇnz FkhuFU tª¤aha
rh¢tjha FŠ#uh[&u gŠ#dha
át eªjdha tšygh-tšygha
gnyh¤ jjha tuhga-fuh«ò#ha
g¡j Ãjna [&jhfyrAÞjha
ght f«aha [&jhfu-fyhjuha
gth¤ k#ha gŠr AÞjha
kAnj ¥ujhndrha
k§fsh jhÆnd òuhjdha
knArha tṳâ Éehafha II
kÏjha R¥uk©a mZnlh¤ju rjehkhtË
[¤a j®Änz Þfªjha ek:
[jh jhuha FAha
[¤aha õ©Kfha
[¤a guh¡ukha ghyne¤u [&jha
Rgh§fha ¥ugnt
R¥u jªjha ã§fyha
Rgjha ¡U¤âfh []ent
Rg É¡uAha á»thAeha
gŠrghjf-ehánd ¤Éõ£ ò#ha
108 109

¤Éõ©nz¤uha ek: [ehjdha ek:

r¡â juha mdªj r¡jna
ãájhr ¥ugŠ#dha mnõh¥aha
jhufh[&u [«Ahuha gh®tâ ¥Ça eªjdha
unBhgy Ék®¤jdha f§fh [&jha
k¤jha rnuh¤ójha
¥uk¤jha MA]jha
c‹k¤jha ghtfh¤k#ha
[&ui[‹a [&uBfha {U«gha
njtn[dh gjna ¥u{U«gha
¥uh{Pha c{{U«gha
¡Ughynt fkyh[d-[«ÞJjha
g¡jt¤[yha Vft®zha
ckh[&jha ¤Ét®zha
r¡âjuha ¤Çt®zha
Fkhuha [&kndhAuha
¡busŠr jhuzha rJ® t®zha
n[dh‹na gŠr t®zha
m¡Å #‹knd ¥u#h gjna
Érhfha mAÞ gjna
r§fuh¤ k#ha m¡Å f®¥gha
át ÞthÄnd rÛ f®¥gha
fz ÞthÄnd É¢tnujn[
[®t ÞthÄnd [&uhÇ¡nd
110 111

AǤ t®zha ek: nrhu¡dha ek:

Rgfuha nuhfehrdha
tlnt mdªj_®¤jna
gLntõ¥Unj Mdªjha
òZnz áf©ond
fgÞjha ¡Ujnfjdha
fAdha l«gha
rª¤u t®zha guk l«gha
fyh juha kAh l«gha
khah juha ›Uõhfgna
kAh khÆnd fhunzhgh¤j njAha
iftšaha fhuzhÔj É¡uAha
r§fuh¤ k#ha mÚ¢tuha
É¢tnahdna m«Ujha
mnkah¤knd ¥uhzha
njn#hÃjna ¥uhzhahk guhazha
mdkaha ÉU¤j Aª¤nu
gunkZond åu¡dha
gu¥uàknz u¡j ¢ahkfyha
ntj f®¥gha [&¥uàk©aha
Éuh£[&jha FAha
òȪjf‹ah g®¤nu ¥ßjha
kAh[hu Þtjh›Ujha ¥Uàk©aha
M¢Çjh»yjh¤nu ¥uhàkz¥Çaha
112 113

t«r ›U¤âfuha ek: ¤Çnyh nfrha ek:

ntjnt¤ahaa áâf©lha
mBa gy¥ujha áth¥Çaha
$ [&¥uk©aha II c¡uha
áthZnlh¤ju rjehkhtË fg®ând
X« átha ek: fhkhuna
knA¢tuha mªjfh[&u []jeha
r«gnt f§fhjuha
ãeh»nd yyhlhBha
rá nrfuha fhyfhyha
thk njtha ¡UghÃjna
É%ghBha Õkha
fg®¤ând gu[&AÞjha
Úy nyhÏjha «Ufghzna
r§fuha #lhjhuha
Ny ghzna ifyh[thÌnd
f£th§»nd ftánd
ÉZQ tšygha fnlhuha
áãÉZlha ¤Çòuhªjfha
m«ãfh ehjha ›Uõh§fha
$ f©lha ›Uõgh%lha
g¡jt¤[yha gÞnkh¤öËj É¡uAha
gtha [hk¥Çaha
r®tha Þtukaha
114 115

¤up_®¤jna ek: gftnj ek:

mÚÞtuha ¥ukjhâgha
[®t{Pha «U¤íŠ #aha
gukh¤knd []ºk jdnt
n[hk []®ah¡Ãnyhreha #f¤ ›ahãne
AÉnõ #f¤ Funt
a{P kaha ›nahk nf[ha
n[hkha kAhn[e #dfha
gŠr t¡¤uha rhUÉ¡ukha
[jh Ìtha U¤uha
É¢nt¢tuha ójgjna
åug¤uha Þ¤jhznt
fzehjha mAnaò¤‹aha
¥u#h gjna âf«guha
Ïu©anujn[ mZl_®¤jna
J®¤j®õha mnefh¤kne
»ßrha [&¤jÉ¡uAha
mefha rh¢tjha
ò#§f óõzha f©lgurnt
g®fha m#ha
»Ç j‹tne gh[Énkhrfha
»Ç ¥Çaha «Ulha
¡U¤â th[n[ gRgjna
òuh uhjna njtha
116 117

kAhnjtha ek: m¢íjha ek:

m›aaha m»y{Pha
Auna mdªjha
gfne¤uãnj ïdha
m›a¡uha É¢t%gha
jBh¤tuAuha ï{aha
Auha 瘝uha
óõjªjãnj ghdnt
m›a¡uha ïªâuhkªâuh¥jha
[AÞuhBha tªjÜaha
[AÞugnj <rha
mgt®f¥ujha [&¥u[‹dha
mdªjha [&Óyha
jhufha [&t®¢rn[
gunk¢tuha II t[&¥ujha
N®aehuhaz mZnlh¤ju ehkhtË t[nt
X« mUzha ek: th[&njtha
ru©aha c{tyha
fUzhu[̪jnt c¡u%gha
m[khd gyha C®¤tfha
M®¤juBfha ÉttÞnj
Mâ¤aha c¤a¤»uz#hyha
Mâójha àUênfrha
m»yhfkntând C®#Þtyha
118 119

åuha ek: Vfh»nd ek:

î#uha gftnj
#aha ÞUZoÞâ¤aªjfhÇnz
CU¤tahght%gí¡j [hujna Fzh¤knd
UÎtª¤aha ¡UÂ¥Unj
U¡fª¤nu ¥UAnj
UBr¡uruha ¥uàknz
UTr¢uruha I¢t®ajha
U#&Þtghtá¤jha r®tha
äaÞJ¤aha ek: AÇj¢tha
Ufhukh¤Ufht®z%gha brsuna
c{{tynj#n[ jrâ¡[«¥ufhrha
UõhâehjĤuha g¡jt¢aha
òZfuhBha X#Þfuha
Y¥jjªjha #Ænd
rhªjha #fjhdªj nAjnt
fhªâjha #‹k «U¤í #uh›ahâ t®Íjha
fdha c¢rÞjhd [kh%l ujÞjha
fd¤fdfóõha fkÜafuha
fªahjha m¥#tšygha
ÿÃjh»yij¤aha mªj®gÏ: ¥ufhrha
[¤ahdªjÞt%ãnd m᪤aha
mgt®¡f¥ujha M¤k%ãnd
M®¤jru©aha m¢íjha
120 121

mknurha ek: g¡jnfho b[s¡a ¥ujhÆnd ek:

guÞik{nahânõ ûyhfk nt¤aha
mAÞfuha ɤahdªjha
utna rhah cõh njå [nkj $ []®aehuhaz ÞthÄnd II
Auna $ ÉZQ mZnlh¤ju rj ehkhtË
gukh¤knd X« m¢Rjha ek:
jUzha mÔª¤Çaha
tnu©aha mehâÃjeha
¡uAhzh«gjna mÃU¤jha
ghÞfuha m«Ujha
Mâk¤ahªjuÏjha muɪjha
b[s¡a¥ujha mÞt¤jha
[fy #fjh«gjna Mâ¤aha
[]®aha Mânjtha
ftna Meªjha
ehuhazha <Þtuha
gnurha cngª¤uha
njn#h%gha VfÞik
$«Ïu©af®gha X#Þnjn#h ¤íâjuha
àß«[«g¤fuha FKjha
I« ïZlh®¤jjha ¡Uj{Pha
mD¥u[‹dha ¡UZzha
$knj nf[tha
¢nuan[ nB¤u{Pha
122 123

fjhjuha ek: gɤuha ek:

fUl¤t#ha ¥u¤í«eha
nfhgjna ¥uztha
nfhɪjha òuªjuha
nfhÉjh«gjna òUõha
rJ®¥ò#ha ò©lßfhBha
rJ®›ôAha ¥UA¤ %gha
#eh®jeha g¡jt¤[yha
{naZ£lha gftnj
{nahâuhâ¤aha kJ[]jeha
{nahânõ kAhnjtha
jhuha kAhkhaha
jkeha khjtha
jhnkhjuha K¡jheh« gukfjna
Ô¥j_®¤jna KFªjha
JÞt¥e eh[eha a{P Fàaha
njtÑ eªjeha a{Pgjna
jeŠ#ha a{P{Pha
eªâne a{Pha
ehuhazha uhkha
ehuÌ« Atònõ yZÛgjna
g¤k ehgha nyhfh¤aBha
g¤Äne nyhÏjhBha
gunkÞtuha tujha
124 125

t®¤jeha ek: [gh§fha ek:

tuhnuhAha ÞUâ[hfuha
t[&¥ujha [§f®õzha
t[&ken[ [jhnah»ne

›a¡j%gha [®tnjhKfha
[®ntÞtuha
thkeha
[AÞuhBha
thíthAeha
Þfªjha
É¡ukha
[hønz
ÉZznt
[&j®[eha
ÉZt¡n[eha
[&uheªjha
›Unõhjuha
[&ygha
ntjÉnj []ºkha
ntjh§fha Auna
ntjha Ïu©af®¥gha
itF©£lha Ïu©a ehgha
[uzha àUênf[ha II
[hªjha
$bfs®aZnlh¤ju rjehkhtË
[h®§fjªtne
X« kAhkndh‹kÅ r¡¤ia ek:
[hÞtjÞjhznt
Ìf©one X« átr¡¤ia

Ìtha át§f®ia

$juha ï¢rhr¡â ¡Çahr¡â {Phdr¡â Þt%ã©ia

$Ãth[ha rhª¤aÔj fyhdªjhia
$knj átkhahia
126 127

át¥Çahia ek: átfh«ia ek:

[®t{Phia ájh¤Äfhia
[&ªj®ia fhkhºia
n[h«ahia fkyhºia
[¢ájhdªj%ã‹ia Ûdhºia
guhguhkŒia [®t[hø©ia
ghyhia ckhnj›ia
¤Çòuhia kAhfhŸia
F©lšia [hkhia
áthia [®t #d¥Çahia
U¤uh©ia á¤òuhia
É#ahia á¤fdhdªjhia
[®thia á‹kŒia
r®th©ia á¤Þt%ã©ia
òtne¢t®ia kAh[uÞt¤ia
fšah©ia J®¡fhia
NÈ‹ia {thyhE®¡fhÔ nkhÏ‹ia
fhªjhia eFšia
kAh¤Çòu[ªj®ia R¤jɤahia
khÈ‹ia [¢ájhdªj É¡uAhia
khÅ‹ia [&¥ughia
kjndhšyh[ nkhÏ‹ia [¥ugh{thyhia
knAÞt®ia 瘝uhºia
khj§¡ia [®tnkhÏ‹ia
128 129

knAª¤u#hy k¤aÞjhia ek: [&uehÆ¡ia ek:

khahia õ£rhÞ¤uÃòzhia
khahÉnehâ‹ia äahia
É¢nt¢t®ia õ£j®rd ÉrBzhia
›Uõh%lhia fhyuh¤®ia
ɤah#hy Énehâ‹ia fyhÔjhia
kª¤nu¢t®ia fÉuh#kndhAuhia
kAhyº«ia rhujh âyfh fhuhia
kAhfhä gy¥ujhia Ôuhia
rJ®ntj Énrõ{Phia Ôu #d¥Çahia
[hɤ®ia c¡ukh®ia
[®tnjtjhia kAhkh®ia
knAª¤uh©ia ø¥ukh®ia
fzh¤aBhia uz¥Çahia
kAhigut óÍjhia m‹dó®nz¢t®ia
kAhkhahia kh¤nu
kAh fhuhia Þt®zhfhu jo¤¥ughia
kAh nj›ia Þtu ›aŠ#d t®nzhjahia
kyh gAhia f¤a g¤ahâ fhuzhia
kÏõh[&u[«Ah®ia gj th¡ah®¤j Ãyahia
r©lK©l Fyhªjfhia ãªJ ehjhâ fhuzhia
r¡nu¢t®ia nkhnBr kÏZia
rJ®nt¤ia [¤ahia
[®tjhia ò¡â K¡» gy ¥ujhia
130 131

É{Phd jhÆ‹ia ek: õ©kj Þjhghdhrh®aha ek:

¥u{Phia ¤up kh®¡f ¥ufhrfha
¥u{Phd gyjhÆ‹ia ntj ntjhªj j¤t{Pha
mA§fhu fyhÔjhia J®thâkj f©ldha
guhr¡¤ia ituh¡a Ãujha
guh¤ guhia II rhªjha
$r§fuhrh®a mZnlh¤ju rj ehkhtË [«[huh®zt jhufha
X« r§fuhrh®at®aha ek: ¥u[‹dtjdh« ngh#ha
¥uàk{Phd¥ujhafha gukh®¤j ¥ufhrfha
m{PhdÄuhâ¤aha òuhz [«Uâ[hu{Pha
[&{Phdh«òâ rª¤ukn[ äa¤U¥jha
t®zh¢uk¥uâZlh¤nu kAnj
$knj Rrna
K¡â¥ujhafha äahdªjha
áZnahgnjr Ãujha Ãuhj§fha
g¡jhÕZl¥ujhafha ÃÞ[§fha
[]ºkj¤tuAÞa{Pha îkyh¤kfha
fh®ahfh®a¥unghjfha îkkha
{PhdK¤uhŠájfuha ÃuA§fhuha
áZa àU¤jhg mgAhufha É¢tª¤a gjh«ò#ha
ghÇ›uh{ah¢u nkh¤j®¤nu [¤t¥ujhdha
[®tjª¤u Þtjª¤u âna [¤ghtha
m¤itj Þjhgdhrh®aha [§¡ahÔj Fnzh{tyha
[hBh¢r§fu%g¥Unj mdfha
132 133

[huàUjaha ek: gufha¥untr ¡Unj ek:

[&âna mkhDõrǤuh£aha
[huÞtj ¥ujha nBkjhÆnd
[¤ah¤knd Bkhfuha

ò©aÓyha gtha

[h§fanahf ÉrBzha g¤u¥ujha

óÇkÏ«nd
jnghuhrna
É¢tuŠ#fha
kAhnj#n[
Þt¥ufhrha
Fz¤uaÉghf jÈnj
[jhjhuha
fȡdha
É¢tgªjnt
fhyj®k{Pha
Rnghjaha
jnkhFz Ãthufha
ÉrhyÑ®¤jna
gftnj thÑrha
ghuÔn#¤nu [®tnyhfÏnjh¤ [&fha
rhujhàthdg©ojha ifyh[ah¤uh [«¥uh¥j
j®khj®k ÉghfŠPha rª¤ubksË ¥uó#fha
yºangj ¥uj®rfha fhŠ¢ah« $r¡uuh#h¡a aª¤u
ehjãªJ fyhã{Pha Þjhgd Ôøjha

nah»àU¤g¤k ghÞfuha

M⪤Ça{Phd Ãjna

äahäa Éntftnj 
ájheªjha 
á‹kah¤knd 
134 135

 ek:  ek:

 
 
 
 
 
 


 

 fnzrÞnjh¤u«

Ïk»Çjeahg¤a« I
 nAkhryrhg [Kâj« nj#: I
 »kã kA¤jk kh¤a«
Þk®¤j›a« É¡dâÄuAuzha II 1 II

tªnj fn#ª¤utjd«

thkh§fh%l tšygh¢ÈZl« I
 F§fhkguhf nrhz«
FtyÆÜ #hu nfhufhÕl« II II 2 II

 É¡dhªjfhu Ĥu«
r§fuò¤u« [nuh#js ne¤u« I
 ̪öuhUzfh¤u«
 ̪Jut¡¤u« ekh«anAhuh¤u« II II 3 II
136
R¥uk©a Þnjh¤u«
Úyf©lthAe« ¤Éõ£ò#« »ßod«
nyhyu¤d F©ly ¥ughãuhk õ©Kf« I
Ny r¡â j©l F¡FlhB khÈfhju«
ghyÛ¢tu« Fkhu iry thÌd« gn#
tšÈnjtahÅfh [Kšy[ªj Û¢tu«
kšÈfhâ â›aòZg khÈfh ÉuhÍj« I
#šyßÇ ehj r§f thjd¥Ça« [jh
gšythUz« FkhuirythÌd« gn#
õlhdd« F§Fk u¡jt®z«
kAhkâ« â›a kôuthA« I
U¤uÞa []D« [&ui[‹a ehj«
FA« [jh ruz kA« gn#
kôuhâUl« kAhth¡a Tl«
kndhAhÇ njA« kA¢á¤j nfA« I
kënjtnjt« kAhntjght«
kAhnjtghy« gn# nyhfghy«
ȧfhZlf«
¥uàk KuhÇ [&uh®¢áj ȧf«
îkyghÎj nrhãjȧf«
#‹k# J:¡f Éehrf ȧf«
j¤¥uzkhÄ [jhát ȧf«
njt KÅ ¥utuh®¢áj ȧf«
fhkjA« fUzhfu ȧf«
137
uhtzj®¥g Éehrd ȧf«
j¤¥uzkhÄ [jhát ȧf« II 2 II
[®t[&fªâ [&nyãj ȧf«
ò¤â Ét®¤jd fhuz ȧf«
II 1 II ̤j [&uh[&u tªâj ȧf«
j¤¥uzkhÄ [jhát ȧf« II 3 II
fdfkAhk óÎj ȧf«
gÂgâ ntZoj nrhãj ȧf«
II 2 II j[[& a{P Éehrd ȧf«
j¤¥uzkhÄ [jhát ȧf« II 4 II
F§Fk rªjd nyãj ȧf«
g§f#Ahu [&nrhãj ȧf«
II 3 II [Šájghg Éehrd ȧf«
j¤¥uzkhÄ [jhát ȧf« II 5 II
njtfzh®¢áj n[Éj ȧf«
ghit®¥ g¡âã nutr ȧf«
II 4 II âdfu nfho ¥ughfu ȧf«
j¤¥uzkhÄ [jhát ȧf« II 6 II
mZljnshgÇ ntZoj ȧf«
[®t [K¤gt fhuz ȧf«
mZl jǤu Éehrf ȧf«
j¤¥uzkhÄ [jhát ȧf« II 7 II
II 1 II [&uFU[&utu óÍj ȧf«
[&utd òZg [jh®¢áj ȧf«
guh¤gu« gukh¤kf ȧf«
j¤¥uzkhÄ [jhát ȧf« II 8 II
138
$ jøzh_®¤â Þnjh¤u«
($ r§fuhrh®a Éuáj«)
É¢t« j®¥gz ¤U¢akhd efß Jša« Ã#hªj®fj«
g¢a‹dh¤kÅ khaah gÏÇnth¤ój« ajhä juah
a: [hBh¤FUnj ¥unghj[kna Þth¤khd nkth¤ta«
jÞik $FU_®¤jna ek ïj« $ jøzh _®¤jna II 1 II
Õ#ÞahªjÇth§Fnuh #fâj« ¥uh§Ã®Éfšg« òd:
khah fšãj njrfhyfydh it᤮a á¤ß¡Uj«
khahåt É{U«ga¤aã kAhnahÑt a: Þnt¢rah
jÞik $FU_®¤jna ek ïj« $ jøzh _®¤jna II 2 II
aŒiat Þòuz« [jh¤kf k[¤fšgh®¤jf« gh[nj
[hBh¤ j¤tkèâ ntjtr[h nah nghja¤ah¢Çjh‹
a¤[hBh¤fuzh¤gntªe òduh›U¤â® gth«nghÃbjs
jÞik $FU_®¤jna ek ïj« $ jøzh _®¤jna II 3 II
ehdh¢á¤u fnlhju Þâj kAhÔg¥ugh ghÞtu«
{Phd« aÞa j rB&uhâ fuz¤thuh gÏ: Þgªjnj
#hdhÛâ jnkt ghªj kDgh¤naj¤ [kÞj« #f¤
jÞik $FU_®¤jna ek ïj« $ jøzh _®¤jna II 4 II
njA« ¥uhzkÕª¤Çah©aã ryh« ò¤âŠr N‹a« ÉJ:
Þ¤ß-ghyhªj-#nlhgkhÞ¤tAÄâ ¥uuªjh ¥ur« thâd:
khahr¡â-Éyh[-fšãj-kAh›ahnkhA-[«AhÇnz
jÞik $FU_®¤jna ek ïj« $ jºzh_®¤jna
uhA&¡uÞj-âthfnuªJ-[¤Unrh khah[kh¢rhjdh¤
[‹kh¤u: funzhg[« Auznjh nahsó¤ [&õ&¥j: òkh‹
139
¥uhfÞth¥[Äâ ¥unghj[knanaa: ¥u¤aã{Phanj
jÞik $FU_®¤jna ek ïj« $ jºzh_®¤jna
ghšahâZtã #h¡uhâõ& jjh [®thÞttÞ jhÞtã
›ah›U¤jhÞtDt®¤jkhd-kAĤaªj Þòuªj« [jh
Þth¤khd« ¥ufOfnuhâ g#jh« nah K¤uah g¤uah
jÞik $FU_®¤jna ek ïj« $ jºzh_®¤jna
É¢t« g¢aâ fh®fhuzjah ÞtÞthÄ-[«gªjj:
áZahrh®ajah jijt ã¤Uò¤uh¤ah¤kdhngjj:
Þt¥nd #h¡uâ th a Võ òUnõh khah gÇ¥uhÄj:
jÞik $FU_®¤jna ek ïj« $ jºzh_®¤jna
óu«gh«ÞaÃnyhseyh«gu-kA®ehnjh Ïkh«R:òkh
Ťahghâ ruhruh¤kfÄj« aÞiat _®¤aZlf«
eh‹a¤»Šrd ɤanj É«Urjh« aÞkh¤ guÞkh¤
ÉnghÞ
jÞik $FU_®¤jna ek ïj« $ jºzh_®¤jna
[®th¤k¤tÄâ ÞòO¡UjÄj« aÞkhjKZÛ« Þjnt
njdhÞa ¢utzh¤ jj®¤jkddh¤jahdh¢r
[§Ñ®¤jdh¤
[®th¤k¤t-kahÉóâ[Ïj« ÞahÔ¢tu¤t« Þtj:
̤¤na¤ j¤òduZljh gÇzjŠ ir¢t®a-k›ah Aj«
tlÉl ã[Ûng óÄghnf Ãõ©z«
[fyKÅ#dhdh« {Phdjhjhu-khuh¤
¤Çòtd-FU-Ûr« jøzh_®¤â njt«
#ddkuz-J:¡f¢ nrjjB« ekhÄ.
á¤u« tljnuh®_ny ›U¤jh: áZah FU®íth
FnuhÞJ bksd« ›ah¡ahd« áZahÞJ ¢á‹d[« rah:
140
Xªek: ¥uzth®¤jha R¤j{Phidf_®¤jna
îkyha ¥urhªjha jøzh_®¤jna ek:
FU®¥uàkh FU®ÉZQ® FU®njnth knA¢tu:
FUÞ[hBh¤ gu« ¥uàk jÞik $Funt ek:
Funt [®tnyhfhdh« ãõn# gtnuh»zh«
Ãjna [®tɤahdh« jøzh_®¤jna ek:
m§FZl j®#Ünahf K¤uh›ahn#d njÏdh«
¢U¤a®¤j« ¥uàkéit¡a« j®raªnestjh¢át:
bksd›ah¡ah-¥ufoj gu¥àkj¤t« íthd«
t®ÎZlhªnjt[¤-UÎfiz-uh›Uj« ¥uàk ÃZil
Mrh®naª¤u« fufÈjá‹K¤u-khdªj _®¤â«
Þth¤khuhk« Kâjtjd« jøzh_®¤âÛnl
njå Þnjh¤âu§fŸ
njå gŠru¤d«
¥uhj: ÞkuhÄ yÈjh tjdhuɪj«
ã«ghju« ¥UJy bks¡âf nrhã eh[«
Mf®z Ô®¡f ead« k F©lyh£a«
kªjÞÄj« «Ufknjh{{ty ghy njr«. II 1 II
ghuj® g#hÄ yÈjh ò# fšgtšä«
u¤dh§Fäa y[j§FÈ gšyth£ah«
kh¡a nAk tyah§fj nrhgkhdh«
ò©£nuB& rhg F[&nkõ& ÞUÙ‹ jjhdh« II 2 II
¥uhj® ekhÄ yÈjh ruzhɪj«
g¡njZl jhd Ãuj« gt ̪J nghj«
141
g¤kh[dhâ [&uehaf ó#Úa«
g¤kh§Fr¤t# [&j®rd yhŠrdh£a«. II 3 II
¥uhjÞJnt guáth« yÈjh« gthÜ«
¤uŒaªj nt¤a Égth« fUzhdt¤ah«
É¢tÞa ÞUZo Éya Þââ nAJ ójh«
É¢nt¢tß« Ãfk th§kd[hâöuh«. II 4 II
¥uhj® tjhÄ yÈnj jt ò©aehk
fhnk¢tßâ fknyâ knA¢tßâ
$rh«gåâ #fjh« #dÜ gnuâ
th¡njtnjâ tr[h ¤Çònu¢tßâ. II 5 II
a: ¢nyhf gŠrf Äj« yÈjh«ãfhah:
b[sgh¡aj« [&yÈj« glâ ¥ughnj
jÞik jjhâ yÈjh #Oâ ¥u[‹dh
ɤah« ¢Ça« Éky b[s¡a kdªj Ñ®¤â«. II 6 II
ïâ $k¢r§fu gftj: ¡Ubjs njå gŠru¤d«
[«ó®z«
$¤Çòu[&ªj®aZlf«
fj«gtd rhÇÙ« KÅfj«g fhj«ãÜ«
Ãj«gÍj ójuh« [&uÃj«ãÜ n[Éjh«
eth«òUA nyhrdh kãeth«òj ¢ahkyh«
¤Çnyhrd FL«ãÜ« ¤Çòu[&ªjß kh¢una II 1 II
fj«gtd thÌÜ« fdftšyÑ jhÇÙ«
kAh®Ak AhÇÙ« Kf[Kšy[¤ thUÙ«
jahÉgt fhÇÙ« ÉrjnuhrdhrhÇÙ«
¤Çnyhrd FL«ãÜ« ¤Çòu[&ªjß kh¢una. II 2 II
fj«gtd rhyah Frgnuhšy[‹khyah
FnrhgÆj iryah FU ¡Ugh y[¤ntyah
142
kjhUz fnghyah kJuÑj thrhyah
fahã fdÚyah ftájh ta« äyah. II 3 II
fj«gtd k¤afh« fdf k©lnyhgÞâjh«
õl«òUA thÌÜ« [jj -̤j b[sjhÄÜ«
Él«ãj #ghUá« Éfr rª¤u Nlhk«
¤Çnyhrd FL«ãÜ« ¤Çòu[&ªjß kh¢una. II 4 II
FrhŠáj ÉgŠáfh« Foy Fªjyhy§¡Ujh«
Fnrra ÃthÌÜ« Foy-á¤j-ɤntÎÙ«
kjhUz-Éyhrdh« kdÌ#hÇ-[«nkhÏÜ«
kj§f-KÅ-f‹afh« kJughÎÙ kh¢una. II 5 II
Þku ¥ujk òZãÙ« UâuãªJ Úyh«guh«
¡Uëj-kJ-gh¤Çfh« kj-ÉT®z-ne¤uhŠryh«
fdÞjd-gnuhªejh« fÈj-NÈ fh« ¢ahkyh«
¤Çnyhrd-FL«ãÜ« ¤Çòu[&ªjß-kh¢una. II 6 II
[F§Fk-Énygdh-kÈf-R«ã-fÞöÇfh«
[kªj-AÌnjBzh« [ru-rhg-ghrh§Frh«
mnrõ#d-nkhÏÜ-kUz-khša-óõh«guh«
#ghF[&k-gh[&uh« #gÉbjsÞknu-j«ãfh« II 7 II
òuªju-òuª¤Çfh-áFugªj-i[uª¤Çfh«
ãjhkA-gâ›ujh-gLgOu-r®¢rhujh«
KFªjukÙ(ukÙkÙ)-kÙ-y[ey§¡Çah-fhÇÙ«
g#hÄ òtdh«ãfh« [&utöofh-nrofh«. II 8 II
143
$uh#uhn#¢t®aZlf«
m«gh rh«ggÉ rª¤ubksÈ: mgyh-sg®zh ckh gh®tâ
fhç iAktÔ áth ¤ÇeaÜ fh¤ahaÜ iguå
[hÉ¤ß etbastdh Rgfß [h«uh{a-yºÛ¥ujh
á¤%Õ gunjtjh gftÔ $uh#uhn#¢tß. II 1 II
m«gh nkhÏÅ njtjh ¤ÇòtÜ Mdªj [ªjhÆÜ
thÙ-gšyt-ghÂ-ntQ-KuÈ-fhd¥Çah nyhÈÜ
fšahÙ cLuh#ã«g-tjdh ö«uhB-[«AhÇÙ
á¤%Õ gunjtjh gftÔ $uh#uhn#¢tß. II 2 II
m«gh üòu-u¤d-f§fz-jß nfôu-Ahuhtä
#hÔ-r«gf-it#aªâ-yAß-¡iuntaif-uhÍjh
åzh-ntQ-Énehj-k©oj-fuh åuh[nd [«Þâjh
á¤%Õ gunjtjh gftÔ $uh#uhn#¢tß. II 3 II
m«gh bus¤Ç g¤ufhË gfyh {thyhKÑ itZzå
¥uàkhÙ âÇòuhªjÑ [&uDjh njÔ¥a khndh{tyh
rhK©lh ¢Çj-uB-nghõ-#dÚ jhBhaÙ tšyå
á¤%Õ gunjtjh gftÔ $uh#uhn#¢tß. II 4 II
m«gh Ny-jD: frh§FrjÇ m®¤njªJã«ghjß
thuhë kJiflg-¥urkÜ thÙ-ukh-n[Éjh
kšyh¤ah[&u-_fij¤a-kjÜ khnA¢tß rh«ãfh
á¤%Õ gunjtjh gftÔ $uh#uhn#¢tß. II 5 II
m«gh ÞUZo-Éehr-ghydfß M®ah É[«-nrhãjh
fha¤ß ¥uzthBuh«Uju[:-ó®zhD[ªâ-¡Ujh
X§fhß Édjh [&jh®¢ájgjh c¤j©l-ij¤ah gAh
á¤%Õ gunjtjh gftÔ $uh#uhn#¢tß. II 6 II
144
m«gh rh¢tj-Mfkhâ-ÉDjh M®ah kAh njtjh
ah ¥uàkhâ-ãÕÈfhªj-#dÜ ah it #f‹ nkhÏÜ
ah gŠr¥uzthâ-nug#dÜ ah á¤fyh khÈÜ
á¤%Õ gunjtjh gftÔ $uh#uhn#¢tß. II 7 II
m«gh-ghÈj-g¡juh#-jÅrk« m«ghZlf« a: gnl¤
m«gh-nyhy-flhB-åB-yÈj«ir¢t®a m›ahAj«
m«gh ghtd-kª¤u-uh#-gldh-jªnj r nkhB-¥ujh
á¤%Õ gunjtjh gftÔ $uh#uhn#¢tß. II 8 II
ïâ $ uh#uhn#¢t®aZlf« [«ó®z«
$ Ûdhì Þnjh¤u«
$ ɤna át-thk-ghf-Ãyna $uh#uh#h®¢ánj
$ehjhâ-FU-Þt%g-Égnt áªjhkÙ Õonf
$ thÙ-»Ç#h Djh§¡Ç-fkny $rh«gÉ $ánt
k¤ahànd kya¤t#hâg-[&nj kh« ghÏ Ûdh«ãnf
II 1 II
r¡uÞnjsrgny ruhru-#fªehnj #f¤óÍnj
M®¤jhä-tunj ejhsgafnu tnBh#ghuh‹ Énj
ɤna ntjfyhgbksÈ-Éânj ɤíšyjh É¡unA
khj: ó®z[&jh-u[h®¤u-àUjna kh« ghÏ Ûdh«ãnf
II 2 II
nfhOuh§fj-u¤dF©lyjnu nfhj©l ghzhŠánj
nfhfhfhu-Fr¤tnahgÇ-y[¤-¥uhy«g-AhuhŠánj
ÌŠ#ªüòu-ghj [hu[-kÙ-$ ghJfhy§¡Unj
k¤jhǤ®a-ò#§f-fh%l-fnf kh« ghÏ Ûdh«ãnf
II 3 II
145
¥uànkrh¢íj-ÑakhdrÇnj ¥nujh[dhªj: Þânj
ghnrhj§Fr-rhg-ghz fynj ghnyªJ-NlhŠ ánj
ghny ghy Fu§f-nyhy-eand ghyh®¡f-nfh£-í{{tny
K¤uhuhjj-ijtnj KÅ[&nj kh« ghÏ Ûdh«ãnf
II 4 II
fªj®thku-aB-g‹df-Enj f§fhjuhȧ»nj
fha¤Ç fUlh[nd fkyn# [&¢ahkny [&Þânj
fhÔnj fyjhU-ghtf-ánf f¤nahj-nfh£í{ {tny
kª¤uhuhâj ijtnj KÅ[&nj kh« ghÏ Ûdh«ãnf
II 5 II
ehnj ehuj-J«òuh¤a-ÉDnj ehjhªj-ehjh¤-Änf
äna Úyyjh¤Änf ÃUgnk Úthu-Nnfhgnk
fhªnj fhkfny fj«g-Ãyna fhnk¢tuh§fÞânj
k¤É¤na kjÕZl-fšgyânf kh« ghÏ Ûdh«ãnf
II 6 II
åzhehj-ÃÛÈjh®¤j-eand ÉÞuÞj-Nägnu
jh«óyhUz-gšythjuínj jhl§f-Ahuh‹-Énj
¢ahnk rª¤ufyhtj«[-fÈnj fÞöÇfh-ghÈnf
ó®nz ó®zfyhãuhk-tjnd kh« ghÏ Ûdh«ãnfII 7 II
r¥j-¥uàkkp ruhrukp {nahâ®kp th§kp
äahdªjkp ÃuŠ#dkp j¤t«-kp á‹kp
j¤thÔj-kp guh¤gukp khahkp $kp
[®it¢t®akp [jhátkp kh« ghÏ Ûdh«ãnf II 8 II
ïâ $ r§fugftj: ¡Ubjs $ Ûdhì Þnjh¤u«
[«ó®z«
146 147

$ r§fuhrh®a¡Uj thÇuhá-kÂnkfyh tya-

njå etu¤d khÈfh Þnjh¤u« tàÅ-k©ly-rßÇÙ« I
thÇ[hutA-F©lyh«
Ahuüòu-»ßl-F©ly ffdnrfߊ r gukh¤Äfh«
ÉóÎjhtat-nrhãÜ« rhU-rª¤u-uÉ-nyhrdh«
fhunzr-tu-bksÈnfho-gÇ- kdÌ ghtahÄ gunjtjh« II 4II
fš¥akhd gj-Õofh« I
fhyfhy-gÂ-ghrghz- F©ly-¤ÇÉjnfhz-k©ly
jDu§FrhkUz-nkfyh« ÉAhu-õ£jy-[Kšy[¤
ghyóâyf-nyhrdh« kdÌ ò©lßf-Kf-ngâÜ« jUz-
ghtahÄ gunjtjh« II 1 II r©l-ghD-joJ{-{tyh«

fªj[hu fd[hu rhUet- k©lnyªJgÇ-thÆjh«Uj-

ehftšäu[-thÌÚ« ju§»Ù-kUz%ãÙ«
[hª¤auhf-kJuhjhuhguz- k©lyhªjkÂ-Ôãfh« kdÌ
[&ªjuhdd-RáÞÄjh« I ghtahÄ gunjtjh«. II 5 II
kªjuhaj-Ényhrdh-kky-
ghyrª¤u-¡Uj-nrfß« thuzhdd-kôuthAKf-
ïªâuh-ukz-n[hjß« kdÌ jhAthuz-gnahjuh«
ghtahÄ gunjtjh« II 2 II rhuzhâ [&u-[&ªjß-áFu-
nrfß¡Uj-gjh«ò#h« I
Þnku-rhU-Kf-k©lyh« fhuzhâgâ-gŠrf-¥u¡Uâ-
Ékyf©l-y«ãkÂ-k©lyh« fhuz-¥ujk-kh¤Ufh«
AhujhkgÇnrhgkhd- thuzhªjKf-ghuzh« kdÌ
Frghu-Õ%-jD-k¤akh« I ghtahÄ gunjtjh«. II 6 II
åuf®tAuüòuh« ÉÉj
fhunzrtu-Õofh« g¤kfhªâ-gjghÂgšyt-
khu-itÇ[ArhÇÙ« kdÌ gnahjuhdd-[nuhUAh«
ghtahÄ gunjtjh« II 3 II g¤kuhfkÂ-nkfyhtyaÅ
Énrhãj-Ãj«ãÜ« I
óÇ-ghuju-F©l䪤ukÂg¤j- g¤k[«gt-[jháthªjka-
ótya-Õofh« gŠru¤d-gj-Õofh«
148 149

g¤ÄÜ« ¥uzt%ãÙ« kdÌ jakhd-Ô®¡f-eadh« njáf%ngz j®ájh¥íjah«

ghtahÄ gunjtjh«.
Mfk-¥uzt-Õofh-kky-
t®z-k§fy-rßÇÙ«
Mfkhtat-nrhãÜ-k»y-
ntj[hu¡Ujnrfß« I
_ykª¤u-Kfk©lyh« Kâj-
ehjãªJ-etbastdh«
kh¤Ufh« ¤Çòu[&ªjß« kdÌ
ghtahÄ gunjtjh«.
fhÈfh-âÄu-fªjyhªj-fd-
¥U§f-k§fy-ÉuhÍÜ«
NÈfh-áfu-khÈfhtya-
kšÈfh-[&uã-n[sugh« I
thÈfh-kJu-f©l-k©ly
kndhAuhdd-[nuhUAh«
fhÈfh k»y-ehÆfh« kdÌ
ghtahÄ gunjtjh«
äankt Ãnkd #šgjh«
ò¡â-K¡â-gyjhkÕZljh«
r§fnuz uájh« [jh #ngª
ehk-u¤d-tu-u¤dkhÈfh«
ïâ $ r§fugftj: ¡Ubjs njå etu¤dkhÈfh
Þnjh¤u« [«ó®z«
¢ahkyh etu¤d khÈfh Þnjh¤u«
II 7 II thkFr-ÃÏj-åzh« tujh« [§Ñj-kh¤Ufh« tªnj
II 2 II
¢ahkjD- b[sFkh®ah« b[sªj®ahdªj-[«gJ‹
nkõh«
jUÂk-fUzhóuh« kj#y-fšnyhy-nyhrdh« tªnj
II 3 II
II 8 II efKf-KfÇj-åzh-ehj-u[hÞthj-et-enthšyh[«
Kf-k«g-nkhjaJ kh« K¡jh-jhl§f-K¡j AÌj« nj
II 4 II
[ÇfkgjÃujh« jh« åzh[§¡uhªj-fhªj-AÞjh« jh«
rhªjh« «UJy-[thªjh« Frgujhªjh« ekhÄ átfhªjh«
II 5 II
mtLjl-foj-Nä-jhoj-jhä-gyhr-jhl§fh«
II 9 II
åzhthjd-ntyhf«ãj-áu[h« ekhÄ khj§Ñ« II 6 II
åzhuthDõ§f« ÉfrKfh«ngh#-khJß-¥U§Ñ«
fUzh-óu-ju§f« fyna khj§f-f‹afhgh§f« II 7 II
II 10 II
kÂg§f-nkrfh§Ñ« khj§Ñ« besÄ Ì¤jkhj§Ñ«
bastd-td[hu§Ñ« [§Ñjh«nghUAhD gt-¥U§Ñ«
II 8 II

X§fhu-gŠ#u-RÑ-KgÃõJ¤ahd-nfÈ-fy f©O« nkrf-khn[rdf« Ĥah¤UZlhªj-k¤a-ghf«nj

Mfk-Éãd-kôÇ-kh®ah-kªj®-Éghtna bfsß« khjÞjt Þt%g« k§fy-[§Ñj-b[sug« k‹na II 9 II
II 1 II
150
_ykª¤uh¤kf-ghyhÞJâ
mp Mdªjtšä m«Ujfujä
Mâr¡â: guhp
khah khahÞt%Õ ÞgofkÂkp
khkj§Ñ õl§Ñ
{PhÜ {Phd-Þt%ã eÈd-
gÇkä ehj X§fhu%ã
nah»nahfh[dÞjh òtdtrfß
b[sªjß I« ekÞnj. II 1 II
ghyh kª¤nu flhø kk àUja-
[Ñ k¤jght¥ur©O
›ahä aŠnPhgåÔ ÉflfojO
åur¡â: ¥u[hÔ
ghny ghnyªJ-bksny kjf#ò#-
AÞjhãnõ¡¤ß Þtjª¤ß
fhç ¤t« fhy%Õ ff-fydàUÔ
fhuÙ ¡ä« ekÞnj. II 2 II
_yhjhnu kÏ«Ü A&jtAeaÜ
_ykª¤ß ¤Çne¤ß
Ahuh: nfôutšä m»y[&ffß
m«ãfhah : áthah
ntnj ntjhªj%Õ ÉjjfdjO
åujª¤ß gthÜ
brsß [«[hunahÜ [fyFzkp
ne¤a : $« b[s: ekÞnj. II 3 II
I« ¡ä« b[s : [®tkª¤nu kk
tuRgfß m§fdh nrZojhah
151
$« àß« ¡ä« Õ#K¡ia®-
âdfu»uiz®-{nahâ%ngáth¡na
àuh« àß« à%« nAkt®nz
Ïkfu»uzh gh[khndªJ Nnl
Bh« ì« B]« bBskthn[
[fy-#afß r¡â ghny ekÞnj II 4 II
$ [uÞtÔ-Þnjh¤u«
ah FªnjªJ JõhuAhu jtsh
ah R¥u-tÞ¤uh›Ujh
ah åzh tuj©l k©ojfuh
ah ¢ntj-g¤kh[dh
ah ¥uàkh¢íj-r§fu-¥u¥Uâã®-
njit Þ[jh óÍjh
[h« kh« ghJ [uÞtÔ gftÔ
à : nrõ #h£ahgAh
$ kAhyº«aZlf«
ekÞnjsÞJ kAhkhna $Õnl [&uóÍnj I
r§fr¡u-fjhAÞnj kAhyºÄ enkhsÞJnj II
ekÞnj fUlh%nl nfhyh[&u-ga§fÇ I
[®tghgAnu njÉ kAhyºÄ enkhsÞJnj II
[®t{nP [®ttunj [®tJZlga§fÇ I
[®tJ:¡fAnu njÉ kAhyºÄ enkhsÞJnj II
̤âò¤â¥unjnjÉ ò¡âK¡â¥ujhÆÅ I
kª¤u_®¤nj [jhnjÉ kAhyºÄ enkhsÞJnj II
M¤aªjuÏnjnjÉ Mâr¡â knA¢tÇ I
nahfn# nahf[«ónj kAhyºÄ enkhsÞJnj II
152
Þöy[]ºk kAhbus¤nu kAhr¡â knAhjnu I
kAhghgAnunjÉ kAhyºÄ enkhsÞJnj II
g¤kh[dÞânj njÉ guguàkÞt%ãÂ
gunká #f‹khj®-kAhyºÄ enkhsÞJnj II
¢ntjh«gujnunjÉ ehdhy§fhu óÎnj I
#f¤Þânj #f‹khjh®-kAhyºÄ enkhsÞJnj II
kAhyº«aZlfÞnj¤u« a: gnl¤ g¡â kh‹eu: I
[®t̤âkth¥ndhâuh{a« ¥uh¥ndhâ[®tjh II
Vf fhy« gnlªÃ¤a« kAhghg Éehrd« I
¤Éfhy« a: gnlªÃ¤a« jdjh‹a [k‹Éj: II
¤Çfhy« a: gnlªÃ¤a« kAhr¤U Éehrd« I
kAhyºÛ® gntªÃ¤a« ¥u[‹dh tujh Rgh II
J®¡fh MgJ¤jhuhZlf«
ekÞnj ru©na ánt [hDf«ng
ekÞnj #f¤›ahãnf É¢t%ng I
ekÞnj #f¤tª¤a-ghjhuɪnj
ekÞnj #f¤jhÇÂ ¤uhÏ J®¡nf
ekÞnj #f¢áª¤akhd-Þt%ng
ekÞnj kAhnah»-É{Phd%ng I
ekÞnj ekÞnj [jhdªj-%ng
ekÞnj #f¤jhÇÂ ¤uhÏ J®¡nf
mehjÞa ÔdÞa ¤UZzhJuÞa
gah®¤jÞa ÕjÞa g¤jÞa #ªnjh: I
153
¤tnkfh fâ®-njÉ ÃÞjhu-f®¤ß
ekÞnj #f¤jhÇÂ ¤uhÏ J®¡nf. II 3 II
mu©na unz jhUnz r¤Uk¤na
#ny [§fnl uh#nfnA ¥uthnj I
¤tnkfh fâ®-njÉ ÃÞjhu-nAJ:
ekÞnj #f¤jhÇÂ ¤uhÏ J®¡nf. II 4 II
mghnu kAhJÞjnus¤aªj-nfhnu
Ég¤-[hfnu k{#jhk njAgh#h« I
¤tnkfh fâ®-njÉ ÃÞjhu besfh
ekÞnj #f¤jhÇÂ ¤uhÏ J®¡nf. II 5 II
ek¢r©onf r©lnjh®¤j©läyh
[K¤f©ojh f©lyhnrõ-r¤nuh: I
¤tnkfh fâ®-É¡d-[ªnjhA-A®¤ß
ekÞnj #f¤jhÇÂ ¤uhÏ J®¡nf. II 6 II
¤tnkfh [jhuhâjh [¤athâÅ-
mndfh»yh ¡nuhjdh ¡nuhjÃZlh I
ïlh ã§fyh ¤t« [&õ&«dh r ehO
ekÞnj #f¤jhÇÂ ¤uhÏ J®¡nf. II 7 II
II 1 II enkh njÉ J®¡nf ánt Õkehnj
[jh-[®t̤â-¥ujh¤U-Þt%ng I
Éòâ: [jh« fhyuh¤Ç-Þt%ng
ekÞnj #f¤jhÇÂ ¤uhÏ J®¡nf. II 8 II
II 2 II ruzkÌ [&uhzh« ̤j ɤahjuhzh«
KÅ-jD#-tuhzh« ›ahâã: Õojhdh« I
ªUgâ-¡UA-fjhdh« jÞíãÞ-¤uhÌjhdh«
¤tkÌ ruznkfh njÉ J®¡nf ¥uèj. II 9 II
154
$ J®fh - [¥j - ¢nyhÑ
X« mÞa $ J®¡fh-[¥j¢nyhÑ-Þnjh¤u-
kAhkª¤uÞa, ehuhaz UÎ: mDZLghÔÅ rªjh«Ì,
$kAhfhç-kAhyºÛ-kAh [uÞt¤nah njtjh: $
#fj«gh-¥ß¤a®¤nj ghnl ÉÃnahf:
{PhÅdhkã nrjh«Ì njå gftÔ Ï [h I
gyhjh¡UZa nkhAha kAhkhah ¥ua¢râ II 1 II
J®¡nf Þ«Ujh AuÌ Õâ-knrõ#ªnjh:I
ÞtÞij: Þ«Ujh kâ-kÔt Rgh« jjhÌ
jhǤ®a-J:¡f gaAhÇ fh ¤tj‹ah
[®nthgfhu fuzha [jh®¤uá¤jh II 2 II
[®t k§fy-kh§fšna ánt [®th®¤j [hânf I
ru©na ¤®a«gnf bfsÇ ehuha enkhsÞJnj II 3 II
ruzhfj-Ôdh®¤j-gǤuhz-guhanz I
[®tÞah®¤â-Anu njÉ ehuha enkhsÞJnj II 4 II
[®tÞt%ng [®ntr [®tr¡â-[k‹Énj I
gna¥aÞ-¤uhÏ neh njÉ J®¡nf njÉ enkhsÞJnj
II 5 II
nuhfhdnrõh‹ mgA«Ì JZlh I
UZlhJ fhkh‹ [fyhdÕZlh‹
¤thkh¢Çjhdh« e Égªeuhzh«
¤thkh¢Çjh àah¢uajh« ¥uahªâ II 6 II
[®t-ghjh-¥urkd« ¤iunyh¡aÞah»ny¢tÇ
Vtnkt ¤tah fh®a-kÞk¤-itÇ-Éehrd«. II 7 II
155
$ J®fh ftr«
ÞUQ njÉ ¥utºahÄ ftr« [®t̤âj« I
go¤th ghlƤth r enuh K¢naj [§flh¤ II
m{Ph¤th ftr« njÉ J®fhkª¤u« r nah #ng¤ I
[ eh¥nehâ gy« jÞa guŠr euf« ›un#¤ II
ckhnjå Ìu: ghJ yyhnl []yjhÇÙ I
rB&Î nfrß ghJ T®bzs r¤tu thÌÚII
[&fªjh ehÌnf ghJ tje« [®tjhÇÙ I
ÍàthŠr r©ofh njå ¡ßth« b[sg¤Çfh jjh II
mn[hf thÌÚ nrnjh ¤bts ghA] t{ujhÇÙ I
àUja« yÈjh njä cju« Ì«AthÏÚ II
fo« gftÔ njå ¤thñ% ɪ¤athÌÚ I
kAhgyhr #§nf ¤nt ghbjs ójythÌÚ II
Vt« ÞâjhÌ njÉ ¤t« ¤iunyh¡na uBzh¤Äfh I
uB kh« [® tfh¤nuõ& J®nf njÉ enkhÞJ nj II
njå öj [«thj«
ah njå [®tónjõ& ÉZQkhnaâ r¥âjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& nrjnd¤aãÔanj
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& ò¤â%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
156
ah njå [®tónjõ& äuh%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& B&jh%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& ¢rhah%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& r¡â%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& ¤UZzh%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& Bhªâ%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& #hâ%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& y{#h%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& rhªâ%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& ¢u¤jh%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& fhªâ%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
157
ah njå [®tónjõ& yºÛ%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& ›U¤â%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& Þ«Uâ%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& jah%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& JZo%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& kh¤U%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
ah njå [®tónjõ& ¥uhªâ%ngz [«Þâjh
ekÞjÞia ekÞjÞia ekÞjÞia enkh ek:
[¥jrÔÞnjh¤âu«
f£f« r¡u fnjõ&-rhg-gÇfh‹ Ny« òR©O« áu:
r§f« [ªjjÔ« fiuÞ-¤Çeadh« [®th§f óõh›Ujh«
I ah« AªJ« kJiflbgs #y# óÞ-Jõlht [&¥nj
Abus Úyh¢k-¤íâ-khÞa-ghj-jrfh« n[nt
kAhfhÈfh«.II
mBÞu¡ guR« fnjõ&FÈr« g¤k« jD: F©ofh«
j©l« r¡âkÌŠr r®k #y#« f©lh« [&uhgh#d« I
Ny« ghr[&j®rnd r jj Ô« AÞij: ¥uthy¥ugh«
158 159

n[nt b[sÇg-k®âÜ-ÄA kAhyºÛ« [nuh#- mâ ÔeÄk« gÇghya kh«

Þâjh«.II gt [§fu njÌf nk [uz«

f©lhNy-AyhÅ r§f-K[n[ r¡u« jD: #fÔkÉJ« fÈjh¡Ujnah

[haf« AÞjh¥i#®-jjÔ« fdhªj-Éy[¢-Ójh«R- Éruªâ kAh ka[Þ ryj:
Jša-¥ugh« I bfsß-njA[K¤gth« ¤Ç#fjh- mÏkh«[&Çth¤u ÉghÌ ònuh
khjhuójh« kAhó®th-k¤u [uÞtÔ-kDgn# R«ghâ- gt [§fu njÌf nk [uz«
ij¤ah®¤âÜ« II
FUò§ft ò§ft nffe nj
[kjhkajh« e Ï nfhã [&Ô:
njhlfhZlf«
[uzhfj t¤[y j¤tÃnj
Éâjh»y [hÞ¤u [&jh #ynj gt [§fu njÌf nk [uz«
kÏnjhgÃõ¤ fâjh®¤j Ãnj
àUjna fyna Éky« ruz« Éâjh e kah É[ijffyh
gt [§fu njÌf nk [uz«. e r »Šáj fhŠrekÞâ Fnuh
¤Ujnkt ÉnjÏ ¡Ugh« [A#h«
fUzh tUzhya ghya kh« gt [§fu njÌf nk [uz«
ght[hfu J:¡f Éöe àUj«
uájh»y j®[e j¤tÉj«
gt [§fu njÌf nk [uz« F®tmZlf«

gtjh #ejh [&»jh gÉjh [ßu« [&%g« jjh th fs¤u«

Ã#nghj Érhuz rhUknj
fynaÞtu ét ÉntfÉj«
gt [§fu njÌf nk [uz«
gt Vt gthÃâ nk Ãjuh«
[k#haj nrjÌ bfsJ»jh
kk thua nkhA kAh #yâ«
gt [§fu njÌf nk [uz«
a[Þ rhU á¤u« je« nkU Jša«
Fnuhu§¡Çg¤nk keÞnrª e y¡e«
jj:»« jj:»« jj:»« jj:»«
fs¤u« je« ò¤ubgs¤uhâ [®t«
¡UA« ghªjth: [®t nkj¤â #hj«
Fnuhu§¡Ç g¤nk keÞnrª e y¡e«
jj:»« jj:»« jj:»« jj:»«

[&¡Unjsâ¡Unj gA&jh gtnjh õl§fhâ ntnjh Knf [hÞ¤uɤah

gÉjh gjj®[e yhy[jh fɤthâ f¤a« [&g¤a« fnuhâ
160
Fnuhu§¡Ç g¤nk keÞnrª e y¡e«
jj:»« jj:»« jj:»« jj:»«
Énjn[õ& khªa: Þtnjn[õ& jªa:
[jhrhu ›U¤njõ& k¤njh e rhªa:
Fnuhu§¡Ç g¤nk keÞnrª e y¡e«
jj:»« jj:»« jj:»« jj:»«
Bkhk©lny óg óghy ›Uªij:
[jh n[Éj« aÞa ghjhuɪj«
Fnuhu§¡Ç g¤nk keÞnrª e y¡e«
jj:»« jj:»« jj:»« jj:»«
an[h nk fj« âB& jhe¥ujhgh¤
#f¤ tÞJ [®t« fnu a¤¥u[hjh¤
Fnuhu§¡Ç g¤nk keÞnrª e y¡e«
jj:»« jj:»« jj:»« jj:»«
e nghnf e nahnf e th thÍuhb#s
e fhªjhKnf iet ɤnjõ& á¤j«
Fnuhu§¡Ç g¤nk keÞnrª e y¡e«
jj:»« jj:»« jj:»« jj:»«
mu©na e th ÞtÞa nfnA e fh®na
e njnA kneh t®¤jnj nk ¤te®¡na
Fnuhu§¡Ç g¤nk keÞnrª e y¡e«
jj:»« jj:»« jj:»« jj:»«
me®¡ah u¤ehà K¡jhà [«a¡
[khȧ»jh fhÄÚ ahÄõ&
Fnuhu§¡Ç g¤nk keÞnrª e y¡e«
jj:»« jj:»« jj:»« jj:»«
161
FnuhuZlf« a: gnl¤ ò©anjë
aâ® ófâ® ¥uàkrhß r nfë
yng¤ thŠ¢ájh®¤j« gj« ¥uàk[«{P«
FnuhU¡j th¡na kneh aÞa y¡e«.
$ɤahghyh ¤Çòu[&ªjß-kª¤u:
mÞa $ $ɤahghyh ¤Çòu[&ªjß kAhkª¤uÞa I
jøzh_®¤â UÎ: I fha¤ß¢rªj: ghyh¤Çòu-[&ªjß
njtjh II
I«-Õ#« I b[s:-r¡â: I ¡ä«-Ñyf« II $ghyh-
¤Çòu[&ªjß-¥u[hj ̤¤a®¤nj #ng ÉÃnahf:II
I«-¡ä«-b[s:-I«-¡ä«-b[s: v‹W fuªah[K«
m§fÃah[K« - ó®¥òtÞ[&nuhÄâ â¡gªj: I ¤ahd«II
mUz»uz#hiy-uŠájhrhtfhrh
ɤUj-#ggOfh-òÞjfhÕâAÞjhI
ïjufutuh£ah òày-fàyhu-Þ«Þjh
Ãt[J àUâ ghyh äa fšahzÓyhII
y«-ï¤ahâ gŠrói#
ghyhkªâu«
X« I« ¡ä« b[s:
b[s ¡ä« I« II
àUjahâ ªah[: I
ó®¥ò tÞtnuhÄâ â¡ Énkhf:
¤ahd« - y« ï¤ahâ gŠró#h
162
$ kAhfzgâ kª¤u:
mÞa$ kAhfzgâ kAhkª¤uÞa fzf uø:
(âU¤) fha¤ß rªj: kAh fzgâ® njtjh
¡yh« Õ#« I ¡ä« r¡â: I ¡ÿ« Ñyf« II $kAh
fzgâ-¥u[hj-̤ja®¤nj #ng ÉÃnahf: II
¡yh«-¡ä«-¡ÿ«-¡iy«-¡bys«-¡y:
ïâfuªah[:I àUjahâ ªah[¢r II ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ
â¡gªj:I ¤ahd« II
Õ#hóu - fnjB&-fh®KfU#h-r¡uh¥#-ghnrh¤gy
- ›ßàa¡u - ÞtÉõhz - u¤dfyr - ¥nu¤a¤
fuh«nghUA: I ¤nanah tšygah [g¤kfuah
¢ÈZlh{ty¤ - óõah, É¢nth¤g¤â-Ég¤â-
Þ«Þââfnuh É¡ndr ïZlh®¤jj II
y«-ï¤ahâ gŠró#h II
kª¤u:II X«-$«-àß«-¡È«-¡bys«-f«-
fzgjna, tutuj [®t#d« nk trkhda ÞthAh:
àUjahâ ªah[ I â¡Énkhf I
¤ahd« - y« I òd: ó#h II
$ [&¥uàk©a gŠrjrhBß kª¤u:
mÞa$ [&¥uàk©a gŠrjrhBß kAhkª¤uÞa
- ¥uàkh Uø:I fha¤ß¢rªj:I $ [&¥uàk©nah
njtjhII
X«-$«-àß«-¡ä« ïâ Õ#« I rutzgt ïâ r¡â:I
I«-<«-e«-y«-bys: ïâ Ñyf«I $
[&¥uàk©a¥u[hj ̤¤a®¤nj #ng ÉÃnahf:II
163
(i) X«-$«-àß«-¡ä« (ii) I«-<«-e«-y«-b[s:
(iii) rutzgt (iv) X«-$«-àß«-¡ä« (v) I«-<«-e«-
y«-b[s: (vi) rutzgt ïâ fuªah[: I m§fªah[¢r:II
ó®gòtÞ[&tnuhÄâ â¡gªj:
¤ahd« - [&ªöuhUz ĪJ-g¤k-#aãZ-õ£ã®
- Kif® - ghÌj«, fhU©ah«Uj - óu=[&ªjujiu®¥
ghªj« ¤Éõšnyhrid: I ã¥uhz« tuk¥#-í¡-kkga«
r¡â¤ta« fh®Kf«, f£f« r®k-¥Uõ¤f-k§Fr-fnj
tšär-ÛnB àUâII
y« - ï¤ahâ gŠró#h II
kª¤u :I X«-$«-àß«-¡ä«, I«-<«-e«-y«-b[s:
rutzgtII
àUjahâ ªah[:II ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡Énkhf,
: ¤ahd«
y« ï¤ahâ òd: ó#h
[]®a ekÞfhu kª¤u:
mÞa $ []®aekÞfhu kAh kª¤uÞaI mfÞ¤nah
gfthd Uø:I mDZL¥ rªj: []®a ehuhanzh njtjhII
àuh«-Õ#«I àß« -r¡â:I à%« Ñyf«I $
[&®aehuhaz-¥u[hj-̤¤a®¤nj ekÞfhnu
ÉÃnahf:III
àuh« - àß« - à%« - àiu« - Abus«-àu: ïâ
fuªah[:I àUjahâ ªah[¢rII
ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡gªj: ¤ahd« II
164
[]®a« [&ªjunyhfehj-k«Uj« ntjhªj[hu«
át« {Phd« ¥uàkka« [&nurkky« nyhiff-á¤j«
Þta« I 瘝uhâ¤a-euhâg« [&uFU« ¤iunyh¡a-
Nlhk« ¥uàkh-ÉZQ-átÞt%g-àUja« tªnj
[jh ghÞfu«.II
y« - ï¤ahâ gŠró#hII
ekÞfhu: II$ kAhfzgjna ek:I Ĥuha ek:I utna
ek:I []®aha ek:I ghdnt ek:I ffha ek:I óZnz ek:I
Ïu©f®¥gha ek:I kßrna ek:I Mâ¤aha ek:I [ɤnu ek:
Im®¡fha ek:I ghÞfuha ek:I
Ĥu-uÉ¥ah« ek:I []®aghD¥ah« ek:I ff-
óõ¥ah« ek:I Ïu©af®¥g-kßá¥ah« ek:IMâ¤a-
[ɤU¥ah« ek:I m®¡f ghÞfuh¥ah« ek:II
Ĥu-uÉ-[]®a-ghD¥nah ek: Iff-óõ-
Ïu©af®¥g-kßá¥nah ek:I Mâ¤a-[ɤu®¡f -
ghÞfnu¥nah ek:II
Ĥu-uÉ-[]®a-ghD-ff-óõ¥nah ek:I
Ïu©af®¥g-kߢ- ahâ¤a-[ɤu®¡f-ghÞfnu¥nah
ek:II
Ĥu-uÉ-[]®a-ghD-ff-óõ-Ïu©af®¥g-
kߢ ahâ¤a-[ɤ-u®¡f-ghÞfnu¥nah ek:II
Mâ¤aha ek:I n[hkha ek:I m§fhufha ek:I òjha
ek:I ¥UAÞgjna ek:I R¡uha ek:I rid¢ruha ek:I uhAnt
ek:I nfjnt ek:II
$ [h«g[jhátha ek:
$ FU¥nah ek:
165
àUjahâªah[:
ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡Énkhf: ¤ahd«
y« ï¤ahâ g‡Pró#h
[k®¥g©«
$ []®aehuhaz kª¤u
m¤a $ $[]®aehuhaz-kAhkª¤uÞa I
Ïu©aÞög UÎ:I ¤ÇZL¥ rªj:I [®a ehuhazh
njtjhII
X« ¡UÂÇâ Õ#« IMâ¤nahÄâ r¡â:I []®a ïâ
Ñyf« I$ []®aehuhaz-¥u[hj - ̤¤a®¤nj #ng
ÉÃnahf:II
(i) X« []®aha (ii) ¡UÂÞnjn#h_®¤jnaI
(iii)[]®a Mâ¤nah« tujha (iv) X« A«[ha (v) ¡UÂ:
rhªjha (vi) [®a Mânah« f®k [hønz
ïâ fuªah[: I m§fªah[¢rII ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ
â¡gªj: ¤ahd«:
¤Éò#« g¤kAÞ jŠr tuj« kFlh‹Éj« I
¤ahna¤-âthfuªnjt« [®thÕZl-¥ujhaf«II
y«-ï¤ahâ gŠró#hII
kª¤u: I X« ¡UÂ: []®a Mâ¤nah«II
àUjahâ ªah[:I ó®tÞ[&tnuhÄâ â¡Énkhj:II
¤ahd«II y« ï¤ahâ òd: ó#hII [k®¥gz«II
166 167

$ehuhaz mZlhBß kª¤u: X« Mr¡uha I X« Ér¡uha I X« [&r¡uha I X« Ôr¡uha I

X« [¢r¡uha I X« {thyh r¡uha I ïâ fuªah[: I
mÞa $ ehuhaz mZlhBß kAhkª¤uÞa [h¤a m§fªah[¢r II ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡gªj:I
euhuhaz UÎ:I njå fha¤ß¢rªj:I $kª ehuhanzh
njtjh II
¤ahd«
X« Õ#«I ehuhazha r¡â:I ek: Ñyf« I $kªehuhaz
¥ß¤a®¤nj #ng ÉÃnahf:II r§fŠ r¡uŠr rhg« guRkÌ-Äõ&«
Nyghrh§Frh¡Ü‹
(i) X« (ii) ek: (iii) ehuhazha (iv) X« (v) ek: (vi) ã¥uhz« t{unfbls AyK[yfjh-
ehuhazha - ïâ fuªah[:II m§fªah[¢r II Fªj-k¤í¡uj«Zlu« I
{thyhnfr« ¤Çne¤u« {tyjdyÃg«
ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡gªj: II ¤ahd« II Ahu-nfu-óõ«
m®¡bfsfhg« »ßlh‹Éj-kfuy[¤-F©ly« ¤ahna¤ õ£nfhz[«Þj« [fyÇò#d-
Ô¥âuh#¤, nfôu« bfsÞJghgh rgyUáuAhu« ¥uhz[«Ahu-r¡u« II
[Õjh«ghŠr: ehehu¤dh«R - ã‹dhguz- y« - ï¤ahâ gŠró#h II
rjí#«$juh¢ÈZl - gh®¢t«, tªnj njh: [¡j-
r¡uh«òUA - ju - fj« É¢t - tª¤a« KFªj« II kª¤u: X« ¡ä« ¡UZzha nfhɪjha nfhÕ#d
tšygha guha gukòUõha gukh¤knd guf®k kª¤u aª¤u
y« - ï¤ahâ gŠró#hII kª¤u: X« enkh ehuhazhaII xsõj mÞ¤u rÞ¤uh [«Au, [«Au, «U¤nah®
àUjahâªah[I ¤ahd« nkhra nkhra, X« enkh gftnj kAh - [&j®rdha
Ô¥¤nu, {thyh gßjha, [®tâ¡nBhgzfuha A&« g£
â¡Énkhf - gŠrói# ¥uàknz guŠ{nahânõ ÞthAh II

$[&j®rd kAhkª¤u: àUjahâ ªah[: II ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ

â¡Énkhf: II ¤ahd« II
mÞa $ $[&j®rd kAhkª¤uÞa mÏ®ò¤¤‹nah UÎ:
mDZL¥ rªj: $[&j®rd-kAhÉZQ® njtjhI y« -ï¤ahâ gŠró#h II

u« - Õ#« I A&« - r¡â: I g£ - Ñyf« I $[&j®rd ¥u[hj [&j®rdhha ɤknA {thyh-r¡uha ÔkÏ I jªe¢
̤¤a®¤nj #ng ÉÃnahf:II r¡u: I ¥unrhjah¤II [k®¥gz«.
168
$ átgŠrhBß kAhkª¤u:
mÞa $átgŠrhBß kAhkª¤uÞa thknjt UÎ:
I g§¡Ô¢rªj: I [h«g gunk¢tnuh njtjh: X« Õ#« I e«-
r¡â: I k«- Ñyf« II $ [h«g-gunkÞtu ¥u[hj
̤¤a®¤nj #ng ÉÃnahf: II
X«-e«-k«-á«-th«- a«-ïâ fuªah[: II m§f
ªah[¢rII
ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡gªj: II ¤ahd« II
rhªj« g¤kh[dÞj« - ráju - kFl« gŠrt¡¤u«
¤Çnz¤u«, Ny« t{uŠr-f£f« guRkgaj« jBghnf
tAªj« I ehf« ghrŠr f©lh« ¥uyaA&jtA«
[h§Fr« thkghnf ehdhy§fhuí¡j« Þgofk - Ãg«
gh®tÔr« ekhÄ II
y« ï¤ahâ gŠró#h II kª¤u : X« ek: átha II
àUjahâ ªah[:II ó®tÞ[&tnuhÄâ â¡Énkhf: II
¤ahd« II y« ï¤ahâ òd: ó#h II
[k®¥gz« II Fàahâ + kÆ Þâuh II
M¤kh ¤t« »Ç#h kâ: [Aruh: ¥uhzh: rßu§
¡UA« ó#h nj Éõnahg - nghf-urdh äuh [khâ -
Þââ: I [Šrhu: gjnah: ¥ujøzÉâ: Þnjh¤uhÂ
[®th »nuh a¤a¤ f®k fnuhÄ j¤j j»y« r«ngh
jthuhjd«.II
169
$ r¡â gŠrhBß kª¤u:
mÞa $ r¡âgŠrhBß - kAhkª¤uÞa thknjt UÎ : I
mDZL¥ I rªj: $ [h«g[jhánth njtjh: II àuh« Õ#«
, àß« r¡â:, à%« Ñyf« $ [h«g[jhát ¥ß¤a®¤nj
#ng ÉÃnahf:II
X« àuh«-X« àß« - X« à%« - X« àiu« -X«
àbus« - X« àu: ïâ fuªah[:II m§fªah[¢r II
ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡gªj: II ¤ahd« II
_ny fšg¤UkÞa ¤UjfdfÃg« rhU-g¤kh[dÞj«,
thkh§fh%lbfsß-ÃãlFrguhnghf-fhnlhgTl« I
ehdhy§fhu-fhªj« tu-guR-«UfhÕâ-AÞj«
¤Çnz¤u«, tªnj ghnyªJ bksÈ« f#tjd-
FAh¢ÈZl-gh®¢t« knAr«
y« ï¤ahâ gŠró#h II kª¤u: X« àß« ek: átha II
ó®¥òtÞ[]tnuhÄâ â¡Énkhf: II ¤ahd« II gŠró#h II
[k®¥gz« II
$ FUjhuf gŠrhBß - kª¤u:
mÞa $ FUjhuf-gŠrhBß-kAhkª¤uÞa gfth‹
[jhát UÎ: I Éuh£ rªj:I $ FUgukh¤kh njtjh II
A« Õ#« [: r¡â: n[hA« Ñyf« X« $ FU gukh¤k -
¥u[hj-̤¤a®¤nj #ng ÉÃnahf: II
X« A«[h« - X« A«è« - X« A«[]« - X« A«i[«
- X« A«b[s« - X« A«[: ïâ fuªah[: II
m§fªah[¢r II ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡gªj: II ¤ahd« II
170
C®¤th«dha-Fnuh: - gj« ¤Çòtbes§fhuh¡a-
Ì«Ah[d« ̤jhrhu-[kÞj-ntjgoj« õ£r¡u-
[ŠrhÇz« I m¤itj Þòuj¡Å - nkf - kky« ó®z -
¥ugh-nrhãj« rhªj« $ FUghJfh« g#kd¢irj‹a-
rª¤nuhja« I
y« - ï¤ahâ gŠró#h II
kª¤u: X« X§fhuha ek: átha I X« efhuha ek: átha I
X« kfhuha ek: átha I X« áfhuha ek: átha : I X«
tfhuha ek: átha I X« afhuha ek: átha I X« ek: $
FUnjtha, gukòUõha, [®tnjtjh - tÓfuha,
[®thÇZl-Éehrha, [®tJ®kª¤u¢ nrjdha,
¤iunyh¡a« trkhdha ÞthAh II
àUjahâ ªah[: I ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡ Énkhf: II
¤ahd« II y« ï¤ahâ gŠró#h I [k®¥gz« II
$ r©O ethBß - kª¤u:
mÞa $ r©O-ethBß - kAhkª¤uÞa I kh®¡f©nla
Uê: I #fÔ¢rªj: I J®fh - yºÛ - [uÞtÔ njtjh II
àuh« Õ#« àß« r¡â:, à%« Ñyf« II J®fh - yºÛ -
[uÞtÔ- ¥u[hj - ̤¤a®nj #ng ÉÃnahf: II
àuh« - àß« - à%« - àiu« - àbus« -àu: ïâ
fuªah[: I m§f - ªah[¢r II ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ
â¡gªj: II ¤ahd« II
khj® - nk kJiflg¡Å kÏõ - ¥uhzhgAhnuh¤ank
nAyh - îÄj - ö«unyhrdtnj nA
r©lK©lh®¤âÅ I Ãnrê¡Uj - u¡jÕ#jDn# äna
171
ÃR«gh gnA R«g¤t«ÌÅ [«AuhR JÇj« J®¡nf ekÞ
njs«ãnf II
y« ï¤ahâ gŠró#h II
kª¤u : II X« I« àß« ¡ä« rhK©lhia É¢nr II
ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡Énkhf: II ¤ahd« II
gŠró#h - [k®gz«
$ kAhyºÛ kª¤u:
mÞa $ kAhyºÛ-kAhkª¤uÞa ¥UAÞgâ UÎ:
mDZL¥ rªj: $ kAhyºÛ: njtjh II
$« Õ#«, àß« r¡â:, I« Ñyf« II $ kAhyºÛ - ¥u[hj
̤¤a®¤nj #ng ÉÃnahf: II
(1) X«-$«-àß«-I«-{Phdha (2) kAhyº«ia-
I¢t®aha (3) fkyjhÇ©ia-r¡¤ia (4)
ÌàkthÏ‹ia-gyha (5) ÞthAh - nj#n[ (6) X«-
$«-ÞthAh å®aha II ïâ fuªah[: II m§fªah[¢r II
ó®¥òtÞ[&nuhÄâ â¡gªj: II ¤ahd« II
mUzfky[«Þjh j¤u#: òŠ#t®zh
fufky¤UnjZlhsÕâ-í¡kh«ò#h r I
kÂkFl-Éá¤uhfšg-#hnjh{{tyh§Ñ
gtJ òtd-khjh [ªjj: $: ¢Çia e: II
y« ï¤ahâ gŠró#h II
kª¤u: II X«-$«-àß«-I«-kAhyº«ia
fkyjhÇ©ia ÌàkthÏ‹ia ÞthAh II
172 173

àUjahâ ªah[: ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡ Énkhf: II $nkjh-jøzh_®¤â kAhkª¤u:

¤ahd« II
mÞa $nkjh-jøzh_®¤â kAhkª¤uÞa Rf¥uàk
UÎ: I fha¤ß ¢rªj: I nkjh jøzh_®¤â® njtjh II
$ b[sgh¡aɤah gŠrjrhBß

mÞa $ b[sgh¡a ɤah gŠrjrhBß kAhkª¤uÞa nkjh Õ#« I ¥u{Ph r¡â: I ÞthAh Ñyf« I nkjh
Mdªjigut UÎ: I fha¤ß¢rªj: I b[sgh¡aɤah jøzh_®¤â ¥u[hj - ̤¤a®¤nj #ng ÉÃnahf: II
gŠrjrhB®aâZlh¤ß yÈjhkAh¤Çòu[&ªjß
guhg£lhÇfh njtjh II X« I ek: I gftnj I jBzh_®¤jna I kàa« nkjh«
¥u{Ph« I ¥ua¢r ÞthAh I ïâ fuªah[: m§fªah[¢r I
I« f V < y àß« - Õ#« I b[s: - [fyàß« - r¡â: I
¡ä« - A[fAyàß« Ñyf«I $ yÈjh kAh-¤Çòu-
ó®¥òtÞ[&tnuÄâ â¡gªj: I ¤ahd« I
[&ªjß-¥u[hj ̤¤a®¤nj #ng ÉÃnahf: II

(1) I« - f V< yàß« (2) ¡ä« - A[fAyàß« (3) b[s: gÞk›ahgh©Luh§f: rá-rfyjnuh {Phd-
[fyàß« (4)I«-f V < yàß« (5) ¡ä« - A[fAyàß« K¤uhB khyh-åzh-òÞij®-Éuh#¤ fufkyjnuh
(6) b[s: [fyàß« nahf-g£lã-uhk: I ›ah¡ahÕnl Ãõ©nzh KÅtu-
Ãfiu: n[›akhd: ¥u[‹d: [›ahy: ¡U¤â-th[h:
ïâ fuªah[: II m§fªah[¢r II [jj - ktJ neh jøzh_®¤â-ßr:I
ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡gªj: II ¤ahd« II
y« ï¤ahâ gŠró#hI
mUzh«fUzhju§»jhì« ¤Ujghrh§Fr òZg-
ghz rhgh« I mÂkhâãuh›Ujh« kôif-uAĤnat kª¤u: I X« enkh gftnj jøzh_®¤jna kàa« nkjh«
Éghtna gthÜ« II ¥u{Ph« ¥ua¢r ÞthAh I

y« ï¤ahâ gŠró#h II
àUjahâ ªah[; I
«ª¤u : II X«-I«-àß«-$« I I«-f V < yàß« I ¡ä«-
A[fAyàß«, b[s: [fyàß« I ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡Énkhf: I ¤ahd« II
àUjahâ ªah[: II ó®¥òtÞ[&nuhÄâ â¡Énkhf: II
¤ahd« II y« ï¤ahâ òd: ó#h II [k®¥gz«. y« ï¤ahâ gŠró#h I [k®¥gz«.II
174
gukA«[ (kAhth¡a) kAhkª¤u:
mÞa $ gukA«[ (kAhth¡a) kAhkª¤uÞa A«[UÎ:
m›a¡j - fha¤ß¢rªj:, gukA«n[h njtjhII
A« - Õ#«, [: r¡â:, n[hA« - Ñyf« I kk $gukA«[
- ¥ß¤a®¤nj kAhth¡a - #ng ÉÃnahf:II
(1) [¤a« {Phdkdªj« ¥uàk (2) äahdªnjh ¥uàk (3)
äahdªjka« ¥uàk (4) nah it ókh (5) nah it
ókhâgâ: (6) Vfnkth¤ÉÔa« ¥uàk I
ïâ fuªah[: I m§fªah[¢r II
ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡gªj: II ¤ahd« II
äahdªj« guk[&fj« nfty« {Phd_®¤â«
¤tª¤thÔj« ffd [¤Ur« j¤tkÞahâyºa« I
Vf« äa« Éky kky« [®tÔ [høój«
ghthÔj« ¤ÇFzuÏj« [¤FU« j« ekhÄ II
y« ï¤ahâ gŠró#h I
«ª¤u: II X« ¥u{Phd« ¥uàk I X« mA« ¥uàkhÞÄ I
X« j¤ ¤tkÌ I X« makh¤kh ¥uàk II
ó®¥òtÞ[&tnuhÄâ â¡Énkhf: II ¤ahd« II
gŠró#h II [k®¥gz«. II
175
FUk©lyh®¢rd«
X« ehuhaz« g¤kòt« tÌZl« r¡âŠr j¤ò¤u
guhruŠr I
›ah[« Rf« bfslgj« kAhªj« nfhɪj nahѪ¤u-
kjhÞa áZa« II
$r§fuhrh®a kjhÞa g¤kghjŠr AÞjh kyfŠr
áZa«I
j« njhlf« th®¤âffhu-k‹ah-dÞk¤F%‹ [ªjj
khenjhsÞÄ II
¢UâÞ«Uâòuhzhdh khya« fUzhya«I
ekhÄ gft¤ghjr§fu« nyhf r§fu« II
r§fu« r§fuhrh®a« nfrt« ghjuhaz« I
[]¤u ghZa¡Ubjs tªnj gftªbjs òd: gd: II
<¢tnuh FUuh¤nkâ _®¤ângj-Égh»ndI
›nahkt¤ ›ah¥j njAha jøzh_®¤jna ek: II
FUtªjd«
m{Phd âkuhªjÞa {PhdhŠ#d ryhfahI
rB&U‹ÛÈj« nad jÞik $ Funt ek: II(1)II
¥uàkhdªj« guk[&fj« nfty« {Phd _®¤Ô«
¤tª¤thÔj« ffd [¤Ur«j¤tkÞahâ yºa« I
Vf« äa« Ékykry« [®tÔ [høój«
ghthÔj« ¤Çfz uÏj« [¤FU« j« ekhÄ II(2)II
ekÞnj ehj gft‹ átha FU%ãnzI
ɤahtjhu [«Ì¤¤ia Þå¡Ujhndf É¡uA II(3)II
176 mDgªj«-2
mKfhdªjehjha kk $ Funt ek: I
g#nfhɪj«
mKfhdªjehjha Funt gukha nk I
mKfhdªjehjha Funt gunkZond II(4)II (1) ¤thjr kŠ#Çfh

aâj« $ FUÞnjh¤u« Þt-Þt%nghg yBz« I Én tf k ‰ wt nd n fh ɪ ji d tÊ gL ,

nfhɪjid tÊgL, nfhɪjid tÊgL. kuz fhy«
ghgy - ghthD [hnuzknkj«Ï-ÉnrZoj« I beU§»a bghGJ ‘L¡UŠ funz’ngh‹w Éahfuz
kh¤U th¤[ša - [¤Ur« ¤›ah njå ÉÔajh« II jhJghl« c‹id xUfhY« fh¥g‰wnt fh¥gh‰whJ.

r«ó®z« É nt fk ‰w tn d b g hU Ÿ tu nt © L « v‹ w
nguhiria xʤJÉL. kdâš nguhirÆšyhj ešy
ò¤âia ehL. cd¡F cǤjhd fUk¤jhš vªj¥
bghUis mil»whnah mjdhš á¤j¤ij ï‹òw¢
brŒthahf.

bg©fË‹ e»šfisí« eh㥠ãunjr¤ijí«

gh®¤J kâka§» Mntr¤ijailahnj. ïit khÄr«
bfhG¥ò M»at‰¿‹ ntWg£l cUt§fns v‹W
mo¡fo kdâš v©Â¡ bfhŸ.

jhkiu ïiyÆ‹ nkYŸs Ú®¤âtiy Äfî«

rŠrykhdJ. mJ nghynt thœî« mârÆ¡f¤ j¡f
tifÆš r Šryk hdJ. cy f« KGJ« nehahY«
mf§fhu¤jhY« Õo¡f¥g£lbj‹W« cz®thahf.

bghUŸ <£Ltâš eh£l« cŸstdhÆU¡F«

t i u jh ‹ c‹id m © o at ®f Ÿ
g‰Wilat®fshÆU¥g®. mj‹ã‹ _¥gilªj clÈš
thœªjhš å£oš vtU« xU th®¤ij Tl¡ nf£f
kh£lh®fŸ.

vJtiu _¢R¡fh‰W clÈš csnjh mJtiu

å£oš c‹Dila nBk¤ij ÉrhÇ¥gh®fŸ. mªj
178
_¢R¡ fh‰W¥ nghŒ clš rhŒªJ É£lhš kidÉí«
m›îliy¡ f©L mŠRthŸ.
bghUis¥ bghUshf¡ fUjhkš J‹g« v‹W
v¥bghGJ« v©Qthahf. mâš á¿jsî« ï‹g«
ïšiy v‹ gJ c©ik. b g hU i s ¢
nrÄ ¥gt®fS¡F¥ ãŸi sfË lÄ UªJ « T l ga«
V‰gL»‹wJ. ïJnt v§F« ïašghf cŸsJ.
FH ªi ja hd hš m ¥n gh J Éi sa h£ oš
g ‰W Ÿs td h» ‹ w h‹ . t hÈ gd hd hš m ¥n gh J
gUtk§ifaÇl« g‰WŸstdh»‹wh‹ ; »Htdhdhš
m¥nghJ ftiy¢ áªjidfËš g‰WŸstdh»‹wh‹
gu¥ãu«k¤âš g‰WŸst® vtU« ïšiy.
c‹ kidÉ ah®? c‹ kf‹ ah®? ïªj [«[hu«
Ä fî « Éá ¤ â uk hd J . Ú jh ‹ ah U i la t‹ ?
v§ » U ªJ t ªj hŒ ? mª j j¤ J t ¤ i j ï § F
v©Â¥gh®, j«Õ.
eš ny h® c wt hš g ‰¿ ‹ i k V‰ gL « .
g ‰¿ ‹ i k a hš k âk a¡ f« Ú §F « . k â k a ¡f «
Ú§»dhš khWglhj c©ik És§F«. khWglhj
c©ik És§»dhš mJnt ét‹ K¡â.
taJ flªjã‹ fhk Éfhu« VJ ? j© Ù ®
t‰¿a ã‹ Fs« VJ? bršt« mʪj ã‹ R‰w« VJ?
j¤Jt¤ij m¿ªj ã‹ [«[hu« VJ.?
bršt¤jhY« R‰w¤jhY« ïsikahY« f®t«
bfhŸshnj. fhy‹ mid¤ijí« xU ÃÄõ¤âš
179
bfh©LnghŒ ÉLth‹. kha kakhd ïijbašyh«
É£L ãu«k gj¤ij m¿ªJ mâš òFthahf.
gfY« ïuî«, khiyí« fhiyí«, FË®fhyK«
trªj fhyK«, Û©L« Û©L« tU»‹wd. fhy«
É i s ah L » wJ . M í Ÿ b r š » ‹ wJ . v ‹ w hY «
Mrhghr« ÉLtâšiy.
ó §b fh ¤ J ¥ ng h ‹ w ï ¥g ‹ Å u© L
Rn y h f§ fs hš x U Éa hf uz g © o jU ¡F ¥
gÇóuzkhd cgnjr« ɤijfËš óuz m¿î bg‰w
$r§fu gft¤ghjuhš T¿aUs¥g£lJ.
$ Mâ r§fu® cgnjr§fŸ
v¥go xËÆ‹ cjÉÆšyhkš xU bghUis xU
b gh GJ « g h®¡f ¥gL tâ š i y na h, m ¥go k d âš
M uh Œ¢ áÆ š y hk š vj d h Y « P hd «
mila¥gLtâšiy.
mŠPhd ¤ jhš njh‹ ¿a mi d ¤ J « Phd «
câ¤jîl‹ kiwªJ ngh»‹wJ.
f© z h o ngh ‹ w k d jh d J g Ç R¤ jk hd hš
mâš Phd« jhnd És§F«. Mifahš kdij¥
gÇR¤jkh¡Ftâš ftd« brY¤jnt©L«.
j‹d hnyh ãwuhnyh M¤ khit¡ bfhŸsî«
Ko ah J , j Ÿs î« K oa hJ . mJ î« v i j í«
b fh ŸS tJ Ä š i y , jŸ S tJ Ä š i y . ï J jh ‹
c©ikahd Phd«.
ntj§fËY« njtijfËlK« ciwí« c‹djkhd
ufáa« Phdnk. mJ jh‹ gÇR¤jkË¥gt‰WŸ jiy
áwªjJ.
180
áw ªj J « u fá ak hd J k hd P hd ¤ i j¤
j ‹ d l¡ fÄ š y hj tD ¡ F mË ¡f ¡ T l hJ .
i tu h¡ » a Ki la tD « FU É‹ f £l i s ¡F ¡
Ñœ ¥goªJ el¥gtDk hd Ó lD¡F¤ jh‹ mË ¡f
nt©L«.
ãw ¥ò , nj Œj š , _ ¥ò , rhî M»a
khWjšfËÅ‹W eh‹ ÉLg£lt‹ eh‹ cly‹W.
r ¥j« U á KjÈa ï ªâÇ a Éõa§fË š vd ¡F¥
g‰¿šiy. VbdÅš vd¡F ïªâÇa§fŸ ïšiy.
[«[hu« fdî ngh‹wJ. ÉU¥ò btW¥ò¡fŸ
ÃiwªjJ. mjDila fhy¤âš mJ c©iknghš
ãufhá¡»wJ. Mdhš Phd ÉÊ¥ò V‰g£lJ« kiwªJ
ngh»wJ.
ituh¡»a¤â‹ ga‹ Phd«. Phd¤â‹ ga‹
Éõa Rf§fis ehlhkš M¤khdªj¤ijaDgɤjš;
mjdhš ÉistJ guk rhªâ.
fdî kd¤â‹ f‰gid, f©l kWfz¤âš mJ
fhz¥glhkš nghtjhš mJ bghŒ.
j‹Dila áUZoÆš ïiwt‹ xU bghGJ«
ï u¡ fk ‰w td hf î« Úâ t GÉ at d h fî «
ïU¥gâšiy.
gfY«, ïuî« khiyí« fhiyí« gÅ¡fhyK«
ï s nt ʼn fh y K « âU « ã ¤ âU « ã t ªJ
bfh©oU¡»‹wd. ï›thW fhy« ÉisahL»wJ
t aJ f Ê » wJ . v‹ wh Y « f h‰ W¥ n gh š
Éahã¤âU¡F« Mirk£L« kÅjid ÉLtâšiy.
kâka§»atnd kuz rka« beU§»a bghGJ
ï y ¡ fz ¢ N¤ âu « c ‹ i d xU b gh GJ «
181
f h¥ gh ‰w hJ . M i fa hš n fh ɪ ji d ¢ nrÉ,
nfhɪjid¢ nrÉ, nfhɪjid¢ nrÉ.
vJtiu b gh U Ÿ nj L t âš xUt‹
g‰WŸstdhÆU¡»whndh mJtiu mtDila R‰w«
mtÅl« M i r i t¤ âU ¡F« . nehÆd hš c lš
js ®ª J ng hd ã ‹ ò m t‹ c ÆU lÅ U ª jh š
xUtU«mtDila rkh¢rhu¤ij ÉrhÇ¥gâšiy.
ril j Ç ¤ jt d h d h Y « , b k h £i la o¤ j
tdhdhY«, FLÄia¡ f¤jǤjtdhdhY«, fhɤ
JÂaªJ gythwhd ntõ« ó©ltdhdhY«,
kâk§»at‹ gh®¤jhY« gh®¡fhjtndah»wh‹. gy
ti f¥ g£ l nt õb k š y h « tÆ ‰W ¥ ãi H ¥ gh fn t
Ko»‹wJ.
vt d h š gf t¤ Ñi j á¿ js th tJ
go ¡f ¥g £l nj h, f §i f Ú ® x U J Ë ah tJ
gU f¥g£lnjh, KuhÇ ahd gfthDi la ói # xU
jlitahtJ brŒa¥g£lnjh mtD¡F ak gaÄšiy.
m§f« js®ªJ É£lJ. jiy eiu¤J É£lJ.
thŒ gš ïšyhjjhf M»É£lJ. »Ht‹ nfhiy
C‹¿¡ bfh©L el¡»wh‹. v‹whY« mtDila
khÄr ã©l¤ij Mir ÉlÉšiy.
FHªijahÆU¡F« bghGJ Éisah£oš g‰W,
bastd¤âš gUt¥ bg©Âl« g‰W, taJ K⮪j
bghGJ ftiy. gu¥ãu«k¤âl« g‰W¡ bfh©lt‹
vtDÄšiy.
ïwªjhš kWgo ãw¥ò. ãwªjhšk Wgo ïw¥ò.
kWgoí« xU jhŒ tƉ¿š Kl§Fjš fiu fhzhjJ«
fl¤j‰fÇaJkhd ï›thœ¡if flÈÅ‹W v‹id
fh¤jUS« gfthnd.
182 183

gf Y ¡ F¥ ã ‹ gf Y « ï uî ¡F ¥ ã‹ ï uî « , Ãiy¡nf‰w fUk§fis¢ brŒtjhš »il¡f¡ Toa

gB§fS«, khj§fS«, nfhilfhyK«, FË®fhyK« bghUis¡ bfh©L kdij rªnjhõ¥gL¤â¡bfhŸ.
tUlªnjhW« khwhkš tªJ bfh©oU¡»‹wd. å©
M i r fS « r § fš g§ fS « vt i d í« É £L ¥ b gh U Ÿ v ¥b gh GJ nk J‹g«
nghtjhÆšiy. ÉisÉ¥gbj‹gij kdâš it¤J¡ bfhŸ. mjdhš
á¿jsî Rf« Tl ïšiy v‹gJ c©ik. bg‰w
taJ flªjhš fhk¡»s®¢á v‹d M»wJ. Ú® ãŸisÆlÄUªJ§Tl, bghUŸ gil¤jt®fS¡F
t‰¿dhš Fs« v‹d M»wJ? bghUŸ mʪjhš ga« V‰gL»wJ. ï¥go¤jh‹ všyh ïl§fËY«
R‰ w« v ‹ d M » w J ? c © i k c z u¥ g£ lh š fhz¥gL»wJ.
[«[hu« v‹d M»wJ?
bghUŸ, R‰w«, bastd« KjÈat‰iw¥ g‰¿
ÞâßfË‹ e»šfisí« ehã¥unjr¤ijí« gh®¤J f® t« b fh Ÿs hn j. f hy « xU ÃÄõ¤âš
k â k a §f hn j. ï i t k hÄ r b f hG ¥ò . ï i tf Ÿ všyht‰iwí« bfh©L nghŒÉL«. kha kakhd
É fh ub k ‹ W mo ¡ fo v©Â kdâš ï›tid¤ijí« É£L ãu«kgj¤ij m¿ªJ bfh©L
bghU£gL¤jhkÈU. mjD£ òFthahf.
Ú ah®? eh‹ ah®? v§»UªJ tªnjh«? v‹ jhŒ fh k ¤ i j í« n fh g¤ i j í« n gu hi r i aí «
a h® ? jª i j a h® ? ï ¥g o¤ j‹Dila kâka¡f¤ijí« xʤJ mŠPhd¤âÅ‹W ÉLg£l
ãw ɤ ji sf i s e ‹ w hŒ É r h Ç ¤ J ¥ g h® ¤ J cdJ c©ik Þta%g¤ij¥gh®. M¤kPhdÄšyhj
ï i tb aš y h « fd î¡ b fh ¥g hd i t v d ¡ f © L _l®fŸ euf¤âš 圪J J‹g¤â‰FŸsh»wh®fŸ.
bfhŸ.
r ¤ Ub t‹ W« Ä ¤ âub d ‹W« ò¤âub d‹ W«
vJtiu _ ¢ R ¡ fh ‰W c lÈ š
Xo¡bfh©oU¡»wnjh mJtiu å£oš c‹Dila c wÉd b d ‹ W« nt‰Wi k i a¥ ghuhnj. ÉZQ
gj¤ij Ú ÉU«ãdhš ahÇl¤J« gifikí« e£ò«
ey ¤i j¥ g‰¿ nf£gh®fŸ. _ ¢ R¡ fh‰W¥ nghŒ
clY¡F mgha« V‰g£lhš kidÉ Tl m›îliy¡ ghuh£lhkš všnyhiuí« všyht‰iwí« rkkhf¥ gh®.
f©L mŠRthŸ. gfthnd, bfhŸs nt©oaJ vJ? FU trd«.
fh k R f¤ ≠F vt ‹ tr ¥g L » wh nd h mt ‹ j Ÿs nt © o aJ ? å© b r a i y . FU a h® ?
nehŒthŒ¥gL » wh‹ . k uz « x‹ nw Koî v‹ W c © i k a¿ P‹ . j¤ J t P hÅ ; j‹ i d ai lª j
f©L« xUtD« ght¤âÅ‹W ÉyFtâšiy. khzt‹ e‹ik¡fhf XahJ ghLgL»wt®.

k â b f £l tn d b g hU Ÿ nr ®¥ gâ š M i r i a m¿thË Éiuthf¢ brŒa nt©oaJ v‹d?

É£b lhÊ. åzhd Mi r fË Å‹ W Éy» a eš y r « r h u gª j¤ i j m W¤ J ÉL ji y b g wn y .
v© z§fis k dâš áªji d brŒ. c‹ Di la ÉLjiy¡F ɤJ vJ? ešy¿î e‹Ka‰á.
184
Äfî« ïÅJ vJ? jUk«. vt‹ UáíŸst‹?
kd¤öand. vt‹ g©oj‹? Ént»na. vJ eŠR?
FU bkhÊia my£áa« brŒjny.
[«[hu¤â‹ [hu« v‹d? mJ m[hu« v‹W
rjh Ãid¥gnj. kÅj® nt©l¤j¡fJ vJ? jd¡F«
ãwU¡F« e‹ik. mj‰nf ãwÉ.
vi j¡f© L mŠRt® ? r hi t. KG ¡FU l‹
ah®? Mir tiy¥g£ltnd. Nu‹ ah®? bg©fË‹
f©z«ghš moglhj ituh¡»a‹.
b rÉ¡F mKj« vJ ? r hJ gnjr «. b gUi k
vjdhš? vijí« ãwÇl« nt©lhikahš.
MœªjJ vJ? bg©. braš, rhfr«, rJu‹ ah®?
bg© ka¡»š åHhjt‹. J¡f« vJ? k»œÉ‹ik,
mrªnjhõ«. jhœî vJ? jhœªjtÅl« ahá¥gJ.
vJ thœî? F‰wÄ‹ik. vJ klik? f‰W« f‰w
tÊÆš Úyhik; Éʤjt‹ ah®? Ént» ; cw¡f«
vJ? étÇ‹ m¿ahik.
euf« vJ? ãw® tr« ïU¥gJ. vJ brs¡»a«? r®t
r§f¤ âahfnk. vJ brŒa¤j¡fJ? cÆ®¡F ïÅik,
étÏj«. cÆ®fS¡F ÉU¥g« vJ? cÆnu.
md®¤j« ÉisÉ¥gJ vJ? mf«ght«. RfbkJ?
rhJ ánef«. Érd¤ij xÊ¡F« rk®¤j‹ ah®? guk
âah»na.
rhî vJ? _®¡fnk. md®¤j« vJ? mtru¤â‰F
cjthik . rhFk£L« kdij¡ FiltJ? kiwÉš brŒj
ght«.
Ka‰á vj‹ghš? fšÉ, <if, ešy kUªJ -
ït‰¿‹ ghš. vij Éy¡FtJ? Ôa®, gyjhu«,
ãw®bghUŸ-ït‰iw Éy¡fnt©L«.
185
cÆiu¡ bfhL¤jhY« âU¤j Koahjt® ah®?
_®¡f®, rªnjf¥ ng®tÊfŸ, jhkr®, e‹¿ bf£lt®.
rhJ ah®? xG¡fKŸst‹. mjk‹ ah®? Ô
eilah‹. cyif btšgt‹ ah®? c©ikí«
bghWikí« bfh©lt‹.
FUl‹ ah®? mfhÇa‹; jfhjij¢ brŒgt‹.
brÉl‹ ah®? ešYiu nfshjt‹. Cik ah®? j¡f
fhy¤âš ï‹brhš ïa«g¤ bjÇahjt‹.
<if vJ? nfshJ bfhL¤jš. e©g‹ ah®? Ôik
òfhJ jL¥gt‹. vJ my§fhu«? Óy«. ehî¡F mHF?
c©ik.
j‹ Fykhd fky« ahiu¡ f©lhš ky®ªJ k»G«?
Fz Ãiwîl‹ g©òŸstiu¡ f©lhš kyU«. cyf«
ahU¡F tr¥gL«? j®k ÓyuhŒ ï‹brhšíiu¥gtU¡F.
ky®kfŸ ‘ahiu ÉU«òthŸ’? RW RW¥ò _is, Úâ
be¿ ïu©L« cilatiu. âUkfŸ ahiu ÉyFthŸ?
mªjz®, Mrh®, njt®-ït®fis¤ ö‰¿¤ âÇí«
nrh«giu.
tá¡f¤ j¡f ïl« vJ? ešyt® mUnf mšyJ
fhánõ¤âu¤âš. Ú¡f nt©oa ehL vJ? fUÄ¥
òšydhd murdJ ehL.
ftiyÆšyhjt‹ ah®? gÂîŸs kidÉí«,
Ãiyahd brštK« cilat®. ï›îy»š tUªj¤
j¡ft‹ ah®? bršt« ïUªJ« <ifa‰wt‹.
ïÊî¡F _y« vJ? ÑnHhÇl« ahá¥gJ.
ïuî« gfY« fUj¤ j¡fJ vJ? gft¤ruz«;
r«rhu« m‹W. f©ÂUªJ« FUl® ah®? ehÞâf¥
ng®tÊfns.
186
Klt‹ ah®? jŸshj KJikÆš Ô®¤j ah¤âiu
brŒgt‹. K¡»a Ô®¤j« vJ? á¤jky« mW¡F«
Phdnk.
kÅj® r«ghâ¡f¤ j¡fit vit? fšÉ, bršt«,
òfœ, ò©Âa«.
cÆiu¡ fh£oY« ãÇakhdit vit? Fyj®k«,
rhJ r§f«. ngh‰w¤ j¡fit vit? òfœ, g¤âÅ Éuj«,
j‹d¿î.
všnyhÇlK« cŸs Míj« vJ? í¡â. vJ
r®tkhjh? gR. nrdhgy« vJ? ijÇa«. vJ ak‹?
ftd¡Fiwî.
ntõ« v§FŸsJ? ÔaÇl«. bgÇa Ô£L vJ? fl‹
bjhšiy. mga« vJ? ituh¡»a«, kdîWâ. vJ ga«?
gznk.
fhÇa á¤â vjdhš? jt¤jhš. ò¤â v›Él«?
bjŒt¤j‹ik bg‰w mªjzÇl«. bkŒa¿î vJ?
bgÇahiu mL¤J¤ bjh©L brŒJ bgW« m¿î. bgÇah®
ah®? j®k j¤Jt§fis m¿ªjt®.
òfœ bg‰wtD¡F kuz¤ijÉl¡ bfhoaJ vJ?
mgÑ®¤â. cy»š R» ah®? jdth‹. vJ jd«?
ÉU«ãaij mË¥gJ jd«.
Rf¤â‰bfšyh« _y«? ò©Âa«. J¡f¤â‰F
_y«? ghg«. vtD¡F IRtßa«? r§fuid
Muhâ¥gtD¡F.
brÊ¥gt‹ vt‹? ÉeaKilat‹. mÊgt‹?
brU¡f‹. e«g¤jfhjt‹? rjh bghŒ brhšYgt‹.
187
bghŒ v¥nghJ Ôâšiy? j®k uõz¤â‹ nghJ. vJ
jUk«? t«r gu«giuahf¥ bgÇnah® gÆ‹w tÊna el¥gJ
jUk«.
rhJÉ‹ gy«? bjŒt«. rhJ ah®? v¥nghJ«
kdk»œnth‹. bjŒt« vJ? ešÉid. ešÉidahs‹
ah®? všnyh® kâ¥ig¥ bg‰wt‹.
j‹a® ah®? JwÉ. kh‹a‹ ah®? go¤j rhJ.
t z § f¤ j ¡f t‹ a h® ? jh jh - b fh i l tŸ sš .
tŸsš ah®? ïu¥gt‹ k»H¡ bfhL¥gt‹.
clbyL¤jtU¡F vJ gh¡»a«? Mnuh¡»a«.
ahU¡F¥ gy‹? Ka‰áahsD¡F. ghgÄšyhjt‹
ah®? #g« g©Q»wt‹. óuz‹ ah®? e‹k¡fis¥
bg‰wt‹.
kÅjU¡F vªj braš fodkhdJ? v¥nghJ«
kdij ml¡Fjny.
J¡fÄšyhjt‹ ah®? nfhgÄšyhjt‹. Rf«
vJ? âU¥â. mur‹ ah®? Fofis k»œÉ¥gt‹.
ehŒ ah®? Ñœ¤jukhdtD¡F¤ bjh©loah‹.
ghuk h®¤ âf« vJ ? m¤ i tj« . mŠPhd «
v§»UªJ tªjJ? mJ mdhâ. cliy ts®¥gJ?
ãuhu¥j fUk«. m‹d§bfhL¥gJ vJ? MíŸ.
mªjz‹ cghá¥gJ vtiu? fha¤âÇ, NÇa‹
m¡ » Å , r « ò. ï t ‰¿š c Ÿs b j ‹ d ? r ¤ át
j¤Jt«.
ah® ãu¤aB njtij? jhŒ. ó{a FU ah®?
jªij. r®tnjtjh¤kh ah®? ntj ɤijí« ešy
f®khDZlhdK« bfh©l É¥ãu‹.
188
v jd hš F y « m Ê í « ? r h J #d §f i s ¥
ò© gL ¤ J t jhš . ah ® t h¡ F g È¡ F« . ? r ¤ â a,
bksd, rk Óy® th¡F.
m‹djhd« ahU¡F¤ jF«? gá¤jtD¡F.
tz¡f« ahU¡F? gftjtjhu¤â‰F. ah® gfth‹?
r§fuehuhaz‹.
_lnd gz¤jhiria btš. kd¤jhiria xÊ;
ešy ò¤âk âia kd §b fh© L el. ne®i k ahd
j‹DiH¥ghš tªj bršt¤ij¡ bfh©L ãiH¤J
k»œªâU.
jh k i u ï i y n k š Ú ®¤ J Ë fŸ à š y hJ
r È¡ » ‹ wd ; mn j k h â Ç é t D« Ã i y Æš y h J
r Šr È¡ » w J . c y f k ¡ fb sš ny hU « M i r í «
ãÂí« g‰¿¤ J‹gK‰W mÊ»wh®fŸ. ïij e‹whf
m¿ªJ¡ bfhŸ.
ešytUl‹ nr®. gªj ghrbkhʪJ khr‰w jÅ
Ãiy »il¡F«. jÅ Ãiyahš nkhf« xÊí«; nkhf«
x Ê ª jh š r Š r y ª ÔU « . r Šr y Ä š y hJ j ‹ D Ÿ
Ãiy¤jny ét‹ K¡âahF«.
ml ig¤âank, gz¡ ftiy g‰¿ c‹ kd«
mi y tn j‹ - c ‹ i d tÊ el ¤ j xU Kjš t‹
ïš iynah? ešy rhJ r§f« á¿J »i l¤jhY«
ng hJ n k . _ îY » Y « mj‰ » i z na J ? ãw É¥
bgU§fliy¤ jh©L« glF mJntahF«.
na h» ah d h Y « n gh » a hd hY « T £ l¤
âÈUªjhY« jŤâUªjhY« vt‹ á¤j« ãu«k¤âš
yƤjnjh mtnd R». R». R». mtD¡nf ï‹g«.
gft¤ Ñiji a¢ á¿jhtJ go¤ jt‹, f§i f
Úiu¤ JËahtJ gU»dt‹, KuhÇahd f©zid¡
189
fzkhtJ tz§»dt‹ - mtid vkD« neh£l«
gh®¡f kh£lh‹. mtD¡F vkgaÄšiy.
c‹DŸ, t‹DŸ, vtUS« ÉZQnt VfurkhŒ
cŸsij cz®. ãwF Ú r»¥ã‹¿ ád¥gbjšyh«
åzhF«. v‹id¢ ád¥gJ c‹id¢ ád¥gjhF«.
všyhiuí« jhdhf M¤krkhdkhf¡ f©L, ngjkhd
mŠPhd¤ij É£LÉL.
gz¤jhir bfLjš; mâš á¿J« RfÄšiy.
gz¡fhu‹ j‹ k¡fisí« mŠRth‹ - ï›thW
cyf¥gh‹ikia ah§F« m¿thahf.
mÊtJ vJ, v‹W« ïU¥gJ vJ v‹W MuhŒ.
mÊah¥ bghUns Ú v‹W m¿a, nahf« gHF. kdij
c Ÿn s eh £o n ah fá ¤ â b g w ãu hz ha hk «
ãu ¤ a hA hu « ( k d § FÉ jš ) k ª âu # g« , r k hâ
Kj Èa t‰ i w x U i k í l‹ g H » c a® ªj K ¡â
Ãiyia¥ bgW.
FUÉ‹ âUtokyÇš âlg¡â bfhŸ; ÉiuÉš
[«[hu¡ fliy¤ jh©o K¡â Ãiyia¥ bgWthŒ.
òyD« kdK« ml§» tr¥g£lhš, c‹ cŸs¤âYŸs
c©ik¡ flîis¡ fh©ghŒ.
ntj§fŸ
ntj«, Phd¢ Ru§f«. mJ eh‹F bjhF¥òilaJ.
U¡ntj«, a#&®ntj«, rhkntj«, mj®tz ntj«.
ntj« f®k fh©l«, cghrdh fh©l«, Phd
fh©l« v‹w _‹W ghFghLilaJ.
ek J âd r Ç mDZlhd §fŸ Mr hu ÉâfŸ,
kÅj‹ òÅjdhF« tÊfŸ, bjŒthuhjid, g¡â,
190 191

cghrid, kÅj‹ mila nt©oa Phd« - všyh« c Ÿ s¤ J o¥ ãY « c z ®ª jh ®f Ÿ. n tj ¤ â š

ntj¤âš bjËthF«. ãuhkz®fŸ v‹w gFâ ntŸÉ, »Çia, rl§Ffis¥
g‰ ¿ b r hš Y « . M u© a« v ‹ w g hR u§ fŸ
[¤a« tj - c©ik ngR
c g à õ ¤ J ¡f Ÿ, m i t na M ¤ Û f uf áa §f i s
j®k« ru - mwŠbra ÉU«ò És¡F« ntjhªjkhF«. ntj« 125 cgÃõ¤J¡fis
kh¤Unjnth gt - jhah d b jŒt ¤ i j x¥ò»wJ. mt‰WŸ K¡»akhdit - <r«, nfd«,
tz§F fl«, ãu¢d«, K©lf«, kh©L¡»a«, ij¤âÇa«,
ã¤U njnth gt - j ª i j a h d I jn ua « , Þ nt jh Þ t j u« , ãU A j hu © a f« ,
bjŒt¤ij tz§F r hª nj h¡ » a « M » a c gà õ¤ J ¡ fŸ . ï t ‰i w
nfhɪj® r§fuU¡F És¡»dh®.
Mrh®a njnth gt - MrhÇaid tz§F
mââ njnth gt - ÉUªJ¤ bjŒt¤ij Mâr§fu® vGâa üšfŸ
tz§F $ r §f u® v Gâ a üš fi s¥ g ‰¿ f Én ah »
¥u«kɤ M¥ndhâ gu« - ã u « k ¤ i j $R¤jhdªj ghuâ mt®fŸ vGJtij ï§F F¿¥ãl
m¿ªjtnd ca®Ãiy- nt©L«.
bgW»wh‹. $r§fu® ng® òfœ njlÉšiy; cy»‹ ïir
t i r fi s¥ g hu h£ lÉ š i y . xU b eh o
eh‹F ntj§fS¡F« eh‹F kfh th¡»a§fŸ
åz h¡ fÉš i y . mt ® vG¤ jh ï uî« g fY «
c©L.
Mo¡bfh©oUªjJ. mtuJ Phdf§if ryry¤J
1. U¡ntj« : ¥uŠPhd« ¥uàk« = cŸs¿nt Xo¡bfh©oUªjJ. mku¤ j‹ik bg‰w üšfis
ãu«k« r § fu ® vG âd h® . v‹ W« c y f « ï i r ¡ F«
ghlšfis¥ ghodh®. mªj¡ fhy« fh»jÄšiy; c‰W
2. a#&® ntj« : mA« ¥uàkhÞÄ = ehnd
ngdh ïšiy - VL« vG¤jhÂínk c©L. r§fu®
ãu«k«. mªj¡ fhy« vGâa üšfis ï‹W m¢R¥ ngh£L¥
3. rhk ntj« : j¤tkÌ = mJ Ú g o¡ » n wh « . É a¡ » n wh « . r § fu ® gu hr ¡â i a ¤
âa hŤ J g hZa « v Gj¤ b jhl §» d h®. Kj Èš
4. mj®tz ntj« : makh¤k h ¥uàk « = ïªj
M¤kh ãu«k«. “b fh © l h [ A Þ u eh k « ” v‹ wh ®. g¤ k g hj ®
ÉZQ[ AÞu ehk¤ ij¤ jªjh®. mJ jU kU ¡F
nt j« b jŒ tt h¡ F. g Ç R ¤ j uh d Ç Î fË ‹ ÕZk® cgnjá¤jJ. mj‰nf KjÈš Éah¡ahd«
â ah d ¤ âš v Gª j nt jt h¡ F fŸ ek¡F vG âd h® r §f u® . ãw F âU ju hZ ou D¡ F
tÊ fh £L » ‹ wd . nt j Ç Î fŸ ï a‰ i f aH » š [e¤[&#hj® brh‹d [ª¤[&#hÔa« v‹w mÇa
ïi wtid¡ f© lh®fŸ; mnj ï iwtid¤ jkJ üY¡F És¡f« vGâdh®. ãwF åu É#aD¡F
192

f©z‹ T¿a Ñij¡F ciubaGâdh®. mj‹ ãwF

<r«, nfd«, fl«, ãu¢d«, K©lf«, kh©L¡a«,
i j¤ âßa«, Ijnua« , rhªnjh¡a« , ãuajhu©a«
M » a jn r h gà õ¤ ≠F« É s¡ f« v Gâ d h ®.
mi d ¤ ≠F« á fu « i t ¤ j J ng hy ã u« k
N¤âu¤â‰F m¤itj ghZa« vGâ cŸsJ x‹nw:
mJnt cŸsh‹khthd ãu«k« v‹W És¡»dh®.
Ñi j, c g à õ ¤ J , ã u« k N¤ â u« - ï « _ ‹ W «
ãu Þ j hd ¤ u a« v d ¥ gL « . ï i t na m ¤ i tj
ntjhªj¤â‹ mo¥gilahF«. ït‰¿‹ rhu¤ij
r §f ug ft h‹ É nt f N lh k  ah f gh od h® .
ïitbašyh« jŤjÅ üšfshf cŸsd. cgnjr
[AÞÇ, ¥unrdh¤ju u¤dkhyh, M¤k nghj«, [hjd
gŠrf«, g#nfhɪj«, jrÞnyh», kÜõh gŠrf«,
jøzh_®¤â mZlf«, nfhɪjhZlf«, AßÛnl,
áthdªj yAÇ, Mdªj yAÇ, b[sªj®a yAÇ,
fn z r g Šr u¤ d « , y º Û eu á« k Þ n jh ¤ â u« ,
át k h d [ ói# K jÈ a ü‰ W¡ fz ¡f hd
g hR u§ fi s¥ g ho d h ® FU gf th ‹ . FU , uh k ® ,
»UZz®, njÉ, yÈjh, f§fh, ADkh‹, #fªehj® -
M»a bjŒt§fŸ nkš mt® ghoa ghRu§fŸ gyth«.
Mâr§fu® th¡F mkuth¡F; m‹W« ï‹W« v‹W«
mJ ËbwhÈ¡F«. át‹, ÉZQ, KUf‹, fzgâ,
r¡â, NÇa‹ M»a MW _®¤âfisí« gho MW
rka¥ bgUkhdhf És§F»wh® r§fu®.
ï ›t sî ï s« t aâ š ï ¤ j i d ü š f i s ,
ï ›t sî M nt r î z ® ¢ áí l‹ n tW a hU «
vGâaâšiy - r§fu® th¡Ffbsšyh«, mkuhdªj¡
fÅfŸ - fháÆš Éisªj f‰gf¡ fÅfŸ - ï›thW
fháÆš fÅ Éis¡F« nghJ v¤jidnah mÇa
Ãfœ¢áfŸ Ãfœªjd.