Η ΜΕΘΟΔΟΣ EURODIET

ΜΕΡΟΣ 1 ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

1
Έχοντας χρησιμοποιηθεί σε περισσότερες από 20 χώρες, από χιλιάδες γιατρούς, η μέθοδος
Eurodiet είναι ένα πρόγραμμα μακροπρόθεσμης ρύθμισης βάρους το οποίο βασίζεται σε μια
κλινική εμπειρία 20 ετών. Χωρίζεται σε 4 φάσεις, οι οποίες κυμαίνονται από 850 μέχρι 1.800
kcal την ημέρα, και βασίζεται σε ισχυρές ιατρικές ενδείξεις προσφέροντας έτσι τη δυνατότητα
στους επαγγελματίες υγείας να εξατομικεύσουν τη διατροφική τους παρέμβαση ανάλογα με
τις ανάγκες του κάθε ασθενή. Η μέθοδος Eurodiet βασίζεται σε τρεις θεμελιώδεις αρχές:

Eξατομικευμένη διατροφική προσέγγιση

Περισσότερα από 80 προϊόντα υψηλής βιολογικής αξίας είναι διαθέσιμα στον ασθενή για να
επιλέξει. Τα προϊόντα αυτά σε συνδυασμό με καθημερινά τρόφιμα στη σωστή αναλογία και
ανάλογα με τη φάση της μεθόδου που πρέπει να ακολουθηθεί, απαρτίζουν μια διατροφή
χαμηλών υδατανθράκων και επαρκούς πρωτεΐνης.

Ψυχοσυμπεριφορική φροντίδα

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στη ψυχοσυμπεριφορική αξιολόγηση των παχύσαρκων

ασθενών, τόσο πριν, όσο και τα διάρκεια της δίαιτας. Το πρόγραμμα eurodiet προσφέρει ένα
εξαιρετικό διαδικτυακό εργαλείο που βοηθάει τους γιατρούς να αναγνωρίσουν τις
ψυχολογικές εκείνες παραμέτρους που αποτελούν εμπόδιο στη διατροφική διαχείριση του
ασθενούς. Βασισμένο σε επικυρωμένα ερωτηματολόγια, αυτό το πολύ εύκολο εργαλείο
διευκολύνει την παρακολούθηση των ψυχοσυμπεριφορικών παραμέτρων που έχουν να
κάνουν με το βάρος.

Ιατρική στήριξη

Η στήριξη και η παρακολούθηση είναι κρίσιμες για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση των

αποτελεσμάτων. Η Eurodied Med παρέχει στους επαγγελματίες υγείας εκπαιδευτικά
σεμινάρια, τα εργαλεία και τα λογισμικά (Diet Profiler, Mental Profiler), με ιδιαίτερη έμφαση
να δίνεται στην ψυχοσυμπεριφορική αξιολόγηση και στα εργαλεία παρακολούθησης. Στο
πλαίσιο του μόττο «μαζί μπορούμε περισσότερα», η Eurodied Med διοργανώνει σεμινάρια για
τους επαγγελματίες υγείας σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Η κυριότερη μέριμνα μας είναι η υγεία των ασθενών, η πρόληψη, η συνεχόμενη βελτίωση των
προϊόντων και η πλήρης συμμόρφωση με τους ισχύοντες κανονισμούς. Ολόκληρη η διαδικασία
είναι σχεδιασμένη ώστε να επιτυγχάνεται πλήρης έλεγχος σε όλα τα στάδια, από τη σχεδίαση
του προϊόντος μέχρι την παραγωγή και τη διανομή.

2
Η ΜΕΘΟΔΟΣ EURODIET
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΜΕΡΟΣ 1. ΤΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡO

Μια μεγάλη ιστορία…………………………………………………………………….6

Ισχυρές επιστημονικές ενδείξεις………………………………………………….7

Θρεπτικά συστατικά και απώλεια βάρους…………………………………22

ΜΕΡΟΣ 2. ΟΙ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ EURODIET

ΦΑΣΗ 1 Πρωτεϊνική Διατροφή………………………………………………..….32

ΦΑΣΗ 2 Επιλεκτική Διατροφή…………………………………………………..…35

ΦΑΣΗ 3 Σταδιακή Διατροφή…………………………………………………....…38

ΦΑΣΗ 4 Ισορροπημένη Διατροφή………………………………………..……..44

ΜΕΡΟΣ 3. Η ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ EURODIET

H πρώτη συνεδρία…………………………………………………………………..….49

Η πρώτη συνταγή………………………………………………………………………..53

Παρακολούθηση………………………………………………………………………….62

ΜΕΡΟΣ 4. ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤA

Αναζητώντας τις καλύτερες διατροφικές προδιαγραφές………..….66

Γευστικά, ποικίλα, βολικά……………………………………………………………71

Ποιοτικός έλεγχος, από τη σχεδίαση στη διανομή………………………73

Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου Eurodiet……………………………………74

3
4
ΜΕΡΟΣ 1. ΤΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ

5
ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΠΑΛΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Οι υψηλών-πρωτεϊνών δίαιτες ανακαλύφθηκαν το 1929, όταν ο γιατρός Evans μελέτησε

πρώτος τις επιδράσεις της επιπρόσθετης πρόσληψης πρωτεΐνης στην προστασία της άλιπης
μάζας σε περίοδο πλήρους νηστείας1. Στο τέλος της δεκαετίας του ’60, ο καθηγητής Apfelbaum
δημοσίευσε πολλές μελέτες στη Γαλλία με θέμα την «πρωτεϊνική δίαιτα», όπως ο ίδιος την
αποκαλούσε2,3,4,5.

Το 1971, την ιδέα αναβίωσε ο Νοτιοαμερικάνος καθηγητής Georges L. Blackburn, του ιατρικού
και ερευνητικού τμήματος (Μ.Ι.Τ.) του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, ο οποίος ονόμασε τη
μέθοδο «Επαρκούς Πρωτεΐνης - Τροποποιημένης Νηστείας6». Ανέπτυξε τη θεωρία σύμφωνα
με την οποία η μείωση των υδατανθράκων σε συνδυασμό με την πρόσληψη υψηλής
βιολογικής αξίας πρωτεΐνης οδηγεί σε μείωση της λιπώδους μάζας, με ταυτόχρονη διατήρηση
της άλιπης μάζας. Το τελικό πρωτόκολλο7 ολοκληρώθηκε αργότερα από το Εθνικό Ινστιτούτο
Υγείας των ΗΠΑ8 και εγκρίθηκε από διάφορους φημισμένους ακαδημαϊκούς9,10,11. Η μέθοδος
αυτή διαδόθηκε γρήγορα στις Ηνωμένες Πολιτείες, οδηγώντας στην ανάπτυξη των πρώτων
υψηλών-πρωτεϊνών προϊόντων. Ωστόσο, τα προϊόντα αυτά ήταν χαμηλής ποιότητας (χρήση
ζελατίνης, απουσία βιταμινών και ιχνοστοιχείων) με αποτέλεσμα την ύπαρξη κάποιες φορές
και ανεπιθύμητων ενεργειών.

Παρ’ όλα αυτά, η αποτελεσματικότητα και η μακροπρόθεσμη επιτυχία της μεθόδου αυτής
(όταν χρησιμοποιείται όπως ορίζεται από επιστημονικά πρωτόκολλα) έχει φανεί σε πολλές
ερευνητικές μελέτες παγκοσμίως 12,13,14,15,16,17,18,19,20.

Από τότε, τα διατροφικά προϊόντα που υποστηρίζουν την απώλεια βάρους έχουν εξελιχθεί
σημαντικά. Από το 1977 στη Γαλλία και από το 1996 στην Ευρώπη, σύμφωνα με αυστηρές
νομοθετικές ρυθμίσεις, τα προϊόντα αυτά πρέπει να περιέχουν υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη
και επαρκείς ποσότητες αμινοξέων, βιταμινών, μετάλλων και απαραίτητων λιπαρών οξέων
(ωμέγα-3). Αυτή η μέθοδος, που είναι πολύ δημοφιλής στη Γαλλία από τα μέσα της δεκαετίας
του 80 και συστήνεται από χιλιάδες γιατρούς και χρησιμοποιείται επιτυχώς στην
καταπολέμηση της παχυσαρκίας πάνω από 20 έτη.

Οι μέθοδοι απώλειας βάρους στις οποίες χρησιμοποιούνται αυτά τα προϊόντα, έχουν εξελιχθεί
σε ό,τι αφορά την ημερήσια πρόσληψη θερμίδων. Η θερμιδική πρόσληψη συνήθως
κυμαινόταν από τις 400 μέχρι τις 600 kcal την ημέρα. Ωστόσο, αρκετές κλινικές μελέτες έδειξαν
ότι οι τόσο αυστηροί περιορισμοί στη θερμιδική πρόσληψη δεν προσφέρουν επιπλέον όφελος
στην απώλεια βάρους σε σύγκριση με προσλήψεις άνω των 800 kcal ανά ημέρα. Αυτός είναι
και ο λόγος που η Eurodiet προσφέρει ένα πρόγραμμα βαθμιαίας αύξησης της θερμιδικής
πρόσληψης, ξεκινώντας από 800 kcal την ημέρα (στην αρχή της δίαιτας) και καταλήγοντας στις
1800 kcal την ημέρα (στην ισορροπημένη διατροφή).

6
ΙΣΧΥΡΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Τα υψηλής βιολογικής αξίας προϊόντα Eurodiet προορίζονται για να συνδυαστούν με άλλα
τρόφιμα, όπως ορίζεται στην κάθε φάση, έτσι ώστε να προκύψει μια διατροφή με τη βέλτιστη
περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και ταυτόχρονα χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες, και
πιο συγκεκριμένα:

 Μια πολύ χαμηλών υδατανθράκων κετογονική δίαιτα (VLCKD) στις φάσεις 1 και 2.
 Μια χαμηλών θερμίδων, χαμηλών υδατανθράκων δίαιτα χαμηλού γλυκαιμικού
φορτίου στις φάσεις 3 και 4.

Κετογονικές

Πρωτεϊνική διατροφή Επιλεκτική διατροφή

Σταδιακή διατροφή Ισορροπημένη διατροφή

Μη κετογονικές

Μια ξεκάθαρη και σύντομη περιγραφή των μηχανισμών φυσιολογίας είναι ο καλύτερος
τρόπος για να εξηγήσετε στον ασθενή γιατί η συμμόρφωση είναι τόσο σημαντική!

7
ΟΙ ΠΟΛΥ ΧΑΜΗΛΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ /ΚΕΤΟΓΟΝΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ
Οι φάσεις 1 και 2 της μεθόδου Eurodiet είναι σχεδιασμένες να παράγουν μια μέτρια
φυσιολογική κετογένεση, εντός βέβαια καθορισμένων ενδείξεων και επί απουσίας
αντενδείξεων. Με αφορμή την παρατήρηση της επίδρασης της νηστείας στη φυσιολογία του
οργανισμού, η προκαλούμενη από τη δίαιτα κετογένεση έχει μελετηθεί πλήρως και έχει
αποδειχθεί ως ένα πολύτιμο εργαλείο στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας και στη θεραπεία
διαφόρων νοσημάτων 21,22,23,24,25.

Επιλέξαμε την κετογονική δίαιτα (VLCK) για δίαιτα έναρξης της μεθόδου Eurodiet μιας και η
βιβλιογραφία αποδεικνύει ότι η κετογενετική διατροφή είναι αποτελεσματική και ασφαλής
όταν αποτελεί μέρος ενός προγράμματος που γίνεται με ιατρική παρακολούθηση. Η VLCK
δίαιτα οδηγεί σε σημαντική απώλεια βάρους σε μικρό χρονικό διάστημα, διατηρώντας
ταυτόχρονα την άλιπη μάζα (αυτό διασφαλίζεται από την επαρκή πρόσληψη υψηλής
βιολογικής αξίας πρωτεΐνης). Επιπρόσθετα, μελέτες έχουν δείξει ότι όσο μεγαλύτερη είναι η
αρχική απώλεια βάρους, τόσο καλύτερη είναι η διατήρηση του αποτελέσματος
μακροπρόθεσμα 26,27.

NutritionalΤΗΣ
ΑΠΟ ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΟΛΑ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ: Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Treatment Programme
ΝΗΣΤΕΙΑΣ

Φυσιολογία -– Νηστείας
ΝΕΟΓΛΥΚΟΓΕΝΕΣΗ

Αμινοξέα Γλυκογόνο

Γλυκόζη
Άλλα όργανα
Κετονο-
σώματα
ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΛΙΠΑΡΑ Μεταβολικά καύσιμα

Γλυκερόλη

Τριγλυκερίδια

Οι δίαιτες υψηλών πρωτεϊνών αναπτύχθηκαν μέσα από τη γνώση που αντλήθηκε από κλινικές
δοκιμές σε ασθενείς που υποβλήθηκαν σε πλήρη νηστεία. Κατά τη διάρκεια της νηστείας, το
σώμα στερείται την άμεση πηγή ενέργειάς του (τους υδατάνθρακες) και ο μόνος τρόπος να

8
διατηρήσει τις ζωτικές του λειτουργίες είναι να χρησιμοποιήσει τα αποθέματα του. Τα
αποθέματα που χρησιμοποιούνται πρώτα βρίσκονται στους μύες και στο ήπαρ με τη μορφή
του γλυκογόνου, το οποίο μεταβολίζεται σε γλυκόζη. Όταν εξαντλούνται τα αποθέματα
γλυκογόνου, τα αμινοξέα που προέρχονται από την αποδόμηση των πρωτεϊνών στους μύες και
η γλυκερόλη που παράγεται από την αποδόμηση των τριγλυκεριδίων, μετατρέπονται σε
γλυκόζη. Η δημιουργία γλυκόζης από αμινοξέα ονομάζεται νεογλυκογένεση και ως
αποτέλεσμα έχει τη σταδιακή μείωση της μυικής μάζας.

Μετά από 2 με 3 μέρες νηστείας, μπαίνει σε λειτουργία ένας τρίτος μηχανισμός: η κέτωση.
Αυτό συμβαίνει όταν το αποθηκευμένο λίπος μετατρέπεται σε ενέργεια μέσω της διαδικασίας
κετογένεσης. Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα που (προκύπτουν από τη διάσπαση των
τριγλυκεριδίων), μέσω της β-οξείδωσης μετατρέπονται σε κετονοσώματα, τα οποία είναι το
ακετοξικό, το β-υδροξυβουτυρικό και η ακετόνη. Η διαδικασία της β-οξείδωσης επιτρέπει στο
ήπαρ να μεταβολίζει μεγάλες ποσότητες μικρής αλύσου λιπαρά οξέα σε κετονοσώματα, τα
οποία στη συνέχεια γίνονται η βασική πηγή ενέργειας για όλους τους ιστούς, ιδιαιτέρως του
εγκεφάλου.

Σε κατάσταση πλήρους νηστείας, η κέτωση ξεκινά μετά από 2 με 3 μέρες.

9
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΩΝ ΦΑΣΕΩΝ 1 ΚΑΙ

Φυσιολογία - φάσεων
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ
ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗ
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ

ΓΛΥΚΟΝΕΟΓΕΝΕΣΗ

AA
ΓΛΥΚΟΖΗ
GLYCOGENE
ΚΕΤΟΝΟ- ΑΛΛΑ ΟΡΓΑΝΑ
ΣΩΜΑΤΑ

ΕΛΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ

ΓΛΥΚΕΡΟΛΗ

ΟΥΡΙΑ

ΟΥΡΑ

Στη δίαιτα μειωμένων θερμίδων το σώμα χρησιμοποιεί ως πρώτη πηγή ενέργειας τα

κυκλοφορούντα στο αίμα σάκχαρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη σταδιακή μείωση των
επιπέδων σακχάρου στο αίμα 28. Αυτό προκαλεί μείωση της εκκρινόμενης ινσουλίνης και
συνεπώς τροποποιεί την αναλογία γλυκαγόνης/ινσουλίνης υπέρ της γλυκαγόνης, έχοντας τις
παρακάτω τρεις επιδράσεις στο μεταβολισμό:

1. Την κινητοποίηση του αποθηκευμένου λίπους και την απελευθέρωση από τα

λιποκύτταρα ελεύθερων λιπαρών οξέων και γλυκερόλης, τα οποία χρησιμεύουν σαν
ενεργειακά υποστρώματα για διάφορα όργανα (ήπαρ, νεφρός, μύες).
2. Η υψηλή αναλογία γλυκαγόνη/ινσουλίνη θα προκαλέσει διάσπαση του
αποθηκευμένου γλυκογόνου σε γλυκόζη (γλυκογονόλυση). Στη συνέχεια παράγεται
γλυκόζη και από τη διάσπαση άλλων πρόδρομων ενώσεων, όπως γαλακτικό,
γλυκογενετικά αμινοξέα και γλυκερόλη (νεφρική και ηπατική νεογλυκογένεση, σε
ποσοστά 55% και 45% αντίστοιχα).
3. Όταν εξαντληθούν τα αποθέματα γλυκογόνου στο ήπαρ, ο ρυθμός της β-οξείδωσης
των ελεύθερων λιπαρών οξέων σε κετονοσώματα θα αυξηθεί. Τα κετονοσώματα
μεταφέρονται με διάχυση στους περιφερικούς ιστούς, όπου το μικρό τους μέγεθος
τους επιτρέπει να εισχωρήσουν στις μεμβράνες των κυττάρων και να χρησιμοποιηθούν
ως ενεργειακά υποστρώματα. Ο εγκέφαλος δε είναι το κυριότερο όργανο που
χρησιμοποιεί τα κετονοσώματα για τη λειτουργία του (σε ποσοστό 70%).

Η οξείδωση των κετονοσωμάτων απαιτεί ωστόσο μια ελάχιστη ποσότητα γλυκόζης και
ινσουλίνης. Σε άτομα με υγιές πάγκρεας, η πιθανότητα κετοξέωσης πάντα αντισταθμίζεται, με

10
τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα να διατηρούνται σε σχετικά σταθερά χαμηλά επίπεδα μέσω της
νεογλυκογένεσης, με αποτέλεσμα τα επίπεδα ινσουλίνης να παραμένουν επίσης σταθερά
χαμηλά ή λίγο χαμηλότερα (80 % των φυσιολογικών).

Είναι βασικό να περιοριστεί η πρόσληψη υδατανθράκων εφόσον τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης

εμποδίζουν τη διάσπαση του αποθηκευμένου λίπους και συνεπώς την παραγωγή
κετονοσωμάτων.

11
ΚΕΤΟΝΟΣΩΜΑΤΑ, ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΪΝΗ

Οι υδατάνθρακες είναι απαραίτητοι γιατί διατηρούν σταθερά τα επίπεδα της γλυκόζης στο
αίμα, παρεμποδίζουν τη μείωση των επιπέδων των ηλεκτρολυτών και προφυλάσσουν τον
καταβολισμό της πρωτεΐνης. Η πρόσληψή τους πρέπει να μειωθεί αρκετά (συνήθως κάτω από
50 γρ. την ημέρα), έτσι ώστε να μπει σε λειτουργία ένας ήπιος σε ρυθμό μηχανισμός
κετογένεσης 29,30,31. Όσο μεγαλύτερη είναι η πρόσληψη των υδατανθράκων, τόσο μικρότερη
είναι η παραγωγή των κετονοσωμάτων. Τα κετονοσώματα έχουν διπλή δράση:

1. Παρέχουν ενέργεια. Τα κετονοσώματα καλύπτουν το 80 % των ενεργειακών

αναγκών του εγκεφάλου και, σύμφωνα με τους ασθενείς, δρουν ψυχοτονωτικά.
2. Καταστέλλουν την όρεξη. Τα κετονοσώματα διεγείρουν τα κέντρα κορεσμού στον
υποθάλαμο. Η αύξηση του αισθήματος κορεσμού μειώνει τις εξάρσεις της πείνας,
αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο την αποτελεσματικότητα της δίαιτας 32,33,34,35.

Φαίνεται ότι υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων των κετονοσωμάτων και της
προστασίας της ενδογενούς πρωτεΐνης (αμινοξέων) 36,37. Στο επίπεδο της γαστρεντερικής οδού,
οι πρωτεΐνες ασκούν σημαντική επίδραση στον κορεσμό μέσω υποδοχέων αμινοξέων και
μηχανοϋποδοχέων. Η πρόσληψη πρωτεΐνης ενεργοποιεί επίσης την έκκριση χολοκυστοκινίνης
(CCK), γλυκαγόνης και εντεροστατίνης 38. Όλα αυτά τα ερεθίσματα κορεσμού στέλνονται στον
εγκέφαλο μέσω του πνευμονογαστρικού και των ραχιαίων νεύρων.
Κλινική πράξη - φυσιολογία

Φυσιολογία – φάσεων στον εγκέφαλο

ΑΙΣΘΗΜΑ
ΕΝΤΟΝΟΥ
ΚΟΡΕΣΜΟΥ

Κέντρο κορεσμού:
ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΣ Διαμεσοκοιλιακό τμήμα
υποθαλάμου

Κέντρο πείνας:
Πλευρικές
Τοξοειδής υποθαλαμικές περιοχές
Πυρήνας

ΝΩΤΙΑΙΟΣ
ΛΕΠΤΙΝΗ
ΠΝΕΥΜΟΝΟ
ΜΥΕΛΟΣ
ΓΑΣΤΡΙΚΟ
Εκκρίνεται
από το Πεπτίδια που εκκρίνονται από τον
λιπώδη τεινεσμό του στομάχου
ιστό PYY Πεπτίδια που εκκρίνονται
Εκκρίνεται από γαστροεντερικούς χημειο- ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ
στο λεπτό και μηχανικο- υποδοχείς
και στο ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΑΜΙΝΟΞΕΑ
παχύ
Εκκρίνεται ΧΚΚ
έντερο
από το Εκκρίνεται
πάγκρεας από το έντερο

Ηπατικοί
GHR ΓΛΥΚΑΓΟΝΗ
χημειο-υποδοχείς
Εκκρίνεται
από το
στομάχι

ΚΕΤΟΝΟΣΩΜΑΤΑ

12
Παρόλο που η απώλεια άλιπης μάζας είναι σύνηθες φαινόμενο σε όλες τις περιπτώσεις
απώλειας βάρους, οι VLCK δίαιτες μπορούν να την αποτρέψουν, ακόμα και υπό συνθήκες
έντονα αρνητικού ενεργειακού ισοζυγίου, με την προϋπόθεση ότι η πρόσληψη πρωτεΐνης είναι
επαρκής39. Τα αμινοξέα χρησιμοποιούνται τόσο για την πρωτεϊνοσύνθεση όσο και σαν
ενεργειακό υπόστρωμα για τη νεφρική και ηπατική νεογλυκογένεση (με αυτόν τον τρόπο
τροφοδοτείται ο εγκέφαλος με γλυκόζη). Πολλές κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι το 60 με 80%
της συνολικής απώλειας βάρους προέρχεται από τη διάσπαση του λίπους. Η πρόσληψη 1,2 γρ.
πρωτεΐνης ανά κιλό ιδανικού σωματικού βάρους είναι αρκετή για να διατηρήσει σταθερό το
ισοζύγιο αζώτου. Τα αμινοξέα εμπλέκονται επίσης στη ρύθμιση της πείνας και του κορεσμού,
μιας και αποτελούν πρόδρομες ουσίες των νευροδιαβιβαστών.

Στην πράξη, είναι πολύ σημαντικό να κάνετε τον ασθενή να καταλάβει ότι:

1. Κατά τη διάρκεια των φάσεων 1 και 2 , οι υποτροπές, κυρίως με τη μορφή της

κατανάλωσης γλυκών, θα μειώσουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα του
προγράμματος και θα δημιουργήσουν πείνα.
2. Για να επιτευχθεί η πλήρης διατήρηση της άλιπης μάζας, δε θα πρέπει ποτέ να
παραλείπονται τα γεύματα με το σκεπτικό ότι τρώγοντας λιγότερο μειώνονται οι
θερμίδες –άρα χάνω περισσότερο- αυτό που θα χαθεί θα είναι μυική μάζα.

13
 ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η ασφάλεια της μεταβολικής απάντησης στην κέτωση, ιδιαίτερα όσον αφορά την μεταβολική
οξέωση, έχει δειχθεί στις μελέτες του Yanci 40.

To 2003, μια συστηματική ανασκόπηση 41 των διαιτών χαμηλών-υδατανθράκων (<60 γρ. την
ημέρα) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι δίαιτες αυτές ήταν αποτελεσματικές όσον αφορά την
απώλεια βάρους, χωρίς κάποια αρνητική επίδραση στους δείκτες λιπιδίων, στο σάκχαρο ή
στην αρτηριακή πίεση. Αργότερα, μια παρόμοια ανασκόπηση σύγκρινε τις χαμηλών-
υδατανθράκων δίαιτες με τις χαμηλού-λίπους δίαιτες και σημείωσε ότι οι βελτιώσεις ήταν πιο
μεγάλες στην ομάδα που ακολούθησε τη χαμηλών-υδατανθράκων δίαιτα σε σχέση με την
απώλεια βάρους, τα επίπεδα της HDL, τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων και τη συστολική
αρτηριακή πίεση. Αυτή η ομάδα είχε επίσης λιγότερα drop-outs. Οι συγγραφείς κατέληξαν
στο ότι: οι χαμηλών-υδατανθράκων/υψηλών-πρωτεϊνών δίαιτες είναι πιο αποτελεσματικές
στους 6 μήνες εφαρμογής και είναι εξίσου αποτελεσματικές, αν όχι παραπάνω
αποτελεσματικές, με τις χαμηλού-λίπους δίαιτες στη μείωση του σωματικού βάρους και του
καρδιαγγειακού κινδύνου στο βάθος ενός έτους42».

Η χρήση διαιτών VLCK σε παχύσαρκους διαβητικούς ασθενείς είναι ασφαλής και με εξαιρετικά
αποτελέσματα ακόμη και σε μακροχρόνια εφαρμογή (έως 1 έτος) και περιλαμβάνονται στις
οδηγίες της American Diabetes Association (ADA) από το 2009.

Η παχυσαρκία είναι υψηλά σχετιζόμενη με την επίπτωση της εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2.
Πολυάριθμες σχετικές κλινικές μελέτες43 έχουν δείξει ότι η ρύθμιση του βάρους αποτελεί
πρωτεύοντα θεραπευτικό στόχο για την πλειοψηφία των ασθενών με διαβήτη τύπου 2. Οι
κετογονικές δίαιτες είναι γνωστές για την αποτελεσματικότητά τους στην απώλεια βάρους,
κάτι που έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα και σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. 44,45,46,47,48,49. Η κέτωση
εκτός των άλλων έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματική και στη γρήγορη βελτίωση των
επιπέδων του σακχάρου, οδηγώντας σε μείωση μεγαλύτερη από 50% των επιπέδων σακχάρου
νηστείας μέσα σε 2 μόλις εβδομάδες 45.

Πέρα από το διαβήτη τύπου 2, οι πολύ χαμηλών-υδατανθράκων δίαιτες (<50 γρ./ημέρα) έχουν
δείξει ότι βελτιώνουν σημαντικά τις μεταβολικές διαταραχές που συνδέονται συχνά με την
παχυσαρκία, όπως το μεταβολικό σύνδρομο50,51, τη δυσλιπιδαιμία 52,53,54,55,56,57, την αγγειακή
φλεγμονή58 και τα καρδιαγγειακά νοσήματα59,60,49.

Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα ενός κετογονικού προγράμματος ρύθμισης

βάρους έχει φανεί εκτενώς από πολυάριθμες έρευνες και μετα -αναλύσεις στην
παχυσαρκία και τις μεταβολικές της επιπλοκές, ειδικά στο διαβήτη τύπου 2.

14
ΟΙ ΧΑΜΗΛΩΝ ΘΕΡΜΙΔΩΝ ΦΑΣΕΙΣ: 3 ΚΑΙ 4

Οι φάσεις αυτές αντιστοιχούν σε μια χαμηλών θερμίδων, χαμηλών υδατανθράκων και

χαμηλού γλυκαιμικού φορτίου και δείκτη δίαιτα. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε σαν
συνέχεια της κετογονικής διατροφής είτε σαν αρχικό στάδιο, ανάλογα με τις ενδείξεις που
έχει ο ασθενής.

Μετά από τη VLCK δίαιτα, η σταδιακή επανεισαγωγή των υδατανθράκων είναι ζωτικής
σημασίας για να αποφευχθεί η επαναπρόσληψη του βάρους, που σχετίζεται με την
αναπλήρωση των αποθεμάτων γλυκογόνου στο σώμα. Η μέθοδος Eurodiet συστήνει την
προοδευτική επανεισαγωγή των υδατανθράκων, ξεκινώντας από τα 70 γρ. και καταλήγοντας
στα 200 γρ. υδατανθράκων, οι οποίοι παρέχονται από τα λαχανικά, τα φρούτα και τα
δημητριακά ολικής άλεσης. Η προσθήκη ζάχαρης και η κατανάλωση υψηλού γλυκαιμικού
φορτίου τροφίμων, κυρίως αυτών που περιέχουν ραφιναρισμένους υδατάνθρακες πρέπει να
αποφεύγεται.

Πρωτεΐνες Λιπίδια Υδατάνθρακες

α
Φάση 1 Φάση 2 Φάση 3 Φάση 3β Φάση3γ Φάση 4

Οι φάσεις 3 και 4 είναι χαμηλών υδατανθράκων και χαμηλού γλυκαιμικού φορτίου

δίαιτες. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε σαν συνέχεια της κετογονικής διατροφής,
είτε σαν εναρκτήριο στάδιο.

15
Ο ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ

Ο διαχωρισμός των υδατανθράκων σε «γρήγορους» και «αργούς», εισήχθηκε αρχικά για να

χαρακτηρίσει τη διαφορετική επίδραση που έχουν οι υδατάνθρακες στα επίπεδα γλυκόζης στο
αίμα. Μικρά μόρια, που θεωρήθηκε ότι πέπτονται εύκολα, ταξινομήθηκαν σαν «γρήγοροι»
υδατάνθρακες, ενώ μεγαλύτερα μόρια (κυρίως το άμυλο) θεωρήθηκε ότι πέπτονται πιο αργά.
Ωστόσο, παρόλο που ο παραπάνω διαχωρισμός είχε μια λογική και ήταν βολικός, in vivo
μετρήσεις της μεταγευματικής αύξησης της γλυκόζης έδειξαν ότι από μεταβολική άποψη είναι
ανακριβής. Για παράδειγμα, βασικά τρόφιμα που ο κύριος υδατάνθρακας τους είναι το άμυλο
(π.χ. το λευκό ψωμί ή η βραστή πατάτα), πέπτονται πολύ γρήγορα και αυξάνουν τα επίπεδα
της γλυκόζης στο αίμα σχεδόν όσο η ζάχαρη (για την ίδια ποσότητα υδατανθράκων).
Αυτή η παρατήρηση οδήγησε το 1980 στην ανάπτυξη της ιδέας του Γλυκαιμικού Δείκτη (ΓΔ). Ο
ΓΔ δείχνει την επίδραση που έχουν τα τρόφιμα στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και σύμφωνα
με αυτόν μπορεί να γίνει σύγκριση μεταξύ τροφίμων που περιέχουν υδατάνθρακες 61.

Ο γλυκαιμικός δείκτης είναι το πηλίκο δύο εμβαδών καμπύλης, το εμβαδό καμπύλης γλυκόζης
για 2 ώρες μετά τη λήψη τροφίμου που περιέχει 50 γρ. υδατάνθρακες προς το εμβαδό
καμπύλης γλυκόζης για 2 ώρες μετά τη λήψη τροφίμου αναφοράς που περιέχει 50 γρ.
υδατάνθρακες (συνήθως τη γλυκόζη – τελευταία ως τρόφιμο αναφοράς χρησιμοποιείται το
λευκό ψωμί).

Υψηλός ΓΔ

Χαμηλός ΓΔ

Μεταβολή γλυκόζης αίματος (mM) Χρόνος(λεπτά)

16
Ο γλυκαιμικός δείκτης είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για να συγκρίνουμε την επίδραση στη
γλυχαιμία, των τροφίμων που περιέχουν υδατάνθρακες 62. Τα τρόφιμα που δεν περιέχουν
υδατάνθρακες, όπως το κρέας ή τα λιπαρά, έχουν γλυκαιμικό δείκτη 0 και η γλυκόζη έχει
γλυκαιμικό δείκτη 100. Έχοντας ως τρόφιμο αναφοράς τη γλυκόζη, με ΓΔ 100, τρόφιμα με ΓΔ
<55 είναι τρόφιμα με χαμηλό ΓΔ και τρόφιμα με ΓΔ >70 είναι τρόφιμα με υψηλό ΓΔ. Αυτές οι
τιμές είναι μέσοι όροι, και έχουν προκύψει από μετρήσεις που έχουν γίνει σε ομάδες ατόμων.
Στην πραγματικότητα, ο γλυκαιμικός δείκτης μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο,
ανάλογα με την ώρα της ημέρας ή πιο σημαντικά, με πολλούς άλλους παράγοντες που
επηρεάζουν την ταχύτητα της πέψης.

Ο γλυκαιμικός δείκτης μας επιτρέπει να συγκρίνουμε την επίδραση στη γλυχαιμία των
τροφίμων που περιέχουν υδατάνθρακες.

17
TO ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ

Ο γλυκαιμικός δείκτης μας δείχνει τη συμπεριφορά ενός τροφίμου στη μεταγευματική

γλυχαιμία προϋποθέτοντας ότι το τρόφιμο αυτό στη μερίδα που καταναλώνεται περιέχει 50γρ.
υδατάνθρακες. Αυτό όμως δεν έχει σχέση με την πραγματική ποσότητα υδατανθράκων που θα
καταναλωθούν σε ένα συνηθισμένο γεύμα. Ωστόσο τα επίπεδα του σακχάρου εξαρτώνται από
δύο παράγοντες: τόσο από την ποιότητα (ΓΔ) του τροφίμου που καταναλώνεται, όσο και από
την ποσότητα. Για παράδειγμα, το λευκό ψωμί και η κολοκύθα έχουν τον ίδιο γλυκαιμικό
δείκτη αλλά ποτέ δεν καταναλώνονται σε ίδιες ποσότητες.

Το 1997, βασισμένοι στην παρατήρηση αυτή, η ομάδα του Walter Willet στο Harvard, ανέπτυξε
την ιδέα του γλυκαιμικού φορτίου (ΓΦ), τo οποίο υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας το
γλυκαιμικό δείκτη με την ποσότητα των υδατανθράκων που περιέχει μια συνηθισμένη μερίδα
τροφίμου και διαιρώντας το αποτέλεσμα με 1001.

ΓΦ=ΓΔ x ποσότητα διαθέσιμων υδατανθράκων (g) στη μερίδα/100

(ποσότητα διαθέσιμων υδατανθράκων= συνολική ποσότητα υδατανθράκων- φυτικές ίνες)

Το γλυκαιμικό φορτίο δείχνει την επίδραση που έχει μια συνηθισμένη μερίδα ενός τροφίμου
στα επίπεδα σακχάρου. Θεωρείται «χαμηλό» όταν είναι κάτω από 10, «υψηλό» όταν είναι ίσο
ή μεγαλύτερο του 20 και «μέσο» όταν είναι ανάμεσα σε αυτές τις δύο τιμές.

Αυτή η ιδέα αποκλείει τη «δαιμονοποιήση» ορισμένων τροφίμων, για παράδειγμα το πεπόνι ή

τα καρότα. Τονίζει επίσης την ισοδυναμία των τροφίμων που ανήκουν στην ίδια ομάδα. Για
παράδειγμα, όλα τα λαχανικά έχουν χαμηλό ΓΦ. Ωστόσο, ο ΓΔ παραμένει πολύτιμο εργαλείο
γιατί μας επιτρέπει να διαχωρίζουμε τρόφιμα μέσα στην ίδια ομάδα.

Το γλυκαιμικό φορτίο δείχνει την επίδραση που έχει μια συνηθισμένη μερίδα ενός
τροφίμου στα επίπεδα σακχάρου και τονίζει την ομοιότητα που έχουν τα τρόφιμα που
ανήκουν στην ίδια ομάδα.

1. Salmerón J et al. Dietary fiber, glycemic load, and risk of non-insulin-dependent diabetes mellitus in women.
JAMA. 1997 Feb 12;277(6):472-7.

2.

3.

4.

5.

18
Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΤΗΣ EURODIET

H διατροφική πυραμίδα της Eurodiet απεικονίζει τι πρέπει να περιέχει μια ισορροπημένη

διατροφή. Αυτό το χρήσιμο εργαλείο θα σας βοηθήσει να εισάγετε τις διάφορες ομάδες
τροφίμων και να τις ταξινομήσετε με βάση την ενεργειακή τους πυκνότητα, το γλυκαιμικό τους
φορτίο και τη μικροθρεπτική τους αξία. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος Eurodiet, μια νέα
ομάδα τροφίμων εισάγεται με την κάθε φάση, ξεκινώντας από τη βάση της πυραμίδας. Όσο
πιο μεγάλη είναι η επιφάνεια της πυραμίδας που αντιστοιχεί σε μια ομάδα τροφίμων, σε τόσο
πιο μεγάλη συχνότητα και ποσότητα συστήνεται να καταναλώνεται (για παράδειγμα τα
φρούτα και τα λαχανικά). Στην πορεία του προγράμματος η κατανάλωση τροφίμων προχωρά
σταδιακά από τη βάση προς την κορυφή. Καθώς προχωράει το πρόγραμμα, τα τρόφιμα που
ανήκουν στα ανώτερα στρώματα της πυραμίδας μπορούν να καταναλώνονται, ώσπου να
φτάσουμε στην κορυφή. Η γραφική απεικόνιση της πυραμίδας θα σας βοηθήσει να
καθοδηγήσετε τους ασθενείς στο δρόμο προς τη μονιμοποίηση μιας ισορροπημένης
διατροφής.

Ενεργειακή
πυκνότητα

Γλυκαιμικό
φορτίο (ΓΦ)

Διατροφική
αξία

Η πρόσληψη λιπών είναι περιορισμένη, κύρια περιλαμβάνονται πολυακόρεστα λιπαρά οξέα

(PUFA) ενώ ενθαρρύνεται η πρόσληψη τροφίμων που περιέχουν υψηλής αξίας πρωτεΐνες, ίνες
και μικροθρεπτικά συστατικά. Τα γεύματα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες προάγουν
τον κορεσμό και επιβραδύνουν τη γαστρική κένωση. Οι πρωτεΐνες επίσης, αυξάνουν τον
κορεσμό. Για τους παραπάνω λόγους, οι δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες και

19
πρωτεΐνες, με χαμηλό ΓΔ, είναι πιο επαρκείς και αποτελεσματικές στην επίτευξη
διατροφικής ισορροπίας.

Η διατροφική πυραμίδα της Eurodiet είναι ένας τρόπος απεικόνισης που βοηθάει τους
ασθενείς να μεταβούν, βήμα προς βήμα, στην ισορροπημένη διατροφή.

20
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΧΑΜΗΛΩΝ-ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ/ΧΑΜΗΛΟΥ ΓΔ ΔΙΑΙΤΩΝ

Οι χαμηλών-υδατανθράκων δίαιτες έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές στην απώλεια

βάρους63 και/ή στη θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου και του διαβήτη τύπου 264. Η
μακροπρόθεσμη επίδραση τους έχει αξιολογηθεί από ελεγχόμενες κλινικές μελέτες με 2 χρόνια
παρακολούθηση και από μελέτες που καλύπτουν πάνω από δύο δεκαετίες 27,65.

Ειδικοί από τον ΠΟΥ (Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας) και τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας
των Ηνωμένων Εθνών (FAO) έλαβαν υπόψη το γλυκαιμικό δείκτη όταν συνέταξαν τις συστάσεις
που σχετίζονται με την επιλογή ειδών διατροφής 66. Οι χαμηλού ΓΔ/ΓΦ δίαιτες έχει αποδειχθεί
βιβλιογραφικά ότι υπερτερούν στην απώλεια βάρους (και κυρίως στην επίδραση τους στη
λιπώδη μάζα)67,68 καθώς και στην πρόληψη της παχυσαρκίας 39.

Επιπρόσθετα, ευρείας κλίμακας μελέτες παρατήρησης έχουν δείξει ότι οι χαμηλού ΓΔ και ΓΦ
δίαιτες μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 69,70,71,72 και καρδιαγγειακής νόσου
73,74
. Μια πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι «η μείωση της υπερινσουλιναιμίας που προκαλείται
από μια χαμηλού ΓΔ δίαιτα, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του κινδύνου εμφάνισης
καρδιαγγειακών νοσημάτων, μέσω της επίδρασης της στο οξειδωτικό στρες, στην αρτηριακή
πίεση, στα λιπίδια ορού, στους παράγοντες πήξης, στους φλεγμονώδεις παράγοντες, στην
ενδοθηλιακή λειτουργία και στη θρομβόλυση75.»

Οι δίαιτες αυτές μπορούν επίσης να λειτουργήσουν προληπτικά στην εμφάνιση καρκίνου στο
μαστό και στο έντερο. Γνωρίζοντας αυτό, η διατροφική αγωγή που στοχεύει στην πρόληψη ή
στη θεραπεία νοσημάτων πρέπει να περιλαμβάνει τις έννοιες του γλυκαιμικού δείκτη και του
γλυκαιμικού φορτίου.

Στη μέθοδο Eurodiet, οι ποσότητες των υδατανθράκων αυξάνουν σταδιακά μέχρι να φτάσουν
στα επίπεδα που προβλέπει η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή (φάση 4). Έχει αποδειχθεί
ότι «οι μεσογειακού τύπου και οι χαμηλών-υδατανθράκων δίαιτες αποτελούν πολύ
αποτελεσματικές εναλλακτικές σε σχέση με τις χαμηλού-λίπους δίαιτες. Οι χαμηλών-
υδατανθράκων δίαιτες υπερτερούν όσον αφορά την επίδραση τους στα λιπίδια, και οι
μεσογειακού τύπου δίαιτες υπερτερούν όσον αφορά τον γλυκαιμικό έλεγχο. Έχοντας λοιπόν
λάβει υπόψη τις προσωπικές προτιμήσεις και τις μεταβολικές ενδείξεις, η διατροφική
φροντίδα μπορεί να εξατομικεύεται76.»

21
 ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ

H ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΛΙΠΙΔΙΑ

ΑΜΙΝΟΞΕΑ

ΓΛΥΚΟΖΗ ΓΛΥΚΕΡΟΛΗ ΓΛΥΚΕΡΟΛΗ + ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ

ΓΛΥΚΟΓΟΝΟ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟ

ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

ΓΛΥΚΟΓΟΝΟ +
ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ

ΜΥΣ ΗΠΑΡ ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ

Μηχανισμός φυσιολογίας μιας υψηλών υδατανθράκων/υψηλού λίπους δίαιτας.

Μια φυσιολογική διατροφή παρέχει 3 θρεπτικά συστατικά: πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λίπη,
τα οποία μεταβολίζονται στο ήπαρ, στους μύες και στο λιπώδη ιστό.

 Οι πρωτεΐνες διασπώνται σε αμινοξέα, τα οποία μεταφέρονται στο ήπαρ και

στους μύες. Η περίσσεια των αμινοξέων μεταβολίζεται σε κετονοσώματα στο
ήπαρ. Τα κετονοσώματα μπορούν να παράγουν γλυκόζη και λιπαρά οξέα.

 Οι υδατάνθρακες διασπώνται (κυρίως) σε γλυκόζη και μπορούν να

χρησιμοποιηθούν ως ενέργεια, ή να αποθηκευθούν ως γλυκογόνο στο ήπαρ
και στους μύες. Όταν η πρόσληψη των υδατανθράκων είναι μεγάλη, η
λιπογένεση οδηγεί σε αποθήκευση των λιπαρών οξέων και της γλυκερόλης στο
λιπώδη ιστό, με τη μορφή των τριγλυκεριδίων.

22
  Τα λίπη (τριγλυκερίδια) μετασχηματίζονται σε λιπαρά οξέα και γλυκερόλη στο
ήπαρ και αναδομούνται και αποθηκεύονται στο λιπώδη ιστό με τη μορφή
τριγλυκεριδίων.

Ως πηγή ενέργειας οι πρωτεΐνες (4,1 kcal/gr) είναι χαμηλότερες από το λίπος (9.3 kcal/gr). Κανένα από τα
παραπάνω δεν αποθηκεύεται άμεσα στο σώμα σε αντίθεση με τους υδατάνθρακες (4.1 kcal/gr).

23
 ΠΟΣΗ ΠΡΩΤΕΪΝΗ;

Στις χαμηλών θερμίδων δίαιτες το ενεργειακό περιεχόμενο των γευμάτων είναι εξ’ ορισμού
μειωμένο. Είναι απαραίτητο να γίνει η ανάλογη προσαρμογή στο διαιτολόγιο ώστε να
διασφαλιστεί η πρόσληψη των απαραίτητων μάκρο και μικροθρεπτικών συστατικών. Στους
ενήλικες, η προσλαμβανόμενη πρωτεΐνη, βασική πηγή αζώτου και απαραίτητων αμινοξέων,
πρέπει να μην πέφτει κάτω από το κατώτερο όριο ασφαλείας, που είναι τα 0,83
γρ.πρωτεΐνης/κιλό/ημέρα σε υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνη. Δηλαδή πρωτεΐνη που
περιέχει τα απαραίτητα αμινοξέα στη σωστή αναλογία (FAO/WHO/UNU2007)77.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με πολλές κλινικές μελέτες, οι χαμηλών θερμίδων/υψηλών πρωτεϊνών

δίαιτες, σχετίζονται με καλύτερη διατήρηση της άλιπης μάζας σε σχέση με δίαιτες που
καλύπτουν μόνο τις βασικές ανάγκες σε πρωτεΐνη 78,79,80,81,82. Κάνοντας μια ανασκόπηση των
μελετών αυτών στη μετα-ανάλυση τους, οι Krieger JW & al. 83 απέδειξαν ότι: «Η πρόσληψη
πρωτεΐνης ήταν ένας σημαντικός προγνωστικός παράγοντας στη διατήρηση της άλιπης μάζας.
Η καθημερινή πρόσληψη πρωτεΐνης που υπερβαίνει τα 1,05 gr/kg (μέση τιμή πρόσληψης στις
μελέτες: 1,27 g/kg) σχετίστηκε με καλύτερη διατήρηση της άλιπης μάζας, σε σχέση με
πρόσληψη πρωτεΐνης που πλησιάζε τα επίπεδα της συνιστώμενης (RDA) (μέση πρόσληψη: 0,74
gr/kg). To μέγεθος της επίδρασης αυτής αυξήθηκε όταν η διάρκεια των μελετών ξεπερνούσε
τους 3 μήνες».

Μια ισορροπημένη διατροφή, όπως ορίζεται από τις επίσημες συστάσεις (πρωτεΐνη: 12-15%,
λίπη: 30-35%, υδατάνθρακες : 50-55% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης), είναι επομένως
ανεπαρκής, είτε για τη διατήρηση του απωλεσθέντος βάρους είτε για την πρόληψη της
παχυσαρκίας. Στην πραγματικότητα, αν η συνολική ενεργειακή πρόσληψη δεν είναι άνω των
1600 kcal, δεν μπορεί να καλυφθεί η μέση ενεργειακή ανάγκη σε πρωτεΐνες των 80
γρ./ημέρα για τον άντρα και των 60 γρ./ημέρα για τη γυναίκα.

Ενέργεια

Υδατάνθρακες

Λίπη

Πρωτεΐνες

Αναφορικά με την ασφάλεια των πολύ υψηλών πρωτεϊνών διαιτών, δεν έχουν δειχθεί 84,85,86
ανεπιθύμητες επιδράσεις στη νεφρική λειτουργία ή στην απώλεια ασβεστίου από τα οστά σε
υγιείς ενήλικες, ακόμη και όταν τα επίπεδα πρόσληψης πρωτεΐνης είναι πολύ υψηλά και
φτάνουν τα 1,2 με 1,5 g/kg ιδανικού βάρους.

Στις χαμηλών-θερμίδων δίαιτες, η διατήρηση της άλιπης μάζας

24 απαιτεί μια σχετική αύξηση της πρωτεϊνικής πρόσληψης.
Τα 1,2 με 1,5 gr πρωτεΐνης/kg ιδανικού βάρους δεν έχουν καμιά ανεπιθύμητη επίδραση σε υγιείς ενήλικες.
 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ

Σύμφωνα με αναφορά του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO)
και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) το 2007, πέρα από την ποσότητα, έχει σημασία
και η ποιότητα της πρωτεΐνης (που χαρακτηρίζεται από το χημικό δείκτη (ΧΔ)), και έχει μεγάλη
σημασία για να διατηρείται ικανοποιητικό το ισοζύγιο αζώτου 81.

Οι πρωτεΐνες αποτελούνται από αμινοξέα, τις δομικές τους μονάδες, συνδεδεμένα μεταξύ
τους. Κάθε πρωτεΐνη έχει το δικό της αριθμό και τη δική της αλληλουχία αμινοξέων. Υπάρχουν
24 αμινοξέα, απ΄ τα οποία τα 8 θεωρούνται «απαραίτητα», γιατί το σώμα δεν μπορεί να τα
συνθέσει και πρέπει να τα προσλάβει από τη διατροφή. Τα απαραίτητα αμινοξέα είναι η
βαλίνη, η ισολευκίνη, η λευκίνη, η τρυπτοφάνη, η λυσίνη,η μεθειονίνη, η θρεονίνη και η
φαινυλαλαλίνη. Η απουσία των αμινοξέων αυτών οδηγεί σε σημαντική υποβάθμιση της
ποιότητας της πρωτεΐνης.

Η πρωτεΐνη που συγκρατείται και μένει στο σώμα (δηλ. η καθαρή χρησιμοποιούμενη
πρωτεΐνη) εξαρτάται από το περιεχόμενο της πρωτεΐνης σε περιοριστικό αμινοξύ (το
απαραίτητο αμινοξύ που βρίσκεται σε ένα τρόφιμο σε ποσότητα μικρότερη από την
απαιτούμενη για τον οργανισμό) και από τα απαραίτητα αμινοξέα που απορροφώνται από το
σώμα. Ο συνδυασμός των πρωτεϊνών που περιέχουν περιοριστικά αμινοξέα οδηγεί στην
καλύτερη αξιοποίηση τους από το σώμα.

Η κλινική εμπειρία στη Γαλλία καθιέρωσε τον κύριο ρόλο των διακλαδισμένων αμινοξέων και
τη σημασία της πρωτεΐνης πενταπλής προέλευσης απ΄την οποία παρασκευάζονται τα προϊόντα
Eurodiet (πρωτεΐνη από σόγια, γάλα, αυγό, αρακάς, σιτάρι).

Εάν και η επίτευξη ικανοποιητικού ΧΔ είναι σημαντική, διαταράσσοντας το προφίλ της

πρωτεΐνης, ώστε να ευνοείται η ποσοτική παρουσία ενός απλού αμινοξέος, ιδίως της
τρυπτοφάνης, θα μπορούσε να αποδειχθεί άχρηστο εάν δεν υπάρχει επαρκής πρόσληψη
αυστηρά επιλεγμένων υδατανθράκων 87, 88, ή ακόμα και επικίνδυνο αν καταναλωθεί σε
υπερβολική ποσότητα 89, 90,91

Για να εγγυηθούμε την παρουσία όλων των απαραίτητων αμινοξέων, που υποδηλώνεται από ένα χημικό δείκτη
>100, πρέπει να συνδυαστούν διαφορετικές πηγές πρωτεΐνης, χρησιμοποιώντας φυτικές και ζωικές πηγές.

25
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ

Η πρόσληψη πρωτεϊνών έχει θετική επίδραση στην απώλεια βάρους, κυρίως λόγω του ότι
υπερέχει όσο αφορά την επίδραση της στο αίσθημα του κορεσμού σε σχέση με τα άλλα
θρεπτικά συστατικά92,93,94,95,96. Αυτό μειώνει το αίσθημα της πείνας 82 και συνεπώς βοηθάει
στον έλεγχο της ποσότητας της προσλαμβανόμενης τροφής.

Πολλές υποθέσεις έχουν γίνει για να εξηγήσουν αυτή την επίδραση: η έκκριση της CCK
(χολοκυστοκινίνης) και άλλων πεπτιδίων στο έντερο97, η οξείδωση των αμινοξέων98 ή η
μεταγευματική θερμογένεση104. Ένα γεύμα πλούσιο σε πρωτεΐνες μειώνει περισσότερο τα
μεταγευματικά επίπεδα της γκρελίνης σε σχέση με ένα γεύμα πλούσιο σε υδατάνθρακες. Η
ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στην γκρελίνη, στα γλυκοζο-εξαρτώμενα ινσουλινοτροπικά
πολυπεπτίδια (GIP) και στη γλυκαγόνη, υποδηλώνει ότι η ενεργοποίηση αυτών των πεπτιδίων
ίσως διαμεσολαβεί στη μεταγευματική απόκριση στην έκκριση της γκρελίνης. Ωστόσο, ο
ακριβής μηχανισμός που εμπλέκεται στο αίσθημα του κορεσμού που προκαλεί η πρωτεΐνη
παραμένει αδιευκρίνιστος.

Φαίνεται ότι η υψηλών πρωτεϊνών δίαιτα βοηθάει την απώλεια βάρους και κυρίως την
απώλεια λίπους. Όπως έχει δειχθεί από διάφορες κλινικές μελέτες, οι πρωτεΐνες είναι
σημαντικές στη ρύθμιση του βάρους, γιατί σχετίζονται με μεγαλύτερη μείωση του βάρους και
του λίπους σε σχέση με τις υψηλών-υδατανθράκων, χαμηλού-λίπους δίαιτες, είτε όταν η
δίαιτα είναι ελεύθερη99 είτε όταν υπάρχει ενεργειακός περιορισμός100,101,102.

Επιπρόσθετα, η μεγάλη ενεργειακή συμμετοχή της πρωτεΐνης σε μια δίαιτα έχει

ενδιαφέρουσες μεταβολικές επιδράσεις, ανεξάρτητα από την απώλεια βάρους. Οι υψηλών-
πρωτεϊνών δίαιτες μειώνουν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων, βελτιώνουν τα επίπεδα της
χοληστερόλης 103 και βελτιώνουν τη γλυκαιμική απόκριση104.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΡΟΥΣ

Μια πρόσφατη μελέτη105, που έγινε στα πλαίσια του Project DioGenes 1 , επιβεβαίωσε αυτό
που έχουν δείξει πολλές κλινικές μελέτες, τη σημασία δηλαδή της πρωτεΐνης στη μετέπειτα
διατήρηση ενός ιδανικού βάρους. Μετά από μια αρχική απώλεια της τάξεως τουλάχιστον του
8% του βάρους, μέσω μιας δίαιτας 800 kcal την ημέρα και διάρκειας 8 εβδομάδων, 773 άτομα
ακολούθησαν 5 διαφορετικές δίαιτες για 6 μήνες. Τα αποτελέσματα έδειξαν μια μέση αύξηση
του βάρους κατά 0,5 kg μετά από 6 μήνες, με σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των ομάδων: η
αύξηση του βάρους ήταν μηδενική για την ομάδα που ακολούθησε την υψηλών-πρωτεϊνών
δίαιτα και χαμηλού ΓΔ δίαιτα (η πρωτεΐνη ήταν το 25% της συνολικής ενεργειακής
κατανάλωσης) (αναφέρθηκε μάλιστα περαιτέρω απώλεια βάρους), ενώ έφτασε τα 4,5 kg στις
ομάδες που ακολούθησαν την χαμηλών-πρωτεϊνών και υψηλού ΓΔ δίαιτα. Τα άτομα που
εγκατέλειψαν ήταν λιγότερα στην ομάδα της υψηλών-πρωτεϊνών χαμηλού ΓΔ δίαιτας, κάτι που
δείχνει περισσότερη συμμόρφωση.

Τα αποτελέσματα αυτά μπορούν ακόμη και να μεταφερθούν στα παιδιά των ατόμων που
συμμετείχαν στην μελέτη και ακολούθησαν το ίδιο πρόγραμμα με τους γονείς τους. Η
επικράτηση του υπέρβαρου και παχύσαρκου μειώθηκε κατά 15% στις ομάδες των υψηλών-

26
πρωτεϊνών και χαμηλού ΓΔ διαιτών ενώ το ποσοστό του λίπους αυξήθηκε σημαντικά στα
παιδιά που ακολούθησαν τη χαμηλών-πρωτεϊνών και υψηλού ΓΔ δίαιτα106.

1. Η κλινική μελέτη Διογένης (γονίδια της παχυσαρκίας Δίαιτα) έλαβε επιδότηση 14,5 εκατ.
ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οκτώ ευρωπαϊκά ερευνητικά κέντρα συμμετείχαν κάτω
από την κατεύθυνση του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης. Η μελέτη αφορούσε την
πολλαπλή ανάλυση πολλών παραμέτρων σχετιζόμενων με την παχυσαρκία. Παράμετροι
που σχετίζονται με την αύξηση του βάρους, κυρίως διατροφικοί, γενετικοί,
συμπεριφορικοί.

Φαίνεται να υπάρχει διεθνής ομοφωνία που τάσσεται υπέρ της μεγαλύτερης πρόσληψης
πρωτεϊνης σε προγράμματα απώλειας και διατήρησης βάρους.

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΟΡΕΣΜΕΝΩΝ ΛΙΠΩΝ

Κάποιες γνωστές χαμηλών-υδατανθράκων δίαιτες δεν περιορίζουν την πρόσληψη στα

κορεσμένα λιπαρά οξέα (για παράδειγμα η δίαιτα Atkins). Αυτές οι δίαιτες έχουν γίνει το
αντικείμενο έντονης κριτικής, ως δυνητικοί παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση
καρδιαγγειακών συμβαμάτων, χωρίς αυτό να έχει ολοκληρωτικά τεκμηριωθεί.

Η λύση βρίσκεται στο να περιοριστεί όχι μόνο η πρόσληψη των υδατανθράκων αλλά και η
πρόσληψη του κορεσμένου λίπους. Έχει δειχθεί ότι οι χαμηλών-υδατανθράκων δίαιτες, που
είναι ταυτόχρονα υψηλές σε μονοακόρεστα λιπαρά ή σε πρωτεΐνη, είναι επίσης
αποτελεσματικές στη μείωση της λιπώδους μάζας και στους δείκτες λιπιδίων στο αίμα 107. Η
αντικατάσταση των υδατανθράκων με άπαχη πρωτεΐνη προσφέρει μεταβολικό όφελος χωρίς
να έχει επιβλαβείς συνέπειες στους παράγοντες οστεοσύνθεσης ή στην απέκκριση ασβεστίου
108
.

Πρέπει να σημειωθεί ότι, ενώ η μείωση της λιπώδους μάζας κατά τη διάρκεια μιας υψηλού-
λίπους, χαμηλών-υδατανθράκων δίαιτας είναι παρόμοια ή μεγαλύτερη από αυτή που
παρατηρείται κατά τη διάρκεια χαμηλών-θερμίδων, χαμηλού-λίπους δίαιτας, η επίδραση στη
μείωση της άλιπης μάζας επίσης, φαίνεται να είναι πιο σημαντική 109,107.

Οι Layman et al αναφέρουν ότι οι χαμηλών-θερμίδων, υψηλών-πρωτεϊνών δίαιτες φαίνεται να

αυξάνουν την απώλεια του βάρους, λόγω του ότι συνδυάζουν μεγαλύτερη απώλεια λιπώδους
μάζας και λιγότερη απώλεια άλιπης μάζας 100,110. Οι συγγραφείς παρατήρησαν ότι οι υψηλών-
πρωτεϊνών δίαιτες γενικά προήγαγαν καλύτερη συμμόρφωση, λόγω του αυξημένου
αισθήματος κορεσμού και του συνεπακόλουθου μειωμένου αισθήματος πείνας. Βασισμένοι
στις παρατηρήσεις αυτές διατυπώνουν την υπόθεση ότι η μειωμένη αναλογία
υδατάνθρακα/πρωτεΐνη και η υψηλή πρόσληψη σε λευκίνη βοήθησε στην τροποποίηση της
λειτουργίας της ινσουλίνης και ενεργοποίησε την πρωτεϊνοσύνθεση στους μυς. Οπότε μπορεί

27
κάποιος να ισχυριστεί ότι «οι χαμηλών-υδατανθράκων, υψηλών-πρωτεϊνών δίαιτες» έχουν
πιο πολλά οφέλη από τις «χαμηλών-υδατανθράκων, υψηλού-λίπους δίαιτες».

Σε σύγκριση με τις υψηλών-υδατανθράκων δίαιτες, οι υψηλών-πρωτεϊνών και χαμηλού

κορεσμένου λίπους δίαιτες οδήγησαν στη ίδια σημαντική βελτίωση στους δείκτες
καρδιαγγειακού κινδύνου. Ωστόσο, οι υψηλών-πρωτεϊνών δίαιτες οδήγησαν σε μεγαλύτερη
μείωση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων και βελτίωσαν τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης
αιμοσφαιρίνης HbA1c και της βιταμίνης Β12. Με καμιά από τις δύο δίαιτες δεν παρατηρήθηκε
κάποια ανεπιθύμητη επίδραση στον οστικό ή νεφρικό μεταβολισμό για περίοδο 12 εβδομάδων
105
.

Σε αντίθεση με άλλες μεθόδους, η μέθοδος Eurodiet ακολουθεί τις συστάσεις που είναι
σύμφωνες με τη μειωμένη πρόσληψη λίπους, κυρίως του κορεσμένου.

28
 ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑ

Οι χαμηλών-υδατανθράκων δίαιτες γενικά περιλαμβάνουν λίγα φρούτα, λαχανικά ή

δημητριακά ολικής άλεσης. Στη θεωρία, αυτό θα μπορούσε να αυξήσει μακροπρόθεσμα τον
κίνδυνο νοσηρότητας όταν μια τέτοια δίαιτα ακολουθηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και η
πρόσληψη φρούτων και λαχανικών παραμένει χαμηλή 29.

Σε δημοσίευση του 2002, οι Volek et al αναφέρουν ότι «μια πολύ χαμηλών-υδατανθράκων

δίαιτα μπορεί να περιλαμβάνει μια ευρεία ποικιλία λαχανικών και ακόμη και μικρές ποσότητες
φρούτων. Θα ήταν συνετό επίσης να λαμβάνεται ένα πολυβιταμινούχο σκεύασμα για να
διασφαλιστεί η επαρκής πρόσληψη όλων των απαραίτητων μικροστοιχείων».

Φαίνεται λοιπόν ότι είναι ωφέλιμο να διατηρηθεί μια επαρκής πρόσληψη ποικιλίας
λαχανικών (στις φάσεις 1 και 2) και έπειτα φρούτων και δημητριακών (στη φάση 3) για τους
παρακάτω λόγους:

 Για να διασφαλιστεί η επαρκής πρόσληψη φυτικών ινών, βιταμινών και μετάλλων.

 Για να ενθαρρυνθούν οι ασθενείς τρώγοντας το δικό τους φαγητό.
 Για να τονιστεί σταδιακά η σημασία της κάθε ομάδας τροφίμων, και με αυτό τον τρόπο
να επανεκπαιδευτεί ο ασθενής ώστε να υιοθετήσει υγιεινές διατροφικές συνήθειες.

Έχει αποδειχθεί ότι τα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά ολικής άλεσης ασκούν
προστατευτική δράση κατά των πιο σημαντικών τύπων καρκίνου που πλήττουν την Δυτική
κοινωνία (του καρκίνου του παχέος εντέρου, του παγκρέατος, του πνεύμονα, του στομάχου,
του οισοφάγου και της ουροδόχου κύστης). Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν μια μεγάλη
ποικιλία συστατικών που προστατεύουν από τον καρκίνο, όπως αντιοξειδωτικά, διαιτητικές
ίνες, ισοθειοκυανάτες και πολυφαινόλες.

Τα προϊόντα Eurodiet είναι εμπλουτισμένα με το 25% της ΣΗΠ σε βιταμίνες και μέταλλα.

Ο εμπλουτισμός των προϊόντων και η πρόσληψη λαχανικών, φρούτων και δημητριακών ολικής
άλεσης εγγυάται την πλήρη καθημερινή κάλυψη σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.

29
30
ΜΕΡΟΣ 2. ΟΙ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ EURODIET

31
ΦΑΣΗ 1 ΠΡΩΤΕΪΝΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Απώλεια βάρους κυρίως από τη λιπώδη μάζα.

Απλή, εύκολη στην εφαρμογή και στη συμμόρφωση τους

ασθενούς, δεδομένου ότι τα κετονοσώματα μειώνουν την
αίσθηση της πείνας. Αυτή η διατροφή είναι η ιδανική
εκκίνηση
για μια σημαντική απώλεια βάρους.

 Κετογονική φάση έναρξης, ˞ 850 kcal/ημέρα

 4 με 5 προϊόντα καθημερινά
 Για μέχρι και 1 μήνα
 Ποικιλία λαχανικών

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Έναρξη κέτωσης: Λιγότερο από 50 γρ. CHO/ημέρα

Μειωμένη ενεργειακή πρόσληψη: λίπη και CHO

Παροχή της ελάχιστης ποσότητας που είναι απαραίτητη σε:

 Λίπη: Απαραίτητα λιπαρά οξέα

 Πρωτεΐνη: 1,2 gr/kg ιδανικού σωματικού βάρους.
Υψηλής βιολογικής αξίας/απαραίτητα αμινοξέα.
 Υδατάνθρακες για τα γλυκοζοεξαρτώμενα όργανα.

Κατανάλωση λαχανικών για να διευκολύνεται η εντερική λειτουργία.

Βιταμίνες + μέταλλα + ιχνοστοιχεία

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

 Γρήγορη απώλεια βάρους. Γνωρίζουμε ότι, θεωρητικά, για την απώλεια ενός κιλού
λίπους απαιτείται αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο 7.700 kcal. H φάση 1 που είναι η
χαμηλότερων θερμίδων φάση (˞ 850 kcal/ημέρα), δημιουργεί μεγάλο ενεργειακό
έλλειμμα οπότε και η απώλεια βάρους θεωρητικά είναι η μεγαλύτερη. Σύμφωνα με
παρατηρήσεις, αναφέρεται ενδεικτικά μια μέση απώλεια της τάξεως των 3 με 5 κιλών
και 3 με 4 cm από την περίμετρο μέσης σε 10 μέρες. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται το
κίνητρο του ασθενούς και αποτρέπεται η απογοήτευση που εμφανίζεται όταν η
απώλεια βάρους είναι αργή.

32
  Εύκολη συμμόρφωση. Η επιλογή των τροφίμων είναι πολύ απλή. Τίποτε δε χρειάζεται
να ζυγιστεί. Τα σακίδια Eurodiet διαλύονται στιγμιαία και είναι εύκολο να
προετοιμαστούν ακόμα και στο γραφείο. Άλλα προϊόντα είναι είτε έτοιμα, είτε θέλουν
απλά ζέσταμα.

 Προστασία της άλιπης μάζας. Λόγω της βέλτιστης πρωτεϊνικής πρόσληψης, η απώλεια
βάρους προέρχεται ουσιαστικά από τη λιπώδη μάζα, συντηρώντας την άλιπη μάζα
(μύες), και ειδικότερα το μυ της καρδιάς.

 Αυξημένη συμμόρφωση που σχετίζεται με τη μείωση του αισθήματος της πείνας, που
συμβαίνει από την 3η κιόλας ημέρα λόγω της παραγωγής των κετονοσωμάτων και της
υψηλής πρόσληψης πρωτεΐνης και φυτικών ινών.

 Ικανοποιητική γεύση, δεδομένου ότι ο ασθενής έχει καθοδηγηθεί κατάλληλα στην

επιλογή των πρώτων του γευμάτων.

 Άριστη προσαρμογή. Οι ψυχοτονωτικές ιδιότητες των κετονοσωμάτων βοηθούν τους

ασθενείς να βιώνουν υψηλά επίπεδα ενέργειας και η υψηλής βιολογικής αξίας
πρωτεΐνη τους δίνει τη δυνατότητα για ήπια δραστηριότητα.

 Τονικότητα δέρματος. Στα περισσότερα προϊόντα λόγω της παρουσίας των

απαραίτητων αμινοξέων, των 12 βιταμινών και 11 μετάλλων (25% της συνιστώμενης
ημερήσιας πρόσληψης ανά προϊόν) καθώς και των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων
(PUFA), το δέρμα κρατά τον τόνο και την ελαστικότητά του.

MEIONEKTHMATA

 Απουσία «κοινωνικών» γευμάτων. (Δίνεται πάντα το δικαίωμα στον ασθενή να

αντικαταστήσει το γεύμα Eurodiet με ένα γεύμα φάσης 2 σε περίπτωση που έχει μια
κοινωνική υποχρέωση.
 Περιορισμός στην επιλογή των λαχανικών. Ωστόσο αυτό μπορεί να είναι και
πλεονέκτημα για κάποιον που δεν έτρωγε λαχανικά πιο πριν.

ΜΗΝΥΜΑ ΚΛΕΙΔΙ: ΑΝΑΚΑΛΥΨΤΕ ΞΑΝΑ ΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

Τα λαχανικά είναι κατηγοριοποιημένα ανάλογα με το περιεχόμενο τους σε υδατάνθρακες. Οι

λίστες των λαχανικών περιλαμβάνονται στο φυλλάδιο της φάσης 1 που δίνουμε στους
ασθενείς.

Λίστα 1

Τα λαχανικά της λίστας 1 περιέχουν κάτω από 3,5 γρ. υδατανθράκων ανά 100 γρ. και μπορούν
να καταναλωθούν ελεύθερα, μέσα σε λογικά πλαίσια.

Σπαράγγι, μπρόκολο, σέσκουλο, σέλινο, σελινόριζα, μανιτάρια, χίκορι, κινέζικο λάχανο,

λαχανίδα, πράσινο λάχανο, κουνουπίδι, αγγούρι ή αγγουράκι τουρσί, πίκλες, κολοκυθάκια,

33
νεροκάρδαμο, αντίδια, βλήτα, ραδίκια, σταμναγκάθι, σπανάκι, μάραθος, μαρούλι, λάπαθο,
αντράκλα, σαλάτα, πράσινες πιπεριές, ρόκα.

Λίστα 2

Απ’ την άλλη πλευρά, τα λαχανικά της λίστας 2 περιέχουν 4 έως 6 γρ. υδατάνθρακες ανά 100
γρ. και η πρόσληψή τους πρέπει να περιοριστεί στα 200 γρ. και μόνο στο γεύμα, στο δείπνο να
καταναλωθούν λαχανικά αποκλειστικά απο τη λίστα 1. Σε περίπτωση που η κέτωση δεν
ξεκινάει εύκολα, καλό θα είναι να αναθεωρήσετε την πρόσληψη των λαχανικών αυτής της
λίστας.

Μελιτζάνα, άσπρο λάχανο, κόκκινο λάχανο, ξινολάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών, πράσινα

φασολάκια, πικραλίδα, πιπεριές κόκκινες, κίτρινες ή πορτοκαλί, σκούλι, ντομάτες, πράσα,
ραπανάκι, κολοκάσι.

Όλα τα λαχανικά που δε βρίσκονται στις λίστες 1 και 2 (όπως καρότα, παντζάρια, αγκινάρες,
καλαμπόκι, κολοκύθα, κρεμμύδια, καρδιά φοίνικα…) πρέπει να αποφεύγονται στη φάση αυτή
γιατί περιέχουν περισσότερους υδατάνθρακες.

ΜΙΑ ΤΥΠΙΚΗ ΜΕΡΑ ΣΤΗ ΦΑΣΗ 1

Είναι η πιο εύκολη φάση στην εφαρμογή.

Πρωινό:

 1 προϊόν Eurodiet

Μεσημεριανό:

 1 προϊόν Eurodiet
 Επιτρεπόμενα λαχανικά από τις λίστες 1 και 2
(κατά προτίμηση από τη λίστα 1)

Σνακ:

 1 προϊόν Eurodiet

Δείπνο:

 1 προϊόν Eurodiet
 Επιτρεπόμενα λαχανικά από τη λίστα 1

34
ΦΑΣΗ 2 ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Επανεισαγωγή των ζωικών πρωτεϊνών

Αυτή η φάση ακολουθεί τη φάση 1, αλλά μπορεί επίσης να

αποτελέσει την αρχική φάση σε περίπτωση που δεν ταιριάζει η
φάση 1 (πχ ασθενής με συχνή υποχρέωση γευμάτων εκτός
σπιτιού).

 Κετογονική, ˞ 950 kcal/ημέρα

 3 με 4 προϊόντα την ημέρα + 1
«κοινωνικό» γεύμα
(μεσημεριανό ή δείπνο)
 Εκπαίδευση στην επιλογή της
ζωικής πρωτεΐνης.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Οι βασικές αρχές πίσω από τη φάση 2 είναι απλές. Ο ασθενής συνεχίζει να ακολουθεί τους
κανόνες διατροφής που αναφέρθηκαν στη φάση 1 αλλά αντικαθιστά ένα γεύμα Eurodiet με
ένα γεύμα δικό του, αλλά αυστηρά προσαρμοσμένο στη μέθοδο Eurodiet.

Οι μηχανισμοί δράσης για αυτή τη φάση είναι οι ίδιοι με τη φάση 1. Επειδή η φάση 2 είναι πιο
φιλική στον ασθενή, μπορεί να ακολουθηθεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, συνήθως
τουλάχιστον διπλάσιο διάστημα απ’ ότι η φάση 1.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Είναι τα ίδια με της φάσης 1.

 Γρήγορη απώλεια βάρους. Η απώλεια βάρους επιβραδύνεται λίγο στη φάση 2, γιατί
ενώ ο περιορισμός των υδατανθράκων παραμένει αμετάβλητος, η θερμιδική
πρόσληψη αυξάνει λίγο. Ωστόσο, η απώλεια βάρους εξακολουθεί να είναι σημαντική.

 Προστασία της άλιπης μάζας, δεδομένου ότι η πρόσληψη πρωτεΐνης είναι επαρκής.

 Αυξημένη συμμόρφωση που σχετίζεται με τη μείωση του αισθήματος της πείνας,

εξαιτίας της παραγωγής των κετονοσωμάτων και της υψηλής πρόσληψης πρωτεΐνης
και φυτικών ινών.

 Άριστη προσαρμογή.

 Τονικότητα δέρματος. Λόγω της παρουσίας όλων των απαραίτητων αμινοξέων, των 12
βιταμινών και 11 μετάλλων (25% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης ανά προϊόν)
καθώς και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (PUFA) στα προϊόντα Eurodiet, το δέρμα
κρατά τον τόνο και την ελαστικότητά του.

35
  Ικανοποιητική γεύση, δεδομένου ότι ο ασθενής έχει καθοδηγηθεί κατάλληλα στην
επιλογή των πρώτων του γευμάτων.

Και ένα επιπλέον πλεονέκτημα:

 Κοινωνικότητα. Κατά τη διάρκεια της φάσης 2, γίνεται πλέον εύκολο για τον ασθενή να
μοιράζεται γεύματα με την οικογένεια του και τους συναδέλφους του, με την
προϋπόθεση ότι η πρόσληψη πρωτεΐνης και λαχανικών είναι επαρκής.

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

 Εκπαίδευση στην επιλογή ζωικών πρωτεϊνών. O ασθενής χρειάζεται να εκπαιδευτεί

σχετικά με το πώς θα επιλέγει ζωικές πρωτεΐνες (δείτε παρακάτω).
 Περιορισμένη επιλογή των λαχανικών, όπως στη φάση 1.
 Αυξημένη πιθανότητα παρεκτροπής από το πρόγραμμα σε σχέση με τη φάση 1. Για
παράδειγμα, όταν ο ασθενής βρεθεί σ’ ένα εστιατόριο, θα πρέπει να ελέγξει τα
λαχανικά που θα σερβιριστούν και να αποφύγει τα πιάτα με σάλτσες και σως.

ΜΗΝΥΜΑ ΚΛΕΙΔΙ: ΕΠΙΛΕΞΤΕ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΠΡΩΤΕΪΝΗ

Η φάση 2 δίνει τη δυνατότητα στους ασθενείς να επιλέξουν όχι μόνο τα λαχανικά τους αλλά
και τις ζωικές πρωτεΐνες.
Στόχος των συνεδριών της φάσης 2, είναι να καθοδηγηθούν οι ασθενείς στο πώς να επιλέξουν:
 Τη σωστή ποιότητα: να δείχνουν προτίμηση στις χαμηλού λίπους πηγές πρωτεΐνης (π.χ
ψάρι, αυγά, πουλερικά) ώστε να μειώνουν με αυτόν τον τρόπο την πρόσληψη των
«κρυμμένων» κορεσμένων λιπών.
 Τη σωστή ποσότητα: να χρησιμοποιούν την παλάμη του χεριού τους ως μονάδα
μέτρησης. Μια «παλάμη» (σε μέγεθος και πάχος) είναι ένας εύκολος τρόπος
εικονικής εκτίμησης των ποσοτήτων της πρωτεΐνης και των λαχανικών που πρέπει να
περιέχονται σε ένα γεύμα της φάσης 2:
 1 «παλάμη» πρωτεΐνης (άπαχο κρέας, αυγά, ψάρι)
 Τουλάχιστον 2 «παλάμες» ωμά ή μαγειρεμένα λαχανικά, κατά
προτίμηση από τη λίστα 1.

Από το βιβλίο «The Greek doctor’s diet» από τον Dr Fedon Lindberg
- Εκδόσεις Rodale (www.drlindberg.com)

Ο παραπάνω είναι ένας εύκολος τρόπος για να περιοριστεί

η πρόσληψη του «κρυμμένου» λίπους. Με τη χρήση της
παλάμης λαμβάνονται υπόψη οι διαφορές στις πρωτεϊνικές
ανάγκες μεταξύ των ατόμων αφού το κάθε άτομο σαν
μονάδα μέτρησης έχει την δική του παλάμη.

1 «παλάμη πρωτεΐνης» αντιστοιχεί περίπου σε:

o 1 προϊόν Eurodiet

36
 o 3 φέτες (των 30 γρ. η καθεμιά) γαλοπούλας ή άπαχου ζαμπόν
o 2 αυγά
o 150 γρ. άπαχο κρέας: πουλερικό χωρίς την πέτσα, μοσχάρι, κουνέλι, κυνήγι
o 120 γρ. χοιρινό ή αρνί
o 200 γρ. ψάρι, οστρακοειδή, θαλασσινά
o 250 γρ. tofu
Αποφύγετε κρέατα από τα οποία δεν μπορείτε να απομακρύνετε το λίπος: πρόβατο, αρνί,
βοδινό…Το κρέας, το ψάρι, τα πουλερικά καλό είναι να μαγειρεύονται χωρίς την προσθήκη
λίπους, για παράδειγμα ψητά στο γκριλ, βραστά, τυλιγμένα σε αλουμινόχαρτο ή λαδόχαρτο
και στον ατμό.
Οι ποσότητες που αναφέρονται παραπάνω αφορούν σε μαγειρεμένο τρόφιμο.


1 προϊόν Eurodiet

Μεσημεριανό:

 1 "παλάμη" πρωτεΐνης
 Τουλάχιστον 2 "παλάμες" ωμά ή μαγειρεμένα λαχανικά, απο τις λίστες 1
και 2

Σνακ:

 1 προϊόν Eurodiet

Δείπνο:

 1 προϊόν Eurodiet
 Τουλάχιστον 2 "παλάμες" ωμά ή μαγειρεμένα λαχανικά, απο τη λίστα 1
Το μεσημεριανό με το δείπνο είναι εναλλάξιμα

Οι λίστες των λαχανικών είναι οι ίδιες με τη φάση 1.

37
ΦΑΣΗ 3 ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Επιτυχημένη διατροφική επανεκπαίδευση

Η φάση 3 είναι θεμελιώδης στη μέθοδο Eurodiet.

Μπορεί να αποτελέσει τη συνέχεια της κετογονικής
φάσης ή την αρχική φάση μιας συμβατικής χαμηλών-
θερμίδων δίαιτας.

 Μη κετογονική, χαμηλών θερμίδων, χαμηλών

υδατανθράκων.
 3 στάδια: ˞ 1.100/1.300/1.500 kcal.
 2 με 3 προϊόντα την ημέρα (πρωινό και σνακ).
 Εκπαίδευση σχετικά με τρόφιμα που περιέχουν
σάκχαρα.
 Επανεισαγωγή των υδατανθράκων μετά τη φάση 2, ή
σαν αρχικό πρόγραμμα.

Σταθεροποίηση

Σε συνέχεια μιας κετογονικής φάσης, αυτή η φάση επιτρέπει την προοδευτική επανεισαγωγή
των υδατανθράκων. Αυτό αυξάνει την ποικιλία των επιτρεπόμενων τροφίμων και προετοιμάζει
προοδευτικά το έδαφος για μια ισορροπημένη διατροφή.

Η επανεισαγωγή γίνεται σε 3 στάδια, το Α, το Β και το Γ, ώστε να αποφευχθεί η αύξηση βάρους

που σχετίζεται με την επαναπλήρωση των αποθεμάτων γλυκογόνου στο σώμα. Ιδανικά, η
επανεισαγωγή πρέπει να διαρκέσει 3 μήνες, με μηνιαίες συνεδρίες παρακολούθησης. Είναι
πολύ σημαντική η πρόσληψη υψηλής ποιότητας πρωτεΐνης: 2 με 3 προϊόντα καθημερινά
(πρωινό και σνακ).

Η απώλεια βάρους εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο ασθενής (Α, Β ή Γ).

Η φάση 3 μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη όταν οι ασθενείς

επιθυμούν να έχουν ένα μικρό διάλειμμα από το πρόγραμμα
απώλειας βάρους (σε διακοπές ή εορταστικές περιόδους για
παράδειγμα) και έπειτα να συνεχίσουν τη δίαιτα τους με τη
φάση 1 ή 2.

Ποικιλία

Η φάση 3 είναι μια εύκολη αρχική φάση για υπέρβαρους

ασθενείς στους οποίους αντενδείκνυται η χρήση των φάσεων 1
ή 2 ή ασθενείς που απλά δεν επιθυμούν να ακολουθήσουν τη
φάση 1 ή 2.

Υγεία

Αυτή η φάση προσφέρει μια χρήσιμη εκπαιδευτική διάσταση για ασθενείς που έχουν
μεταβολική νόσο (π.χ διαβήτη τύπου 2, μεταβολικό σύνδρομο, δυσλιπιδαιμία).

38
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΦΑΣΗΣ 3

Η φάση 3 περιλαμβάνει 3 διαφορετικά στάδια (Α, Β και Γ), το καθένα με διαφορετικό θερμιδικό
περιεχόμενο, δηλαδή περίπου 1.100, 1.300 και 1.500 kcal την ημέρα, και με σταδιακά
αυξανόμενη ποσότητα υδατανθράκων και αυξανόμενο γλυκαιμικό φορτίο.

Η πρόσληψη πρωτεΐνης παραμένει περίπου στα 1,2 γρ./kg/ημέρα και η πρόσληψη φυτικών
ινών παραμένει άνω των 30 γρ.

Ενέργεια Πρωτεΐνη Λίπη (γρ.) Υδατάνθρακες Ίνες (γρ.)

(kcal) (γρ.) (γρ.)
Φάση 3Α 1.136,1 108,4 44,5 70,7 31,5
Φάση 3Β 1.375,9 119,5 45,8 121,1 39,2
Φάση 3Γ 1.543,2 128,2 52,6 139,8 40,8
Μέσες τιμές

39
ΜΗΝΥΜΑ ΚΛΕΙΔΙ

Η φάση 3 είναι πολύ εύκολη για τους ασθενείς, οι οποίοι σταδιακά «ανεβαίνουν» τη
διατροφική πυραμίδα, σκαλοπάτι-σκαλοπάτι στην καθεμιά από τις ομάδες των τροφίμων. Η
πρόσληψη των πρωτεϊνών (προϊόν Eurodiet ή ζωική πρωτεΐνη), των λαχανικών και των φυτικών
ελαίων που διαμόρφωσαν τη διατροφή στις φάσεις 1 και 2, συμπληρώνεται σταδιακά με
τρόφιμα από άλλες ομάδες τροφίμων, που έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε
υδατάνθρακες, ξεκινώντας από τη βάση της πυραμίδας και προχωρώντας προς την κορυφή:
 Φρούτα στη φάση 3 Α
 Όσπρια και δημητριακά ολικής άλεσης στη φάση 3Β
 Επεξεργασμένα δημητριακά και ημι-άπαχα γαλακτοκομικά στη φάση 3Γ.

Στις συνεδρίες δίνεται έμφαση σε μία ομάδα τροφίμων κάθε φορά, έτσι ώστε το διατροφικό
μήνυμα να γίνεται όσο το δυνατόν πιο κατανοητό. Τα τρόφιμα από τις 2 κατηγορίες που
βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας (λιπαρά κρέατα, αλλαντικά και προϊόντα με ζάχαρη)
πρέπει ακόμη να αποφεύγονται στη φάση 3.

Η υιοθέτηση νέων συνηθειών και η διατροφική εκπαίδευση του ασθενούς είναι οι δύο όψεις
της μεθόδου Eurodiet. Κρίσιμης σημασίας για τη μακροπρόθεσμη σταθεροποίηση του βάρους
και τη θεραπεία των μεταβολικών νοσημάτων. Η χρήση της παλάμης ως μονάδα μέτρησης έχει
φανεί ότι γίνεται καλύτερα κατανοητή από τους ασθενείς, οι οποίοι εκτιμούν το γεγονός ότι
δεν ζυγίζουν.

40
Στη φάση 3 Α και 3Β ένα γεύμα πρέπει να περιλαμβάνει:
 1 «παλάμη» πρωτεΐνης (άπαχο κρέας, ψάρι, αυγά, προϊόν Eurodiet)
 2 «παλάμες» υδατάνθρακες χαμηλού γλυκαιμικού φορτίου:
 Λαχανικά στη φάση 3 A
 Λαχανικά, όσπρια ή δημητριακά ολ. άλεσης στη φάση 3Β
Στη φάση 3Γ, μισή παλάμη των λαχανικών μπορεί να αντικατασταθεί με ίση ποσότητα
τροφίμων υψηλότερου γλυκαιμικού δείκτη (επεξεργασμένα δημητριακά, ζυμαρικά, πατάτες,
ρύζι…).

41
ΜΙΑ ΤΥΠΙΚΗ ΜΕΡΑ ΣΤΗ ΦΑΣΗ 3

Μια τυπική μέρα στη φάση 3 είναι πολύ απλή:

3Α 3Β: επιπρόσθετα 3Γ: επιπρόσθετα

της 3Α της 3Β
Πρωινό 1 προϊόν Eurodiet 1 μερίδα 1 γαλακτοκομική
ανεπεξέργαστων πρωτεΐνη
δημητριακών
Μεσημεριανό 1 «παλάμη» 2 «παλάμες» ½ «παλάμη»
πρωτεΐνης συνοδευτικών του επεξεργασμένων
γεύματος που δημητριακών που
τουλάχιστον 2 περιλαμβάνουν μπορεί να
«παλάμες» μαγειρεμένα και αντικαταστήσει την
λαχανικών ωμά λαχανικά και ίδια ποσότητα των
δημητριακά ολικής συνηθισμένων
1 φρούτο άλεσης συνοδευτικών του
γεύματος
Σνακ 1 προϊόν Eurodiet Μία κλειστή χούφτα
ξηρούς καρπούς
1 φρούτο
Δείπνο 1 «παλάμη» ½ «παλάμη»
πρωτεΐνης επεξεργασμένων
δημητριακών που
τουλάχιστον 2 μπορεί να
«παλάμες» αντικαταστήσει την
λαχανικών ίδια ποσότητα των
συνηθισμένων
1 φρούτο συνοδευτικών του
γεύματος

Μπορείτε να βρείτε όλες τις λεπτομέρειες στο αντίστοιχο φύλλο οδηγιών της φάσης 3, αυτό
που δίνεται στον ασθενή.

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

Η τακτική σωματική άσκηση πρέπει να ενταχθεί στο νέο τρόπο ζωής του ασθενούς και
συστήνεται κατά τη διάρκεια της επανεισαγωγής των υδατανθράκων.

Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι η άσκηση είναι ευεργετική και βοηθάει στο:
 να μειωθεί ο κίνδυνος για καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτη.
 να μειωθεί το ενδοκοιλιακό σπλαχνικό λίπος (περίμετρος μέσης).
 να διατηρηθεί η απώλεια του βάρους μακροπρόθεσμα.
 να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής και η αυτοπεποίθηση.

Σας δίνουμε απλές συμβουλές και θέτουμε στόχους για να βοηθηθεί ο ασθενής ώστε να
αυξήσει σταδιακά τη δραστηριότητα του.

42
  Στη φάση 3Α: 2 ώρες άσκηση την εβδομάδα στο δικό του ρυθμό, για παράδειγμα 10
λεπτά 2 φορές την ημέρα, 6 μέρες την εβδομάδα).
 Στη φάση 3Β: σταδιακή αύξηση στις 3 ώρες την εβδομάδα.
 Στη φάση 3Γ: σταδιακή αύξηση στις 4 ώρες την εβδομάδα.

ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Τα τρόφιμα που επανεισάγονται στη φάση 3 (ψωμί, αμυλούχα τρόφιμα, φρούτα,

γαλακτοκομικά) ανήκουν σε διαφορετικές ομάδες τροφίμων και τα ισοδύναμα τους είναι τα
εξής:

 «1 φρούτο» ισοδυναμεί με: • 1/4 ανανά• 1/2 μικρό πεπόνι, μπανάνα, γκρέϊπφρουτ,
μάνγκο, παπάγια • 1 μήλο, αχλάδι, πορτοκάλι, ροδάκινο • 2 ακτινίδια, κλημεντίνες,
μανταρίνια, αχλάδια, βανίλιες, κάστανα• 4 κουταλιές σούπας (περίπου 100γρ.)
κομπόστα χωρίς ζάχαρη• 3 σύκα• 4 βερύκοκα• 10 κεράσια• 16 ρόγες σταφυλιού

 «1 μερίδα ανεπεξέργαστων δημητριακών» ισοδυναμεί με: 3 κουταλιές σούπας

νιφάδες βρώμης ή 1 φέτα ψωμί ολικής άλεσης / πολύσπορο ή 2 φρυγανιές σικάλεως ή
100 γρ. μαγειρεμένα όσπρια ή αμυλούχα λαχανικά (ξερά φασόλια,
αρακάς, φακές...) ή 100 γρ. μαγειρεμένα ανεπεξέργαστα δημητριακά (κριθάρι,
πλιγούρι,κινόα, φαγόπυρο)

 1 γαλακτοκομική πρωτεΐνη ισοδυναμεί με: 1 σακίδιο Laktolight ή 1 ποτήρι (250 ml)

γάλα 1,5% ή 200 γρ. γιαούρτι 2% ή 150 γρ. γιαούρτι πλήρες ή 100 γρ. τυρί με 10%
λιπαρά ή 200 γρ. τυρί με 0% λιπαρά ή 150 γρ. τυρί με 4% λιπαρά ή 30 γρ. τυρί με 45%
λιπαρά ή 50 γρ. τυρί με 25% λιπαρά, περιστασιακά

 ½ «παλάμη» επεξεργασμένων δημητριακών ισοδυναμεί με: 1 φέτα λευκό ψωμί ή 3 κ.

σούπας ρύζι ή μακαρόνια ή 1 μέτρια πατάτα (μεγέθους όσο 2 αυγά).

43
 ΦΑΣΗ 4 ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Διατήρηση του φυσιολογικού βάρους μακροπρόθεσμα.

Η φάση 4 είναι η τελική φάση της μεθόδου Eurodiet. Αφού

έχετε δουλέψει αποτελεσματικά στην απώλεια βάρους του
ασθενούς σας, θα του παρέχετε τώρα το μέσο για να
υιοθετήσει μια ισορροπημένη διατροφή. Αυτό θα τον
βοηθήσει να αποφύγει την επανάκτηση του βάρους και το
πιο σημαντικό, θα μάθει να τρώει με τρόπο τέτοιο ώστε τα
γεύματα να λειτουργούν προληπτικά σε μεταβολικά
νοσήματα.

 Μη κετογονική, ισορροπημένη.
 Περίπου 1.800 kcal.
 1 προϊόν την ημέρα (σνακ).
 Διαχείριση των υποτροπών.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Η φάση 4 σηματοδοτεί την αρχή της ανεξαρτησίας του ασθενούς και της νέας διατροφικής του
ισορροπίας. Όλες οι ομάδες τροφίμων έχουν πλέον επανενταχθεί και ο ασθενής σας
ανακαλύπτει εκ νέου τη χαρά της ποικιλίας στη διατροφή του. Παρ’όλα αυτά, για να
διατηρηθούν τα εξαιρετικά αποτελέσματα μακροπρόθεσμα, είναι σημαντικό να υπάρχει
τακτική ιατρική παρακολούθηση και συμπεριφορική αξιολόγηση.

Διαχείριση των υποτροπών

Η κατανάλωση ενός προϊόντος Eurodiet την ημέρα διασφαλίζει την επαρκή πρόσληψη σε
απαραίτητα αμινοξέα, βιταμίνες, μέταλλα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα χωρίς να αυξάνει
την πρόσληψη λίπους.

Αποτελεί επίσης ένα πολύτιμο βοήθημα στη διαχείριση της «λιγούρας» και βοηθάει τους
ασθενείς να ισορροπήσουν τις ποσότητες και να αντισταθμίσουν τις υποτροπές κατά την
πορεία τους προς την ανεξαρτησία. Οι υποτροπές είναι συμφυείς στο Δυτικό τρόπο ζωής,
κάνοντας δύσκολη την πλήρη αποφυγή τους και δημιουργώντας κάποιες φορές δράμα και
αίσθημα ενοχής στον ασθενή.

Τα φύλλα οδηγιών της φάσης 4 περιέχουν αναλυτικές πληροφορίες ώστε να βοηθήσουν τους
ασθενείς να αποκρυπτογραφούν τις διατροφικές ετικέτες.

Ισορροπώντας την ενεργειακή πρόσληψη με την ενεργειακή δαπάνη

Το κλειδί για τη διατήρηση του σωματικού βάρους είναι η ισορροπία μεταξύ της ενεργειακής
πρόσληψης και της ενεργειακής δαπάνης. Η φάση 4 στοχεύει να βοηθήσει τους ασθενείς να
κατανοήσουν και να διαχειριστούν αυτή την ισορροπία.

Τελειώνοντας τη φάση 3, θα πρέπει να έχει επιτευχθεί ο στόχος των 4 ωρών άσκησης μέτριας
έντασης την εβδομάδα. Αυτή μπορεί για παράδειγμα να είναι περπάτημα, κολύμπι ή

44
κηπουρική για μισή ώρα καθημερινά, με ένταση τέτοια ώστε να δημιουργεί ένα ήπιο
«λαχάνιασμα».

Ο στόχος είναι να αυξάνεται η ενεργειακή δαπάνη, αυξάνοντας το βαθμό της δραστηριότητας,

και σε ένταση και σε διάρκεια, διευρύνοντας τη γκάμα των δραστηριοτήτων:

 Αντίστασης: τζόγκινγκ, κολύμπι, γκολφ, ποδήλατο, σκι...

 Μυικής δύναμης: μηχανήματα μυικής ενδυνάμωσης, έντονη κηπουρική...
 Προθέρμανσης: γιόγκα, χορός, κηπουρική...

Ο στόχος είναι ο ασθενής να ασκείται 2 με 6 φορές την εβδομάδα με διάρκεια 20 έως 60 λεπτά
τη φορά, με ένταση τέτοια ώστε να αναπνέει γρηγορότερα του συνηθισμένου (ήπιο
λαχάνιασμα).

ΜΙΑ ΤΥΠΙΚΗ ΜΕΡΑ ΣΤΗ ΦΑΣΗ 4

Αυτό το τυπικό μενού μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σαν οδηγός. Μπορεί να πορσαρμοστεί στις
δικές σας ανάγκες, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.

Πρωινό:

 Απεριόριστα ροφήματα χωρίς ζάχαρη (τσάι, καφές, αφέψημα...)

 1 φέτα ψωμί ολικής άλεσης ή πολύσπορο, 1/2 μπώλ δημητριακά χωρίς ζάχαρη ή 1 ψωμάκι
Eurodiet
 1 γαλακτοκομική πρωτεΐνη
 1 μερίδα φρούτου ή 1 κουταλιά σούπας κομπόστα χωρίς ζάχαρη ή μαρμελάδα

45
Μεσημεριανό & Βραδινό:

 1 "παλάμη" πρωτεΐνης
 Συνοδευτικά του γεύματος: 2 "παλάμες" από τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (ωμά ή
μαγειρεμένα λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής άλεσης)
 1/2 "παλάμη" από τρόφιμα υψηλού γλυκαιμικού γορτίου (πατάτες/ρύζι/μακαρόνια) στη
θέση 1/2 "παλάμης των παραπάνω συνοδευτικών του γεύματος
 1 φέτα ψωμί ολικής άλεσης ή πολύσπορο ή 1 ψωμάκι Eurodiet
 1 μερίδα φρούτου
 1 γαλακτοκομική πρωτεΐνη στο μεσημεριανό ή στο βραδινό

Σνακ:

 Απεριόριστα ροφήματα χωρίς ζάχαρη (τσάι, καφές, αφέψημα...)

 1 προϊόν Eurodiet (μπάρ, κέικ, φυστίκια σόγιας, επιδόρπιο, κρύο ρόφημα...)
 1 μερίδα φρούτου
 1 χούφτα ξηροί καρποί

Με τη φάση 3, ο ασθενής έχει εκπαιδευτεί στη διατροφική πυραμίδα. Μπορεί τώρα να τρώει
τα πάντα, αλλά πρέπει να εξακολουθήσει να δείχνει προτίμηση σε τρόφιμα που βρίσκονται στη
βάση της πυραμίδας.

Μπορείτε να βρείτε όλες τις λεπτομέρειες στο αντίστοιχο φύλλο οδηγιών της φάσης 4, που
παρέχεται στον ασθενή.

46
ΜΕΡΟΣ 3. Η ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ EURODIET

47
Η μέθοδος Eurodiet εξατομικεύεται για τον κάθε ασθενή, λαμβάνοντας υπόψη το σωματικό,
μεταβολικό και ψυχοσυμπεριφορικό του προφίλ και βέβαια τις προσωπικές του προτιμήσεις. Ο
κάθε ασθενής λοιπόν θα ακολουθήσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα εφόσον έχει μία από
τις παρακάτω ενδείξεις:

 Παχυσαρκία: καθορίζεται από την ύπαρξη ενός BMI > 30, και είναι μια άριστη ένδειξη
για πρωτεϊνική δίαιτα (φάσεις 1 και 2).
 Υπέρβαρο: όταν το ΒΜΙ είναι μεταξύ 25 και 30. Η φάση 3 είναι ιδανική για ασθενείς
που επιθυμούν να χάσουν μέχρι και 10 κιλά.
 Υπερβάλλον βάρος με συνεπακόλουθες μεταβολικές διαταραχές: οι μεταβολικές
παράμετροι βελτιώνται γρήγορα με τη μέθοδο Eurodiet, ειδικά στην περίπτωση της
δυσλιπιδαιμίας ή της γλυχαιμίας. Αρτηριακή υπέρταση, χρόνια αναπνευστική
ανεπάρκεια και άπνοια ύπνου αποτελούν επίσης ενδείξεις για επιλογή της μεθόδου.
 Υπερβάλλον βάρος με μυοσκελετικά προβλήματα: λόγω της πρόσληψης αμινοξέων, η
μέθοδος Eurodiet οδηγεί στη διατήρηση της άλιπης μάζας (οστά, μύες) και έχει
απόλυτη ένδειξη όταν λόγω χρόνιας εκφυλιστικής αρθροπάθειας (ισχία, γόνατα) ή
οστεοπόρωσης απαιτείται απώλεια βάρους.
 Αύξηση βάρους στην εμμηνόπαυση: Είναι αποτελεσματική στην εμμηνόπαυση, με ή
χωρίς θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT).
 Ομαλοποίηση βάρους μετά από εγκυμοσύνη: μόνο όταν έχει διακοπεί ο θηλασμός και
κατά προτίμηση όταν έχει επανέλθει η έμμηνος ρύση .
 Προεγχειρητική απώλεια βάρους: όταν η απώλεια βάρους είναι απαραίτητη πριν από
ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις (bypass καρδιάς, τεχνητό ισχίο, χολοκυστεκτομή,
λιποαναρρόφηση...), η μέθοδος Eurodiet συνδυάζει ταχύτητα και αποτελεσματικότητα.

ΒΜΙ: Δείκτης μάζας σώματος= βάρος (σε κιλα)/ ύψος 2(σε μέτρα)

48
Η ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Η πρώτη συνεδρία είναι πολύ σημαντική για τη δημιουργία μιας καλής θεραπευτικής σχέσης.
Διαφορετικά, περιλαμβάνει το σύνηθες ατομικό και αναμνηστικό ιστορικό με την προσθήκη
λίγων συγκεκριμένων στοιχείων.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ
 Ατομικό ιστορικό, για διερεύνηση πιθανών αντενδείξεων ή συνοσηρότητας.
 Φαρμακευτική αγωγή (ειδικά σε περίπτωση λήψης σουλφονυλουριών και θειαζιδικών
διουρητικών).
 Οικογενειακό ιστορικό, κυριώς το μεταβολικό.
 Προσοχή στο ιστορικό για διατροφικές διαταραχές.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΥΞΗΣΗΣ ΒΑΡΟΥΣ

(Σχήμα) (γάμος,εγκυμοσύνη, ατύχημα δίαιτα)

Βάρος Χρόνος (σε έτη)

(longuest weight= βάρος στο οποίο ήταν χρονικά περισσότερο
Weight aged 20=βάρος στην ηλικία των 20 ετών)

Γάμος Εγκυμοσύνη Δίαιτα Εγκυμοσύνη Δίαιτα Ατύχημα Διαζύγιο Δίαιτα

 Ιστορικό αύξησης βάρους: από πότε;-πώς;

 Προηγούμενες προσπάθειες απώλειας βάρους.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ
 Καθορισμός τύπου παχυσαρκίας: ανδρικού ή
γυναικείου τύπου;
 Ψηλάφηση του θυρεοειδούς αδένα.
 Ακρόαση καρδιάς, μέτρηση αρτηριακής πίεσης.
 Διερεύνηση παρουσίας κατακράτησης υγρών
(οίδημα, «βαριά πόδια»…).

(Σχημα): Φυσιολογικό Υπέρβαρο Παχύσαρκο

49
ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΑ

 Βάρος, ύψος και υπολογισμός του δείκτη μάζας σώματος.

 Μέτρηση περιμέτρου μέσης (τα όρια που ισχύουν για το μεταβολικό σύνδρομο είναι τα
94 εκ. για τους άντρες και τα 80 εκ. για τις γυναίκες). Ανεξάρτητα από τον ΒΜΙ, η
παρουσία κοιλιακής παχυσαρκίας συσχετίζεται σημαντικά με αυξημένη θνησιμότητα
και νοσηρότητα από καρδιαγγειακές παθήσεις (ειδικά στεφανιαία νόσο), μη
ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη (NIDD) και παθολογική ανοχή γλυκόζης, δυσλιπιδαιμία.
 Μέτρηση άλλων περιμέτρων (βραχίονα, μηρού), κυρίως για να ενθαρρυνθεί ο ασθενής
στην πορεία.

(Πίνακας) Εύρος φυσιολογικών τιμών BMI ανάλογα με την

ηλικία (από G.Bray)

ΒΙΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΜΠΕΔΗΣΗ (ΒΙΑ)

Η βιοηλεκτρική εμπέδηση είναι ένας γρήγορος και απλός τρόπος μέτρησης του ποσοστού της
λιπώδους μάζας.

Αυτό το εργαλείο, όταν χρησιμοποιείται τακτικά στη παρακολούθηση

των ασθενών, διασφαλίζει ότι η απώλεια βάρους οφείλεται σε
μείωση του λιπώδους ιστού ενώ η άλιπη μάζα διατηρείται.

Ειδική ενότητα είναι αφιερωμένη στη συνδυασμένη χρήση κλιμάκων

και στο λογισμικό παρακολούθησης των ασθενών, το Diet Profiler.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

Οι απαντήσεις σε αυτού του είδους τις ερωτήσεις είναι ενδεικτικές για

το αν ο ασθενής έχει αρχίσει να βελτιώνει από μόνος του τις
διατροφικές του συνήθειες:

 Συνηθίζετε να τρώτε πρωινό;

 Πόσες μερίδες φρούτων ή λαχανικών τρώτε την ημέρα;
 Προτιμάτε τα προϊόντα ολικής άλεσης;
 Προσέχετε τα προϊόντα να είναι χαμηλού λίπους;

Προτείνουμε να ζητήσετε από τον ασθενή να θυμηθεί τι έφαγε το

τελευταίο 24ωρο (ανάκληση 24ώρου), χρησιμοποιώντας τη
διατροφική πυραμίδα που υπάρχει στο φυλλάδιο της φάσης 3. Αυτό θα σας βοηθήσει να
εντοπίσετε τα πιο σημαντικά λάθη και να τα πείτε στον ασθενή. Η πιο συχνή συμβουλή που
δίνεται σε αυτό το στάδιο είναι:

50
  Αποφύγετε τα υψηλού λίπους και/ή υψηλών υδατανθράκων τρόφιμα, για παράδειγμα
αυτά που βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας.
 Αντικαταστήστε τα λιπαρά κρεατικά με χαμηλού λίπους ή ψάρι.
 Αντικαταστήστε τα επεξεργασμένα δημητριακά με δημητριακά ολικής άλεσης.

ΚΙΝΗΤΡΟ

Σε αυτό το στάδιο, μαθαίνοντας γιατί ήρθε ο ασθενής να σας συμβουλευτεί, παίρνετε μια
εικόνα για το βαθμό δέσμευσης του. Ζητώντας από τον ασθενή να συμπληρώσει το
ερωτηματολόγιο Mental Profiler πριν την επόμενη συνεδρία, θα σας βοηθήσει να χτίσετε τη
σχέση και να ξεκινήσετε το έργο της κινητοποίησης του.

Θα αποφασίσετε και θα θέσετε έναν ρεαλιστικό και εφικτό στόχο. Αυτός θα τεθεί σε
συμφωνία με τον ασθενή και θα εξαρτηθεί από την ηλικία του/της, τον αριθμό των κιλών που
πρέπει να χαθούν, τον τρόπο ζωής και το κίνητρο του/της. Μη ξεχνάτε ότι ακόμα και μια
απώλεια της τάξης του 10 % έχει κλινικό όφελος γιατί μειώνει τη νοσηρότητα και τη
θνησιμότητα, ειδικά στην περίπτωση του διαβήτη. Το λογισμικό Diet Profiler είναι ένα
πολύτιμο εργαλείο εκτίμησης της απώλειας βάρους που μπορεί να επιτευχθεί στην κάθε φάση.

ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ

Ένας βιοχημικός έλεγχος θα βοηθήσει στη διερεύνηση πιθανόν αντενδείξεων (εφόσον δεν
υπάρχουν πρόσφατοι εργαστηριακοί δείκτες):
 Κρεατινίνη, κάλιο και ουρικό οξύ,
 Φερριτίνη (σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας),
 Αν χρειάζεται: γλυκόζη αίματος, TSH και λιπίδια.

ΗΚΔ σε περίπτωση υποψίας για ανώμαλο καρδιακό ρυθμό.

51
 
ΠΩΣ ΝΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΕΙΤΕ

Να εκτυπώνετε πάντα τον κωδικό του ασθενούς έτσι ώστε να μπορεί να απαντήσει το
ερωτηματολόγιο του Mental Profiler

ΓΝΩΣΤΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ

Η φάση της μεθόδου με την οποία θα ξεκινήσει ο ασθενής μπορεί να αποφασιστεί στην πρώτη
συνεδρία (δείτε λεπτομέρειες στην ενότητα αρχική συνταγογράφηση)

ΝΕΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ

 Συνταγογράφηση για εξετάσεις αίματος

 Είναι πάντα εφικτό να ξεκινήσετε τον ασθενή σας με τη φάση 3, προσαρμοσμένη στο
βασικό του μεταβολισμό (όπως υπολογίζεται από το λογισμικό).
 Αν προτιμάτε να περιμένετε, μπορείτε να δώσετε το φυλλάδιο της φάσης 3, μαζί με
συμβουλές που θα του δώσετε με βάση την ανάκληση 24ώρου όπως περιγράψαμε
παραπάνω. Η προσθήκη ενός υψηλών πρωτείνών σνακ, για παράδειγμα μίας μπάρας
Eurodiet, συχνά φέρνει καλά αποτελέσματα.
 Ελέγξτε για πιθανή κατακράτηση υγρών.
 Προτείνετε στον ασθενή να κρατήσει ένα 7ήμερο ημερολόγιο καταγραφής. Ακόμα και
αν η αξιοπιστία τέτοιων ημερολογίων παραμένει αμφισβητήσιμη, μπορούμε
τουλάχιστον να κατανοήσουμε μέσα από αυτά τις προσωπικές προτιμήσεις του
ασθενούς και τα κύρια διατροφικά λάθη που κάνει. Αυτό μας βοηθάει να τον
καθοδηγήσουμε πιο σωστά προς την ισορροπημένη διατροφή (φάση 4).
 Κάνετε μια επισκόπηση της μεθόδου Eurodiet και δώστε στον ασθενή το φυλλάδιο που
παρουσιάζει συνοπτικά τη μέθοδο.

Γνωστός ασθενής Νέος ασθενής

Μετά τις αιματολογικές εξετάσεις

52
ΑΡΧΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ
Ο τελευταίος λόγος όσον αφορά τη φάση που θα ακολουθηθεί είναι του ασθενούς. Ωστόσο, το
παρακάτω διαφοροδιαγνωστικό δέντρο μπορεί να σας βοηθήσει να προσφέρετε
εξατομικευμένη θεραπεία.

ΤΡΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΣΑΣ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΕΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΦΑΣΗ ΕΝΑΡΞΗΣ

ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΔΕΙΞΗ ΓΙΑ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΕΙ ΜΙΑ ΚΕΤΟΓΟΝΙΚΗ ΦΑΣΗ (ΦΑΣΗ 1 Ή 2);

 BMI > 30 kg/m2 .

 BMI > 27 + συνοδά νοσήματα.
 Επαναπρόσληψη βάρους μετά από ένα συμβατικό πρόγραμμα απώλειας βάρους που
είχε ακολουθηθεί σωστά.
 Προεγχειρητική περίοδος (ορθοπεδικό χειρουργείο, bypass).
 Καταστάσεις που απαιτούν γρήγορη απώλεια βάρους:
o Σύνδρομο υπνικής άπνοιας
o Αρρύθμιστος διαβήτης τύπου 2
o Αρρύθμιστη αρτηριακή υπέρταση

ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΗ ΓΙΑ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΕΙ ΜΙΑ ΚΕΤΟΓΟΝΙΚΗ ΦΑΣΗ (ΦΑΣΗ 1 Ή 2);

Οποιαδήποτε θεραπεία που είναι αποτελεσματική έχει και τις αντενδείξεις της. Από τις
ερευνητικές μελέτες του Blackburn, οι αντενδείξεις των πρωτεϊνικών διαιτών είναι οι
παρακάτω:

ΑΠΟΛΥΤΕΣ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

Είναι σπάνιες αλλά πρέπει να ληφθούν υπόψη.

 Απουσία υπερβάλλοντος βάρους. Αν και αυτονόητο, δε θα πρέπει να το ξεχνάμε.

 Παιδιά που είναι στην ανάπτυξη. Οι περισσότεροι συγγραφείς απαγορεύουν τη χρήση
κετογονικών διαιτών για απώλεια βάρους σε παιδιά γιατί οι ανάγκες τους είναι υψηλές
και η ανάπτυξη τους μπορεί να επιβραδύνει 112,113,114,115.( Κάτω από συγκεκριμένες
συνθήκες, μπορεί να εξεταστεί από το γιατρό η χρήση της χαμηλών θερμίδων φάσης 3Γ
ή της φάσης 4.)
 Εγκυμοσύνη και θηλασμός. Ωστόσο μπορεί να συσταθεί αυξημένη πρόσληψη
πρωτεΐνης στην πορεία της ιατρικής παρακολούθησης. Κάτω από συγκεκριμένες
συνθήκες, μπορεί να εξεταστεί από το γιατρό η χρήση της χαμηλών θερμίδων φάσης 3Γ
ή της φάσης 4.
 Διαταραχές συμπεριφοράς, και κυρίως διατροφικές διαταραχές (βουλιμία, ανορεξία),
αλκοολισμός και κατάχρηση ουσιών. Σοβαρές ψυχιατρικές ασθένειες και ιστορικό
απόπειρας αυτοκτονίας 116.
 Πορφυρία.
 Σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια. Αυτό απαιτεί χαμηλών πρωτεϊνών δίαιτα. Πέρα από
αυτό, η κετογονική δίαιτα μπορεί να οδηγήσει σε υπερκαλιαιμία και καρδιακή
αρρυθμία.

53
  Σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια (για παράδειγμα χρόνια ηπατίτιδα): 60% των ελεύθερων
λιπαρών οξέων υφίστανται β-οξείδωση στο ήπαρ. Μια κετογονική δίαιτα θα μπορούσε
να είναι καταστροφική.
 Σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια: Η μείωση του όγκου του αίματος λόγω της μεγάλης
αποβολής υγρών σε μια κετογονική δίαιτα, μπορεί να οδηγήσει σε καρδιαγγειακά
συμβάματα και υποκαλιαιμία. Η χρήση διουρητικών μπορεί να οδηγήσει σε
υποκαλιαιμία και η συχνά συνταγογραφούμενη δακτυλίτιδα μπορεί να οδηγήσει
επίσης σε εξάντληση των επιπέδων του καλίου.
 Πρόσφατη ή ασταθής καρδιακή ή εγκεφαλοαγγειακή πάθηση: σημαντική διαταραχή
του καρδιακού ρυθμού, πρόσφατο έμφραγμα μυοκαρδίου (λιγότερο από 3 μήνες) ,
ασταθής στηθάγχη, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, πρόσφατη αγγειακή
ανεπάρκεια. Η μείωση του όγκου του αίματος που προκαλείται από την κετογονική
δίαιτα μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα ή να προκαλέσει επανάληψη του
συμβάματος εξαιτίας της μειωμένης αγγειακής αιμάτωσης 117. Γι’ αυτό το λόγο
συστήνεται 3μηνη αναμονή πριν την έναρξη της δίαιτας.
 Αιματολογικές ανωμαλίες, κακοήθης νόσος ή οποιαδήποτε νόσος οδηγεί σε
πρωτεϊνικό καταβολισμό.
 Διαβήτης τύπου 1, ινσουλινοεξαρτώμενος.

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

 Άτομα άνω των 65 ετών. Οι κετογονικές δίαιτες δε θα πρέπει να συνταγογραφούνται

σ’ αυτούς τους ασθενείς γιατί επιταχύνουν τον πρωτεϊνικό καταβολισμό που ήδη
λαμβάνει χώρα στην ηλικία αυτή 118. Ωστόσο, αυτή η αντένδειξη είναι σχετική όταν
υπάρχουν συνοδά με την παχυσαρκία νοσήματα, όπως καρδιαγγειακή νόσος, άσθμα,
οστεοαρθρίτιδα, τα οποία βάζουν την υγεία του ασθενούς σε κίνδυνο. Στην περίπτωση
αυτή πρέπει να αξιολογηθεί η αναλογία κινδύνου προς όφελος.

 Υπερουριχαιμία: δεν αποτελεί αντένδειξη με την αυστηρή έννοια του όρου. Κατά τη
διάρκεια των δύο πρώτων εβδομάδων μιας πρωτεϊνικής δίαιτας, υπάρχει μια παροδική
αύξηση των επιπέδων του ουρικού οξέος στο αίμα, λόγω του ότι το ουρικό οξύ
ανταγωνίζεται τα κετονοσώματα στο επίπεδο των νεφρικών σωληναρίων 119. Τα
επίπεδα του ουρικού οξέος επανέρχονται συνήθως στα φυσιολογικά κατά τη διάρκεια
της τρίτης εβδομάδας μιας κετογονικής δίαιτας 120. Γενικά, οι τιμές του ουρικού οξέος
δεν αυξάνονται πάνω από τα 590 μmol/L (ή 10 mg/dl). Ωστόσο, αν τα επίπεδα του
ουρικού οξέος αυξηθούν πάνω από αυτή την τιμή, πρέπει να αυξηθεί η πρόσληψη
υδατανθράκων και/ή πρέπει να συνταγογραφηθεί η αλλοπουρινόλη. Ασθενείς με
ιστορικό ουρικής αρθρίτιδας που είναι ασυμπτωματικοί στην αρχή μιας δίαιτας,
σπάνια εμφανίζουν συμπτώματα κατά τη διάρκεια του προγράμματος
Eurodiet121,122,123,124.

 Νεφρολιθίαση: τονίστε τη σημασία της πρόσληψης τουλάχιστον 2 λίτρων υγρών

καθημερινά.

 Χολολιθίαση: αποτελεί συχνά την αιτία πεπτικών διαταραχών τις πρώτες μέρες της
δίαιτας. Μπορεί να είναι χρήσιμο να χρησιμοποιηθεί ένα προϊόν παροχέτευσης της
χολής (Ursodeoxycholic acid).

 Υποκαλιαιμία: πρέπει να διορθωθεί πριν αρχίσει η κετογένεση.

54
  Ορθοστατική υπόταση: πρέπει να θεραπευθεί πριν την έναρξη της δίαιτας.

 Αλλεργία σε κάποια συστατικά των προϊόντων (αυγό, γάλα, σόγια, γλουτένη).

 Αγωγή με διουρητικά: η λήψη διουρητικών, κυρίως αυτών που ανήκουν στην ομάδα
των θειαζιδικών, μπορούν να οδηγήσουν σε υποκαλιαιμία και να προκαλέσουν
καρδιακή αρρυθμία. Μόνο τα διουρητικά που ανήκουν στην κατηγορία των
προστατευτικών της απώλειας καλίου μπορούν να λαμβάνονται όταν υπάρχει ιατρική
ένδειξη.

 Σουλφονυλουρίες, λόγω της υπογλυκαιμικής δράσης τους.

 Υψηλού κινδύνου σπορ (ελεύθερη κατάδυση, ορειβασία, αγώνες αυτοκινήτου) ή

δραστηριότητες που είναι ενεργειακά δαπανηρές πρέπει να σταματήσουν κατά τη
διάρκεια των κετογονικών φάσεων γιατί τα αποθέματα γλυκογόνου θα είναι πολύ
χαμηλά και λόγω αυτού δε θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παραγωγή ενέργειας.

ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΕΝΑ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΓΕΥΜΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΑ;

Κάποιοι ασθενείς προτιμούν να έχουν ένα «κοινωνικό» γεύμα μέσα στην ημέρα, είτε το
μεσημέρι στη δουλειά τους, είτε το βράδυ με την οικογένεια τους. Σε αυτή την περίπτωση
επιτρέψτε τους να έχουν ένα γεύμα με βάση την πρωτεΐνη, δηλαδή κατευθύνετε τους στη
φάση 2 και αυτό θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη συμμόρφωση τους.

Αντενδείκνυται η κέτωση;

Επιθυμεί να έχει
δικό του γεύμα;

ΕΝΑ ΞΕΚΑΘΑΡΟ ΜΗΝΥΜΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΦΑΣΗ

Ο κύριος στόχος της θεραπείας των υπέρβαρων ασθενών είναι να διασφαλίσουμε σταθερή
απώλεια βάρους και μακροπρόθεσμη διατήρηση του νέου βάρους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί
με την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών αλλά και του τρόπου ζωής.

55
Οι ασθενείς ίσως υπερφορτώνονται με πληροφορίες κατά τη διάρκεια μιας διατροφικής
συνεδρίας. Αυτό δε συμβαίνει με τη μέθοδο Eurodiet, η οποία πάει πιο πέρα από την απλή
καταμέτρηση των θερμίδων. Ανάμεσα στα πολλά πλεονεκτήματα που έχει, επιτρέπει στον
ασθενή να εστιάσει σε ένα διατροφικό μήνυμα σε κάθε στάδιο. Αυτό σημαίνει ότι ο ασθενής
μπορεί να απομνημονεύσει την πληροφορία που του είναι χρήσιμη έτσι ώστε να αποκτήσει
πλήρη ανεξαρτησία στη φάση 4.

kcal Αριθμός Κύριο μήνυμα

προϊόντων
Φάση 1 800-900 4-5 Ανακαλύψτε τα λαχανικά

Φάση 2 900-1.000 3-4 Επιλέξτε τη σωστή πηγή

πρωτεΐνης
Φάση 3 Α 1.100 2 με 3 Φρούτα

Φάση 3Β 1.300 2 με 3 Δημητριακά ολικής άλεσης

Φάση 3Γ 1.500 2 με 3 Επεξεργασμένα δημητριακά

Φάση 4 1.800 1 Διαχείριση υποτροπών

ΠΩΣ ΝΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΕΤΕ ΤΙΣ ΚΕΤΟΓΟΝΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ (ΦΑΣΗ 1 Ή 2)

Όταν ενδείκνυται η κέτωση και δεν υπάρχει κάποια αντένδειξη:

ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΓΙΑ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΙΚΗΣ ΔΙΑΙΤΑΣ

 Εύκολη στην εφαρμογή, χωρίς την ανησυχία επιλογής «λάθος» τροφίμων.

 Απουσία αισθήματος πείνας, λόγω της κέτωσης που ξεκινά από την τρίτη
ημέρα εφαρμογής του προγράμματος.
 Άμεσα αποτελέσματα.
 Μεγάλη ποικιλία στις γεύσεις, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει μονοτονία.

ΔΩΣΤΕ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΤΟ ΕΝΤΥΠΟ ΤΗΣ ΦΑΣΗΣ 1 Ή 2.

Αναπτύξτε τα παρακάτω σημεία:

 Αριθμό προϊόντων ανά ημέρα (4 ή 5 στη φάση 1, 3 ή 4 στη φάση 2). Ο αριθμός
των προϊόντων δίνεται από το λογισμικό Diet Profiler. To όριο για να προστεθεί
επιπλέον προϊόν είναι το ύψος 1,75 m.
 Η σημασία της πρόσληψης της συνιστώμενης ποσότητας σε πρωτεΐνη. Τα
γεύματα και τα σνακ δε θα πρέπει να παραλείπονται. Η κατανάλωση λιγότερων
προϊόντων από το συνιστώμενο μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μυικής μάζας.
 Τα επιτρεπόμενα λαχανικά με το επιτρεπόμενο άρτυμα (αναγράφονται στα
έντυπα που δίνονται στον ασθενή).
 Η προσθήκη επιπλέον αλατιού στα λαχανικά, για την αποφυγή παρενεργειών
όπως πονοκέφαλοι, ζαλάδα, υπόταση.

56
 Τονίστε τη σημασία της αποφυγής της κατανάλωσης τροφίμων που
περιέχουν υδατάνθρακες, γιατί αυτό θα εμποδίσει την κέτωση και θα
επαναφέρει το αίσθημα της πείνας.
 Δώστε έμφαση στη σημασία της πρόσληψης τουλάχιστον 1,5 λίτρων υγρών
καθημερινά.
 Να αποφευχθεί η έντονη άσκηση (υπάρχει κίνδυνος υπογλυκαιμίας).
 Στη φάση 2, εξηγείστε στον ασθενή πώς να επιλέξει την ποσότητα της
πρωτεΐνης χρησιμοποιώντας την παλάμη του. Δώστε στον ασθενή τη
δυνατότητα να έχει ένα «παραδοσιακό» γεύμα ή δείπνο σύμφωνα με τις
επιθυμίες του και σύμφωνα με τις οδηγίες για το τι μπορεί αυτό να είναι.

57
ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ EURODIET

Τα προϊόντα περιέχουν φυσικά συστατικά (αυγά, γάλα, σόγια), είναι εμπλουτισμένα με

βιταμίνες, μέταλλα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFA) και δεν περιέχουν γενετικά
τροποποιημένους οργανισμούς (GMO)2 ή ζελατίνη. Ορισμένοι ασθενείς μπαίνουν στον
πειρασμό να αντικαταστήσουν τα προϊόντα Eurodiet με άλλα υψηλών-πρωτεϊνών προϊόντα του
εμπορίου. Τα πρωτεϊνούχα σκευάσματα του εμπορίου περιέχουν όμως χαμηλότερης ποιότητας
πρωτεΐνη και συνήθως δεν είναι εμπλουτισμένα.

Το κόστος ενός γεύματος είναι παρόμοιο με το κόστος ενός σπιτικού γεύματος. Τα προϊόντα
Eurodiet δεν είναι φάρμακα, αλλά προϊόντα ειδικά σχεδιασμένα για να καλύψουν τις ανάγκες
των ασθενών που ακολουθούν τη μέθοδο Eurodiet.

ΔΩΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΗ

Οι συνταγές μπορούν να εκτυπωθούν από το λογισμικό Diet Profiler3. Η συνταγή θα πρέπει να

ορίζει τη φάση και τη διάρκεια της, τον αριθμό των κουτιών και τον αριθμό των προϊόντων ανά
ημέρα.

3
Το λογισμικό δεν έχει μεταφραστεί ακόμα σε όλες τις γλώσσες. Οπότε μπορεί να χρειαστεί να
γράψετε τη συνταγή στο χέρι και να βγάλετε φωτοτυπία ένα πιστοποιητικό μη αντένδειξης.

ΠΩΣ ΝΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΕΤΕ ΤΙΣ ΧΑΜΗΛΩΝ-ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ ΦΑΣΕΙΣ (3 Ή 4)

ΣΑΝ ΦΑΣΗ ΕΝΑΡΞΗΣ: ΕΠΙΛΕΞΤΕ ΤΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΣΤΑΔΙΟ

Σε περίπτωση που δεν υπάρχει ένδειξη ή υπάρχει αντένδειξη για τη φάση 1 ή 2, το επίπεδο
θερμίδων θα επιλεγεί ανάλογα με το βασικό μεταβολισμό (ενεργειακή δαπάνη ηρεμίας ή
BMR) που υπολογίζεται είτε με το λογισμικό Diet Profiler (εξίσωση Black’s) είτε με τη μέτρηση
της βιοηλεκτρικής εμπέδησης (ΒΙΑ). Το λογισμικό Diet Profiler εκτιμά επίσης την προβλεπόμενη
απώλεια βάρους.

BMR 1.100-1.300 kcal 1.300-1.500 kcal 1.500-1.700 kcal ≥ 1.700 kcal

Προτεινόμενη Φάση 3Α Φάση 3Β Φάση 3Γ Φάση 4
φάση

Αν το επίπεδο που θα επιλεχθεί είναι καλά ανεκτό, μπορείτε να το κρατήσετε όσο χρειάζεται,
προχωρώντας σταδιακά στο επίπεδο των θερμίδων που αντιστοιχεί στη συνολική ημερήσια
ενεργειακή δαπάνη του ασθενή.

Παράδειγμα:

Γυναίκα ηλικίας 40 ετών και δραστήρια, ύψους: 1,63m, βάρους: 67,5 kg, υπολογισμένο
BMI=25,4

Bάρος-στόχος : 58 δηλαδή – 9,5 kg

58
Ενεργειακή δαπάνη ηρεμίας (BMR): 1.330 kcal.
Συνολική ενεργειακή δαπάνη: 2.062 kcal (λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι δραστήρια).

 Ξεκινάει τη φάση 3Β (εκτιμώμενη απώλεια: 0,9 kg/εβδομάδα) για 8 εβδομάδες (αν

συμφωνεί) έτσι ώστε να πετύχουμε απώλεια 7 kg.
 Συνεχίζουμε με τη φάση 3Γ για ένα μήνα, και έπειτα τη φάση 4.

Όταν ο ασθενής ξεκινάει τη μέθοδο Eurodiet με τη φάση 3Β, 3Γ ή 4, η συνεδρία μπορεί να

διαρκέσει περισσότερο εφόσον πολλά στοιχεία από τις προηγούμενες φάσεις πρέπει να
αναλυθούν (πώς να επιλέγει την πρωτεΐνη του, ο γλυκαιμικός δείκτης, κ.α).

ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΤΟΓΟΝΙΚΗ ΦΑΣΗ

Τα 3 στάδια της φάσης 3 έχουν σχεδιαστεί ώστε να γίνει σταδιακή επανεισαγωγή των
υδατανθράκων. Είναι πολύ σημαντικό να μην παρακάμψετε κάποιο στάδιο. Η ελάχιστη
διάρκεια της φάσης 3 πρέπει να είναι τουλάχιστον 90 μέρες, δηλαδή 30 μέρες για το κάθε
στάδιο όταν οι συνεδρίες γίνονται σε μηνιαία βάση. Ωστόσο, η διάρκεια του κάθε σταδίου
μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Όταν ο στόχος δεν έχει επιτευχθεί, μπορεί ο ασθενής να επιστρέψει σε κετογονική φάση.

2.
Είναι εγγυημένη η απουσία γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (GMO) στα προϊόντα από
τους προμηθευτές. Ωστόσο, κάποιες αναλύσεις έχουν δείξει την παρουσία GMO σε πολύ
χαμηλά επίπεδα (<0,9%). Αυτό μπορεί να προκύψει λόγω τυχαίας μόλυνσης αλλά τα επίπεδα
αυτά παραμένουν μέσα στα επιτρεπτά όρια που έχουν θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή
νομοθεσία (Ευρωπαϊκή οδηγία # 1829/2003).
3
Το λογισμικό δεν έχει μεταφραστεί ακόμα σε όλες τις γλώσσες. Οπότε μπορεί να χρειαστεί να
γράψετε τη συνταγή στο χέρι και να βγάλετε φωτοτυπία ένα πιστοποιητικό μη αντένδειξης.

59
ΔΩΣΤΕ ΤΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΤΗΣ ΦΑΣΗΣ 3 Ή ΤΗΣ ΦΑΣΗΣ 4 ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ

 Τονίστε τη σημασία της πρόσληψης της συνιστώμενης ποσότητας σε πρωτεΐνη. Δε θα

πρέπει να παραλείπονται ποτέ γεύματα ή σνακ.
 Όλα τα λαχανικά επιτρέπονται και η κατανάλωση τους πρέπει να ενθαρρύνεται.
 Συστήστε και ενθαρρύνετε τη σωματική δραστηριότητα.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ EURODIET

Τα προϊόντα Eurodiet προσφέρουν την απαραίτητη ποικιλία για να κρατήσουν τους ασθενείς
παρακινημένους όταν είναι σε δίαιτα: ποικίλες γεύσεις για να ικανοποιήσουν όλες τις
προτιμήσεις, πολλές συστάσεις (σούπες, ομελέτες, κρέμες, μους, κέικ, μπάρες...), στιγμιαία
προϊόντα (χυμοί, ροφήματα, σούπες), προϊόντα που απαιτούν προετοιμασία (μους, κρέμες,
ομελέτες), εύκολα σνακς (π.χ. μπάρες, μάφιν, μπισκότα) και έτοιμα γεύματα (κοτόπουλο με
μουστάρδα, μακαρόνια μπολονέζ). Όλα αυτά έχουν σχεδιαστεί για να καλύψουν τις
διατροφικές ανάγκες των ατόμων που επιθυμούν να χάσουν βάρος με τη μέθοδο Eurodiet.
Αυτά τα προϊόντα έχουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

 Υψηλό πρωτεϊνικό περιεχόμενο.

 Δυο φορές πιο χαμηλούς υδατάνθρακες και λίπη από αντίστοιχα συμβατικά προϊόντα,
χαμηλά σάκχαρα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFA).
 Υψηλό περιεχόμενο σε φυτικές ίνες.
 Τα περισσότερα προϊόντα είναι εμπλουτισμένα με βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.
 Χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Όλα τα προϊόντα Eurodiet συμμορφώνονται με ποιοτικά κριτήρια τα οποία είναι υψηλότερα

και από αυτά που έχουν θεσπιστεί από τη νομοθεσία. Από το σχεδιασμό, την παραγωγή εως
και τη διανομή των προϊόντων, η διαδικασία υφίσταται αυστηρό έλεγχο.

 Το κάθε προϊόν που αναπτύσσεται σέβεται τη φύση και τη γνησιότητα των διαφόρων
γεύσεων και συνταγών. Τα συστατικά έχουν επιλεγεί με ιδιαίτερη φροντίδα, κυρίως
όσον αφορά στα διατροφικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους. Η χρήση
προσθέτων στα προϊόντα αποφεύγεται όσο είναι δυνατόν (φυσικά αρώματα και
χρωστικοί παράγοντες όσο το δυνατόν λιγότερα, καθόλου ζελατίνη, αντικατάσταση της
ασπαρτάμης με φυσικά γλυκαντικά…).
 Όλα τα συστατικά παρέχονται από προμηθευτές που εγγυώνται την πλήρη απουσία
γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (GMO).
 Η κάθε παρτίδα υφίσταται συστηματικό βακτηριολογικό και οργανοληπτικό έλεγχο. Το
ελεγκτικό πλαίσιο αναφοράς που εφαρμόζεται είναι αυτό που εφαρμόζεται για τα
τρόφιμα των παιδιών.
 Οι δοκιμές ελέγχου ποιότητας διεξάγονται σε τακτική βάση από ανεξάρτητα
διαπιστευμένα εργαστήρια που ελέγχουν το περιεχόμενο σε θρεπτικά συστατικά
(πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθρακες, φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα).
 Το σύστημα ιχνηλασιμότητας μας επιτρέπει να ελέγχουμε την κάθε παρτίδα από την
παρασκευή της μέχρι την πώληση.
 Η διαδικασία ελέγχου ποιότητας μας επιτρέπει να εντοπίσουμε και να
αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε μη συμμόρφωση που μπορεί να προκύψει.
 Η εταιρεία μας έχει σε εφαρμογή τη διαδικασία HACCP.

60
ΔΩΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΗ

Οι συνταγές μπορούν να εκτυπωθούν από το λογισμικό Diet Profiler. Η συνταγή θα πρέπει να

ορίζει τη φάση και τη διάρκεια της, τον αριθμό των κουτιών και τον αριθμό των προϊόντων ανά
ημέρα.

4
Το λογισμικό δεν έχει μεταφραστεί ακόμα σε όλες τις γλώσσες. Οπότε μπορεί να χρειαστεί να
γράψετε τη συνταγή στο χέρι και να βγάλετε φωτοτυπία ένα πιστοποιητικό μη αντένδειξης.

61
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
Η υποστηρικτική παρακολούθηση είναι καθοριστική για τη συνεχιζόμενη απώλεια.

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΒΑΡΟΥΣ

Είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι η απώλεια βάρους γίνεται κυρίως από τον λιπώδη ιστό (σε
ποσοστό τουλάχιστον 70%). Αυτό μπορείτε να το δείτε από τα γραφήματα του Diet Profiler
όπου είναι ορατή η διακύμανση της απώλειας

βάρους.

62
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι λίγες και εύκολα αντιμετωπίσιμες.

ΣΤΙΣ ΚΕΤΟΓΟΝΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ (ΦΑΣΕΙΣ 1 ΚΑΙ 2)

Είναι πάντοτε παροδικές και σχετίζονται με τη συγκέντρωση των κετονοσωμάτων: όταν το

επίπεδο των κετονών είναι αρκετά υψηλό, οι ανεπιθύμητες ενέργειες συνήθως υποχωρούν
αλλά ενδέχεται να επανεμφανιστούν αν το επίπεδο ξαφνικά αλλάξει (αυτό γίνεται με την
κατανάλωση κυρίως ζάχαρης).

 Απουσία αισθήματος πείνας που σχετίζεται με τη συγκέντρωση των κετονοσωμάτων.

 Ευφορία, ένα μάλλον σημαντικό πλεονέκτημα, που μπορεί όμως να προκαλέσει
ευερεθιστότητα και αϋπνία.
 Απόπνοια ακετόνης: αυτό συμβαίνει αρκετά συχνά και αποτελεί σημάδι υψηλής
πρωτεϊνικής πρόσληψης. Συμβαίνει λόγω της αποβολής των κετονοσωμάτων από τους
πνεύμονες. Προτείνετε τη χρήση ενός στοματικού σπρέι (χωρίς ζάχαρη) ή τσίχλες χωρίς
ζάχαρη.
 Πονοκέφαλοι λόγω της αύξησης των κετονοσωμάτων κατά τη διάρκεια των πρώτων
δύο ημερών (5% των περιπτώσεων).
 Ισχυρό αίσθημα πείνας: είναι φυσιολογικό τις πρώτες 3 μέρες. Μπορεί να μειωθεί με
την αύξηση της πρόσληψης λαχανικών από τη λίστα 1. Μπορείτε επίσης να
προσθέσετε ένα επιπλέον προϊόν Eurodiet την ημέρα.
 Κράμπες και μυϊκή αδυναμία: συχνά οφείλεται σε διαταραχές ηλεκτρολυτών, είτε σε
πτώση του καλίου ή, πιο σπάνια και μετέπειτα, του ασβεστίου. Αυτά συχνά σχετίζονται
με ανεπαρκή φλεβική κυκλοφορία που μπορεί να διορθωθεί με φλεβοτονικά
φάρμακα. Ελέγξτε τα επίπεδα των ηλεκτρολυτών, αυξήστε την πρόσληψη αλατιού και
διορθώστε πιθανές διαταραχές καλίου/υποκαλιαιμία. Συστήστε στον ασθενή να
χρησιμοποιεί το Laktolight για την παρασκευή των προϊόντων που είναι με τη μορφή
σακιδίων.
 Ορθοστατική υπόταση: συχνά σχετίζεται με ίλιγγο, αίσθημα δυσφορίας, κόπωση,
ναυτία και ταχυκαρδία, και είναι η πιο σοβαρή παρενέργεια που μπορεί να συμβεί στις
κετογονικές φάσεις. Μπορεί να οφείλεται σε 125:
o Πτώση του όγκου του αίματος που μπορεί να διορθωθεί με αύξηση της
πρόσληψης αλατιού και υγρών,
o Πτώση του καλίου του αίματος: συστήστε Laktolight στην παρασκευή των
προϊόντων που βρίσκονται σε σακίδια. Σε περίπτωση υποκαλιαιμίας, μπορεί να
συνταγογραφηθεί σκεύασμα καλίου (σύμφωνα με το επίπεδο υποκαλιαιμίας).

ΣΠΑΝΙΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΟΥΝ ΣΕ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΦΑΣΗ

 Δυσκοιλιότητα: Συνήθως εμφανίζεται στην περίπτωση ενός προγράμματος απώλειας

βάρους λόγω του περιορισμού του όγκου της τροφής και της μείωσης της
κατανάλωσης λίπους. Ωστόσο κανείς δε μπορεί να μιλήσει για δυσκοιλιότητα αν δεν
υπάρξει καθυστέρηση στην κένωση άνω των 3 ημερών. Η θεραπεία περιλαμβάνει
αύξηση της πρόσληψης υγρών και λαχανικών από τη λίστα 1. Αν η δυσκοιλιότητα
επιμείνει, προτείνετε καθαρτικό με βάση την πολυαιθυλενογλυκόλη ή μαγκροπρολόλη.
 Μετεωρισμός: Είναι παροδικός και σχετίζεται με την υψηλή κατανάλωση ωμών
λαχανικών. Το μαγείρεμα των λαχανικών ίσως βοηθήσει.

63
  Διάρροια, που μπορεί, αν επιμείνει, να οδηγήσει σε διακοπή της δίαιτας. Σχετίζεται
είτε με αντανακλαστική απάντηση του πεπτικού συστήματος λόγω της υψηλής
πρόσληψης υγρών και φυτικών ινών είτε με δυσανεξία σε πρωτεΐνη, που είναι πιο
σπάνια.
 Διαταραχές της εμμήνου ρύσεως είναι σχετικά συχνές κατά τη διάρκεια της απώλειας
βάρους. Είναι πάντα αναστρέψιμες, και συνδέονται με την προσαρμογή του
οργανισμού στη σχετική πτώση της ποσότητας των οιστρογόνων που εκκρίνονται από
τα λιποκύτταρα.
 Ευαισθησία στο κρύο, ξηροδερμία και τριχόπτωση μπορεί να συνδέονται με πιθανό
υποθυρεοειδισμό ή με έλλειψη βιταμινών και/ή PUFA. Η ευαισθησία στο κρύο είναι
ένα φυσιολογικό φαινόμενο που συνδέεται με τη μείωση του υποδόριου λίπους και
του βασικού μεταβολισμού. Η τριχόπτωση είναι σπάνια, πάντα όμως παροδική, και
συνδέεται με τη μείωση του κύκλου ζωής της τρίχας και με την μειωμένη πρόσληψη
βιταμινών του συμπλέγματος Β. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί βεβαιώνοντας ότι ο
ασθενής λαμβάνει όλα τα γεύματα, τα σνακ και τις σαλάτες της ημέρας.
 Αλλεργίες μπορεί να υπάρξουν (βλέπετε τις σχετικές αντενδείξεις).
 Επιβράδυνση της απώλειας βάρους, φαινόμενο «πλατό»: συνδέεται φυσιολογικά με
την πτώση του βασικού μεταβολισμού και είναι το σημείο που επιτρέπουμε στον
ασθενή να κάνει ένα διάλειμμα από τη δίαιτα. Μπορεί επίσης να συμβεί λόγω πιθανής
κατακράτησης υγρών, κυρίως πριν την έμμηνο ρύση στις γυναίκες.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΠΑΝΕΛΕΓΧΟΣ

Ο έλεγχος δεν είναι απαραίτητος στην περίπτωση που δεν υπάρχουν διαταραχές πριν τη δίαιτα
αλλά μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμος εφόσον εμφανιστούν ανεπιθύμητες ενέργειες.

Οι δείκτες που μπορεί να εμφανίσουν αλλαγή είναι:

 Επίπεδο κετονουρίας, το οποίο ελέγχεται χρησιμοποιώστας sticks.

 Αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα.
 Μειωμένο νάτριο αίματος.
 Πτώση του ασβεστίου σε περίπτωση παρατεταμένης κέτωσης (για παράδειγμα άνω
των 3 μηνών).
 Αιμοσυμπύκνωση λόγω της αφυδάτωσης.

(Φάση 1
Πρωτεϊνική διατροφή-10 με 30 μέρες, Φάση 2 Επιλεκτική διατροφή-20 με 60 μέρες, Φάση 3
Σταδιακή διατροφή-3 ή περισσότεροι μήνες, Φάση 4 Ισορροπημένη διατροφή-
μακροπρόθεσμα)

64
ΜΕΡΟΣ 4. ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

65
Το τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην:

 Ανάπτυξη μιας μεγάλης ποικιλίας προϊόντων, πλούσιων σε βιταμίνες και φτωχών σε

υδατάνθρακες, για να καλύψουν τις απαιτήσεις της μεθόδου Eurodiet και να
προσφέρουν στους ασθενείς σας μια ευχάριστη εμπειρία.
 Παροχή απόλυτης ιχνηλασιμότητας, από το σχεδιασμό στη διανομή, με έλεγχο όλων
των πρώτων υλών και των τελικών προϊόντων.
 Συμμόρφωση των προϊόντων με τους τοπικούς, εθνικούς και διεθνείς κανονισμούς
κάτι που σημαίνει ότι η μέθοδος Eurodiet έχει εφαρμογή σε όλες τις χώρες.

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ

ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΑΠΟ 3 ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
Τα προϊόντα Eurodiet χαρακτηρίζονται από υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (70% κατά
μέσο όρο) διαφόρων προελεύσεων:
 Πρωτεΐνες γάλακτος
 Πρωτεΐνες αυγού
 Φυτικές πρωτεΐνες (σόγια, σιτάρι, μπιζέλι…)

Η συμπληρωματικότητα αυτών των διαφορετικών πηγών πρωτεΐνης συμβάλλει σε συνθέσεις

προϊόντων με υψηλό χημικό δείκτη.
Επιπλέον οι πρωτεΐνες είναι υψηλής βιολογικής αξίας: το ποσοστό απορρόφησης τους
ανέρχεται στο 95%.

ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΕ ΑΜΙΝΟΞΕΑ

Ακολουθεί η σύσταση σε αμινοξέα ενός προϊόντος Eurodiet. Tα βασικά αμινοξέα είναι

τονισμένα με μπλε.
Περιεκτικότητα των προϊόντων Eurodiet σε γραμμάρια στα 100 γρ.
αμινοξέα
Λυσίνη 6,88
Ιστιδίνη 2,28
Αργινίνη 2,93
Ασπαρτικό οξύ 7,93
Θρεονίνη 4,53
Σερίνη 5,53
Γλουταμινικό οξύ 20,12
Προλίνη 10,37
Γλυκίνη 1,87
Αλανίνη 3,63
Κυστεΐνη 1,05
Βαλίνη 6,00
L-μεθειονίνη 2,93
Ισολευκίνη 4,29
Λευκίνη 9,07
Τυροσίνη 4,62
Φαινυλαλανίνη 4,32
Τρυπτοφάνη 1,65
Σύνολο 100,00

66
 ΠΩΣ ΚΑΘΟΡΙΖΕΤΑΙ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΑ ΕΝΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΧΗΜΙΚΟ ΤΟΥ
ΔΕΙΚΤΗ;

Ο χημικός δείκτης λαμβάνει υπόψη την ποικιλία και την ποσότητα των αμινοξέων σε μια
δεδομένη πρωτεΐνη. Είναι ένας δείκτης της ποιότητας της πρωτεΐνης. Καθορίζεται
συγκρίνοντας μια πηγή πρωτεΐνης με την πρωτεΐνη αναφοράς, όπως ορίζεται στην Ευρωπαϊκή
οδηγία 96/8 EC 5.
5
Οδηγία της επιτροπής (δείτε τον παρακάτω πίνακα). Ως «χημικός δείκτης» νοείται το πηλίκο της ποσότητας του
περιοριστικού αμινοξέος στην ελεγχόμενη πρωτεΐνη προς την ποσότητα του ίδιου αμινοξέος στην πρωτεΐνη
αναφοράς. Περιοριστικό αμινοξύ λέγεται το απαραίτητο αμινοξύ (ένα από τα 7 απαραίτητα ή ένα από τα 2 ζεύγη,
όπως φαίνονται στον παρακάτω πίνακα) που περιέχεται σε ποσότητες μικρότερες από τα αντίστοιχα ελάχιστα
απαιτούμενα όρια, όπως αυτά ορίζονται στον παρακάτω πίνακα σύμφωνα με την ΕυρωπαΊκή Ένωση.
Οι υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνες έχουν χημικό δείκτη τουλάχιστον 100.

Σύμφωνα με τους κανονισμούς, η προσθήκη αμινοξέων επιτρέπεται μόνο για τη βελτίωση της
θρεπτικής αξίας των πρωτεϊνών και μόνο στις αναλογίες που είναι αναγκαίες για το σκοπό
αυτόν.

Κατανομή των αναγκών σε απαραίτητα αμινοξέα *

γραμμάρια στα 100 γρ. πρωτεΐνης

Κυστίνη και μεθειονίνη 1,7
Ιστιδίνη 1,6
Ισολευκίνη 1,3
Λευκίνη 1,9
Λυσίνη 1,6
Φαινυλαλαλίνη+τυροσίνη 1,9
Θρεονίνη 0,9
Τρυπτοφάνη 0,5
Βαλίνη 1,3
*Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας- Ενεργειακές απαιτήσεις και ανάγκες σε πρωτεΐνη-
Joint Expert Report FAO/WHO/UNU-Geneva: World Health Organisation 1985
(series of technical reports,724.)

Τα προϊόντα Eurodiet είναι σχεδιασμένα για να καλύπτουν τις συνιστώμενες ποσότητες σε πρωτεΐνη σε ένα
πρόγραμμα απώλειας βάρους. Τα αφυδατωμένα προϊόντα (αυτά που βρίσκονται σε σακίδια) παρέχουν
κατά μέσο όρο 17,6 γρ. πρωτεΐνη ανά μερίδα, ενώ οι μπάρες και τα μάφιν παρέχουν 14,6 γρ. πρωτεΐνη κατά
μέσο όρο ανά μερίδα. Η ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης είναι 67 γρ. στη φάση 1 (3 σακίδια και μία μπάρα ή
2 μάφιν). Τα προϊόντα περιέχουν πρωτεΐνη ποικίλης προέλευσης έτσι ώστε να περιέχουν μια μεγάλη γκάμα
απαραίτητων αμινοξέων και να δίνουν χημικό δείκτη άνω του 100% σε σχέση με πρωτεΐνη αναφοράς.

5.
ΟΔΗΓΙΑ 96/8/ΕΚ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 26ης Φεβρουαρίου 1996 σχετικά με τα τρόφιμα που
προορίζονται να χρησιμοποιηθούν σε δίαιτες μειωμένων θερμίδων για απώλεια βάρους -
Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 055 της 06 Μαρτίου του 1996.

67
 ΧΑΜΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΑΠΛΑ ΣΑΚΧΑΡΑ ΚΑΙ ΧΑΜΗΛΟΣ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ

Τα προϊόντα Eurodiet είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να δομήσουν:

 μία VLCK δίαιτα, στη φάση 1 ή 2 της μεθόδου Eurodiet

 μία χαμηλών υδατανθράκων και χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη/γλυκαιμικού φορτίου
δίαιτα στις φάσεις 3 και 4.

Τα προϊόντα περιέχουν ελάχιστα σάκχαρα και έχουν πολύ χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Για παράδειγμα, ο παρακάτω πίνακας συγκρίνει τον γλυκαιμικό δείκτη του ροφήματος
σοκολάτας της Eurodiet με αυτόν παρόμοιων προϊόντων.

Προϊόντα Γλυκαιμικός Δείκτης

NESTLE Σκόνη ζεστής σοκολάτας 51
NESTLE Milo 54
USANA Nutrimeal (υποκατάστατο 26
γεύματος)
NESTLE Σοκολάτα Quik 53
EURODIET Ζεστή σοκολάτα 13

Τα προϊόντα που είναι σε μορφή σκόνης είναι σχεδιασμένα ώστε να παρέχουν κατά μέσο όρο 4,4 γρ.
υδατανθράκων ανά μερίδα, ενώ οι μπάρες και τα μάφιν παρέχουν κατά μέσο όρο 12,39 γρ. υδατανθράκων ανά
μερίδα (και γι’ αυτό καλό είναι η κατανάλωση τους να περιοριστεί σε μία φορά την ημέρα κατά τη διάρκεια των
κετογονικών φάσεων). Η συνολική πρόσληψη υδατανθράκων είναι 25,29 γρ. την ημέρα στη φάση 1 (3 σακίδια +
μία μερίδα μπάρα ή μάφιν, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα λαχανικά), 70,7 γρ. στη φάση 3 Α και 207,1 γρ στη
φάση 4.

ΜΙΑ ΠΡΟΗΓΜΕΝΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΛΙΠΟΥΣ

Τα λίπη είναι απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για το ανθρώπινο σώμα. Η διατροφή σήμερα
είναι πλούσια σε λίπη και η ισορροπία μεταξύ των διάφορων λιπαρών οξέων δεν είναι η
ενδεδειγμένη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση χρόνιων νόσων όπως η καρδιαγγειακή
νόσος ή ο καρκίνος.

Σύμφωνα με τις επίσημες κατευθυντήριες γραμμές, συστήνεται η μείωση της συνολικής

πρόσληψης λίπους και η εξισορρόπηση της σύστασης της διατροφής σε λιπαρά οξέα. 126.

 Μείωση της συνολικής πρόσληψης λίπους στο 30 με 35 % της συνολικής ενεργειακής

πρόσληψης.
 Μείωση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών οξέων στο 25% της συνολικής
πρόσληψης λίπους ή στο 10% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης.
 Αύξηση της πρόσληψης μονοακόρεστων λιπαρών οξέων (MUFA) στο 20% της
συνολικής ενεργειακής πρόσληψης.
 Αύξηση της πρόσληψης πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, κυρίως των ω-3 λιπαρών
οξέων, τα οποία προλαμβάνουν την καρδιακή νόσο μειώνοντας τον κίνδυνο
σχηματισμού θρόμβων και ελαττώνοντας τη φλεγμονή. Επιπλέον, τα ω-3 λιπαρά οξέα
βοηθούν στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, στην καλή ψυχική διάθεση
και στην πρόληψη από διάφορες μορφές καρκίνου 127.

68
 Τα προϊόντα Eurodiet είναι σχεδιασμένα σύμφωνα με τις παραπάνω συστάσεις, με την
περιεκτικότητα σε λίπος να είναι χαμηλότερη του 30% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης
και τη περιεκτικότητα τους σε κορεσμένα λιπαρά οξέα να είναι κάτω του 25% της συνολικής
πρόσληψης λίπους. Τέλος τα προϊόντα Eurodiet παρέχουν μια σημαντική ποσότητα ω-3
λιπαρών οξέων και γι’ αυτό φέρουν τη διατροφική επισήμανση «Πηγή ω-3 λιπαρών οξέων».

Τα προϊόντα Eurodiet είναι σχεδιασμένα ώστε να παρέχουν μειωμένη ποσότητα σε κορεσμένα λιπαρά οξέα. Τα
προϊόντα που είναι σε μορφή σκόνης παρέχουν κατά μέσο όρο 2,3 γρ. λίπους ανά μερίδα, ενώ οι μπάρες και τα
μάφιν, 3,3 γρ. ανά μερίδα. Η περιεκτικότητα του κορεσμένου λίπους είναι 0,92 και 1,84 γρ. αντίστοιχα. Η
πρόσληψη πολυακόρεστων λιπαρών οξέων είναι αυξημένη λόγω της πλούσιας περιεκτικότητας των προϊόντων
σε αυτά αλλά και λόγω των φυτικών ελαίων που χρησιμοποιούνται σαν άρτυμα στις σαλάτες.

69
 ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΜΕ ΥΨΗΛΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΕ ΔΙΑΛΥΤΕΣ ΙΝΕΣ

Τον τελευταίο αιώνα, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, ειδικά τροφίμων που έχουν
υψηλή περιεκτικότητα σε διαλυτές φυτικές ίνες, όπως τα όσπρια, έχει μειωθεί, οπότε έχει
μειωθεί και η πρόσληψη ινών από τα 31 γρ. την ημέρα στην αρχή του αιώνα στα 16γρ. την
ημέρα σήμερα.

Παρά το γεγονός ότι η πρόσληψη φυτικών ινών αναγνωρίζεται πλέον ως ένα σημαντικό μέρος
μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής, πρόσφατες κλινικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει
ότι η πρόσληψή τους (15-22γρ/ημέρα) παραμένει ανεπαρκής. Οι φυτικές ίνες πρέπει να
προσλαμβάνονται στα πλαίσια μιας διατροφής που περιλαμβάνει επαρκείς ποσότητες
φρούτων, λαχανικών και δημητριακών ολικής άλεσης128.
Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη των 25 γρ. την ημέρα πρέπει να καλύπτεται από έναν
συνδυασμό διαλυτών και μη διαλυτών φυτικών ινών.

Οι φυτικές ίνες έχουν ποικίλες επιδράσεις στο σώμα:

 Οι διαλυτές ίνες μειώνουν την υπεργλυκαιμία και την υπερινσουλιναιμία σε υγιείς

αλλά και σε διαβητικούς. Οι διαλυτές ίνες έχουν ευεργετικά αποτελέσματα σε
παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά λόγω του ότι μειώνουν τα επίπεδα της
χοληστερόλης και τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων στο αίμα.
 Ορισμένες φυτικές ίνες έχουν καθαρτική επίδραση, κυρίως γιατί έχουν την ικανότητα
να δεσμεύουν νερό αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο την περιεκτικότητα των κοπράνων
σε νερό. Οι διαλυτές φυτικές ίνες έχουν μια προβιοτική επίδραση: υποκινούν την
αύξηση των μπιφιντοβακτηριδίων, που είναι μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του
εντέρου: κάποια στελέχη των μπιφιντοβακτηρίων και λακτοβακίλλων εμποδίζουν την
προσκόλληση παθογόνων μικροοργανισμών στο έντερο 129 και προστατεύουν έτσι το
έντερο από γαστρο-εντερικές λοιμώξεις.

Τα περισσότερα προϊόντα Eurodiet έχουν την επισήμανση « καλή πηγή φυτικών ινών» (με περιεκτικότητα
> 3γρ. στα 100 γρ. ) ή «εξαιρετική πηγή φυτικών ινών» (>6 γρ. στα 100 γρ.). Η μέση περιεκτικότητα τους
σε φυτικές ίνες είναι 4 γρ. στα 100 γρ, κυρίως με τη μορφή διαλυτών ινών.

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑ

Πέρα από την υψηλή πρόσληψη λαχανικών κατά τη διάρκεια όλων των φάσεων της μεθόδου
Eurodiet και την επανεισαγωγή φρούτων και δημητριακών στη φάση 3, τα προϊόντα Eurodiet
(κυρίως αυτά που είναι με τη μορφή σκόνης) έχουν συμπληρωθεί και καλύπτουν το 25% της
Συνιστώμενης Ημερήσιας Ποσότητας σε βιταμίνες και μέταλλα, όπως ορίζεται από την οδηγία
2008/100 130. Αυτό αφορά στις 12 βιταμίνες και τα 11 μέταλλα (νάτριο, κάλιο, μαγνήσιο,
ασβέστιο, φωσφόρος, σίδηρος, ψευδάργυρος), όπως επίσης και τη συνιστώμενη ποσότητα σε
λινολεϊκό οξύ.

Η προσθήκη σε βιταμίνες και μέταλλα στα προϊόντα είναι σύμφωνη με την Ευρωπαϊκή οδηγία
1925-2006 131. Ο καθορισμός των ανώτατων επιπέδων είναι βασισμένος στις υπάρχουσες
συστάσεις, κυρίως σε αυτές της Επιστημονικής Επιτροπής Τροφίμων (SCF 2000)132 και της
επιστημονικής ομάδας της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) για τη Διατροφή, τα
Διαιτητικά προϊόντα και τις Αλλεργίες (NDA).
Τα σακίδια Eurodiet είναι εμπλουτισμένα με το 25% της συνιστώμενης ποσότητας σε βιταμίνες και
μέταλλα σύμφωνα με την Κοινοτική οδηγία 2008/100.
70
ΓΕΥΣΤΙΚΑ, ΠΟΙΚΙΛΑ, ΒΟΛΙΚΑ
Τα προϊόντα Eurodiet προσφέρουν την απαραίτητη ποικιλία για να κρατήσουν τους ασθενείς
παρακινημένους όταν είναι σε δίαιτα:

 Ποικίλες γεύσεις για να ικανοποιήσουν όλες τις προτιμήσεις.

 Πολλές συστάσεις (σούπες, ομελέτες, κρέμες, μους, κέικ, μπάρες...) που μπορεί να
είναι στιγμιαία προϊόντα (χυμοί, ροφήματα, κρέμες, σούπες) ή προϊόντα που απαιτούν
προετοιμασία (μους, κρέμες, ομελέτες)
 Εύκολα στη μεταφορά σνακς (μπάρες, κέικ, μπισκότα...).
 Έτοιμα γεύματα (κοτόπουλο με μουστάρδα, μακαρόνια μπολονέζ…).
 Μίγμα για να ψήσετε ψωμί στο σπίτι.

Σούπες βελουτέ Μπράουνις με κακάο

Παγωμένα επιδόρπια
Σούπα λαχανικών με Μπάρες σοκολάτας
κρουτόν Παγωμένο επιδόρπιο
Σούπα πράσο-πατάτα φράουλας Μπάρα βανίλια-
Τοματόσουπα Παγωμένο επιδόρπιο καραμέλα
Κοτόσουπα σοκολάτας Μπάρα πραλίνα
Κοτόσουπα με κάρυ Μπάρα καρύδα
Σούπα τύπου γκούλας Μπάρα μήλο-κανέλα
Σούπα οριεντάλ Ομελέτες Μπάρα σοκολάτας με
καραμέλα και φουντούκι
Κρύα ροφήματα Ομελέτα τυρί
Ομελέτα μπέικον Τραγανές μπάρες
Ρόφημα φράουλα- Ομελέτα μανιτάρια
μπανάνα Μπάρα με κόκκινα
Ρόφημα μάνγκο-φρούτα Πουρές φρούτα και λευκή
του πάθους σοκολάτα
Ρόφημα κακάο Πουρές πατάτας Μπάρα σοκολάτας με
Ρόφημα βανίλια φουντούκι
Μάφιν και μπισκότα
Ζεστά ροφήματα Μπάρες δημητριακών
Μάφιν σοκολάτας Μπάρα μήλο-σταφίδες
Ζεστό ρόφημα κακάο Μάφιν φρούτων Μπάρα σύκο-δαμάσκηνο
Καπουτσίνο Μπισκότα σοκολάτας
Ρόφημα δημητριακών με Μπισκότα φραμπουάζ Οργανικά ψωμάκια
κακάο Μπισκότα με σύκο και Κράκερ
δημητριακά
Κρέπες Αλειμμα φρούτων

71
 Κρέμα καραμέλας με
Βατόμουρο κομματάκια μπισκότου
Βερίκοκο Έτοιμα προϊόντα τζίντζερ
Κρέμα βερίκοκο
Γεύσεις άλλων χωρών Κοτόπουλο με Κρέμα με μπισκότο
μουστάρδα και καραμέλας και μπανάνα
Λαχανικά με τσίλι μανιτάρια Επιδόρπιο τύπου κραμπλ
Κους κους με λαχανικά Κινέζικη σούπα με με αχλάδι και μπαχαρικά
Ριζότο με μανιτάρια και κοτόπουλο και μανιτάρια Κραμπλ βατόμουρο
ιταλικό τυρί Κρεμ μπρουλέ
Φυστίκια σόγιας
Ζυμαρικά Σνακ με γεύση πάπρικα Έτοιμη κρέμα κακάο

Ζυμαρικά Επιδόρπια Μούσλι

Ζυμαρικά μπολονέζ
Ζυμαρικά με κοτόπουλο, Κρέμα κακάο Laktolight
κάρυ και πιπεριές Κρέμα βανίλιας με
αμύγδαλα

72
ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΜΕΧΡΙ ΤΗ
ΔΙΑΝΟΜΗ
Στάδιο Περιγραφή Έλεγχοι

Μελέτη αγοράς:
καταναλωτικές τάσεις,
αιτήματα πελατών,
ανταγωνισμός, έρευνα για
καινοτομία.
Σχεδιασμός
Μελέτες σκοπιμότητας:
τιμές, ρυθμιστικά και
τεχνικά όρια.

Καθορισμός προϊόντος:
σχήμα, παρουσίαση και
συσκευασία.

Προμήθεια συστατικών, Αναλύσεις θρεπτικών

προδιαγραφές (απουσία συστατικών (πρωτεΐνες,
γενετικά τροποποιημένων λίπη, υδατάνθρακες,
οργανισμών, περιορισμός σάκχαρα, φυτικές ίνες,
προσθέτων…). λιπαρά οξέα, βιταμίνες,
Διατύπωση μέταλλα, χημικός δείκτης).
Παρασκευή δοκιμαστικών
παρτίδων στο εργαστήριο.

Αξιολόγηση των
πρωτοτύπων και
επαναπροσαρμογή της
φόρμουλας αν χρειαστεί.

Μελέτη της ανταπόκρισης Διασφάλιση της απουσίας

Βιομηχανική κλίμακα του προϊόντος στις διακυμάνσεων στα
βιομηχανικές συνθήκες: εργαστηριακά
παρασκευή πιλοτικής αποτελέσματα.
παρτίδας.

Συσκευασία Καθορισμός και επικύρωση Έλεγχος της πληροφορίας

του περιεχομένου της πάνω στη συσκευασία και το
συσκευασίας. κατά πόσο συμμορφώνεται
με τους τεχνικούς
κανονισμούς.

Ανάπτυξη και συσκευασία Προώθηση του προϊόντος Καθημερινοί έλεγχοι (στην

της πρώτης παρτίδας παραγωγή, μικροβιολογικές
αναλύσεις και
οργανοληπτικός έλεγχος).

73
ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ EURODIET
ΕΥΚΟΛΗ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ

Η Eurodiet προμηθεύει τους γιατρούς της με έντυπα για το κάθε στάδιο της μεθόδου. Με
αυτόν τον τρόπο ο ασθενής κατανοεί καλύτερα. Η Eurodiet παρέχει επίσης ειδικό
λογισμικό, σχεδιασμένο για να βοηθάει τους γιατρούς στη διάγνωση και στην
εξατομικευμένη προσέγγιση 6.

 Ένα έντυπο για την καθεμιά από τις 4 φάσεις.

 Άμεση συνταγογράφηση με τη χρήση του λογισμικού Diet Profiler (ή με τη φόρμα
παραγγελίας που συμπληρώνεται πολύ εύκολα από τον ασθενή).
 Στήριξη του ασθενή. Μια έμπειρη και ειδικά εκπαιδευμένη ομάδα είναι στη
διάθεση των ασθενών για να τους καθοδηγήσει και να τους βοηθήσει να τηρήσουν
τη θεραπεία που τους συνταγογραφήθηκε.

ΣΤΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

 Οι κετογονικές φάσεις της μεθόδου Eurodiet μπορούν να ακολουθηθούν μόνο με

ιατρική επίβλεψη.
 Μια γραμμή επικοινωνίας είναι διαθέσιμη στους γιατρούς και στους ασθενείς για
τυχόν απορίες ή δυσκολίες.

ΣΥΝΕΧΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

 Η μέθοδος Eurodiet είναι διεθνής μέθοδος που απαιτεί εκπαίδευση, όχι μόνο πάνω
στις διαιτητικές αρχές, αλλά και τις ψυχοσυμπεριφορικές συνιστώσες της
διατροφικής φροντίδας.
 Εκπαιδευτικά σεμινάρια διοργανώνονται σε όλες τις χώρες.

ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ

 Υψηλή βιολογική αξία: η πρωτεΐνη προέρχεται από 3 διαφορετικές πηγές (ασπράδι

αυγού, σόγια, γάλα), οπότε ο χημικός δείκτης είναι πάνω από το 100.
 Ισορροπημένη συμπλήρωση: Τα προϊόντα Eurodiet καλύπτουν τις απαιτήσεις σε
βιταμίνες, μέταλλα και λινολεϊκό οξύ όπως ορίστηκε από την Ευρωπαϊκή οδηγία
2008/100.
 Ποιοτικός έλεγχος, από το σχεδιασμό στην παραγωγή και στη διανομή των
προϊόντων στους πελάτες.

ΕΛΚΥΣΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

 Μεγάλη ποικιλία στις γεύσεις και τις συστάσεις (ζεστά ή κρύα, γλυκά ή αλμυρά) για
να γίνεται η δίαιτα πιο ενδιαφέρουσα.
 Ελκυστική συσκευασία.

6
Μπορεί να διαφέρει από τη μία χώρα στην άλλη.

74
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1 ______ Evans FA. The treatment of obesity with low calorie diets. J Am Med Ass, 1929, 97 : 1063-1038.
2 ______ Apfelbaum M., Bostsarron J. Energy balance of obese patients on a reducing
diet. La presse médicale. 1969 Dec 6;77(52):1941-3.
3 ______ Apfelbaum M., Boudon P., Lacatis D., Nillus P. Effets métaboliques de la diète
protidique chez 41 sujets obèses. La presse médicale, 1970, 78, n° 44.
4 ______ Apfelbaum M., Bost-Sarron J., Brigant L., Dupin H. The composition of weight lost during the water
diet. Effects of protein supplementation. Gastroenterologia. 1967;108(3):121-34.
5 ______ Apfelbaum M. Treatment of obesity by protein diet. Sem Ther. 1968 Mar;44(3):174-6.
6 ______ Bistrian DR., Blackburn GL., Stanbury JB. Metabolic aspects of a protein-sparing modified fast in the
dietary management of Prader-Willi obesity. N Engl J Med. 1977 Apr 7;296(14):774-9.
7 ______ Lidner PG., Blackburn GL. Multidisciplinary Approach to Obesity Utilizing Fasting Modified
by Protein-Sparing Therapy. Obesity/Bariatric Med. Vol. 5, No. 6, 1976.
8 ______ The National Task Force on the Prevention and Treatment of Obesity.
Very Low-Calorie Diets. JAMA, August 25, 1993 – Vol. 270, No. 8.
9 ______ Bray GA., Bouchard C, James WPT Handbook of Obesity; 878-881. Marcel Dekker, New York. 2nd ed. 2004.
10 _____ Henry Robert R., Gumbiner B. Benefit and Limitations of Very-Low-Calorie Diet Therapy
in Obese NIDDM. Diabetes Care, Vol. 14, No. 9, September 1991.
11 _____ Björntorp P., Brodoff BN. Obesity ; 683-707. J.B. Lippincott Company, Philadelphie, 1992.
12 _____ Torgerson JS., Lissner L., Lindroos AK., et al. VLCD plus dietary and behavioural support versus support alone
in the treatment of severe obesity. A randomised two-year clinical trial. Int J Obes 1997; 21: 987-994..
13 _____ Kern PA. A prudent and practical approach to the treatment of obesity. J Ark Med Soc 1997; Oct;94(5):191-7.
14 _____ Pekkarinen T, Takala I, Mustajoki P. Weight loss with very-low-calorie diet and cardiovascular risk factors in
moderately
obese women: one-year follow-up study including ambulatory blood pressure monitoring. Int J Obes 1998 Jul;22(7):661-6.
15 _____ Dessanzo V, Ravenna M, Olkies A, Meaglia D. Morbid Obesity. An Integral, Intensive and Ambulatory Approach.
Results
after 3 years in the Treatment of Extreme Obesity. Int J Obes. Volume 26. Supplement 1. August 2002; S101: 381.
16 _____ Tschochner R, Keopold K, Hagen H, et al. Body Weight and Life-style Modification after a Weight
Reduction Program. Int J Obes. Volume 26. Supplement 1. August 2002; S101: 384.
17 _____ Olkies A, Ravenna M, Meaglia D. Obesity and Maintenance Program. Results after 3
years. Int J Obes. Volume 26. Supplement 1. August 2002; S101: 178.
18 _____ Beeson V, Kreitzman S, Blair B. Successful Long Term Management of Obesity in General
Medical Practice. Int J Obes. Volume 22. Supplement 3. August 1998; S290: P742.
19 _____ Saris Wim HM. Very-Low-Calorie Diets and Sustained Weight Loss. Obesity
Research Vol. 9. Supplement 4. November 2001; 295S-301S.
20 _____ Anderson JW., Vichitbandra S., Qian W., Kryscio RJ. Long-Term Weight Maintenance after an Intensive
Weight-Loss Program. J American College of Nutrition, Vol. 18, No. 6, 620-627 (1999).
21 _____ Zhou W., Mukherjee P., Kiebish MA., et al. The calorically restricted ketogenic diet, an effective
alternative therapy for malignant brain cancer. Nutr Metab. 2007 Feb 21;4:5.
22 _____ Seyfried TN., Mukherjee P. Targeting energy metabolism in brain cancer: review and hypothesis. Nutr Metab . 2005
Oct 21;2:30.
23 _____ Mavropoulos JC., Isaacs WB., Pizzo SV., Freedland SJ. Is there a role for a low-carbohydrate
ketogenic diet in the management of prostate cancer? Urology. 2006 Jul;68(1):15-8.
24 _____ Mavropoulos JC., Yancy WS., Hepburn J., Westman EC. The effects of a low-carbohydrate, ketogenic
diet on the polycystic ovary syndrome: A pilot study. Nutr Metab. 2005 Dec 16;2:35.
25 _____ Fuehrlein BS., Rutenberg MS., Silver JN., et al. Differential metabolic effects of saturated versus
polyunsaturated fats in ketogenic diets. J Clin Endocrinol Metab. 2004 Apr;89(4):1641-5.
26 _____ Stotland SC., Cousset F., Tranchant T. et al. Improvement in eating behaviour and emotional
state predicts weight loss in obesity treatment. 2006. Obes. Rev. 7(S 2) p312.
27 _____ Astrup A, Rössner S. Lessons from obesity management programmes: greater initial weight
loss improves long-term maintenance. Obesity Reviews 2000 1 (1), 17–19.
28 _____ Marliss EB. Protein diets for obesity : metabolic and clinical aspects. C.M.A. Journal ; 119 : 1413-1420, 1978.
29 _____ Adam-Perrot A. Clifton P. Brouns F. Low Carbohydrate diets: nutritional and physiological aspects. Obes. Rev. 2006. 7,
49-58.
30 _____ Westman EC., Mavropoulos J., Yancy WS., Volek JS. A review of low-carbohydrate
ketogenic diets. Curr Atheroscler Rep. 2003 Nov;5(6):476-83.
31 _____ Volek JS., Westman EC. Very-low-carbohydrate weight-loss diets revisited. Clin J Med. 2002 Nov;69(11):849, 853, 856-
8.
32 _____ McClernon FJ., Yancy WS. Jr, Eberstein JA, et al. The effects of a low-carbohydrate ketogenic diet and a
low-fat diet on mood, hunger, and other self-reported symptoms. Obesity. 2007 Jan;15(1):182-7.
33 _____ Foster GD., Wyatt HR., Hill JO., et al. A randomized trial of a low-carbohydrate diet for obesity. N Engl J Med. 2003;
348: 2082–90.
34 _____ Samaha FF., Iqbal N., Seshadri P., et al. A low-carbohydrate as compared with a lowfat
diet in severe obesity. N Engl J Med. 2003; 348:2074–81.
35 _____ Scharrer E.. Control of food intake by fatty acid oxidation and ketogenesis. Nutrition ; 15 (9): 704-714, 1999.
36 _____ Nair KS., Welle SL., Halliday D., Campbell RG. Effect of beta-hydroxybutyrate on whole-body leucine kinetics
and fractional mixed skeletal muscle protein synthesis in humans. J Clin Invest. 1988 Jul;82(1):198-205.
37 _____ Manninen AH. Very-low-carbohydrate diets and preservation of muscle mass. Nutr Metab. 2006 Jan 31;3:9.

75
38 _____ Stubbs RJ.. Peripheral signals affecting food intake. Nutrition ; 15 (7/8) : 614- 625, 1999.
39 _____ Westman EC., Feinman RD., Mavropoulos JC., et al. Low-carbohydrate nutrition
and metabolism. Am J Clin Nutr. 2007 Aug;86(2):276-84.
40 _____ Yancy WS. Jr., Olsen MK., Dudley T., Westman EC. Acid-base analysis of individuals following
two weight loss diets. Eur J Clin Nutr. 2007 Dec;61(12):1416-22. Epub 2007 Feb 14.
41 _____ Bravata DM., Sanders L., Huang J., et al. Efficacy and safety of low-carbohydrate
diets: a systematic review. JAMA. 2003 Apr 9;289(14):1837-50.
42 _____ Hession M., Rolland C., Kulkarni U., et al. Systematic review of randomized controlled trials of low-carbohydrate vs.
low-fat/low-calorie diets in the management of obesity and its comorbidities. Obesity Reviews 2009 10 (1): 36–50.
43 _____ Anderson JW & al. Importance of Weight Management in Type 2 Diabetes: Review with Meta-analysis
of Clinical Studies. Journal of the American College of Nutrition, 2003 Vol. 22, No. 5, 331–339.
44 _____ Dashti HM, Mathew TC, Khadada M, et al. Beneficial effects of ketogenic diet
in obese diabetic subjects. Mol Cell Biochem. 2007 Apr 20.
45 _____ Boden G, Sargrad K, Homko C, et al. Effect of a low-carbohydrate diet on appetite, blood glucose levels, and
insulin resistance in obese patients with type 2 diabetes Ann Intern Med. 2005 Mar 15;142(6):403-11.
46 _____ Yancy WS Jr, Foy M, Chalecki AM, et al. A low-carbohydrate, ketogenic diet
to treat type 2 diabetes. Nutr Metab. 2005 Dec 1;2:34.
47 _____ Gumbiner B, Wendel JA, McDermott MP. Effects of diet composition and ketosis on glycemia during very-low-
energydiet
therapy in obese patients with non-insulin-dependent diabetes mellitus Am J Clin Nutr. 1996 Jan;63(1):110-5.
48 _____ Dashti HM & al. Ketogenic Diet Modifies the Risk Factors for Heart Disease in Obese Patients. Nutrition 19(2003):
901–902.
49 _____ Dashti HM & al. Long term effects of ketogenic diet in obese subjects. Exp Clin Cardiol 9 (2004): 200–205.
50 _____ Case CC, Jones PH, Nelson K, et al. Impact of weight loss on the metabolic
syndrome. Diabetes Obes Metab. 2002 Nov;4(6):407-14.
51 _____ Xydakis AM, Case CC, Jones PH, et al. Adiponectin, inflammation, and the expression of the metabolic syndrome in
obese
individuals: the impact of rapid weight loss through caloric restriction. J Clin Endocrinol Metab. 2004 Jun;89(6):2697-703.
52 _____ Volek JS, Sharman MJ, Gomez AL, et al. Comparison of a very low-carbohydrate and low-fat diet on fasting lipids, LDL
subclasses, insulin resistance, and postprandial lipemic responses in overweight women. J Am Coll Nutr. 2004 Apr;23(2):177-84.
53 _____ Volek JS, Sharman MJ, Forsythe CE. Modification of lipoproteins by very low-carbohydrate diets. J Nutr. 2005
Jun;135(6):1339-42.
54 _____ Dashti HM, Al-Zaid NS, Mathew TC, et al. Long term effects of ketogenic diet in obese
subjects with high cholesterol level. Mol Cell Biochem. 2006 Jun;286(1-2):1-9.
55 _____ Westman EC, Yancy WS Jr, Olsen MK, et al. Effect of a low-carbohydrate, ketogenic diet program
compared to a low-fat diet on fasting lipoprotein subclasses. Int J Cardiol. 2006 Jun 16;110(2):212-6.
56 _____ Yancy WS Jr, Olsen MK, Guyton JR, et al. A low-carbohydrate, ketogenic diet versus a low-fat diet to treat
obesity and hyperlipidemia: a randomized, controlled trial. Ann Intern Med. 2004 May 18;140(10):769-77.
57 _____ Stern L, Iqbal N, Seshadri P, et al. The effects of low-carbohydrate versus conventional weight loss diets in severely
obese adults: one-year follow-up of a randomized trial. Ann Intern Med. 2004 May 18;140(10):778-85.
58 _____ Sharman MJ, Volek JS. Weight loss leads to reductions in inflammatory biomarkers after a very-lowcarbohydrate
diet and a low-fat diet in overweight men. Clin Sci. 2004 Oct;107(4):365-9.
59 _____ Volek, JS, Sharman MJ. Cardiovascular and hormonal aspects of very-lowcarbohydrate
ketogenic diets. Obes Res. 2004 Nov;12 Suppl 2:115S-23S.
60 _____ Hammer S., Snel M., Lamb H.J., et al. Prolonged caloric restriction in obese patients with type 2 diabetes mellitus
decreases
myocardial triglyceride content and improves myocardial function. J Am Coll Cardiol. 2008 Sep 16;52(12):1006-12.
61 _____ Jenkins DJ et al. (1981). Glycemic index of foods: a physiological basis for carbohydrate exchange. Am J Clin Nutr 34;
362–366.
62 _____ Foster-Powell K., Holt S., Brand-Miller JC. International table of glycemic index
and glycemic load values: 2002. Am J Clin Nutr 2002;76:5–56.
63 _____ Shai I, Schwarzfuchs D, Henkin Y, et al. Weight loss with a low-carbohydrate, Mediterranean,
or low-fat diet. The New England Journal of Medicine 2008 July 359 (3): 229–41.
64 _____ Accurso A, Bernstein RK, Dahlqvist A, et al. Dietary carbohydrate restriction in type 2 diabetes
mellitus and metabolic syndrome: time for a critical appraisal. Nutr Metab. 2008 Apr 8;5:9.
65 _____ Nielsen JV, Joensson E. Low-carbohydrate diet in type 2 diabetes. Stable improvement of bodyweight
and glycemic control during 22 months follow-up. Nutrition & Metabolism 2006 3: 22.
66 _____ FAO/WHO Expert consultation. Carbohydrates in human nutrition. April 1997. Rome: Food and Agriculture
Organization, 1998.
67 _____ Hare-Bruun H, Flint A, Heitmann BL. Glycemic index and glycemic load in relation to changes in body weight,
body fat distribution, and body composition in adult Danes. Am J Clin Nutr. 2006 Oct;84(4):871-9; quiz 952-3.
68 _____ Ebbeling CB, Leidig MM, Feldman HA, et al. Effects of a low-glycemic load vs low-fat diet in
obese young adults: a randomized trial. JAMA. 2007 May 16;297(19):2092-102.
69 _____ Willett W, Manson J, Liu S. Glycemic index, glycemic load, and risk of type 2 diabetes. Am J Clin Nutr. 2002
Jul;76(1):274S-80S.
70 _____ Collier GR, Wolever TM, Wong GS, Josse RG. Prediction of glycemic response to mixed meals
in noninsulin-dependent diabetic subjects. Am J Clin Nutr. 1986 Sep;44(3):349-52.
71 _____ Riccardi G, Rivellese AA, Giacco R. Role of glycemic index and glycemic load in the healthy
state, in prediabetes, and in diabetes. Am J Clin Nutr. 2008 Jan;87(1):269S-274S.
72 _____ Livesey G, Taylor R, Hulshof T and Howlett J. Glycemic response and health—a systematic
review and meta-analysis: relations between dietary glycemic properties and health outcomes.

76
American Journal of Clinical Nutrition, Vol. 87, No. 1, 258S-268S, January 2008.
73 _____ Maki KC, Rains TM, Kaden VN, et al. Effects of a reduced-glycemic-load diet on body weight, body composition,
and cardiovascular disease risk markers in overweight and obese adults. Am J Clin Nutr. 2007 Mar;85(3):724-34.
74 _____ Leeds AR. Glycemic index and heart disease. Am J Clin Nutr. 2002 Jul;76(1):286S-9S. Review.
75 _____Radulian G, Rusu E, Dragomir A and Posea M. Metabolic effects of low glycaemic index diets Nutr J. 2009; 8: 5.
76 _____ Shai I, Schwarzfuchs D, Henkin Y, et al; Dietary Intervention Randomized Controlled Trial (DIRECT) Group. Weight
loss with a low-carbohydrate, Mediterranean, or low-fat diet. N Engl J Med. 2008 Jul 17;359(3):229-41.
77 _____ WHO/FAO/UNU - Protein and amino acid requirements in human nutrition - WHO Technical Report Series
935 - Report of a Joint WHO/FAO/UNU Expert Consultation © World Health Organization 2007.
78 _____ Leidy HJ, Carnell NS, Mattes RD, Campbell WW. Higher protein intake preserves lean mass and
satiety with weight loss in pre-obese and obese women. Obesity. 2007 Feb;15(2):421-9.
79 _____ Layman DK, Evans E, Baum JI, et al. Dietary protein and exercise have additive effects on body
composition during weight loss in adult women. J Nutr. 2005 Aug;135(8):1903-10.
80 _____ Farnsworth E, Luscombe ND, Noakes M, et al. Effect of a high-protein, energy-restricted
diet on body composition, glycemic control, and lipid concentrations in overweight and
obese hyperinsulinemic men and women. Am J Clin Nutr. 2003 Jul;78(1):31-9.
81 _____ Piatti PM, Monti LD, Magni F, et al. Hypocaloric high-protein diet improves glucose oxidation and spares lean
body mass: comparison to hypocaloric high-carbohydrate diet. Metabolism ; 43 (12): 1481-7, 1994 Dec.
82 _____ Marliss EB, Murray FT and Nakhooda AF. The metabolic response to hypocaloric
protein diets in obese man. J. Clin. Invest.; 62 (2): 468-479, 1978.
83 _____ Krieger, JW, Sitren, HS, Daniels, MJ, et al. Effects of variation in protein and carbohydrate intake on body
mass and composition during energy restriction: a meta-regression. Am J Clin Nutr 2006 83: 260-274.
84 _____ Garcia-Salguero L, Lupianez JA. Metabolic adaptation of the renal carbohydrate metabolism:
effects of high protein diet on the gluconeogenic and glycolytic fluxes in proximal and
distal renal tubules. Molecular and cellular biochemistry; 90: 99-110, 1989.
85 _____ Toubro S., Bech C., Nielsen JJ., Hansen B. High protein intake based on conventional food may have an anabolic
effects
without renal or bone side effects. Poster in the ninth international congress on obesity, São Paulo, Brazil, 24-29 august, 2002.
86 _____ Rosenvinge SA., Toubro S., Bülow J., et al. Changes in renal function during weight loss induced by high vs lowprotein
low-fat diets in overweight subjects. International Journal of Obesity; 1999. 23: 1170-1177.
87 _____ Attenburrow M.J., Williams C., Odontiadis J., et al. The effect of a nutritional source of tryptophan
on dieting-induced changes in brain 5-HT function. Psychol Med. 2003. 33(8):1381-1386.
88 _____ Heraief E., Burckhardt P., Mauron C., et al. The treatment of obesity by carbohydrate deprivation suppresses
plasma tryptophan and its ratio to others large neutral amino acids. J Neural Transm. 1983. 57(3):187-195.
89 _____ AFSSA. (2008) Avis du 16 juin 2009 (Saisine n° 2009-SA-0057) relatif à l’emploi de
Trp à hauteur de 1000 mg dans les compléments alimentaires.
90 _____ Scientific Committee for Food (1992), Nutrient and energy intakes for the European Community.
91 _____ avis afssa du 16 Juin 2009 – saisine 2009-sa-0057.
92 _____ lls BJ, Hetherington M, Burley VJ. The specificity of satiety: the influence of foods of different
macronutrient content on the development of satiety. Physiol Behav. 1988;43(2):145-53
93 _____ Weigle DS, Breen PA, Matthys CC, et al. A high-protein diet induces sustained reductions in
appetite, ad libitum caloric intake, and body weight despite compensatory changes in diurnal
plasma leptin and ghrelin concentrations. Am J Clin Nutr. 2005 Jul;82(1):41-8.
94 _____ Poppitt SD, McCormack D, Buffenstein R. Short-term effects of macronutrient preloads on
appetite and energy intake in lean women. Physiol Behav. 1998 Jun 1;64(3):279-85.
95 _____ Stubbs RJ. Peripheral signals affecting food intake. Nutrition. 15 (7/8): 614-625, 1999.
96 _____ Liddle RA, Green GM, Conrad CK, Williams JA. Proteins but not amino acids, carbohydrates, or fats
stimulate cholecystokinin secretion in the rat. Am J Physiol. 1986 Aug;251(2 Pt 1):G243-8.
97 _____ Blom WA, Lluch A, Stafleu A, et al. Effect of a high-protein breakfast on the
postprandial ghrelin response. Am J Clin Nutr. 2006 Feb;83(2):211-20.
98 _____ Stubbs RJ. Macronutrient effects on appetite. Int J Obes 1995; 19: (Suppl 5) S11-S19.
99 _____ Due A, Toubro S, Skov AR, Astrup A. Effect of normal-fat diets, either medium or high in protein, on body weight
in overweight subjects: a randomised 1-year trial. Int J Obes Relat Metab Disord. 2004 Oct;28(10):1283-90.
100 ____ Layman DK, Boileau RA, Erickson DJ, et al. A reduced ratio of dietary carbohydrate to protein improves body
composition and blood lipid profiles during weight loss in adult women. J Nutr. 2003 Feb;133(2):411-7.
101 ____ Skov AR, Toubro S, Ronn B, et al. Randomized trial on protein vs carbohydrate in ad libitum fat reduced
diet for the treatment of obesity. Int J Obes Relat Metab Disord. 1999 May;23(5):528-36.
102 ____ Noakes M, Keogh JB, Foster PR, Clifton PM. Effect of an energy-restricted, high-protein, low-fat diet relative
to a conventional high-carbohydrate, low-fat diet on weight loss, body composition, nutritional status,
and markers of cardiovascular health in obese women. Am J Clin Nutr. 2005 Jun;81(6):1298-306.
103 ____ Astrup A. The satiating power of protein--a key to obesity prevention? Am J Clin Nutr. 2005 Jul;82(1):1-2.
104 ____ Farnsworth E, Luscombe ND, Noakes M, et al. Effect of a high-protein, energy-restricted
diet on body composition, glycemic control, and lipid concentrations in overweight and
obese hyperinsulinemic men and women. Am J Clin Nutr. 2003 Jul;78(1):31-9.
105 ____ Larsen T et al. Diets with High or Low Protein Content and Glycemic Index for
Weight-Loss Maintenance. N Engl J Med 2010;363:2102-13.
106 ____ Papadaki A. et al. The Effect of Protein and Glycemic Index on Children’s Body Composition: The
DiOGenes Randomized Study. Pediatrics Volume 126, Number 5, November 2010.
107 ____ Luscombe-Marsh, ND, Noakes, M, Wittert, GA, et al. Carbohydrate-restricted diets high in either monounsaturated
fat
or protein are equally effective at promoting fat loss and improving blood lipids. Am J Clin Nutr 2005 81: 762-772.

77
108 ____ Farnsworth E, Luscombe ND, Noakes M, et al. Effect of a high-protein, energy-restricted
diet on body composition, glycemic control, and lipid concentrations in overweight and
obese hyperinsulinemic men and women. Am J Clin Nutr. 2003 Jul;78(1):31-9.
109 ____ Brehm BJ, Seeley RJ, Daniels SR, D’Alessio DA. A randomized trial comparing a very low
carbohydrate diet and a calorie restricted low fat diet on body weight and cardiovascular
risk factors in healthy women. J Clin Endocrinol Metab 2003; 88: 1617–1623.
110 ____ Layman DK, Baum JI. Dietary protein impact on Glycemic control during weight loss. J Nutr 2004; 134: 968S–973S.
111 ____ Wing, R. R. Weight loss in the management of type 2 diabetes. In H. H. R. Gerstein (Ed.),
Evidence based diabetes care (pp. 252-276). Ontario, Canada: Decker, Inc. 2001.
112 ____ Dietz WH, Wolfe RR. Interrelationships of glucose and protein metabolism in obese adolescents
during short-term hypocaloric dietary therapy. Am J Clin Nutr. 1985; 42:380-390.
113 ____ Merritt RJ, Bistrian BR, Blackburn GL, Susking RM. Consequences of modified fasting in obese
pediatric adolescent patients I: protein-sparing modified fast. J Pediatr. 1980; 96: 13-19.
114 ____ Pencharz PB, Motil KJ, Parsons JH, Duffy BJ. The effect of an energy restricted diet on the protein metabolism
of obese adolescents: nitrogen-balance and whole-body nitrogen turnover. Clin Sc. 1980; 59:13-18.
115 ____ Zwiauer K, Schmidinger H, Klicpera M, Mayr H., Widhalm K. 24-hours electrocardiographic monitoring in obese
children and adolescents during a 3 week low calorie diet (500 kcal). Int J Obes. 1989:13 (suppl2 ):101-105
116 ____ Wadden TA, Foster GD. Behavioral assessment and treatment of markedly obese patients. In: Wadden TA,
Van Itallie TB, eds. Treatment of the Seriously obese patient. New York, NY: Guilford Press; 1992: 29-0330.
117 ____ Wadden TA, Stunkard AJ, Brownell KD. Very low calorie diets : their efficacy,
safety, and future. Ann Intern Med. 1983:99:675-684
118 ____ The Surgeon General’s Report on Nutrition and Health. Washington, DC: US Public Health
Service; 1988. US Dept of Health and Human Services publication PHS 88-50210.
119 ____ Kreitzman SN. Clinical experience with a very low calorie diet, in Blackburn GL, Bray GA (eds),
Management of Obesity by Severe Caloric Restriction. Littleton, MA, PSG, 1985, pp. 359-367.
120 ___ Ditschuneit H, Wechsler JG, Ditschuneit HH. Clinical Experience with a Very Low Calorie Diet. In : Management of
Obesity by Severe Caloric Restriction. (eds): George L. Blackburn, George Bray. Littleton, MA, PSG, 1985. pp 325.
121 ____ Atkinson RL. Low and very low calorie diets. Med Clin North Am. 1989; 73:2-3-215.
122 ____ Wadden TA , Van Itallie TB, Blackburn GL. Responsible and irresponsible use of verylow-
calorie diets in the treatment of obesity. JAMA. 1990; 263:83-85.
123 ____ Atkinson RL, Kaiser DL. Nonphysician supervision of a very-low calorie diet: results in over 200 cases. Int J Obes. 1981;
5:237-241.
124 ____ Lockwood DH, Amatruda JM. Very low calorie diets in the management of obesity. Annu Rev Med. 1984 : 35:373-381.
125 ____ Henry RR., Gumbiner B. Benefit and Limitations of Very-Low-Calorie Diet Therapy in
Obese NIDDM. Diabetes Care, Vol. 14,No. 9 : 810. September 1991.
126 ____ Legrand P., Bourre J.M., Descomps B., et al. Lipides. In : Recommended Daily
Allowance, Ad by : A Martin, Editions Tec & Doc, Paris, 2001, pp. 63-82.
127 ____ AFSSA. Working group report on fatty acids of Omega 3 family and cardiovascular system. 2003 –
Available on AFFSA website : www.afssa.fr. Fatty Acids and cancer : Global assessment and perspective
2003. – Available on AFFSA website : www.afssa.fr CSHPF Report “For a public health nutrition policy in
France” 2000 : Available on : http://www.sante.gouv.fr/htm/actu/nutri2000/sommaire.htm.
128 ____ Volatier JL (coord). Enquête individuelle nationale de consommation alimentaire (INCA). 2000 ed. Tec&Doc.
129 ____ Lairon D., Cherbut C., Barry JL. Fibres alimentaires. In : Apports nutritionnels conseillés pour la population
française, 3ème Edition, Coordonnateur A. Martin, Editions Tec & Doc, Paris, 2001, pp. 99-108.
130 ____ http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:285:0009:0012:EN:PDF.
131 ____ http://www.fsai.ie/uploadedFiles/Cor_Reg1924_2006 %281%29.pdf.
132 ____ Guidelines of the Scientific Committee on Food for the development of tolerable upper
intake levels for vitamins and minerals (adopted on 19 October 2000).

78