Pagbuo, pag uugnay at pagbubuod ng mga ideya

1. 1. Pagbuo, Pag-uugnay at Pagbubuod ng mga Ideya Ni Rochelle S Nato Sangunian: Filipino

sa Piling Larangan (Akadmik) nina: Pamela C. Constantino et. al HOMAPON HIGH
SCHOOL Homapon Legazpi City
2. 2. Layunin 1. Naipapaliwanag ang kahalagahan ng pagbuo, at pagbubuod ng mga ideya sa
isang akademiko at mapanuring sulatin. 2. Natutukoy ang mga katangian at kalikasan ng
mga anyo ng pagbuo, pag-uugnay at pagbubuod ng mga ideya. 3. Nakapagbubuod ng iba’t-
ibang sulating akademiko.
3. 3. Gawain Manood at makinig sa paksang napili ko, ang “Face to Face” na isang talkshow sa
telebisyon.Tukuyin ang pangunahing paksang pina-uusapan at katuwiran ng bawat kalahok
kaugnay ng paksa. Linawin ang kinahinatnan ng talakayan. Isulat sa 1/2 na papel.
4. 4. PagbubuodatPag-uugnayngmgaideyaatDatos tungosamapanuringPagsulat • Maraming
gawain sa akademiya ang nangangailangan ng masusing pagbasa, panonood, pagsasalita,
pakikinig at pagsulat. • Ibinabahagi ang ga ito sa mga kaklase at guro. • Sa paraan ng
pagbabahagi, kinakailangan ang pagpapaikli upang ang mga pangunahing ideya at
pagkakaugnay-ugnay ng mga ito ay may maipahayag nang malinaw at maayos.
5. 5. • Tumutulong din ito upang malinawan ang mga datos na ginagamit sa mga sulating
akademiko at mga pananaliksik. • Iba-iba ang paraan ng pagbubuod upang magugnay ng
impormasyon at ideya kaugnay ng paksa. • Kabilang dito ang - Buod - Lagom o sinopsis
-presi - hawig -Sintesis - Abstrak
6. 6. Buod - Siksik at pinaikling bersiyon ito ng teksto. - Ang teksto ay maaring nakasulat,
pinanood o pinakinggan. - Pinipili rito ang pinakamahalagang ideya at sumusuportang ideya
o datos - Mahalaga ang pagtutok sa lohikal at kronolohikal na daloy ng mga ideya ng binuod
na teksto.
7. 7. Pangunahing Katangian ng Pagbubuod Tinutukoy agad ang pangunahing ideya o punto
kaugnay ng paksa Hindi inuulit ang mga salita ng may akda;bagkus ay gumagamit ng
sariling pananalita Mga 1/3 ng teksto o mas maikli pa dito ang buod
8. 8. Mga hakbang sa pagbubuod 1. Basahin, panoorin o pakinggan muna nang pahapyaw ang
teskto. 2. Sa mga nakasulat o episodyo ng isang pinanood o pinakinggan.Tukuyin ang
paksang pangungusap o pinaktema. Tukuyin ang key words. 3. pag-ugnay-ugnayin ang mga
ideyang ito upang mabuo ang pinakapunto o tesis.
9. 9. 4. Sulatin ang buod. Tiyakin ang organisasyon ng teksto. 5. Huwag maglagay ng mga
detalye, halimbawa at ebidensya. 6. Makakatulong ang signal word o mga salitang
nagbibigay-transisyon sa mga ideya gaya ng - gayunpaman - kung gayon - bilang
pangwakas 7. Huwag magsinggit ng mga opinyon
10. 10. • 8. Suriin ang dayagram sa ibaba. Buod Pangunahing Ideya Paksang Pangungusap
Paksang pangungusap Pagksang pangungusap Konklusyon
11. 11. Sa pagbubuod ng mga piksyon, tula, kanta at iba pa, maaring gumawa muna ng story
map o graphic organizer upang malinawan ang daloy ng pangyayari. Pagkatapos isulat ang
buod sa isang talata kung saan ilalahad ang pangunahing karakter, ang tunggalian at ang
resolusyon ng tunggalian.
12. 12. Banghay Tagpuan Istorya Tauhan Problema Kalutasan ng Problema
13. 13. Pamagat Simula (Tagpuan) Gitna Mga Tauhan, problema, banghay at pangyayari
Wakas Kinalabasan/ Solusyon/ Resolusyon
14. 14. Halimbawang tekstong maaring ibuod ang -piksyon -di-piksyon -sanaysay -report
-artikulo -balita -video -pangyayari -pulong
15. 15. Pag-aralan mo Kapag nakakakita ka ng langgam, ano ang ginagawa mo? Bakit? May
alam ka ba tungkol sa kanila? Basahin ang lathalaing nasa ibaba.
16. 16. Bakit Hindi Naliligaw ang mga Langgam? (ni Jojo Briones-Cruz) Ang mga langgam, ay
kung saan-saan napupunta sa paghahanap ng kanilang makakain. Pero kapag oras na para
bumalik sila sa kanilang lungga bumabalik sila sa nakakabilib na diretsong linya.
17. 17. Kung paano sila nakakauwi mula sa pagkuha ng mga pagkain ay palaisipan pa rin sa
mga siyentipiko. Ngayon ay ipinahihiwatig ng mananaliksik na German at Swiss na ang
aspeto ng gawaing ito ay gawa raw ng matalas at malikhaing pagkilos. Nalaman nila na ang
mga langgam kapag
18. 18. pinawalan sa patag na kalupaan ay nagsisimulang maghanap ng distansiya mula sa
kanilang lungga. 3. Pinag-aralan ng pangkat ni Sandra Wohlgemuth mula sa Humbolt
University sa Berlin ang mga langgam sa disyerto ng Sahara at tinuruang maglakad sa itaas
at ibaba ng bundok para kumuha ng pagkain.
19. 19. 4. Ipinakikita nito na ang mga langgam ay may kakaibang uri ng odometer na nagtatala
sa distansya ng lupa , imbes na ang kabuuang distansiya na nalakbay sa taas-babang
terrain. 5. Naniniwala ang mga mananaliksik na ang mga langgam ay posibleng mahulaan
ang kanilang gagawing pagkilos sa iniisip nilang pahalang na daanan at pagkatapos
naitatala ang distansiya ng lupa patungo sa kanilang lungga sa kapatagan
20. 20. Sagutin ang mga tanong na sumusunod batay sa lathalaing binasa mo. Isulat ang iyong
sagot sa sagutang papel. 1. Bakit nagpupunta kung saan-saan ang mga langgam? 2. Paano
sila bumabalik sa kanilang lungga? 3. Paano pinag-aralan ng mga mananaliksik kung paano
nakakauwi ang mga langgam? 4. Ano ang kinalabasan ng pagsasaliksik? 5. Ano ang
posibleng nagagawa ng langgam?
21. 21. Sagot: Ang mga langgam ay kung saan-saan nagpupunta sa paghahanap ng kanilang
makakain. 2. Bumabalik sila sa kanilang lungga sa diretsong linya. 3. Tinuruan nilang
maglakad sa itaas at ibaba ng bundok para kumuha ng pagkain. 4. Nalaman nila na ang
langgam, kapag pinawalan sa patag na lupa ay naghahanap ng pagkain sa pinakamalapit na
distansya mula sa lungga. Ipinakikita nito na ang langgam ay may kakaibang uri ng
odometer na nagtatala sa distansya ng lupa.4 5. Ang mga langgam ay posibleng makahula
sa kanilang gagawing pagkilos sa iniisip nilang pahalang na daan at naitatala ang kanilang
posisyon tungo sa kanilang lungga sa kapatagan.
22. 22. Takdang Aralin 1.Ano ang kahulugan ng mga sumusunod; a. “Hawig” bilang anyo o
estilo b. Lagom o Sinopsis k. Presi d. Sintesis 2. Tukuyin ang bawat katangian nito