11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 1

STOLARSKI,
BRAVARSKI,
STAKLOREZAČKI
RADOVI

Dr Dragan KOSTIĆ, v.prof.

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 2

C.I.
STOLARSKI RADOVI

1
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 3

Elementi unutrašnjeg uređenja

• Obloge zidova i plafona
• Obloge, ograde stepeništa
• Rukohvati
• Oprema prostorija
(ugrađeni plakari i drugi
ugrađeni nameštaj)

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 4

Materijali
Drvo i drveni proizvodi
• Masivna građa
• Proizvodi od drveta

2
 11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 5

Vrste drveta koje se koriste

Drvo mora da bude I
klasa, vlažnost 8% -
12%

• Četinari (Bor, Jela,

Smrča, Tisa, Ariš)
• Tvrdi lišćari (Hrast,
Bukva, Jasen, Javor,
Orah)
• Egzotična
(Mahagoni, Kedar,
Ebonos, Tik...)

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 6

Proizvodi od drveta
• Lamelirane (panel) ploče
• Ploče vlaknatice (Lesonit 2-10mm, Iverice 5-30mm,
Medijapan 5-50mm)
• Furnirske ploče (šper) 3mm, 5mm, 8mm ...

3
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 7

Pločasti materijal za nameštaj

• Oplemenjene iverice
• Oplemenjeni i furnirani medijapan

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 8

Pločasti materijal za nameštaj

• Oplemenjene iverice
• Oplemenjeni i furnirani medijapan

4
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 9

Pomoćni materijal
• Lepila
• Ekseri i zavrtnji
• Razne vrste okova
• Premazi za zaštitu i
estetiku
• Ivične trake

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 10

Pomoćni materijal
• Lepila
• Ekseri i zavrtnji
• Razne vrste
okova
• Premazi za
zaštitu i
estetiku
• Ivične trake

5
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 11

IZRADA-Oblaganje zidova i plafona

q Od profilisanih dasaka od punog drveta (I klasa,
vlažnost 8-12%)

q Proizvoda od drveta sa specijalnom

površinskom obradom (lesonit, šper, iverica) sa
bočnim profilisanim stranama u žljeb

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 12

IZRADA

6
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 13

Oblaganje zidova i plafona

• Podkonstrukcija od letava 2,5/5cm e=80-100cm
za zidove, e=40-60cm za plafone
• Podmetačima i klinovima dovodi se u vertikalu
(zidovi) / horizontalu (plafon)

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 14

Oblaganje zidova i plafona

o Sa vidljivim spojnim sredstvima (zavrtnji sa

profilisanom glavom ili plastičnom kapicom u potpuno
pravilnom rasporedu)
o Sa nevidljivim spojnim sredstvima (prucavanjem
bočno u žljeb, “limenim žabicama”)

7
11/25/2018 15

Odvojeni plafoni

• Lake ploče sa limenim

nosačima

11/25/2018 16

Odvojeni plafoni

• Obloga plafona drvena

lamperija

8
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 17

Ugradnja

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 18

Obračun

• po m2 obložene površine zajedno sa podkonstrukcijom

• nepokrivene površine manje od 0,5m2 se ne odbijaju

9
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 19

Stepeništa i ograde od drveta

o Izvode se u enterijeru prema posebnom projektu
o Mogu biti reprezentativne ili sporedne (tavanske,
podrumske...)

• Materijal je u skladu sa namenom

• Projektom treba da su dati
detalji spajanja i obrade površina

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 20

Elementi drvenih stepenica

• Obrazni nosači (drvene
talpe)
• Gazišta
• Čelo stepenika (nije
obavezno)

10
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 21

Konstrukcija drvenih stepenica

o Nažljebljene
o Užljebljene
o Naležuće

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 22

Nažljebene stepenice

11
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 23

Nažljebene stepenice

o Jednokrake
o Bez čela
o Gazišta se uvlače u žljeb na
obraznom nosaču
o Obrazni nosači povezuju se
Φ10 utegama na 2 mesta po
kraku ispod gazišta
o Lakiraju se ili boje, ili štite
uljanim premazom

o OBRAČUN: po m1 stepenišnog
kraka mereno po kosini

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 24

Užljebljene stepenice

12
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 25

Užljebljene stepenice

• Mogu se izvoditi sa ili bez čela

• Gazišta se ubaciju bočno u žljeb na obrazni
nosač
• Mogu biti 1-krake, 2-krake, kolenaste

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 26

Naležuće stepenice
• Obrazni nosači su
testerasto ukrojeni sa
gornje strane po liniji
gazišta i čela
• Primenjuju se najčšće
kod luksuzne primene

13
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 27

Naležuće stepenice

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 28

Obračun radova

U slučaju da postoji podest

a) celo stepenište po komadu
b) Kraci po m1 mereno po kosini, a podesti po m2

• Način obračuna zavisi od oblika stepenica i mogućnosti

specifikacije sastavnih delova

14
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 29

Zavojne stepenice
• Zbog uštede u
prostoru se često
izvode
• Najčešće kao
kombinacija metalne
noseće konstrukcije
i drvenih gazišta

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 30

Zavojne stepenice-Obračun

a) po komadu stepenika sa
pripadajućom ogradom
b) po m1 visine koju savlađuju
c) po komadu stepeništa (komplet)

15
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 31

Opšivanje stepenika

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 32

Opšivanje stepenika
o Tvrdo drveto
o Gazišta su debljine 3cm do 4cm
o Čelo 2 do 2,5cm

o Gazišta i čela su sa profilisanim prepustima

o Fiksiranje zavrtnjevima u drvene pakne u betonu
o Veze gazišta i čela na pero i žljeb

o OBRAČUN:
po komadu ili m1stepenika (gazište +čelo)

16
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 33

Rukohvati

• Poseban element na metalnoj ogradi preko

pljošteg gvožđa
• U sklopu drvene ograde
• Izvode se od tvrdog drveta

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 34

Plakari i oprema
• Rade se od pločastih materijala sa finalnom obradom
površina
• Režu se u specijalizovanim radionicama po razrađenim
skicama iz projekta enterijera
• Ivice se kantuju (običnim termo-lepljivim trakama ili ABS
trakama)
• Spajanje se vrši zavrtnjevima, tiplovima i ljepljenjem ili
specilnim okovima
• Vodljivi elementi za spajanje poklapaju se kapicama

17
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 35

Plakari i oprema

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 36

Plakari i oprema

18
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 37

Plakari i oprema
• Ugradnja tiplovima i zavrtnjima
za zid
• po potrebi predvideti lajsne za
pokrivanje međuprostora
• Opisom predvideti p ovršinsku
obradu i vrstu okova

OBRAČUN:
• po m2 lica (vert.projekcija) uz
naznačenu dubinu plakara i
način uzimanja mera

• može i po komadu za manje

elemente

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 38

C.II
BRAVARSKI RADOVI

19
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 39

Radovi koji nisu čelične konstrukcije, prozori

i vrata, a rade se na zanatski način ( Ostali
bravarski radovi):
Ø Ograde
Ø Metalne stepenice
Ø Rešetke i žaluzine

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 40

Materijali
o Čelični ravni i rebrasti limovi (d=0,6mm do 50mm)
o Cevni profili (kutijasti i cevi po toplovaljanom postupku ili
hladnim savijanjem)
o Šipkasti profili (puni profili kružni, 6-ugaoni, četvrtasti...)
- toplo valjani
o Hladno oblikovani otvoreni profili
o Aluminijumski valjani profili
o Aluminijumski limovi sa i bez plastifikacionih prevlaka

o Identični proizvodi samo od inoxa (Rostfrai)

20
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 41

Pomoćni materijali
• Sredstva veze
• Sredstva za zaštitu
• Sredstva za zaptivanje

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 42

Izvođenje bravarskih radova

21
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 43

Vrste veza

Razdvojive veze (mehaničke)

Nerazdvojive veze

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 44

Mehaničke veze
• Zakivci (danas se retko
primenjuje, ali se može
primeniti kod
elemenata od kovanog
gvožđa)
• Zavrtnji - vijci

22
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 45

Zavarivanje
• Nerazdvojive veze
• Najčešće se koristi kod
izrade elemenata
zanatske bravarije

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 46

ZAVARIVANJE
• GASNO (sagorevanje Acetilena u prisustvu
kiseonika)
• ELEKTROLUČNO (jednosmernom strujom-
osnovni materijal je masa (+), elektroda (-))

23
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 47

Faze izrade
• Proizvodnja
• Transport
• Montaža

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 48

Proizvodnja
• Industrijski (veće serije • Posebne faze
istovetnih elemenata) industrijske
• Zanatski (Unikatni proizvodnje: priprema
proizvodi, npr.kovano materijala, krojenje,
gvožđe) sečenje, sklapanje i
montaža, završna
obrada, bojenje

24
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 49

Transport i Montaža
Transport Montaža
o Izrađeni delovi treba o Postavljanje,
da su pogdni za Podešavanje i
transport (ne velikih Fiksiranje u
gabarita) projektovani položaj
o ugradnja u zid ili AB
zavarivanjem za
ankere ili armaturu
o Spojevi treba da su
neprimetni

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 50

Kvalitet izrade
• zavrene veze izvedene o Na vidnim
po pravilima, bez površinama-varovi
grešeke, čvrste, prave obrušeni
i neraskidive o Projektovani oblici
pravilni
o Na savijenim
delovima bez zareza,
neravnina i risova

25
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 51

Površinska obrada
o Za crnu bravariju bojenjem (osnovni premaz
cinkhromatom ili mijumom, dva puta završni premaz
emajl-lakom na bazi epoksidnih smola)
o Svaki premaz treba da ima odgovarajuću debljinu i da
ispunjava odgovarajući standard za bojene površine
o Za Aluminijum - eloksirem ili plastifikacijom
o Inox i mesing se poliraju do visokog sjaja ili peskare
(mat efekat)

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 52

Bravarski proizvodi
• Metalne stepenice
• Ograde
• Rešetke i žaluzine

26
 11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 53

Metalne stepenice
• Mogu biti spoljne,
protivpožarne,
unutrašnje ...
• Sastoje se od obraznih
nosača i gazišta
• Obrazni nosači su
najčešće od “L” ili “U”
profila, Kutijastih profila

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 54

Metalne stepenice
• Gazišta mogu biti od
razvučenog lima, drveta,
mermera, stakla...

27
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 55

Ograde
• Stepenica
• Balkona
• Galerija
• Dvorišne ograde

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 56

Ograde
• Stepenica
• Balkona
• Galerija
• Dvorišne ograde

28
 11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 57

Ograde
• Stepenica
• Balkona
• Galerija
• Dvorišne ograde

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 58

Ograde
• Stepenica
• Balkona
• Galerija
• Dvorišne ograde

Sve ograde se najčešće se rade sa vertikalnim elementima

Mogu biti i sa hrizontalnim elentima, sa okvirom za staklo ...

29
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 59

Rešetke i žaluzine za ventilaciju

Namena rešetki: Tip žaluzine

• Protiv provale • Pokretne

• Za čišćenje obuće na • Nepokretne
ulazu

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 60

Obračun radova
• po kg gotovog • u projektu se težina
elementa od “crne određuje
bravarije” aproksimativno, po
završenom poslu
• može po komadu ili m1
element se meri u
kada postoje različiti radionici
materijali u elemntu

30
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 61

C.IV
STAKLOREZAČKI RADOVI

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 62

Materijali - Vrste stakla

Način
proizvodnje

Ravno “plivajuće”
Ravno vučeno
Liveno staklo staklo (float
staklo
glass)

31
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 63

Vrste stakla
• Ravno vučeno staklo
(prozorsko, d=2mm i
3mm)
• Liveno staklo
(Armirano sa žičanim
pletivom, Ornament-
prozračno, nije
providno)

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 64

Vrste stakla
• Polirano staklo (Biljur) Brušenje i poliranje livenog i
ravnog stakla d=4mm do 10mm
• Staklo sa površinskim prevlakama (Stop-Sol)
d>3mm. Koristi se za termo pakete

32
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 65

Vrste stakla
• Slojevito staklo. Višeslno sa folijom između. Vrsta
sigurnosnog stakla

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 66

Vrste stakla
Izolaciona stakla (Termopan).
o Dva ili više sloja ravnog stakla d>4mm na rastojanju
12mm do 20mm,
o Hermetizovana ili ispunjena inertnim gasom-argonom.
o Potrebne precizne mere za izradu u fabrici ili radionici

33
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 67

Vrste stakla
Izolaciona stakla
(Termopan).

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 68

Vrste stakla
Kaljeno staklo - Sigurnosno staklo.
• Specijalno termički obrađeno staklo.
• Ima poboljšane mehaničke osobine, prilokom loma rasprskava se
u sitne komadiće
• Debljina stakla je 4mm do 15mm

34
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 69

Vrste stakla
Kaljeno staklo - Sigurnosno staklo.
• Ima poboljšane mehaničke osobine, prilokom loma rasprskava se
u sitne komadiće
• Koristi se za portale, izloge, ulazna vrata, kupatila, stepeništa
• Otvori za šarke i brave seku se pre kaljenja

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 70

Vrste stakla
• Savijanje stakla. Po
potrebi savijanje u
cilindričnu formu,
termičkim postupkom
(Enterijer, Eksterijer)
• Ogledala. Ravno
vučeno staklo, Biljur.
Nanosi se Ag soli sa
zaštitnim lakom
(Enterijer)

35
 11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 71

Vrste stakla
• Staklene prizme. Liveni, Šuplji i puni.
Dimenzije 20/20cm d=12cm (Enterijer,
Eksterijer)

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 72

Vrste stakla
Profilit staklo.
oLiveno,
oplitak “U” presek,
širine 25cm,
dužine do 7m
oPrimena
(Enterijer,
Eksterijer)

36
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 73

Materijal za zaptivanje

o Staklorezački kit na bazi lanenog ulja

o Trajnoplastični kitovi: moraju imati spoljnu zaštitu
o Trajnoelastični kitovi (trokomponentni). Primena: štite
trajnoplastične ili za spoljašnje satakljenje sloj min.6mm
o Zaptivne trake (PVC, Neopren, ...) Ubacuju se u žljeb i
zalivaju trajno elaičnim kitom
o Zaptivni profili. Guma, Neopren, PVC. Otporni na
atmosferilije. Upotreba bez dodatnih sredstava

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 74

Zastakljivanje otvora
• Primenjuje se standard SRPS ISO U.F2.025
• Izbor stakla i način zastakljivanja zavisi od:
a) Veličine otvora
b) Mesta otvora
c) Vrste materijala okvira-nosača stakla

• Pre zastakljivanja okvir očistiti, obojiti

37
 11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 75

Zastakljivanje otvora
• Sigurnost zastakljenja zavisi od veće dimenzije okna l
l < 2m dubina žljeba b=12mm
l = 2m - 4m dubina žljeba b=15mm
l = 4m - 6m dubina žljeba b=18mm
l > 6m dubina žljeba b=20mm

• Rastojanje stakla od dna žljeba je min.3mm (1/3 visine

žljeba)

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 76

Zastakljivanje okvira manjih površina

• Zaptivanje kitom (3mm zazor staklo/okvir, ekserčići e=20cm, kit pod
kosinom)
• Zaptivanje kit lajsnama. Kombinuje se sa kitom ili elastičnim trakama.
Letvice su sa unutrašnje strane
• Zaptivanje metalnim profilima. Lajsne su Al L profili. Fiksiraju se
zavrtnjevima
• Zaptivanje trakama i elastičnim kitovima . Oblik trake treba da odgovara
žljebu. Dodatno se puni i štiti elastičnim kitom

38
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 77

Zastakljivanje većih površina

o Obavezni podmetači i
odstojnici zbog veće
težine stakla,
e=25cm od ugla i
međusobno
o Pokrivne letvice treba
elastično da naležu
na staklo

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 78

Zastakljivanje izolacionim staklom

• Obavezni odstojnici i
podmetači
• Minimalni zazor 3mm
do okvira
• Dubina žljeba
min.16mm

39
 11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 79

Zastakljivanje krova i svetlarnika

• Staklo veće mehaničke čvrstoće (Armirano,
Lamelirano, Kaljeno)
• Zaptivanje potpuno sigurno

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 80

Obračun radova
o Polazne mere su dimenzije okvira računajući i žljebove
o Obračun površine sa horizontalnim i vertikalnim
lajsnama do 5cm širine (svetla mera+Lajsna + Žljeb)
o Ravno staklo 3mm (zaokružuje se na parne cm).
o Ravno staklo >4mm (zaokružuje se na sledeću meru
deljivu sa 3.npr.19x27cm, zaokruženo 21x30cm).
o Ovalne površine se račuja prema deimenzijama
opisnog pravougaonika/kvadrata

40
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 81

STAKLENE PREGRADE
• Pregrade od kaljenog stakla (otvori okov bušeni pre
kaljenja, d>8mm, PVC i silikonski kit za meko naleganje
okova)
• Vrata. otvori za šarke i okov bušeni pre kaljenja, d>10mm,
PVC i silikonski kit za meko naleganje šarki. Traži se
potpuna preciznost
• OBRAČUN: rema tačnim merama izrađenog stakla, m2

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 82

Staklene pregrade od livenog stakla

• Zidanje staklenim
prizmama
• Cementnim malterom
Obračun po m2
1:3
• U spojnice se ubacuje
armatura
• Armatura se bočno
ankeruje u zidove
• Donja spojnica
krovnom lepenkom,
• Gornja spojnica elstični
kit

41
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 83

Zastakljenje profilit staklom

• Jednostruko ili
Dvostruko (spoljašnje)
• Postavljaju se u
metalne okvire od HOP
“U” sa elastičnim
zaptivkama i
silikonskim kitom

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 84

Obračun zastakljivanja profilit staklom

• po m2 zaokruživanjem i visine i širine na prvu sledeću

meru deljivu sa 25

42
11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 85

Zastakljivanje MSK i krovova

• Staklene prizme ugrađuju se između AB rebara na
raojanju 25cm i zalivanjem cementnim malterom 1:2

• Zastakljenje zid zavesa i krovova armiranim, lameliranim

ili kaljenim staklom. Posebna pažnja treba biti posvećena
dihtovanju

• Obračun po m2

11/25/2018 Završni radovi u građevinarstvu 86

43