ZURE USTEZ ZEIN ZENTZUTZAN ERABILTZEN DITU “Dena eta ezerez”?

Hau bakoitzk bere kuadernoan. Hemen iritzi bateratua nahi genuen

Itxura eta errealitatea?

Markel: Nire ustez, idazlea adierazten du maitasun ez erantzunkidea edota maite duen
norbaiten heriotza, esaten horrela dena daukala “dena” esaten, hau da, bere amodioa eta
arreta, ordez “ezer” esaterakoan, adierazten du ez dionean maite edo hilda dagoenean,
horregatik testuan ikusten dira bi hitz antonimo hauek erremarkatzen direla. Ecoari oiua
egiterakoan baita ere adierazten du idazleak duen hutsa.

Udane: Nire ustez, idazlea adierazi nahi duena, GUZTIA/EZEREZ hitza esaten dugunean
prototipo bat baino ez dela, hau da, pentsatzen dugu guztia hainbat gauzen multzo handi
bat dela eta askotan gauza on bat ”lo tenemos todo” da baina irakatsi diguten gauza bat da
eta guztia izaten dugun momentuan aldatu ahal da eta ezerez edukitzera pasatu al gara.
Gure buruan dauden irakatsitako hitzak baino ez dira.

Oihane: Nire ustez idazleak adierazi nahi duena da batzuetan gauza bat DENA dela esaten
duguenan dela gure ikuspuntutik momentu horretan horrela sentitzen dugulako baina gero
hori bukatzen denean konturatzen zara DENA zena orain ez dela EZEREZ. Orduan
ikuspuntua aldatzen da eta orain EZEREZ dela pentsatzen du.

Olga: Adibide gisa bizitza eta ametsak ditugu, bizitza bera amets bat da, errealitatearen
ispilu bat, bizitzan dena daukagu, eta aldi berean hori ezereza da, zeren ezereza guk
sortzen dugun irudipen bat baita, amets hori, non osotasun hori aldi berean ezereza den,
ezer ez delako existitzen eta ezerezean osotasun hori bezala baita.

0.1 Ber irakurri zelan egin behar den folio birakariarena. Bakoitzaren erantzuna kolore batez
joan behar da

Litekeena da horietako egun batean neurozientziak errealitatea edo arima bezalako

kontzeptuak ulertzeko puntua lortzea. Baina, horretarako, teknologiak asko egin behar du
aurrera; izan ere, neurozientifikoei ezinezkoa egiten zaie gaur egun dauden baliabideekin
aurrera egitea. Arima eta errealitatea gai abstraktuak direla esan arren, zientzia gai da
horrelako kontzeptuak ahalegin handi baten bidez argitzeko, gizakia ezingo bailitzateke bizi
errealitate bat edo arima bat gabe. Gizakia sortzen den egunetik errealitateari lotuta
dagoenez, eta errealitatearekin lotura izan dezagun errealitate horrek bizirik mantentzen
gaituen arimak bezala existitu behar du. Eusteko moduko errealitaterik gabe, unibertsoa
hondatu egingo litzateke, denak oreka bat behar baitu, eta oreka hori gabe,
funtzionaltasunik ez. Oreka horren aldaketa txikiak unibertsoan aldaketa bat eragingo luke,
ezagutzen dugun guztia eta ezagutzeko dagoena ezegonkortuko lukeena.

LABURPENA:
Textu honetan, irakurri dezakegu Nola Rafael Yustek, neurozientzalaria esaten duen
garunak inbestigatuz ondoren eta hobetu ulertu ondoren, gauza asko ulertarazi ahal
ditugun. Rafaelek adierazten digu garuna ulertzearekin, gizakia hobeto ulertuko dugula.
Beste alde batetik, adierazten digu garuna leku hain ezezaguna dela, non gorputzaren
ataletatik gutxien esagutzen dugun atala den. Neurozientzialari honek gauza asko dauzka
buruan baina berarentzako garrantzitsua dena garunaren goiko aldeak aztertzea da, hau da
jarduera kgnitiboari buruz. Elkarrizketan zehar Rafaelek baita ere egiten dio aipamen handi
bat animaliek eta gizakiek zer ari diren pentsatzen jakiteaz. Textuan baita ere hitz egiten du
garuneko arazoei buruz edota arimari buruz. Eta bukatzeko, Rafelek kontatzen du Espainian
dagoen egorea latza denez, hau da krisiaren ondorioz, amorrua eta pena ematen diola,
zeren eta berak ezagutzn ditu zientzialari oso on batzuk Espainian lan egiten dutenak, baina
zorigaitz horren ondorioz, askok kostatzen zaiela.

IKUSI-PENTSATU-GALDETU:
IKUSI:

Ongi etorri mundu errealera: Matrix-eko filmaren zati bat da, bi gizon daude eta
batek besteari esaten dio haren begietan ikusi ahal duela nola sentitzen den. Alicia
mirarien herrialdean bezala sentitzen dela dio. Esaten dio Ikusten duena onartzen
duen gizon baten begirada duela, esnatzeko zain dagoela. Ironikoki nahiko egia dela
dio. Ia xedean sinesten duen galdetzen dio eta Neo ezetz erantzuten dio, arrazoia
da bere bizitza ez kntrolatzea ez zaiola gustatzen. Beste gizonak esaten dio
badakiela zertaz hitzegiten dagoen eta esertzen da aurrez aurre. Han zergatik
dagoen azalduko dio, zerbait dakielako da baina ezin dela dakien hori azaldu esaten
du. Baina Neok sentitzen duela dio. Neok badakiela munduak zerbait arraroa duela
eta ez dakiela zer den. Neok galdetzen du ia hitz egiten ari denaz Matrix den, eta
beste dizonak esaten dio ia zer den jakin nahi duen. Matrix leku guztietan dagoela
dio, gure inguruan. Egia itsutzeko begien gainean jarri dioten mundua dela dio.
Esklabo bat dela esaten dio, esklabo izateko jaio dela, ikusi, entzun eta ukitu ezin
duenGartzela batean jaio dela. Gartzelai bat buruarentzat. Baina dio ezin diola inori
esan Matrix zer den. Zure begiekin ikusi behar duzu. Eta kutxa bat irekitzen du bi
pilularekin, eta bi aukera eskaintzen dizkio. Urdina hartuz gero, istorioa amaitu
egiten da, bere ohean esnatzen da, eta berak sinetsi nahi duena sinesten du, eta
gorria hartuz gero, Matrix zer den deskubritzen du. Eta Neok gorria aukeratzen du.

Mundu erreala: Bideo honetan bi mutil agertzen dira eserita aulkietan eta batek
hasten da galderak egiten zer den arrealari buruz. Bestea pixka bat arraro sentitzen
da ez dakilako zeriburuz doan hori. Situazioa konparatzen “Alicia en el Pais de las
maravillas” pelikularekin. Azkenean mutilak bi pirula ezberdin ematen dizkio. Bat
errealitatea ezagutzeko balio du eta bestea hori guztiarekin aurrera ez jarraitzeko,
eta gorria(errealitatearena) hartzen du.
Mundu ideala:Bideo honetan, mutil bat aulki berezi batean nola esertzen den ikus
daiteke, eta mundua erreala ez den ordenagailu-progama bati teletransportatzen
diote, eta mundu erreala telebista baten bidez erakusten diote.

PENTSATU:
Mundu erreala: Bideoak erakusten diguna bada batzutan ez dakigu zer gertatzen
ari den, ez dakigulako zer den arrealitatea eta zer egiten ari garen. Mutilak esan
duen bezala, jaio gara kontrolatuta eta espetxe batean. Batzuetan ematen dira
aukeratzeko egoera batzuk eta erresena bide azkarra hartzea da, baina zerbait jakin
nahi badugu arriskua pasa behar dugu.

Mundu ideala: Mutikoa bizitoki zuri batera iristen denean, nora doan ez dakielako,
mutiko batek azaltzen dio non dagoen, beste pertsonak duen aldaketa fisikoa, eta
galdetzen dio: hau da mundu erreala? Beste mutilak erantzuten dio: usaindu, ukitu,
sentitu... duzunagatik esaten baduzu, garunak interpretatzen dituen seinaleak baino
ez dira. Orduan, bideo honetan ikus daiteke nola bere bizitza osoa engainatuta egon
den eta mundu errealean bizi ez zen.

Ongi etorri mundu errealera:

Errealitatearen ikuspegia oso suibjetiboa eta fragila da beldurra ematen duela. Guk
gezurra bat biziko bagenu, inoiz ez genuke jakingo, ez ditugulako gauza asko
platzeatzen. Errealitatea eta gezurraren artean oso espazio txikia dago.

GALDETU:
Mundu erreala:
Zer da benetan errealitatea?
Zer da hobeto hartzea pilula gorria edo urdina?

Mundu ideala:
Bizi garen mundua benetakoa da?

Ongi etorri mundu errealera:

“Errealitatearen beldur daukagu?”
“Nolakoa da benetako errealitatea?”

IKUSI, PENTSATU, GALDETU DENBORA.

IKUSI
Esperimentuak egin ondoren konprobatu da ezberdin konportatzen garela kolore
ezberdinen arabera. Lehen bideoan adibidez greziarrek koloreei buruz zeukaten
pertzepzioa ez da orain dugunaren berdina. Beste bidean berriz, gorriei taekuondon
puntu gehiago ematen zizkieten arbitroek beti edo futbolean gorriek garaipena beti
lortzen zuten, hau da kolore gorria ezberdin aktuatzera eramaten gaitu. Pertsonak
taldean aritzen badira koloreen pertzepzioa aldatzen da.
Koloreak munduaren inguruan pasatzen joan ziren gure eskuetara iritzi arte. Euskal
Herrialdeko arbasoak hiru kolore besterik ez zituzten bereizten garrantziarik eman
gabe beste koloreei.
Denborak aurrera joan ahala, koloreak haren esanahi propioa eratu dute.
Gure egunerokotasunean koloreek eragin handia dute gugan.
Pertsona bakoitzak koloreak era ezberdinean interpretatzen ditu eta, horregatik,
koloreak ez badira existitzen, galdera bat etorri behar zaigu burura: egia da gure
begiek ikusten dutena, edo ilusio bat da bakarrik?

PENTSATU.

GALDETU.

IKUSI-PENTSATU-GALDETU:
MATRIX.
IKUSI:
Film honetan errealitatea nola planteatzen diguten ikus daiteke. Planteatzen digute ikusten
dugun guztia ez dela erreala, eta horretaz zalantza egiteak ez duela ezer txarrik. Film
honetan, Neo protagonista denbora luzez errealitatearen erantzun baten bila ibili dela
ikusten da, eta honek, dena gezur bat dela dakien neska bat aurkitzean aurkitzen du. Neska
horren laguntzari esker, Neok Morfeo topatzea lortuko du, bizi duten gezurraren aurkako
matxinada baten buruzagia dena. Honek benetako errealitatea ikusteko edo bere bizitza
normalera itzultzeko aukera ematen dio, bizi den gezurraz ezer gogoratu gabe. NEOk
benetako errealitatea ikustea erabakitzen du, eta jakiten du gizakiak makina batzuetara
konektatuta daudela beste makina batzuk elikatzeko, hau da, gizakiak bateria gisa erabiltzen
direla. Orduan, Neo matxinada taldera batzen da gizakiak erreskatatzeko, eta geroago
jakiten du bera dela jendea salbatzeko aukeratua, eta horregatik, matrix mundu birtualean
hastean, errealitatea balitz bezala ikusi beharrean, benetan programa informatiko gisa
ikusten du.
PENTSATU:
Orain bizi den mundua erakusten diotenean, konturatzen da ez dela inoiz bizi izan
mundu errealean eta bizitza osoa egon dela engainatuta. Horrek gauzak beste era
batera ikusarazten dizkio, eta zenbait gauza birplantearazten. Saiatzen da ahalik eta
ondoen integratzen atzetik dituzten agenteen aurka, eta salbatzen saiatzen da.
Ez dakigu zer den errealitatea, ez ditugu gauzak zalantzan jartzen kontrolatuta bizi
garelako, holan hezi gaituztelako gaur egungo sozietatean, ez du interesatzen
desberdinak izatea. Zalantzan jarri behar ditugu begi bistaz ikusten ditugun gauza
guztiak.
Existentzia zalantzan jartzea da aldatzeko ahalmena ematen diguna, eta horregatik filosofia
oso beharrezkoa da. Errealitateak mantentzen du unibertsoaren existentzia, eta horregatik
errealitate osoa gezurra balitz, horri buruz orain arte ezagutzen dugun guztia gezurra
litzateke, eta, beraz, ezjakinak gara.

GALDETU:
“Zergatik errealitatea kuestionatu behar da?”
“Benetan errealitatea ikusten dugu?”
“Mundu errealean gaude?”
“Errealitatea gezur bat da?”

IKUSI-PENTSATU-GALDETU:
PERTZEPZIOA
IKUSI:
Hemen oso ondo ikusten da gure burmuinak benetan hor ez dauden gauzak ikustea eragin
dezakeelako; hau da, adibidez, "Ikusten dituzten begiak" dokumentua adibide bat izango
litzateke, non errealitatea manipulatzea hain erraza den. Pertzepzioa errealitatea gure
begietara alda dezakeen gauza liluragarria da, eta, horregatik, ariketa horietan ikus daiteke
zein erraz den posible gure garuna engainatzea errealitate batean bizi garen edo besterik
gabe gezur bat bizitzen ari garen zalantzan jarriz.
Gure burmuina tematzen da errealitatea aldatzen berarentzat egokia den era batera
ikusteko. Pertzepzioa errealitatea gure begietara alda dezakeen gauza da, horregatik
dokumento horietan ikus daiteke zein erraza den gure garuna engainatzea eta errealitatea
ez ikustea, horren adibidea izan daiteke gure egunerokotasunean bizi ditugun egoerak.

PENTSATU:
Gure burmuina erakutsi nahi digu dena ez dela ematen duena eta errealitatea eraldatu ahal
dela erraz. Baita ere esan ahal da beldurgarria dela zeren eta, hain errraza bada
errealitatean lortzea desagertzea puntu arros batzuk, orduan beste gauzak baita ere oso
erraz manipulatu egin ahal dira, errealitatea distorsinatzea norbera nahi duen punturaino
lortu egin ahal da, eta ez da txantza bat.
Argazkietan ikus dezakegu azaltzen digutelako baina bizitzan ez dugu pentsatzen orduan
burmuina engainatu egiten dugu. Norberaren garunak erabakitzen du noraino ikusi
errealitatea.

GALDETU:
“Zaila da errealitatea benetan ikustea?”
“Errealitatea ikus dezakegu?”
“Errealitatea eraldatu ahal da?”
“Zenbat vbotere dauka errealitatea?”

IKUSI-PENTSATU-GALDETU: LOS
COLORES
IKUSI:
Guk marrazki bat ikustean, adibidez, marrazki soil bat ikusten dugu, baina ez da marrazki
bat bakarrik, zerbait gehiago duelako. Gehienetan kosta egiten zaigu aisia gehiago ikustea,
baina hurbildu edo kontzentratu arte ez gara ikusteko kapazeak.
Izaki bizidun bakoitzak zerbaiti buruz duen pertzepzioa, lehenago ere pertzepzio hori askoz
lehenago eratu zelako da, lehen bideoan ikus daitekeen bezala, honek greziarrek koloreei
buruz zuten pertzepzioa gaur egun dugunaren ezberdina zela kontatzen digu.

PENTSATU: Begi hutsez ikusita, guk ez dugu ikusten marrazki horiek duten efektu hori; izan
ere, hasieran, gure burmuinak ez du ikusten zer ikusi behar den, baina ondo begiratuz gero,
gure burmuina beste marrazkia ikusteko kapad da.Koloreen ikusgarritasuna aurrekoetan
ikusitako pertzepzioak bezain abstraktua da, koloreak ez baitira existitzen. Gizakia koloreak
ikusteko gai da, baina bakoitzak nahi duen bezala interpretatzen ditu, horregatik ezin da
esan koloreak existitzen direnik.

GALDETU:
“Ez ditugulako lehenago ikusten?”
“Zeren gure burmuina ez baita begi hutsez ikustekoa?”
“Zenbat kolore daude benetan?”

IKUSI PENTSATU GALDETU:

DENBORA

IKUSI:
Bideo honen bidez, denbora gure burmuinak sortu duela eta benetan existitzen ez dela
ulertarazi nahi digute.
PENTSATU:
GALDETU: