Professional Documents
Culture Documents
Napoleoni PDF
Napoleoni PDF
Napoleoni PDF
napoleon
bonaparti
Tornike SaraSeniZe
Raribi Cacmulobis gamo, magram napoleonma mama gardaicvala da ojaxis rCena ZiriTadad
muStebis wyalobiT male aswavla yvelas Wkua mas daawva kiserze. safrangeTis momaval im
da sayo
velTao pativiscemac daimsaxura. 15 perators xSirad SimSilic uxdeboda.
wlis napoleoni parizSi gadabargda, sadac
Tavisi niWis wyalobiT safrangeTis mTavar napoleonma samxedro saswavlebeli warma-
samxedro saswavlebelSi Cairicxa. igi kargad tebiT daasrula, magram igi albaT saSualo
swavlobda maTematikas da istorias, hqonda oficrad darCeboda, rom ara safrangeTis
fenomenaluri mexsiereba da kidev ufro metad revolucia, romelmac `Tavisuflebis, Tanas
fenomenaluri Sromismoyvareoba. dRe-RameSi worobisa da Zmobis~ lozungiT qveyanaSi arse
mxolod 5 saaTs eZina da danarCen dros ganaT buli Zirmompali monarqia daangria da niWier
lebasa da Sromas uTmobda. male napoleonis adamianebs gza gauxsna.
10
gansakuTrebiT gaumarTlaT samxedroebs,
radgan safrangeTis revoluciam evropuli
monarqiebi daaSina da qveyana male mTel kon
tinentTan omSi aRmoCnda CaBbmuli. prusiis,
avstriisa Tu ruseTis monarqebs eSinodaT,
rom Tanasworobis ideebi safrangeTidan maT
qveynebsac gadaedeboda (da es maT reJimebsac
daamxobda), ingliss ki safrangeTis gaZlier
ebis perspeqtiva afrTxobda. magram frange
bi momxvdurebs warmatebiT igeriebdnen da
amaSi napoleonmac Seitana Tavisi wvlili.
1793 wels man saporto qalaq tulonis Stur
mi moawyo da iq gamagrebuli ingliselebi
gandevna. operacia imdenad mniSvnelovani da
warmatebuli iyo, rom 24 wlis bonapartma ge
nerloba miiRo. sul male napoleonma pariz
Si mefis xelisuflebis momxreTa ajanyeba
CaaxSo da amis wyalobiT mas ukve mTeli armia
andes. am armias italiaSi, iq gaba tonebul
napoleoni Tavis kabinetSi, 1812, avtori: Jak lui davidi, vaSingtonis
avstrielTa winaaRmdeg unda eoma. xelovnebis erovnuli galerea.
12
napoleon bonaparti
napoleonma male daamyara qveyanaSi wesrigi, lobdnen xan teraqtebis, xanac SeTqmule
Semdeg ki isev italiaSi ilaSqra da iqidan bebis saxiT, magram araferi gamosdiodaT.
avstrielebi kidev erTxel gandevna. napoleonma male brwyinvale diplomatiu
ri niWic gamoavlina da ruseTi daimegobra,
ingliselebi xedavdnen ra napoleonSi magram aq ingliselebma imarjves da ruseTis
erTob saSiS metoqes, mis moSorebas cdi imperatori moakvlevines, ramac frangebisa
napoleoni sen-bernaris uReltexilze, 1800, avtori: Jak lui davidi, arsebobs am naxatis
5 versia, romlebic daculia parizSi, berlinSi, versalSi, riuei-malmezonsa da venaSi.
13
gamoCenili adamianebi
da rusebis daaxloebas bolo mouRo. napo 1805 wlis zafxulSi, roca napoleoni ing
leonma gadawyvita, mTeli Zalebi inglisis lisze laSqrobisaTvis emzadeboda, safran
damorCilebisaken miemarTa da axali didi geTis winaaRmdeg axali samxedro koalicia
flotis mSenebloba wamoiwyo. ingliseleb amoqmedda. safrangeTisaTvis unda daertya
ma ver moaxerxes ra napoleonis likvidacia, ara mxolod ruseTsa da avstrias, aramed ig
kontinentis saxelmwifoebTan molaparakebe egmeboda omSi SvedeTis Cabma da Tavad ing
bi wamoiwyes da isini safrangeTis winaaRmdeg liselTa jaris gadasmac kontinentze. aseve
omSi Cabmaze daiyolies. rusebi da avstri dRe-dReze iyo mosalodneli omSi prusiis
elebi iolad daTanxmdnen, radgan safran Cabmac. napoleons ara mxolod inglisis dapy
geTi metismetad Zlieri iyo, napoleoni ki robis gegma CaefuSa, aramed Tavad aRmoCnda
evropel monarqebs ukanonod miaCndaT – miT katastrofis winaSe. magram man swrafad Sead
umetes, rom man Tavi safrangeTis imperato gina axali gegma, inglisze laSqrobisaTvis
radac gamoacxada. garda amisa, safrangeTis Sekrebili armia ayara da avstrielebisken
winaaRmdeg samxedro kampanias inglisi afi daZra. isini manamde gaanadgura, sanam saSve
nansebda. lad rusebi movidodnen, Semdeg ki rusebisken
gaemarTa. miuxedavad imisa, rom dro rusebi
saTvis muSaobda (maT damxmare Zalebi mosdi rom napoleonze Suri eZiaT. 1809 wels daiwyo
odaT da prusiac male unda Cabmuliyo omSi), axali omi, romelic sabolood isev avstriis
napoleonma maTi provocireba moaxdina, damarcxebiT dasrulda, Tumca napoleons
brZola moaxvia Tavs da isinic sastikad daa amjerad warmatebis miRweva sakmaod gauWir
marcxa. prusiam omSi Cabma verc moaswro. omi da. omis damTavrebidan male igi avstriasac
amiT dasrulda, inglisi ki gadarCa, radgan daumegobrda – Tavis pirvel meuRles gaSor
amasobaSi misma flotma legendaruli admi da da avstriis princesaze iqorwina. es ukve
ral nelsonis meTaurobiT frangebis floti imas niSnavda, rom napoleoni legitimur im
daamarcxa da napoleoni inglisze laSqrobis peratorad aRiares – misi Svili, patara na
ocnebebs kidev didi xniT daemSvidoba. poleoni, romelic 1811 wels daibada, ara
mxolod bonapartebis, aramed avstriis im
1806 wels prusiis jeri dadga. am qveyanam peratorTa dinastiis Camomavali iyo da mis
Tavad gamoucxada omi safrangeTs. napoleoni warmoSobas eWvis qveS veravin daayenebda.
amas momzadebuli daxvda, prusiis teritori
aze SeiWra da daaxloebiT or kviraSi mTeli napoleonma Zlierebis zenits miaRwia. saf
qveyana daipyro. prusiis damarcxebis Semdeg rangeTi praqtikulad mTel kontinentze iyo
napoleonma ingliss kontinenturi bloka gabatonebuli da mis satelit qveynebs bona
da gamoucxada – mis mier damorCilebul ev partTa ojaxis wevrebi marTavdnen. inglisi
ropas inglisTan vaWroba aukrZala. radgan marto iyo da mxolod Zlieri flotis wyalo
inglisis samxedro ZaliT damorCilebas ver biT idga fexze. magram amave dros frangebis
axerxebda, napoleons surda es qveyana ekono mier dapyrobil evropaSi sul ufro da ufro
mikurad mainc daesustebina. magram inglisi izrdeboda ukmayofileba. napoleoni ukve
ar nebdeboda. aseve agrZelebda ingliselebis didi xania gmirad ki ara, tiranad aRiqmebo
fuliT frangebis winaaRmdeg oms ruseTi. da. aSkara iyo, rom erTi kacis mier Seqmnili
1807 wels napoleonma sabolood rusebis wi uzarmazari imperia did xans ver gastanda.
naaRmdegobac gatexa da maTTan SeTanxmebac prusiaSi okupantebis gandevnaze xmamaRla
gaaforma. ruseTi safrangeTis mokavSired saubrobdnen, kvlavac grZeldeboda gaaf
iqca da kontinentur blokadasac SeuerTda. Trebuli winaaRmdegoba espanelTa mxridan.
napoleonma Tavisi Zveli Canafiqri aisrula. ruseTi ki kontinenturi blokadiT zaral
deboda da safrangeTis umcros partniorad
aqedan moyolebuli napoleoni Secdomas yofnas ver egueboda.
Secdomaze uSvebda. imisaTvis, rom kontinen
tur blokadas efeqturad emuSava, man jer
inglisis mokavSire portugaliaSi Seiyvana napoleonis dacema
jarebi, Semdeg espaneTis taxtze Tavisi Zma
dasva. misda moulodnelad amas espaneTSi safrangeTsa da ruseTs Soris ufro da
frangebis winaaRmdeg saxalxo omis dawyeba ufro izrdeboda daZabuloba da napoleon
mohyva, romelsac bolo ar uCanda da napo ma gadawyvita am qveyanasTanac sabolood
leoni iZulebuli gaxda am qveyanaSi didZa gaerkvia urTierTobebi. man naxevarmili
li jari Caeyenebina. espaneTis movlenebma oniani armia Sekriba da ruseTisaken daiZra.
avstrielebi Seaguliana, romlebic ver eg armiaSi man jariskacebi praqtikulad mTeli
uebodnen didZali teritoriebis dakargvas evropidan waiyvana da 1812 wlis zafxulSi
da gadawyvites, rom xelsayreli dro dadga, Setevaze gadavida. ruseTi, erTi SexedviT,
15
gamoCenili adamianebi
ganwiruli Canda. magram sinamdvileSi gan leonis armiam didi zarali naxa da, rac mTa
wiruli napoleoni iyo. marTalia, rusebi mas varia, moskovTan brZolam omi ver daasrula
ukve orjer hyavda damarcxebuli, magram Ta – rusebi samSvidobo molaparakebaze uars am
vad ruseTis teritoriaze omisaTvis igi mzad bobdnen. bolos da bolos napoleoni mixvda,
ar aRmoCnda. gansxvavebiT italiis, avstrii rom ruseTSi gaCerebas azri aRar hqonda da
sa Tu prusiisagan, ruseTi Raribi da ganuvi ukan daxeva brZana. magram es arc ise ioli aR
Tarebeli iyo. ugzoobisa da ukacrielobis moCnda, radgan male Zalian acivda. ugzooba
pirobebSi frangebis jars Tavis gamokveba da sa da sakvebis naklebobas ukve rusuli yinvac
gadaadgileba gauWirda. garda amisa, ruse daemata, risTvisac franguli armia sruliad
Tis armia brZolas gaurboda da mters ukide moumzadebeli aRmoCnda. sicive da SimSili
gano qveynis siRrmeSi ityuebda, gzad ki yve jariskacebs bolos uRebda da rusebic maT
lafers anadgurebda. frangebis uzarmazari sul ufro da ufro Tamamad esxmodnen Tavs.
armia gzad nel-nela mcirdeboda. rusebi roca ruseTidan gaaRwies, frangebis naxevar
mxolod moskovTan SeCerdnen da iq mters milioniani jaridan 30 aTasamdeRa iyo coc
sastiki brZola gaumarTes, Semdeg isev ukan xali. imperatorma armiis narCenebi miatova
daixies da moskovic cecxls misces. napo da saswrafod parizisaken gaeSura, raTa ax
16
napoleon bonaparti
ali armia Seekriba. igi kargad xvdeboda, rom Ra Tavi. am ambebiT Segulianebuli napoleoni
male mas mTeli evropa aujanydeboda. elbidan gaiqca da safrangeTSi gadavida.
mosaxleoba mas taSiT xvdeboda, mis Sesapy
napoleons kidev hqonda Sansi evropasTan robad gagzavnili jarebi mis mxareze gada
omi Tavidan aecilebina. avstrielebs ar vidnen. SeSinebuli mefe parizidan gaiqca,
surdaT safrangeTis imperiis zedmetad da napoleoni isev safrangeTis gamgeblad iqca.
susteba, radgan ruseTis gaZlierebis eSi magram am yvelaferma cota xans gastana. ev
nodaT da neitralitets inarCunebdnen. na ropa isev fexze dadga, rom mousvenari impe
poleonsac Tavidan ruseTsa da prusiasTan ratori sabolood moeSorebina Tavidan. 1815
uwevda brZola da maT sakmaod iolad um k wlis 18 ivniss vaterloosTan (belgia) napo
lavdeboda. avstrielebma mowinaaRmdege mxa leoni inglisisa da prusiis jarebTan brZo
reebi dazavebaze daiyolies da samSvidobo laSi damarcxda da male igi isev gaasaxles,
molaparakebebi gaaCaRes. isini napoleons amjerad – kunZul elenaze, gacilebiT ufro
sTxovdnen dapyrobili miwebis garkveuli uaresi pirobebiT. napoleoni iq gardaicvala
nawili daeTmo da sanacvlod mTeli danarCe kidec 1821 wlis 5 maiss. oficialurad gar
ni imperia SeenarCunebina. moulodnelad na dacvalebis mizezad kuWis kibo iqca. arse
poleonma am SemoTavazebaze uari Tqva. imper bobs aseve jer daudasturebeli versia, rom
ators kvlavac sjeroda Tavisi uZlevelobis, igi mowamles.
mas miaCnda, rom ruseTSi omi SemTxveviT waago
da rom evropaSi ar arsebobda Zala, romelic `safrangeTi, armia, avangardi~ – es
mas brZolis velze daamarcxebda. 10 wliT
iyo napoleonis ukanaskneli sityvebi.
adre napoleoni albaT ar dauSvebda msgavs
Secdomas – igi adre yovelTvis xvdeboda,
rom misi samxedro geniac ki ar iyo sakmarisi
yvela mterTan erTdroulad gasamklaveblad boroti Tu keTili genia
da saWiro iyo maTi daqsaqsva. avstrielebi
saTvis uaris TqmiT man mtrebis danawevrebis da mainc, vin iyo napoleoni? udidesi gmi
Sansi xelidan gauSva. avstria male ruseTsa ri da geniosi Tu tirani, romelic adamianebs
da prusias miemxro, romelTa ukan inglisic mxolod Tavisi usazRvro ambiciebis dasak
idga. napoleoni TiTqosda warmatebiT umk mayofileblad iyenebda?
lavdeboda axal, uzarmazar koalicias da
ramdenime brwyinvale gamarjvebac moipova, daviwyoT iqidan, rom genia SeiZleba iyos
magram sabolood mtris simravlem Tavisi rogorc keTili, ise boroti. yvelaze sasti
gaitana. koaliciis jarebi parizSi Sevidnen ki diqtatoric ki SeiZleba iyos geniosi. na
da napoleoni iZulebuli gaxda gadamdgariyo poleoni, sul mcire, samxedro saqmis genia
rogorc Tavisi, aseve Tavisi Svilis saxeliT. iyo, romelmac daCrdila iseTi sardlebi,
rogorebic iyvnen aleqsandre makedoneli da
napoleoni kunZul elbaze gadaasaxles, iulius keisari. samxedro niWis garda, udide
imperatoris tituli SeunarCunes da kunZu si imperiis SeqmnaSi napoleons aseve daexmara
lic Caabares. safrangeTSi revoluciis Se saxelmwifo marTvis principebis Rrma codna,
degad gandevnili samefo dinastia dabrunda. diplomatiuri niWi da adamianebis marTvis
magram es dinastia sruliad iyo mowyvetili unari. anu ganurCevlad imisa, uaryofiTad
realobas da frangebs male xelaxla Seaziz SevafasebT mas Tu dadebiTad, SeuZlebelia
17
gamoCenili adamianebi
18
napoleon bonaparti
ni miecaT niWier adamianebs, es maSin, roca romlebic dasrulda saberZneTis mier da
praqtikulad mTel evropaSi adamianis bedi moukideblobis mopovebiT, italiidan avst
damokidebuli iyo mis warmoSobaze. napo riis gandevniTa da italiis gaerTianebiT,
leoni iyo dampyrobeli, magram amave dros germaniis gaerTianebiT. evropaSi TandaTa
igi ebrZoda feodalur CamorCenilobas, sib nobiT gaCnda axali damoukidebeli saxelmwi
nelesa da provincializms. ase, magaliTad, foebi da respublikebi, damkvidrda demokra
espaneTSi man inkvizicia gaauqma, italiaSi tiuli mmarTvelobis principebi. napoleonis
ki mospo xelovnurad Seqmnili sazRvrebi da mmarTvelobidan ori saukunec ar iyo gasu
cicqna saxelmwifoebi da amiT italiel xalxs li, roca evropa gaerTianda da sabolood
gaerTianebis idea STaagona. daiviwya omebi da konfliqtebi. paradoqsia,
magram kacobriobis am udides miRwevaSi Ta
napoleonis damarcxebis Semdeg evropa visi wvlili napoleonsac miuZRvis, romelic
Si Zveli feodaluri wesrigi aRdga, magram istoriaSi swored omebiT Sevida.
es ukve dromoWmuli da ganwiruli iyo. sul
male kontinents axali revoluciebi moedo,