Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 403

aleqsandre mTvaraZe

oTar uruSaZe

II grigol nemsaZe
samedicino radiologia

samedicino
radiologia

nawili II

Tbilisis saxelmwifo
samedicino universiteti
2019
aleqsandre mTvaraZe

oTar uruSaZe

grigol nemsaZe

samedicino radiologia
nawili II

organoebisa da sistemebis radiologiuri kvlevis ZiriTadi princi pebi

saxelmZRvanelo
umaRlesi samedicino saswavleblebis
studentebisTvis

Tbilisi
2019

1
samedicino radiologia _ nawili II

organoebisa da sistemebis radiologiuri kvlevis ZiriTadi princi pebi

saxelmZRvanelo umaRlesi samedicino saswavleblebis studentebisTvis

aleqsandre mTvaraZe_ medicinis akademiuri doqtori,


radiologi, asocirebuli profesori (Tssu),

oTar uruSaZe _ medicinis mecnierebaTa doqtori,


radiologi, profesori (Tssu),

grigol nemsaZe _ medicinis akademiuri doqtori,


radiologi, asocirebuli profesori (Tssu).

rekomendebulia saxelmZRvanelod Tbilisis saxelmwifo


samedicino universitetis akademiuri sabWos mier
(--- . 201 , oqmi #/)

avtorebi did madlobas moaxseneben akademikos fridon Toduas Tanadgo-


misa da Rirebuli rCevebisaTvis.

redaqtori _ cisana kvezereli

kompiuteruli uzrunvelyofa _ karina xaraziSvili


ISBCN 978-9941-0-9356-2 (orive nawilis)

2
samedicino radiologiis~ II nawilis (organoebisa da sistemebis radiologiuri
kvlevis ZiriTadi principebi) Seqmna ramdenime mizezma ganapiroba, yvelaze mniS-
vnelovnad migvaCnia is, rom medicinis iseT fundamentur dargSi rogoric aris
radiologia ar arsebobda qarTul enaze da qarTvel avtorTa mier Seqmnili
saxelmZRvanelo, sagulisxmoa, rom winamdebare saxelmZRvanelo ar aris gankuT-
vnili TerapevtebisTvis, radiologebisTvis an qirurgebisTvis igi momavali eqimis
sakuTrebaa. xazgasasmelia, rom Cven medicinis yvelaze maRalteqnologiur dargs
-radiologias warmovadgenT da rom saxelmZRvaneloSi gaTvaliswinebulia avtorTa
Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis radiologiis mimarTulebis TanamS-
romelTa mravalwliani akademiuri, kvleviTi da praqtikuli saeqimo gamocdileba;
da bolos, saxelmZRvaneloSi isaxeba farTo samedicino azrovneba, masSi mowodebu-
li informacia ki advilad aRsaqmelia.
saxelmZRvaneloSi detalurad aris warmodgenili adamianis organoebis da sisteme-
bis Tanamedrove radiologiuri diagnostikis principebi masSi gamoyenebuli sailus-
tracio masala, ZiriTadad, avtorTa praqtikuli muSaobis Sedegadaa miRebuli.
saxelmZRvaneloze gaweul Sromas, madlierebis niSnad, vuZRvniT wignis Tanaavto-
ris da misi Seqmnis iniciatoris, medicinis akademiuri doqtoris, baton aleqsandre
mTvaraZis naTel xsovnas. batoni alekos mudmivi
zrunva axalgazrda eqimebis Camoyalibebisa da zr-
disadmi CvenTvis samagaliToa.
saxelmZRvanelos avtorebi madlierebiT miviRebT
saqmian rekomendaciebs da vecdebiT, gaviTvalis-
winoT isini Cvens momdevno namuSevrebSi.
saxelmZRvanelos momzadebaSi daxmarebisTvis
gulwrfel madlobas movaxsenebT Tbilisis saxel-
mwifo samedicino universitetis pirveli sauniver-
siteto klinikis da centraluri sauniversiteto
klinikis (respublikuri saavadmyofo) eqimebs da
rezidentebs.
oTar uruSaZe
grigol nemsaZe

3
organoebisa da sistemebis radiologiuri
kvlevis ZiriTadi princi pebi

Tavi 1. filtvebisa da Suasayris daavadebaTa da


dazianebaTa sxivuri diagnostika..............................................................................5
Tavi 2. gulisa da gulmkerdis aortis daavadebaTa
da dazianebaTa sxivuri diagnostika.....................................................................49
Tavi 3. saylapavis, kuWisa da nawlavebis daavadebaTa
da dazianebaTa sxivuri diagnostika.....................................................................74
Tavi 4. sayrden-mamoZravebeli sistemis daavadebaTa
da dazianebaTa sxivuri diagnostika.....................................................................148
Tavi 5. RviZlis, sanaRvle sadinarebis, pankreasisa
da elenTis daavadebaTa da dazianebaTa
sxivuri diagnostika................................................................................................................148
Tavi 6. Sard-sasqeso sistemis daavadebaTa
da dazianebaTa sxivuri diagnostika.....................................................................199
Tavi 7. Tavis qalas da Tavis tvinis daavadebaTa
da dazianebaTa sxivuri diagnostika.....................................................................257
Tavi 8. xerxemlisa da zurgis tvinis daavadebaTa
da dazianebaTa sxivuri diagnostika.....................................................................299
Tavi 9. yel-yur-cxviris daavadebaTa da dazianebaTa
sxivuri diagnostika................................................................................................................328
Tavi 10. stomatologiur daavadebaTa da dazianebaTa
sxivuri diagnostika................................................................................................................337
Tavi 11. Tvalis daavadebaTa da dazianebaTa
sxivuri diagnostika................................................................................................................358
Tavi 12. farisebri jirkvlis daavadebaTa
da dazianebaTa sxivuri diagnostika.....................................................................367
tipobrivi testebi organoebisa da
sistemebis radiologiuri kvlevis ZiriTadi
13. principebSi codnis SefasebisaTvis.................................................................373
14 ZiriTad gamoyenebul terminTa ganmartebebi..........................................402

4
Tavi 1
filtvebisa da Suasayris daavadebaTa
da dazianebaTa sxivuri diagnostika

sxivuri gamokvlevis meTodebi

sxivuri gamokvleva Torakuli paTologiis mqone yvela avadmyofis kom-


pleqsuri kvlevis ganuyofel Semadgenel nawils warmoadgens. am dros miRe-
buli monacemebi, umetes SemTxvevaSi, gadamwyvet rols asrulebs paTologi-
uri procesis xasiaTis dadgenasa da, aseve, misi dinamikisa da mkurnalobis
Sedegebis SefasebaSi.

rentgenologiuri meTodi

gulmkerdis rentgenografia, miuxedavad savaraudo paTologiisa, Tavidan


mimoxilviTi rentgenografiis saxiT tardeba pirdapir (Cveulebriv wina) da
(dazianebis mxaris Sesabamisad) gverdiT proeqciebSi, mocemuli ubnis yvela
anatomiuri struqturis Crdilovani gamosaxulebis miRebiT. standartul va-
riantSi gamokvleva sruldeba pacientis vertikalur mdgomareobaSi Rrma Se-
sunTqvis pirobebSi (filtvebis bunebrivi kontrastulobis momatebis mizniT).
damatebiT, Cvenebis mixedviT, gadaRebis Sesruleba SeiZleba sxva (irib) pro-
eqciebSic, pacientis horizontalur mdgomareobaSi, lateropoziciaSi, amo-
sunTqvis dros. saintereso ubnebis detalizaciisaTvis SesaZlebelia speci-
aluri rentgenogramebis Sesruleba.
gulmkerdis Rrus organoebis fluorografia, umTavresad, masobrivi Se-
mowmebiTi (“profilaqtikuri”) gamokvlevebis dros gamoiyeneba sxvadasxva pa-
Tologiuri procesis, upirveles yovlisa ki- tuberkulozisa da filtvebis
kibos adreuli gamovlenis mizniT. am meTodikis umTavresi Rirseba misi eko-
nomiuroba da maRalgamtarunarianobaa - saaTSi 150 adamiani. msxvilkadriani
gamosaxulebis miRebis SesaZleblobis wyalobiT, fluorografiis gamoyeneba
diagnostikuri meTodikis saxiTac SeiZleba. rentgenografiisa da fluoro-
grafiis umniSvnelovanes upiratesobas gamovlenili cvlilebebis obieqturi
dokumentacia warmoadgens, rac wina da momdevno rentgenogramebis SedarebiT,
maTi dinamikis Sesaxeb msjelobis saSualebas iZleva.
gulmkerdis organoebis gamokvlevisas rentgenoskopia xasiaTdeba pacient-
ze mniSvnelovani sxivuri datvirTviT, mis Semdeg ar rCeba rentgenis firi
(iuridiuli dokumenti). igi unda Catardes mxolod mkacri Cvenebebis mixed-
viT. rentgenoskopiis gamoyenebis ZiriTadi mimarTulebebia: poliproeqciuli

5
kvlevebi ama Tu im paTologiuri cvlilebis yovelmxrivi SeswavlisaTvis,
aseve, gulmkerdis organoebisa da anatomiuri struqturebis Sefaseba maT
bunebriv funqciur mdgomareobaSi (diafragmis moZraoba, plevruli sinusebis
gaSliloba, gulisa da aortis pulsacia, Suasayris gadaweva, sunTqvis, ylap-
vis, xvelis dros filtvis qsovilis `haerovnebis~ cvlileba da paTologiuri
warmonaqmnebis moZraoba).
kompiuteruli tomografiis (kt) Sesrulebis SeuZleblobis SemTxvevaSi
tardeba xazovani tomografia, romelic misi xelmisawvdomobisa da dabali
Rirebulebis gamo jer kidev gamoiyeneba klinikur praqtikaSi. filtvebisa da
Suasayris tomografiisaTvis ZiriTadi Cvenebebia:
anTebiT da simsivnur infiltratebSi destruqciis aRmoCena,
Sidabronquli procesebis (simsivneebis, ucxo sxeulebis, nawiburovani
stenozebis) gamovlena,
bronqopulmonuri da mediastinuri limfuri kvanZebis zomebis cvlilebe-
bis gansazRvra,
filtvis fesvis struqturis dazusteba misi gafarToebis dros.
tomografiuli gamokvleva naCvenebia, aseve, im SemTxvevaSi, rodesac paTo­
logiuri procesi rentgenogramebze cudad vizualizdeba, an saerTod ar
Cans, magram klinikuri monacemebi miuTiTebs mis arsebobaze.

gulmkerdis saerTo Crdilovani


suraTi (rentgenoanatomia)

natiuri rentgenologiuri gamokvlevis (rentgenografia, fluorografia,


rentgenoskopia) dros gulmkerdis saerTo Crdilovani suraTi pirdapir pro-
eqciaSi ori naTeli velisagan Sedgeba, romlebic simetriulad arian ganlage-
buli gulmkerdis Rrus gverdiT nawilebSi (filtvebi), maT Soris mdebare
Suasayris CrdiliT. qvemoT gulmkerdis Rru muclis Rrusagan diafragmiTaa
gamoyofili. garedan, gverdebze moCans gulmkerdis kedlis Crdili.
filtvis velebi neknebis xazovani CrdilebiT gadaikveTeba. maTi ukana
nawilebi xerxemlidan gamodis, ganlagebulia horizontalurad, amozneqilo-
ba zemoT aqvs mimarTuli, xasiaTdeba Crdilis naklebi siganiTa da meti in-
tensiurobiT. neknebis wina nawilebi gulmkerdis kedlidan iribad, zemodan
qvemoT miemarTeba, amozneqiloba qvemoT aris mimarTuli, maTi Crdili na-
klebad intensiuri da ufro ganieria. maTi xrtilovani qsovilisagan war-

6
moqmnili boloebi, romlebic rentgenis sxivebs ar STanTqaven, daaxloebiT
gulmkerd-laviwis doneze TiTqosda wydeba. xandazmul asakSi aRniSnuli xr-
tilebi iwyebs Cakirvas da ukeTesad vizualizdeba.
orive filtvis velis qveda nawilSi qalebSi isaxeba sarZeve jirkvlebis
Crdili, xolo mamakacebSi – gulmkerdis kunTTa Crdili. maT centrSi xSirad
Cans kertebis muqi Crdili. gulmkerdis gverdiTi kedlebis zeda nawilebSi,
filtvebis velebidan gare mimarTulebiT, vizualizdeba beWebis susti inten-
sivobis Crdili. filtvebis mwvervalebi laviwis ZvlebiT gadaikveTeba.
Suasayris Crdils pirdapir proeqciaSi, ZiriTadad, qmnis guli, aorta da
xerxemali. mkerdis Zvlis nawilebidan am proeqciaSi Cans mxolod mkerdis Zv-
lis tari, mkerd-laviwis SesaxsrebiT. gulmkerdis malebi, pirdapir proeqcia-
Si “xisti” rentgenuli (100kv-ze meti) gamosxivebis gamoyenebiT gamokvlevisas,
mTel sigrZeze Cans, xolo 100kv-ze naklebi Zabvis dros mkafiod ganisazRvreba
mxolod gulmkerdis ramdenime zeda malis Crdili. “xist” rentgenogramebze
SuasayarSi, mkvrivi struqturebis mkafio Crdilovani gamosaxulebis garda,
zeda nawilSi, zustad Sua xazis gayolebaze, Cans traqeis sanaTuri, romelic
gulmkerdis V malis doneze marjvena da marcxena mTavar bronqad iyofa.
filtvis velebis paramediastinur zonebSi, II da IV neknebis wina boloebs
Soris, filtvis karis mier warmoqmnili daCrdilvebia. maT formirebaSi
monawileobs msxvili sisxlZarRvebi, bronquli xis centraluri nawilebi,
limfuri kvanZebi, ujredisi. normaSi filtvis karis gamosaxulebas axasiaT-
ebs struqturuloba. filtvis velebis mTel danarCen sigrZeze gamoixateba
e.w. filtvis suraTi. normaSi mis anatomiur substrats filtvis Sida sisxlZ-
arRvebi warmoadgens. skialogiurad rentgenogramaze isini aisaxeba rentgenis
sxivebis svlasTan mimarTebiT maTi sivrciTi ganlagebis mixedviT. sigrZiv
WrilSi sisxlZarRvebs aqvT grZeli Crdilebis saxe, romlebic maraosebu-
rad iSleba filtvis karidan periferiisaken, diqotomiurad iyofa, TandaTan
wvrildeba da qreba visceruli plevridan 1–1,5 sm-is manZilze. ganiv (orTogo-
nur) WrilSi sisxlZarRvebs aqvT momrgvalo, an ovaluri Crdilebis saxe,
Tanabari, mkafio konturebiT. normaSi bronqebi ar iZleva Crdilovan gamosax-
ulebas da ar monawileobs filtvis suraTis formirebaSi.
gverdiT proeqciaSi gulmkerdis orive nawilis gamosaxuleba edeba erT-
maneTs, amitom skialogiurad erTi saerTo filtvis velia. guli, aortis
gulmkerdis nawili, xerxemali, mkerdis Zvali iZleva calke gamosaxulebas.
gulmkerdis Rrus centrSi, kveTen ra mas zemodan qvemoT, zeda nawilSi da
ramdenamde ukan gadaixrebian, Cans traqeis, mTavari da wilovani bronqebis sa-
haero sanaTuri. xerxemlidan mkerdisaken qvemoT da win, iribi mimarTulebiT
gadis gulmkerdis orive nawilis neknTa Crdili.
filtvis wilebi erTmaneTisagan gamoiyofa wilTaSua napralebiT, romlebic
rentgenogramebze normaSi ar Cans. maT Soris arsebuli sazRvris garCeva Ses-

7
aZlebelia plevrasTan mosazRvre ubnebSi filtvis qsovilis infiltraciis
an Tavad wilTaSua plevris gasqelebis dros. pirdapir proeqciaSi filtvis
wilebi erTmaneTs edeba. wilTa sazRvrebi ufro martivad da zustad ganisaz-
Rvreba gverdiT proeqciebSi. mTavari wilTaSua napralebi gamodis xerxemlis
gulmkrdis III malis donidan diafragmis gumbaTis Sua da wina mesamedebs
Soris wertilamde. mcire wilTaSua naprali mdebareobs horizontalurad
mTavari napralis Suagulidan mkerdis Zvlamde. (ix. sur. 1, 2.)

b
sur. 1-1. gulmkerdis sqematuri gamosaxuleba pirdapir (a) da gverdiT (b)

proeqciebSi wilTaSua napralebis aRniSvniT.

8
a b
sur. 1-2. gulmkerdis R-grama pirdapir (a), gverdiT (b) proeqciebSi.

filtvis wilebi ufro mcire anatomiuri erTeulebis – segmentebisagan


Sedgeba. isini warmoadgenen filtvis qsovilis ubnebs ventilaciisa da arte-
riuli sisxlmomaragebis gankerZoebuli sistemiT. marjvena filtvSi ganasx-
vaveben aT segments, marcxenaSi – cxras.

filtvebis segmenturi agebuleba naCvenebia cxril #1-Si.

marjvena filtvis segmentebi marcxena filtvis segmentebi

anatomiuri anatomiuri
segmentis saxelwodeba segmentis saxelwodeba
nomeri nomeri
zeda wili zeda wili
1 mwvervalis mwvervalis
2 ukana 1 + 2 ukana
3 wina 3 wina
zeda eniseburi
Sua wili

4 lateraluri 4 qveda eniseburi


5 medialuri 5

qveda wili qveda wili

6 zeda 6 zeda
7 medialur-bazaluri 7 medialur-bazaluri
8 winabazaluri 8 wina bazaluri
9 lateralur-bazaluri 9 lateralur-bazaluri
10 ukana bazaluri 10 ukana bazaluri
cxrili 1. filtvebis segmenturi agebuleba

9
segmentebs garsebi ar aqvs, amitom normaSi maT Soris sazRvari ar isaxe-
ba. isini mxolod filtvis qsovilis gasqelebis dros iwyeben diferencire-
bas. rentgenogramaze TiToeuli segmenti pirdapir da gverdiT proeqciebSi
gansazRvrul adgilze proecirdeba, rac rentgenologiurad paTologiuri
procesis segmenturi lokalizaciis uSecdomod dadgenis saSualebas iZleva
(sur. 1-3.)

a b

marjvena marcxena
marjvena marcxena
g d

marjvena marcxena marjvena marcxena

sur. 1-3. filtvis segmentebis sqemebi pirdapir (a), ukana (b); gverdiT (g);

da medialuri zedapiridan (d).

specialuri rentgenokontrastuli
meTodikebi
rentgenografia, fluorografia, rentgenoskopia iZleva sakmaod did in-
formacias filtvisa da Suasayris mdgomareobis Sesaxeb, magram paTologiuri
procesebis xasiaTisa da detalebis gansasazRvravad xSirad es sakmarisi ar
aris. aseT SemTxvevebSi damatebiT gamoiyeneba gamokvlevis specialuri rent-

10
genokontrastuli meTodikebi: bronqografia, angiopulmonografia, pnevmome-
diastinografia, plevrografia, fistulografia.
bronqografia mTeli bronquli xis gamosaxulebis miRebis saSualebas
iZleva, masSi rks-s (rentgenokontrastuli saSualebebis) SeyvaniT (ix. sur.
1-4.). am miznebisTvis, Cveulebriv, gamoiyeneba zeTovani, an wyalSi xsnadi
iodSemcveli preparatebi. bronqografia, rogorc wesi, tardeba adgilobrivi
anesTeziiT. zogadi gautkivarebis gamoyeneba saWiroa, ZiriTadad, sunTqvis
ukmarisobis mqone pacientebsa da bavSvebSi. bronqografiis Cvenebebia: eWvi
bronqoeqtaziaze, bronqebis anomaliasa da ganviTarebis mankebze, nawiburovan
Seviwroebebze, Sidabronqul simsivneebze, Sidabronqul fistulebze.

a b
sur. 1-4. marjvena filtvis bronqograma (a) marcxena filtvis bronqograma (b). ci-
frebiT miTiTebulia bronqebis rigiToba.

angiopulmonografia – sisxlis mimoqcevis mcire wris sisxlZarRvebis


rentgenokontrastuli gamokvlevaa. Cveulebriv, mas asruleben seldingeris
meTodikiT barZayis venis kaTeterizaciis gziT, kaTeteris Semdgomi SeyvaniT
qveda Rru venis, marjvena winagulisa da marjvena parkuWis gavliT filtvis
ReroSi, romelSic SehyavT wyalSi xsnadi iodSemcveli kontrastuli prepa-
rati. seriulad Sesrulebul kvlevaze Tanmimdevrulad isaxeba sisxlis mimo-
qcevis orive faza: arteriuli da venuri fazebi (sur. 5.). aRniSnuli meTodikis
gamoyeneba naCvenebia filtvis sisxlZarRvTa dazianebebis dasabuTebuli dad-
genisa da detaluri daxasiaTebisaTvis.

11
a

b
sur 1-5.: angiopulmonograma isaxeba sakontrasto nivTierebiT Sevsebuli mcire wris
sisxlZarRvebi. marjvena filtvis arteriaSi vlindeba Trombuli masebi avsebis
defeqtis saxiT (a). kt kontrastuli gaZlierebiT angiografiul reJimSi, aqsialuri
Wrili, rbilqsovilovani fanjara. marjvena filtvis arteriis totSi distalurad
vlindeba avsebis defeqti- Trombi (b).

fistulografia gamoiyeneba gulmkerdis gare fistulebis arsebobis SemTx-


vevaSi maTi saxeobis, mimarTulebis, sigrZis, bronqul xesTan kavSiris dasad-

12
genad da Cirqovani procesis wyaros gansasaRvrad.
miuxedavad maRali informaciulobisa, specialuri meTodikebis gamoyene-
ba dReisaTvis mkveTrad SezRudulia maTi, erTi mxriv, invaziurobis, xolo
meore mxriv –AMmaRalteqnologiuri kvlevebis didi diagnostikuri Sesa-
Zleblobebis gamo.

filtvis daavadebaTa
rentgenologiuri sindromebi

filtvebSi paTologiuri procesebis rentgenologiuri gamovlineba friad


gansxvavebulia, magram isini oTx tipur jgufad SeiZleba gaerTiandes: filt-
vis velebis daCrdilva, filtvis velebis gamWvirvalobis momateba, filtvis
suraTis cvlileba, cvlilebebi filtvis karSi.
filtvebis daCrdilva, umeteswilad, ganpirobebulia alveolebSi anTebiTi
eqsudatis an SeSupebiTi siTxis dagrovebiT, bronquli gamtarobis darRveviT,
filtvebis haerovnebis daqveiTebiT an filtvebis SeviwroebasTan dakavSire-
biT, filtvis parenqimis paTologiuri qsovilebiT CanacvlebiT. mxedveloba-
Sia misaRebi, rom aRniSnulma fenomenma SesaZloa gamoiwvios filtvgareSe
procesebi: filtvis velebSi Semavali gulmkerdis kedlis, diafragmisa da
Suasayris axali warmonaqmnebi, siTxis dagroveba plevris RruSi.
gamWvirvaloba ganpirobebulia filtvis moculobis erTeulSi qsovilis
masis SemcirebiT. es xdeba mTeli filtvis, an misi nawilis haerovnebis mo-
matebisas, an filtvis parenqimaSi haerovani Rruebis warmoqmnisas. garda ami-
sa, filtvis velis gamWvirvalobis momateba ganpirobebulia plevris RruSi
airebis dagrovebiT.

filtvis suraTi icvleba an intersticiul komponentTan, an filtvebSi


sisxlisa da limfis mimoqcevis darRvevasTan dakavSirebiT.

filtvis karis rentgenologiuri suraTis cvlileba ganpirobebulia misi


struqturuli elementebis - sisxlZarRvebis, bronqebis, ujredisis, limfuri
kvanZebis – dazianebiT.

aRniSnuli skialogiuri fenomenebis detalizeba SesaZlebelia maTi form-


is, struqturis, gamWvirvalobis, garSemowerilobis mixedviT. gamoyofen cxra,
praqtikulad, filtvis paTologiis mTeli mravalferovnebis amsaxvel, rent-
genologiur sindroms (sur. 1-6).

13
1 2

3 4

5 6

7 8

14
sur. 1-6. filtvis daavadebebis rentgenologi-
ur sindromTa sqemebi. 1. filtvis velis vrceli
daCrdilva. 2. Semofargluli daCrdilva. 3. mrg-
vali Crdili. 4. beWdisebri Crdili. 5. kerebi da
Semofargluli kerovani diseminacia. 6. vrceli
kerovani diseminacia. 7. vrceli gamWvirvaloba,
SezRuduli gamWvirvaloba. 8. filtvis suraTis
cvlileba. 9. filtvis karis cvlileba.

rentgenologiuri suraTis analizi unda daiwyos “normisa” da “paTolo-


giis” erTmaneTisagan gamijvniT. paTologiuri cvlilebebis arsebobisas unda
ganisazRvros, Tu romeli rengtgenologiuri sindromis saxiT gamovlinde-
ba isini, rac maSinve mniSvnelovnad amcirebs savaraudo daavadebaTa wres
da gaaadvilebs diferenciul diagnostikas. momdevno etaps warmoadgens sin-
dromSida diagnostika paTologiuri procesis saerTo xasiaTisa da daavade-
bis konkretuli nozologiuri formis gansazRvriT.

filtvis velis vrceli daCrdilvis sindromi. aRniSnuli sindromiT ga-


moxatul paTologiur process gansazRvraven Suasayris mdebareobiTa da
daCrdilvis xasiaTis mixedviT (sur. 1-7)

a b

15
g d
sur. 1-7. rentgenograma, totaluri daCrdilva: ateleqtazi (a), anTeba (b), eqsudaci-
uri plevriti (g), cirozi (d).

Suasayris mdebareoba da daCrdilvis xasiaTi sxvadasxva daavadebis dros


naCvenebia cxrilSi 2.

erTgvarovani daCrdil- araerTgvarovani da-


Suasayris mdebareoba
va Crdilva
gadaadgilebuli anTebiTi infiltra-
cia
ar aris filtvis SeSupeba
gadaadgilebulia ateleqtazi plevruli Svartebi
daCrdilvis mxares filtvis ararseboba filtvis cirozi
siTxe plevris an
gadaadgilebulia gulmkerdis RruSi didi axalwarmonaqm-
sawinaaRmdego mxares didi axalwarmonaqm- ni
ni
cxrili 2. Suasayris mdebareoba da daCrdilvis xasiaTi sxvadasxva daava-
debis dros.

SemosazRvruli daCrdilva SeiZleba gamoiwvios cvlilebebma rogorc


filtvebSi, aseve filtvebs gareT. aRniSnuli sindromis gaSifvramde, unda
dadgindes paTologiuri procesis anatomiuri lokalizacia: gulmkerdis ke-
deli, diafragma, Suasayari, filtvi. umetes SemTxvevaSi amis miRweva yvelaze
martivi gziT – mravalproeqciuli rentgenologiuri gamokvlevis meSveobiT
SeiZleba. gulmkerdis kedlidan gamomavali procesebi vrclad `ekvrian~ mas
da sunTqvis dros gadaadgildeba neknebTan erTad erTi mimarTulebiT. diaf-
ragmidan gamomdinare procesebi, bunebrivia, mWidrod arian masTan dakavSire-

16
buli. filtvis velebSi gamomavali mediastinuri axalwarmonaqmnebi TavianTi
umetesi nawiliT Suasayris CrdilSi arian ganlagebuli, sunTqvis dros ar
gadaadgildebian, Suasayris ama Tu im sxva anatomiur struqturebs ar avi-
wroeben.

paTologiuri procesis filtvis Sida lokalizacias udavod mowmobs misi


filtvis velis Sida mdebareoba yvela proeqciaSi (erTaderTi gamonaklisia –
siTxe wilTaSua napralSi) da paTologiurad Secvlili nawilis gadaadgile-
ba sunTqvisa da xvelis dros filtvis elementebTan erTad. yvelaze xSirad
aseTi sindromiT gamoixateba sxvadasxva etiologiis mqone filtvis qsovilis
anTebiTi infiltraciebi, segmenturi ateleqtazebi, lokaluri pnevmosklero-
zebi (sur. 8)

a b

sur 1-8.: rentgenograma, pirdapiri proeqcia:


anTeba (a). segmenturi ateleqtazi (b). ciro-
zi (g).

17
mrgvali Crdilis sindromi – es aris SezRuduli daCrdilva, romelic
yvela proeqciaSi inarCunebs 12 mm-ze meti wris, naxevarwris, ovalis formas.
am SemTxvevaSic, upirveles yovlisa, saWiroa paTologiuri procesis lokali-
zaciis dadgena: kerZod, igi filtvis SigniT aris ganlagebuli, Tu filtvis
gareT. filtvis Sida paTologiuri procesebidan mrgval Crdils yvelaze
ufro xSirad iZleva simsivneebi, kistebi, tuberkulozi (infiltraciuli tu-
berkulozi, tuberkuloma), sisxlZarRvebis anevrizmebi, filtvebis sekvestra-
cia. aRniSnuli procesebis diferencirebisas, yuradReba eqceva Crdilebis
ricxvs, maT konturebsa da struqturas, rentgenologiuri suraTis dinamikas.
burTisebri formis paTologiuri procesebis skialogiuri gamosaxulebis
gansxvavebis miuxedavad, maTi gamijvna rTul amocanad rCeba, da mainc, yvelaze
xSirad safiqrebelia, rom mrgvali formis morfologiuri substrati aris:
erTi warmonaqmni da filtvis karis limfuri kvanZebis gadideba – periferi-
uli kibo; mravlobiTi warmonaqmnebi – metastazebi; erTi warmonaqmni masiuri,
qaoturi an laqovani CakirviT – gamartoma; warmonaqmni damoukidebeli pul-
saciiT – sisxlZarRvovani anevrizma (sur.: 1-9, 1-10).

sur 1-9.: rentgenograma, pirdapiri proeqcia,


marcxena filtvis gamartoma, naCvenebia isriT.

sur.: 1-10 kt. kontrastuli gaZlierebiT. aq-


sialuri Wrili, rbilqsovilovani fanjara.
marjvena filtvis didi zomis periferiuli
kibo

18
kerebi da SezRuduli kerovani diseminaciebi – momrgvalebuli, poli-
gonuri an araswori formis 12 mm-mde zomis Crdilebia, romelTa anatomiur
safuZvels filtvis wili warmoadgens. SezRuduli diseminaciebi – es aris
rentgenogramaze gansazRvruli mravlobiTi kerebi, romlebic ar lokaliz-
deba orze met segmentSi. yvelaze xSirad am sindromiT gamoixateba kerovani
tuberkulozi, periferiuli kibo, metastazebi, wilovani ateleqtazi (sur.:1-
8b), aspiraciuli pnevmonia (sur. 1-11).

a b

g d

sur.: 1-11. rentgenograma pirdapiri proeqcia- metastazebi (a), marcxena filtvis


damiznebiTi rentgenograma -patara periferiuli kibo, naCvenebia isrebiT (b), rent-
genograma pirdapiri proeqcia. marcxniv- rentgenogramaze paTologiuri cvlilebebi
ar vlindeba(g). marjvniv - meore dRes gadaRebuli rentgenograma, marjvena filtvis
proeqciaze isaxeba infiltraciuli cvlilebebi (d).

19
vrceli kerovani diseminaciis sindromi – es aris filtvis dazianeba, rom-
lis moculoba or segments aRemateba (gavrcelebuli diseminacia), da orive
filtvis dazianeba (difuzuri diseminacia). kerebis mixedviT, ganasxvaveben 4
saxis Crdils: miliaruls (kerebis zomiT – 2 mm-mde), wvrilkerovans (3 – 4 mm),
saSualokerovans (5 – 8 mm), msxvilkerovans (9 – 12 mm). yvelaze xSirad, vrceli
kerovani diseminaciiT gamoixateba diseminirebuli tuberkulozi, sarkoido-
zi, karcinomatozi, pnevmokoniozi, filtvebis alveoluri SeSupeba (sur. 1-12).

a b

g d
sur.: 1-12 rentgenograma: difuzuri desiminaciis sindromi. metastazebi (a), mwvave
miliaruli tuberkulozi (b), sarkoidozi. isriT naCvenebia metalis nakeri (g), kt.
filtvebis difuzuri ormxrivi miliaruli tuberkulozi (d).

filtvis velis vrceli gamWvirvalobis sindromi. filtvis gareT paTolo-


giuri procesebidan aRniSnuli sindromiT gamoixateba totaluri pnevmoTo-
raqsi (sur. 1-13).
20
a b
sur.:1-13 rentgenograma, marcxenamxrivi totaluri pnevmoToraqsi (a), kt aqsialuri
Wrili, filtvis fanjara, marjvenamxrivi pnevmoToraqsi, kanqveSa emfizema (b).

filtvis Sida paTologiuri procesebis Sidasindromuli diferenciaciis


dros, upirveles yovlisa, unda Sefasdes maTi gavrceleba. gamoyofen vrceli
gamWvirvalobis 3 variants: totaluri ormxrivi, totaluri calmxrivi, sub-
totaluri calmxrivi.
ormxriv gamWvirvalobis totalur momatebas yvelaze xSirad iwvevs filt-
vebis emfizema da sisxlis mimoqcevis mcire wris hipovolemia gulis Tandayo-
lili mankebis SemTxvevaSi (falos tetrada, filtvis arteriis izolirebuli
stenozi).
totaluri calmxrivi gamWvirvalobis momateba yvelaze xSirad gamoixate-
ba mTavari bronqis gamtarobis sarqvlovani daxSobisas, ateleqtazis dros
cali filtvis kompensatoruli hiperpnevmatozis an meore filtvis ararsebo-
bisas, aseve Tromboemboliebis dros da filtvis arteriis erT-erTi mTavari
totis ageneziisas.
subtotaluri calmxrivi gamWvirvalobis momateba wilovani bronqis gamt-
arobis sarqveluri dazianebisas ukavSirdeba simsivniT an ucxo sxeuliT mis
nawilobriv meqanikur obturacias, ateleqtazs an imave filtvis sxva nawilis
mokveTas; filtvis arteriis wilovani totis Tromboembolias.
SezRuduli gamWvirvalobis sindromi warmoadgens filtvis velis gamWvir-
valobis lokalur momatebas, romelsac SeiZleba beWdiseburi an araswori
forma gaaCndes. yvelaze xSirad amgvari suraTiT gamoxatul filtvis Sida
procesebs miekuTvneba: WeSmariti da crukistebi, kistozuri hipoplaziebi,
21
emfizematozuri bulebi, abscesebi, tuberkulozis destruqciuli formebi,
periferiuli kibos Rrusebri forma (sur.: 1-14). filtebis gare procesebidan
am sindromiT yvelaze xSirad isaxeba SezRuduli pnevmoToraqsi, diafragmu-
li Tiaqari, saylapavi milis kuWTan an nawlavTan plastikis Semdgomi mdgo-
mareoba.

a b

sur. 1-14 rentgenograma. marcxniv, zeda wilSi vlindeba beWdiseburi Crdili. tu-
berkulozis destruqciuli forma (a), xazovani tomograma, marcxena filtvis zeda
wilSi vlindeba beWdisebri Crdili (b). kt filtvis fanjara, koronuli rekonstruq-
cia marcxena filtvis qveda wilSi vlindeba bronqSi drenirebuli eqinokoki, RruSi
isaxeba CamoSlili qitinis garsi (g).

22
filtvebis SezRuduli gamWvirvalobis sindromma SeiZleba gamoiwvios ne-
knebis sxvadasxva paTologiuri cvlilebis imitacia: Tandayolili deforma-
ciebi, mezobeli neknebis Sezrda, simsivneebi, anTebiTi procesebi (osteomie-
liti, tuberkulozi).

filtvis suraTis cvlilebis sindromi – es aris normaluri filtvis


rentgenogramidan yvela gadaxveva, romelic gamovlindeba filtvis suraTis
gaZlierebiT, gaRaribebiT an deformaciiT.

f i l t v i s s u r a T i s g a Z l i e r e b a – es aris filtvis velis farTobis


erTeulze misi elementebis ricxvisa da kalibris momateba. es xdeba filtvis
sisxlsavseobiT, gulis rigi Tandayolili da SeZenili mankebis, an SemaerTe-
beli qsovilis gadaWarbebuli ganviTarebis SemTxvevaSi.

f i l t v i s s u r a T i s g a R a r i b e b a ki piriqiT, filtvis velis farTobis


erTeulze misi elementebis ricxvisa da kalibris SemcirebiT gamovlindeba.
aRniSnuli paTologiuri mdgomareoba ki vlindeba sisxlis mimoqcevis mcire
wris hipovolemiisas, filtvis arteriis stenozis dros, gulis Tandayolili
mankis SemTxvevaSi; bronqis sarqvlis stenozisa da hiperpnevmatozis dros
filtvis qsovilis Seberilobisas, emfizemis SemTxvevaSi.

a b
sur.:1-15 filtvis suraTis gaRaribeba. rentgenograma pirdapiri proeqcia ormxrivi
emfizema (a). kt filtvis fanjara aqsialuri Wrili, ormxrivi zeda wilebis emfizema
(b).

d e f o r m a c i a – es aris normaluri mdebareobis, formisa da filtvis


suraTis elementTa konturebis uswormasworo cvlileba, aseve cvlileba,
romelic mis badisebr, kvanZovan saxes ganapirobebs. msgavsi suraTi xSirad
gvxvdeba qronikuli bronqitis, pnevmokoniozis da pnevmosklerozis SemTxveva-
Si (ix. sur. 1-16).

23
a b
sur. 1-16. filtvis suraTis kvanZovani cvlileba a. pnevmokoniozi. b. badisebri cvli-
leba intersticiuli pnevmokoniozi.

filtvis karis cvlilebis sindromi misi sididisa da formis cvlilebiT,


gamosaxulebis struqturulobis gauaresebiT, uswormasworo da aramkafio
konturebis arsebobiT gamovlindeba. paTologiuri procesis xasiaTis dasad-
genad skialogiuri suraTis TaviseburebasTan erTad saWiroa imis gaTvalis-
winebac, aRniSnuli cvlilebebi calmxrivia Tu ormxrivi

a b
sur. 1-17 a. gulmkerdis rentgenograma, b. tomograma pirdapir proeqciaSi. limfuri
kvanZebis gadidebiT ganpirobebuli filtvis karis gafarToeba.

24
filtvis karis cvlileba sxvadasxva daavadebis dros naCvenebia cxrilSi
# 1-3

cvlilebis calmxrivi
ormxrivi cvlileba
xasiaTi cvlileba

filtvis cen- limfomebi;


traluri kibo;
metastazebi;
metastazebi; mcire wris hipervolemia ­ gulis
Tandayolili mankisas sisxlis marcx-
gafarToeba nidan marjvniv gadasroliT (gulis
da deformacia tuberkulo-
Zgideebis defeqtebi, Ria arteriuli
zuri bronqoad-
sadinari);
eniti;
amave Tandayolili mankebisa da
filtvis arteri- mitruli stenozis dros filtvis ar-
is anevrizma. teriuli hipertenzia.

sisxlis mimoqcevis mcire wris hi­


filtvis ar- pervolemia gulis Tandayolili mank-
Seviwroeba
teriis agenezia is SemTxvevaSi (falostetrada, filt-
vis arteriis izolirebuli stenozi)

gamosaxulebis
struqturulobis fibrozi;
gauareseba, kon-
fibrozi
turis uswormas-
woroba da aram- SeSupeba.
kafiooba

cxrili 1-3. filtvis karis cvlileba sxvadasxva daavadebis dros.

sunTqvis organoebis daavadebaTa rentgenodiagnostikisadmi sindromuli


midgoma sakmaod nayofieria. rentgenologiuri suraTis TaviseburebaTa de-
taluri analizi umravles SemTxvevaSi uzrunvelyofs bronqebisa da filt-
vis paTologiaTa xasiaTis swor gansazRvras. rentgenologiuri gamokvleviT
miRebuli monacemebi aseve warmoadgens vizualizaciis sxva meTodebis gamoy-
enebiT pacientTa Semdgomi racionaluri gamokvlevis safuZvels: rentgenuli
kompiuteruli tomografiiT (kt), magnitur-rezonansuli tomografiiT (mrt),
ultrabgeriTi da radionukliduri meTodebiT.

25
rentgenuli kompiuteruli tomografia

kompiuteruli tomografia (kt) warmoadgens sunTqvis organoebis daavade-


baTa sxivuri diagnostikis yvelaze ufro informaciul meTods. klinikuri
Cvenebebisa da xelmisawvdomobis SemTxvevaSi kompiuteruli tomografia unda
Sesruldes xazovani tomografiis magier da nebismieri rentgenokontrastuli
gamokvlevis Catarebamde. amasTan erTad, filtvebisa da Suasayris kompiuteru-
li tomografiis Catareba mizanSewonilia tradiciuli natiuri rentgenolo-
giuri gamokvlevebis (rentgenografiis, rentgenoskopiis) SedegebTa guldas-
miT Seswavlis Semdeg. mniSvnelovnad izrdeba kompiuteruli tomografiis
roli iseTi sagangaSo klinikuri monacemebis mqone avadmyofebis, Cveulebriv,
rentgenologiur gamokvlevaTa uaryofiTi Sedegebis SemTxvevaSi, rogorebi-
caa: progresirebadi aramotivirebuli qoSini, sisxliani naxveli, naxvelSi
atipuri ujredebis an tuberkulozis mikobaqteriebis aRmoCena.

pirveladi standartuli kompiuterul-tomografiuli gamokvleva tardeba


filtvis mwvervalebidan ukana nekndiafragmuli sinusebis fskeramde (sur.:18),
momijnave tomografiuli Wrilebis seriebis miRebiT, bunebrivi kontrastu-
lobis (natiuri kompiuteruli tomografia) pirobebSi da Sekavebuli Ses-
unTqvis dros.

sur. 1-18 kompiuteruli tomografia, topograma (skanograma). gulmkerdis Rrus skani-


rebis rekomendebuli zona naCvenebia isrebiT.

26
filtvis Sida struqturebis saukeTeso vizualizacia miiRweva kompiuter-
ul-tomografiuli gamokvlevis dros, egreT wodebul filtvis eleqtronul
fanjaraSi (-700... -800 HU). am dros filtvebi isaxeba, rogorc muqi nacris-
feri velebi, romelTa fonzec vizualizdeba sisxlZarRvebis grZivi da ganivi
Wrilebi, romlebic qmnian filtvis suraTs, aseve isaxeba bronqebis sanaTure-
bi subsegmenturi bronqebis CaTvliT. subplevrul nawilebSi SesaZlebelia
filtvis wilebis calkeuli elementebis garCeva: wilTaSida arteriebisa da
venebis ganivi da grZivi kveTebi, wilTaSua Zgideebi. wilebis SigniT filtvis
qsovili erTgvarovani, homogenuria. misi densitometruli maCveneblebi nor-
maSi SedarebiT stabiluria da -700... -900 HU-is farglebSi meryeobs (sur. 19).

sur. 1-19. gulmkerdis kompiuteruli tomograma, natiur filtvis fanjaraSi


WL:-500. WW:1400.

Suasayris organoebi da anatomiuri struqturebi garkveul, mkafio gamo-


saxulebas rbilqsoviliani eleqtronuli fanjris (+40HU) gamoyenebisas iRe-
ben (sur. 1-20).

27
sur.: 1-20. gulmkerdis kompiuteruli tomo-
grama natiur rbilqsovilovan fanjaraSi.
WL: 40. WW:350

gulmkerdis kedeli - kompiuterul tomogramebze, rentgenogramebisagan


gansxvavebiT, miiReba anatomiuri struqturebis – plevris, kunTebis, cximovani
Sreebis - diferencirebuli gamosaxuleba. neknebi aqsialur WrilebSi isaxeba
fragmentulad, radganac maTi mdebareoba ar Seesabameba skanirebis sibrtyes.

cvlilebebis ararsebobis SemTxvevaSi gamokvleva SeiZleba am etapze das-


ruldes. raime saxis paTologiuri cvlilebis gamovlenis SemTxvevaSi gansaz-
Rvraven maT lokalizacias, atareben anatomiur da densitometrul analizs.
paTologiuri procesebis xasiaTis dasadgenad SeiZleba specialuri kt meTo-
dikebis gamoyeneba: maRali garCevadobis mqone kt, gamosaxulebis kontrastu-
li gaZlierebis meTodika, kt angiografia, dinamikuri da eqspiratoruli kt,
polipoziciuri gamokvleva.

magnitur-rezonansuli tomografia

sunTqvis organoebisa da Suasayris organoebis daavadebaTa diagnostiki-


saTvis magnitur-rezonansuli tomografia (mrt) rutinulad ar gamoiyeneba.
prioriteti rentgenul kt-s eniWeba. Tumca magnitur-rezonansul tomografias
aqvs garkveuli upiratesoba. ase magaliTad, umjobesia misi, vidre kt-is, ga-
moyeneba filtvis karis, plevris, gulmkerdis kedlis Sefasebisas. Suasayris
magnitur-rezonansuli gamokvlevisas saSualeba gvaqvs relaqsaciur maxasiaT-
ebelTa gansxvavebis mixedviT danamdvilebiT SevZloT qsovilovani da siTxis

28
Semcveli struqturebis, maT Soris sisxlZarRvovani warmonaqmnebis difer-
encireba. magnitur-rezonansuli tomografiis efeqturoba izrdeba kontras-
tuli gaZlierebis pirobebSi, rac saSualebas iZleva gamovavlinoT plevris,
gulmkerdis kedlis, magistraluri sisxlZarRvebis avTvisebiani simsivnuri
infiltraciebi. amasTan erTad xdeba simsivneSi nekrozis dadgena, hiperva-
skularizaciis niSnebis povna. SesaZlebelia Rerosa da filtvis arteriaTa
mTavari totebis Tromboemboliis aRmoCena.

a b
sur.:1-21 rentgenograma, pirdapiri proeqcia, marjvena filtvis neoplazma-

pankosta (a). igive pacienti mrt (b).

ultrabgeriTi meTodi

gulmkerdis Sida anatomiuri struqturebis ultrabgeriTi skanireba, Zir-


iTadad, neknTaSorisi, subkostaluri, parasternaluri da suprasternaluri
poziciebidan tardeba.

neknTaSorisi poziciidan normaSi gulmkerdis kedlis eqogramebze Tan-


mimdevrulad isaxeba rbili qsovilebi (kani, kanqveSa cximi, kunTebi), neknebi,
filtvis zedapiri. neknebs hipereqogenuri rkalisebri xazebis saxe aqvT, rom-
lebic konusisebrad iSleba akustikuri Crdilebis saxiT. Tanamedrove ska-
nerebze, maTi maRali garCevadobis unaris wyalobiT, SesaZlebelia kostalu-
ri plevrisa da filtvis diferenciacia. neknTaSua kunTebis Sida zedapirze
vlindeba uZravi wvrili hipereqogenuri xazi, romelic pariesuli plevris
29
gamosaxulebaa. mis qvemoT, siRrmeSi, isaxeba ufro farTo da mkafio haero-
vani filtvis zedapiris hipereqogenuri xazi, romelic sunTqvasTan erTad
gulmkerdis kedlis gaswvriv sinqronulad gadaadgildeba. plevruli sinusi
siTxis fiziologiuri raodenobiT SeiZleba vlindebodes, rogorc Txeli
napraliseburi aneqogenuri sivrce, romelSic sunTqvis dros isaxeba moZravi
hipereqogenuri kuTxismagvari formis filtvi.

saerTo jamSi, sunTqvis organoebis dazianebebis mqone daavadebulTa


gamokvlevisas ultrabgeriTi meTodi sakmarisad informaciulia:

- plevris RruebSi siTxis arsebobis, misi moculobis, lokalizaciisa da


xasiaTis dasadgenad.

sur.: 1-22 ubk. isaxeba aneqogenuri siTxe plevris RruSi da konsolidirebuli filt-
vis qsovili. siTxis separacia 3,27sm.

radionukliduri meTodi

amJamad filtvebisa da Suasayris radionukliduri gamokvlevebi scin-


tigrafiis, erTfotoniani emisiuri kompiuteruli tomografiis (efekt) da
pozitronul-emisiuri tomografiis (pet) meTodikebis gamoyenebiT Semoifar-
gleba.

alveoluri ventilaciisa da bronquli gamtarobis SefasebisaTvis gamoi-


yeneba inhalaciuri (ventilaciuri) scintigrafia. pacients asunTqeben radio-
aqtiuri nuklidis Semcvel airovan narevs, yvelaze xSirad iyeneben inertul

30
airs qsenon-133-s (133Xe) da adamianis sisxlis Sratis albuminis mikrosferos
aerozols (msa), romelic teqnecium-99m-iT (99mTc) aris niSandebuli. miRebuli
scintigrafiuli gamosaxuleba informacias gvaZlevs filtvebis sxvadasxva
nawilSi airis miwodebis Sesaxeb. radiofarmacevtuli preparatis (rfp) Sem-
cirebuli dagrovebis adgilebi darRveuli ventilaciis mqone monakveTebs
Seesabameba. es SeiniSneba nebismieri bronquli daavadebisas, romelsac Tan ax-
lavs bronquli gamtarobis, alveoluri ventilaciis, alveolur-kapilaruli
difuziis darRvevebi (bronqebis simsivnuri da nawiburovani stenozebi, ob-
struqciuli bronqiti, bronquli asTma, filtvebis emfizema, pnevmosklerozi).

sisxlis mimoqcevis mcire wreSi sisxlis mimoqcevis mdgomareoba fasde-


ba perfuziuli scintigrafiis meSveobiT. venaSi SehyavT adamianis sisxlis
Sratis albuminis makroagregatebis an makrosferoebis Semcveli xsnari, rom-
lebic 99mTc-iT aris niSandebuli. aRniSnuli nawilakebi aRweven sisxlis mimo-
qcevis mcire wreSi, sadac TavianT SedarebiT did zomebTan dakavSirebiT mok-
le drois ganmavlobaSi yovndebian kapilarul kalapotSi. radionuklidebis
mier gamoSvebuli γ-kvantebi registrirdeba gama-kameris daxmarebiT. filtve-
bis sisxlZarRvebis dazianebisas makroagregatebi (mikrosferoebi) ver aRwev-
en filtvebis paTologiurad Secvlili nawilebis kapilarul qselSi, rom-
lebic scintigramebze aisaxeba radionuklidis dagrovebis defeqtebis saxiT.
filtvis sisxlis mimoqcevis es dazianebebi SesaZloa sxvadasxva daavadebiT
iyos ganpirobebuli da amitom araspecifikuria.

Cveulebriv, filtvis arteriis TromboemboliiT daavadebulTa radionuk-


liduri gamokvleva moicavs perfuziuli da ventilaciuri scintigrafiis
erTmomentian Sesrulebas. ufro meti sarwmunoebisaTvis saWiroa scintigrame-
bis analizis Sedegebis rentgenologiur monacemebTan Sejereba. perfuziuli
defeqtebis rentgenogramebze filtvebis daCrdilvis zonebTan proeqciuli
Tanxvedra mniSvnelovnad zrdis filtvis arteriis Tromboemboliis albaTo-
bas.

filtvebSi avTvisebiani axalwarmonaqmnebisa da Suasayris limfuri kvan-


Zebis simsivnur dazianebaTa gamosavlenad gamoiyeneba scintigrafia tumoro-
tropuli radiofarmacevtuli preparatebiTa (ufro xSirad 99mTc-mi, 99mTc-te-
trofosmini) da pozitronul-emisiuri tomografia radiofarmacevtuli
preparatebiT pozitronebis gamomsxivebeli ultramoklevadiani radionuk-
lidebis safuZvelze (yvelaze metad upiratesoba eniWeba fdg - ftordezo-
qsiglukozas). pozitronul-emisiuri tomografia grZeldeba 60 wuTis ganmav-
lobaSi, romlis drosac pacienti uZrav mdgomareobaSia da ar saubrobs. es
mniSvnelovania, radgan simsivnur qsovilSi mimdinareobs gaZlierebuli niv-
TierebaTa cvla da Sesabamisad paTologiuri qsovili kargad aris vizuali-
zebuli. dRes diagnostikuri informaciulobis mixedviT, aRniSnuli radio-

31
nukliduri meTodikebi da gansakuTrebiT pozitronul-emisiuri tomografia
aRemateba kompiuterul tomografias. diagnostikurad optimaluria pozitro-
nul-emisiuri tomografiis monacemebis kompiuteruli tomografiis monace-
mebTan Serwyma.

mediastinaluri Ciyvis diagnostikisTvis scintigrafiis Sesruleba um-


jobesia radiofarmacevtuli preparatebis - natriumis 123I–ioditis an 99mTc–
perteqnetatis gamoyenebiT. diagnozs adasturebs radioaqtiuri iodis mkerdis
naWdevis qvemoT akumulacia.

filtvebis, plevrisa da Suasayris


organoebis daavadebaTa sxivuri semiotika

mwvave pnevmonia:

rentgenografia: filtvis qsovilSi, aramkveTrkonturebiani, erTgvarovani


an araerTgvarovani struqturis daCrdilva, romelsac ukavia 1-2 segmenti.

a b

sur.:1-23 rentgenograma, pirdapiri proeqcia, aramkveTrkonturebiani erTgvarovani da-


Crdilva marjvena filtvis zeda wilSi (a). kt. filtvis fanjara, aqsialuri Wrili,
marcxena filtvis qveda wilSi isaxeba infiltraciuli cvlilebebi (b).

mwvave abscesi:

32
rentgenografia, kt: momrgvalo formis konturirebuli Rru, romelSic
aRiniSneba siTxe, zogjer sekvestrebi da airic.

a b

sur.: 1-24 rentgenograma, pirdapiri proeqcia, marjvniv lateralurad isaxeba momrg-


valo formis konturirebuli Rru (TeTri isrebi), romelSic aRiniSneba siTxe (Savi
isari.) (a). kompiuteruli tomografia aqsialuri Wrili. marcxniv, filtvis qveda
wilSi, vlindeba mrgvali formis siTxisa da airis horizontaluri donis mqone Rru,
mimdebare filtvis qsovili infiltrirebulia (b).

bronqoeqtaziuri daavadeba:

rentgenografia, kt, bronqografia: daCrdilvis zonaSi filtvis suraTis


fonze zonariseburi an fiWiseburi transformacia, uxSiresad bazalur seg-
mentebSi. 5-7 rigis bronqebis cilindruli, TiTistariseburi an CanTiseburi
gafarToeba.

a
33
b g

sur.: 1-25 rentgenograma pirdapiri proeqcia, ormxriv qveda wilebis proeqciaze isa-
xeba filtvis suraTis fiWiseburi transformacia (a). bronqograma, pirdapiri proe-
qcia, marcxniv isaxeba bronqebis sanaTurebis gaganiereba (b). kt. aqsialuri Wrili.
orive filtvis proeqciaze isaxeba bronqis sanaTurebis araTanabari gaganiereba, rig
SemTxvevaSi tomriseburi formiT (g).

filtvis emfizema:

rentgenografia, rentgenoskopia, kt: orive filtvis velis gadideba, masSi


gamWvirvalobis difuzuri momateba, filtvis suraTis gaRaribeba, emfizemuri
bulebi. CasunTqva-amosunTqvisas filtvis velebis gamWvirvalobis Sesusteba.
ventilaciuri scintigrafia: rfp-s CarTvis ormxrivi difuzuri daqveiTeba.

a b g

sur.: 1-26 a. rentgenograma pirdapiri proeqcia, marcxniv isaxeba gaiSviaTebuli filt-


vis qsovili. gamWvirvaloba difuzurad momatebulia. b. kt. MIP koronuli rekons-
truqcia, filtvis fanjara, orive filtvis zeda wilebSi vlindeba gaiSviaTebuli
filtvis qsovili. g. ventilaciuri scintigrafia: rfp-s CarTvis difuzuri daqvei-
Teba.

34
Semofargluli pnevmosklerozi

rentgenografia, kt: filtvis nawilis moculobaSi Semcireba, gamWvirva-


lobis daqveiTeba, am zonaSi filtvis suraTis zonarisebri deformacia. kt-
aRiniSneba zonariseburi, rbilqsovilovani simkvrivis struqturebi.

filtvis difuzuri intersticiuri diseminirebuli daavadeba

rentgenografia, kt: filtvis suraTis ormxrivi badisebri transformacia,


farTo kerovani diseminacia. filtvis qsovilis simkvrivis mateba, emfizemuri
bulebi.

pnevmokoniozi

rentgenografia, kt: filtvis suraTis ormxrivi difuzuri transformacia.


kerovani diseminacia, filtvis qsovilis gamkvrivebuli ubnebi. filtvis karis
gafarToeba da gamkvriveba. (sur 1-16)

filtvis arteriebis Tromboembolia

rentgenografia, kt: filtvis arteriis msxvili totis lokaluri gafar-


Toeba. obstruqciis adgilis distalurad filtvis qsovilis simkvrivis da-
qveiTeba, suraTis gaRaribeba. filtvis qsovilSi subplevrulad erTgvarova-
ni struqturis Semofargluli daCrdilva trapeciis an samkuTxedis formis
(filtvis infarqti). rentgenokontrastuli angiopulmonografia, kt, mrt an-
giografia filtvis sxvadasxva kalibris arteriis nawilobrivi an sruli
obstruqcia.
scintigrafia: perfuziul scintigramebze rfp-s dabali CarTvis ubnebi. in-
halaciuri scintigrafiiT am ubnebSi ventilaciuri darRvevebi ar aRiniSneba.

sur.: 1-27 kt. rbilqsovilovani fanja-


ra, aqsialuri Wrili, ormxriv filt-
vis arteriebSi vlindeba vrceli avse-
bis defeqti- Trombozi.
35
filtvis SeSupeba

rentgenografia, kt: intersticiuli SeSupeba-filtvis velebis gamWvirva-


lobis daqveiTeba, „daburuli minis~ simptomi. filtvis suraTis gaZliereba
da badisebri deformacia, misi elementebis simkveTris daqveiTeba, `kerlis~
xazebi. filtvis karis struqturis darRveva. alveoluri SeSupeba-mravlobi-
Ti aramkveTri kerovani Crdilebi, zogan erTmaneTSi Serwymuli (dakavSire-
buli) masiuri daCrdilvebi filtvis qvemo ubnebSi. pacientis mwoliare md-
gomareobaSi pirdapir proeqciaSi Sesrulebul rentgenogramebze daCrdilva
lokalizdeba filtvis qvemo wilebis zemo segmentebSi da isaxeba filtvis
karis midamoSi e.w „pepelas frTebi“.

a b

sur.:1-28 rentgenograma (a). kt filtvis mwvave SeSupeba (b).

filtvis centraluri kibo

rentgenografia, xazovani da kompiuteruli tomografia: moculobiTi war-


monaqmnis arsebobis mizeziT filtvis karis calmxrivi gafarToeba da bron-
qopulmonuri limfuri kvanZebis gadideba. msxvili bronqebis daviwroveba, rig
SemTxvevaSi maT srul obturaciamde da filtvis Sesabamisi segmentebis hi-
poventilacia, an ateleqtazi moculobis SemcirebiT. filtvis dauzianebeli
nawilis haerovnebis kompensatoruli momateba moculobis zrdiT. dazianebul
mxares Suasayris cdoma da diafragmis maRali dgoma.

36
a b

g d
sur.:1-29 filtvis centraluri kibo. rentgenograma, pirdapiri proeqcia (a). პეტ (b). kt, aqsi-
aluri Wrili (g), koronuri rekonstruqcia (დ).

scintigrafia tumorotropuli rfp-iT, pet-iT: filtvis pirveladi simsiv-


nis da metastazirebuli limfuri kvanZebis mier rfp-s Warbi akumulacia.

filtvis periferiuli kibo

rentgenografia, xazovani da kompiuteruli tomografia: arasworkontu-


rebiani, policikluri mrgvali formis daCrdilva alag-alag aramkveTri kon-
turebiT.

37
a b

sur.: 1-30 kt, aqsialuri Wrili. rbilqsovilovani (a) da filtvis fanjara (b) mar-
jvena filtvis zeda wilSi vlindeba momrgvalo formis araswori deformuli
konturebis mqone qsovilovani moculobiTi warmonaqmni. pet-kt. marjvena filtvis
periferiuli kobo (g).

kt kontrastuli gaZlierebiT: filtvis paTologiuri ubnebis simkvrivis


mniSvnelovani (1,5-2-jer) zrda.
scintigrafia tumorotropuli rfp-iT, pet-iT: simsivnur qsovilSi ra-
dionuklidis arCeviTi akumulireba, filtvebSi avTvisebiani simsivneebis he-
matogenuri metastazebi.

pirveladi tuberkulozuri kompleqsi

rentgenografia, kompiuteruli tomografia; arasworkonturebiani mrgvali


formis Crdili, romelic, Cveulebriv, mdebareobs subplevrulad. filtvis
bronqopulmonuri limfuri kvanZebis gadidebiT gamowveuli filtvis karis
gafarToeba. filtvis karsa da periferiul daCrdilvas Soris aRiniSneba da-
Crdilvis zoli e.w „biliki“ (limfangiti)

38
sur.:1-31. rentgenograma, pirveladi tuberkulozuri kompleqsi. naCvenebia isriT.

gulmkerdSida limfuri jirkvlis tuberkulozi

rentgenografia, kompiuteruli tomografia: erTi an orive filtvis karis


gafarToeba ganpirobebuli bronqopulmonuri limfuri jirkvlebis gadideb-
iT.

a b

sur.:1-32 Suasayris limfuri kvanZebis tuberkulozi. rentgenograma (a), tomograma (b).

39
filtvis diseminirebuli tuberkulozi

rentgenografia, kompiuteruli tomografia

mwvave - difuzuri ormxrivi, Tanabari, erTsaxovani, kerovani diseminacia.


qronikuli - filtvis zemo wilebSi, gaZlierebuli fibrozis Sedegad da de-
formirebuli filtvis suraTis fonze aRiniSneba ormxrivi diseminacia. daCr-
dilvis kerebi sxvadasxva zomisaa, romlebic dakavSirebulia erTmaneTTan.

a b
sur.: 1-33 diseminirebuli tubrkulozi. rentgenograma (a). kompiuteruli tomografia (b).

filtvis kerovani tuberkulozi

rentgenografia, kompiuteruli tomografia: ZiriTadad, filtvis zemo


velebSi ramdenime kerovani Crdili.

sur.: 1-34 rentgenograma, kerovani


tuberkulozi

40
filtvis infiltraciuli tuberkulozi

rentgenografia, kompiuteruli tomografia: filtvis qsovilis Semosaz-


Rvruli daCrdilva, sxvadasxva formis da lokalizaciis Rrubliseburi an
mrgvali infiltrati. segmenturi an wilakovani e.w pericisuriti. filtvis
qsovilis infiltracia wilTaSua napralis gaswvriv, infiltraciul tuber-
kulozs, ZiriTadad, axasiaTebs Rruebi da ganaTebuli kerebi.

sur.: 1-35 infiltraciuli tuberkulozi


rRvevis fazaSi.

tuberkuloma

rentgenografia, kompiuteruli tomografia: arawesieri momrgvalo formis


daCrdilva, araswori, aramkveTri konturebiT, SesaZloa Cakiruli CanarTebi
da momatebuli gamWirvalobis ubnebi (destruqciuli Rru). irgvliv kerebi.
kt kontrastuli gaZlierebiT: paTologiur ubanSi simkvrivis mateba ar aRi-
niSneba.

a b g
sur.: 1-36. tuberkuloma. rentgenograma (a) (naCvenebia isriT). kt rbilqsovilovani fanjara (b).
kt filtvis fanjara (g).

41
filtvis kavernozuli tuberkulozi

rentgenografia, kompiuteruli tomografia: mrgvali formis Rru masSi


siTxis gareSe. misi kedlis sisqe 1-2mm, irgvliv, filtvis qsovilSi mcire zo-
mis gabneuli kerebi.

filtvis fibrozul-kavernozuli tuberkulozi

rentgenografia, xazovani da kompiuteruli tomografia; erTeuli an mra-


vlobiTi sxvadasxva zomis, arasworkonturebiani destruqciis Rruebi. kaver-
nebis umetesoba lokalizebulia zemo wilebis mwvervalSi da ukana segmenteb-
Si mdebareobs. filtvis dazianebuli midamo araTanabrad gamkvrivebulia da
moculobaSia Semcirebuli. ganTesvis kerovani Crdilebi aRiniSneba rogorc
Rrus irgvliv, ise moSorebiT midamoSi.

sur.: 1-37 kt. fibrozul-kavernozuli tuberkulozi.

filtvis cirozuli tuberkulozi

rentgenografia, kompiuteruli tomografia: filtvis qsovilis nawilis


daCrdilva, uxSiresad zemo wilebis, daCrdilva araTanabari, mis fonze Ca-
kiruli da gamWvirvalobis momatebis ubnebi, masiuri plevruli nadebebiT.
Suasayari cdomilia dazianebis mxares, diafragmis maRali dgomiT, filtvis
dauzianebel nawilebSi aRiniSneba pnevmatizaciis da moculobis momateba.

42
sur.: 1-38 rentgenograma cirozuli tuberkulozi.

spontanuri pnevmoToraqsi - haeri gulmkerdis RruSi

rentgenografia: filtvebis pnevmatizaciis Semcireba, CaCutva. filtvis


lateraluri konturis gadanacvleba filtvis karisken. filtvis lateralu-
ri konturis mimdebared filtvis qsovili ar isaxeba, ris gamoc aRiniSneba
erTgvarovani gamWvirvale zona. (misi moculoba Seesabameba plevris RruSi
moxvedrili haeris moculobas).
kt:kolabirebuli filtvi, haeriT plevris RruSi.

sur.:1-39 kt. koronuli rekonstruqcia pnevmoToraqsi, kanqveSa emfizema.

43
Suasayris axalwarmonaqmni

rentgenografia, rentgenoskopia, xazovani tomografia: Suasayris gafar-


Toeba an masze damatebiTi Crdili, romelic Suasayris CrdilTan polipro-
eqciulad dakavSirebulia farTo fuZiT, ar pulsirebs da ar icvlis adgils.
Suasayris paTologiuri warmonaqmnis bunebaze pirveladi msjeloba dakav-
Sirebulia maT upirates, uxSires lokalizaciaze: nevrogenuli simsivne, en-
terogenuli cista, bronqogenuli cista, Ciyvi, limfoma, teratoma, paraster-
nuli limfoma
Semdgom yuradReba eqceva paTologiuri warmonaqmnis struqturas. kalcini-
rebuli struqturebi axasiaTebs mkerdukana Ciyvs. kalcinatebi, Zvlovani
fragmentebi (kbilebi) teratomas, Suasayris cximovani lipomis da cisturi
warmonaqmnebis diagnostikaSi gvexmareba kt, mrt da ubk.
cximovani warmonaqmni kt kvlevisas xasiaTdeba absorbciis koeficientis
uaryofiTi ricxvebiT -70, -130 HU. mrt-s SemTxvevaSi maRali intensivobis sig-
naliT rogorc T1, ise T2 Sewonil gamosaxulebaSi. ubk-sas ki cximovani war-
monaqmnis eqogenoba maRalia.
mkerdukana Ciyvis zusti diagnozis dadgenaSi gvexmareba radionukliduri
scintigrafia I131 -iT.

sur.:1-40 kt. aqsialuri Wrili. didi zomis arehomogenuri moculobiTi warmonaqmni,


marjvena SuasayarSi – teratoma.

44
filtvebis da plevris travmuli dazianebis sxivuri semiotika
pnevmoToraqsi

rentgenografia, rentgenoskopia, kt: momatebuli gamWvirvaloba da filt-


vis suraTis ararseboba pnevmoToraqsis lateralur mxares. daZabuli pnevmo-
Toraqsis SemTxvevaSi Suasayris cdoma paTologiis sawinaaRmdego mxares.

sur.:1-41 rentgenograma, marjvenamxrivi


pnevmoToraqsi

sur.: 1-42. ubk: pnevmoToraqsi e.w.


stratosferos niSani. m-reJim-
Si ar isaxeba filtvis qsovi-
lis wanacvleba (sriali). aseve
aRsaniSnavia T-zolis ararseboba
(filtvis pulsacia). isaxeba an-
eqogenuri zona filtvis qsovi-
lisa da diafragmas (gulmkerdis
kedels) Soris.

45
hemoToraqsi

rentgenografia, rentgenoskopia; vertikalur mdgomareobaSi isaxeba filt-


vis velis erTgvarovani daCrdilva: siTxis mcire raodenobis SemTxvevaSi
daCrdilulia mxolod nekndiafragmuli sinusi.
siTxis-saSualo raodenobis SemTxvevaSi daCrdilva aRwevs Sesabamisi be-
Wis Zvlis kuTxes da gulis konturs.

sur.: 1-43 rentgenograma. marcxenamxrivi hemo-


Toraqsi
siTxis didi raodenobis SemTxvevaSi Crdili ufro cicaboa da scildeba
zemoT CamoTvlil proeqciul niSnebs.
totaluri hemoToraqsi iwvevs filtvis velis mTlian daCrdilvas.
ubk: aneqogenuri zona filtvis qsovilsa da diafragmas (gulmkerdis ke-
dels) Soris.
kt: gulmkerdis RruSi erTgvarovani daCrdilva simkvriviT +45... +52 HU.

sur.: 1-44 ubk hemoToraqsi, filtvis qveda


wilis ateleqtazi da konsolidacia.
46
filtvis daJeJiloba

rentgenografia, kt: gulmkerdis kedelTan, mrgvali, arawesieri formis,


arasworkonturebiani, mravlobiTi kerovani Crdilebi, wilakovani sisxlCa-
qcevebi da ateleqtazebi.

sur.: 1-45 kt. aqsialuri Wrili. filt-


vis fanjara, marjvena filtvis Sua
da qveda wilSi isaxeba mravlobiTi
kontuziuri kera. aseve vlindeba sami
travmuli destruqciis ubani. amave
mxares, plevris RruSi, isaxeba Tavi-
sufali haeri da siTxe.

filtvis gagleja

rentgenografia, kt: filtvisSida Rruebi Sevsebulia sisxliT da haeriT.


AaseT SemTxvevaSi isaxeba mrgvali, mkveTrkonturebiani daCrdilva,
romlis simkvrive udris +40, +60 HU, haerovani Rruebis simkvrive tolia
700... -900 HU.

a b

47
g d

sur.: 1-46 kt. aqsialuri Wrili. rbilqsovilovani fanjara, filtvis gagleja.


ukontrasto (a), arteriuli (b), adreuli venuri (g) da venuri faza (d). marjvena
filtvis qveda wilSi, dazianebis areSi, isaxeba sakontrasto nivTierebis aqtiuri
eqstravazacia.

48
Tavi 2
gulisa da gulmkerdis aortis daavadebebisa da dazianebebis
sxivuri diagnostika

rentgenologiuri meTodi

rentgenologiuri kvleva samedicino gamosaxulebis miRebis axali maRa-


li informaciuli xasiaTis mqone meTodebis danergvis miuxedavad gulisa da
gulmkerdis kvlevisas kvlavindeburad xSirad gamoiyeneba. aRsaniSnavia, rom
diagnostikuri mniSvneloba yvelaze martivma natiurma meTodikebma SeinarCuna
(rentgenografia, rentgenoskopia). am kvlevebis gamoyenebis Cvenebas warmoad-
gens gulmkerdis aortis morfologiur-struqturuli Senebis dazusteba (ga-
farToeba, Seviwroeba, kedlebis mdgomareoba). Tanamedrove klinikebSi gulisa
da aortis daavadebebisa da dazianebis diagnostikaSi farTod gamoiyeneba
rTuli invaziuri kontrastuli kvlevebi (angiokardiografia, koronarogra-
fia, aortografia).

gulisa da gulmkerdis aortis normaluri rentgenanatomia

vinaidan gulis calkeuli kamerebi da aorta simkvriviT erTmaneTisagan ar


gansxvavdeba, natiuri rentgenologiuri kvlevisas isini erTian jamur erTg-
varovan Crdils iZlevian, romlis mixedviT SesaZlebelia, zogadad, gulisa
da aortis mdebareobis, formisa da zomebis ganxilva.
gulis Crdilis mdebareoba pirdapir proeqciaSi asimetriulia: misi sxeu-
lis 1/3 Suamdebare xazidan marjvniv mdebareobs, 2/3-marcxniv. gulis marcxena
konturi marcxena laviwSua xazamde 1,5-2 sm-iT SigniT isaxeba, xolo marjvena
Suamdebare vertikaluri xazidan araumetes 5 sm-ze SigniT mdebareobs. Tavad
gulis Crdilidan TiTqosda misgan gamomavali sisxlZarRvTa konis Crdili
mdebareobs, romelic gulmkerdis aortisagan, zeda Rru venisa da filtvis
arteriisagan aris Seqmnili. am Crdilis zeda konturi marcxena mkerd-laviwis
Sesaxsrebas 1,5-2 sm-iT scildeba, gulisa da sisxlZarRvTa segmentis Tanafar-
doba udris 1:1.
gulis mdebareobaze, mis formasa da zomebze sxeulis agebulebis tipi,
sunTqvis faza da pacientis sxeulis mdgomareoba aisaxeba. gulis mdebareobis
SefasebisTvis konstitucionaluri tipidan gamomdinare, e.w. daxris kuTxe ga-
moiyeneba, is gulis RerZiT da horizontaluri xaziT iqmneba, romelic gulis
Crdilis mwvervalidan gadis. normosTeniis mqone pacientebs guli iribad
49
aqvT ganTavsebuli, hipersTeniis mqone pacientebs ki ufro horizontalurad,
xolo asTenikebs, piriqiT, ufro vertikalurad, gulis daxris kuTxeebi, Ses-
abamisad udris 450, 400-ze naklebs, 500-ze mets.
sagulisxmoa, rom gulis mdebareobis cvlilebebi SeiZleba momijnave or-
ganoebsa da anatomiur struqturebSi arsebuli sxvadasxva paTologiuri pro-
cesiT iyos gamowveuli: gulmkerdis deformacia (kifozi, sqoliozi, Zabrise-
bri gulmkerdi), filtvebis, plevris, diafragmis daavadebebi, romelTac Tan
axlavs moculobiTi cvlilebebi (filtvebis ateleqtazi an cirozi, eqsu-
daciuri plevriti, pnevmoToraqsi, diafragmuli Tiaqari).
gulis kamerebis da aortis mdgomareobis Sefaseba: pirdapir proeqciaSi
marjvena konturi ori rkalisagan Sedgeba: zedas aRmavali aorta qmnis, xolo
qvedas - marjvena winaguli. aRniSnuli rkalebis gadakveTis wertils marjve-
na kardiovazuri kuTxe ewodeba. marcxena konturi oTxi rkalis meSveobiT
iqmneba: zeda skialogiuri rkali yalibdeba ara aortis anatomiuri rkaliT,
aramed misi daRmavali nawiliT, qvemoT, misi meore rkali, ZiriTadi Rero-
Ti da filtvis arteriis marcxena Stos meSveobiT yalibdeba; ufro qvemoT
marcxena winagulis yuris mokle rkali aisaxeba; yvelaze qveda da yvelaze
grZeli rkali marcxena parkuWiT aris warmoqmnili. meore da mesame rkalebi
gulis ”wels” ayalibeben. maTi gadakveTis wertils marcxena kardiovazuri
kuTxe ewodeba.
marcxena gverdiT proeqciaSi gul-sisxlZarRvTa Crdils iribad ganlage-
buli ovalis forma aqvs, romelic diafragmasa da mkerdis Zvals ebjineba.
mis wina konturs zemoT aortis aRmavali nawili Seadgens, xolo qvemoT ki
marjvena parkuWi. ukana konturi zemoT, marcxena winaguliT, xolo qvemoT -
marcxena parkuWiT aris Seqmnili.
gul-sisxlZarRvTa Crdilis forma sxvadasxva daavadebis dros arsebiT
cvlilebebs ganicdis. Zalian mniSvnelovania is, rom es cvlilebebi garkveuli
daavadebebisaTvis aris damaxasiaTebeli da gulis formis pirveladi saori-
entacio SefasebiT SesaZlebelia maTi savaraudo dadgena. pirdapir proeqcia-
Si ganasxvaveben gul-sisxlZarRvTa Crdilis paTologiuri formis 5 variants:
mitruli, aortuli, sferosebri, trapeciasebri (samkuTxa), sisxlZarRvebis
lokaluri gafarToebiT da SeviwroebiT.
gulis mitruli konfiguraciis ZiriTadi maxasiaTeblebia:
- gulis Crdilis marcxena konturis meore da mesame rkalis dagrZeleba
da gadideba;
- marjvena kardiovazuri kuTxis zemoT gadaadgileba, gadidebuli marcxe-
na winagulis marjvena konturze gamosaxva, marjvena winagulis gadidebis, an
gadidebuli marjvena parkuWiT misi gadaadgilebis Sedegad.
amgvari radiologiuri suraTiT isaxeba (klasikur variantSi -mitruli
stenozi), zogierTi Tandayolili manki, romelsac Tan axlavs sisxlis gadas-

50
rola marcxnidan marjvniv (Ria arteriuli sadinari, gulis Zgidis defeqtebi)
da a.S. filtvismieri guli, rogorc filtvis hipertenziis Sedegi filtvebis
qronikuli difuzuri daavadebebis dros.
aortuli konfiguraciis niSnebi:
- qveda rkalis dagrZeleba marcxena konturze;
- marjvniv zeda rkalis gadideba, misi daberva da marjvena kardiovazal-
uri kuTxis qvemoT gadaadgileba, rac ganpirobebulia aRmavali aortis ga-
farToebiT.
gul-sisxlZarRvTa Crdilis amgvari suraTi damaxasiaTebelia aortuli
mankisTvis, hipertrofuli kardiomiopaTiisTvis, aortis koarktaciisTvis, hip-
ertonuli daavadebisTvis, aTerosklerozuli kardiosklerozisTvis.
sferosebri forma, romelic Seesabameba gulis Crdilis yvela zomis ga-
didebas, damaxasiaTebelia eqsudaciuri perikarditisTvis, mravalsarqvliani
SeZenili gulis mankisTvis.
trapeciisebri (samkuTxa) forma damaxasiaTebelia miokardiumis difuzuri
dazianebebisTvis (miokardiumi, miokardiodistrofia, miokardiosklerozi).
gul-sisxlZarRvTa Crdilis lokaluri gafarToebis saxiT isaxeba gulisa
da aortis anevrizmebi, gulis simsivneebi da kistebi, gulTan da aortasTan
mdebare Suasayris warmonaqmnebi.
aortis sxvadasxvagvari paTologiuri mdgomareoba 5 ZiriTadi rentgenolo-
giuri niSniT vlindeba: Crdilis dagrZeleba, CaRunva, gaSla, gafarToeba,
Crdilis intensivobis momateba.
sidide gulis da misi calkeuli kamerebis mdgomareobis erT-erTi mniS-
vnelovani maCvenebelia.
pirdapir proeqciaSi rentgenogramaze gulis saerTo zomebis Sefaseba Ses-
aZlebelia raodenobrivi wesiT, kardioTorakuli koeficientiT C/Dx100, sad-
ac C - gulis ganivi zomaa, romelic horizontalurad izomeba erTmaneTisagan
yvelaze Sors mdebare gulis Crdilis marjvena da marcxena konturebis wer-
tilebiT, xolo D - gulmkerdis ganivi bazaluri zomaa, romelic gulmkerdis
Rrus gverdiTa kedlebis Sida zedapirebs Soris izomeba marjvena kardio-
diafragmuli kuTxis doneze. mozrdilebSi normaSi es koeficienti 50%-s ar
aRemateba. I xarisxis zrda 55%-mde, II – 60%-mde, III – 60%-ze meti.
marjvena winaguli. pirdapir proeqciaSi rentgenogramaze misi zrda aisaxe-
ba dagrZelebiT da gulis Crdilis marjvena konturis qveda rkalis filtvis
velSi Cveulebrivze meti gadmosvliT, aseve marjvena kardiovazuli kuTxis
zemoT gadaadgilebiT, ufro zustad, marjvena winagulis zrdis xarisxis gan-
sazRvris Sefaseba SesaZlebelia gudvinis koeficientis gamoyenebiT, rogorc
manZilis Sefardeba (procentebSi) Suamdebare xazidan marjvena winagulis
rkalis metad CamomrCen wertilamde, gulmkerdis ganivi bazaluri diametris
naxevarTan. normaSi es koeficienti ar aRemateba 30%-s, marjvena winagulis I

51
xarisxis gafarToebisas is 40%-s aRwevs, II xarisxis - 50%-s, III xarisxis - 50%-
ze mets.
marjvena parkuWi. pirdapir proeqciaSi marjvena parkuWi gulis Crdilis
konturebze ar isaxeba, magram misi zrda mainc iZleva gamosaxulebas. pir-
vel SemTxvevaSi, marcxena parkuWis rkali marcxniv gadainacvlebs, rac gan-
pirobebulia an misi gaweviT gadidebuli marjvena parkuWis mier, an misi
pirdapiri gasvliT gulis konturze. xolo meore SemTxvevaSi, marjvena wina-
guli marjvniv da zemoT iwevs, rasac Tan axlavs misi rkalis dagrZeleba
da marjvena kardiovazuri kuTxis zemoT gadaadgileba. marcxena gverdiT
proeqciaSi marjvena parkuWis zoma gulmkerdis kedelTan misi mdebareobis
siaxloviT ganisazRvreba, normaSi es mkerdis Zvlis 1/4 ar aRemateba. marjvena
parkuWis gadidebis dros es maCvenebeli izrdeba.
marcxena winaguli. pirdapir proeqciaSi marcxena winagulis gadideba misi
rkalis marcxena konturze dagrZelebas iwvevs. garda amisa, gulis marjvena
konturze, marjvena kardiovazuri kuTxis zonaSi, damatebiTi rkali Cndeba.
Tavdapirvelad is gulis konturis medialurad mdebareobs, Semdegi zrdisas
edeba mas, xolo Zalian didi zomebis SemTxvevaSi kides ayalibebs. gverdiT
proeqciaSi saylapavi milis mdebareobis mixedviT, SesaZlebelia marcxena
winagulis zomis Sefaseba. normaSi mas sworxazovani mimarTuleba aqvs da
xerxemlis wina zedapiris paralelurad mdebareobs. marcxena winagulis ga-
dideba iwvevs saylapavi milis lokalur gadaxras: gadidebis I xarisxi - gad-
aweuli saylapavi mili ar gadis xerxemlamde, II xarisxi - is aRwevs xerxe-
mals, III xarisxi - iwyebs zeddebas xerxemalze.
marcxena parkuWi. pirdapir proeqciaSi marcxena parkuWis gadideba misi rka-
lis dagrZelebas iwvevs gulis Crdilis marcxena konturze. marcxena gverdiT
proeqciaSi marcxena parkuWis sididis Sefaseba SesaZlebelia gulis diafrag-
masTan mdebareobis mixedviT. normaSi is diafragmis gumbaTis manZilis ¼-s ar
aRemateba, xolo gadidebisas, bunebrivia, sxvadasxva zomiT izrdeba, rasac
retrokardiuli sivrcis qveda midamos Seviwroeba axlavs. aRniSnul proeqci-
aSi marcxena parkuWis sididis normis niSans, aseve ukana kardiodiafragmuli
kuTxe da masSi arsebuli filtvis iogis gamosaxuleba warmoadgens. marcxena
parkuWis zomis momatebis dros ukana kardiodiafragmuli kuTxe SeiZleba
swori an blagvi gaxdes, filtvis iogis izolirebuli gamosaxuleba ki qreba.
filtvis arteriis zoma fasdeba pirdapir proeqciaSi Suamdebare xazidan
misi konturis yvelaze Sors mdebare wertilamde gazomviT, gulmkerdis ganivi
bazaluri zomis naxevarTan mimarTebiT (muris koeficienti) es zoma normaSi
ar aRemateba 30%-s. filtvis arteriis I xarisxis gafarToebis dros es koefi-
cienti 35%-s aRwevs, II xarisxis - 40%-s, xolo III xarisxis 40%-ze mets.

52
specialuri rentgenkontrastuli meTodikebi

angiokardiografia - gulis xelovnuri kontrastirebis meTodikaa, rogorc


wesi, gamoiyeneba TeZos arteriis an venis kaTeterizacia (seldingeris mixed-
viT) kaTeteris qveda Rru venaze gatarebiT gulis marjvena kamerebSi. gulis
marcxena kamerebis uSualo kontrastirebis saWiroebis SemTxvevaSi kaTeteri
marjvena winagulidan SehyavT marcxenaSi, gulis wilTaSua Zgidis punqciis
gziT. angiografiis CatarebisTvis ZiriTadi Cvenebaa - gulis rTuli, Serwy-
muli mankebis diagnostika, Tu arainvaziuri meTodebi ar aris sakmarisad in-
formaciuli, Seiswavlian gulis Rrus mdgomareobas, formas da zomebs; maTi
sakontrasto nivTierebiT avsebis Tanmimdevrobas, maTi kontrastirebis inten-
siurobis da Tanabarzomierebis Secvlas, sakontrasto nivTierebis gavlis
siCqares, sarqvlovani aparatis mdgomareobas, dazianebis arsebobis SemTxveva-
Si isaxeba paTologiuri kavSiri gulis Rruebs Soris. izomeba gulis Sida
wneva, ganisazRvreba sisxlis airis Semadgenloba gulis sxvadasxva kameraSi,
gulis wuTobrivi da dartymiTi moculoba; Caiwereba gulis Sida ekg-s da
fkg-s Sesaxeb. yovelive zemoaRniSnuli iZleva saSualebas, SevafasoT gulis
morfologiuri cvilebebis da centraluri hemodinamikis darRvevebis ara mx-
olod xarisxobrivi, aramed raodenobrivi maxasiaTeblebi.
aortografia - gulmkerdis aortis rentgenkontrastuli kvlevaa, romelic,
Cveulebriv, TeZos arteriis kaTeterizaciis gziT xorcieldeba aortis sawy-
is nawilSi kaTeteris SeyvaniT. mas maRali informaciuli datvirTva gaaCnia
anevrizmebis, sisxlZarRvTa okluziis, gulmkerdis aortis anomaliebSi, Tum-
ca, ubg-s, kt-s, mrt-sagan gansxvavebiT, is mxolod aortis sanaTurs asaxavs da
ar iZleva informacias sisxlZarRvTa kedlis mdgomareobis Sesaxeb.
koronarografia - gulis gvirgvinovani arteriebis kontrastuli gamokv-
leva sisxlZarRvTa dazianebis xasiaTis, xarisxis, lokalizaciis zusti gan-
sazRvrisaTvis da kolateraluri sisxlis nakadis SefasebisTvis gamoiyeneba.
koronarografiis Sedegebis analizi mniSvnelovania gulis iSemiuri avadmy-
ofebisaTvis operaciuli Carevis saWiroebis, saxeobisa da moculobis gansa-
sazRvrad. amisaTvis gamoiyeneba gulmkerdis aortografiis zogadi meTodika,
aortis sawyis nawilSi kaTeteris moTavsebiT, an, rac upiratesia, seleqciuri,
koronarografiis meTodika yoveli gvirgvinovani arteriis Tanmimdevruli
zondirebiT.
ukve didi xania koronarografias ara mxolod diagnostikuri mizniT as-
ruleben, aramed gamoiyeneba, rogorc intervenciuli procedurebis pirveli
etapi, Semdeg SeiZleba Catardes koronaruli angioplastika da stentireba.

53
sur.:2-1 koronarografia

rentgenuli kompiuteruli tomografia - gulis da gulmkerdis aortis kt


SeiZleba Catardes rogorc bunebrivi kontrastirebis pirobebSi (natiuri kt),
aseve sisxlis xelovnuri kontrastirebis gamoyenebiT (kt-angiokardiografia).
natiuri kt-kvleva zogad warmodgenas iZleva gulmkerdis organoebis, maT
Soris gulis da msxvili sisxlZarRvebis Sesaxeb. amasTanave, vizualizdeba
gulis kamerebis garemoxazulobebi, romlebic cximovani SreebiT aris Semofar-
gluli. gulis kamerebis Rruebi izolirebulad ar diferencirdeba, vinaidan
masSi arsebuli sisxlis simkvrive, praqtikulad, miokardiumis simkvrives udris.
gulmkerdis aortis aRmavali da daRmavali nawili aqsialur Wrilebze isaxeba
ganiv kveTaSi, xolo aortis rkali - gaswvrivSi.
natiuri kt gvaZlevs mcire moculobis informacias, misi miznobrivi Catare-
bisTvis ZiriTadi Cvenebebi Semoifargleba eqsudaturi da adgezuri perikar-
diumis diagnostikis da koronarul arteriebSi kalcinatebis gamovleniT.
bolo sakiTxi gansakuTrebiT mniSvnelovania:
- gulis iSemiuri daavadebis mqone pacientebis SerCevaSi koronarografi-
isaTvis;
- balonuri angioplastikis CatarebisTvis Cvenebebis da ukuCvenebebis gan-
sazRvrisa da misi Sedegebis prognozirebisTvis;
- koronaruli arteriebis aTerosklerozuli dazianebebis dinamikis Se-
fasebisTvis, Casatarebeli Terapiis efeqturobis gansazRvisaTvis.
Tanamedrove kompiuteruli tomografebis programuli uzrunvelyofa
kalcinatebis farTis, moculobis, raodenobis, aseve kalciumis fosfatis ma-
sis gansazRvris saSualebas iZleva.

54
kt-angiokardiografias gulis, koronaruli arteriebis, aortis mdgomare-
obis SefasebaSi, Cveulebriv, kt kvlevasTan SedarebiT mniSvnelovnad meti
SesaZleblobebi aqvs. es meTodika gulis kamerebsa da sisxlZarRvebSi sisx-
lis simkvrivis xelovnur gazrdas efuZneba, rac maTi Rruebisa da kedlebis
calkeuli gamosaxulebis miRebas uzrunvelyofs. am gamokvlevas atareben
rentgenkontrastuli sakontrasto nivTierebis bolusiT - swrafi intravenu-
ri Seyvanis gziT 100 – 150 ml, 3-4 ml/wm siCqariT. gamokvlevas arteriul faza-
Si atareben. maRali xarisxis vizualizaciisaTvis skanireba unda daiwyos
daaxloebiT 15-20 wamSi rkn-s ineqciis Semdeg. pulsirebuli swrafad monacv-
lebadi sisxlZarRvTa da gulis gamosaxulebis mkafiooba skanirebis maRali
siCqariT miiRweva. am moTxovnebs mravalSriani spiraluri kompiuteruli to-
mografebi (mSkt - MDCT) 64-dan 640 Sremde skanerebi Seesabameba, romelTac
ekg-Tan sinqronizaciis SesaZlebloba gaaCnia. maTi saSualebiT SesaZlebelia
gulis yvela struqturis vizualizeba sakmaod maRali sivrcobrivi rezolu-
ciiT. gamokvlevis Catareba SesaZlebelia statikuri an dinamikuri skanirebis
variantSi, anu TiToeul doneze erTeuli skanebis an tomogramebis seriebis
warmoebiT. gamosaxulebebis yvela seria vizualur da densitometrul anal-
izs eqvemdebareba. dinamikuri skanirebis upiratesobas aramarto morfologi-
uri cvlilebebis, aramed centraluri hemodinamikis Sefasebis SesaZlebloba
warmoadgens, ZiriTadad, rkn-s gulis kamerebSi gavlis siCqariT. damatebiT,
sakmaod mniSvnelovan informacias iZleva mravalsivrcobrivi (MIP da samgan-
zomilebiani 3D) rekonstruqciebi.
zogadad, gulis gamokvlevisas, mSkt kontrastirebis gamoyenebiT uzrun-
velyofs anevrizmebis, Trombebis da RrusSida warmonaqmnebis, miokardiumis
nawiburovani dazianebis, hipertrofuli kardiomiopaTiis da sxva paTologi-
uri mdgomareobis zust diagnostikas. garda amisa, meTodikis gamoyeneba Ses-
aZlebelia gulis funqciuri gamokvlevisTvis: kamerebis moculobis, saerTo
da regionuli kumSvadomis, gulSida sisxlis nakadebis siCqaris, miokardium-
is perfuziis SefasebisTvis, aseve paTologiuri Suntebis da regurgitaciuli
nakadebis gamosavlenad.
koronaruli arteriebis SefasebisTvis, rogorc wesi, gamoiyeneba mraval-
sivrciani rekonstruqciebi. SesaZlebelia aseve MIP proeqciebis ageba, gan-
sakuTrebiT gvirgvinovani arteriebis proqsimaluri midamoebisaTvis, magram
yvelaze infromaciuls `moculobiTi gamosaxva~ (Volume Rendering - VR) war-
moadgens. amgvari gamokvlevisas, yvela SemTxvevaSi, SesaZlebelia koronaru-
li arteriebis proqsimaluri da saSualo mesamedis mkafio gamosaxulebis
miReba da 90%-iT maTi msxvili totebis vizualizacia. amasTanave maRali
sizustiT vlindeba sxvadasxva morfologiuri cvlileba, pirvel rigSi, ar-
teriebis kalcinozi da stenozi.

55
mniSvnelovnad naklebi sirTuleebi Cndeba koronaruli Suntebis mdgo-
mareobis Sefasebisas, romelic isaxeba mTel sigrZeze. dinamikuri kt-s gamoy-
eneba SesaZlebelia Suntebze sisxlis nakadis raodenobrivi SefasebisTvis,
virtualuri aortoskopiis saSualebiT ki Suntebis zedapiris Seswavla aor-
tis Sida mxridan.

a b

g d

sur.:2-2 kt-angiokardiografia 3D marcxena wina daswvrivi arteriis stenozi, naCvene-


bia isriT (a). MIP rekonstruqcia, igive pacienti isaxeba kalcifikati - mokle isari
da rbili aTerosklerozuli folaqi - grZeli isari (b). virtualuri endoskopiu-
ri (aortoskopiuli) gamosaxuleba, isriT naCvenebia aTerosklerozuli folaqi (g).
marjvena arteria da marcxena arteriis Semomxvevi toti hemodinamikurad mniSvne-
lovani Seviwroebis gareSea (d).

kontrastuli mSkt iZleva mTliani gulmkerdis aortis erTdroul gamo-


saxulebas. yvelaze meti informaciuloba am meTods aqvs anevrizmebis, aortis

56
aSrevebis da dazianebebis (koarqtacia, rkalis Tandayolili daklaknilo-
ba, sisxlZarRvovani rgoli da a.S.) diagnostikaSi. gulmkerdis aortasTan
mimarTebiT aseTi gamokvleva mniSvnelovnad aRemateba tradiciuli rentgen-
kontrastuli aortografiis SesaZleblobas, iZleva ra operaciuli Carevis
SesrulebisTvis saWiro dawvrilebiT informacias: anevrizmis lokalizeba,
diametri, manZili, masTan aortis totebis kavSiri; Trombuli masebi, kedlis
aSreveba, paraaortuli hematoma.

ultrabgeriTi meTodi

ultrabgeriTi gamokvleva sadReisod aRiarebulia gulis daavadebebis


diagnostikis ZiriTad da maRali informaciulobis mqone meTodad. misi sa-
SualebiT SesaZlebelia yvela kardiuli struqturis morfologiuri da fun-
qciuri mdgomareobis, maTi anatomiuri Taviseburebebis, miokardiumis SekumS-
vis unaris, centraluri hemodinamikuri mdgomareobis Sefaseba, anu yovelmxriv
da mravalsaxovan informacias iZleva gulis mdgomareobis Sesaxeb. aRniSnu-
li meTodi mniSvnelovan rols asrulebs gulmkerdis aortis mdgomareobis
SefasebaSic. ub kvlevisTvis ZiriTad Cvenebebs aortis anevrizmebi, aortis
koarktacia, marfanis sindromi, aortis totebis okluziuri daavadebebi war-
moadgens.
meti informaciis miRebis mizniT saWiroa kompleqsuri ubg-s Catareba, anu
eqokardiografiis sxvadasxva meTodikis gamoyeneba: B-reJimi, M-reJimi, do-
plerografia.
sabazo meTodikas warmoadgens B-reJimi. amgvari ultrabgeriTi skanireba,
romelic realuri drois reJimSi tardeba sxvadasxva misawvdomi adgili-
dan gansxvavebul sibrtyeebsa da WrilebSi, iZleva gulis yvela anatomiuri
struqturis gamosaxulebis miRebis saSualebas (kamerebis zomebi, kedlebis
sisqe da moZraobis xasiaTi, sarqvlebis kinetika). SesaZlebelia gulis Sidap-
aTologiuri warmonaqmnebis gamovlenac. gulmkerdis aortis gamosakvlevad
gamoiyeneba suprasternaluri midgoma aortis rkalis ganivi da grZivi, aseve
misgan gamosuli totebis gamosaxulebis miRebiT.
M-reJimi, rogorc damatebiTi meTodika, gamoiyeneba gulis biometriuli
maCveneblebis, pirvel rigSi, kardialuri struqturebis amplitudebis da moZ-
raobis siCqaris gasazomad.
sadReisod kardiologiur praqtikaSi nakadis speqtruli, qsovilis do-
plerografia gamoiyeneba.
sadReisod speqtruli dopleroeqokardiografia (deqokg) da feradi do-
pleris kartireba (fdk), gamoiyeneba sisxlis nakadebis gamosakvlevad gulis
RruSi maTi xasiaTis, mimarTulebisa da siCqaris gansazRvriT. sisxlis na-
kadis siCqaris speqtrografuli parametrebis mixedviT, SesaZlebelia hemodin-

57
amikis iseTi mniSvnelovani maCveneblebis gansazRvra, rogorebicaa wuTobrivi
da dartymiTi moculoba, gulis indeqsi, wnevis gradientebi.
fdk-s dros miRebuli gamosaxuleba warmoadgens organzomilebian eqokg-s
Tavisuflad arCeul kveTaSi masze dadebuli sisxlis nakadebiT, romelic
maTi mimarTulebidan gamomdinare, kodirebulia sxvadasxva feriT. fdk-s mTa-
vari upiratesobaa is, rom misi saSualebiT SesaZlebelia savrcobrivi ori-
entirebis da sisxlis nakadebis rogorc fiziologiuri, aseve paTologiuri
sazRvrebis zusti gansazRvra.
kardiologiaSi qsovilis doplerografia, ZiriTadad, gamoiyeneba miokardi-
umis fiziologiuri funqciis gamosakvlevad, eqogramebze aisaxeba gulis kunTis
calkeuli elementebis moZraobis siCqareebis sivrcobrivi ganawileba da fdk-s
gamoyenebis SemTxvevaSi moZravi qsovilebisagan eqosignalebis doneebi.
zogadad, deqokg-s meti gamoyeneba aqvs: sarqvlis regurgitaciebis, pa-
Tologiuri Suntebis gamovlenasa da SefasebaSi, stenozebis hemodinamikuri
mniSvnelobis dadgenaSi, filtvis arteriuli hipertenziis raodenobriv Se-
fasebaSi, gulis kamerebis funqciuri mdgomareobis gansazRvraSi.
eqokg-s SesaZleblobas arsebiTad afarToebs skanireba saylapavi milidan
da datvirTvis testis gamoyeneba (stres-eqokg).
saylapavi milidan skanireba gansakuTrebiT mniSvnelovania winagulTa
warmonaqmnis, sarqvlebis proTezebis paTologiis, infeqciuri endokarditis,
gulis Tandayolili mankis, gulmkerdis aortis daavadebebis dros. garda
amisa, aRniSnuli gamokvleva metad maRalefeqturia marcxena parkuWis funqci-
is SefasebaSi, miokardiumis infarqtis garTulebebis amocnobaSi, gulis Sida
Trombebis gamovlenaSi.
stres-eqokg es ub kvlevaa gulis damatebiTi datvirTvis pirobebSi. dat-
virTvis testis saxiT SesaZlebelia fizikuri datvirTvis (veloergometri,
tredmili), gulis saylapavis milidan eleqtrostimulaciis da farmakolo-
giuri saSualebebis gamoyeneba. stres-eqokg-is mTavari mizani datvirTvaze
marcxena parkuWis reaqciasa da darRvevebis gamovlenaSi mdgomareobs, rome-
lic mosvenebul mdgomareobaSi ar registrirdeba.
klinikur praqtikaSi ub kvleva gamoiyeneba aseve koronaruli arteriebis
mdgomareobis SefasebisTvis, gulsisxlZarRvTa kaTeterizaciis gziT spe-
cialuri mikrogadamcemebis gamoyenebiT. mxolod es meTodika iZleva infor-
macias sisxlZarRvis sanaTuris, misi kedlis mdgomareobis da masSi arsebu-
li paTologiuri cvlilebebis xasiaTis, gamoxatulebis da pirvel rigSi,
kalcifikaciis xangrZlivobis da siRrmis Sesaxeb, rasac gansakuTrebiT didi
mniSvneloba aqvs balonuri angioplastikis da stentirebis dagegmarebis dros.

58
magnitur-rezonansuli tomografia
gulisa da koronaruli arteriebis magnitur-rezonansuli kvleva xarisx-
iani gamosaxulebis misaRebad tardeba gulis kumSvis da sunTqvis fazebis sin-
qronizaciiT. aseTi sinqronizaciis ararsebobis SemTxvevaSi aisaxeba mxolod
gulis garemoxazulobebi. swrafi da zeswrafi impulsuri Tanmimdevrobis gam-
oyenebiT miiRweva maRali sivrcobrivi da droiTi informacia, romelic erTsa
da imave doneze mniSvnelovnad zrdis Tanmimdevruli gamosaxulebis miRebas
gulis ciklis sxvadasxva fazis Sesabamisad -kinoreJimSi Semdgomi warmoebiT,
risi saSualebiTac SesaZlebelia gulis kumSvadobis da sarqvlebis funqciis
Seswavla. mr-tomografebis Tanamedrove modelebis saSualebiT SesaZlebelia
mravalfaziani kinomrt-s warmoeba erTdroulad ramdenime anatomiur doneze.
zeswrafi Tamnimdevrobebis saSualebiT SesaZlebelia kontrastuli nivTier-
ebis gulis kamerebSi gavlaze, aseve kontrastuli nivTierebis miokardiumSi
pirveli bolusis ganawilebaze dakvirveba, drois realur reJimSi xorciel-
deba misi perfuziis Sefaseba.
rogorc wesi, gulis mrt-gamokvleva tomogramebis standartul proeqcieb-
Si SesrulebiT iwyeba.
natiur pirobebSi kt-sagan gansxvavebiT mrt iZleva gulis kedlebis da
mis RruSi arsebul sisxlis diferencirebul gamosaxulebas. es ganpirobebu-
lia am obieqtebisagan wamosuli magnitur-rezonansuli signalebis sxvadasxva
doniT. normaSi miokardiumi mr-tomogramebze iZleva izointensiur signals
(ruxi feri), perikardiumi - hipointensiur signals (Savi feri), cximovani
qsovili metad intensiur signals iZleva da aisaxeba TeTri feriT. miokar-
diumis mr signalis intensiuroba SeiZleba warmoadgendes misi mdgomareobis
Sefasebis safuZvels. sakmaod mkafio gamosaxulebas iZleva ZiriTadi anatomi-
uri struqturebis umravlesoba: miokardiumi, gulis sarqvlebi, papilaruli
kunTebi, msxvili trabekulebi, perikardiumi. koronaruli arteriebi natiuri
mrt-s dros fragmentulad isaxeba, Tumca kontrastuli gaZlierebis Sede-
gad SesaZlebelia koronarebis jerovani vizualizacia. gulis moqmedebis
sxvadasxva fazaSi Sesrulebuli mr-tomogramebis analizis saSualebiT Ses-
aZlebelia parkuWebis funqciebis Sefaseba iseTi mniSvnelovani maCveneblebis
gansazRvriT, rogorebicaa: saboloo-sistoluri da saboloo-diastoluri
moculobebi, gandevnis fraqcia, kedlebis sistoluri gasqeleba da moZraoba
segmentebis mixedviT. amasTan, miRebuli monacemebi Seesabameba eqokg-s, kt, an-
giokardiografiis Sedegebs.

59
sur.:2-3 mrt koronarografia, isaxeba
Seucvleli marcxena wina daswvrivi
arteria.

kardiologiaSi kontrastirebis meTodika, miokardiumis sicocxlisuna-


rianobis da perfuziis SefasebisTvis gamoiyeneba. sakontrasto nivTierebis
dagrovebisa da gandevnis dinamikis raodenobrivi daxasiaTeba mrude xazebis
agebis gziT ganisazRvreba. perfuziis defeqtebi vlindeba signalebis Sesus-
tebiT da kontrastuli nivTierebis miokardiumis dazianebul ubnebSi Sesvlis
SenelebiT. aRniSnuli monacemebi gamoiyeneba mwvave infarqtis, miokardiumis
nawiburovani dazianebebis, hipertrofuli kardiomiopaTiis da miokarditebis
diagnostikisTvis.
mrt-koronarografiis Catareba SesaZlebelia stenozebis, okluziis, kor-
onaruli arteriebis anomaliebis diagnostikisaTvis, maTi gamosaxulebis
xarisxi umjobesdeba samganzomilebiani rekonstruqciis Catarebis dros.
gulmkerdis aortis mr-gamokvleva tardeba gulis kumSvebTan sinqroni-
zaciis gareSe. aortis sruli gamosaxulebis misaRebad irCeven aortis rka-
lis paralelur sibrtyes.
zogadad, mrt unda ganixilebodes, rogorc gulis instrumentuli kvlevis
maRali informacilobis mqone meTodi. is prioritetuli rCeba gulisa da
aortis anevrizmebis, aortis koarqtaciis, parakardiuli warmonaqmnebis, hip-
ertrofuli kardiomiopaTiis diagnostikaSi. mrt-s saSualebiT SesaZlebelia
iseTi paTologiuri procesebis sakmaod maRali sizustiT gamovlena, rogore-
bicaa: miokardiumis nawiburovani dazianeba, gulisa da aortis Trombi, gulis
paTologiuri Sida Sunti, stenozi da aortuli sarqvlis ukmarisoba mwvave
periodSi, aseve eqsudatis da transudatis gamovlena perikardiumis RruSi.

radionukliduri meTodi

gulis morfologiur-funqciuri Tvisebebis yovelmxriv kvlevaSi mniS-


vnelovan rols asrulebs radionukliduri meTodi. konkretuli diagnosti-

60
kuri amocanebis gadasawyvetad sxvadasxva specialuri meTodika gamoiyeneba,
esenia:
- miokardiumis perfuzuli scintigrafia;
- miokardiumis infarqtis keris scintigrafia;
- radionukliduri wonasworobis ventrikulografia.
miokardiumis perfuzuli scintigrafia rfp-s gamoyenebazea dafuZnebuli,
romelic arCeviTad grovdeba gulis kunTis intaqtur qsovilSi koronaruli
sisxlis nakadis intensiurobis proporciulad. aRniSnulis gamo SesaZlebe-
lia gulis sisxlmomaragebis Seswavla mikrocirkulaciis doneze. normaSi
preparatis Tanabari intensiobiT grovdeba marcxena parkuWis miokardium-
Si. rfp-s dagroveba miokardiumis ubnebSi daqveiTebuli sisxlis nakadiT
Semcirebulia, xolo nekrozul nawiburovan midamoebSi saerTod ar arse-
bobs (negatiuri scintigrafia). miokardiumis perfuziis difuzuri darRveve-
bi xasiaTdeba rfp-s Tanabari da Semcirebuli CarTviT gamosaxulebis mTel
farTobze. mniSvnelovan diagnostikur informacias vRebulobT fizikuri an
farmakologiuri datvirTvis pirobebSi, romlis saSualebiT SesaZlebelia
perfuziis ara marto arsebobis, lokalizebis da defeqtebis gavrcelebis
gansazRvra, aramed miokardiumis sisxlmomaragebis funqciuri rezervebis Se-
faseba, gulis kunTis iSemiuri da infarqtuli dazianebis diferencireba.
teqnikurad miokardiumis scintigrafia, rogorc wesi, erTfotoniani emisi-
uri tomografiis variantSi warmoebs. garda amisa, pet-s didi SesaZleblobebi
aqvs gulis kunTis perfuziis SeswavlaSi da amasTan erTad iZleva mniSvnelo-
van informacias miokardiumis metabolizmis Sesaxeb.
miokardiumis infarqtis keris scintigrafia perfuzuli scintigrafiisa-
gan gansxvavebiT dafuZnebulia om rfp-s gamoyenebaze, romelic tropulia ara
intaqturi miokardiumis, aramed dazianebulis mimarT (pozitiuri scintigra-
fia). am mizniT meti klinikuri gamoyeneba 99mTc -pirofosfatma moipova. aRniSnu-
li radionuklidis namdvili lokaluri CarTva dazianebis keraSi infarqtis
pirveli klinikuri niSnebis gamovlenidan ara uadres 10 saaTisa xdeba da
sakmao doneze rCeba 5-6 saaTis ganmavlobaSi. am vadebSi 99mTc -pirofosfatiT
Catarebuli scintigrafiis mgrZnobeloba miokardiumis mwvave infarqtis di-
agnostikaSi 98%-s aRwevs. amgvarad, miokardiumis infarqtze eWvis SemTxvevaSi
misi ganviTarebis pirvel saaTebSi naCvenebia perfuzuli scintigrafia, xolo
12-24 saaTSi mizanSewonilia gamokvlevis Catareba im rfp-iT, romelic tropu-
lia aranekrozuli qsovilis mimarT.
radionukliduri wonasworobis ventrikulografia (rwv) tardeba eriTroc-
itebis moniSvnis meTodikis gamoyenebiT in vitro. Tavdapirvelad avadmyofisT-
vis intravenurad SehyavT kaliumis pirofosfati, romelic eriTrocitebze
aqtiurad absorbirdeba, 20-30 wuTis Semdeg aseve intravenurad SehyavT 99mTc
-perteqnetati, romelic maSinve pirofosfats uerTdeba. Sedegad, xdeba eri­
Trocitebis stabiluri moniSvnis uzrunvelyofa sisxlSi aranakleb 90%-iT 4
saaTis ganmavlobaSi.

61
rfp-is sisxlSi sruli gaxsnis Semdeg γ-kamera aregistrirebs ramdenime
aseul gamosaxulebas, romelTa safuZvelze kompiuteruli analizis gziT
yalibdeba gulis ciklis saSualo saxe. scintigrafuli suraTis garda, in-
teresis arCeul zonebze marcxena parkuWis proeqciaSi mrude xazebiT aigeba
aqtiuroba - dro, romelic gulis SekumSvis funqcias integralurad asaxavs
ramodenime ciklis ganmavlobaSi.
sisxlis radioaqtiurobis doneebis sxvaobis mixedviT, parkuWebis Rru-
Si da saboloo-diastolur da saboloo-sistolur fazebSi gamoangariSdeba
sisxlis gandevnis fraqcia. sxvadasxva fazaSi gulis gamosaxulebis vizual-
izacia da parkuWebis kedlebis moZraoba, miokardiumis kumSvadobis region-
aluri darRvevebis gamovlenis Sefasebis saSualebas iZleva.
rwv-s Catareba, ZiriTadad, naCvenebia gulis iSemiuri daavadebebis, miokar-
diumis infarqtis, gulis anevrizmebis, hipertonuli daavadebis, gulis kunTis
difuzuri dazianebebis dros. dozirebuli fizikuri datvirTvis gamoyenebis
saSualebiT SesaZlebelia miokardiumis rezervuli SesaZleblobebis Sefase-
ba gandevnis fraqciis mixedviT.
kardiologiaSi arsebuli sxvadasxva sxivuri meTodis diagnostikuri
mniSv­neloba moyvanilia cxrilSi 2.1.

niSnebi sxivuri diagnostikis meTodebi prioritetuli


eqokg kt mrt rentgenkontrastuli radionukliduri meTodi
meTodikebi meTodi
guli
morfologiuri +++ +++ +++ ++ + eqokg
cvlilebebi
funqciuri mdgo- +++ ++ ++ ++ ++ eqokg
mareoba
sarqvlebis fun- +++ + + + - eqokg
qcia
koronaruli - ++ + +++ - rentgenkontrastu-
arteriebi li koronografia
miokardiumis - + + - +++ radionukliduri
perfuzia da meTodi
metabolizmi
gulmkerdis
aorta
gulmkerdis aor- ++ +++ +++ ++ + mrt, kt
tis morfilogi-
uri cvlilebebi

cxrili 2.1. sxivuri diagnostikis meTodebis informaciuloba gulisa da gulmkerdis aortis


dazianebis gamovlenaSi.

amgvarad, gulis sxivuri gamokvlevisas pirvel da ZiriTad upirates meTo-


dad eqokg miiCneva. miokardiumis perfuziis da metabolizmis Sesafaseblad
saWiroa radionukliduri gamokvlevis Catareba, koronaruli arteriebis md-
gomareobis ”oqros” standarti tradiciul rentgenokontrastul gamokvlevas
rCeba. aortis daavadebis diagnostikis prioritetul meTodebs kt da mrt
warmoadgens.

62
gulisa da gulmkerdis aortis
daavadebebis sxivuri semiotika

gulis iSemiuri daavadeba


eqokg: marcxena parkuWis kedlis calkeuli ubnebis kumSvadobis darRveva
miokardiumis sistoluri gasqelebis xarisxis moZraobis amplitudis Semcire-
bis xarjze. marcxena parkuWis gandevnis fraqciis Semcireba.
miokardiumis perfuzuli scintigrafia: miokardiumis ubnebi rfp-s Sem-
cirebuli dagrovebiT.
kontrastuli rentgenuli da kt-koronografia: koronaruli arteriebis
sxvadasxva totis Seviwroeba an okluzia.

miokardiumis mwvave infarqti

miokardiumis perfuzuli scintigrafia: rfp-s dagrovebis sruli ararse-


boba miokardiumis nekrozul ubanSi.
miokardiumis infarqtis keris scintigrafia: rfp-s hiperfiqsaciis ubani
(pozitiuri scintigrafia).
eqokg: marcxena parkuWis kedlis akineziis ubani: marcxena parkuWis gan-
devnis fraqciis Semcireba.

sur.: 2-4 miokardiumis mwvave infarqti, isriT naCvenebia marcxena parkuWis diskine-
ziis ubani.

63
mitruli stenozi

rentgenografia: pirdapiri proeqcia - marcxena konturze meore da mesame


rkalebis gulis Crdilidan amodreka, damatebiTi rkali gulis Crdilis mar-
jvena konturze marjvena kardiovazuri kuTxis midamoSi. cvlilebebi filt-
vebSi, rogorc filtvis arteriuli hipertenziis gamovlena - filtvis karis
gafarToeba filtvis arteriis mTavari da wilis totebis xarjze da, piriqiT,
periferiaze filtvis suraTis ”gaRaribeba” filtvis mcire arteriebis spazmis
Sedegad (kalibris naxtomis simptomi).

sur.:2-5 rentgenograma, pirdapiri proeqcia, mitruli stenozi

marcxena gverdiTi proeqcia - saylapavi milis lokaluri gadaadgileba


gadidebuli marcxena winaguliT;
eqokg: B-reJimi - mitruli sarqvlis gumbaTisebri diastoluri Cadreka
marcxena parkuWis RruSi; mitruli xvrelis farTis Semcireba; mitruli sarqv-
lis gamkvriveba, kalcinozi.
M-reJimi mitruli sarqvlis wina karis adreuli diastoluri safarvelis
siCqaris Semcireba; mitruli sarqvlis karis diastoluri moZraoba erTi
mimarTulebiT.
deqokg: transmitruli sisxlis nakadis maqsimaluri siCqaris gazrda; wnev-
is diastoluri gradientis gazrda marcxena winagulsa da marcxena parkuWs
Soris.

64
a b

g d

sur.: 2-6 eqokg 4 kameris Wrili, isaxeba nawilobriv kalcificirebuli aortuli


sarqveli (a), feradi dopleri afiqsirebs sisxlis nakadis siCqaris gazrdas (b). mok-
le RerZis Wrili, isaxeba mitruli sarqvlis ukana rkalis nawilobrivi kalcifi-
cireba, naCvenebia isrebiT (g). gradientis gazomva marcxena winagulsa da parkuWs
Soris (mean gradient: 12 mm Hg) (d).

mitruli sarqvlis ukmarisoba

rentgenografia: pirdapiri proeqcia - marcxena parkuWis rkalis dagrZele-


ba da gadaadgileba; marcxena konturze marcxena winagulis yuris rkalis
amoberva; gulis Crdilis marjvena konturis marjvniv gadaadgileba masze
gadidebuli marcxena winagulis gadasvlis gamo; marjvena kardiovazaluri
kuTxis zemoT gadaadgileba.

65
marcxena gverdiTi proeqcia - gulis Crdilis xerxemlisken gafarToeba
da misi farTo Camowola diafragmaze; ukana kardiodiafragmuli kuTxis ga-
dideba.

a b

sur.:2-7 rentgenograma mitruli sarqvlis ukmarisoba. pirdapiri proeqcia (a)


gverdiTi proeqcia (b).

eqokg: B-reJimi - mitruli sarqvlis karebis arasruli sistoluri Sekvra;


gulis marcxena kamerebis Rrus dilatacia.
deqokg: sisxlis regurgitebuli nakadi mitruli sarqvlis gavliT marcxe­
na parkuWidan marcxena winagulSi.

sur.:2-8, deqokg: isaxeba sisxlis nakadis regurgitacia marcxena parkuWidan marcxena


winagulSi.

66
aortis sarqvlis stenozi

rentgenografia: pirdapiri proeqcia - marcxena parkuWis rkalis dagrZele-


ba da marcxniv gadaadgileba; aRmavali aortis rkalis gafarToeba marjvena
kardiovazuri kuTxis qvemoT gadaadgileba.
marcxena gverdiTi proeqcia - marcxena parkuWis rkalis xerxemlisken
gadaadgileba; aRmavali aortis gafarToeba, romelic am doneze retroster-
nuli sivrcis Seviwrovbas iwvevs.
eqokg: B-reJimi _ aortuli sarqvlis karebis sistoluri daSorebis Sem-
cireba; aortuli sarqvlis Sesqeleba, gamkvriveba, kalcinozi; aortis sarqv-
lis Semcireba.

sur.:2-9 eqokg vizualizde-


ba aortis sarqvlis Sem-
cireba.

deqokg: aortuli sisxlis nakadis maqsimaluri siCqaris gazrda; aortul


sarqvelze wnevis sistoluri gradientis gazrda.

sur.:2-10 deqokg. isaxeba wnev-


is sistoluri gradientis
zrda.

67
aortis sarqvlis ukmarisoba

rentgenografia: pirdapiri proeqcia - marcxena parkuWis rkalis dagrZele-


ba da marcxniv gadaadgileba; aRmavali aortis rkalis gafarToeba, marjvena
kardiovazuri kuTxis qvemoT gadaadgileba.
marcxena gverdiTi proeqcia –marcxena parkuWis rkalis xerxemlisken
gadaadgileba, aRmavali aortis gafarToeba, romelic am doneze iwvevs ret-
rosternuli sivrcis Seviwroebas.
rentgenokontrastuli aortografia: sisxlis regurgitebuli nakadis
vizualizeba aortidan marcxena parkuWSi.

sur.:2-11 rentgenograma pirdapiri proeqcia. aortuli sarqvlis ukmarisoba. isaxeba


marcxena parkuWis meoreuli gadideba, rogorc aortuli sarqvlis ukmarisobis Se-
degi.

eqokg: BB-reJimi - aortuli sarqvlis karis diastoluri daSorebis Sem-


cireba; marcxena parkuWis Rrus dilatacia.
M reJimi - mitruli sarqvlis wina karis diastoluri maRalsixSiriani
mcireamplitudovani rxeva.
deqokg: sisxlis regurgitebuli nakadi aortuli sarqvlis gavliT aor-
tidan marcxena parkuWSi.

68
sur.:2-12 deqokg. isaxeba sisxlis nakadis regurgitacia aortidan marcxena parkuWSi.

eqsudaciuri perikarditi

rentgenografia: gulis Crdilis zogadi gadideba, romelic sferosebr


formas iZens; gulis Crdilis konturebze rkalis gaqroba; sisxlZarRvTa ko-
nis damokleba; zeda Rru venis gafarToeba.

a b

sur.: 2-13 rentgenografia eqsudaciuri perikarditi (a), adgezuri konstruqciuli per-


ikarditi. perikardiumis furclebis kalcificireba naCvenebia isrebiT (b).

69
eqokg, kt, mrt: siTxis pirdapiri vizualizeba miokardiumis RruSi.

sur.:2-14 kt. eqsudaciuri perikar-


diti. siTxe miTiTebulia isriT.

adgeziuri konstriqtuli perikarditi

rentgenografia da rentgenoskopia: perikardiumis kalcinozi; gulis Crdi-


lis formis Secvla da zomebis Semcireba; zeda Rru venis gafarToveba;
gulis Crdilis konturebze pulsaciis ararseboba aortis konturebze pul-
saciis SenarCunebiT.
kt: gulis perangis Sesqeleba, gamkvriveba, kalcinozi.
eqokg: perikardiumis umoZraoba; parkuWTaSorisi Zgidis paradoqsuli moZ-
raoba adreul diastolaSi; qveda Rru venis kolabireba Rrma SesunTqvis Sem-
deg 50%-ze naklebad.

a b
sur.:2-15 konstruqciuli perikarditi, vlindeba perikardiumis furclebis kalcifi-
cireba (a). mrt horizontuli isrebiT naCvenebia gamonaJoni plevris RruSi verti-
kaluri isriT perikardiumis furclis gasqeleba (b).
gulmkerdis aortis anevrizmebi

rentgenografia pirdapir proeqciaSi: zeda Suamdebare Crdilis lokalu-


ri gafarToeba, naxevradmrgvali, naxevradovaluri formis, swori, mkafio
konturebiT, romelic aortas arc erT proeqciaSi ar gamoeyofa da damou-
kidebeli pulsacia aqvs.

70
mr aortografia, kontrastuli kt-aortografia: misi saSualebiT Sesa-
Zlebelia aramarto anevrizmis maRali sizustiT gamovlena, aramed misTvis
yovelmxrivi da detaluri daxasiaTebis micema (forma, diametri, manZili, daS-
oreba Tirkmlis arteriebis donidan, paraaortuli qsovilebis mdgomareoba,
Trombozuli masebi, kedlis aSreveba).
rentgenkontrastuli aortografia mxolod aortis sanaTuris Sefasebis
SesaZleblobiT Semoifargleba, amasTanave, rogorc gamokvlevis invaziuri
meTodi, sakmaod seriozuli garTulebebis risks moicavs (Tavis tvinis arter-
iebis embolia, anevrizmuli tomris gaxeTqva).

a b

g d

sur.: 2-16 kt aqsialuri Wrili, kontrastuli gaZlierebT, aortuli faza. muc-


lis aortis sanaTurSi sakontrasto nivTierebis fonze isaxeba dabali simkvrivis
tixari- aSrevebuli intima (a). igive pacienti mrt. koronuli Wrili T2 2D FIESTA (b).
aqsialuri Wrili, sunTqvis sinqronizaciiT T2 FRFSE RTr ASSET (g). aqsialuri Wrili
cximis daTrgunvis reJimSi sunTqvis sinqronizaciiT. T2 fatsat FRFSE RTr ASSET (d).

71
gulis da gulmkerdis aortis dazianebis sxivuri diagnostika

gulis travma

eqokg: parkuWebis SekumSvis regionuli daqveiTeba da gandevnis fraqciis


Semcireba, araerTgarovani eqostruqturis kontuziis zona, romelic sisxl-
CaqceviT da SeSupebiT aris gamowveuli.
miokardiumis perfuziuli scintigrafia: miokardiumSi isaxeba ubnebi, sad-
ac rfp grovdeba mcire raodenobiT.

sur.:2-17 kt aqsialuri Wrili, perikardiumSi vlindeba arahomogenuri siTxe. gulis


dorsulad isaxeba metalis simkvrivis ucxo sxeuli (kistis Tofis tyvia).

gulis gareTa kedlebis gaglejva.

eqokg, kt, mrt, perikardis RruSi isaxeba siTxe (sisxli).

gulmkerdis aortis gaglejva.

mrt aortografia, kt kontrastuli aortografia, aortis kedlebis uswor-


masworoba, aSreveba da fsevdoanevrizmebis Camoyalibeba, sakontrasto niv-
Tiereba isaxeba aortis konturs gareT – eqstravazacia.

72
sur.:2-18 kt aqsialuri Wrili, isaxeba gulmkerdis aortis travmuli dazianeba, aseve,
sakontrasto nivTierebis eqstravazacia sisxlZarRvis konturs gareT, paraaortuli
hematoma. siTxe orive plevris RruSi.

73
Tavi 3
saylapavis, kuWis, nawlavebis daavadebaTa da
dazianebaTa sxivuri diagnostika

saWmlis momnelebeli traqtis (smt) organoebis daavadebaTa da daziane-


bebis diagnostikaSi mniSvnelovani adgili ukavia sxivuri diagnostikis me-
Todebs. miuxedavad axali maRalinformaciuli meTodebis danergvisa, rogo-
rebicaa - kt, mrt, pet-i, romelTac mniSvnelovnad gaamdidres da srulyves
smt daavadebebis da dazianebebis diagnostika, rentgenologiurma meTodma
SeinarCuna Tavisi Rirseuli adgili.
rentgenodiagnostikis zogadi principebis gacnobis safuZvelze cnobilia,
rom organoebis vizualizacia, mezobeli organoebisagan diferencireba da
misi Seswavla-daTvaliereba SesaZlebelia maSin, Tu misi atomuri wona, simk-
vrive an sisqe gansxvavdeba irgvliv mdebare organoebisa da qsovilebisagan.
magaliTad, haeris Semcveli qsovili Tu organo, an Zvlovani ConCxis organo-
ebi am kriteriumiT mniSvnelovnad gansxvavdeba maT irgvliv arsebuli qsovi-
lebisagan, anu maT aqvT bunebrivi kontrastuloba. am mizeziT Cven saSualeba
gveZleva SevZloT aseTi organoebis _ struqturebis erTmaneTisagan diferen-
cireba da Seswavla.
smt-is organoebi, maT irgvliv arsebuli qsovilebi da anatomiuri war-
monaqmnebi, TiTqmis erTnairad akaveben rentgenis sxivebs, anu maT ar axasi-
aTebT bunebrivi kontrastuloba da maTi diferencireba rentgenologiuri
sxivebis daxmarebiT SeuZlebelia, amisaTvis saWiroa kontrastuloba SevqmnaT
xelovnurad. sakontrasto nivTierebebi (s.n) iyofa rentgenopozitiur (romle-
bic akaveben rentgenis sxivebs da iZlevian daCrdilvas) da rentgennegatiurad
(romlebic Tavisuflad atareben rentgenis sxivebs da isaxebian, rogorc ga-
naTebuli are). rentgenopozitiuri sakontrasto nivTierebebia: bariumis sul-
fati, wyalSi xsnadi iodirebuli nivTierebebi: verografini, urografini,
omnipaki da sxv. rentgenonegatiuri kontrastebia haeri da nebismieri inertu-
li airi. Rru organoebSi bariumis sulfatis Semdeg airis Seyvana cnobilia,
rogorc gamokvleva ormagi kontrastirebis meTodiT.
saWmlis momnelebeli traqtis tradiciuli rentgenologiuri gamokvlevis
zogadi principebia:
1. mimoxilviTi rentgenografiis da damiznebiTi rentgenografiis kombini-
rebuli (SeuRlebuli) gamoyeneba;
2. polipoziciuri da poliproeqciuli kvleva;
3. smt-is calkeuli monakveTebis gamokvleva sn-iT sruli da nawilobrivi
avsebis pirobebSi;
4. kvleva ormagi kontrastirebiT (bariumis sulfatis da airis erToblivi
gamoyeneba).
74
kontrastirebis pirobebSi Seiswavleba organos mdebareoba, forma, zomebi,
wanacvleba, lorwovani garsis reliefi da organos funqciuri mdgomareoba.
tradiciuli rentgenologiuri gamokvleviT SesaZlebelia SeviswavloT
saWmlis momnelebeli milis organoebis SigniTa zedapiri -lorwovani gar-
sis mdgomareoba. organos kedlebis mdgomareobis Sefaseba, meTodis Sesa-
Zleblobebidan gamomdinare, ver xerxdeba (ar moCans organos kedlebi).
Tanamedrove klinikebSi dainerga sxivuri diagnostikis iseTi meTodebi, ro-
gorebicaa ubg, kt, mrt. rac saSualebas iZleva gafarTovdes diagnostikuri
kvlevis informaciuloba. ultrabgeriTi RrusSida diagnostikis transdius-
erebis gamoyeneba saSualebas iZleva adreul etapze gamovlindes organos
kedelSi ganviTarebuli simsivne. kt da mrt saSualebas iZleva dadgindes ara
marto paTologiuri procesebis lokalizacia, aramed misi gavrceleba ro-
gorc mis sanaTurSi, aseve mezobel organoebTan mimarTebiT.
kuW-nawlavis traqtis organoebi es aris urTierTdakavSirebuli organoe-
bis erToblioba, romelic ganapirobebs sakvebi masis gadaadgilebas sistemis
momdevno anatomiur monakveTSi da mis Sesabamis gadamuSavebas. isini gaer-
Tianebuli arian erTian anatomiur da funqciur kompleqsSi, romlis sigrZe
8-12m-ia. sistemaSi gaerTianebuli organoebi erTmaneTisagan gansxvavdebian ro-
gorc struqturuli SenebiT, ise funqciuri TaviseburebebiT, amdenad, misi
calkeuli monakveTis Sesaswavlad gamoiyeneba kvlevis Sesabamisi meTodebi.

xaxis, saylapavis, kuWisa


da nawlavebis rentgenanatomia

piris Rrudan kontrastuli masa gadadis xaxaSi, romelic warmoadgens


Zabrisebr mils, igi mdebareobs piris Rrusa da saylapavis kisris monakveTs
Soris CV–CVI malebis doneze. pirdapir proeqciaSi rentgenologiuri kvlevi-
sas xaxis gverdiTi kedlebi swori da mkveTria. xaxis kontrastisgan daclis
Semdeg SeiZleba davinaxoT msxlisebri sinusebi.
SemdgomSi CVI–CVII- dan, Th1– mde isaxeba saylapavis kisris monakveTi. sayla-
pavis gulmkerdis monakveTi mdebareobs ThII–ThX doneze. saylapavis abdominu-
ri monakveTi iwyeba saylapavis xvrelis qvemoT, ThXI doneze, saylapavis diame-
tri mWidrod avsebisas ≈ 2 sm-ia, mkveTri da swori konturebiT. bariumis masis
gavlis Semdeg saylapavis diametri mcirdeba, rac miuTiTebs misi kedlebis
elastikurobaze. am dros isaxeba lorwovani garsis sigrZivi naoWebi. Semdeg,
rodesac saylapavi farTovdeba, iwyeba pnevmoreliefis faza, misi kedlebi
kargad kontrastirdeba. saylapavSi aris sami fiziologiuri Seviwroeba: xa-
xidan kisris monakveTSi gadasvlisas, aortis rkalis doneze da diafragmis

75
saylapavis xvrelSi, kuWis SesarTavSi. saylapavis abdominur monakveTsa da
kuWis TaRs Soris aris kardialuri CanaWdevi (hisis kuTxe), normaSi hisis
kuTxe 90˚-ze naklebia.
kuWi mdebareobs muclis zemo naxevarSi, xerxemlis svetis marcxniv (TaRi
da sxeuli). antraluri monakveTi da pilorusi mdebareobs horizontalurad
marcxnidan marjvniv. kuWis forma da mdebareoba damokidebulia adamianis
konstituciur tipze. normosTenikebSi kuWi kauWis formisaa, masSi arCeven
sxeuls, romelic ebjineba diafragmis marcxena naxevars da kuWis airovan
buSts. vertikalur mdgomareobaSi, sxeuli mdebareobs vertikalurad da iyo-
fa zemo, Sua da qvemo mesamedebad, kuWis antraluri nawili da pilorusi
mdebareobs horizontalurad, mcire simrude ki medialurad, aqvs sada swori
zedapiri. didi simrude dakbilulia, talRiseburi naoWebiT, romlebic miemar-
Teba iribad, kuWis ukana kedlidan wina kedlisaken. kuWis sxeulis antralur
nawilSi gadasvlis adgilas, mcire simrudeze, mdebareobs kuWis kuTxe, did
simrudeze _ kuWis sinusi. kontrastis mcire raodenobiT miRebisas kargad
isaxeba lorwovanis reliefi. sruli da mWidro avsebisas Seiswavleba kuWis
konturebi, kedlebis elastikuroba da peristaltika. evakuatoruli funqcia
- normalurad mofunqcie kuWi SigTavsisagan icleba 2,0–2,5 sT-Si.
Tormetgoja nawlavSi arCeven bolqvs, zemo horizontalur tots (rome-
lic mdebareobs muclis RruSi), daswvriv da qvemo horizontul nawils (ro-
melic retroperitonul sivrceSi mdebareobs). Tormetgoja nawlavis bolqvi
samkuTxa formis organoa, romelic fuZiT mimarTulia pilorusisken da aqvs
momrgvalo konturebi. masSi arCeven medialur da lateralur konturebs, wina
da ukana kedlebs.
Tormetgoja nawlavis daRmavali nawilis medialuri kedeli mWidrod ekv-
ris pankreasis Tavs, mis Sua nawilSi mdebareobs Tormetgoja nawlavis didi
dvrili,saidanac Tormetgoja nawlavSi Caedineba naRveli da pankreasis wveni.
duodenografiis Casatareblad rig SemTxvevebSi gamoiyeneba tonusis da-
maqveiTebeli farmakologiuri preparatebi (atropini, metacini). am pirobebSi
Tormetgoja nawlavi ufro kargad ivseba sakontrasto nivTierebiT. amave
mizniT kontrastuli masa nawlavSi SegviZlia SeviyvanoT zondis daxmarebiT
da tonusis damaqveiTebeli preparatebiT. es meTodi cnobilia, rogorc rela-
qsaciuri duodenografia.
kuWis sinusTan Tormetgoja nawlavi gamodis retroperitonuli sivrcidan
da gadadis mliv nawlavSi, romelic Semdeg grZeldeba TeZos nawlavSi. saz-
Rvari mliv da TeZos nawlavs Soris mkveTrad gansazRvruli ar aris. mlivi
nawlavis umetesi nawili mdebareobs marcxena ferdqveSa midamoSi, TeZos na-
wlavi ki, marjvena ferdqveSa midamoSi.
mlivi da TeZos nawlavebis rentgenologiuri gamokvleva sruldeba bari-
umis masis orulad miRebis, an wvrili zondis daxmarebiT Seyvanis Semdeg da

76
mas ewodeba, Sesabamisad, peroruli da zondismieri enterografia. zondis
daxmarebiT wvrili nawlavi ufro srulad da mWidrod kontrastirdeba. am
dros airis damatebis SemTxvevaSi tardeba ormagi kontrastireba da rent-
genogramebs iReben 15–30 wuTis intervaliT, Semdeg 2,5–4sT-is ganmavlobaSi,
sanam ar miaRweven ileocekaluri midamos kontrastirebas. am dros isaxeba
lorwovani garsis cirkularuli naoWebi da wvrili nawlavebisaTvis damaxa-
siaTebeli kerkringis naoWebi. sakontrasto nivTierebisgan wvrili nawla-
vebis sruli dacla xdeba 8–9 sT-Si.
msxvili nawlavis kontrastireba bariumis masis orulad miRebis pirobeb-
Si iwyeba 3_4 sT-is Semdeg da srulad ivseba 24 sT-is ganmavlobaSi. aRniSnu-
li meTodiT msxvili nawlavis gamokvlevisas, SegviZlia SevafasoT misi mde-
bareoba, zomebi, mdebareobis wanacvleba da funqciuri mdgomareoba. msxvil
nawlavSi arCeven: brma nawlavs, aswvriv, ganiv, daswvriv, sigmoidur kolinjs
da swor nawlavs.
garegnulad msxvili nawlavi gansxvavdeba wvrili nawlavisgan ufro meti
diametriT, gansakuTrebiT marjvena naxevarSi da wvrili nawlavisgan gansx-
vavebiT gaaCnia haustrebi. msxvil nawlavSi aRiniSneba ori nakeci – marjvniv,
RviZlis da marcxniv, elenTis. nakecebi mdebareobs Sesabamis ferdqveSa areeb-
Si.
msxvili nawlavis ufro detaluri SeswavlisaTvis saWiroa bariumis Seyva-
na msxvili nawlavis sanaTurSi retrogradulad, oynis daxmarebiT (am kvlevas
irigoskopia ewodeba). procedura moiTxovs avadmyofis specialur momzadebas.
Tanamedrove irigoskopiis maRalinformaciuli meTodika mdgomareobs msxvi-
li nawlavis erTmomentian ormag kontrastirebaSi bariumis fafiT da airiT.

saylapavi milis daavadebaTa diagnostika

saylapavi milis Seswavlisas ar SeiZleba ar aRvniSnoT saylapavi milis


ganviTarebis mankebis arseboba. maT Soris xSiria: 1) saylapavi milis sruli
aplazia, 2) saylapavi milis Tandayolili atrezia, 3) Tandayolili steno-
zi, 4) saylapavi milis cista, 5) saylapavi milis gaoreba, 6) Tandayolili
mokle saylapavi mili. CamoTvlili mankebi kargad vizualizdeba rentgeno-
logiurad, maTi arsebobisas xSiria sxva organoebis ganviTarebis mankebic.

saylapavi milis divertikuli

saylapavi milis divertikuli momrgvalo formis lokaluri gamodreki-


lobaa, romelic saylapavi milis sanaTurs yeliT ukavSirdeba. aRsaniSnavia,

77
rom saylapavi milidan lorwovani garsis naoWebi gadadis divertikulSi. di-
vertikuli arsebobs Tandayolili da SeZenili, xolo warmoSobis meqanizmis
mixedviT, asxvaveben pulsur, traqciul da pulsur-traqciul divertikuls.
R°, kt –pulsuri divertikulis yvelaze xSiri lokalizaciaa xaxa-sayla-
pavis nawili (cenkeris divertikuli).divertikuls aqvs momrgvalo forma da
mkafio konturebi, igi farTo yeliT aris dakavSirebuli saylapav milTan.

sur 3-1. rentgenograma, gverdiTi proeqcia. sayla­


pavis zeda mesamedSi vlindeba divertikuli, e.w.
cenkeris divertikuli.

traqciuli divertikuli saylapavi milis Sua mesamedSi lokalizdeba,


igi mcire zomisaa, `niskartisebri” forma aqvs da yeli ar aReniSneba.

sur. 3-2 damiznebiTi rentgenograma isaxeba traq-


ciuli divertikuli.

traqciuli divertikuli sakvebi masebis mxridan xSiri zemoqmedebis Se-


degad SeiZleba gadaiqces pulsur-traqciul divertikulad.

78
saylapavi milis aqalazia, kardiospazmi

R°, kt,-saylapavi milis muclis nawili simetriulad Zabrisebrad Sevi-


wroebulia da Seviwroebul ubans sakontrasto nivTiereba drodadro did
ulufebad gadis. Seviwroebis zemoT saylapavi gaganierebulia, isaxeba kont-
rastis horizontaluri done.

sur 3-3 rentgenograma, pirdapir proeqciaSi vlindeba


kardiis mniSvnelovani Seviwroeba – kardiospazmi.

saylapavi milis kibo

R°, kt – saylapavi milis lorwovani garsis reliefi deformulia, konture-


bi uswormasworo. Sorswasul SemTxvevaSi isaxeba arasworkonturebiani avsebis
defeqti. kompiuterul tomografiaze vlindeba saylapavis aqsialuri zomebis
lokaluri mateba kedlebis araTanabari gasqeleba. zog SemTxvevaSi paTolo-
giuri procesi vrceldeba mimdebare struqturebze – aorta, kenti vena, traqea.

a b g
sur 3-4. rentgenograma, wina-ukana proeqcia. Suasayris paTologiuri cvlilebebi ar
isaxeba (a). rentgenograma, wina-ukana proeqcia bariumis fafis gamoyenebiT (b). damiznebi-
Ti rentgenoskopia, wina-ukana proeqcia bariumis fafis gamoyenebiT.vlindeba araswori
formis avsebis defeqti saylapavis Sua mesamedis doneze (g). diagnozi -saylapavis cr.

79
sur 3-5 kt kontrastuli gaZlierebiT, aqsialuri Wrili, vlindeba saylapavis ke-
dlebis cirkularuli gasqeleba 1,3sm-mde, per/os miRebuli sakontrasto nivTiereba
isaxeba viwro zolis saxiT.

sur 3-6 kt. i/v da per/os kontrastuli gaZlierebiT, sagituri Wrili, vlindeba say-
lapavis kedlebis cirkularuli gasqeleba. per/os miRebuli sakontrasto nivTiereba
isaxeba viwro zolis saxiT. Seviwroebis kraniulad saylapavis sanaTuri gaganiere-
bulia.

saylapavi milis qimiuri damwvroba

R°, lorwovani garsis reliefi waSlilia, sanaTuri Seviwroebuli, Sevi-


wroebuli ubnis zemoT sanaTuri gafarToebulia, xSirad, saylapavis mTel
sigrZeze isaxeba ramdenime Seviwroebuli ubani.

80
sur.: 3-7 rentgenograma. saylapavis qimiuri damwvrobis
rentgenologiuri suraTi

ucxo sxeuli saylapav milSi

R°, kt –saylapavi milis sanaTurSi vlindeba sxvadasxva simkvrivis da


formis damatebiTi Crdili, misi zomebidan gamomdinare, SesaZlebelia, gamo­
vlindes saylapavis konturis deformacia, gamavlobis darRveva, rubtura.

a b
sur.: 3-8 rentgenograma saylapavis proeqciaze vlindeba araswori formis arahomo-
genuri rentgenologiuri Crdili- ucxo sxeuli (a). kt aqsialuri Wrili, rbilqso-
vilovani fanjara, saylapavis sanaTurSi vlindeba maRali- Zvlis simkvrivis ucxo
sxeuli(b).

rubturis SemTxvevaSi paraezofagurad isaxeba emfizema, zog SemTxvevaSi


per/os micemuli sakontrasto nivTiereba vrceldeba saylapavis konturs ga-
reT.
81
sur.: 3-9 kt aqsialuri Wrili, rbilqsovilovani fanjara, saylapavis Sua mesamedis
doneze gamoxatulia mTlianobis darRveva, paraezofagurad isaxeba emfizema. vlin-
deba sakontrasto nivTierebis eqstravazacia saylapavis marjvena kedlis mimdebared
da gavrcelebiT marjvena plevraSi, naCvenebia isrebiT. amave mxares, plevris RruSi,
isaxeba abscesi.

kuWis daavadebaTa diagnostika


gastritis

kuWis lorwovani garsis anTeba, SeiZleba Segvxvdes rogorc damoukidebe-


li, aseve Tanmxlebi daavadeba.
R°, kuWis lorwovanis mdgomareobis Sesaxeb SeiZleba vimsjeloT dozire-
buli kompresiis pirobebSi damiznebiTi suraTebis mixedviT.kuWis lorwo-
vanze isaxeba momrgvalo formis, amoburculi Semsxvilebuli naoWebi.Rrma
dazianebis SemTxvevaSi lorwovani garsis reliefi marcvlovani agebulebisaa
.

sur.:3-10kuWis damiznebiTi rentgenograma bariumis


fafis gamoyenebiT. gastriti

82
wylulovani daavadeba

wylulovani daavadebisTvis damaxasiaTebel rentgenologiur niSnebs yo-


fen or jgufad: pirdapiri, anu morfologiuri da arapirdapiri, anu funqci-
uri xasiaTis niSnebi.
R°- wylulis arsebobis pirdapir niSans warmoadgens `niSa~-anu wylulova-
ni CaRrmaveba. igi momrgvalo an ovaluri formisaa da masSi xdeba sakontras-
to nivTierebis dagroveba.
wylulovani daavadebis pirdapiri niSania aseve lorwovani garsis naoWe-
bis Tavmoyra (konvergencia) wylulovan defeqtTan.

sur.: 3-11kuWis damiznebiTi rentgenograma, bar-


iumis fafis gamoyenebiT. isaxeba wylulis ar-
sebobis damadasturebeli rentgenologiuri
niSani - niSa.

wylulovani daavadebis arsebobis damadasturebeli arapirdapiri niSne-


bia: uzmoze kuWSi sekretis arseboba, regionuli spazmi da wylulis areSi
kontrastis Cqari gadaadgileba. arapirdapiri niSnebi ufro kargad isaxeba
rentgenoskopiis dros.

kuWis kibo

radiologiuri niSnebis mixedviT kuWis kibos 4 ZiriTad formas ganasxvave-


ben: polipurs, dawylulebuls, mainfiltrirebel-wylulovans da difuzurs.
R°, kt – polipuri (sokosebri) kibo rentgenologiurad momrgvalo form-
is, mkafiod gamoxatul uswormasworo kideebian avsebis defeqts iZleva.kt
suraTi araspecifikuria, SesaZloa, gamovlindes kuWis kedlis lokaluri
gasqeleba.

83
sur.: 3-12 kt, aqsialuri Wrili, i/v kontrastuli
gaZlierebiT. isaxeba kuWis kedlebis araTana-
bari gasqeleba. naCvenebia isrebiT.

dawylulebuli (finjnisebri) kibo – brtyeli formis kvanZia da dawylu-


lebis gamo zedapiri centrSi CaRrmavebulia, sadac ileqeba sakontrasto
nivTiereba.

sur.:3-13 damiznebiTi rentgenograma, kuWis


finjnisebri kibo dawylulebiT

sur.: 3-14 malignizirebuli wyluli kuWis


did simrudeze. romelic penetrirebulia
yvela kunTovan SreSi.

84
mainfiltrirebel-wylulovani kibo- simsivnuri zrdis mogvianebiTi for-
maa, lorwovani garsis naoWebi gasqelebuli da uswormasworoa, naoWebs So-
ris sazRvari qreba da sakontrasto nivTiereba kuWis zedapirze uswormas-
worod lagdeba.

sur.: 3-15 kuWis fibroblasturi kibo (skirozu-


li) naCvenebia isrebiT.

difuzuri kibo- kuWis kedelSi difuzurad vrceldeba da iwvevs mis mk-


veTr gasqelebas. am dros kuWis kedeli SeWmuxnilia, sanaTuri deformuli
– daviwroebuli.
kuWis kibos kompiuterul-tomografiuli diagnostikisas mniSvnelovania
procesis eqstraorganulad gavrcelebis Sefaseba: invazia pankreasSi, RviZ-
lSi, mimdebare magistralur sisxlZarRvebSi. regionuli limfadenopaTiis
gamovlena da meoreuli dazianebis kerebis arsebobis dadgena.

kuWis keTilTvisebiani simsivneebi

kuWis keTilTvisebian simsivneebs miekuTvneba: polipi, fibroma, hemangioma,


lipoma, leiomioma, nevrinoma, limfoma.
R°, kt– am dros lorwovani garsis naoWebis fonze moCans momrgvalo for-
mis, gluvi, swori moxazulobis defeqti.

85
sur.: 3-16 damiznebiTi rentgenograma, kuWis ade-
nomatozuri polipi fexze, miTiTebulia isriT.

wvrili nawlavebis rentgenodiagnostika

wvrili nawlavebisgan rentgenologiuri kvlevis yvelaze xSiri obieqtia


Tormetgoja nawlavi.

Tormetgoja nawlavis divertikuli

R°, kt– divertikuli isaxeba mrgvali an ovaluri formis damatebiTi Crdi-


lis saxiT, romelic nawlavis sanaTurs yelis saSualebiT ukavSirdeba.

a b
sur.: 3-17 damiznebiTi rentgenograma bariumis fafis gamoyenebiT (a). kt aqsialuri
Wrili i/v kontrastuli gaZlierebiT (b). vlindeba Tormetgoja nawlavis diverti-
kuli siTxis horizontaluri doniT.

86
Tormetgoja nawlavis wylulovani daavadeba
wylulovani daavadeba Tormetgoja nawlavis uxSiresi daavadebaa.
R°, wylulis arsebobis pirdapiri niSani -`niSa~ SeiZleba iyos sxvadasxva
formis da raodenobis, SeiZleba Tormetgoja nawlavis wina - ukana kedlebze
mopirdapired arsebuli mcire zomis wylulebic gamovlindes, e.w. `mkocnavi
wyluli~.

sur.: 3-18 damiznebiTi rentgenograma, tubusis zewoliT.


isaxeba Tormetgoja nawlavis wyluli.

wvrili nawlavis simsivne

wvrili nawlavis simsivne sakmaod iSviaTia da Seadgens gastrointestinu-


ri simsivneebis 3-6%-s. klinikuri gamovlineba araspecifikuria.
R°, kt. simsivnis arseboba gamoixateba nawlavis sakontrasto nivTierebiT
Sevsebis Sedegad momrgvalo formis avsebis defeqtis saxiT.

a b
sur.: 3-19 kt. per/os kontrastuli gaZlierebiT. aqsialuri Wrili (a), koronuli re-
konstruqcia (b). 12-goja nawlavis sanaTurSi isaxeba qsovilovani simkvrivis mocu-
lobiTi warmonaqmni avsebis defeqtis saxiT naCvenebia isrebiT.

87
msgavsi radiologiuri gamovlineba axasiaTebs wvrili nawlavis poli-
pozs. e.w. piuts jagersis sindromi xasiaTdeba wvrili nawlavis gamartomuli
polipoziT.
R°, kt. polipis arseboba vlindeba nawlavis sakontrasto nivTierebiT
Sevsebis Sedegad momrgvalo formis, swori, sada konturebis mqone avsebis
defeqtis saxiT.

a b

sur.: 3-20 kt. i/v da per/os kontrastuli gaZlierebiT. aqsialuri Wrili, 12-goja naw-
lavis sanaTurSi isaxeba ovaluri formis swori sada, konturebis mqone qsovilovani
simkvrivis moculobiTi warmonaqmni avsebis defeqtis saxiT (a). analogiuri warmon-
aqmni isaxeba wvrili nawlavis sanaTurSi (b).

zog SemTxvevaSi polipi an simsivnuri warmonaqmni iwvevs wvrili an msx-


vili nawlavis invaginacias, romelic kt aqsialur Wrilebze isaxeba nawla-
vis gaorebuli konturis saxiT.

sur 3-21 kt aqsialuri Wrili i/v da per/os


kontrastuli gaZlierebiT. muclis marcxena
naxevarSi isaxeba nawlavis gaorebuli kon-
turi- invaginacia.

88
enteriti

wvrili nawlavis anTebiTi xasiaTis daavadebaa.


R°, kt – lorwovani garsis naoWebis araTanabari gauxeSeba-Semsxvileba.
nawlavis sanaTuri Seviwroebulia, didi raodenobiT lorwos arsebobis gamo
nawlavis reliefi waSlilia. misi konturebi mkafiod ar aris gamoxatuli.

a b
sur.: 3-22. rentgenografia (a); kt. aqsialuri Wrili (b); enteriti.

wvril nawlavSi kontrastis gadanacvlebis Seferxeba

wvril nawlavSi sakontrasto nivTierebis (sakvebis) gadanacvlebis Se-


ferxebis mizezi SeiZleba iyos meqanikuri dabrkoleba sxvadasxva doneze,
maT Soris ileocekalur doneze: simsivne, tuberkulozi, Semogrexa, Sexorce-
ba - mucelze Catarebuli operaciebis gamo, fitobezuari, SedarebiT iSviaT
SemTxvevaSi naRvlovani kenWi da kronis daavadeba (pativsacemad amerikeli
gastroenterologis, buril bernard kronis saxelisa, romelmac es SemTxveva
pirvelad aRwera).

a b
sur.: 3-23 rentgenograma wina-ukana proeqcia (a), kt. aqsialuri Wrili (b), vlindeba wvrili
nawlavis lorwovanis gasqeleba- kronis daavadeba.rentgenogramaze naCvenebia isrebiT.

89
a b

sur.: 3-24. kt aqsialuri Wrili, rbilqsovilovani fanjara (a). wvrili nawlavis sanaTurSi
isaxeba momrgvalo formis, Sereuli Senebis naRvlovani qva. romelic iwvevs wvrilnawlavo-
van gauvalobas. imave pacientis naRvlovani kenWi, postoperaciuli makropreparati (b).

msxvili nawlavis rentgendiagnostika


arCeven msxvili nawlavis Semdeg nawilebs: brma nawlavi, aswvrivi, ganivi,
daswvrivi, sigmuri kolinji da swori nawlavi.

90
b

nax.: 3-1 msxvili nawlavis anatomiuri agebuleba (a). msxvil nawlavSi sakontrasto
nivTierebis gadaadgilebis savaraudo dro B(b).

araspecifikuri wylulovani koliti

R°, kt – msxvili nawlavis daavadebuli nawili uswormasworod Seviwro-


ebuli da damoklebulia, haustrebi gadasworebulia, nawlavis kedeli rigi-
duli, dakbiluli da naklebad mkveTria. kt- isaxeba lorwovanis difuzuri
– gavrcobiTi SeSupeba gaorebuli konturis saxiT, nawlavis mimdebare cxi-
movani qsovili infiltrirebulia.

a b
sur.: 3-25. rentgenograma araspecifikuri wylulovani koliti, wvrili granulaciebi
(a). kt koronuli rekonstruqcia, peroruli da intravenuri kontrastuli gaZliere-
biT. vlindeba daswvrivi kolinjis lorwovanis difuzuri gavrcobiTi SeSupeba (b).

91
divertikuli

msxvili nawlavis divertikulis yvelaze xSiri lokalizaciaa sigmuri


kolinji, magram SeiZleba msxvili nawlavis sxva nawilebSic arsebobdes. R°,
– divertikuli sakontrasto masiT avsebuli nawlavis konturze patar-patara
momrgvalo Crdilebis saxiT gamovlindeba.kontrastis masis nawili rCeba na-
wlavis daclis Semdeg patara laqebis saxiT.
kt-divertikuli ukontrasto kvleviT, msxvili nawlavis kedelze isaxeba
airiT Sevsebuli mcire zomis momrgvalo Crdilebis saxiT, rig SemTxvevaSi,
gakiruli kedlebiT. kontrastirebis Sedegad divertikulebi ivseba sakont-
rasto nivTierebiT. divertikulis perforaciis SemTxvevaSi SesaZloa gamo-
vlindes sakontrasto nivTierebis eqstravazacia.

a b

sur.: 3-26 rentgenograma. irigografia, isaxeba daswvrivi kolinjis divertikulozi


(a). kt aqsialuri Wrili, vlindeba sigmuri nawlavis divertikulozi, maT Soris ram-
denime kalcificirebuli, naCvenebia isrebiT (b).

msxvili nawlavis keTilTvisebiani simsivneebi

msxvili nawlavis keTilTvisebiani simsivneebisgan yvelaze xSiria erTeu-


li da mravlobiTi adenomatozuri polipi
R°, kt- erTeuli polipi rentgenologiurad isaxeba momrgvalo formis
mkafio da sworkonturebiani avsebis defeqtis saxiT.
mravlobiTi polipi patar-patara momrgvalo formis naTeli areebia, rom-
lebic `fiWas~ mogvagonebs.

92
sur.: 3-27 damiznebiTi rentgenograma, ormagi kontrastirebis
meTodika. msxvili nawlavis - cekumis polipi

msxvili nawlavis avTvisebiani simsivneebi

msxvili nawlavis avTvisebiani simsivneebi zrdis xasiaTis mixedviT iyofa


egzofitur da endofitur simsivneebad. aRsaniSnavia isic, rom msxvili nawla-
vis marcxena naxevarSi arsebul kibos, ZiriTadad, endofituri zrda axasi-
aTebs, marjvena naxevarSi ki - egzofituri.
R°- msxvili nawlavis marcxena naxevris kibos dros rentgenologiurad am
ubanSi nawlavis reliefi Secvlilia, aRiniSneba uswomasworo kideebis mqone
centraluri an konturuli avsebis defeqti.
kt- vlindeba nawlavis kedlis lokaluri araTanabari gasqeleba, sanaTu-
ri Seviwroebulia, xSir SemTxvevaSi sakontrasto nivTiereba isaxeba viwro
zolis saxiT, mimdebare cximovani qsovili infiltrirebulia, romlis fon-
zec vlindeba gadidebuli limfuri kvanZebi.

a b
sur .: 3-28. damiznebiTi rentgenoskopia-grafia, ormagi kontrastirebiT, daswvrivi ko-
linjis kibo naCvenebia isriT (a). kt aqsialuri Wrili, per/os da i/v kontrastuli
gaZlierebiT. vlindeba daswvrivi kolinjis simsivnuri moculobiTi warmonaqmni (b).
naCvenebia isriT.

93
msxvili nawlavis marjvena naxevris kibos dros aRiniSneba uswormasworo
konturebiani avsebis defeqti, simsivnis centrSi xSirad isaxeba dawylule-
buli ubani – uswormasworo formis araswor- aramkveTrkonturebiani `niSa~.

a b

sur.: 3-29 msxvili nawlavis marjvena naxevris kibo rentgeni (a). kt (b).

sur.:3-30 mrt sagituri Wrili T2 S.g. swo-


ri nawlavis kibo. aRniSnulia isriT.

nawlavTa gauvaloba

nawlavTa gauvaloba wvrili da msxvili nawlavis bevri daavadebis mZime


garTulebaa, igi gadaudebel samedicino daxmarebas saWiroebs.
gauvaloba, ganviTarebis meqanizmis mixedviT, meqanikuri da dinamikuria.
meqanikuri – viTardeba nawlavis sanaTuris organuli Seviwroebis Sedegad,
xolo dinamikuri viTardeba refleqsurad.
R°, kt – nawlavTa gauvalobis rentgenologiuri niSania `kloiberis fi-
alebi~. es aris siTxisa da airis horizontaluri donis Semcveli Tavise-

94
buriF`fialis~ formis ubnebi nawlavis proeqciaze. es fialebi gansxvavdeba
wvril - da msxvilnawlavovani gauvalobis dros. wvrili nawlavis gauvalo-
bisas `kloiberis fialebi~ muclis Rrus centralur nawilSia ganlagebuli
da fialaSi siTxis horizontaluri donis sigane aRemateba airovani buStis
simaRles.

a b
sur.: 3-31. rentgenograma (a). kt. aqsialuri Wrili (b). kloiberis fialebi (naCvenebia
isrebiT) wvrilnawlavovani gauvalobis dros.

msxvilnawlavovani gauvalobis dros kloiberis fialebi muclis Rrus


lateralur nawilebSia da siTxis donis sigane naklebia airovani buStis
simaRleze.

sur.: 3-32. kt. kloiberis fialebi, msxvil­


nawlavovani gauvaloba.

95
ucxo sxeuli msxvil nawlavSi

R°, kt –msxvili nawlavis sanaTurSi isaxeba sxvadasxva zomis, simkvrivis


da formis damatebiTi Crdili.

a b
sur.: 3-33 mSkt. sagituri rekonstruqcia, Zvlis fanjara (a). MIP rekonstruqcia (b).
swori da sigmuri nawlavis sanaTurSi vlindeba mogrZo formis ucxo sxeuli.

ucxo sxeuli (tamponi) nawlavs gareT


kt–muclis RruSi nawlavis sanaTurs gareT isaxeba sxvadasxva formis (mom-
rgvalodan -uformomde) da zomis Sereuli simkvrivis masebi. maTi radiologi-
uri gamosaxuleba cvalebadia da damokidebulia paTologiuri procesis xan-
dazmulobaze. adreul stadiaze, daaxloebiT 2 kviramde paTologiur ubanSi
isaxeba araTanabrad ganawilebuli airis simkvrivis masebi, mogvianebiT airis
arseboba aRar fiqsirdeba.

a b
sur.: 3-34 kt. aqsialuri Wrili, rbilqsovilovani fanjara mcire menjSi centralurad
nawlavTa maryuJebs Soris(a), imave doneze, metad dorzalurad - isaxeba araswori form-
is sxvadasxva zomis araTanabrad ganawilebuli airis simkvrivis masebis Semcveli ucxo
sxeuli- tamponi (b).

96
kuW-nawlavis organoebis mdebareobis Secvla (dislokacia)

am paTologiis ZiriTadi mizezia dislocirebul organoebze mezobeli


organos, an organoebis paTologiuri procesiT gamowveuli mdgomareoba,
zomaSi matebis mizeziT ganviTarebuli zewola. amis magaliTad SeiZleba mov-
iyvanoT marcxena winagulis gadidebiT gamowveuli, mis ukan mdebare saylapa-
vis dislokacia (meore irib proeqciaSi), an kuW-nawlavis traqtis calkeuli
monakveTis dislokacia Tiaqris parkSi. yvelaze gavrcelebuli paTologiaa
saylapavis xvrelis Tiaqari, kuWis prolabirebiT gulmkerdis RruSi.

b g

sur 3-35 kt aqsialuri (a), sagituri (b) da koronuli (g) Wrili. vlindeba marjvena
diafragmis paravertebruli – e.w. bogTalekis Tiaqari. nawlavebis da cximovani qso-
vilis nawili isaxeba gulmkerdis RruSi. koronul WrilSi marjvniv, Sua aqsilaru-
li xazis proeqciaze. neknTaSoris sivrceSi vlindeba lateraluri Tiaqari.

97
Tavisufali airi peritoneumis RruSi

peritoneumis RruSi mcire an didi raodenobis airis aRmoCena metad


mniSvnelovania, radganac es mifarebuli perforaciis an perforaciis sawyisi
etapis maCvenebelia da, Sesabamisad, gadaudebel operacias moiTxovs. am dros
rentgenografia unda Catardes avadmyofis fexze dgomisas, Tu avadmyofs fex-
ze dgoma ar SeuZlia - sakaceze mjdomare mdgomareobaSi.
peritoneumis RruSi Tavisufali airis arsebobisas rentgenogramaze Cnde-
ba airis gamWvirvale zoli RviZlsa da diafragmas Soris.

sur.: 3-36 rentgenograma, Tavisufali


airi muclis RruSi naCvenebia isre-
biT.

kt-iT SeiZleba aRmovaCinoT peritoneumis RruSi arsebuli airis mcire


raodenobac. kvlevisas vlindeba dabali -700 -800HU simkvrivis ubnebi, Tavisu-
fali airi muclis RruSi umetesad muclis wina kedlis mimdebared isaxeba da
arcTu iSviaTad RviZlis karis mimdebared. kt-s warmoebisas yovelTvis unda
veZeboT Tavisufali airi, Tu avadmyofi Semosulia mwvave mucliT an muclis
Rrus travmiT.

sur.: 3-37kt aqsialuri Wrili, i/v kontras-


tuli gaZlierebiT. muclis wina kedlis mim-
debared, marjvniv isaxeba mcire raodenobiT
Tavisufali airi.

98
sur.: 3-38 kt aqsialuri Wrili, filtvis
fanjara, muclis wina kedlis mimdebared
isaxeba didi raodenobiT Tavisufali airi.

Tavisufali siTxe peritoneumis RruSi

Tu peritoneumis RruSi Tavisufali siTxe mcire raodenobiTaa, igi grov­


deba yvelaze dabal adgilze, kerZod, menjis RruSi. tradiciuli rentgenolo-
giuri kvleviT, siTxis mcire raodenobis gamovlena, praqtikulad, SeuZlebe-
lia, magram es advilad SeiZleba ultrabgeriTi da kt kvleviT.
siTxis raodenobis matebis SemTxvevaSi igi vrceldeba peritoneumis RruSi
lateraluri Rarebis gaswvriv da gadaswevs medialurad lateraluri zolis
mimdebare msxvili nawlavis Sesabamis nawils. ufro didi raodenobis siTxis
arsebobisas ki, nawlavebi flotireben medialurad da zeviT, muclis wina
kedlis qveS.

a b

sur.: 3-39a. eqoskopia (a), kt (b). didi raodenobiT siTxe peritoneumis RruSi.

99
mwvave apendiciti

maRalteqnologiuri kvlevebis danergvam mniSvnelovani roli iTamaSa


mwvave apendicitis droul diagnostikaSi.
rentgenografia da rentgenoskopia ar iZleva Rirebul informacias.
ub kvleviT vlindeba Wianawlavis kedlebis gasqeleba, ganivi zomebis mate-
ba 6mm-ze metad, siTxovani gamonaJoni ileocekalur areSi.
kt isaxeba apendiqsis ganivi zomebis mateba 6mm-ze metad, sanaTurSi sakon-
trasto nivTiereba ar Cans, mimdebare cximovani qsovili infiltrirebulia,
vlindeba sxvadasxva raodenobiT siTxovani gamonaJoni.

sur.: 3-40 damiznebiTi rentgenograma kontrastu-


li gaZlierebiT, isaxeba Seucvleli kontrasti-
rebuli Wianawlavi.

a b

sur.: 3-41 kt koronuli rekonstruqciuli gamosaxuleba, Seucvleli apendiqsi naCve-


nebia isrebiT (a), apendiqsis ganivi zomebi momatebulia 11,1mm-mde -naCvenebia isriT (b).

100
sur.: 3-42 kt aqsialuri Wrili, ileocekalur areSi vlindeba mrgvali formis Semo-
fargluli blanti siTxovani warmonaqmni- abscesi.

101
Tavi 4
sayrden-mamoZravebeli sistemis, rbili qsovilebis daavadebebisa
da dazianebebis sxivuri diagnostika

sayrden-mamoZravebeli organoebis kvlevis ZiriTad da pirvelad meTods


tradiciuli rentgenologiuri meTodi warmoadgens, romlis daxmarebiT Seg-
viZlia davadasturoT an uarvyoT ZvlebSi paTologiuri mdgomareoba. kt ga-
moiyeneba, rogorc Tavis qalas, xerxemlisa da menjis Zvlebis diagnostikis
gadaudebeli meTodi, xolo kunTebis, myesebis mizanmimarTul kvlevaSi ub da
mrt gamoiyeneba. ConCxis ganviTarebis anomaliebis, anTebadi da simsivnuri
daavadebebis gamovlenaSi mniSvnelovan rols TamaSobs radionukliduri me-
Todi.

rentgenologiuri meTodi

Zvlovani sistemis diagnostikaSi, rogorc pirveladi, sawyisi meTodi ga-


moiyeneba rentgenografia. am dros unda gaTvaliswinebul iqnas Semdegi Ziri-
Tadi moTxovnebi:
_ rentgenografia unda Sesruldes standartul or urTierTperpendiku-
larul proeqciaSi;
_ rentgenogramaze unda aisaxos gamosakvlevi midamos axlos mdebare ori
an minimum erTi saxsari;
_ rTuli anatomiuri struqturebis kvlevisas unda gamoyenebul iqnas da-
matebiTi proeqciebi.
rentgenoskopia gamoiyeneba funqciuri sinjebis Sesrulebisas, saxsris ki-
nematikis Seswavlis mizniT.
xazovani tomografia gamoiyeneba _ Zvlis struqturis ufro detaluri
Seswavlis SemTxvevaSi (destruqcia, Zvlis axalwarmoqmni da sxva).
rentgenokontrastuli kvlevis meTodebi: angiografia, limfografia, fis-
tulografia, arTrografia, gamoiyeneba damatebiTi informaciis miRebis au-
cileblobis SemTxvevaSi, mag.: abscesis da Cirqovani Rruebis lokalizaciis
dadgena, sisxlZarRvovani qselis, sinovialuri CanarTis Seswavla da sxva.

rentgenuli kompiuteruli tomografia

kt meTods, tradiciul rentenografiasTan SedarebiT, aqvs ufro mkafio


garCevadoba, rentgenuli simkvrivis diferencirebis farTo diapazoni, rac
saSualebas iZleva ufro detalurad Sefasdes Zvlovani da rbilqsoviliani

102
anatomiuri struqturebi. kt arTrografia, fistulografia ufro detalurad
warmoadgens saxsarSida dazianebebs, Zvlovani da rbili qsovilebis Cirqovan
procesebs. rTuli anatomiuri struqturebisa da midamoebis gadaudebeli di-
agnostikis SemTxvevaSi (Tavis, kisris, xerxemlis, menjis, msxvili saxsrebis)
rentgenuli kompiuteruli tomografia wamoadgens kvlevis upirveles meTods.

ultrabgeriTi meTodi

ultrabgeriTi meTodi gamoiyeneba sayrden-mamoZravebeli sistemis rbil-


qsovilovani struqturebis kvlevaSi. meTodi gamoiyeneba rogorc saswrafo
gadaudebeli, ise gegmuri kvlevis dros. misi saSualebiT SeiZleba Seswa-
vlil iqnas saxsrebis, myesebis, kunTebis, iogebis, sasaxsre CanTis mdgoma-
reoba, xrtilovani warmonaqmnebi, sisxlZarRvebi, Catardes dakvirveba separa-
ciuli procesebis dinamikaze.

magnitur-rezonansuli tomografia

mrt warmoadgens rbilqsovilovani struqturebis dazianebebis da daa-


vadebebis kvlevis maRalinformaciul meTods. misi saSualebiT ufro meti
anatomiuri struqturebis identificirebaa SesaZlebeli, vidre kt-is dros.
igi agreTve maRalefeqturi meTodia Zvlebis dazianebebis da paTologiebis,
Zvlis tvinis, Zvlis qerqovani da Rrublovani nivTierebis, Zvlissazrdelas
da sasaxsre xrtilis kvlevaSi.

radionukliduri meTodi

ConCxis radionukliduri kvleva sruldeba osteotropuli rfp-is intra-


venuri Seyvanis gziT.
radionukliduri kvlevis meTodikebia:
_ scintigrafia;
_ erTfotoniani emisiuri tomografia, romelic saSualebas iZleva Zvlis
gamosaxuleba miviRoT sxvadasxva sibrtyeSi;
_ peti. am kvlevisas gamoiyeneba mcire naxevardaSlis periodis mqone ra-
dionuklidebi.
janmrTeli adamianis ConCxSi rfp CairTveba Tanabrad da simetriulad.
misi koncentracia ramdenadme maRalia Zvlis zrdis zonasa da sasaxsre zeda-

103
pirebis midamoSi. ZvlebSi rfp-s koncentraciis (STanTqmis) daqveiTeba an
mateba miuTiTebs paTologiuri procesis arsebobaze. am meTodiT SeiZleba
gamovlindes: ConCxis ganviTarebis anomalia, nivTierebaTa cvlis darRveva,
anTebadi da simsivnuri daavadebebi. Zvlis infarqti da aseptikuri nekrozi.

sayrden-mamoZravebeli sistemis
organoebis normaluri sxivuri anatomia

sayrden-mamoZravebeli sistemis organoebis safuZvels warmoadgens Zvlov-


ani ConCxi, romelzedac mimagrebuli da ganlagebulia rbili qsovili. ConCxi,
ZiriTadad, asrulebs sayrden, dacvis da moZraobis funqcias. warmoqmnis ra
berketebis sistemas, igi uzrunvelyofs adamianis sxeulis gadaadgilebas.
mravalferovania normaluri ConCxis Senebis variantebi. arsebobs pirda-
piri damokidebuleba ConCxis formas, zomas da sxeulis zomas Soris (kon-
stitucia). ConCxi mineraluri marilebis ZiriTadi depoa (Zvali Seicavs 25%
wyals, 45% mineralebs da 30% organul marilebs).
Zvali aris sxvadasxva formis da struqturis. arCeven: grZel, mokle,
brtyel, Sereul (arawesieri, araregularuli), haerSemcvel Zvlebs. aseve Zv-
lis Rrublisebr (trabekulurs) da mkvriv nivTierebas. yoveli Zvali Sedgeba
Zvlovani, xrtilovani da SemaerTebeli qsovilisagan mas gaaCnia sakuTari
sisxlmomarageba da inervacia.
grZel da mokle ZvlebSi arCeven diafizs, epifizs da metafizs. apofizi
aris sakuTari gaZvalebis centriT, damoukidebeli anatomiuri warmonaqmni,
romelic erwymis Zvlovani sistemis ZiriTad masas da qmnis SemaRlebebs,
qedebs, borcvebs, riTac formirdeba Zvlis reliefi.
Zvlebi rentgenogramebze aisaxeba mkveTrad da mkafiod. amas ganapirobebs
Zvlovan qsovilSi Warbad arsebuli mineraluri marilebi. rentgenogramebze
ZiriTadad vizualizdeba Zvlis mkvrivi nawilebi, Zvlovani xarixebi, trabeku-
lebi da qerqovani nivTiereba. Zvlis tvini, sisxlZarRvebi, nervebi, xrtili
da sinovialuri siTxe normis dros rentgenogramebze ar isaxeba.
Rrublisebri nivTierebis Zvlovani xarixebi Sedgeba Zvlovani fir-
fitebisgan, romlebic qmnian mWidro qsels. qerqovan nivTierebaSi Zvlovani
firfitebi mWidrodaa ganlagebuli. metafizi da epifizi umetesad Sedgeba
Rrublovani nivTierebisagan.Zvlovani xarixebis da trabekulebis urTierT-
Sefardeba gansazRvravs Zvlovan struqturas, romelic xSirad ganapirobebs
Zvlis struqturul datvirTvas. diafizi warmoadgens didi lulovani Zvlis
sxeuls. mis mTel sigrZeze isaxeba Zvlis tvinis arxi. Zvlis kortikaluri
Sre metafizebisagan TandaTan wvrildeba. epifizi aris Zvlis sasaxsre bolo.

104
bavSvTa asakSi epifizsa da metafizs Soris moTavsebulia Zvlis sigrZeSi
zrdis xrtili, romelic sinostozirebis Semdeg Seicvleba osteosklero-
zul zonad. epifizsa da diafizs Soris arsebul monakveTs ewodeba metafizi.
Zvali mTlianad dafarulia ZvlissazrdelaTi (garda sasaxsre zedapire-
bis subqondruli firfitebisa). Zvlissazrdela Sedgeba SigniTa (kombialuri)
da gareTa (fibrozuli) Sreebisagan. fibrozuli Sre Zvlis damcveli Srea,
igi mWidrod aris dakavSirebuli ZvalTan myesebisa da kunTebis mimagrebis
adgilebSi.
Zvlistvinis arxi da Rrublovani nivTierebis Zvlovani xarixebi amofe-
nilia kombialuri SriT _ endostiT, romlis mezenqimuri elementebis xarjze
mimdinareobs endosturi Zvliswarmoeba.
uZravi an mcired moZravi Zvlebis (sinarTrozebi) da moZravi saxsrebis
(diarTrozebi) sxivuri vizualizacia miiRweva sxvadasxva meTodiT. saxsrebi
xasiaTdeba sxvadasxvanairi SenebiT, rac dakavSirebulia maT funqciur amo-
canebTan.
sasaxsre zedapirebi dafarulia mozrdili piaonurujredebiani xrtiliT.
Sualeduri nivTiereba Sedgeba fibrinis konebisagan. periferiulad Zvlisa da
xrtilis sazRvrebze SerCenilia xrtilzeda Sre, romelic grZeldeba Zvlis-
sazrdelebze, romlis xarjzec ikvebeba xrtili. moxucebul asakSi xrtili
ikvebeba sinoviuri siTxiT.
saxsris Rru hermetulad ixureba sasaxsre CanTiT. igi Sedgeba sinovialu-
ri da gareTa fibrozuli garsisagan. SigniTa Sre dafarulia epiTeliT, ro-
melic gamoimuSavebs sinoviur siTxes. gareTa fibrozuli _ sakuTriv sasax-
sre kafsulaa, romelic mas aniWebs simtkices, SeerTebulia Zvlissazrdelas
qsoviliT da dakavSirebulia iogebTan. Tu saxsris RruSi, saxsarSi Semavali
Zvlebi konfiguraciiT emTxveva erTmaneTs ewodeba kongruentuli saxsari. Tu
Zvlebi ar emTxveva erTmaneTs _ arakongruentuli saxsari, am dros saxsarSi
iqmneba fibrozuli da xrtilovani Senebis (meniskebi, diskebi da sxv.) damx-
mare elementebi.
rentgenologiuri kvlevisas sasaxsre xrtilebi, iogebi, meniskebi da sxva
rbilqsovilovani struqturebi ar isaxeba. amis Sedegad Zvlebis sasaxsre
zedapirebs Soris rentgenogramebze vlindeba naTeli zoli, e. w. rent-
genologiuri sasaxsre naprali.
sxivuri meTodebidan saxsrebis kvlevis upirates meTods mrt warmoad-
gens. Zvlis Rrublisebri nivTiereba, Zvlis tvini, iZleva hiperintensiur sig-
nals, Zvlis qerqovani Sre (subqondruli firfitebi) - hipointensiur signals;
myesebi, iogebi, sasaxsre xrtilebi, meniskebi, kunTebi ki – Suamdebare (izo-
intensiur) intensivobis signals.
saxsris irgvliv mdebareobs sasaxsre CanTebi, romlebic yalibdebian sa-
saxsre RrusTan izolirebulad (mxris, muxlis, menj-barZayis da sxv.). sino-

105
vialuri CanTebi rentgenogramaze ar isaxeba, maTi kvleva tardeba mrt-iT da
ub meTodiT.
normaSi saxsris RruSi da sasaxsre CanTaSi siTxe ar vizualizdeba an
isaxeba imdenad umniSvnelo raodenobiT, rom eqologiurad da mr tomo-
gramaze ar Cans.
gansakuTrebuli adgili ukavia mudmiv sesamoidur Zvlebs: kvirisTavis,
cercvisebur da sesamoidurs. isini mdebareobs saxsris doneze, myesebSi, nawi-
lobriv saxsris RruSi. saxsrebi gamagrebulia dinamikuri (kunTebi da myesebi)
da statikuri (iogebi) stabilizatorebiT.
ubk-iT normaluri myesi da iogi sigrZiv WrilSi warmoadgens boWkovan
saSualo eqogenobis struqturas. ganiv WrilSi myesi da iogi wvrilwertilo-
vani struqturaa. myesi da iogi diferencirdeba kunTebis hipoeqogenur gare-
moSi. igi cudad vizualizdeba, rodesac irgvliv hipereqogenuri cximovani
qsovilia.
normaluri kunTi sonogramaze gaswvriv WrilSi isaxeba, rogorc hipoeqo-
genuri bumbulisebri struqtura. ganiv WrilSi kunTebs aqvT maryuSiseburi
struqtura, kargad isaxeba sazRvari kunTovan da cximovan qsovils Soris.
mr tomogramaze myesebi da iogebi wylis mcire Semcvelobis gamo T-1 da
T-2-Sg-Si iZleva dabal signals, ris gamoc cximovan qsovilTan gamoxatulia
kontrastuloba. vinaidan kunTebi gamoscemen saSualo intensivobis signals,
myesebTan da iogebTan kunTebis struqtura isaxeba aramkveTrad.

sayrden-mamoZravebeli organoebis
asakobrivi cvlilebebi

nayofis mucladyofnis periodSi ub kvleviT isaxeba gaZvalebis centrebi


da Zvlebi, risi saSualebiT SesaZloa msjeloba organizmis zogad mdgo-
mareobaze. SemdgomSi msgavsi dakvirveba sruldeba maja-nebis da sxiv-majis
saxsarSi Semavali Zvlebis gaZvalebis procesze.
ConCxis funqciuri gadaxarisxeba mozrdil adamianSi ZiriTadad dakav-
Sirebulia, fizikur datvirTvasTan (Sroma, sporti da sxv.).ConCxis qalebSi
zrda sruldeba saSualod 19-20 wlis asakSi, mamakacebSi ki _ 20-25 wlis
asakSi. xrtilovani zrdis zonebis dasrulebis Semdeg, sonostozirebis war-
moqmniT, Zvlebis sigrZeSi zrda wydeba, magram Zvalwarmoebis potenciuri
energia adamians unarCundeba mTeli cxovrebis ganmavlobaSi. asakobrivi cvl-
ilebebi warmoadgens rTul fiziologiur process. irRveva nivTierebaTa cv-
lis dinamika, viTardeba adgilobrivi da zogadi osteoporozi, Txeldeba
qerqovani Sre, diafizebSi farTovdeba Zvlis tvinis arxi, mcirdeba Zvlovani

106
firfitebis raodenoba. yalibdeba sasaxsre napralebi da malTaSua diskebi,
irRveva sasaxsre zedapirebis da malTaSua diskebis urTierTdamokidebuleba
da stabiluroba. ConCxis aqtiuri stabilizatorebis (kunTebis da iogebis)
Sesustebis Sedegad Cndeba gulmkerdis kifozi, brtyeldeba terfi, mcirdeba
barZayis Zvlis yel-diafizaluri kuTxe. normaSi cvlilebebi ConCxSi viTar-
deba erTdroulad da simetriulad, magram ConCxis Semadgeneli nawilebi asa-
kobriv cvlilebebs ganicdian sxvadasxva vadaSi.

sayrden-mamoZravebeli organoebis paTologiuri cvlile-


bebis zogadi sxivuri semiotika

zogadi rentgenosemiotika

Zvlebsa da saxsrebSi aRiniSneba Semdegi zogadi rentgenologiuri da


kompiuterul-tomografiuli, paTologiuri cvlilebebis niSnebi:
ZvlebSi:
1. formisa da zomis cvlilebebi _ Zvlis Semcireba (hipoplazia da atro-
fia), Zvlis zomaSi momateba (hiperplazia da hiperostozi), gamrudeba da sxva
deformaciebi;
2. Zvlis raodenobis cvlileba _ Zvlis an misi nawilis ararseboba (Tan-
dayolili, posttravmuli, operaciis Semdgomi); damatebiTi Zvlebi,
3. Zvlis struqturis raodenobrivi cvlilebebi _ Zvlis struqturis gaiS-
viaTeba _ osteoporozi, struqturis (Zvlovani xarixebisa da firfitebis)
mateba-osteosklerozi, CaWedili motexiloba, Zvlis mTlianobis darRveva-mo-
texiloba, fragmentacia. Zvlis qsovilis gawova-osteolizi;
4. Zvlis struqturis xarisxobrivi cvlileba _ Zvlovani trabekulebis
rRveva Zvlis struqturis gamkrivebiT. Zvlis destruqcia _ anTeba, simsivne.
Zvlis Sida Rru _ cista, abscesi, kaverna, osteonekrozi, sekvestracia;
5. Zvlis zedapiris cvlilebebi (qerqovani nivTierebis); erozia, defeqtebi.

Zvlissazrdela

periostiti _ xazovani, gaSrevebuli, fenovani, foCiseburi da sxv.

saxsrebi
1. sasaxsre napralis cvlilebebi (araTanabari gafarToeba, daviwroeba,
deformacia);

107
2. sasaxsre CanTis cvlilebebi (moculobis mateba, gamkvriveba);
3. sasaxsre boloebis da sasaxsre zedapirebis cvlilebebi (sasaxsre Zvlov-
ani boloebis deformaciebi, kidiT Zvlovani wanazardebi, saxsris xrtilis,
subqondruli firfitebis da epifizebis Rrublovani qsovilis cvlilebebi);
4. saxsarSi Zvlebis normaluri mdebareobis Tanafardobis cvlilebebi
(amovardniloba, qveamovardniloba);
5. saxsarSida damatebiTi cvlilebebi, cvlilebebi rbil qsovilebSi:
a. gamkvriveba _ rentgenologiuri Crdilis intensivobis momateba;
b. simkvrivis Sesusteba _ Crdilis intensivobis dakleba;
g. kalcinozi;
d. gaZvaleba;
e. moculobis mateba;
v. struqturis rRveva.

zogadi ultrabgeriTi semiotika

Zvlissazrdela _ Sesqeleba, gamkvriveba, gaSreveba


myesebi, iogebi _ eqogenobis daqveiTeba, momateba, formisa da zomebis
cvlilebebi, hipo - da aneqogenobis defeqtebi.
sinoviuri Rruebi _ saxsrebi, myesebis sinoviuri budeebis, sasaxsre CanTe-
bis, abgebis formis cvlilebebi, kedlis Sesqeleba, siTxis dagroveba.
kunTebi _ moculobaSi zrda (SeSupeba, hematoma), eqogenobis daqveiTeba,
momateba, struqturis darRveva, formis cvlilebebi, defeqtebi (gagleja),
kalcinatebi, osifikatebi, simsivneebi.

zogadi mrt semiotika

Zvlebi:
_ zomis, formis, struqturis rRveva.
_ Zvlis tvinis da Zvlis Rrublovani nivTierebebis signalis intensivobis
cvlilebebi;
myesebi, iogebi, fibrozul-xrtilovani struqturebi, meniskebi:
_ mr signalis intensivobis cvlilebebi;
_ gaglejis dros Camoyalibebuli defeqtebi;
_ struqturuli darRvevebi
siTxis dagroveba saxsris RruSi. sinovur RruebSi, myesebSi, sasaxsre Can-
TebSi. siTxe iZleva hiperintensiur mr signals T-2 Sg.
kunTebi

108
_ signalis Secvlili intensivoba;
_ defeqti;
_ fasciebs Soris sivrceSi siTxis dagroveba;
_ paTogenuri warmonaqmnebi.

radionukliduri kvleva.

paTologiuri cvlilebebis zogadi semiotika

Zvlebi:
_ rfp-is dabali CarTvis ubnebi (`civi kerebi~);
_ rfpi-is maRali CarTvis ubnebi (`cxeli kerebi~);
rfpi-is CarTvis xarisxis (koncentraciis) SefasebiT SeiZleba msjeloba
paTologiuri procesis bunebaze (degeneraciul-distrofuli, anTebadi Tu
simsivnuri xasiaTis).

sayrden-mamoZravebeli sistemis
daavadebaTa sxivuri semiotika

mwvave hematogenuri osteomieliti

osteomieliti _ es aris Zvlis tvinis Cirqovan-anTebiTi procesi, romelic


SeiZleba gavrceldes Zvlis yvela struqturul elementze. xSirad avadde-
bian bavSvebi da axalgazrdebi 12-20 wlis asakSi. daavadebis sawyisi stadiis
tipuri likalizaciaa grZeli lulovani Zvlebis metafizebi, misi qronikuli
mimdinareobisas procesi vrceldeba diafizzec.
daavadebis sawyis stadiaSi isaxeba Semdegi paTogenuri cvlilebebi:
_ dazianebuli Zvlis midamoSi, reaqtiuli SeSupebiTi infiltraciuli
procesebis gamo rbil qsovilebSi aRiniSneba gasqeleba da gamkvriveba;
_ destruqciis mcire ubnebi;
_ dazianebis midamoSi xazovani periostiti.
Ddaavadebis mogvianebiT stadiaSi aRiniSneba:
_ Zvlis qsovilis araswori da aramkveTrkonturebiani destruqciuli ub-
nebi, periostuli reaqciiT. maT irgvliv osteoporozuli cvlilebebia sekves-
trebiT qerqovan nivTierebaSi.

109
a b
sur.:4-1Mmwvave hematogenuri osteomielitis rentgenograma, pirdapiri (a) da gverdiTi
(b) proeqcia. paTologiuri procesi naCvenebia isriT.

Zvlis destruqciuli Rruebidan Cirqovani masebi zogjer vrceldeba rbil


qsovilebSi da Sedegad, SeuZliaT sxeulis zedapirze gaaCinon xvrelmilebi
(fistulebi). Cirqovani Rruebis aRmoCenisa da paTologiuri procesis gavrce-
lebis dasadgenad gamoiyeneba fistulografiis meTodi.

qronikuli osteomieliti

qronikuli osteomieliti zogjer mimdinareobs gamwvavebebiT. am dros ga-


moxatuli sklerozuli cvlilebebis fonze SeiZleba gaCndes destruqciis
axali ubnebi, sekvestrebi da periostuli reaqcia.
posttravmuli, cecxlsasroli, Wrilobis Semdgom ganviTarebuli da
postoperaciuli osteomieliti viTardeba Wrilobis inficirebis Sedegad,
Zvlis fragmentebis Senelebuli da paTogenuri konsolidaciis pirobebSi,
gamoxatuli periostuli reaqciebis da destruqciuli, sklerozuli pro-
cesebis fonze. daavadeba xSirad gadadis formaSi, rasac mogvianebiT sdevs
Cirqovani Rruebis, sekvestrebis Camoyalibeba da rbil qsovilebSi Cirqovani
procesebi. qronikuli osteomielitis tipobrivi radiologiuri niSnebia:
_ Zvlis deformacia - araTanabari gasqeleba da gamkvriveba;

110
_ destruqciis sxvadasxva Rruebi, irgvliv gamoxatuli osteoskleroziT
da masSi kortikaluri sekvestrebiT;
_ ZvalSi gamoxatuli osteoporozi.
kt saSualebas iZleva gamovavlinoT cvlilebebi ­Zvlis tvinSi, Zvalsa da
rbil qsovilebSi gacilebiT adre, vidre tradiculi rentgenologiuri meTo-

diT rogorc mwvave, ise qronikuli procesis gamwvavebisas.Q

a b g

sur.:4-2Mkt. aqsialuri (a,b) da sagituri Wrili (g), Zvlis fanjara. qronikuli he-
matogenuri osteomieliti. vlindeba Zvlis defeqti da sekvestri. naCvenebia isriT.

mrt ufro adre gamoavlens Zvlis tvinis anTebis cvlilebebs, vidre tra-
diciuli rentgenologiuri da kt meTodi.

a b

111
g d
sur.: 4-3Mmrt. koronuli (a), sagituri (b) da aqsialuri Wrili T2 (g) da T1 (d) S.g.
qronikuli osteomieliti.

ubk: warmoadgens arCeviT meTods rbil qsovilebSi Cirqovani procesis


diagnostikaSi. igi saSualebas iZleva aRmovaCinoT Zvlissazrdelas qvemoT
mdebare siTxe (Cirqi) daavadebis sawyis da qronikulis gamwvavebis fazaSi.
ConCxis radionukliduri kvleva (scintigrafia) - dazianebis zonaSi rfp-s
intensiuri dagroveba (araspecifikuri niSani).

Zvlebisa da saxsrebis tuberkulozi

Zvlebisa da saxsrebis tuberkuloziT umetesad avaddebian bavSvebi da


mozardebi. daavadebis dasawyisSi klinikuri niSnebi ar aris gamoxatuli,
Semdeg Zvlis tvinSi viTardeba tuberkulozuri granuloma, romelic iwvevs
Zvlovani xarixebis gawovas da rRvevas (ostiti). pirveladi kera, rogorc
wesi, lokalizdeba grZeli lulovani Zvlebis epifizebSi (metafizebSi) an
malis sxeulSi. SemdgomSi procesSi SeiZleba CaerTos saxsrebi an malTaSua
diskebi.
erTeuli destruqciuli ubnebi arasworia, aramkveTri konturebiT. Tanda-
Tan yalibdeba Rru (kaverna) irgvliv gamoxatuli susti sklerozuli arSi-
iT. kavernis gadidebisas masSi Cndeba Rrublovani sekvestrebi da Cakiruli
kerebi.
periostuli reaqcia ar aRiniSneba.
saxsris tuberkulozi xasiaTdeba Semdegi radiologiuri niSnebiT: sasax-
sre zedapiris rRveva, rentgenuli sasaxsre napralis cvlilebebi (gafarTo-
eba, daviwroeba, gaqroba), Zvlebis sasaxsre boloebis atrofia, osteoporozi,
112
mimdebare rbili qsovilebis gamkvriveba, CamonawveTi abscesebis formireba,
romlebic vrceldeba rbili qsovilebiT.

sur.: 4-4Mrentgenograma, tuberkulozuri goniti

postarTrituli stadia:
arTrozis meoreuli niSnebi (sasaxsre napralis araTanabari daviwroeba,
kidiTi Zvlovani wanazardebi, Zvlis subqondruli nawilebis Semkvriveba). amo-
vardnilobebi da qveamovardnilobebi, SesaZloa ankilozic.
kt Zval-saxsarTa tuberkulozis damaxasiaTebeli cvlilebebi ufro adre
da mkafiod vizualizdeba kt-kvleviT.
ubk. gamoiyeneba saxsarSi siTxis gamosavlenad da axlomdebare qsovilebis
mdgomareobis Sesafaseblad.
mrt. pirveladi tuberkulozuri arTriti mt tomogramebze isaxeba, ro-
gorc momrgvalo an soliseburi formis destruqciuli Rru da Zvlis epi-
fizis an metafizis saSualo da dabali intensivobis mr signaliT T-1 Sg da
maRali intensivobis signali T-2 Sg. SeiZleba dafiqsirdes sekvestrebi.

113
sur.: 4-5 mrt. koronuli Wrili, T2 S.g.
didi wvivis Zvlis distalur nawilSi
isaxeba liTiuri dazianeba, mimdebare
rbili qsovilebi infiltrirebulia -
wvivis Zvlis tuberkulozi.

arTritul fazaSi, rodesac anTebadi procesi gadadis saxsarze, mr tomo-


gramebze isaxeba saxsris subqondruli zedapiris erozireba da destruqcia,
saxsarSi araerTgvarovani struqturis gamonaJoni, periartikuluri qsovilis
SeSupeba da periartikuluri CamonawveTi abscesi.

mwvave infeqciuri Cirqovani arTriti

rentgenografia. daavadebis dasawyisSi aRiniSneba eqsudatis dagrovebiT


gamowveuli sasaxsre napralis gafarToeba. SemdgomSi aRiniSneba sasaxsre
zedapirebis rRveva. viTardeba Zvlebis sasaxsre boloebis wvrilkerovani
destruqcia, sasaxsre naprali viwrovdeba, destruqciuli procesebis parale-
lurad aRiniSneba produqtiuli procesebic, rogoricaa reaqtiuli osteosk-
lerozi da periostuli zednadebi, arasasurveli mimdinareobisas SeiZleba
procesi dasruldes ankiloziT. umetesad saxsrebis dazianebis msgavsi for-
mebi aRiniSneba xerxemalSi, menj-barZayisa da kidurebis saxsrebSi.
kt, mrt. sasaxsre xrtilis da subqondruli firfitebis rRvevis dafiqsi-
reba aRiniSneba tradiciul rentgenologiur meTodze gacilebiT ufro adre.

114
sur.: 4-6 mrt. sagituri Wrili. osteoarTriti., sasaxsre napralsa da
kviristavszeda abgaSi isaxeba siTxovani gamonaJoni

ubk. daavadebis sawyis etapze saxsarSi vizualizdeba siTxe, romlis punq-


ciuri drenireba umjobesia ubk kontroliT.

revmatoiduli arTriti-qronikuli
sistemuri daavadeba

rentgenografia, kt: Tavdapirvelad aRiniSneba rbili qsovilebis mocu-


lobaSi mateba, osteoporozi, sasaxsre napralis daviwroveba. mogvianebiT
isaxeba sasaxsre zedapirebis boloebze mcire defeqtebi, sasaxsre napralis
deformacia, epifizebSi kistozuri cvlilebebi. destruqciis progresirebi-
sas SeiZleba Camoyalibdes qveamovardniloba da Zvlebis sasaxsre boloebis
deformacia.
ubk, mrt: daavadebis sawyis etapze aRiniSneba iseTi cvlilebebi, rogore-
bicaa: sinoviti, sasaxsre kafsulis Sesabamisi myesebis da iogebis Sesqeleba.
scintigrafia: aRiniSneba daavadebuli saxsris midamoSi rfp-is Warbi
dagroveba.

115
a b
sur.: 4-7 rentgenograma (a). mrt. koronuli Wrili (b). revmatoiduli arTriti.

simsivnuri daavadebebi

simsivnuri daavadebebi SeiZleba iyos avTvisebiani da keTilTvisebiani.


maTi diferenciul-diagnostikuri niSnebia:
avTvisebiani simsivne: umetesad misTvis damaxasiaTebeli lokalizacia,
araswori konturebiT, mkveTrad gamoxatuli sazRvrebis gareSe. struqtura
arawesieri, araerTgvarovania. Zvlis qsovilebSi simsivnis mosazRvre ubnebi
destruqciulia, aRiniSneba gamoxatuli periostaturi reaqcia; rogorc wesi,
Zvlis avTvisebiani simsivnuri procesi vrceldeba mezobel rbil qsovilebze.
keTilTvisebian simsivnes axasiaTebs: swori, mkveTri konkurebi, mowesrige-
buli struqtura, periostuli reaqciis gareSe.

avTvisebiani simsivneebi

osteosarkoma

tipobrivi lokalizaciaa grZeli lulovani Zvlebis metafizebi (umetesad


barZayis, didi wvivis da mxris Zvlis proqsimaluri bolo).
rentgenografia da kt.
_ araswori. aramkveTrkonturebiani warmonaqmni. osteolituri tipis SemTx-
vevaSi aRiniSneba Zvlis qsovilis ustruqturo rRveva. osteoblasturi tipis
SemTxvevaSi - mouwesrigebeli struqtura, Zvlovani qsovilis gamkvrivebiT da
Cakiruli ubnebiT.

116
_ Zvlissazrdelas reaqtiuli cvlilebebi: spikulebi, foCiseburi periost-
ati, Zvlis qsovilis rRveva _ periostaturi `kazirioki~.
osteosarkomis SemTxvevaSi, Zvlis qsovili darRveulia, procesi vrcelde-
ba rbil qsovilebSi. miuxedavad Zvlis sasaxsre boloebSi arsebuli mkveTrad
gamoxatuli destruqciisa, saxsris zedapirze subqondruli firfitebi Sen-
arCunebulia.

a b

g d
sur.: 4-8 rentgenograma pirdapir da gverdiT proeqciaSi (a. g). sqematuri gamosaxule-
ba imave proeqciebSi (b.d.) osteosarkoma (osteoblasturi)

117
mrt, ubk. saSualebas iZleva ukeT dafiqsirdes simsivnis rbilqsovilovani
komponentebi da maTi infiltraciuli zrda. sxva avTvisebiani simsivneebis
(qondrosarkoma, fibrosarkoma, retikulosarkoma) sxivuri semiotika, Ziri-
Tadad, osteosarkomis msgavsia, Tumca TiToeul maTgans aqvs damaxasiaTebeli
niSnebic.

sur.: 4-9 mrt koronuli Wrili, T2 S.g, osteosarkoma

mielomuri daavadeba

am daavadebisas viTardeba Zvlis tvinis plazmuri ujredebis atipuri pro-


liferacia. klinikuri gamovlineba mJRavndeba Zvlebis dazianebiT da mielo-
muri nefropaTiiT.
arsebobs generalizebuli mielomatozi Zvlebis mravlobiTi dazianebiT
da solitaruli mielomebi (plazmocitomebi). orive maTgani uxSiresad lo-
kalizebulia: qalas ZvlebSi, xerxemalSi, neknebSi, menjis ZvlebSi. iSviaTad
azianebs kidurebis didlulovan Zvlebs, barZayis da mxris Zvlebis proqsi-
malur boloebs.

118
rentgenografia da kt: aRiniSneba msvlelobiTi mkveTrad Semofargluli
destruqciuli kerebi. SeiZleba gamoixatos gavrcelebuli osteoporoziT.
erTeuli plazmocitomebi yalibdeba specifikur badisebr destruqciul ub-
nebad.

sur.: 4-10 kraniograma, mielomu-


ri daavadeba

a b
sur.: 4-11 kt (a). mrt (b.) sagituri Wrili, xerxemlis svetis mravlobiTi mielomuri
daavadeba.

119
mrt. sxvadasxva formis mielomuri daavadebis diagnostikis efeqturi me-
Todia. dazianebuli ubnebi iZleva hipointensiur signals T-1 Sg-Si da hipe-
rintensiur signals T-2 Sg.
radionukliduri kvleva: dazianebul ubnebSi rfp ar fiqsirdeba (`civi ub-
nebi~). am dros unda Catardes diferencireba Zvlis metastazur dazianebasTan
laboratoriuli da histologiuri kvlevis daxmarebiT.

meoreuli avTvisebiani simsivneebi

meoreuli niSnavs sxva organoebis avTvisebiani simsivneebis metastazebis


gavrcelebas ConCxSi. endostis upiratesi reaqciis mixedviT, ZvalSi arsebul
metastazebs arCeven:
_ osteoklasturs, romelic Zvlis qsovilSi defeqtebis saxiT isaxeba.
_ osteoblasturs, Rrublovan nivTierebaSi vizualizdeba osteoiduri
qsovilis ubnebi.
_ Sereuli _ araerTgvarovani struqturis.

rentgenografia, kt, mrt: ConCxSi metastazebi SeiZleba gavrceldes sarZe-


ve jirkvlis, prostatis, Tirkmlis, filtvis da sxva organoTa simsivneebis
arsebobis SemTxvevaSi. am dros ZvlebSi aRiniSneba destruqciis mravlobiTi
kerebi (umetesad xerxemalSi, menjis ZvlebSi, grZeli lulovani Zvlebis pro-
qsimalur boloebSi). SesaZlebelia, ganviTardes paTologiuri motexiloba.

a b

sur.: 4-12 rentgenograma Tavis qala (a), menji (b)- mravlobiTi mts dazianeba.

120
sur.: 4-13 kt aqsialuri Wrili, menjis Zvlebis mravlobiTi meoreuli - mts dazianeba,
naCvenebia isrebiT.

sur.: 4-14 mrt xerxemlis sveti, sagituri Wrili, mravlobiTi mts dazianeba.

radionukliduri kvleva. sxva sxivur meTodebze adre afiqsirebs daziane-


bul ubnebs, rogorc rfp-is Warbi paTologiuri dagrovebis ubnebi, `cxeli
kerebi~, riTac SeiZleba ganvasxvavoT keTilTvisebiani procesebisgan.

121
sur.: 4-15 radionukliduri kvleva ConCxis mravlobiTi mts dazianeba.

keTilTvisebiani simsivneebi
(osteoma, qondroma, osteoqondroma da sxv.)

rentgenografia, kt: keTilTvisebiani simsivneebi isaxeba, rogorc mimdebare


qsovilebisgan mkveTrad SemosazRvruli, swori, sada konturebiani warmona-
qmni, Zvlovani qsovilis da Zvlissazrdelas reaqtiuli cvlilebebis gareSe.

122
sur.: 4-16 rentgenograma - osteoqondroma

mrt: saSualebas iZleva gamovricxoT: simsivnis mimdebare Zvlis, Zvlissa-


zrdelas da rbili qsovilis paTologiuri cvlilebebi. osteoiduri stru-
qtura iZleva hipointensiur signals T-1 Sg da T-2 Sg. simsivnis xrtilovani
struqturis signali T-1 Sg-Si aris saSualo intensivobis, T-2 Sg signali
hiperintensiuria. fibrozuli qsovili T-1 da T-2 Sg iZleva hipointensiur
signals. simsivnis gakiruli ubnebidan miiReba araerTgvarovani mr-signali.

sur.: 4-17. mrt, koronuli Wrili, didi wvivis Zvlis hemangioma

123
simsivnismagvari daavadebebi

solitaruli fibrozuli kista (iuveniluri Zvlovani kista). umetesad


vlindeba 20 wlamde asakis adamianebSi, xSirad es aRmoCena SemTxveviTia. daa-
vadebis tipuri lokalizacia: mxris, barZayis da didi wvivis Zvlebis meta-
fizebi, SemdgomSi diafizSi gavrcelebiT. kistebi klinikurad usimptomoa,
SeiZleba gamoiwvios paTologiuri motexiloba. paradoqsuli faqtia, rom mo-
texilobis Sexorcebis Semdeg avadmyofi ikurneba.

sur.: 4-18. rentgenografia - barZayis


Zvlis erTkameriani cista

sur.: 4-19. mrt, koronuli Wrili, didi


wvivis Zvlis anevrizmuli cista.

124
Tandayolili displaziebi

arsebobs fibrozuli, xrtilovani da Zvlovani displazia. dabadebis Sem-


deg aRniSnuli paTologiebi rig SemTxvevebSi progresirebs, vidre ConCxi ga-
nagrZobs zrdas da diferencirebas. osteogenezis zogierTi darRveva SeiZle-
ba gamovlindes rentgenologiuri kvlevis procesSi. displaziebi, rogorc
wesi, ar saWiroebs qirurgiul mkurnalobas, maT `daimsaxures~ saxelwodeba
`xels nu maxleb~, rac gulisxmobs imas, rom invaziur Carevebs SeiZleba ara-
sasurveli Sedegebi mohyves.

fibrozuli displaziebi

fibrozuli monosaluri da poliosaluri gavrcelebuli osteodispla-


ziebi xasiaTdeba tkiviliT daavadebul ZvlebSi. SeiZleba daavaddes nebi-
smieri Zvali, metadre qveda kidurebis grZeli lulovani Zvlebi.
rentgenografia: kargad Semofargluli ovaluri, momatebuli gamWvir-
valobis kerebi mkveTrad mosazRvre sklerozuli qobiT an Zvlis Secvlili
struqturis ubnebiT. keris zomebi 1-2 sm-ia. zogjer kerebi erTiandeba erT
did ubnad. kerebi umTavresad ganTavsebulia kortikalur SreSi. kerebis di-
fuzuri cvlilebebis struqtura waagavs `mqrqal minas~.

sur.: 4-20. rentgenograma, fibrozuli dis-


plazia.

125
xrtilovani displaziebi

arCeven xrtilovani displaziebis or formas: ZvlisSida da xrtilovani


egzostozebi. didi zomis Zvalxrtilovan egzostozebs SeuZliaT gamoiwvion
zewola nervze an sisxlZarRvze, agreTve, Seqmnan kosmetikuri defeqtebi da
fizikuri uxerxulobani.

ZvalSida xrtilovani displaziebi

rentgenografia, kt, mrt: Zvlis TiTistaris formis deformacia, aRiniS-


neba sxvadasxva formis kistiseburi warmonaqmnebi, zogjer araerTgvarovani
struqturis wertilovani, beltisebri CanarTebiT, mkveTrad gamoxatuli sa-
zRvrebiT.

sur.: 4-21. mrt. sagituri Wrili, barZayis


Zvlis enqondroma.

Zvalxrtilovani egzostozebi adreul asakSi mdebareobs zrdis zonis


maxloblad. mozardebSi lokalizdeba Zvlis diafizSi.
rentgenografia, kt: egzostozebi gamoiyureba, rogorc mkveTrad konturi-
rebadi Zvlis wanazardebi ganier an wvril fexze. maTi struqtura Rrublova-
nia, zogjer Seicavs kalcirebul CanarTebs.

126
sur.: 4-22. kt aqsialuri Wrili, marcxena
TeZos Zvlis Zvalxrtilovani egzostozi.

isaxeba, rogorc Zvlis gamkvrivebuli struqturebi.

Zvlovani displaziebi

rentgenografia, kt: difuzuri formis SemTxvevaSi (marmarilos daavadeba)


TiTqmis yvela Zvali gamkvrivebuli da ustruqturoa. kerovani formis (osteo-
poikilia) SemTxvevaSi Rrublovan ZvalSi aRiniSneba erTeuli an mravlobiTi
kompaqturi nivTierebis kunZulebi.

sur.: 4-23. rentgenograma pirdapiri proeqcia, osteopoikilia.

degeneraciul-distrofiuli daavadeba

am daavadebis gadatanis Semdeg kidurebis saxsrebsa da xerxemalSi saSu-


alo da ufrosi asakis pacientebSi aRiniSneba degeneraciul-distrofiuli

127
procesebi. madeformirebeli osteoarTrozi umetesad azianebs menj-barZayisa
da muxlis saxsrebs.

rentgenografia, kt: rentgenologiurad sasaxsre napralis daviwroeba da


deformacia. sasaxsre zedapirebze aRiniSneba Zvlovani wanazardebi, subqon-
druli firfitebis sklerozi, epifizebis kistoiduri deformacia.

sur.: 4-24. kt aqsialuri Wri-


li, menj-barZayis saxsari, os-
teoarTrozi. subqondruli
kisturi degene­racia.

mrt: damatebiT SeiZleba davafiqsiroT sasaxsre xrtilis rRveva (qondro-


malacia), muxlis saxsarSi ki degeneraciuli cvlilebebi meniskebSi.

sur.: 4-25. mrt. aqsialuri Wrili,


kviristavis qondromalacia. sub-
qondruli Zvlis tvinis SeSupe-
bis ubnebi.

128
aseptikuri osteonekrozi

daavadebis mizezia darRvevebi Zvlis qsovilis sisxliT momaragebaSi. am


dazianebisas viTardeba Zvlis sasaxsre boloebis Rrublovani nivTierebis
aseptikuri nekrozi.
daavadebis tipuri lokalizaciaa barZayis Zvlis Tavi, iSviaTad, mxris
Zvlis Tavi. paTologiurma procesma SeiZleba gamoiwvios Zvlis Tavis rRveva,
gamoxatuli osteoarTrozi da saxsris funqciis sruli dakargva.
rentgenografia, kt: rentgenologiuri cvlilebebi fiqsirdeba tkivilis
sindromis gaCenidan 1 Tvis Semdeg, aRiniSneba Zvlis subaraqnoiduli namgli-
seburi gamWvirvalobis momateba, mogvianebiT ki nekrozuli ubnebi. SemdgomSi
viTardeba barZayis Zvlis Tavis gabrtyeleba da deformacia. rentgenologi-
urad sasaxsre naprali normaluri zomisaa.

sur.: 4-26. rentgenograma. avaskuluri nekrozi

sur.: 4-27. kt. koronuli rekonstruq-


cia. orive barZayis Zvlis Tavis avas-
kuluri nekrozi.

129
mrt: warmoadgens daavadebis dawyebis gamovlenis efeqtur meTods,T-1 Sg-Si
isaxeba hipointensiuri arSia, romelic sazRvravs paTologiur process nor-
maluri Rrublovani nivTierebisagan. T-2 Sg-Si isaxeba ormagi arSia: hipoin-
tensiuri zoli Semovlebuli hiperintensiuri signalis irgvliv (Seesabameba
reaqciul SeSupebas). barZayis Zvlis Tavis daSlis da deformaciisas yalib-
deba nekrozuli ubnis araTanabari hipointensiuri kera.

sur.: 4-28. mrt. koronuli Wrili, ori-


ve barZayis Zvlis Tavis avaskuluri
nekrozi.

radionukliduri meTodi _ pirvelive dReebSi nekrozuli procesis ganvi-


Tarebis gamovlenis yvelaze mgrZnobiare meTodia.
osteonekrozis paTologiuri niSania _ `cxel ubanSi civi kera~. rfp-s
dabali CarTva asaxavs iSemiis da nekrozis zonas, maRali aqtivobiT CarTva
Seesabameba gaZlierebul vaskularizacias da reaqciul SeSupebas. Rrublova-
ni nivTierebis rRvevis da barZayis Zvlis Tavis deformaciis Semdeg `civi
kera~ aRar fiqsirdeba.aRiniSneba mxolod rfp-is gaZlierebuli dagrovebis
araspecifikuri simptomi, romelic axasiaTebs nebismieri etiologiis made-
formirebel arTrozebs.

endokrinuli da metaboluri daavadebebi

organizmSi mravali hormonuli gadaxris Sedegad ZvalSi SeiZleba ganvi-


Tardes sxvadasxva struqturuli cvlileba.
hiperkorticizmi _ Tirkmelzeda jirkvlis hormonis hiperproduqcia, is
SeiZleba gaxdes gamoxatuli difuzuri osteoporozis mizezi.

130
rentgenografia: Zvlis gamWvirvalobis momateba, kortikaluri Sris
gaTxelebis Sedegad SeiZleba Semcirdes Zvlis meqanikuri simtkice da ganvi-
Tardes paTologiuri motexiloba.

a b
sur.: 4-29. kt. sagituri (a) da koronuli (b) rekonstruqcia,
difuzuri osteoporozi.

hi pofizis adenoma

hipofizis hormonis raodenobis siWarbe ganapirobebs Zvlebis swraf zrdas.


bavSvebSi es iwvevs gigantizms, mozrdilebSi viTardeba akromegalia

a b
sur.: 4-30. mrt aqsialuri (a) da koronuli (b) Wrili, vlindeba hipofizis adenoma.

131
hi perparaTireoidizmi (farisebraxlo jirkvlebis adenoma)

rentgenografia, kt: TvalsaCinoa sistemuri osteoporozi, Zvlis korti-


kaluri Sris gaSreveba da gaTxeleba ConCxis sxvadasxva midamoSi, erTeuli
an mravlobiTi kistebi.
raqiti_ metaboluri daavadeba, ganpirobebuli vitamin D-1-is naklebobiT.
rentgenografia: sistemuri osteoporozi. Zvlebis gamrudeba. Zvlis
metafizuri monakveTis gafarToeba, zrdis epifizuri zona Zalian gafarToe-
bulia, misi konturebi araswori da aramkveTria.
egzogenuri intoqsikacia, rogorc wesi, iwvevs sistemur osteoporozs.
mZime metalebis marilebiT mowamvlisas, romelic grovdeba zrdis zonis max-
loblad, metafizis distalur nawilSi warmoqmnis daCrdilvis intensiur
zols.
ftoris SenaerTebiT mowamvla iwvevs sistemur osteosklerozs.

rbili qsovilebis daavadebebis sxivuri semiotika

abscesi, flegmona

ubk: abscesi vizualizdeba, rogorc aneqogenuri an hipoeqogenuri Rru,


araswori eqopozitiuri kedlebiT.
flegmonebi da Cirqgrovebi: arawesieri formis, gavrcelebuli, araswori,
cudad konturirebuli Rru, araerTgvarovani, aneqogenuri an hipoeqogenuri
SigTavsiT.

sur.: 4-31. ubk. ZuZus abscesi

132
ubk kontroliT SeiZleba Catardes aRniSnuli paTologiuri ubnebis per-
kutanuli punqciuri drenireba.
mrt an kt kontrastuli gaZlierebiT Cirqovani procesebis diagnostikis
efeqturi meTodia.

a b

sur.: 4-32 kompiuteruli tomograma (a), marcxena TeZo-sukis kunTis abscesi. igive pacienti,
mrt, koronuli Wrili (b).

bursitebi, tendovaginitebi, tendinitebi

ubk: bursitebi isaxeba, rogorc garkveuli lokalizaciis aneqogenuri,


mkveTrkonturebiani eqostruqtura, romelic Seesabameba saxsris CanTis anato-
miur mdebareobas. sasaxsre kafsulis dazianebisas, deteqtoriT CanTaze ze-
wolisas, aRiniSneba siTxis gaJonva saxsris RruSi.

sur.:- 4-33 ubk bursitis eqograma

133
tendovaginitebi: aRiniSneba myesebis gasqeleba, struqturis rRveva da
siTxe gasqelebuli myesis arxSi.
tendiniti: myesis boWkoebis anTeba. struqtura Secvlilia, eqogenuroba
daqveiTebulia, myesi gasqelebulia.
mrt: saSualebas iZleva dadgindes anTebiTi procesis arseboba. T-2 Sg-sas
signali gaZlierebulia.

sur.: 4-34 mrt tendiniti. aqilevsis myesi


isaxeba momatebuli intensivobis signaliT

rbili qsovilebis simsivneebi

ubk da mrt: keTilTvisebiani da avTvisebiani simsivneebi xandaxan iZleva


msgavs suraTs. am SemTxvevaSi punqciuri biofsia ubk kontroliT, did diag-
nostikur mniSvnelobas iZens.

avTvisebiani simsivneebi
(fibrosarkoma, gistiocitoma, neirofibrosarkoma, liposarkoma).

rentgenografia iZleva irib niSnebs: rbili qsovilebis moculobaSi zrda,


qsovilebis simkvrivis daqveiTeba an momateba. paTologiuri kalcinirebuli
ubnebi.
kt: moculobiTi warmonaqmni araerTgvarovani struqturis da simkvrivisaa.
intravenuri kontrastirebisas aRiniSneba kontrastis araTanabari dagroveba.
mrt: rbili qsovilebis sarkomas umetesad aqvs kafsula da T-2 Sg izoin-
tensiuri signali. liposarkomas ki _ hiperintensiuri signali T-1 da T-2 Sg.

134
Zlier avTvisebian simsivneebs zogjer aqvT araerTgvarovani struqtura
da T-2 Sg heterointensivobis signalebi aramkveTri konturebiT. simsivneSi
sisxlCaqceva da nekrozi ganapirobebs arahomogenuri intensivobis mr-signa-
lis T-1 da T-2 Sg-Si.

a b g
sur.: 4-35 mrt sagituri (a) da koronuli (bg) Wrilebi. kunTebis proeqciaze isaxeba
arahomogenuri moculobiTi warmonaqmni –liposarkoma.

keTilTvisebiani simsivneebi

li poma

ubk: sworkonturebiani, momrgvalo formis, erTgvarovani, hipoeqogenuri


warmonaqmni (fibrolipoma _ araerTgvarovani struqturisaa SemaerTebelqso-
vilovani xarixebis gamo).

sur.: 4-36. ubk kanqveSa lipoma


135
mrt: mkveTri, sworkonturiani warmonaqmni PD, T-1daT-2Sg-Si intensiuri si-
gnaliT.

a b

sur.: 4-37 mrt koronuli PD (a) da aqsialuri T2-Sg Wrili (b).


mxris deltisebri kunTis lipoma

kt: mkveTri, sworkonturiani dabali -100H-200HU simkvrivis warmonaqmni,


SesaZloa tixrebiT.

a b g

sur.: 4-38 kt aqsialuri Wrili (a), koronuli (b) da sagituri rekonstruqcia (g).
marcxena barZayis zeda naxevarSi kunTovani qsovilis proeqciaze vlindeba
dabali-cximis simkvrivis moculobiTi warmonaqmni mravlobiTi Txeli tixrebiT.

136
fibroma

ubk: swori formis, mkveTrkonturebiani, saSualo eqogenobis warmonaqmni.


mrt: aRiniSneba hipoeqogenuri signali T-1 da T-2 Sg.

sur.: 4-39 mrt sagituri Wrili, barZayis Zvlis


. fibroma

neirofibroma

mrt: mkveTrad SemosazRvruli warmonaqmnia, T-1 Sg-Si hipointensiuri sig-


naliT, T-2 Sg hiperintensiuri signaliT.

sayrden-mamoZravebeli sistemis dazianebaTa


sxivuri semiotika

Zvlis motexilobebi

motexiloba SeiZleba iyos: sruli da arasruli; erTeuli da mravlobiTi;


Ria da daxuruli.
sruli motexiloba _ Zvlis mTlianobis darRvevaa minimum or fragmentad
da motexilobis xazi kveTs Zvals erTi kortikaluri Sridan meoremde. Tu da-
zianebulia Zvlis nawili, motexiloba aris arasruli. motexilobis erT-erTi
specifikuri saxea apulsuri (mowyvetis, moglejis), Zvlis mTlianobis darR-
veva myesis an iogis mimagrebis adgilas.
bavSvebSi ZvalSi SeiZleba ganviTardes Zvlissazrdelas Sida- motexiloba
(`mwvane ylortis~), an motexiloba Zvlis zrdis zonaSi _ epifiziolizi.

137
motexiloba arsebobs travmuli; gamowveuli normalur Zvalze Zlieri
garegani faqtorebis zemoqmedebiT da paTologiuri, ganviTarebuli Zvlis
qsovilSi arsebuli paTologiuri procesis midamoSi (simsivne, kista da sxv.).
Zvlis mimarT mimarTulebis mixedviT, motexilobis xazi arsebobs: ganivi, iri-
bi, sigrZivi, spiraluri, V-magvari, T-magvari, namsxvrevebiani. Tu motexilobis
xazi gavrcelda Zvlis sasaxsre monakveTSi, ewodeba saxsarSida motexiloba.
arsebobs motexili Zvlis fragmentebis cdomis Semdegi saxeebi:
1. ganivi _ izomeba Zvlis ganivi zomebis mimarT (mag.: Zvlis diametris);
2. sigrZivi _ fragmentebis dacilebiT. SecilebiT da CaWedviT (CaWedili
motexiloba);
3. kuTxiT _ izomeba gradusebSi, romel mxaresac aris gaxsnili kuTxe;
4. periferiiT _ anatomiuri orientirebiT fasdeba fragmentis distanciu-
ri rotacia, brunvis mimarTulebis miTiTebiT.
motexilobis sruli rentgenologiuri maxasiaTeblebi unda moicavdes:
_ anatomiur lokalizacias da motexilobis xazis sigrZes;
_ motexilobis saxes (sruli, arasruli, namsxvrevebiani);
_ motexilobis sibrtyis mimarTulebas Zvlis RerZis mimarT (ganivi, si-
grZivi, V-magvari, T-magvari da sxv.);
_ fragmentebis cdomis saxeebs;
_ damokidebuleba sasaxsre RrusTan (saxsarSida motexiloba);
_ specifikuri niSnebi, rogoricaa CaWedili an kompresiuli motexiloba.
_ Tanmxlebi paTologiuri cvlilebebi: amovardniloba, iogebis gawyveta,
sindesmozi.
motexilobis gansakuTrebuli saxeebia: gadaZabvis Sedegad (stresuli mo-
texiloba) an Zvlis motexiloba arsebuli paTologiuri procesis adgilas.
rentgenografia: Zvlis motexilobis pirdapiri rentgenologiuri niSnebia
_ motexilobis xazi da motexili fragmentebis cdoma. rig SemTxvevebSi es
niSnebi ar aris TvalnaTliv gamoxatuli, aseT dros motexilobis diagnosti-
ka damyarebulia irib niSnebze.
1. cvlilebebi Zvalsa da ZvlissazrdelaSi: Zvlis formis cvlilebebi,
Zvlis struqturuli cvlilebebi, Zvlis zedapiris cvlilebebi (kortikalu-
ri Sris gasqeleba, `safexuris~ da `koziriokis~ niSnebi, Zvlissazardelas
aSreveba);
2. Zvlis zonis cvlilebebi: epifizisa da metafizis Seusabamoba, egreT-
wodebuli `safexuri~, maTi araswori zedapirebi (kuTxeebi), zrdis zonis asi-
metriuloba;
3. cvlilebebi rbil qsovilebSi: rbili qsovilebis moculobaSi mateba an
maTi struqturuli cvlilebebi;
4. Zvlebis haerovani Rruebis daCrdilva (hemosinuri);
5. cvlilebebi saxsarSi (saxsarSida motexiloba).

138
kt da mrt: saSualebas iZleva davafiqsiroT motexilobis rogorc pirda-
piri, ise arapirdapiri niSnebi. am kvlevebiT ufro kargad diferencirdeba
Zvlis fragmentebi, sisxlZarRvebis, nervebis da rbili qsovilebis dazianeba.
Zvlis motexilobis mt tomografiuli niSania motexilobis sibrtyeSi sisx-
lCaqceva, romelic T-1 Sg-Si hipointensiuria, xolo T-2 Sg-Si da PD FAT SATre-
JimSi hiperintensiuri.

a b

sur.: 4-40 mrt. T1S.g (a) da PD FAT SAT (b) kviristavis motexiloba mersedes bencis
niSani (Mercedes Benz Sign).

motexilobis lokalizaciis aRwerisas gamoiyeneba anatomiuri terminebi:


epifizi (proqsimaluri da distaluri), metafizi, diafizi. saxsarSida motex-
ilobisas gansakuTrebiT mniSvnelovania sasaxsre CanTis Zvalze mimagrebis
orientirebis gaTvaliswineba.
Zvali motexilobis Semdeg ganicdis regeneracias. fiziologiurad proce-
si gaivlis ramdenime stadias. pirveli - 7-8 dRis ganmavlobaSi motexilobis
xazi (naprali) farTovdeba Zvlis motexili xarixebis osteolizis xarjze.
momdevno - 15-20 dReSi yalibdeba pirveladi korZi, sustad gamoxatuli us-
truqturo xidakebis saxiT. SemdgomSi, 30-40 dRis ganmavlobaSi, yalibdeba
Zvlovani korZi, lokalurad is gamoixateba mcired gamoxatuli hiperostozis
saxiT. funqciuri da fizikuri datvirTvis zegavleniT ZvalSi viTardeba
struqturuli gadawyoba da Zvals ubrundeba Cveuli forma da struqtura.
Zvlovani korZis Camoyalibebis kontrolisaTvis, Cveulebriv, gamoiyeneba
rentgenografiis meTodi, iSviaTad mimarTaven kt-s. gasaTvaliswinebelia, rom
Zvlovani korZis ganviTarebis Sesaxeb obieqtur informacias yvelaze adre
izotopuri diagnostika iZleva.
Zvlis Sexorcebis darRvevis rentgenologiuri niSnebia: Zvlovani korZis
warmoqmnis Seneleba, motexili fragmentebis araswori dgoma da crusaxsris
Camoyalibeba.

139
crusaxsris Camoyalibebisas rentgenogramaze SenarCunebulia motexilo-
bis xazi, Zvlis motexil boloebze ki yalibdeba sasaxsre zedapirebi korti-
kaluri firfitebis ganviTarebiT. procesi SeiZleba garTuldes posttravmu-
li osteomielitiT.
rig SemTxvevaSi saxsarSida motexilobis dros, Zvlebis sasaxsre boloe-
bis Sexorcebisas viTardeba ankilozi.

daZabvis motexiloba

Zvlis mTlianoba SeiZleba dairRves Zlieri fizikuri datvirTvis da xSi-


ri mikrotravmebis Sedegad (stress-fracture). qveda kidurebis gadatvirTvisas
xSirad viTardeba wina terfis II Zvlis motexiloba, e.w. moZraobis motexilo-
ba; iSviaTad -barZayis da didi wvivis motexiloba, zeda kidurebis gadatvirT-
visas xSirad ziandeba I nekni.

rentgenografia: sawyis stadiaSi ZvalSi isaxeba aramkveTrad gamoxatuli


ganivi, ganaTebuli zoli lokaluri periostitiT. SemdgomSi ganaTebuli zo-
lis areSi viTardeba Zvlis sklerozuli gamkvriveba da periostuli nadebebi.

a b g

sur.: 4-41 mrt, motexiloba naCvenebia isriT (a) kt. (b). aqsialuri
Wrili da koronuli rekonstruqcia (g). naviseburi Zvlis stresmotexiloba.

paTologiuri motexiloba

paTologiuri motexilobebis uxSiresi mizezia metastazuri da pirveladi


avTvisebiani simsivneebi, kistebi, endokrinuli daavadebebis mizeziT Camoy-

140
alibebuli gamoxatuli osteoporozi. aseTi motexilobebi viTardeba mcire
travmebis an uxerxuli moZraobebis Sedegadac ki.
rentgenografia: motexilobis xazi isaxeba Zvlis defeqtis, destruqciis
an gamoxatuli osteoporozis fonze.

sur.: 4-42 rentgenograma. mxris Zv-


lis paTologiuri motexiloba.

kt an mrt: gamoiyeneba pirveladi paTologiuri procesis dadgenis mizniT.

sur.: 4-43. mrt xerxemlis gulmkerdis


segmentis malis sxeulis paTologiu-
ri motexiloba.

141
amovardniloba

amovardniloba ewodeba saxsarSi Semavali Zvlebis zedapirebis srul Seu-


sabamobas, rbilqsovilovani struqturebis mastabilizebeli funqciis darR-
veviT.

sur.: 4-44 rentgenograma. idayvis saxsris amovardniloba

qveamovardniloba

saxsarSi Semavali Zvlebis sasaxsre boloebis nawilobrivi SeuTavseblo-


baa.
rentgenografia: dazianebuli saxsris midamos rentgenografia minimum 2
proeqciaSi. amovardnilobis Casworebis Semdeg aucilebelia sakontrolo
rentgenografiis Catareba.
amovardnilobisas rentgenogramaze xSirad ar aRiniSneba Zvlebis motexi-
loba, magram rig SemTxvevebSi ziandeba saxsris fibrozuli xrtilovani
struqturebi, romlebic SemdgomSi SeiZleba Sesabamisi saxsris funqciis mniS-
vnelovani SezRudvis mizezi gaxdes. aseTi dazianebebis gamosavlenad aucile-
belia Catardes arTrografia. sasurvelia kt arTrografia ormagi kontras-
tirebiT. mrt an mrt arTrografia paramagnituri sakontrasto preparatebiT.

142
sur.:4-45 rentgenograma. mxris Zvlis qveamovardniloba.
mxris Zvlis TavSi isaxeba didi zomis kistozuri warmonaqmni.

rbili qsovilebis travmuli dazianeba

rbili qsovilebis travmuli dazianebebisas xSirad ismeba winaswari kli-


nikuri diagnozi _ daJeJiloba, romlis ukanac imaleba konkretuli morfo-
logiuri cvlilebebi. pirvel rigSi, motexilobis gamosaricxad unda Catar-
des rentgenografia.
Zvlissazrdelas daJeJilobas Tan axlavs subperiostuli sisxlCaqceva da
misi aSreveba.
rentgenografia: paTologiuri cvlilebebi pirvel dRes ar vlindeba, 2-3
dRis Semdeg ki SeiZleba gamoisaxos periosteumis aSrevebis susti zoli.
ubk: isaxeba aSrevebuli Zvlissazrdelas Txeli eqopozitiuri zoli, mis
qveS sisxlCaqcevis eqogenuri zonaa.
mrt: T-2 Sg-Si, Zvlis zedapiris gaswvriv, aRiniSneba hiperintensiuri signa-
li. sisxlCaqcevis SemTxvevaSi daJeJili Zvlis metafizuri nawilis Rrublovan
nivTierebaSi aRiniSneba aramkveTrad gamoxatuli mr signalis kerovani gaZ-
liereba.

kunTSigniTa hematoma

kt: aRiniSneba kunTovani qsovilis rentgenuli simkvrivis difuzuri daq-


veiTeba (+20 ... +25 HU). axali hematomis simkvrivea +40 ... +50HU. fasciaTSoris

143
sivrceSi hematoma advilad da mkveTrad fiqsirdeba, radgan gadaanacvlebs
cximovan fenebs. mogvianebiT periodSi kargad diferencirdeba kalcifikatebi
(osifikacia).

sur.: 4-46 kt. aqsialuri Wrili. marcxena wvivis medialuri jgufis kunTebis proeq-
ciaze vlindeba soliduri zomis hematoma.

mrtLtravmis Semdgom pirvel saaTebSi T-1 Sg iZleva ufro intensiur sig-


nals, vidre SeSupeba. 3 dRis Semdeg T-2 Sg hiperintensiuri signali icvleba
hipointensiurze. 5-6 dRis Semdeg hematoma iZleva gamoxatul hiperintensiur
signals rogorc T-1, ise T-2 Sg.

sur.: 4-47 mrt. aqsialuri Wrili.


marcxena barZayis wina lateralu-
ri jgufis kunTebis proeqciaze
vlindeba hematoma.

144
ubk: yvelaze misaRebi meTodia kunTebSi sisxlCaqcevebis diagnostikaSi.
misi daxmarebiT SesaZlebelia rogorc dakvirveba dinamikaSi, ise saWiroebi-
sas punqciuri drenirebis Sesruleba.

sur.:4-48 ubk. kunTis hematoma


sigrZiv WrilSi. naCvenebia is-
riT.

kunTebi SeSupebis SemTxvevaSi iZleva daqveiTebul eqosignals. axali he-


matoma Tavidan aneqogenuri struqturisaa, ramdenime dRis Semdeg aRiniSneba
araerTgvarovani struqtura. gawovis procesSi hematoma zomaSi TandaTan ik-
lebs. SigTavsi xdeba ufro erTgvarovani. organizaciis procesSi hematomis
eqogenoba matulobs.

kunTebis, fasciebis myesebis da iogebis gagleja

am dazianebas, simZimis mixedviT yofen sam xarisxad:


I xarisxi `daWimva~ _ calkeuli boWkoebis gagleja, mcire zomis (werti-
lovani) sisxlCaqcevebi, SeSupeba.
II xarisxi `nawilobrivi~ (arasruli) gagleja _ boWkoebis nawilis (jgu-
fis) gagleja, gamoxatulia sisxlCaqcevebi kunTis an iogis mTlianobis darR-
vevis gareSe.
III xarisxi `sruli gagleja~ _ mTlianobis da funqciis sruli darRveva,
rogorc wesi, gaglejili boloebis sruli dacilebiT da gamoxatuli hemat-
omiT.

145
a b

sur.:4-49 mrt. sagituri WriliisriT naCvenebia Seucvleli wina jvaredini iogi, boW-
koebis orientacia darRveuli ar aris (a). isriT naCvenebia zona, sadac unda isaxe-
bodes wina jvaredini iogi. iogis boWkoebi ar vizualizdeba – sruli gagleja (b).

ubk diagnostikis arCeviTi meTodia, kunTebis dazianebisas aRiniSneba maTi


moculobaSi mateba, `bumbulisebri~ eqostruqtura, sisxlCaqcevebi. calkeuli
boWkoebis gagleja (I xarisxis dazianeba).kunTis nawilobrivi gagleja, rodes-
ac isaxeba kidiTi an qsovilSida defeqtebi, sisxlCaqcevebi. sruli gagleja
(III xarisxis) _ isaxeba kunTis mniSvnelovani defeqti, gamowveuli gaglejili
kunTebis retraqciiT. kunTis daZabvisas ar aRiniSneba misi SekumSva, hematoma
mniSvnelovani zomisaa.
fasciis Cagleja an gagleja xasiaTdeba fasciis defeqtSi kunTis amober-
viT. fasciis Tiaqari moculobaSi matulobs kunTis daZabvis an moZraobis
procesSi.
myesis da iogis gaglejis eqografiuli niSnebia:
_ boWkoebis mTlianobis darRveva (nawilobrivi an sruli);
_ sxvadasxva zomis hematoma;
_ mkveTri eqopozitiuri signali `Crdilovani bilikiT~, Tu moglejil
myesSi an iogSi Zvlovani fragmentia.
mrt: kunTebis gagleja xasiaTdeba sami niSniT: kunTis normaluri stru-
qturis Secvla misi moculobaSi matebiT, lokaluri hematoma, difuzuri Se-
Supeba siTxis dagrovebiT Rrma kunTTaSua sivrceSi.
kunTebis I xarisxis dazianebisas T-2 Sg isaxeba signalis gaZliereba.
kunTebis II xarisxis dazianebisas aRiniSneba mrt signalebis intensiuri
cvlilebebi.

146
kunTebis III xarisxis dazianebisas T-1 da T-2 Sg kunTebSi isaxeba `simsivnis
msgavsi~ warmonaqmnis momatebuli signali.

sur.: 4-50. mrt, koronuli Wri-


li, T-2 S.g. cximis daTrgunvis
(saturaciis) reJimi. kunTis II
xarisxis dazianeba. naCvenebia
isrebiT.

147
Tavi 5

RviZlis, naRvlis buStis, pankreasis da


elenTis sxivuri diagnostika

ღვიძლი

normaluri anatomia-RviZli adamianis organizmSi yvelaze didi parenqimu-


li organoa. misi masa 1200-1500gr-is tolia; is adamianis masis ormocdameaTe
nawilia. axalSobilebSi es Sefardeba gacilebiT metia, erT meTeqvsmetedam-
de. RviZli samkuTxedis formis msgavsi organoa da mdebareobs muclis Rrus
marjvena zeda kvadratSi, diafragmis qveS da umetesad dafarulia neknebiT.
igi iogebiTaa dafiqsirebuli muclis RrusTan, diafragmasTan, kuWTan da naw-
lavebTan.

nax.: 5-1 RviZlis sanaRvle sadinarebis da


sisxlZarRvebis sqematuri gamosaxuleba.

148
nax.: 5-2. RviZlis segmentebisa da venebis sqematuri gamosaxuleba.

RviZlSi sisxli ori sisxlZarRviT DSemoedineba: 70-80% karis veniT, rom-


lis diametric 12-14mm-ia. es venuri sisxli moedineba nawlavebidan da elen-
Tidan. sisxlis 20-30% RviZlis arteriis (4,5-5mm) wilia, romelic faSvis Re-
ros tots warmoadgens. RviZlidan venuri sisxli gamodis RviZlis venebiT da
Caedineba qvemo Rru venaSi.
RviZlis struqturul-funqciuri erTeulia RviZlis wilaki, romlis zom-
ebia: diametrSi - 1-1,5mm, simaRleSi - 1,5-2mm. igi eqvswaxnagovani wakveTili
prizmis formisaa, warmodgenilia hepatocitebiT, romlebic RviZlSi arsebu-
li ujredebis 85%-s Seadgenen. danarCen 15%-s warmoadgens varskvlavuri re-
tikulo-endoTeliocitebi-kupferis ujredebi.
RviZli iyofa or, marjvena da marcxena wilad. sadReisod am or wils So-
ris sazRvari gadis ara mrgvali iogis gaswvriv, aramed misgan odnav marjvniv
da iribi xaziT moemarTeba qvemo Rru venidan naRvlis buStis sareclis gas-
wvriv. aseTi dayofiT RviZlis TiToeul wilSi 4-4 segmentia. pirveli segmenti
Seesabameba kudian wils, xolo meoTxe- kvadratul wils.
RviZlis segmentebad aseTi dayofis safuZvels warmoadgens karis venis
anatomia. karis vena iyofa marjvena da marcxena totebad, Semdeg es totebi
iyofa meore rigis totebad, meore rigis totebi, RviZlis arteriis Sesabamisi
totebi da naRvlis sadinarebis regionuli erToblioba warmoadgens RviZlis
segments.
RviZlis marjvena da marcxena sanaRvle sadinrebi erTdebian RviZlis kar-
Si da qmnian RviZlis saerTo sadinars, romelic warmoadgens RviZlgareTa
sanaRvle gzas. naRvlis buStis sadinarTan SeerTebis Semdeg mas ewodeba
naRvlis saerTo sadinari (qoledoqusi), romelic ixsneba Tormetgoja naw-

149
lavis did xvrelSi-odis sfinqteriT. rig SemTxvevebSi qoledoqusi da vir-
sungis sadinari erTdeba da ise ixsneba 12-goja nawlavSi.

sur.:5-3 damiznebiTi rentgenograma. isaxeba


sakontrasto nivTierebiT Sevsebuli naRv-
lis buSti da sanaRvle sadinari.

RviZlis saerTo sadinaris naRvlis buStis sadinarTan SeerTebiT, naRv-


lis nawili, romelic miedineba 12-goja nawlavisken, odis sfinqteris daxur-
visas xvdeba naRvlis buStSi. naRvlis buSti umetesad mogrZo, msxliseburi
an ovaluri formisaa. misi zomebi meryeobs 6-12smX2,5–4sm–mde.igi warmoadgens
Rru organo - rezervuars, sadac xdeba naRvlis koncentraciis gazrda wylis
Sewovis xarjze. sakvebis miRebis Semdeg igi ikumSeba da odis sfinqteris gax-
snisas RviZlis naRvelTan erTad gadadis 12–goja nawlavSi.
naRvlis buSti iyofa 3 nawilad: yvelaze ganieri fuZe–Ziri, sxeuli da
yeli. misi kedlis sisqea 2–3mm. buStis sadinarSi arsebuli lorwovanis spi-
raluri naoWebi qmnis heisteris (lutkensis) sarqvels.

sur.: 5-3-1 naRvlis buSti, misi


sadinari da naRvlis saerTo sa-
dinari
1. fuZe,
2. sxeuli,
3. yeli,
4. heisteris (lutkensis) sarqveli,
5. buStis sadinari,
6. naRvlis saerTo sadinari

RviZlisa da naRvlis buStis sxivuri diagnostikis meTodebi

rentgenologiuri meTodi

muclis Rrus mimoxilviT rentgenogramaze RviZli, diafragmis marjvena


naxevris qveS, gvaZlevs intensiur Crdils, romlis sazRvrebi yvelgan ar

150
aris mkafiod gamoxatuli. RviZlis zeda sazRvari ar gamoiyofa diafragmis
zeda Crdilisgan. marjvena wilis lateraluri konturi miemarTeba muclis
Rrus kedlis gaswvriv RviZlis qveda kuTxemde. qveda kide marjvena neknTan
rkals mihyveba da Semdeg mcired scildeba mas, gadakveTs Sua xazs da aRwevs
TiTqmis diafragmis gumbaTamde.
normaluri naRvlis buSti mimoxilviTrentgenogramaze, rogorc wesi, ar
vizualizdeba. iSviaTad SeiZleba dafiqsirdes misi Ziri, fuZe.
naRvlis buStisa da sanaRvle gzebis kontrastuli nivTierebiT kvlevis
ramdenime meTodia mowodebuli: oruli qolecistografia, intravenuri qol-
angiografia da kontrastis Seyvana uSualod sanaRvle gzebSi.
qolecistografia – meTodika damyarebulia triiodirebuli rentgeno–kon-
trastuli nivTierebis (rkn) oruli miRebaze. wina saRamos, 7–8 saaTze, pacien-
ti ulufebiT iRebs abebs (60–70kg wonaze 6 abi) Warbi wonis SemTxvevaSi doza
imatebs 9–12 abamde. meore diliT, 12–14 saaTis Semdeg, iReben marjvena fer-
dqveSa midamos rentgenogramas. normis SemTxvevaSi 80%–mde rentgenogramaze
isaxeba naRvlis buStis intensiuri Crdili (Crdilis intensivoba garkveul-
wilad asaxavs naRvlis buStis koncentraciul funqcias), ris Semdegac Se-
fasdeba misi forma, zoma da Crdilis erTgvarovneba. Semdeg pacienti iRebs
qolekinetikur sauzmes (umi kvercxis guli, cximovani sakvebi) 30–60–90 wuTis
Semdeg naRvlis buSti fiqsirdeba da fasdeba misi SekumSvis xarisxi (Sesabam-
isad = 30%; 50–60%; 80–90%). amrigad, meTodi saSualebas iZleva SeviswavloT
misi anatomiur–funqciuri mdgomareoba.

a b

sur.:5-3-2. muclis marjvena naxevris damiznebiTi rentgenografia. qolecistografia.


isaxeba naRvlis buStis da sanaRvle sadinarebis intensiuri Crdili. uzmoze (a).
qolekinetikuri sauzmis Semdeg (b).

151
qolegrafia – am dros sakontrasto nivTiereba nela SehyavT venaSi (winas-
war Catarebuli unda iyos sinji mgrZnobelobaze). preparati sisxlSi uerT-
deba cilas, radgan igi warmoadgens mboWav da gadamtan agents. parenqimaSi,
hepatocitebSi, kontrasti gadadis sanaRvle sistemaSi da 7–10 wuTis Semdeg
rentgenogramaze jer gamoisaxeba proqsimaluri, Semdeg mogvianebiT, distal-
uri sanaRvle gzebi. buStSi naRvlis koncentraciis gamo buStis intesivobac
TandaTan imatebs. sisxlSi kontrastis maRali koncentraciis gamo, miuxedavad
Tanamedrove sakontrasto preparatebis toksikurobis Semcirebisa, kvlevis
procesSi SesaZloa ganviTardes sxvadasxva xarisxis alergiuli reaqciebi,
romlis kupirebisTvis aucilebelia Sesabamisi codniT da medikamentebiT aR-
Wurvili personalis yola.

sur 5-4. qolegrafia.

qolegrafia, garda naRvlis buStis morfologiur–funqciuri mdgomareo-


bis dadgenisa, saSualebas iZleva vizualurad Sefasdes sanaRvle gzebis md-
gomareobac. kvlevis dagegmvisas unda gvaxsovdes, rom siyviTlisa da RviZlis
funqciis mkveTrad darRvevis SemTxvevaSi sanaRvle sistemis kontrastirebas
ver mivaRwevT, aseT dros unda gamoviyenoT kontrastis uSualod sanaRvle
gzebSi Seyvanis meTodi – qolangiografia.

152
sanaRvle gzebSi rkn–is Seyvanis sxvadasxva gza–meTodika arsebobs:
• kanis, RviZlis gavliT qolangiografia (kontrasti specialuri nemsiT
SehyavT uSualod sanaRvle sadinarebSi);
• kanis gavliT qolecistografia (kontrasti punqciiT SehyavT uSualod
naRvlis buStSi);
• endoskopiuri retrograduli qolangiopankreatografia (erqpg) endo-
skopiurad duodenoskopiT didi duodenuri dvrilidan kontrasti SehyavT
sanaRvle gzebSi;

sur.:5-5 endoskopiuri retrograduli qolangiopank-


reatografia (erqpg)

• intraoperaciuli qolangiografia – kontrasti operaciis msvlelobisas


SehyavT uSualod sanaRvle sadinarSi;

sur.:5-6 intraoperaciuli qolangiografia. distal-


ur qoledoqSi isaxeba avsebis defeqti- konkrementi,
miTiTebulia isriT.
153
• operaciisSemdgomi qolangiografia (fistulografia) – kontrastis Sey-
vana operaciis dros Cayenebuli sadrenaJo miliT.

celiakografia – kontrasti kaTeteriT SehyavT faSvis ReroSi, gadaRebu-


li angiogramebis seriaSi moCans faSvis Reros yvela toti (kuWis marcxena,
elenTis, RviZlis saerTo, kuW–Tormetgoja arteriebi). saWiroebis SemTxveva-
Si SeiZleba kaTeteris Seyvana yvela zemoT CamoTvlil arteriaSi – superse-
leqciuri angiografia.

sur.:5-7 seleqciuri digitaluri angiografia. celiakograma – norma

sur.:5-8 digitaluri angiografia. ce-


liakograma. RviZlis cirozi.

portografia – karis venis sistemis kontrastirebis meTodikebi.


splenoportografia – kanis gavliT kontrastis Seyvana specialuri nemsiT
elenTis parenqimaSi.
kanis gavliT, RviZlis gavliTi portografia – specialuri nemsiT kon-
trastis Seyvana karis venis erT–erT RviZlSida totSi.
154
rentgenoendovaskuluri Careva – angiografiuli gamokvleva da Semdeg da-
zianebul sisxlZarRvze an organios parenqimaze Catarebuli endovaskuluri
manipulaciebi.

ultrabgeriTi kvlevis meTodi


ultrabgeriTi kvlevisas janmrTeli adamianis RviZli isaxeba, rogorc
wvrilmarcvlovani, erTgvarovani eqostruqtura, sadac fiqsirdeba sxvadasxva
anatomiuri warmonaqmni (sisxlZarRvebi, sanaRvle sadinarebi, iogebi da sxva).
karis venis proeqciaze isaxeba SedarebiT sqelkedliani 10–12mm tubularuli
struqtura – karis vena, RviZlis arteria 4–5mm, naRvlis sadinari 4–5mm kar-
gad fiqsirdeba naRvlis buSti - (aneqogenuri rezervuari) 6–12smX3–4sm zomis,
erTgvarovani aneqogenuri struqturis, romlis kedlis sisqe 2–3mm–ia. RviZl-
Sida sanaRvle sadinrebi normaSi ar fiqsirdeba.

sur.:5-9ubk normaluri RviZ-


lis eqograma.

doplerografia(eqoangiografia) -ultrabgeriTi doplerografiis dax-


marebiT SesaZloa arainvaziurad SeviswavloT RviZlis magistralur sisxlZ-
arRvebSi nakadis mimarTuleba, siswrafe da moculoba.

sur.:5-10ubk dopleris reJimSi Rvi-


Zlis sisxlZarRvebis normaluri
eqograma.

155
rentgenuli kompiuteruli tomografia

normaluri RviZli isaxeba, rogorc mkveTrad konturirebuli, sworkidee-


biani, erTgvarovani struqtura, romlis simkvrive +60_+70 HU. mis fonze kar-
gad fiqsirdeba venuri sisxlZarRvebi(+30_+40 HU). RviZlsa da diafragmas
Soris sazRvari, praqtikulad ar isaxeba, vinaidan am ori anatomiuri struq-
turis rentgenis sxivebis Sesustebis koeficienti, praqtikulad, identuria.
naRvlis buSti Th11-Th-12 donezea. kt. saSualebas iZleva detalurad Seviswav-
loT naRvlis buStis forma, zoma, SigTavsi da sxva.
kompiuteruli tomografiiT karis vena kargad vizualizdeba. mis proeq-
ciaze SeiZleba dafiqsirdes naRvlis saerTo sadinari, romelic normaSi na-
klebad mkveTr gamosaxulebas iZleva. RviZlSida sanaRvle gzebi normaSi ar
fiqsirdeba.

sur.:5-11. kt. aqsialuri Wrili natiuri faza. ukontrasto gamokvleva.

kompiuteruli tomografia kontrastuli gaZlierebiT

saWiroebis SemTxvevaSi SeiZleba sakontrasto nivTierebis 40-50ml Sevi-


yvanoT venaSi. CavataroT kompiuteruli tomografia kontrastuli gaZliere-
biT, romelic mniSvnelovania RviZlSi paTologiuri procesebis diferencia-
ciisaTvis.

156
venaSi 100-150ml kontrastis bolusis Seyvana(3-3,5 ml/wm siCqariT) saSuale-
bas iZleva Catardes maRalinformaciuli angiografia, romlis drosac arte-
riuli, portuli da venuri fazebis SefasebiT SeiZleba detalurad Seviswav-
loT RviZlis sisxlZarRvovani qseli, paTologiuri kerebis sisxlmomaragebis
xarisxi da tipi. Sesabamisi programuli uzrunvelyofis SemTxvevaSi SeiZleba
adekvaturad SevafasoT RviZlis parenqimis perfuziis xarisxi.

a b

sur.:5-12. kt. aqsialuri Wrili. i/v kontrastuli gaZlierebiT, arteriuli faza. muc-
lis aortas gamoeyofa ori damoukidebeli arteria, maT Soris marjvena grZeldeba
RviZlis arteriaSi (a). faSvis Reros gamoeyofa sami arteria: RviZlis sakuTari, kuW-
12-goja da elenTis arteria (samkapas niSani) (b)

magnitur-rezonansuli tomografia

mr tomografia xasiaTdeba gamosaxulebis maRali garCevadobiT. pacientis


sxivuri datvirTvis gareSe SesaZlebelia davafiqsiroT RviZlis, RviZlSida
da RviZlgareTa sanaRvle sadinarebis da naRvlis buStis gamosaxuleba nebi-
smier WrilSi. misi specialuri meTodikebis gamoyenebiT radiologs saSuale-
ba eZleva miiRos mravalferovani informacia.

157
sur.:5-13. mrt. aqsialuri Wrili.T2 FRFSE, sunTqvis sinqronizaciiT.
RviZlis normaluri mrt. naRvlis buStis (naCvenebia isriT)kedlebi infiltrirebu-
lia.

mr tomografia kontrastuli gaZlierebiT

paramagnituri kontrastuli nivTierebebis gamoyeneba mniSvnelovnad zrdis


meTodis diagnostikur Rirebulebas. maT Soris aRsaniSnavia: ujredgare, in-
travaskuluri, organospecifikuri, enteruli da inhalaciuri paramagnetikebi.

a b

158
g d

sur.:5-14. mrt. aqsialuri Wrili. T2 FSE,reJimi cximis saturaciiT (a). T2


FSE,reJimi cximis saturaciis gareSe (b). T1 GRE reJimi kontrastis gareSe
(g). T1 GRE reJimi kontrastuli gaZlierebis venuri faza. isriT naCvenebia
hemangioma (d).

yvelaze xSirad klinikur praqtikaSi gamoiyeneba ujredgare paramagnituri


– gadoliniumis kompleqsebi (magnevisti, gadovisti, omniskani da sxva). din-
amikuri kontrastuli gaZliereba saSualebas iZleva miviRoT gamosaxuleba
janmrTel da paTologiurad Secvlil qsovilSi, rac mniSvnelovnad zrdis
meTodis informaciulobas.
intravaskuluri kontrastebi ujredgaresgan gansxvavebiT didxans rCeba
sisxlZarRvebSi, rac aumjobesebs maTi seleqciurad gamoyofis SesaZleblo-
bas.
organospecifikuri sakontrasto nivTierebebi SerCeviTad grovdeba sx-
vadasxva qsovilSi, magaliTad: magnofodipisi – hepatocitebSi, sanaRvle sis-
temaSi, paramagnituri liposomebi – retikuloendoTelur sistemaSi, metalo-
porfirini – simsivneebSi da sxva.
mr angiografia saSualebas iZleva detalurad Seswavlil iqnas RviZlis
sisxlZarRvovani suraTi.

159
sur.:5-15. mrt. angiografia gadolo-
niumis gamoyenebiT. hiperintensiuri
signaliT isaxeba karis venis sistema

mr qolangiopankreatografia – saSualebas iZleva arainvaziuri gziT Se-


fasdes sanaRvle sadinarebis mdgomareoba.

sur.:5-16. mrt. ukontrasto qolan-


giografia MRCP

mr speqtroskopia – SesaZlebelia: informaciis miReba RviZlis qimiur


Semadgenlobaze, Seswavlil iqnas RviZlis metabolizmi ujredul doneze
ara arapirdapiri gziT (sisxlis bioqimiuri maCveneblebiT), aramed uSualod
RviZlis qimiuri Semadgenlobis monacemebiT.

160
sur.:5-17. mrt. speqtroskopia

RviZlis da naRvlis buStis radionukliduri kvlevis meTodi

hepatoscintigrafia – venaSi SehyavT Tc99m–iT moniSnuli koloiduri xsna-


ri, romelic erTveba retikuloendoTeluri sistemis ujredebSi – RviZlSi,
elenTaSi, Zvlis tvinSi. vi naidan normaSi RviZlSi preparatis 90% STainTq-
meba, amitom elenTis gamosaxuleba ar miiReba, an gamoisaxeba sustad. dinami-
kaSi iReben ramdenime scintigramas, sadac fasdeba RviZlis funqcia, forma,
zoma, mdebareoba da koloidis gadanawilebis suraTi. normalurad erTgva-
rovani maqsimaluri CarTva aRiniSneba marjvena wilis centralur, yvelaze
masiur ubanSi. periferiisken aqtiuroba TandaTan da Tanabrad iklebs.

a b

sur.:5-18. RviZlis scintigrama a. pirdapir da b. gverdiT proeqciaSi

161
RviZlis scintigrafiuli angiografia – am SemTxvevaSi rfp-ad gamoiyeneba
autoeriTrocitebi, moniSnuli Tc99m–iT. ZiriTadad es meTodika gamoiyeneba
RviZlis kavernozuli hemangiomis diferencirebaSi.
hepatobiliaruli scintigrafia – gamokvleva tardeba hepatocitebisadmi
tropuli rfp–iT. xidaTc99m warmoadgens morfologiur–funqciuri kvlevis
meTods. dinamikaSi gadaRebuli scintigramebis analizis safuZvelze Segvi-
Zlia vimsjeloT RviZlis poligonuri ujredebis STanTqmisa da gamoyofis,
naRvlis buStis koncentraciul da evakuatorul funqciaze da arapirdapiri
gziT (nawlavebSi gadasuli aqtivobis intensivobis gansazRvriT) odis sfin-
qteris tonusze

sur.:5-19 hepatobiliaruli scintigrafia –xidaTc99m-iT. dinamikaSi gadaRebuli scin-


tigramebi. SesZlebelia RviZlis morfologiur–funqciuri Sefaseba.

scintigrafiaze „interesis zonebis’’ amorCeviT (RviZli, naRvlis buSti,


sanaRvle gzebi, nawlavebi) SegviZlia informacia miviRoT Sesabamisi mrudis
saxiT, rac mniSvnelovnad gvexmareba sanaRvle gzebis diskineziis diagnosti-
kaSi.

162
sur.: 5-20. normaluri hepatoqole-
cistograma

sur.: 5-21. hepatoqolecistograma


naRvlis buStis koncentraci-
uli da evakuatoruli funqci-
is daqveiTebiT (hipokinezuri
diskinezia).

RviZlisa da naRvlis buStis daavadebebis sxivuri semiotika

aRniSnuli daavadebebis diagnostika emyareba rogorc anamnezur, aseve in-


strumentul da laboratoriul kvlevebis Sedegebs. igi saWiroebs kompleq-
sur midgomas sxivuri diagnostikis Sedegebis gaTvaliswinebiT.
RviZlis daavadebebi dayofilia difuzur da kerovan daavadebebad.
difuzuri daavadebebi – hepatiti, cirozi, cximovani hepatozi; kerova-
ni daavadebebi – kista, abscesi, simsivneebi. simsivneebs Soris aRsaniSnavia
keTilTvisebiani paTologiebi (hemangioma, adenoma, kerovani hiperplaziebi)
da avTvisebiani paTologiebi – pirveladi hepatoceluluri kibo, meoreuli

163
metastazebi. aRsaniSnavia agreTve RviZlis travmuli dazianebebi: daxuru-
li, kafsulis mTlianobis darRvevis gareSe – subkafsuluri hematoma, cent-
raluri hematoma; kafsulis mTlianobis darRveviT – zedapiruli mTlianobis
darRveviT, mTlianobis Rrma darRveviT, organos gaWyletiTa da fragmentaci-
iT. RviZlis Ria dazianeba – cecxlsasroli da civi iaraRiT.

RviZlis difuzuri daavadebebi

hepatiti
am dros daavadebis specifikuri, radiologiuri niSnebi ar aRiniSneba,
magram ubk, kt, mrt da radionukliduri meTodebiT fiqsirdeba RviZlisa da
elenTis umniSvnelo gadideba struqturis mcire araerTgvarovnebiT.

sur: 5-22 ubk. RviZlis qr.hepatiti

RviZlis cirozi

RviZlisa da elenTis zomebis cvlilebebi, SesaZloa ascitic. ubk, kt,


mrt – RviZlis cvlilebebi zomebSi, struqturis araerTgvarovneba (regener-
aciuli kvanZebi), konturis talRuri zedapiri, karis venis diametris momate-

164
ba, elenTis zomebSi gadideba, portokavuri Suntebis arseboba, karis venis
sistemis Trombozi, siTxe peritoneumis RruSi – asciti.

a b

sur.: 5-23. kt aqsialuri Wrili, kontrastuli gaZlierebiT, RviZlis cirozi, vlin-


deba RviZlis kafsulis retraqcia, konturebi deformulia, isaxeba A asciti, venuri
kolateralebi (naCvenebia isriT) (a). mrt T2 S.g aqsialuri Wrili, RviZlis konturi
deformulia, asciti (b).

hepatoscintigrafia – RviZlSi rfp–s araerTgvarovani CarTva, cvlilebebi


zomebSi, elenTis gadideba, masSi preparatis RviZlis msgavsi an ufro inten-
siuri CarTva. mogvianebiT stadiaSi SesaZloa, aRiniSnebodes rfp–s CarTva
xerxemlis proeqciaze (Zvlis tvinSi).

RviZlis cximovani hepatozi.

ubk – RviZlis eqogenobis momateba, siRrmeSi ultrabgeris gatarebis Se-


susteba.
kt – RviZlis parenqimis densitometriuli monacemebis daqveiTeba.
mrt – RviZlis qsovilis intensivobis signalis gaZliereba.

165
a b

g d

sur.: 5-24. cximovani hepatozi. ubk (a), kt (b,g). mrt (d)

RviZlis kerovani daavadebebi

cistebi.

ubk, kt da mrt kvlevis Sedegad diferencirdeba mrgvali an momrgvalo


formis, erTeuli an ramdenime swori da mkveTrad konturirebuli struqtura,
siTxis Sesabamisi simkvrivis signaliT.

166
a b

sur.: 5-25 RviZlis cistebi.. ubk (a). kt. (b). mrt (g).

RviZlis abscesi

ubk, kt da mrt- momrgvalo warmonaqmni aramkveTri konturebiT da sqeli


kafsuliT, romlis SigTavsi xasiaTdeba wylis simkvriveze meti simkvrivis
signaliT. aRsaniSnavia, rom ub kvlevisas suraTi nakleb specifikuria, misi
eqogenoba sxvadasxvagvaria da damokidebulia daavadebis stadiaze.

167
a

sur.: 5-26 ubk.RviZlis parazituli abscesi (a. b). RviZlis eqinokoki (g)

168
a

sur.: 5-27kt. RviZlis abscesi, Semofargluli siTxe da airi horizontaluri doniT(a).


RviZlis eqinokoki (b). mrt. RviZlis mravlobiTi ameburi abscesi (g).

169
RviZlis keTilTvisebiani simsivneebi

hemangioma

yvelaze ufro metad gavrcelebuli RviZlis keTilTvisebiani simsivnea.


ub –hemangiomis kapilaruli forma isaxeba momrgvalo formis, umetesad, mkve-
Trad konturirebuli hipereqogenuri erTgvarovani struqturiT. kavenrozu-
li formis SemTxvevaSi aramkveTrkonturebiani, araerTgvarovani struqturis
hipo - da hipereqogenuri ubani (waagavs hepatocelulur kibos).
kt – isaxeba dabali simkvrivis, aramkveTrkonturebiani, araerTgvarovani
struqturis momrgvalo formis warmonaqmnis saxiT. gaZlierebis meTodikis
gamoyenebisas masSi aRiniSneba densitometriuli simkvrivis mateba periferi-
idan centrisken.

sur.: 5-28 ubk RviZlis kavernozuli hemangioma (a).


RviZlis papilaruli hemangioma (b)

170
a b

g d

sur.: 5-29 kt. natiuri faza (a), arteriuli faza (b), venuri faza (g),
gviani venuri faza (d).

sur.: 5-30. mrt RviZlis marjvena wilis hemangioma. T1,


Dual-echo T2 Sewonili gamosaxuleba

171
adenoma

kt da mrt: warmodgenilia hemangiomis msgavsi suraTiT. sakontrasto niv-


TierebiT gaZlierebis SemTxvevaSi misi gamosaxuleba gansxvavebulia nor-
malur qsovilTan SedarebiT, icvleba da fiqsirdeba densitometriuli sim-
kvrivis dakleba. T1 – Sewonili gamosaxuleba – kargad asaxavs anatomiur
struqturebs. T2 – Sewonil gamosaxulebas aqvs T1-Tan SedarebiT garkveuli
upiratesoba – misi mgrZnobeloba T1-Tan SedarebiT meti paTologiur cvli-
lebis gamovlenaSi ufro maRali da sandoa.

sur.: 5-31. ubk RviZlis parenqimaSiAisaxeba hipoeqogenuri warmonaqmni – adenoma (a). kt


arteriuli faza, marjvena wilSi, VII segmentSi isaxeba hiperdensiuri warmonaqmni
maRali vaskularizaciiT (b).

172
a b

g d

sur.: 5-32. mrt koronuri T1 40wm (a) da T1 2wT (b) kontrastuli gaZlierebis Semdeg.
aqsialuri Wrili, T2 (g) da T1 90 (d) wuTis Semdeg. RviZlis parenqimaSi,Amarcxena
wilSi, vlindeba adenoma.

RviZlis avTvisebiani simsivneebi

RviZlis avTvisebiani simsivneebi iyofa pirvelad (hepatocelaruli kibo)


da meoreul simsivneebad (sxva organoebSi warmoqmnili avTvisebiani simsivnee-
bidan RviZlSi ganviTarebuli metastazebi).
hepatoceluruli kibo mamakacebSi gvxvdeba ufro xSirad. maTi warmoqmnis
yvelaze xSiri mizezia RviZlis cirozi da B hepatiti.
ub kvlevisas warmodgenilia, rogorc araerTgvarovani struqturis hiper,
da hipoeqogenuri Senebis, arasworkonturebiani, rig SemTxvevebSi aramkveTrad
konturirebulia.

173
sur.: 5-33. ubk. RviZlis hepatoceluruli
kibo

kt da mrt meTodiT aRiniSneba RviZlis arasworkonturebiani, arahomogenu-


ri struqturis kerovani warmonaqmnebi. kontrastuli gaZlierebis meTodis
gamoyeneba mniSvnelovnad zrdis diagnostikur sizustes.

a b

sur.: 5-34 kt aqsialuri Wrili. ukontrasto (a),


arteriuli (b), venuri (g) faza. vlindeba ara­
swori momrgvalo formis deformuli konturebis
mqone moculobiTi warmonaqmni, romlis simkvrive
aqtiurad matulobs arteriul fazaSi

174
.

sur.:5-35 kt aqsialuri Wrili. arteriuli faza. RviZlis ventrul nawilSi vlindeba


araswori formis arahomogenuri moculobiTi warmonaqmni - hepatoceluluri karci-
noma, naCvenebia isrebiT. lateralurad isaxeba mcire zomis momrgvalo formis meo-
reuli dazianebis kerebi (naCvenebia isriT).

a b g

sur.:5-36 mrt aqsialuri Wrili. arteriuli faza (a). RviZlis marcxena wilSi, ventra-
lur nawilSi vlindeba araswori formis arahomogenuri moculobiTi warmonaqmni –
hepatoceluluri karcinoma. venuri (b) da gviani venuri faza (g).

175
scintigrafia tumorotropuli rfp galium 67 citratiT.

a b

g d

sur.: 5-37scintigrafia tumorotropuli rfp galium 67 citratiT. pirdapiri proeqcia


(a). ukana proeqcia (b) aqsialuri Wrili (g), kt aqsialuri Wrili (d). aRiniSneba
rfp-is aqtiuri CarTva RviZlis parenqimaSi arsebul paTologiur keraSi.

pozitronul-emisiuri tomografiiT aRiniSneba RviZlis Sesabamis ubanSi


moniSnuli preparatis momatebuli dagroveba, ,,cxeli ubani’’.

a b
sur.: 5-38 a. pozitronul-emisiuri tomografia 18F flurodeoqsiglukoziT. aqsialu-
ri Wrili, vlindeba RviZlis pirveladi neoplazma (Txeli isari), da ori metasta-
zurad Secvlili limfuri kvanZi. aRiniSneba preparatis aqtiuri CarTva RviZlis
parenqimasa da limfur kvanZebSi. b. kt igive Wrili.

176
RviZlis metastazebi

RviZlSi avTvisebiani simsivnis metastazebi uxSiresad gamoixateba mra-


vlobiT kerovan cvlilebebSi. maTi suraTi damokidebulia RviZlSi ganviTa-
rebuli metastazuri kvanZebis raodenobasa da zomebze.
ubk metastazuri kvanZebi xasiaTdeba, rogorc hipo - da hipereqogenuri sx-
vadasxva zomis araerTgvarovani, aseve, zogjer erTgvarovani struqturiTac.
zog SemTxvevaSi aRiniSneba e.w. ,,xaris Tvalis’’ eqologiuri suraTi. (hipere-
qogenuri kvanZi, irgvliv hipoeqogenuri arSiiT).

sur.: 5-39. ubk. RviZlis mts da-


zianeba isaxeba e.w. ,,xaris Tvali’’

sur.: 5-40. kt aqsialuri Wrili. ar-


teriuli faza, RviZlis parenqima-
Si isaxeba mravlobiTi momatebuli
simkvrivis meoreuli dazianebis
kera.

177
kt, mrt mravlobiTi kerovani warmonaqmnebi, romlebic kontrastuli niv-
Tierebis gamoyenebisas gansxvavdeba normaluri qsovilis suraTisagan.

a b

sur.: 5-41. mrt aqsialuri Wrili. T1 S.g. ukontrasto (a) T1 S.g. arteriuli faza B(b). RviZ-
lis parenqimaSi isaxeba ramdenime arahomogenuri, hiperintensiuri arSiis mqone meoreuli
dazianebis kera.

sanaRvle gzebis daavadebebi

naRvlkenWovani daavadeba

naRvlis buStis kenWebi qalebSi 2-jer ufro xSirad gvxvdeba, vidre mamak-
acebSi. am procesSi mniSvnelovan rols asrulebs qolesterinis monohidra-
tis kristalis daleqva, qolestazi naRvlis buStsa da mTlianad sanaRvle
sistemaSi. arCeven sxvadasxva saxis qolesterinul, pigmentur, kalciumisa da
Sereuli tipis kenWebs.
rentgenografia: kenWebis 25-30% Seicavs kalciums, rac ganapirobebs maT
fiqsirebas mimoxilviT rentgenogramaze. ub kvleva saSualebas iZleva 95-98%
SemTxvevaSi aRmovaCinoT da davafiqsiroT naRvlis buStis 1,0-2,0mm da meti
zomis kenWebi.

sur.: 5-42 ubk. naRvlis buStSi isaxeba ori


konkrementi, akustikuri CrdiliT.

178
qolecistografia-naRvlis buStis kenWebi buStis kontrastirebis SemTx-
vevaSi isaxeba, rogorc avsebis defeqti. meTodis uaryofiT mxares warmoad-
gens is, rom naRvlis buStis zogierTi paTologiis SemTxvevaSi (kenWi yelis
areSi, buStis koncentraciuli funqciis daqveiTeba) buStis Sevseba kontras-
tiT ver xerxdeba.

sur.: 5-43. qolangiografia, vlindeba mravlobiTi konkrementi naRvlis buStsa da


saerTo sanaRvle sadinarSi. naCvenebia isrebiT.

kt kalciumis marilebis Semcvleli kenWebi kargad diferencirdeba (hi-


perdensiuri CanarTebi). meTodis efeqturoba iklebs, Tu kenWebi kalciumis
marilebs ar Seicavs.

sur.: 5-44 kt. aqsialuri Wrili kontrastuli gaZlierebiT. naRvlis buStSi isaxeba
mravlobiTi rentgenopozitiuri konkrementi.

179
mrt-is Catarebisas naRvlis buStis kenWebi iZleva hipointensiur signals.

sur.: 5-45 mrt. aqsialuri Wrili,


naRvlis buStSi isaxeba erTeuli hi-
pointensiuri konkrementi.

naRvlis sadinaris kenWebi

ubk SedarebiT naklebefeqturia – (50%-mde), vinaidan sadinaris umetesi


monakveTi mdebareobs Tormetgoja nawlavis ukan, rac iwvevs mis ekranirebas.
kt meTodiT sadinaris sanaTurSi kalciumis Semcvleli kenWebi kargad
diferencirdeba. mrt - kenWebi sadinaris sanaTurSi iZleva hipointensiur sig-
nals.

180
b

sur.: 5-46. konkrementi saerTo sanaRvle sadinarSi. isaxeba sadinaris dilatacia.


ubk. konkrementi saerTo sanaRvle sadinarSi, naCvenebia isriT (a). kt aqsialuri
Wrili, kontrastuli gaZlierebiT. saerTo sanaRvle sadinaris sanaTurSi vlindeba
momatebuli simkvrivis konkrementi, naCvenebia isriT (b). mrt koronuli Wrili T2
S.g. fateris dvrilis doneze sadinarSi moCans hipointensiuri signalis mqone mrgva-
li formis konkrementi (g).

181
mrt qolangiopankreatografia (MRCP) saSualebas iZleva kenWebi dafiq-
sirdes sadinaris mTel sigrZeze.

sur.: 5-47 mrt qolangiopankreatografia


(MRCP) sadinaris proeqciaze aRiniSne-
ba ramdenime hipointensiuri signalis
mqone ubani - konkrementi.

retrograduli qolangiopankreatografia (ERCP) maRalinformaciuli


meTodia. misi ZiriTadi uaryofiTi mxarea invaziuroba.

sur.: 5-48 retrograduli qolangiopankreatografia sanaRvle sadinarebSi vlindeba


ramdenime avsebis defeqti –kenWebi (miTiTebulia isrebiT)

182
mwvave qolecistiti

ubk-iT naRvlis buSti xSirad gadidebulia, kedlis gasqelebiT 3mm-ze me-


tad (hipereqogenur kedlebs Soris hipoeqogenuri zoli). buStis proeqciaze
hipoeqogenuri zona. xSirad buStis sanaTurSi isaxeba konkrementebi da ar-
aerTgvarovani SigTavsi, zogjer naleqis saxiT. transdiuseriT zewolisas
aRiniSneba mtkivneuloba. msgavsi struqturuli cvlilebebi aRiniSneba kt da
mrt kvlevis dros.

a b

sur.: 5-49 mwvave qolecistiti ubk (a), kt (b), mrt (g).


g

qronikuli qolecistiti

ubk, kt, mrt kvlevis Sedegad miiReba meTodis Sesabamisi vizualuri sura-
Ti (gadidebuli an SeWmuxnili naRvlis buSti, zogjer deformuli, gamkvrive-
buli, Sesqelebuli kedlebi).

183
hepatobiliaruli scintigrafia Sesabamisi rfp (Tc99mHIDA)-is daxmarebiT
scintigramaze dinamikaSi fiqsirdeba naRvlis buStis koncentraciuli da
evakuatoruli funqciis darRveva.

sur.: 5-50. mrt aqsialuri Wrili T2 FAT SATreJimi, qronikuli qolecistiti, vlinde-
ba konkrementi naRvlis buStSi da naRvlis buStis kedlebis araTanabari gasqele-
ba, naCvenebia isriT.

RviZlisa da naRvlis buStis daxuruli travmuli dazianebis sxivuri semio-


tika

RviZlis daxuruli travmuli dazianebis rentgenografia - skopia Raribia


specifikuri diagnostikuri niSnebiT.
kt-Ti am dros fiqsirdeba naxeTqi, subkafsuluri da/an centraluri hemat-
omebi, SesaZlebelia aqtiuri eqstravazaciis gamovlena, dakvirveba sisxlde-
nis dinamikasa da sisxlCaqcevis moculobaze rogorc RviZlSi, ise muclis
RruSi.

a b
184
g d

sur.: 5-51. ubk mwvave subkafsuluri hematoma (a). kt. RviZlis subkafsuluri hematoma (b), kt
RviZlis naxeTqi (g). mrt subkafsuluri hematoma (d).

ubk-is meTodiT vlindeba RviZlis dazianebis (gaglejis) adgili – sub-


kafsuluri da centraluri hematomebi. SesaZlebelia sisxlCaqcevis ubanze
dinamikuri dakvirveba.

RviZlgare sanaRvle sadinarebis travmuli dazianeba

am saxis dazianebebi umetesad aRiniSneba sadinarebis fiqsaciis adgi-


lebSi, maTi RviZlidan gamosvlisas da pankreasis TavSi naRvlis saerTo sa-
dinaris Sesvlis midamoSi. ub. kt am dros dazianebis Sedegad ganviTarebuli
cvlilebebi, iseTebi, rogorebicaa: RviZl-Tormetgoja iogis SeSupeba, Tavi-
sufali siTxe muclis RruSi, RviZlisa da Tormetgojas dazianeba ar aris
specifikuri. aqve unda aRiniSnos, rom muclis RruSi arsebuli siTxis rao-
denobaze monitoringi safuZvels iZleva vivaraudoT muclis RruSi naRvlis
CaRvrisa da sisxldenis procesis mimdinare dinamika.

naRvlis buStis dazianeba muclis travmis dros

am dros dazianeba viTardeba naRvlis buStis midamoSi Semavali Wrilobis


an muclis wina kedlis Zlieri travmis SemTxvevaSi. ubk da kt kvlevis SemTx-
vevaSi SeiZleba dafiqsirdes naRvlis buStis kedlebis aramkveTri konturebi,
mTlianobis darRvevis SemTxvevaSi buStis ,,daCutvis’’ suraTi, mis proeqciaze
aneqogenuri-siTxovani eqostruqturebi, dabali simkvrivis ubnebi (kt), rac sa-
Sualebas iZleva vivaraudoT naRvlis buStis gagleja.

185
a b

sur.: 5-52. kt naRvlis buStis izolirebuli travma. aqsialuri Wrili (a). koronu-
li rekonstruqcia (b). buStis mimdebared vlindeba dabali simkvrivis siTxovani
(naRvlovani) gamonaJoni.

kuWukana jirkvali. elenTa

sxivuri diagnostikis meTodebi

rentgenologiuri meTodi. mimoxilviTi rentgenografia-skopia ar iZleva


aRniSnuli organoebis dazianebis specifikur semiotikas. am dros SeiZleba
dafiqsirdes muclis RruSi airi da siTxe.

specialuri rentgenokontrastuli meTodebi

endoskopiuri retrograduli qolangiopankreatografia. gamokvleva tar-


deba endoskopiis kontroliT. am dros Tormetgojas did dvrilSi SeyavT
rentgenokontrastuli nivTiereba. miRebuli Sedegebis safuZvelze fasdeba
sanaRvle da pankreatuli sadinarebis anatomiuri mdgomareoba, deformacia,
struqtura. kenWis arsebobis SemTxvevaSi SeiZleba Catardes mcireinvaziuri
manipulacia (papilotomia da kenWis eqstraqcia).

sur.: 5-53 rqpg. kenWebi naRvlis buStSi.

186
kangavliTi da RviZlgavliTi (perkutanuli, transhepaturi) qolangiogra-
fia. am dros wvrili specialuri, e.w. ,,xibas’’ nemsiT, sanaRvle sadinarebSi
SehyavT sakontrasto nivTiereba, miiReba sadinarebis gamosaxuleba. miRebuli
sanaTuris Semdgomi gaganierebiT da gamyolis daxmarebiT, sanaRvle sistemis
gantvirTvis mizniT, SesaZlebelia gamomtani milis Cayeneba. aRniSnuli mani-
pulacia miekuTvneba invaziur procedurebs, romlis drosac SesaZlebelia
iseTi garTuleba, rogoricaa mwvave pankreatiti (misi ganviTarebis mizezad
moiazreba pankreasis sadinarebSi wnevis gazrda da rentgenokontrastuli
nivTierebis gamaRizianebeli moqmedeba). aseve, SesaZlebelia sisxldena da
naRvlis CaRvra muclis RruSi.

b g

sur.: 5-54. rentgenograma qolangiografia (a). kt. MIP koronuli rekonstruqcia, sanaR-
vle sadinarebis proqsimaluri (klackinis) bloki (b). igive pacienti 3D rekonstru-
qciuli gamosaxuleba (g).

187
kt pankreasisa da elenTis paTologiebis diagnostikaSi iTvleba arCeviT
meTodad (travma, mwvave pankreatiti). am dros pacienti per/os iRebs 20ml 76%-
ian wyalSi xsnad sakontrasto nivTierebas ganzavebuls 1l wyalSi, kuWis,
Tormetgoja nawlavisa da wvrili nawlavebis kontrastirebisaTvis. skanireba
tardeba specialur reJimSi diafragmis TaRidan TeZos Zvlis qedamde an boq-
venis Sesaxsrebamde. Wrilis sisqe saWiroebisamebr, meryeobs 1-2,5mm-dan (Txeli
Wrili) 5-8mm-mde (sqeli Wrili). kontrastuli garCevadobis gazrdis da des-
truqciis gamovlenis mizniT intravenurad SehyavT 50-100ml rentgenokont-
rastuli nivTiereba, bolusuri meTodiT avtomaturi inJeqtoris daxmarebiT.
am dros tardeba SerCeuli gamosakvlevi midamos skanireba. arteriebis sauke-
Teso vizualizacia aRiniSneba adreul arteriul fazaSi. pankreasis parenqi-
mis da karis venis sistemis venebis vizualizacia miiReba portalur fazaSi.
paTologiur keraSi rentgenokontrastuli nivTierebis dagrovebis dinamikis
Sesafaseblad tardeba mogvianebiTi skanireba (3-5wT Semdeg).

a b g

sur.: 5-55 kt angiografia, natiuri faza (a), arteriuli (b), venuri fazebi (g).

radionukliduri meTodi

erTfotoniani emisiuri kompiuteruli tomografia pankreasis paTologie-


bis diagnostikaSi – am meTodiT kvlevaSi gamoiyeneba rfp meTionini, niSande-
buli se75. pankreasis jirkvalSi mimdinareobs sxvadasxva cilovani SenaerTe-
bis sinTezi, amitom normis pirobebSi parenqimaSi grovdeba aRniSnuli rfp.
anTebadi procesis SemTxvevaSi pankreasis parenqimaSi fermentis sinTezis
procesi iTrguneba, ris gamoc Sesabamis midamoSi aRiniSneba rfpi-s daqveiTe-
buli CarTva-dagroveba, msgavsi suraTi aRiniSneba scintigramaze, pankreasis
parenqimaSi axalwarmoqmnis arsebobis SemTxvevaSic.

188
sur.: 5-56. pet. qr. pankreatiti

pankreasis abscesis da infiltrirebuli fsevdokistis diagnostikaSi


gamoiyeneba Tc99 –iT moniSnuli rfp. hormonalurad aqtiuri simsivneebis diag-
nostikaSi gamoiyeneba oqtreotidi, moniSnuli In111-iT.

pozitronul-emisiuri tomografia

pankreasis sxvadasxva saxis simsivnis diagnostikaSi gamoiyeneba rfp, ro-


melic swrafad grovdeba intensiuri metaboluri procesebis Sesabamis ubneb-
Si (simsivneebi, anTebadi ubnebi). skanireba tardeba 250-400 mbk aqtivobis rfp-is
intravenuri Seyvanidan 40-60wT Semdeg. mogvianebiT (2-3sT Semdeg) Catarebul
skanogramaze anTebad ubnebSi simsivnurisgan gansxvavebiT fiqsirdeba rfp-s
mniSvnelovnad dabali aqtivobis CarTva.
pankreasis daavadebebis diferenciuli diagnostikis saWiroebis SemTx-
vevaSi pet-i tardeba dinamikur reJimSi. am dros gamoiyeneba rfp-natriumis
butirati c11. fasdeba pankreasis jirkvlis mier rfp-is CarTvis dinamika da
erTgvarovneba. paTologiuri keridan miRebuli suraTi unda Sedardes RviZ-
lis an janmrTeli ubnis monacemebs. avTvisebiani simsivnis SemTxvevaSi, anTe-
bad procesTan SedarebiT aRiniSneba maRali metaboluri aqtivoba.

ultrabgeriTi kvleva

ubk kvleva warmoadgens muclis Rrus organoebis kvlevis skriningul


meTods. rogorc wesi, igi gamoiyeneba pirvel etapze. gamokvleva SeiZleba

189
Catardes swrafad, avadmyofis momzadebis gareSe, ar warmoadgens maionebeli
moqmedebis meTods, SeiZleba Catardes ramdenjerme, ar aris pacientisTvis
damamZimebeli rTuli procedura.
pankreasis kvleva tardeba pacientis horizontalur mdgomareobaSi, trans-
diuseris ganiv, sigrZiv da polipoziciur WrilebSi dozirebuli kompresiiT
CasunTqul da amosunTqul mdgomareobaSi sunTqvis SeCerebisas, SesaZloa
valsalvis sinjis gamoyenebac. jirkvlis ZiriTadi orientiria elenTis vena
(mis win isaxeba pankreasis jirkvali). kvlevis dros unda Sefasdes misi for-
ma, zoma, konturebi, parenqimis struqturis erTgvarovneba, irgvliv mdebare
organoebis mdgomareoba.

sur.: 5-57 ubk. normaluri pankreasi.

normaluri pankreasis jirkvali nalis formisaa. misi wina-ukana zomebia:


Tavis - 20-dan 30mm-mde; sxeulis –15-dan 20mm-mde; kudi – 25-dan 35mm-mde. paren-
qima wvrilmarcvlovani da erTgvarovania. kudis vizualizaciis gaZnelebisas
(kuWSi arsebuli airebis gamo) xelovnuri akustikuri fanjris Sesaqmnelad
pacients eZleva 800-1000ml anaduRari wyali.
pankreasis sadinari SeiZleba gamoisaxos sxeulisa da Tavis proeqciaze,
rogorc tubularuli xazovani struqtura 2mm-mde. Tavis proeqciaze isaxeba
naRvlis saerTo sadinari, romlis diametria 4-6mm.
elenTa isaxeba muclis Rrus marcxena zemo kvadratSi, diafragmis qveS.
igi namgliseburi formisaa, sigrZivi zomiT 8-12mm, mkveTri konturebiT. misi
eqogenoba mcired metia RviZlis eqogenobaze. struqtura wvrilmarcvlovani
da erTgvarovania. misi Sua da qveda polusis proeqciaze rig SemTxvevebSi
SeiZleba dafiqsirdes elenTis eqogenobisa da struqturis momrgvalo for-
mis 1-4mm zomis warmonaqmni (damatebiTi elenTa).

190
a b

sur.: 5-58 ubk. normaluri elenTa (a). damatebiTi elenTis wili (b).

magnitur-rezonansuli tomografia

pankreasisa da elenTis vizualizaciisaTvis gamoiyeneba saSualo da maRa-


li (0,5-1,5tl) simZlavris magnitur-rezonansuli tomografebi. muclis Rrus
organoebis vizualizaciisaTvis mrt kvlevaSi gamoiyeneba T1 da T2 Sewoni-
li gamosaxuleba. aRsaniSnavia, rom T1 Sewonili gamosaxuleba ukeT asaxavs
organoebis anatomiuri Senebis Taviseburebebs maSin, rodesac T2 Sewonili
gamosaxuleba ufro mizanSewonilia gamoviyenoT iseTi paTologiuri warmo-
naqmnebis gamosavlenad, romelTa qsovili Seicavs siTxovan komponents.

sur.: 5-59 mrt. i/v kontrastuli gaZliere-


biT,normaluri pankreasi da elenTa

saWiroebis SemTxvevaSi kvlevaSi SeiZleba gamoviyenoT dinamikuri kont-


rastirebis gaZlierebis meTodi, risTvisac mimarTaven paramagnitebis intra-
venur ineqcias.

191
pankreasis daavadebaTa sxivuri semiotika

mwvave pankreatiti

mimoxilviTi rentgenografia-skopia. am dros SeiZleba dafiqsirdes paTo-


logiis arapirdapiri niSnebi.
kt - meTodiT, mwvave pankreatitis SemTxvevaSi isaxeba jirkvlis zomebSi
gadideba, aramkveTri konturebi, lokaluri an difuzurad gamoxatuli paren-
qimis simkvrivis daqveiTeba, parapankreatuli qsovilis SeSupeba. kontrastuli
nivTierebis intravenuri Seyvanisas aRiniSneba pankreasis parenqimaSi kontras-
tis dagrovebis daqveiTeba. nekrozul ubnebSi kontrastireba ar aRiniSneba.
xSirad muclis RruSi fiqsirdeba siTxis dagroveba, parapankreatul ubnebSi
infiltracia da gerotis fasciis gasqeleba.

sur.: 5-60. ubk – mwvave pankreatiti

ubk – aRsaniSnavia jirkvlis zomaSi lokaluri an difuzuri mateba. ne-


krozul ubnebSi fiqsirdeba eqogenobis momateba. badeqonis jibeSi- siTxis
dagroveba. parapankreatuli cximovani qsovilis infiltraciis momateba da
gerotis fasciis gasqeleba.

192
sur.: 6-61. kt – mwvave pankreatiti

mrt - kvlevisas fiqsirdeba pankreasis zomaSi gadideba, aramkveTri kontu-


rebi, pankreasis signalis araerTgvarovneba. destruqciis, nekrozis ubnebSi
SeiZleba dafiqsirdes mr signalis gaZliereba, parapankreatuli qsovilis
SeSupeba, muclis RruSi siTxis dagroveba, gerotis fasciis Sesqeleba. pa-
ramagnituri kontrastis Seyvanisas nekrozis ubnebSi fiqsirdeba kontrastis
dagroveba.

sur.: 5-62. mrt – mwvave pankreatiti. isrebiT naCvenebia


peripankreatikuli siTxovani gamonaJoni.

193
qronikuli pankreatiti

rentgenoskopia-grafiis gamoyenebisas, iseve, rogorc mwvave pankreatitis


dros, aRiniSneba mxolod meoreuli, arapirdapiri, arc Tu sarwmuno niSnebi.
ubk– isaxeba pankreasis jirkvlis gadideba an Semcireba, misi struqtu-
ris araerTgvarovneba, mravlobiTi hipereqogenuri da cisturi struqturebis
CanarTebi.
kt pankreasis jirkvali SeiZleba gamoisaxos rogorc zomaSi gadidebiT,
ise atrofiis SemTxvevaSi SemcirebiT. densitometruli monacemebis araerTg-
varovnebiT, alag Cakiruli ubnebiT, pankreasis sadinaris gafarToebiT, SeiZ-
leba dafiqsirdes kistebi.

sur.: 5-63. ubk– qroniku-


li pankreatiti

mrt – aseve xasiaTdeba jirkvlis zomebis mateba an Semcireba, parenqi-


mis signalis intensivobis araerTgvarovneba, jirkvlis sadinaris dilatacia.
SeiZleba agreTve aRiniSnos sanaTurSi konkrementebi.

sur.: 5-64 kt. kontrastuli


gaZlierebiT aqsialuri Wri-
li, vlindeba qr. pankreatiti.
mravlobiTi kalcificirebu­
li kerebisa da kalkulozis
saxiT. pankreasis kudis mim-
debared vlindeba parapankre-
atikuli abscesi.

194
pankreasis simsivneebi

rentgenoskopia-grafia, jirkvalSi paTologiis Sesabamisi mxolod ara-


pirdapiri naklebad faseuli niSnebi.
angiografia-aRiniSneba jirkvlis sisxlZarRvebis paTologiuri daxlarT-
va, paTologiuri keris periferiaze maTi amputaciiT.
kt da mrt kvlevisas gansakuTrebiT efeqturia kontrastis gamoyeneba sim-
sivnuri warmonaqmnis konturebisa da struqturebis ukeT vizualizaciisaTvis.

a b
sur.: 5-65 kt. kontrastuli gaZlierebiT aqsialuri Wrili, vlindeba pankreasis kudis
simsivnuri warmonaqmni, RviZlis mravlobiTi meoreuli dazianebiT (a). pankreasis
Tavis simsivne (b).

ubk – jirkvlis lokaluri gadideba, arasworkonturebiani hipoeqogenuri


araerTgvarovani eqostruqtura. jirkvlis sadinarisa da sanaRvle gzebis di-
latacia. SesaZloa, dafiqsirdes regionuli limfuri jirkvlebis gadideba
da mezobel organoebSi infiltrireba.

a b
sur.: 5-66. pankreasis Tavis simsivne naCvenebia isrebiT. ubk (a), mrt (b).

195
elenTis dazianebis sxivuri semiotika

kt, mrt elenTis travmis SemTxvevaSi kvlevis efeqturi meTo-


dia. am dros SesaZlebelia misi struqturis da travmiT miyenebu-
li dazianebebis detaluri gamovlena, kontrastis intravenurad Seyva-
na mniSvnelovnad zrdis meTodis diagnostikur SesaZleblobebs, kargad
diferencirdeba difuzuri da kerovani infiltraciuli cvlilebebi.

a b

g d

sur.: 5-67 elenTis travma kt elenTis rubtura sakontrasto nivTierebis eqstravazaci-


iT, naCvenebia isriT (a). ubk elenTis naxeTqi naCvenebia isriT (b). kt elenTis lat-
eralur kideze isaxeba subkafsuluri hematoma, karTan axlos vlindeba naxeTqi.
RviZlis lateralur kideze isaxeba Tavisufali siTxe (g). mrt elenTis zeda kideze
isaxeba subkafsuluri hematoma (d).

196
limfoma

ubk – gamoiyeneba, rogorc kvlevis pirveladi meTodi misi zomis, formis,


konturebis, parenqimis struqturis mdgomareobis SefasebaSi. kargad diferen-
cirdeba simsivnuri kvanZebi da metastazebi.

sur.: 5-68 elenTis limfoma. ubk. (a), kt kontrastuli gaZlierebiT (b).

197
elenTis abscesi.

kargad diferencirdeba kt kvleviT. organos Seucvleli parenqimis fonze


isaxeba konturirebuli, dabali – siTxis simkvrivis (daaxloebiT 9-20ha.erT.)
masebi, romlis fonze isaxeba sxvadasxva zomis airis simkvrivis ubnebi. kon-
trastuli gaZlierebis arcerT fazaSi paTologiur ubanSi simkvrivis mateba
ar aRiniSneba.

a b

sur.: 5-69 kt aqsialuri Wrili, kontrastuli gaZlierebis arteriuli (a) da venuri


faza (b). elenTis ukana nawilSi vlindeba mrgvali formis siTxisa da airis masebis
Semcveli Rru- abscesi. misi simkvrive ar icvleba fazebis monacvleobaSi.

198
Tavi 6

sasqeso da Sardgamomyofi sistemis sxivuri diagnostika

mamakacis Sardsasqeso organoebs miekuTvneba: Tirkmlebi, ASardsawveTebi,


Sardis buSti, Sardsadeni, prostata, saTesle buStukebi,saTesle jirkvlebi.
qalis Sardsasqeso organoebs miekuTvneba: Tirkmlebi, ASardsawveTebi,
Sardis buSti, saSo, saSvilosno, falopis milebi da sakvercxeebi. garda ami-
sa, didi da mcire sasircxo bage da savnebo (klitori).
Tirkmlebi lobios formis wyvili organoa, mdebareobs retroperitonul
sivrceSi, maTi zomis normis variantebia: sigrZe 8-14sm, sigane 4-7sm, sisqe 4-5sm.
marjvena Tirkmeli SedarebiT dabla mdebareobs vidre marcxena. qsovils, ro-
melic asrulebs Tirkmlis specifikur funqcias, ewodeba parenqima. SemaerTe-
belqsovilovan stromaSi, Tirkmlis sinusSi, lokalizebulia sisxlZarRvebi,
nervebi da cximovani qsovili. parenqima, romlis sisqe 12-20mm-ia, Seicavs qer-
qovan nivTierebas, masSi didi raodenobiT glomerulebia-romelSic cirkuli-
rebs sisxli da misi sisqea 6-7mm.
adamianis saSarde traqti Sedgeba garkveuli TanmimdevrobiT ganlage-
buli monakveTebisagan: Tirkmlis fialebi, menji, SardsawveTi, Sardis buSti
da Sardsavali.
mcire (calix minor) fialebi, romelTa raodenoba ori-samia, qmnis did fi-
alebs (calix major), romlebic iyofa 3 jgufad: zemo, qvemo da Sua fialebad,
saSarde traqtis Semdegi monakveTia menji (pelvis), igi Cveulebriv, konusisebri
formisaa, misi moculoba saSualod 5ml-ia, romelic TandaTan viwrovdeba da
gadadis SardsawveTSi (ureter). igi grZeli, wvrili, milakovani organoa, rome-
lic aerTebs tirkmlis menjs Sardis buStTan. is mdebareobs retroperito-
nul sivrceSi, misi sigrZe 25-30 sm-ia, diametri 4-5mm da aqvs sami Seviwroeba.
pirveli- menjidan gamosvlisas menj-SardsawveTis segmentSi, meore- Sardsa-
wveTisa da menjis sisxlZarRvebis gadakveTis proeqciaze da mesame- Sardis
buStis kedelSi gavlisas (intramuruli nawili). SardsawveTSi sami funqci-
uri nawilia, cistoidebi-menjis sistolis dros zemo cistoidi diastolis
fazaSia, mogvianebiT is gadava sistolis fazaSi, rac xels uwyobs Sardis
dinebas. aseTi procesi grZeldeba SardsawveTSi Sardis buStamde.
Sardis buSti (vesika urinaria) CanTiseburi Rru organoa da warmoadgens
Sardis rezervuars. mdebareobs mcire menjSi, misi moculoba 300-500ml-ia.
Sardgamomyofi mili (uretra) – misi saSualebiT Sardi periodulad gamoiyo-
fa Sardis buStidan. mamakacis SemTxvevaSi misi forma muxliseburia, saSualo
sigrZe 18sm. qalebSi igi gacilebiT mokle (3-5sm) da ganieria.
saSarde sistemis organoebSi, normisgan gansxvavebiT, SeiZleba ganviTar-
des sxvadasxva saxis Tandayolili da SeZenili anomaliuri cvlilebebi.

199
Tirkmlebis raodenobis anomalia: agenezia-pirveladi birTvis (romlis-
ganac warmoiqmneba Tirkmeli da SardsawveTi) ararseboba. am dros kont-
ralateraluri Tirkmeli kompensatorulad didia. aplazia- Tirkmlis ganvi-
Tarebis Sewyveta sawyis etapebze.
Tirkmlis gaoreba- arasruli, rodesac Sardis Semkrebi sistema drenir-
deba erTi menjiT da SardsawveTiT. nawilobrivi, rodesac or menj-fialur
sistemas aqvs sakuTari ori SardsawveTi, magram isini erTdebian Sardis buSt-
Si Sesvlamde. sruli gaoreba- ori SardsawveTi damoukideblad ixsneba Sar-
dis buStSi.
mdebareobis anomalia-distopia: Torakuli (iSviaTi) Tirkmeli mdebareobs
diafragmis zeviT, amave dros aRiniSneba diafragmis Tandayolili Tiaqari.
welis distopia-Tirkmeli mdebareobs normaze dabla, welis proeqciaze. Te-
Zos distopia-Tirkmeli mdebareobs TeZos Zvlis frTebis doneze, didi menjis
SesavalSi. menjis distopia- mdebareobs mcire menjSi, Sardis buStis ukan an
zeviT.
Tirkmlebis urTierTdamokidebulebis anomalia: simetriuli da asimetriu-
li. yvelaze xSiri anomaliaa nalisebri simetriuli. Tirkmlebi SeerTebulia
(umetesad) qveda polusebiT, sonografiulad vizualizacia gaZnelebulia. ga-
letiseburi (simetriuli) Tirkmlebi SeerTebulia medialuri zedapirebiT,
menj-fialebi wina medialur zedapirzea. asimetriuli anomaliebia: L formis
erTi Tirkmlis mdebareoba uaxlovdeba N-s, meore Tirkmeli mis mimarT 900
-iani kuTxiT mdebareobs. s-is magvari erTi Tirkmlis qveda polusi Sezrdi-
lia meore Tirkmlis zeda polusTan.

a b g

sur.:6-1 kt aqsialuri Wrili, arteriuli (a), venuri (b) da eqskretoruli (g) faza,
isaxeba nalisebri Tirkmeli. Tirkmlebi SeerTebulia qveda polusebiT.

zomis anomalia – hipoplazia, Tirkmlis zoma Semcirebulia, Semcire-


bulia fialebis da piramidebis raodenoba. funqcia daqveiTebulia zomis Ses-
abamisad (SeiZleba iyos normis farglebSi).

200
struqturis anomaliebia: displazia, cista da multicisturi Tirkmeli,
policistozi, hidronefrozi, kenWebi, anTebadi da Cirqovani procesebi, ke-
TilTvisebiani da avTvisebiani simsivneebi.
Sardgamomyofi sistemis kvlevis ZiriTadi meTodebia rentgenologiuri
da ultrabgeriTi. SemdgomSi, saWiroebisamebr, gamoiyeneba maRalteqnologi-
uri kvlevebi. funqciuri mdgomareobis SefasebaSi maRalinformaciulia ra-
dionukliduri meTodi.

rentgenologiuri meTodi

Sardgamomyofi sistemis gamokvleva, rogorc wesi, iwyeba natiuri (mimo-


xilviTi) rentgenografiiT da eqskretoruli urografiiT. SemdgomSi, konkre-
tuli amocanebis gadasaWrelad SeiZleba gamoviyenoT sxivuri diagnostikis
sxva meTodebi.
natiuri (mimoxilviTi) rentgenografia-misi mizania bunebrivi kontrastu-
lobis saSualebiT aRmovaCinoT saSarde organoebSi konkrementebi, Cakiruli
struqturebi, ucxo sxeulebi.
am dros gamokvleva sruldeba standartuli meTodiT. Sesabamisad momza-
debuli (rac gulisxmobs nawlavebis maqsimalur gasufTavebas airebisa da
sakvebis narCenebisgan) avadmyofi wevs zurgze. am dros yuradReba eqceva
Tirkmlebis mdebareobas, formas, konturebs. normaSi zurgze mwoliare mdgo-
mareobaSi Tirkmlebi mdebareobs gulmkerdis qveda ori da welis zeda sami
malis Sesabamis proeqciaze. mwoliare da fexze mdgom pirobebSi gadaRebuli
suraTebis Sedarebisas fexze dgomis dros aRiniSneba Tirkmlebis daweva
malis 1-1,5 sxeulis farglebSi. unda gaviTvaliswinoT sunTqvis dros misi
fiziologiuri mdebareobis cvlilebebi. am dros SardsawveTebis da Sardis
buStis mdgomareobis detaluri gaanalizeba gaZnelebulia.

specialuri rentgenokontrastuli meTodikebi

eqskretoruli urografia – meTodi, romlis dros rks SehyavT intra-


venurad, romelic swrafad gamoiyofa TirkmlebiT. am dros vizualizdeba
kontrastirebuli saSarde gzebi. misi daxmarebiT SeiZleba vimsjeloT Tirk-
mlebis eqskretorul funqciaze.
eqskretoruli urografiis Cvenebaa: makrohematuria, Tirkmlis kolika,
xangrZlivi (2Tve da meti) cvlilebebi Sardis analizSi, arteriuli wnevis

201
maRali cifrebi axalgazrda asakSi, ucnobi etiologiis cxeleba (roca gamo-
ricxulia filtvis paTologia). perioduli tkivili welis da muclis areSi,
Sardis Seukavebloba, welis da muclis aris travma.
sakontrasto nivTierebad gamoiyeneba wyalSi xsnadi iodis Semcveli rks.
(intravenuri da RrusSida gamoyenebis).
eqskretoruli urografiisas rks SehyavT doziT 0,5-0,6ml/kg wonaze, sa-
Sualod 50-60ml. (aucilebelia kontrastis mgrZnobelobaze testis Catareba).
Seyvanis siswrafea 0,2ml/wm. Seyvanis dro araumetes 3-4wT. ineqciis damTavre-
bis Semdeg pirveli rentgenograma gadaiReba 5-7wT-Si, meore- 12-15wT-Si, mesame
- 20-25wT-Si, saWiroebis SemTxvevaSi viRebT ufro mogvianebiT rentgenogrameb-
sac.
urografiiT fasdeba Tirkmlis mdebareoba, forma, zoma, konturebi. gam-
ovlindeba menj-fiala, SardsawveTebi, maTi mdebareoba,forma, zoma, konture-
bi.
eqskretoruli urografiiT ZiriTadad Seiswavleba Tirkmlebis funqciu-
ri mdgomareoba. Sefaseba emyareba menj-fialuri kompleqsis kontrastirebis
xarisxs da dros. drouli da xarisxiani kontrastireba Senaxul funqciaze
miuTiTebs. dagvianebuli da Sesustebuli kontrastireba ki Tirkmlis funqci-
is daqveiTebaze.
SardsawveTebi eqskretorul urogramaze normaluri diferencirebisas
da siTxis Cveuli miRebis reJimSi, rentgenogramaze gamoisaxeba fragmentu-
lad, calkeuli zonris formis 2-4sm zomis Crdilis saxiT, rac Seesabameba
diastolis fazaSi myof cistoidebs. SardsawveTebis mTel sigrZeze gamosax-
va SeiZleba iyos, rogorc paTologiis maniSnebeli, aseve iyos gamowveuli
gaZlierebuli diureziT, Sardis buStis gadavsebiT. Sardis buStis forma
SeiZleba iyos mrgvali, ovaluri, konturebi mkveTri da swori.
retrograduli pieloureTerografia- meTodi gamoiyeneba maSin, rodesac
saWiroa menj-fialuri da SardsawveTis sistemis xarisxiani kontrastuli
gamosaxulebis miReba (Tu ver moxerxda venuri urografiis daxmarebiT). am
dros cistoskopiT Sedian Sardis buStSi da Semdgom SardsawveTis kaTeter-
iT Sedian Sesabamis SardsawveTSi da SehyavT rks.
antegraduli pielografia- meTods iyeneben im SemTxvevaSi, rodesac
Tirkmlis funqcia ukiduresad daqveiTebulia da eqskretoruli urografi-
is Catareba SeiZleba uSedego gamodges, xolo retrograduli pielogramis
Catareba teqnikurad SeuZlebelia. am dros rks kanis gavliT punqciiT SehyavT
Tirkmlis menjSi saSarde gzebis Semdgomi kontrastirebiT.

202
cistografia Sardis buStis gamokvlevaa masSi rks Seyvanis Semdeg. buS-
tis Sevsebis gzebis mixedviT, cistografia SesaZloa iyos daRmavali da aR-
mavali. daRmavalia cistografia, rodesac buSti ivseba venuri urografiis
daskvniT etapze 30-40 wT Semdeg. aRmavali cistografiis dros Sardis buSti
ivseba iodisSemcveli kontrastiT retrogradulad, kaTeteris daxmarebiT.
ureTrografia - Sardsavalis kontrastireba, aqac rks Seyvana SeiZleba
daRmavali gziT Sardis buStis kontrastirebis Semdeg da aRmavali gziT-
retrograduli kontrastirebiT saSarde gzebis gareTa xvrelidan, rentgen-
ografia sruldeba moSardvisas, susti gaWinTvis pirobebSi.
Tirkmlis angiografia- rogorc wesi, es gamokvleva sruldeba transfem-
oruli arteriuli kaTeterizaciiT, sildingeris meTodiT. Tavdapirvelad
sruldeba mimoxilviTi rentgenografia. Semdeg kaTeteri dgeba gulmkerdis
XII malis doneze. SemdgomSi miRebuli monacemebis gaTvaliswinebiT, TiToeu-
li Tirkmlis sisxlZarRvebis detaluri gamosaxulebis miRebis mizniT tar-
deba seleqciuri gamokvleva jer erT, Semdeg meore TirkmelSi. avtomaturi
ineqtoriT wyalSi xsnadi rk-is Seyvanis Semdeg tardeba Ro-gramebis seria.
seriul suraTebze gamoisaxeba sakontrasto nivTierebis TirkmelSi gavlis
4-ve faza da misi eqskrecia menj-fialur sistemaSi.
I-faza. adreuli arteriuli, sadac kargadaa gamosaxuli Tirkmlis magis-
traluri arteria da misi totebi.
II-faza- gviani arteriuli, sadac kontrastirebulia Tirkmlis Sida arter-
iebis SedarebiT wvrili datotianeba.
III- faza- nefrografuli. am fazaSi Tirkmlis sisxlZarRvebi ar aris ga-
moxatuli, samagierod mniSvnelovnad momatebulia Tirkmlis parenqimis Crdi-
lis intensivoba, rac ganpirobebulia rks-is dagrovebiT Tirkmlis kapilareb-
sa da milakebSi.
IV- faza- urografiuli. am dros sakontrasto nivTiereba gamoiyofa Sard-
Tan erTad da rentgenogramaze miiReba menj-fialuri kompleqsis gamosaxule-
ba.
ZiriTadi Cvenebebi, romlis dros mowodebulia Tirkmlis angiografia:
-rentgenoendovaskuluri Carevebi Tirkmlis arteriebze. ( balonuri
dilatacia, stentireba, embolizacia da sxva.)
-Tirkmlis arteriebis ganviTarebis Tandayolili darRvevebi, Tirkmlebis
rTuli anomaliebi da mankebi.
-vazorenuli (savaraudo) arteriuli hipertenzia
-Tirkmlis arteriebSi mastenozirebel da maokluzirebel procesebze
saeWvo mdgomareoba.

203
kompiuteruli tomografia (kt)

Sardgamomyofi sistemis diagnostikaSi kt umetesad gamoiyeneba Tirkm-


lebis daavadebaTa vizualizaciisTvis, Tumca rig SemTxvevaSi mas iyeneben
sxva Sardgamomyofi organoebis kvlevis drosac.
Tirkmlebis kt gamokvleva normis pirobebSi, natiuri kvlevis drosac,
iZleva Tirkmlis mkveTr gamosaxulebas. es ganpirobebulia Tirkmlis rent-
genuli simkvrivis didi sxvaobiT (+30 +40ha.erT) mis mimdebare cximovan qsov-
ilTan (-70 -130ha.erT). aseTi gansxvaveba simkvriveSi saSualebas iZleva movax-
dinoT Tirkmlis gamosaxulebis diferencireba mis parenqimad da sinusad,
romelic TviTon Seicavs cximovan qsovils. unda aRiniSnos, rom Tirkmlis
parenqimaSi arsebuli qerqovani da tvinovani qsovilebis mcire densitometru-
li sxvaoba ar iZleva saSualebas, natiuri kvleviT movaxdinoT maTi difer-
encireba.
kontrastuli gaZliereba, saSualebas iZleva gamoyofil iqnas ara marto
qerqovani da tvinovani Sre, aramed Tirkmlis sisxlZarRvebi da menj-fialuri
kompleqsic.
normaSi natiuri kvleviT Seucvleli SardsawveTebi kargad ar diferen-
cirdeba, magram iodis Semcvel wyalSi xsnadi kontrastis gamoyenebiT, 7-12wT-
is Semdeg, SegviZlia miviRoT SardsawveTebis kontrastuli gamosaxuleba,
maRali simkvrivis momrgvalo 6-8mm zomis struqturebis saxiT. Sardis buStis
kt kvleva, Cveulebriv, tardeba natiur pirobebSi. buSti isaxeba momrgvalo
an ovaluri sworkonturebiani struqturis saxiT, romelzedac xandaxan isax-
eba mezobeli organoebis (saSvilosno, winamdebare jirkvali) zewoliT ga-
mowveuli deformacia. Sardis buStis aseTi kt vizualizacia SesaZlebelia
gamokvlevamde 25-30wT adre, intravenurad, 40ml iodis Semcveli sakontrasto
nivTierebis Seyvanis Sedegad miRebul tomogramebze.

a b g

sur.: 6-2 Tirkmlebis kompiuteruli tomografia, dinamikuri kontrastuli gaZliere-


biT. arteriuli (a), parenqimuli (b) da eqskretoruli (g) faza.

204
radionukliduri meTodi

Sardgamomyofi sistemis daavadebaTa diagnostikaSi erT-erTi mniSvnelova-


ni adgili ukavia radionukliduri diagnostikis meTodebs. aRniSnuli meTode-
biT SesaZlebelia Tirkmlebis rogorc anatomiur-topografiuli monacemebis
(Tirkmlebis raodenoba, mdebareoba, forma, zomebi. misi mofunqcie parenqimis
mdgomareoba), ise misi funqciuri mdgomareobis (gorglovani infiltracia
da milakovani sekrecia) Seswavla. garda zemoT CamoTvlilisa, SesaZlebelia
Seswavlil iqnas Tirkmlis sisxliT momarageba, darRvevebi urodinamikaSi,
Tirkmlis qsovilis simsivnuri transformacia da sxva.
CamoTvlili paTologiuri procesebis diagnostikaSi radionukliduri me-
Todebidan ZiriTadad gamoiyeneba:
Tirkmlebis statikuri scintigrafia;
Tirkmlebis dinamikuri scintigrafia;
renografia;
angionefroscintigrafia.
pozitronul-emisiuri tomografia (pet)-i

statikuri scintigrafia-aRniSnuli meTodiT kvlevis dros gamoiyeneba


iseTi rfp, romelic SedarebiT xangrZlivad akumulirdeba mofunqcie tubu-
larul qsovilSi. aseTi preparatebia DMSA -Tc 99m da Tc 99m- glukoheptonati.
scintigrafia sruldeba preparatis venaSi ineqciidan 1,5-2 sT Semdeg. swored
am droSi xdeba misi maqsimaluri dagroveba. scintigrafia sruldeba wina,
ukana, gverdiT da irib proeqciebSi. pet-i warmoadgens Tirkmlebis kvlevis
morfologiur meTods.
Tirkmlis parenqimaSi SeiZleba dafiqsirdes difuzuri struqturuli
cvlilebebi (zogadad, Tirkmlis mier rfp-is CarTvis araTanabari an dabali
done-misi funqciis darRvevis SemTxvevaSi). kerovani struqturuli cvlilebe-
bi masSi vlindeba simsivnis, kistis, abscesis arsebobisas, rac scintigramaze
gamoisaxeba rfp-s dabali CarTvis, an e.w “civi” ubnebis gaCeniT. maTi raodeno-
ba, zoma da lokalizacia Seesabameba Tirkmlis funqciaSecvlil parenqimas.
dinamikuri scintigrafia warmoadgens Tirkmlebis morfologiur-funq-
ciuri kvlevis meTods. misi daxmarebiT SegviZlia SeviswavloT Tirkmle-
bis morfologiis yvela is parametri, romelic Seiswavleba statikuri scin-
tigrafiiT-raodenoba, mdebareoba, forma, zomebi, misi mofunqcie parenqimis
mdgomareoba rogorc difuzuri procesebis (anTeba, SeWmuxna), ise kerovani
dazianebis (cista, simsivne, abscesi) dros. scintigramebs iReben dinamikaSi
20-25wT, an saWiroebisas meti drois ganmavlobaSi. gamokvleva sruldeba Tana-
medrove maRalteqnologiur danadgarebze (gamakamera). pacienti wevs mucelze,

205
deteqtori Tavsdeba Tirkmlebisa da Sardis buStis proeqciaze. gamokvlevisT-
vis gamoiyeneba nefrotropuli rfp-ebi DTPA Tc99m, MAG-3Tc99m da hipurani
I-131, romlebic arCeviT ifiltreba gorglebiT, tuburaluri ujredebiT. es
farmakopreparatebi saSualebas iZleva SeviswavloT gorglovani filtracia
da tuburaluri eqskrecia. kvlevis specialuri programis daxmarebiT SegviZ-
lia gadaviRoT e.w renografuli mrudeebi romlebic Tirkmlebis Sesabamisi
funqciuri mdgomareobis amsaxvelia.
radionukliduri renografia gamokvlevis meTodia, romelic asaxavs Tirk-
mlebSi nefrotropuli preparatis STanTqmis da eqskreciis dinamikas mrude-
ebis saxiT (calkeul TirkmelSi interesis zonebis aRniSvniT da aortis aq-
tivobis mrudiT-e.w klirensiT).
msgavsi mrudebis Cawera SeiZleba radiometrebis daxmarebiT maTi Tirkm-
lebis da gulis proeqciaze moTavsebis Sedegad, romlis monacemebs Semdgom-
Si TviTCamweri warmoadgens Sesabamisi mrudeebiT. gulis proeqciidan miRe-
buli mrudi-sisxlis klirensi- asaxavs nefrotropuli preparatisgan sisxlis
naxevargawmendis dros, normis monacemebia 5-7wT. is agreTve asaxavs orive
Tirkmlis jamur funqcias. sakuTriv Tirkmlis mrudi sami damaxasiaTebeli
segmentisgan Sedgeba.
pirveli segmenti-sisxlZarRvovani aqtivobis swrafi mateba, misi xangrZ-
livobaa 15-20wm, romelic asaxavs rfp-is SeRwevas Tirkmlis sisxlZarRvebSi.
meore segmenti- (sekretoruli) SedarebiT naklebi intensivobis aRmava-
li mrudia, radgan sekrecia sWarbobs eqskrecias. misi xangrZliobaa 5wT. es
segmenti Seesabameba TirkmelSi rfp-s sisxlZarRvovani qselidan Semkreb si-
stemaSi gadasvlas. Semdeg mcire xniT-1-2wT, am or process Soris myardeba
dinamikuri wonasworoba.
mesame segmenti –(eqskretoruli) mrudis daRmavali totia, igi Seesabameba
rfp-is Tirkmlidan gamoyvanas, am dros eqskrecia sWarbobs sekrecias. prepa-
ratis naxevargamoyofis dro Seesabameba 14-17wT-s. Tirkmlis mrudeebi praqti-
kulad Tanabaria, Tumca 10% gansxvaveba normis variantia. rig SemTxvevaSi ra-
diometri SeiZleba dafiqsirdes Sardis BbuStis proeqciaze. moSardvamde da
moSardvis Semdeg miRebuli mrudis analiziT SesaZlebelia narCeni Sardis
gansazRvra. moSardvis Semdeg zemo saSarde gzebSi rfp-is aqtivobis zrdis
pirobebSi SeiZleba buSt-SardsawveTis refluqsis gamovlena.
renogramebis analizis dros yuradRebas aqceven TiToeuli segmentis si-
maRles (amplitudas), xangrZlivobas da mTlianad mrudis konfiguracias.
anomalur renogramebze, ZiriTadad, 4 tipis mruds arCeven.
I-tipi - parenqimuli-mrudis amplituda SedarebiT dabalia, maqsimumis miR­
wevis dro gaxangrZlivebulia (5wT meti). xSir SemTxvevaSi am dros eqskretor-
uli fazac gaxangrZlivebulia (20wT meti). aseTi tipis mrudi raime kon­
kretul daavadebas ar axasiaTebs. SeiZleba gamoisaxos glomerulonefritis,

206
pielonefritis, Tirkmlebis arteriis stenozis da sxva SemTxvevaSi.
II-tipi - obstruqciuli –mrudeze aRiniSneba mxolod ori faza- vasku-
luri da sekreciuli, rfp-s dagroveba grZeldeba 20wT da gadadis xangrZliv
platoSi. aseTi mrudi axasiaTebs sxvadasxva mizeziT gamowveul saSarde gze-
bis obstruqcias (kenWi, simsivne), dilataciur uropaTias. am paTologiebis
diferencirebisTvis intravenurad SehyavT diuretiki (laziqsi). Tu es mrudi
gamowveulia saSarde gzebis obstruqciiT, mrudze cvlileba ar aRiniSneba.
Tu es iyo funqciuri Sekaveba, maSin mrudze gaCndeba rfp-is daRmavali faza.
III-tipi - izostenuruli mrudi-am dros renogramaze sisxlZarRvovani
segmentis Semdeg, praqtikulad, Znelad dasafiqsirebeli sekretoruli da
eqskretoruli segmenti.aseTi mrudi orisegmentiania, miiReba Tirkmlis fun-
qciis ukiduresi darRvevis pirobebSi. am dros Tirkmlis parenqimaSi rfp-s
sekrecia da eqskrecia imdenad dabali intensivobisaa, rom es fazebi erT-
maneTisgan TiTqmis ver diferencirdeba.
IV-tipi - afunqciuri mrudi. aseTi mrudi miiReba Tirkmlis proeqciidan
maSin, Tu Tirkmeli ar aris dabadebidan an sxvadasxva paTologiuri procesis
Sedegad sruliad funqciadakargulia (anTebadi, simsivnuri da sxva). es mrudi
ZiriTadad miiReba im midamoSi sisxlZarRvebSi arsebuli rfp-is dinamikiT,
mrudi erTfaziania, rogorc klirensis mrudi.
gulidan Cawerili sisxlis klirensis mrudisa da Tirkmlebis mrudebis
analiziT, SesaZlebelia Tirkmlebis funqciuri mdgomareobis aRmniSvneli
vinteris maCveneblis gamoyvana. Tirkmlebis funqciuri mdgomareobis raodeno-
brivi SefasebisTvis saWiroa klirensis mrudze prekardiuli (10wT-is) maCvene-
blis simaRle SevadaroT me-4wT-is maCveneblis simaRles. procentul normaSi
es maCvenebeli ar unda aRematebodes 55%-s.
angionefroscintigrafia-gamokvleva sruldeba gama - kameris daxmarebiT.
deteqtori Tavsdeba zurgTan ise , rom mis mxedvelobis velSi moxvdes orive
Tirkmeli da aorta. meTodikis safuZvelia venaSi Seyvanili rfp-is bolusis
muclis aortasa da Tirkmlis arteriaSi gavlis registracia. gamosaxuleba
iwyeba ineqciidan 60wm ganmavlobaSi 1kadri/wm. Sesabamisad, unda aigos aqtivo-
bis drois mrudi, romelic asaxavs Tirkmlebis sisxlmomaragebas. normaSi
orive Tirkmlis angiografiuli mrudebis amplituda unda iyos Tanabari (da-
saSvebia 15% sxvaoba). Tirkmlis arteriebSi sisxlis mimoqcevis ZiriTadi ra-
odenobrivi maCvenebeli aris angiorenalur mrudze maqsimumis miRwevis dro.
normaSi igi ar unda aRematebodes 4-9wm.
pet-i (pozitronuli emisiuri tomografia) urologiur praqtikaSi gansa-
kuTrebiT efeqturia iseTi organoebis paTologiebis diagnostikaSi, rogore-
bicaa: Tirkmlebi, winamdebare jirkvali, saTesleebi.
amrigad, radionukliduri diagnostika uronefrologiaSi aris sxva ra-
diologiur meTodebTan erTad mniSvnelovani meTodi, romelic saSualebas

207
gvaZlevs miviRoT mniSvnelovani damatebiTi informacia saSarde sistemis pa-
Tologiis diagnostikaSi.

ultrabgeriTi kvleva

Sardgamomyofi sistemis ultrabgeriTi kvleva efeqturi, iafi da maRalin-


formaciuli meTodia, is warmoadgens upirates kvlevis meTods hematuriis,
Tirkmlis Wvalis (kolikis), SardSi cvlilebebis, welis, muclis Rrus, mcire
menjisa da Sorisis midamoSi tkivilis dros. gamokvlevis CatarebisTvis saW-
iroa pacientis saTanado momzadeba- kuW-nawlavis traqtis airebisa da Sig-
Tavsisgan ganTavisufleba. mwvave, eqstremalur pirobebSi gamokvleva tardeba
momzadebis gareSe.
saSarde sistemis ultrabgeriTi kvleva iwyeba garegani transabdominuri
skanirebiT, pacientis zurgze woliT mdgomareobaSi, BB reJimSi (ruxi Ska-
liT), sxvadasxva WrilSi polipoziciurad. saWiroebis SemTxvevaSi gamoiyene-
ba kvlevis dopleruli meTodebi.
sigrZiv WrilSi normaluri Tirkmeli isaxeba, rogorc mogrZo ovalis
formis, mkveTri, sworkonturebiani warmonaqmni. struqturulad Sedgeba: cen-
trSi maRali eqogenobis, xolo periferiaze dabali eqogenobis zonebisagan.
centrSi maRali eqogenoba Seesabameba Tirkmlis sinuss masSi arsebuli
yvela anatomiuri elementiT da cximovani qsoviliT. periferiis dabali eqog-
enobis zona warmoadgens Tirkmlis parenqimas.
Tirkmlis sisxlZarRvebis (ZiriTadi Rero, segmenturi, wilTaSua da rka-
lisebri arteriebi) vizualizacia sruldeba feradi dopleruli kartirebiT.
wvrili sisxlZarRvebi isaxeba energetikuli dopleris daxmarebiT. Tirkmlis
sisxlZarRvebSi sisxlis mimoqcevis gamosakvlevad gamoiyeneba speqtruli do-
plerografia- ganuwyveteltalRovani da impulsuri.
normis farglebSi- Cveulebrivi diurezisa da carieli Sardis buStis
pirobebSi SardsawveTebi eqologiurad Znelad diferencirdeba, am dros isax-
eba mxolod menj-SardsawveTis segmenti da SardsawveTis intramuruli mon-
akveTi. SardsawveTebis vizualizaciisaTvis misi diametri 4-5mm-s unda Sead-
gendes da isaxeba, rogorc eqonegatiuri struqtura.
eqoskopurad Sardis buStis gamokvlevisaTvis saWiroa misi Sevseba 150-
200 ml-mde (moSardvis survilis pirvel SegrZnebamde). daclili an arasru-
lad Sevsebuli Sardis buStis kvleva ar aris mizanSewonili. adekvaturad
Sevsebuli normaluri Sardis buSti ganiv WrilSi isaxeba ovaluri an swor-
kuTxedi formiT, sada, swori kedlebiT, romlis sisqe 4-5mm-ia. narCeni Sardi
gansazRvreba srulad daclili buStis moculobiT.
208
kvlevisas mamakacis Sardsavali isaxeba, rogorc eqonegatiuri milakovani
struqtura, swori, mkveTri konturebiT, romlis diametri 4-5mm-ia.

magnitur-rezonansuli tomografia

saSarde sistemis kvlevis sabazo meTodika aris natiuri mr tomografia.


Tirkmeli sinusis doneze, aqsialur WrilSi nalis formisaa (C-s magvari). aq-
sialur da koronul WrilebSi T-1 -Sewonil gamosaxulebaze (Sg) kargad dif-
erencirdeba Tirkmlis parenqima. qerqovani nivTiereba hiperintensiuri mr-sig-
naliT, xolo tvinovani nivTiereba hipointensiuri mr-signaliT. Tirkmlis
sinusi isaxeba ovaluri formiT da gaxsnilia medialurad da winisken. amave
WrilebSi kargad Cans marjvena da marcxena Tirkmlis arteriebi da venebi. T2
Sg-Si kargad diferencirdeba menj-fialuri kompleqsi da SardsawveTebi.
xSirad saSarde sistemis daavadebaTa diagnostikaSi gamoiyeneba mrt-is
specialuri meTodebi: gamokvleva kontrastuli gaZlierebiT, mr-angiografia,
perfuziuli dmr-tomografia (dinamikuri magnitur-rezonansuli tomografia).
unda aRiniSnos, rom siTxovani struqturebis vizualizaciaSi mrt-s axa-
siaTebs maRali specifikuroba, amitom mr urografia SeiZleba Catardes ro-
gorc natiur, aseve kontrastul variantebSi. mniSvnelovania, rom ukontrasto
mr urografia saSualebas iZleva gamokvleva Catardes Tirkmlis ukmarisobis
da iodze alergiuli reaqciis mqone avadmyofebSic, rac metad mniSvnelovania
am kontingentis pacientebisaTvis.
kontrastuli mr-urografiis Casatareblad intravenurad (periferiul
venaSi) SehyavT paramagnituri sakontrasto nivTierebebi. meTodi saSualebas
iZleva SeviswavloT saSarde gzebis rogorc morfologiuri, aseve funqciuri
mdgomareobis amsaxveli parametrebi. kvlevis dasasrul etapze maqsimalurad
intensiuri proeqciis (MIP) gamoyenebiT miiReba saSarde gzebis sivrciTi da
samganzomilebiani (3D) gamosaxuleba, romelic iZleva qirurgiuli, laparas-
kopiuri, endoskopiuri da sxva manipulaciebis dagegmvis saSualebas.
Sardis buSti T1 Sg-Si iZleva erTgarovan saSualo intensivobis mr-si-
gnals, Sardi T1 Sg-Si iZleva homogenur, dabali intensivobis mr-signals,
xolo T2-Sg-Si isaxeba homogenuri, hiperintensiuri signaliT.

saSarde sistemis daavadebaTa sxivuri semiotika

Tirkmlis agenezia-eqskretoruli urografia, ub, kt, mrt-Tirkmeli ar fi-


qsirdeba, kontralateraluri Tirkmeli kompensatorulad didi zomisaa.

209
aortografia-Tirkmeli ar fiqsirdeba, imave mxares Tirkmlis arteria ar
isaxeba.

a b

sur.: 6-3. Tirkmlis agenezia. rentgenograma (a), kt koronuli rekonstruqcia (b).

gaorebuli Tirkmeli- ub, kt, mrt: SedarebiT didi zomis Tirkmeli rom-
lis lateralur konturze aRiniSneba CanaWdevi, ris gamoc Tirkmeli TiTqos
Sedgeba ori nawilisgan, zemo, SedarebiT mcire, qvemo, ufro didi zomis.
eqskretoruli urografia, retrograduli ureTeropielografia: Tirkmel-
Si aRiniSneba menj-fialasa da SardsawveTis kompleqsebi, romlebic damou-
kideblad ixsneba Sardis buStSi.

sur.: 6-4. rentgenograma. gaorebuli marjvena


Tirkmeli.

210
Tirkmlis distopia

ubk-Tirkmeli dabla mdebareobs.


eqskretoruli urografia, retrograduli ureTeropielografia Tirkmlis
normaze dabla mdebareoba (welis, TeZos areSi an menjSi) SardsawveTi mok-
lea, ara aqvs nakeci.

sur.: 6-5 eqskretoruli urografia. 15


wuTi. marcxena Tirkmeli daweulia
(dystopia), SardsawveTi moklea.

angiografia-Tirkmlis arteria horizontaluria da aortidan dabla gamo-


dis (rig SemTxvevaSi ramdenimea).

nefroftozi

ubk-Tirkmlebi dabla mdebareobs.


eqskretoruli urografia, retrograduli ureTeropielografia. Tirkmeli
daweulia, Sebrunebulia frontalur sibrtyeSi, mdebareobs TiTqmis horizon-
talurad. fexze mdgar da mwoliare mdgomareobaSi gadaRebul rentgenograme-
bze misi cdoma siRrmeSi daaxloebiT welis ori malis sxeulis Sesabamisia.
SardsawveTi daklaknilia, ikeTebs nakecs.
211
sur.: 6-6., eqskretoruli urografia. ne-
froftozi. marjvena Tirkmeli mdebareobs
dabla, SardsawveTi daklaknilia, ikeTebs
nakecs.

urosemiotika

qronikuli pielonefriti.

ubk, kt, mrt, retrograduli pielografia. Tirkmeli patara zomisaa, paren-


qimis sisqe Semcirebulia, konturebi aramkveTri.

212
b

sur.: 6-7. qronikuli pielonefriti.. ubk (a).


kt kontrastuli gaZlierebiT, aqsialuri Wrili (b).

eqskretoruli urografia- menj-fialuri kompleqsis dabali intensivoba


da Senelebuli kontrastireba.
radionukliduri renografia – izostenuri an afunqciuri tipis mrudi
vinteris maCvenebeli 55%-ze meti.

Tirkmlis abscesi.

ubk, kt, mrt- procesis sawyis etapze isaxeba araswori formis araswor-
konturebiani Rru da misi kedlebi, Rrus SigTavsi araerTgvarovania. mog-
vianebiT Rru Rebulobs momrgvalo formas, swori, sada kideebiT, romlis
SigTavsi erTgvarovania.
eqskretoruli urografia, retrograduli pielografia- menj-fialur
kompleqsTan dakavSirebuli abscesis Rru kontrastirdeba.

a b
sur.: 6-8. Tirkmlis abscesi ubk ganiv WrilSi(a). mrt koronuri Wrili (b).

213
Tirkmlis kavernozuli tuberkulozi.

ubk, kt, mrt-isaxeba tuberkulozuri kavernebi.


eqskretoruli urografia, retrograduli pielografia- kavernuli Rrue-
bis menj-fialur kompleqsTan kavSiris SemTxvevaSi aRiniSneba maTi kontras-
tireba.
gvian stadiaSi Tirkmlis parenqimaSi isaxeba kalcificirebuli kerebi.

sur.: 6-9. Tirkmlis tubrkulozi.


kt aqsialuri Wrili, gviani stadia.
marcxena Tirkmeli kalcificirebu-
lia.

SardkenWovani daavadeba

rentgenografia, eqskretoruli urografia, kt –rentgenopozitiuri kenWis


SemTxvevaSi (oqsalatebi, fosfatebi) igi isaxeba saSarde gzebis sxvadasxva
monakveTSi (fialebi, menji, SardsawveTi, Sardis buSti).

214
b

sur.:6-10 kt MIP sagituri rekonstruqcia (a), Tirkmlis Sua fialaSi da SardsawveTis proqsi-
malur nawilSi vlindeba konkrementi. menj-fiala dilatirebulia. rentgenograma, pirdapiri
proeqcia (b), vlindeba konkrementi marcxena SardsawveTis proeqciaze.

kt kvlevaze isaxeba, rogorc maRali simkvrivis ubani saSarde sistemis


proeqciaze.
ubk saSarde gzebSi fiqsirdeba hipereqogenuri struqtura, romelic iZle-
va akustikur Crdils

sur 6-11 ubk. marjvena Tirkmlis zeda fialaSi isaxeba konkrementi, Sesabamisi
akustikuri CrdiliT (naCvenebia isriT). menjis proeqciaze isaxeba konkrementi,
fialebi dilatirebulia.

215
hidronefrozi

ubk, kt, mr tomografia, eqskretoruli urografia, retrograduli pielo-


grafia. menjfialuri kompleqsis sxvadasxva xarisxis dilatacia, parenqimis
sisqis Semcireba.

a b

sur.: 6-12. ubk (a) hidronefrozi. isa-


xeba gaTxelebuli parenqima. eqskre-
toruli urografia (b), (ormondis
daavadeba- retroperitonuli fibro-
zi) ormxrivi hidronefrozi. kt ko-
ronuli Wrili (g) marcxenamxrivi
hidronefrozi.
g

radionukliduri renografia izostenuri an funqciuri tipis renograma.


vinteris maCvenebeli 50%-ze meti.

216
Tirkmlis simsivneebi

eqskretoruli urografia, retrograduli pielografia, menjfialuri


sistemis kompleqsis sxvadasxva xarisxis deformacia, daviwroeba, avsebis
defeqti.
ubk, kt, mrt-isaxeba sxvadasxva zomis da struqturis simsivnuri kvanZebi,
SesaZloa menjfialuri kompleqsis da Tirkmlis konturebis deformacia. kt
da mrt kontrastirebis meTodebi diagnostikis xarisxs mniSvnelovnad aum-
jobesebs.

sur.: 6-13 ubk. marjvena Tirkmlis zeda mesamedis moculobiTi warmonaqmni

a b
sur.: 6-14 mrt aqsialuri Wrili, T2fat sat (a) da T2 (b) Sew. gamosaxulebebi, vlindeba
marcxena Tirkmlis simsivnuri warmonaqmni.

217
sur.: 6-15 kt aqsialuri Wrili. marjvena
Tirkmlis konturi deformulia, isaxeba
didi zomis arahomogenuri simsivnuri war-
monaqmni

Tirkmlis solitaruli cista

ubk- isaxeba momrgvalo, ovaluri formis, sada, mkveTrad konturirebuli


erTgvarovani aneqogenuri warmonaqmni dorsuli gaZlierebis efeqtiT.

a b

sur.: 6-16 ubk kisturi warmonaqmni qveda polusze


(a); kompiuteruli tomografia aqsialuri Wrili,
kontrastuli gaZlierebiT (b). magnitur-rezonan-
suli tomografia koronuli Wrili (g). vlindeba
Tirkmlis kisturi warmonaqmni.
g
218
kt, mrt- isaxeba momrgvalo, siTxis Semcveli warmonaqmni, Txeli kafsu-
liT, romelic ar irTavs kontrasts.

Tirkmelebis polikistozi

eqskretoruli urografia orive Tirkmlis menj-fialuri kompleqsis


struqturis kideebSi gaganivreba, dagrZeleba da namgliseburi CaRrmaveba.
ubk, kt, mrt- Tirkmlebis parenqimaSi isaxeba momrgvalo formis mravlobi-
Ti sxvadasxva zomis, swori, sada konturebis mqone siTxovani simkvrivis
warmonaqmnebi.
radionukliduri renografia- izostenuri tipis mrudi, vinteris maCvenebe-
li 55%-ze metia.

sur.: 6-17 normaluri Tirkmlis da Tirkmlis polikistozis sqematuri gamosaxuleba


(a). kt aqsialuri Wrili, kontrastuli gaZlierebiT (b). ormxriv Tirkmlis proeqci-
aze isaxeba mravlobiTi kisturi warmonaqmni. maTi simkvrive kontrastirebis Sedegad
ar icvleba.

219
Sardis buStis simsivne

cistografia- RruSi aRiniSneba sxvadasxva formisa da zomis avsebis defeq-


ti.
ubk, kt, mrt- buStis konturze isaxeba simsivnuri warmonaqmni.

a b

sur.: 6-18 eqoskopia - moculobiTi warmon-


aqmni Sardis buStSi (a); kompiuteruli to-
mografia - aqsialuri Wrili, kontrastuli
gaZlierebiT(b), Sardis buStSi isaxeba avsebis
defeqti. magnitur-rezonansuli tomografia,
(g) aqsialuri Wrili, buStSi isaxeba qsovi-
lovani intensivobis moculobiTi warmonaqm-
ni.

saSarde organoebis travmuli dazianebis sxivuri semiotika

Tirkmlis dazianebisas maRalinformaciuli meTodebia ubk da kt; rent-


genologiuri, radionukliduri da mrt kvleva nakleb informaciulia.

220
eqskretoruli urografiis Catarebisas SeiZleba aRiniSnos kontrastis ga-
Jonva menjfialuri kompleqsis gareT.

sur.: 6-19 ubk. marjvena Tirkmlis zeda mesamedis doneze vlindeba hematoma

kafsulSida da TirkmelSida hematoma

ubk-namgliseburi da araswori momrgvalo formis eqonegatiuri struq-


turebi.
natiuri kt- dazianebuli Tirkmlis kideze an parenqimis fonze isaxeba
Tirkmlis danarCen parenqimasTan SedarebiT maRali simkvrivis ubnis saxiT.
kt kontrastirebiT-isaxeba ubani, romelic ufro naklebi simkvriviT xasi-
aTdeba, vidre dauzianebeli parenqima.
mrt SedarebiT naklebinformaciulia

sur.: 6-20 kt aqsialuri


Wrili kontrastuli ga-
ZlierebiT. marcxena Tirk-
mlis lateralur kideze
isaxeba subkafsuluri hema-
toma.

221
Tirkmlis gagleja

eqskretoruli urografia, retrograduli pielografia. sakontrasto niv-


Tierebis gaJonva Tirkmlis parenqimaSi, paranefrul sivrceSi.
ubk-Tirkmlis konturis mTlianobis darRveva, eqonegatiuri sisxlis mase-
bi, romlebic avsebs dazianebul ubans da scildeba organos sazRvrebs.
kt natiuri-lentis formis daqveiTebuli simkvrivis ubnebi, romlebic ar-
Rveven Tirkmlis konturs. isaxeba paranefruli hematomebi.

sur.: 6-21 kt aqsialuri Wrili kon-


trastuli gaZlierebiT. marcxena
Tirkmlis parenqimaSi, periferiaze
isaxeba dabali simkvrivis ubnebi
– naxeTqi. mis mimdebared parane-
friumSi isaxeba sakontrasto niv-
Tiereba - aqtiuri parenqimuli
eqstravazacia- naCvenebia isrebiT.

kt kontrastuli- gaglejili ubnis simkvrive ucvlelia. dauzianebe-


li Tirkmlebis parenqima Tanabrad kontrastirdeba. menjfialuri sistemis
dazianebis SemTxvevaSi isaxeba sakontrasto nivTierebis eqstravazacia
eqskretorul fazaSi.

a b

sur.: 6-22 kt aqsialuri Wrili kontrastuli gaZlierebiT. a. marcxena Tirkmlis


parenqimaSi isaxeba vrceli dabali simkvrivis ubani. b. eqskretorul fazaSi parane-
friumSi isaxeba sakontrasto nivTiereba- aqtiuri urinuli eqstravazacia.

222
sur.: 6-23 kt. aqsialuri Wrili,
marcxena Tirkmlis gagleja, parane-
fruli hematoma

SardsawveTebis dazianeba

sxivuri diagnostikis meTodebidan yvelaze ufro informaciula, retro-


graduli ureTerografia da kt kontrastirebiT. SardsawveTebis mTlianobis
darRvevisas dafiqsirdeba rks-is gaJonva SardsawveTis konturis gareT.

sur.: 6-24 kt. aqsialuri Wrili,


marjvena SardsawveTis daziane-
ba. isaxeba sakontrasto nivTier-
ebis eqstravazacia.

Sardis buStis dazianeba

efeqturi meTodia retrograduli cistografia da kt am dros aRiniSneba


kontrastis gasvla buStis konturis gareT.
eqstraperitonulad – reciumSi, buStis kedlis darRvevisas, kontrastuli
nivTiereba fiqsirdeba paravezikulur qsovilSi aramkveTrad da Rrublisebu-
rad.

223
muclis Rrus Sida dazianebis SemTxvevaSi kontrasti fiqsirdeba buStis
ukana sivrceSi, romelic Semdgom vrceldeba muclis RruSi da nawlavTSoris
sivrceSi.

sur.: 6-25 kt. aqsialuri Wrili, Sardis buStis mTlianobis darRveva,


isaxeba sakontrasto nivTierebis eqstravazacia reciumSi da menjis RruSi.

Sardgamomyofi milis dazianeba

kvlevis prioritetuli meTodia aRmavali ureTrografia an kt, romlis


drosac fiqsirdeba rks-is gasvla paraureTrul sivrceSi.

sur.: 6-26 kt. sagituri rekonstruq-


cia. isaxeba sakontrasto nivTier-
ebis eqstravazacia Sardgamomyo-
fi milis proqsimalur nawilSi.

224
sur.: 6-27 kt. aqsialuri Wrili, vlindeba asos mRvimovani sxeulis da Sorisis em-
fizema. isriT naCvenebia mRvimovani sxeulis emfizema, meore isriT naCvenebia metalis
simkvrivis ucxo sxeuli sajdomi Zvlis mimdebared.

mamakacis sasqeso organoebis daavadebebis da dazianebebis


sxivuri diagnostika

mamakacis sasqeso organoebs miekuTvneba, saTesle parki saTesle jirkv-


lebiT da misi danamatebiT, saTesle sadinarebi, saTesle buStukebi, winamde-
bare jirkvali (prostata), Sardgamomyofi mili, bulboureTruli jirkvali
da aso.

mamakacis sasqeso organoebis anatomia

saTesle jirkvali (testis) –wyvili sasqeso jirkvalia, mdebareobs saTesle


parkSi (scrotum). igi kvercxis formisaa, zomiT 5X3sm. Sedgeba mravali wvri-
li marcvlisagan da garSemortymulia mkvrivi SemaerTebel mRvimovani TeTri
garsiT ( tunica albuginea). jirkvlis SuaSi moTavsebulia saTesles Suasayari
(mediastinum testis). saTesle milakebi koncentrirdebian karis midamoSi da Cae-
dinebian saTesle danamatSi. saTesles danamati (epididymus)-mogrZo organoa,
mdebareobs saTesles zeda polusSi da ukana zedapirze. sigrZe 5-6sm, sigane
0,5-1,0sm. danamatis Tavi ufro ganieria, uaxlovdeba samkuTxedis formas,
zomiT=1,5sm, sxeuli ufro viwroa, kudis nawili gadadis Teslgamtar sadin-
arebSi. Teslgamtari sadinari(vas deferens) grZeli, viwro milakovani organoa,
zomiT 30-35sm, sigane-0,2sm, diametric 0,3-0,5sm, romelic aerTebs saTesles da-

225
namats Sardgamomyof milTan da saTesle buStTan. saTesle buStukebi (vezicula
seminalis)-wyvili arawesieri formis organoa, zomiT 6X4sm, mdebareobs Sardis
buStis qveviT da prostatis zeviT. winamdebare jirkvali (prostate) ovalu-
ri-wablis formis organoa, zomiT 4,0X2,5X3,0sm. mdebareobs Sardis buStis
qveviT, masSi gaivlis Sardgamomyofi milis prostatuli monakveTi.
aso (penis) mogrZo, saSualod, 18sm organoa. Sedgeba milakovani ujredebisa-
gan da mTavrdeba asos TaviT (glans penis), masSi gaivlis Sardgamomyofi milis
distaluri monakveTi.

sxivuri diagnostika andrologiaSi

mamakacis sasqeso organoebis sxivur diagnostikaSi gamoiyeneba rent-


genologiuri da kt kvlevis specialuri meTodi, kvlevis ZiriTad meTodebad
ki iTvleba ultrabgeriTi kvleva da mr tomografia. es meTodebi saSualebas
iZleva kargad davafiqsiroT sasqeso organoebi da misi struqturuli mdgo-
mareoba. aqve unda aRiniSnos, rom kvlevis am meTodebs ar axasiaTebT maione-
beli gamosxiveba.

rentgenologiuri meTodi

rogorc ukve aRiniSna, gamoiyeneba kvlevis specialuri meTodi ureTro-


grafia. ureTris kontrastireba SeiZleba moxdes eqskretoruli urografiis
daskvniT etapze moSardvisas an pirdapiri retrograduli ureTrografiiT.
moSardvisas Catarebuli (miqciuri) ureTrografia saSualebas iZleva Sevis-
wavloT Sardis buStis yelis membranuli sfinqteris tonusi. kargad vizual-
izdeba agreTve Sardsadenis daviwroeba, gafarToeba da kontrastis gasvla
misi sanaTuridan

sur.: 6-28 rentgenografia, ureTrografia


.
226
kavernografia-asos mRvimovani sxeulis kvlevaa, masSi kontrastuli niv-
Tierebis Seyvanis Semdeg, rac saSualebas iZleva SeviswavloT asos sisx-
liT momarageba. ereqciuli disfunqciis SemTxvevaSi SeiZleba ganisazRvros
Sunti.

sur.: 6-29 kavernografia

rentgenuli angio(veno) grafia gvaZlevs informacias sasqeso organoebis


arteriul-venuri sisxlis mimoqcevaze, rogorc diagnostikuri etapi samkur-
nalo intervenciuli Carevebis priapizmis, an marecidivebeli varikoceles
SemTxvevaSi.

kompiuteruli tomografia

kt saSualebas iZleva SeviswavloT sasqeso organoebis da axlomdebare


qsovilebis mdgomareoba travmis da avTvisebiani simsivnuri procesis diag­
nostikaSi. am dros gamoiyeneba kt ureTrografia da kt fistulografia,
ro­melTa daxmarebiT ufro detalurad Seiswavleba paTologiuri procesis
sivr­ciTi gavrceleba.

ur.: 6-30. kt kontrastuli ga-


ZlierebiT. aqsialuri Wrili,
rbilqsovilovani fanjara.
prostatis marjvena wilSi isax-
eba dabali simkvrivis ovaluri
formis warmonaqmni (naCvenebia
isriT) – abscesi.

227
ultrabgeriTi diagnostika

ub meTodiT Seiswavleba menjis RruSi mdebare sasqeso organoebi: saTesle


sadinarebi, saTesle buStukebi, prostata, mamakacis Sardgamomyofi milis
Rrublovani monakveTi, saTesle parki, saTesle jirkvlebi, misi danamatebi da
saTesle bagirakebi.
menjis RruSi mdebare sasqeso organoebis Seswavla SeiZleba rogorc
transabdominuri 3-5mg/h sixSiris transdiuresiT, ise transreqtuli maRali
sixSiris 8-12mg/h gadamwodiT, am ukanasknelis daxmarebiT kargad vizualizde-
ba prostatis zonuri Seneba. periferiuli da centraluri zonebis kargi
diferencirebisas, advildeba prostatis diagnostikis invaziuri procedure-
bis Sesruleba(biofsiuri masalis miReba). menjis gareT mdebare organoebis
kvleva sruldeba maRali 8-14 mg/h sixSiris xazovani transdiuseriT.

sur.: 6-31. ubk transreqtuli gadamwodiT

radionukliduri meTodi

sasqeso organoebis kvlevaSi es meTodi gamoiyeneba prostatis simsivnis


da misi metastazebis diagnostikaSi. pet-i tardeba specifikuri metabolitiT,
romelic moniSnulia C11-natriumis acetatiT an 18F Clorin-iT

228
.
sur.: 6-32 pet-kt winamdebare jirkvlis kibo

saTesle jirkvlis intraabdominuri, an sazardulis areSi mdebareobis


diagnostikaSi gamoiyeneba perfuziuli scintigrafia 99Tc natriumis perteqn-
etatis daxmarebiT.

magnitur-rezonansuli tomografia

sasqeso organoebis vizualizaciis da paTologiuri mdebareobis diagnos-


tikis erT-erTi yvelaze informaciuli meTodia mr. tomografia. igi saSuale-
bas iZleva davadginoT menjis Rrus organoebis aramarto mdebareoba, aramed
SeviswavloT misi irgvlivmdebare qsovilebi. endoreqtuli koWas daxmarebiT
kargad vizualizdeba prostatis zonuri arqiteqtonika, saTesle sadinarebisa
da ureTris struqtura. kargad isaxeba simsivnuri procesi da misi invaziuri
zrda. regionuli da araregionuli limfadenopaTia, Zvlovani struqturebis
metastazuri dazianeba.

229
sur.: 6-33 mrt aqsialuri Wrili, T2 S.g. winamdebare jirkvali

mr-speqtroskopia-wyalbadiT saSualebas iZleva in vivo arainvaziuri gziT


ganvsazRvroT qsovilebis metaboluri Semadgenloba, igi gansakuTrebiT mniS-
vnelovania prostatis kibos diagnostikaSi.

mamakacis sasqeso organoebis daavadebebis sxivuri diagnostika

kri ptorqizmi

ubk, kt da mr kvleviT, saTesle jirkvlis muclis Rrudan saTesle parkSi


Camosvlis gzaze aRiniSneba ovaluri formis parenqimuli tipis warmonaqmni.
radionukliduri diagnostika-rfp fiqsirdeba saTesle parkis daSvebis
gzaze, umetesad, Sesabamis sazardulis arxSi.

230
sur.: 6-34 kt kriptorqizmi, saTesle jirkvali isaxeba
Sardis buStis marcxniv, naCvenebia isriT.

saTeslesa da saTesles bagirakis gadagrexa

ubk (doplerografia)-marjvena da marcxena saTesle jirkvals Soris


sisxlis mimoqcevis asimetria, sisxlis nakadis SesustebiT an ararsebobiT.
perfuzuli scintigrafia-dazianebul saTesle jirkvalSi sisxlis mimo-
qcevis(perfuziis) daqveiTeba an ararseboba.

sur.: 6-35 ubk saTesle bagirakis Semo-


grexa. saTesle jirkvalSi vlindeba
hipointensiuri avaskuluri zonebi.

231
mwvave prostatiti

ubk transreqtuli da transabdominuri kvlevisas zonaluri diferenci-


rebis ararseboba, isaxeba prostatis hipoeqogenuri da hipovaskulirebuli
ubnebi.
endoreqtuli mrt-prostataSi zonaluri diferencirebis ararseboba. pro-
statis SeSupebis zonaSi hiperintensiuri signali T2Sewonil gamosaxulebaSi,
xolo T1Sg.Si izo-hipointensiuri.

sur.: 6-36. transreqtuli ubk mwvave prostatiti

qronikuli prostatiti

ubk transreqturi kvleviT, prostataSi mravlobiTi, hipoeqogenuri ubne-


bi, fibrozi, kalcinatebi, cisturi elementebi. doplerografiiT nawiburovan
zonebSi vaskularizaciis difuzurad daqveiTebuli da avaskuluri ubnebi.
transabdominuri meTodi SedarebiT nakleb informaciul suraTs iZleva.
endoreqtuli mrt-prostatis zonaluri diferencirebis daqveiTebiT di-
fuzuri da kerovani xazovani struqturebi. T2Sg-Si mr signalis intensivobis
Sesusteba periferiul zonaSi.

232
a b

sur.: 6-37 mrt. aqsialuri Wrili, normaluri prostata (a), prostatitis (b)
naCvenebia isriT.

prostatis keTilTvisebiani hi perplazia

transreqtari ub kvleva, transabdominuri kvleva. jirkvlis zomaSi zrda,


zonaluri Senebis darRveva centraluri zonis gadidebis xarjze. prostatis
paraureTruli nawilis intravezikuluri Cazrda. mrt dinamikuri kontras-
tuli gaZliereba. am dros aRiniSneba sakontrasto nivTierebis Senelebuli
dagroveba da gamorecxva.

sur.: 6-38 ubk prostatis adenoma. na-


Cvenebia isriT.

233
sur.: 6-39 mrt prostatis adenomatozuri hipertrofia, naCvenebia isriT.

prostatis kibo

transreqturi da transabdominuri ubk, endoreqtuli mr kvleva. periferi-


uli zonis lokaluri daqveiTeba (mr signalis intensivobis daqveiTeba). jirk-
vlis arqiteqtonikis zonaluri darRveva. transreqturi dopleruli kvleviT
aRiniSneba jirkvlis sisxlZarRvovani suraTis deformacia.
kt kvleviT SesaZlebelia paTologiuri procesis gavrcelebis da mis
mimdebare magistralur sisxlZarRvebSi invaziis xarisxis da regionuli lim-
furi koleqtoris Sefaseba.

sur.: 6-40 kt aqsialuri Wrili, pros-


tatis karcinoma, vlindeba paTolo-
giuri procesis gavrceleba swori
nawlavis mimarTulebiT.

234
mr tomografiiT- isaxeba cvlilebebi paraprostatul qsovilSi, SesaZ-
loa, gamovlindes invazia saTesle buStukebSi, Sardis buStis ukana kedelsa
da swor nawlavSi, aRiniSneba araregionuri da regionuri limfadenopaTiis
Sesabamisi cvlilebebi. SesaZloa simsivnuri procesis ZvlebSi metastazireba.

sur.: 6-41 transreqtuli ubk dopler-


iT. prostatis kibo.

mrt dinamikuri, kontrastuli gaZliereba. am dros sakontrasto nivTie-


rebis Seyvanis arteriul fazaSi (10wm) aRiniSneba kontrastis mkveTri dagro-
veba, misi Semdgomi Senelebuli gamorecxviT.
mr speqtroskopia-simsivnur qsovilSi kreatininis, qsovilis kontrastis
Sefardebis cvlileba.
pet-i prostatis simsivneSi C11natriumis acetatis moniSnuli rfp-is kero-
vani paTologiuri dagroveba.

sur.: 6-42 mrt prostatis kibo, naCvenebia isriT.

235
saTesle jirkvlis simsivne

ubk da mrt kerovani paTologiuri struqturuli cvlilebebi jirkvlis


struqturis da misi sisxlZarRvovani suraTis cvlilebiT.

sur.: 6-43 mrt aqsialuri Wrili,


T2S.g. marcxena saTesle jirkvlis
seminoma.

ereqciuli disfunqcia

ubk-doplerografiiT asos mRvimovani da Rrublovani sxeulebis arteri-


uli da venuri sisxlis momaragebis maxasiaTeblebis Seswavla farmakologiu-
ri sinjebis daxmarebiT. asos SigniTa arteriebis superseleqciuri angiogra-
fia-arteriebis stenozis an okluziis diagnostika.
rentgenokavernografia-kavernozul sxeulebSi paTologiuri venuri buS-
tebis diagnostika.

qalis reproduqciuli sistema. sarZeve jirkvlebi. sarZeve jirk-


vlebis anatomia

qalis sasqeso organoebi Sedgeba SigniTa da gareTa sasqeso organo-


ebisgan. SigniTa sasqeso organoebi mdebareobs menjis RruSi, esenia: saSo,
saSvilosno, falopis milebi da sakvercxeebi. gareTa sasqeso organoebia

236
(qalis sasircxo midamo): didi sasircxo bage, mcire sasircxo bage da savne-
bo(klitori).
saSo daaxloebiT 8sm sigrZis milia, igi SemosazRvrulia saSvilosnos ye-
liT da gareTa sasqeso organoebiT.
saSvilosno- reproduqciul asakSi misi zomebia 6-8sm. wina-ukana zoma-
3,5-4,5sm, ganivi zoma 4,5-6,5sm, saSvilosno gadaxrilia win da awveba Sardis
buSts. msxlisebri formis organoa, uaxlovdeba gadmotrialebuli samkuTxe-
dis formas. fuZe kranialurad mdebareobs. fuZis ori zeda kuTxe mimarTu-
lia falopis lulebisken, xolo samkuTxedis mwvervali saSvilosnos yelis
arxisken.
sakvercxe aris ovaluri formis, 3-4sm zomis ori sasqeso jirkvali, mde-
bareobs saSvilosnosHorive mxares, menjis lateralur kedelze arsebul e.w.
sakvercxis fosoSi. TiToeuli sakvercxe lateralurad umagrdeba farTo
iogs. sqesobrivi momwifebidan menopauzamde, ovulaciuri ciklis funqciidan
gamomdinare, gamoimuSavebs kvercxujredebs.

sur.: 6-44 kt. aqsialuri Wrili. saSvilosnos


bilateralurad isaxeba orive sakvercxe, romelTa
fonze isaxeba kisturi CanarTebi

falopis milebi- milakovani struqturebia, maTi sigrZe saSualod 10sm-ia,


isini saSvilosnos Rrus aerTeben peritoneumis paraovalur RrusTan, maTi
saSualebiT ganayofierebuli kvercxujredi xvdeba saSvilosnoSi.
sarZeve jirkvlebi (ZuZuebi – mamae) konusis formis organoa, romlis
fuZe wriuli an ovoiduria. sxeulis mwvervalze aRiniSneba kargad gamoxat-

237
uli cilindruli SemaRleba, e.w. ZuZus dvrili-papilla mamae. masSi ixsneba
sarZeve jirkvlis sadinrebi. cximovani qsovili moicavs sarZeve jirkvlis
sxeuls. SemaerTebelqsovilovani struqturebi warmodgenilia sakuTari kaf-
suliT da misgan gamomavali kolagenuri boWkoebiT –kuperis wnulebis saxiT.
jirkvlis parenqima warmodgenilia rTuli alveoluri wilakovani kompleqse-
biT, romlebic Semdeg warmoqmnis wilebs. jirkvali Sedgeba 15-20 wilisgan.

qalis sasqeso organoebis sxivuri diagnostika

rentgenologiuri meTodi

qalis sasqeso organoebis kvlevis specialuri meTodebi

histerosalpingografia – specialuri Spric-kaTeteriT saSvilosnoSi da


falopis milebSi SehyavT wyalSi xsnadi sakontrasto nivTiereba. milebis
normaluri gamtarobis SemTxvevaSi kontrasti gadadis muclis RruSi.

sur.: 6-45 histerosalpingografia.

mamografia- sarZeve jirkvlis gamokvleva sruldeba specialur danad-


garze, mamografze. gamosaxulebis miReba ganpirobebulia jirkvlovani da
cximovani komponentebis Tanafardobaze. mamografia sruldeba pirdapir da
gverdiT proeqciebSi jirkvlis kompresiis pirobebSi. danadgari aRWurvil-
ia stereotaqsiuri mowyobilobiT (punqciis, citologiuri an histologiuri
kvlevis CatarebisTvis).
238
sur.: 6-46 mamografia.

ZuZus mrt sruldeba pacientis pronaciis poziciaSi, orive ZuZu Tavi-


sufladaa moTavsebuli Sesabamis magnitur xviaSi. gamokvleva xorcieldeba
samive standartul da saWiroebisamebr irib proeqciebSi.

sur.: 6-47 ZuZus mrt. aqsialuri Wrili.

duqtografia (galaqtografia)- normis pirobebSi sarZeve sadinarebis kon-


trastirebis Semdeg isaxeba swori, mkveTrkonturebiani sarZeve sadinrebi.

239
sur;: 6-48 galaqtografia

rentgenuli kompiuteruli tomografia _ gansakuTrebiT mniSvnelovania


ZuZus anatomiur-topografiuli suraTis dasadgenad. simsivnuri

sur;: 6-49 kt, aqsialuri Wrili, marjvena ZuZuSi isaxeba araswori formis qsovilo-
vani moculobiTi warmonaqmni. naCvenebia isriT.

paTologiis SemTxvevaSi regionaluri limfuri kvanZebis da irgvliv arse-


buli qsovilis mdgomareobis dadgenaSi.

240
sur.: 6-50 gulmkerdis kt aqsial-
uri Wrili, orive ZuZuSi isaxeba
kosmetikuri implantebi.

ubk - qalis sasqeso organoebisa da sarZeve jirkvlis diagnostikaSi


eqoskopiur kvlevas wamyvani adgili ukavia. gamokvleva sruldeba sxeulze
zedapiruli midgomiT. transvaginuri midgoma saSualebas iZleva miviRoT
Sinagani sasqeso organoebis zusti struqturuli gamosaxuleba. saSvilos-
no mdebareobs Sardis buStis ukan da swori nawlavis win. igi msxliseburi
formisaa, mkveTri da swori konturebiT. misi kunTovani Sre izoeqogenuri da
wvrilmarcvlovania. endometriumi momwifebis fazaSi hipoeqogenuri da erTg-
varovania, sekretorul fazaSi hipereqogenuri. saSos kedlebi hipoeqogenuria,
Tanabari sisqis. sakvercxeebi mdebareobs Sardis buStis ukan da saSvilosnos
lateralurad. isini hipoeqogenuri, 2-3,5sm zomis ovaluri formis organoebia.
maT periferiaze isaxeba aneqogenuri momrgvalo warmonaqmnebi - folikulebi,
romelTa zomebi damokidebulia ciklis fazaze da meryeobs 2-dan 25mm-mde.

sur.: 6-51 ubk isaxeba normaluri endo-


metriumi

241
sarZeve jirkvlis struqturul kvelvaSi ubk gansakuTrebiT mniSvnelova-
nia, amave dros misi daxmarebiT SeiZleba, saeWvo ubnidan miviRoT bioptati.

sur.: 6-52 ZuZus ubk. vlindeba


moculobiTi warmonaqmni da
misken mimarTuli sabiofsio
nemsi.

magnitur –rezonansuli tomografia

qalis sasqeso organoebisa da sarZeve jirkvlis paTologiaTa diag-


nostikaSi mrt erT-erTi yvelaze informaciuli meTodia. ZuZus vizualizacia
gansakuTrebiT kargia specialuri mamografiuli koWas gamoyenebiT. mrt di-
namikuri kontrastuli gaZlierebiT Zalian informaciulia metastazuri
gavrcelebis gamovlenaSi. regionuli da araregionuli limfadenopaTiebis
dadgenaSi.

a b

sur.: 6-53 mrt mcire menji, sagituri Wrili, saSvilosnos yelis kibo, ukontrasto
gamokvleva (a) da kvleva kontrastuli gaZlierebiT (b).

242
radionukliduri meTodi

sasqeso organoebisa da sarZeve jirkvlis simsivnuri metastazebis kvleva-


Si gamoiyeneba ConCxis sციntigrafia 99m-Tc-iT

sur.: 6-54 radionukliduri kvleva - scintigrafia 99m-Tc-iT (a) sarZeve jirkvlis sadinrebis
karcinoma. Zvlebis scintigrafia (b), vlindeba mravlobiTi meoreuli dazianeba.

243
sur.: 6-55 pet-kt vlindeba simsivnuri warmonaqmni marcxena ZuZus proeqciaze,
metastazebiT iRliis fosoSi imave mxares.

qalis sasqeso organoebis sxivuri semiotika

saSvilosnos gaoreba

histerosalpinografia ubk, mrt-am dros aRiniSneba Zgide, sruli gaore-


bis SemTxvevSi isaxeba ori Rru da ori yelis arxi.

244
b g
sur.: 6-56 ubk (a), mrt aqsialuri (b), koronuli (g) Wrili. isaxeba gaorebuli saSvi-
losno.

saSvilosnos mioma

ubk, mrt da kt – saSvilosno gadidebulia, isaxeba mravlobiTi momrgva-


lo, araerTgvarovani kvanZebi. ubk kvlevisas- hipoeqogenuri, mrtdkvlevisas
T2 Sewonili gamosaxulebiT hipointensiuri, mkveTrkonturebiani, saSvilos-
nos sxeulis an fuZis areSi. kvanZebi SeiZleba mdebareobdes subserozulad,
submukozurad an intamurulad. kt kvlevisas kvanZebis simkvrive 40-50 ha.
erTeulia, rig SemTxvevaSi aRiniSneba Cakiruli ubnebiT.

245
b

sur.: 6-57 ubk, transvaginuri gadamwodiT (a). mrt sagituri Wrili (b). hipointensiu-
ri signaliT isaxeba saSvilosnos miomuri kvanZebi. ubk-ze kvanZebi naCvenebia isriT.

sakvercxeebis kibo

ubk, kt, mrt: mcire menjis RruSi siTxe, dazianebul sakvercxeSi aRiniS-
neba struqturuli cvlilebebi.

246
b g

sur.: 6-58. ubk (a), transvaginuri gadamwodiT. kt aqsialuri Wrili (b). mrt sagituri
Wrili (g). vlindeba sakvercxis simsivnuri warmonaqmni.

endometriozi

ubk miometriumsa da sakvercxeSi aRiniSneba mravlobiTi sxvadasxva eqoge­


nobis warmonaqmni. siTxe mcire menjis RruSi.
mrt - endometriumis, miometriumis, sakverceebis mr struqturis araerT-
gvarovneba. siTxe mcire menjis RruSi, cilovani endometroiduli cistebi
menjsa da sakvercxeebSi. peritoneumis hemoragiuli infiltracia.

247
b g

sur.: 6-59. ubk, transvaginuri gadamwodiT (a). mrt sagituri (b) da koronuli (g)
Wrili. vlindeba endometriozi. naCvenebia isriT.

saSvilosnos perforacia

ubk. kt. mrt. mcire menjis RruSi siTxe, saSvilosnos kedelSi lokalu-
ri cvlileba. RrusSida kontraceptiviT perforaciis SemTxvevaSi, kontra-
ceptivi vizualizdeba saSvilosnos konturs gareT.

sur.: 6-60 ubk, transvaginuri


gadamwodiT perforacia Rrus-
Sida kontracefciiT.

248
sarZeve jirkvlis anTeba

mastiti, abscesi

rentgenuli mamografia: difuzuri (mastitis) an kerovani (abscesi) daCr-


dilvebi, aramkveTri konturebiT.
ubk. mrt. mastitis SemTxvevaSi jirkvlis struqturis difuzuri cvli-
lebebi, abscesis SemTxvevaSi aRiniSneba centraluri siTxovani komponenti
(nekrozi), araTanabari sqeli kafsuliT.

sur.: 6-61 ubk, mastiti.

sarZeve jirkvlis kibo

rentgenuli mamografia -arasworkonturebiani paTologiuri warmonaqmni,


xSirad Cakiruli ubnebiT.

sur.: 6-62 mamografia, ZuZus kibo

249
ubk. mrt: qsovilovani warmonaqmni doplerografiiT, umetesad hiperva-
skuluri. mrt kontrastuli gaZlierebiT-simsivnur qsovilSi kontrastis
dagroveba.

sur.: 6-63. ubk, ZuZus kibo

sur.: 6-64 mrt sagituri Wrili. kon-


trastuli gaZlierebiT. ZuZus kibo.
naCvenebia isriT.

sxivuri diagnostika meanobaSi

meanobaSi sxivuri diagnostikis ZiriTadi meTodia ub kvleva. SedarebiT


iSviaTad gamoiyeneba mrt.

250
ultrabgeriTi diagnostikis meTodi

aRniSnuli meTodi wamyvania orsulobis ganviTarebis kontrolsa da same-


ano paTologiis adreul gamovlenaSi. ub kvleva orsulobis vadebSi:
-14 kviramde: sanayofe kvercxis mdebareobis raodenobis da zomebis gan-
sazRvra, dakvirveba placentis mdebareobasa da struqturaze. nayofis gan-
viTarebis mankebis da sasqeso organoebis Tanmdevi paTologiis gamovlena.
buStnamqeris gamoricxva.

sur.: 6-65. ubk, 14 kviris nayofi

14 kviridan -20 kviramde: orsulobis ganviTarebis kontroli, placentis


mdebareoba, nayofis ganviTarebis mankebis gamovlena.

sur.: 6-66. ubk, 20 kviris nayofi

251
32-dan-38 kviramde. kontroli orsulobis ganviTarebaze, placentisa da
nayofis mdebareobaze (mdgomareobaze). sanayofe wylebis gansazRvra.

sur.: 6-67. ubk, 30 kviris nayofi

magnituri rezonansuli tomografia

gamoiyeneba nayofis ganviTarebis mankebis gamosavlenad da, saWiroebis


SemTxvevSi, mcire menjis Sesavlis da gasavlis zomis dasadgenad. metad mniS-
vnelovania saSvilosnos paTologiuri mimagrebis da misi miometriumSi Cazr-
dis xarisxis dasadgenad (mag.: Placenta percreta).

sur.: 6-68. mrt, nayofis normaluri mdebareoba,


placentis normaluri mimagreba.

252
a

sur.: 6-69. mrt, sagituri Wrili (a), koronuli Wrili (b). vlindeba placentis invazia Sardis
buStis ukana kedelSi – Placenta percreta. naCvenebia isriT.

253
orsulobis paTologiis sxivuri semiotika

saSvilosnosgare orsuloba

ubk: sanayofe kvercxi (embrioni da yviTris parki) saSvilosnos Rrus


gareTaa. zogjer crusanayofe kvercxi (embrionis da yviTris parkis ga-
reSe) saSvilosnos RruSia.

sur.: 6-70. ubk, vlindeba saSvilosnos RrusSida


da saSvilosnosgare orsuloba

Sewyvetili orsuloba

ubk: sanayofe kvercxis zomebi mcirea da ar Seesabameba gestaciur asaks.


embrioni pataraa, an ar vizualizdeba, nayofis moZraoba da guliscema ar
aRiniSneba (gestaciis kviris Semdeg).

254
sur.: 6-71. ubk, vlindeba mkvdari nayofi, konturebi aramkveTri,
waSlilia, struqturebi diferencirdeba cudad.

buStnamqeri

ubk: saSvilosno gadidebulia, misi eqostruqtura difuzurad araerTgva-


rovania (“Tovlis qariSxlis“ simtomi).

sur.: 6-72. ubk, isaxeba buStnamqerisTvis damaxasiaTebeli


ultrabgeriTi suraTi. naCvenebia isriT.

255
placentis aSreveba

ubk: sanayofe kvercxis deformacia da adgilmdebareoba. qorion-amnionur


da decidualur garsebs Soris aRiniSneba aneqogenuri zona. samkurnalo
taqtikis gansazRvrisaTvis saWiroa nayofis guliscemis da moZraobis
registrcia.

sur.: 6-73. ubk, isaxeba placentis kidiTi aSreveba

256
Tavi 7

Tavis qalas da Tavis tvinis daavadebebis da dazianebebis sxivuri


diagnostika. sxivuri diagnostikis meTodebi.

nevrologiasa da neiroqirurgiaSi diagnostikis ZiriTad meTodebs


kompiuteruli tomografia (kt) da magnitur-rezonansuli tomografia (mrt)
warmoadgens, radganac maRali diagnostikuri SesaZleblobebisa da sizus-
tis gamo maT Tavis qala–tvinis dazianebebisa da daavadebebis diagnostikaSi
gadamwyveti roli aqvT. Tumca, aRsaniSnavia isic, rom zogierTi paTologiis
diagnostikaSi tradiciul rentgenologiur meTods mniSvneloba ar daukar-
gavs. funqciuri kvlevebisaTvis sasurvelia radionukliduri meTodis gamoy-
eneba.

rentgenologiuri meTodi

Tavis qalas rentgenografia (kraniografia)


rentgenologiur kvlevas Tavis qalas gadaRebiT iwyeben or urTierT per-
pendikularul sivrceSi - pirdapirsa da gverdiTSi. Tavis qalas mwvave tra-
vmis SemTxvevaSi kraniogramebs oTx proeqciaSi asruleben: pirdapiri ukana,
ukana naxevaraqsialurSi da ors gverdiTSi.
Tavis qalas sxvadasxva midamos konfiguraciidan gamomdinare, or proeqci-
aSi Sesrulebuli rentgenogramebi yvela anatomiur struqturas ver asaxavs.
amis gamo SemoTavazebulia specialuri proeqciebis mTeli rigi, rac Tavis
qalas rogorc mTlianad, aseve misi calkeuli struqturebis srulyofili
Seswavlis saSualebas iZleva.
Tavis qalas rentgenograma pirdapir proeqciaSi zogad informacias iZle-
va Zvlebis sarqvlis, maTi Sida reliefis da Tavis qalas nakerebis Sesaxeb.
normaSi maTi sisqe araerTgvarovania. SidaZvlovani firfitis sisqe gareTa
firfitis sisqis Tanabaria, zogjer ki masze didia. diplouri nivTierebis
sisqeSi mravalricxovani arxi gadis, romelSic diplouri venebia ganTav-
sebuli. Tavis qalas Sida zedapirze garsis arteriebi da venuri sinusebis
Stoebis Rarebi isaxeba. garsis arteriebis Rarebs diqotomiuri dayofa aqvs,
xis totebis msgavsad periferiisken gaTxelebiT. venozuri sinusebis Rarebi
garsis arteriebisagan gansxvavebiT Tavisi sanaTuris sifarTes ar icvlis.
Sublisa da safeTqlis areSi sustad, e.w. TiTisebri CanaWdevebi - tvinis
xveulebis anabeWdebi vizualizdeba. normis farglebSi, qalas sarqvlis sxva

257
ZvlebSi, mozrdil adamianebSi isini ar isaxeba.

sur.:7-1 kraniograma. pirdapiri proeqcia.

qalas Zvlebis rentgenogramebze vizualizdeba nakerebi, gansakuTrebiT


moCans gvirgvinovani da lambdisebri, Tavis qalas samive foso - wina, Sua da
ukana. Tavis qalas wina fosoSi 3 wvrili xazi aisaxeba, ori maTgani zemoT
aris amozneqili da orbitebis Tavs, xolo meore - qvemoTken Cazneqili - dacx-
rilul firfitas warmoadgens. Tavis qalas Sua fosos centralur nawils
Turquli kexi warmoadgens. normaSi solisebri Zvlis sxeulis wina or mesa-
meds solisebri wiaRi ikavebs. mkafiod aris diferencirebuli Turquli kexis
Ziri da misi zurgi, romelic, rogorc wesi, win aris gadaxrili. ukan, zur-
gis mwvervalisagan, Tavis qalas ukana fosos fskeri iwyeba, romelic kefis
Sida Sverilamde vrceldeba.
Tavis qalas RruSi ganviTarebuli mravali procesi zurgis tvinis siTxis
liqvoruli sivrcidan ukudenis darRvevas da qalas Sida wnevis momatebas
iwvevs. aRniSnuli cvlilebebi gverdiT kraniogramaze mkafiod gamoixateba:
Tavis qalas Zvlebis Sida reliefi ufro mkveTri xdeba, TiTisebri CanaWdevi
mniSvnelovnad Rrmavdeba. icvleba Turquli kexic: misi zurgi Txeldeba, ukan
ixreba, Ziri Rrmavdeba, konturebi osteoporozTan dakavSirebiT naklebad
mkafio xdeba. aRsaniSnavia, rom msgavsi cvlilebebi garTulebul SemTxveveb-
Si gamovlindeba da xangrZliv paTologiur procesze miuTiTebs.
ukana naxevrad aqsialuri kraniograma (kefis Zvlis rentgenograma) gankuT-

258
vnilia kefis nawilis, kefis didi xvrelis ukana kidis, mis garSemo moTavse-
buli Zvlis SemaRlebis, Sida kefis qedis da safeTqlis Zvlebis piramidebis
gamosakvlevad. suraTze lambdisebri, xolo qvemoT kefa-dvrilisebri nakeri
isaxeba. kefis didi xvrelis sanaTurSi atlantis rkali an Turquli kexis
zurgi proecirdeba. aRniSnuli rentgenograma Tavis qalasa da tvinis travmis
SemTxvevaSi mniSvnelovani diagnostikuri informaciis matarebelia.
aqsialuri kraniograma (Tavis qalas fuZis rentgenograma) iniSneba Tavis
qalas ukana da Sua fosoebis da saxis ConCxis anatomiuri struqturebis gamo-
sakvlevad. Tavis qalas fuZis rentgenogramebis Seswavlis ZiriTad amocanas
Sua da ukana fosoebis fskeris areSi cvlilebebis gamovlena warmoadgens.
safeTqlis Zvlis rentgenografia. safeTqlis Zvlis gamosakvlevad dam-
iznebiTi gadaReba gamoiyeneba irib (miuleris mixedviT), RerZulsa (maieris
mixedviT) da gaswvriv (stenversis mixedviT) proeqciebSi. rentgenogramas mi-
uleris mixedviT, ZiriTadad, Sua yuris daavadebebis dros atareben dvr-
ilisebri morCis struqturis gansazRvisTvis, aseve piramidis gaswvrivi mo-
texilobebis gamosavlenad Tavis qalas fuZis gagrZelebuli motexilobis
SemTxvevebSi. rentgenograma, rogorc maieris, aseve miuleris mixedviT, Zir-
iTadad, otorinolaringologiaSi gamoiyeneba Sua yuris daavadebebis diag-
nostikisTvis, aseve Sua yuris struqturebis dazianebebis dasazusteblad pi-
ramidis gaswvrivi motexilobebis SemTxvevaSi. safeTqlis Zvlebis piramidebis
rentgenogramebi stenversis mixedviT, nevrologiur praqtikaSi gamoiyeneba
xid-naTxemis kuTxis dazianebis dros safeTqlis Zvlis piramidis, misi mwver-
valis da Sida sasmeni milis gamosakvlevad, aseve travmebis dros piramidis
gaswvrivi motexilobis diagnostikisTvis. stenversis mixedviT, rentgenogram-
is Seswavlisas fasdeba Sida sasmeni milebis, maTi siganis orive mxridan
Tanazomierebis, aseve piramidis mwvervalis Zvlis struqturis Taviseburebebi.
cerebruli angiografia - Tavis tvinis sisxlZarRvebis kontrastirebis
meTodikaa, ZiriTadad naCvenebia: arteriuli anevrizmebis, sisxlZarRvTa mal-
formaciis da Tavis tvinis simsivnis diagnostikis dros. garda amisa, aR-
niSnuli meTodika SeiZleba ganvixiloT, rogorc intervenciuli Carevebis
sawyisi etapi.
amJamad specializebuli neiroqirurgiuli stacionarebi angiografiuli
kompleqsebiT aris aWRurvili, rac digitaluri subtraqciuli angiografiis
(DSA) Catarebis SesaZleblobas iZleva. aRniSnuli gamokvlevis Catareba Ses-
aZlebelia saerTo saZile arteriis punqciis gziT an seleqciuri kaTeter-
izaciis gziT TeZos arteriis punqciiT (seldingeris mixedviT).
cerebruli angiografiis Seasrulebisas Sidaarteriulad SehyavT rentge-
nokontrastuli nivTiereba (rkn) 10 ml-mde 8-10 ml/w siCqariT. angiogramebs
standartul (pirdapir da gverdiT) irib an sxva arCeul proeqciebSi atare-
ben rentgenis milis pacientis Tavis irgvliv gadaadgilebis gziT. aucilebe-

259
lia xarisxian angiogramebze sisxlis mimoqcevis arteriuli, kapilaruli da
venuri fazebis miReba.

rentgenuli kompiuteruli tomografia

kt Tavis qalas da Tavis tvinis dazianebis erT-erT yvelaze informaciul


meTods warmoadgens. klinikuri Cvenebis da kt-is Catarebis SesaZleblobis
SemTxvevaSi gamokvleva pirvel etapze unda ganxorcieldes ukontrastod.
Semdeg tardeba rentgenokontrastuli kvleva.
normaSi kompiuterul tomogramebze SeiZleba Tavis tvinis nivTierebis da
garsebis fiziologiuri kalcifikacia gamovlindes. kalcinozis ubnebi Sei-
Zleba epifizSi da gverdiTa parkuWebis sisxlZarRvTa wnulSi mdebareobdes.
fardobiT erTeulebSi gansazRvrulia Tavis tvinis struqturebis densi-
tometruli maCveneblebi (haunsfildis Skala – HU ha.erT.). ase, ruxi nivTiere-
bis simkvrive Seadgens +30...+35ha.erT, TeTri nivTierebis +25...29ha.erT

sur.: 7-2kt Tavis tvini. aqsialuri Wrili

260
kt-is saSualebiT Tavis tvinis sxvadasxva daavadebis da dazianebis gamov-
lenis SesaZlebloba dakavSirebulia Tavis qalas RruSi arsebuli normal-
uri anatomiuri urTierTkavSiris darRvevasTan an normaluri da paTologi-
urad Secvlili qsovilebiT rentgenis sxivebis SesustebasTan.

sur.: 7-3. kt Tavis tvini aqsialuri Wrili.


vlindeba mravlobiTi kalcifikati (faris daavadeba)

kt-is specialuri meTodikebi

kt kontrastuli gaZlierebiT
Tavis tvinis sxvadasxva warmonaqmni kontrastul nivTierebas gansxva-
vebulad agrovebs, rac Tavis tvinis axalwarmonaqmnebis diferencialur dia-
gnostikaSi am meTodikis gamoyenebis saSualebas iZleva.
kompiuterul-tomografiuli angiografiiT intravenuri bolusuri Seyva-
nis Semdeg rkn-s 50-100 ml siCqariT 3-4.5 ml/wm arteriuli da venuri struqtu-
rebis gamosaxuleba miiReba.
meTodis upiratesoba gamokvlevis siswrafeSi da miRebuli monacemebis
intraarteriuli angiografiis SedegebTan karg SesabamisobaSi gamoixateba.
kt-angiografiis saSualebiT SesaZlebelia sisxlZarRvTa topografiis
cvlilebis Sefaseba, axali warmonaqmnis zemoqmedebis Sedegad magistraluri

261
sisxlZarRvebis stenozis gamovlena, simsivnis sakuTari sisxlZarRvTa qse-
lis Taviseburebebis vizualizacia, Tavis tvinis arteriuli anevrizmebis da
sisxlZarRvTa malformaciebis arsebobis an ararsebobis dadastureba.

sur.: 7-4. kt angiografia Tavis tvinis sisxlZarRvebi


aqsialuri Wrili (a), sxvadasxva done. 3D rekonstruqcia (b).

kompiuterul-tomografiuli cisternografia. es meTodika qiazmalur-se-


larul areSi simsivneze eWvis SemTxvevaSi da liqvoreis gamosavlenad tar-
deba Tavis qalas da Tavis tvinis mwvave travmis SemTxvevaSi. spinuri arxis
punqciis Semdeg, masSi sakontrasto nivTiereba SehyavT 5-7 ml moculobiT,
kontrastis Seyvanidan 15-30 wuTis Semdeg tardeba kompiuteruli tomografia.

262
perfuzuli kompiuteruli tomografia Tavis tvinis nivTierebis perfuzi-
is droebiTi da moculobiTi maCveneblebis Sefasebis SesaZleblobas iZleva.
perfuzuli kt-s SesrulebisTvis saWiroa 50 ml sakontrasto nivTierebis
swrafi intravenuri Seyvana 8-10 ml/wm siCqariT.
perfuzul kt-s xSir SemTxvevaSi tvinis sisxlmimoqcevis mwvave darRvevebis
diagnostikis dros atareben. neiroonkologiaSi is axalwarmonaqmnis vasku-
larizaciis da misi sisxlis miwodebis Taviseburebebis Sefasebis saSualebas
iZleva, aseve simsivnis winasaoperacio SesaZlo embolizaciis efeqturobas
gansazRvravs.

sur.:7-5. Tavis tvinis kt perfuzia.

magnitur-rezonansuli tomografia

Tanamedrove medicinaSi mrt Tavis tvinis struqturebis vizualizaciis


upirates meTods warmoadgens.

Tavis tvinis magnitur-rezonansuli anatomia normaSi

bazalur Wrilebze vizualizdeba tvinis fuZis da misi bazaluri cistern-


ebis anatomiuri warmonaqmnebi. saSualo doneze qerqqveSa birTvebi da gverdi-
Ti parkuWebis ukana da wina rqebi, aseve III parkuWi. zeda donis Wrilebze wina
ganyofilebebSi kargad isaxeba orbitebi, romelTa Zvlis kedlebi konusis
figuras qmnis, romlis Ziri mimarTulia wina mxares.

263
sur.: 7-6. Tavis tvinis
mrt, bazaluri Wrilebi.

mr-anatomia saSualo doneze didi tvinis naxevarsferoebis, bazaluri


birTvebis, mxedvelobis borcvis, Sida kafsulis, gverdiTa parkuWebis da III
parkuWis wina ganyofilebis Tanafardobas asaxavs. aRniSnul doneze tvinis
wilebi da calkeuli xveulebi mkafiod isaxeba.
parkuWovani sistemis bazaluri ganyofilebis doneze gverdiTa parkuWebis
wina rqebi isaxeba TavianTi wnulebiT. wina rqebs Soris gamWvirvale tixari,
xolo mis win korZiani sxeulis muxlia ganlagebuli. wina rqebidan gare
mimarTulebiT, TiTqosda Cazneqili rkalis SevsebiT, kudiani birTvis Tavi
mdebareobs, romlis lateralurad tvinis nivTierebis zoli moCans, romelic
hiperintensiur signals iZleva - SigniTa kafsulis wina fexi.

sur.: 7-7. Tavis tvinis mrt, qerqqveSa birT-


vebis done.

264
wina rqis ukana ganyofilebebi da III parkuWis sawyisi ganyofilebebi Sig-
niTa kafsulis wina fexis muxlSi gadasvlis orientiria da Sesabamisad, maTi
lateraluri kedlebi warmoadgens mxedvelobis borcvis wina ubnebis saz-
Rvrebs.
didi naxevarsferoebis qerqis midamoebSi gadis zeda donis Wrilebi, rom-
lebic ganlagebulia tvinis parkuWis maRla, aRniSnul Wrilebze isaxeba Sub-
lisa da Txemis wilebi. T2 gamosaxulebebze gansakuTrebiT mkafiod vizual-
izdeba tvinis konveqsialuri zedapiris Rarebi.

sur.: 7-8. Tavis tvinis mrt semiovaluri centrebis done.

mrt-s upiratesoba kt-sTan SedarebiT tvinis gamosaxulebis sam urTierT-


perpendikularul sibrtyeSi miRebis saSualebaa, es gansakuTrebiT mniSvnelo-
vania Tavis qalas ukana fosos struqturebis da tvinis Reros Seswavlisas,
rac yvelaze kargad mr-tomogramebze sagitalur sibrtyeSi aisaxeba.

265
a b

sur.: 7-9. Tavis tvinis mrt koronuli Wrili (a). sagituri Wrili (b).

magnitur-rezonansuli tomografiis specialuri meTodikebi

magnitur-rezonansuli angiografia

mrt-s umniSvnelovanes upiratesobas warmoadgens, Tavis tvinis arteriul


da venur sisxlZarRvTa gamosaxulebis miRebis SesaZlebloba sakontrasto
nivTierebis gamoyenebis gareSe.

sur.:7-10. Tavis tvinis mrt ukontrasto angiografia. arteriografia.

266
mr-angiografiis dros SesaZlebelia magistraluri arteriebisa da vene-
bis vizualizeba: SigniTa saZile, xerxemlis arteriebis ZiriTadi Reroebis
da maTi Sida tvinis segmentebis CaTvliT. venuri sistemidan isaxeba garsis
venebi, swori sinusi, zeda sagitaluri sinusi da masSi Semavali venebi, aseve
ganivi, sigmoiduri sinusi da bazaluri sinusebis mTeli jgufi.

sur.: 7-11. Tavis tvinis mrt ukontrasto angiografia. venografia.

difuzuri da perfuzuli magnitur-rezonansuli tomografia

difuzuri mrt -difuziis azomvis koeficientis gansazRvris saSualebas


iZleva, romelic iSemiur qsovilSi mcirdeba. es Tavis tvinis iSemiuri dazi-
anebis adreuli diagnostikisa da insultis mimdinareobis dinamikis Sefase-
bisTvis gamoiyeneba. iSemiis zona gamovlenas iwyebs magistralur sisxlZarRv-
Ta sruli okluziis Semdeg 45 wuTSi.

sur.: 7-12. Tavis tvinis mrt kontrastuli perfuzia. feradi ruqa.

perfuzuli mrt paramagnituri sakontrasto nivTierebis bolusis gavlis


dinamikis Seswavlis gziT iZleva qsovilovani perfuziis Sefasebis saSuale-
bas. amasTanave, iangariSeba tvinis sisxlmimoqcevis maCveneblebi.

267
funqciuri magnitur-rezonansuli tomografia

aRniSnuli meTodika saSualebas iZleva gamoavlinos neironebis aqtivaciis


ubnebi, romlebic sxvadasxva motoruli, sensoruli da sxva gamaRizianeblebis
Sedegad iqmneba. Tavis tvinis funqciuri aqtivobis rukis miReba BOLD-efeqts
efuZneba, romlis saSualebiT SesaZlebelia Tavis tvinis sisxlmomaragebis
Sefaseba oqsihemoglobinTan da dezoqsihemoglobinTan SefardebiT, romel-
Tac gaaCniaT sxvadasxva magnituri Tviseba.

a b

sur.: 7-13. Tavis tvinis funqciuri mrt. aqsialuri (a), koronuli (b) da sagituri (g)
Wrilebi.

268
protonuli magnitur-rezonansuli speqtroskopia

protonuli magnitur-rezonansuli speqtroskopia (pmrs) - calkeuli qimi-


uri SenaerTebis gansazRvris meTodikaa magnituri rezonansis movlenebis
xelSewyobiT. calkeuli metabolitebis Tanafardobis Secvla, avTvisebiani
simsivnis arsebobis varaudis saSualebas iZleva.

sur.: 7-14. Tavis tvinis mrt-protonuli magnitur-rezonansuli speqtroskopia (pmrs)

klinikur praqtikaSi pmrs-s gamoyeneba mizanSewonilia Tavis tvinis neo-


plaziuri, mademielinizebeli da infeqciuri dazianebebis diferenciuli di-
agnostikisaTvis.

radionukliduri meTodi

erTfotonemisiuri kompiuteruli tomografia (eekt) SPECT


Tavis tvinis scintigrafiisTvis gamosayenebeli yvela radiofarmpreparati
(rfp) SeiZleba davyoT hematoencefalur barierSi SeRwevadze da araSeRw-
evadze. normaSi perteqnetati Tavis tvinSi ar grovdeba, magram hematoence-
faluri barieris daRrvevis dros rfp tvinis qsovilSic grovdeba (simsivne,
insulti).

269
sur.: 7-15. Tavis tvinis erTfotonemisiuri
kompiuteruli tomografia (eekt) SPECT

sadReisod ufro specifikuri preparatebis SeqmnasTan dakavSirebiT,


99m
Tc-perteqnetatis gamoyenebam aqtualuroba dakarga.
99m
Tc-dtpa (dieTilentriaminpentaacetilis mJava) gamoiyeneba tvinis sikvdi-
lis niSnebis gamosavlenad, preparati aseve gamoiyeneba simsivnisa da insul-
tis diagnostikisaTvis.
201
T1-qloridi gamoiyeneba meningiomebisa da supratentoruli gliomebis
histologiuri tipebis gansazRvisaTvis, radgan normaSi is hematoencefalur
barierSi ver aRwevs.
67
galiumis citrati (67Ga) normaSi hematoencefalur barierSi srulad ar
gadis. intravenuri Seyvanis Semdeg is sisxlis transferinTan qmnis komple-
qss, romelic, Tavis mxriv, ukavSirdeba zogierTi simsivnuri ujredis recep-
torebs.
99m
Tc-mibi (metoqsiizobutilixonotrili) preparatia, romlis gamoyeneba ax-
laxan daiwyo Tavis tvinis avTvisebiani warmonaqmnebis diagnostikisaTvis.

tvinis sisxlis nakadis gamosakvlevad gamoyenebuli rfp-ebi


133
Xe (qsenoni) - misi eliminacia tvinis qsovilebidan lokaluri sisxlis
nakadis sididesTan mkacri SesabamisobiT warmoebs. regionaluri tvinis sisx-
lis nakadis Sefasebis meTodika efuZneba tvinis qsenoniT winaswar gajerebas
da tvinis sxvadasxva ubnidan rfp-s gamorecxvis Semdgom Caweras.
sadReisod tvinis sisxlis nakadis gamosakvlevad 99mTc-geqsameTilpropile-

270
naminoqsimi (99mTc-gmpao) gamoiyeneba. preparati tvinis qsovilSi swrafad gro-
vdeba regionaluri tvinis sisxlis nakadis proporciulad da didi xniT
fiqsirdeba Tavis tvinis struqturebSi.
neirogadacemis Sesaswavlad gamoyenebuli rfp-ebi
123
I-3-iodis-6-metoqsibenzamedi (123I-I BZM) swrafad gadalaxavs hematoence-
falur bariers da specifikurad ukavSirdeba D2-receptorebs bazalur gan-
gliebSi.
dofaminisTvis radioligandebis gamoyenebis Cvenebebi:
- parkinsonis daavadebis adreuli diagnostika
- parkinsonis idiopaTiuri daavadebis da esenciuri tremoris diferen-
cirebuli diagnostika;
- alcheimeris da levis sxeulebis demenciasTan diferencirebuli diag-
nostika.
Tavis tvinis radionukliduri gamokvlevis ZiriTadi meTodebia:
- poliproeqciuli statikuri scintigrafia;
- dinamikuri radionukliduri scintigrafia;
- erTfotonemisiuri kompiuteruli tomografia.
Tavis tvinis statikurma scintigrafiam sadReisod praqtikuli mniSvnelo-
ba dakarga scintilaciur γ-kamerebis SeqmnasTan dakavSirebiT, erTfotonemi-
siuri kompiuteruli tomografiis Catarebis SesaZleblobiT.
dinamikuri radionukliduri scintigrafia tvinis magistraluri arter-
iebiT saerTo sisxlis nakadis SefasebisTvis, tvinis zogadi perfuziis maCven-
eblebis, cirkulaciis droisTvis da sxva maCveneblebis gamosavlenad gamoi-
yeneba.

pozitronuli emisiuri kompiuteruli tomografia

pet-is saSualebiT SesaZlebelia funqciuri gamosaxulebebis miReba, rac


asaxavs Tavis tvinis cxovelmoqmedebis procesebs, glukozis metabolizmis da
Jangbadis utilizaciis, sisxlis nakadis da perfuziis CaTvliT.
peti-sTvis gankuTvnil yvelaze gavrcelebul rfp-s ftordezoqsiglu-
koza warmoadgens, romlis naxevardaSlis SedarebiT xangrZlivi periodi (110
wuTi) saSualebas iZleva, rom misi warmoeba calkeulad axlomdebare pet-cen-
trebSi ganTavsdes. fdg-s garda, am kvlevisas SesaZlebelia sxva rfp-s gam-
oyenebac: 11C-meTionini, 11C-tirozini, 11C- natriumis butirati, magram aRsaniS-
navia, rom maT naxevardaSlis naklebi periodi aqvT.
pet-is da kt-s gamoyenebiT SesaZlebelia monacemebis erTdrouli miReba
Tavis tvinis anatomiuri (kt) da funqciuri (pet) cvlilebebis Sesaxeb.

271
sadReisod radionukliduri meTodi nevrologiasa da neiroqirurgiaSi
sxva sxivur gamoklevebTan gaxda metad saWiro damateba, romelic mniSvnelo-
van diagnostikur informacias iZleva Tavis tvinis funqciuri mdgomareobis
Sesaxeb.

ultrabgeriTi meTodi

eqoencefaloskopia avlens tvinis lateralur dislokacias Suamdebare


struqturamde manZilis gazomvis gziT da, rogorc wesi, gamoiyeneba mimReb
ganyofilebaSi pirveladi diagnostikis etapze.
amJamad Tavis tvinis sisxlZarRvTa dazianebis diagnostikis erT-erT
yvelaze efeqtur meTods dupleqs-skanireba warmoadgens, romlis saSualebiT
SesaZlebelia drois realur masStabSi SevafasoT rogorc arteriis anato-
miuri agebuleba, aseve SevZloT sisxlis nakadis doplerul - impulsuri an-
alizi.
transkraniuli doplerografia warmoadgens intrakraniul arteriebSi
sisxlis nakadis gamokvlevis arainvaziur meTods.
intraoperaciulad da operaciisSemdgom periodSi ultrabgeriTi gamokv-
leva farTod gamoiyeneba trepanaciuli defeqtis gamoyenebiT. is operaciis
Semdgom garTulebebs (sisxlCaqceva amoRebuli simsivnis wiaRSi, qalasSida
hematomebi, parkuWebis hemotamponada da a.S.) avlens, misi saSualebiT SesaZle-
belia SeSupebis, ”mas-efeqtis”, dislokaciis da hidrocefaliis Sefaseba.

Tavis tvinis daavadebebis sxivuri semiotika

Tavis tvinis simsivneebi

Tavis tvinis simsivneebis sxivuri diagnostikis ZiriTad meTodebs mrt da


kt warmoadgens. simsivneebis sisxlmomaragebis Taviseburebebi ki cerebruli
angiografiiT ganisazRvreba. radionukliduri meTodi (eekt da pet) keTilT-
visebiani da avTvisebiani simsivneebis dif-diagnostikis Catarebis saSualebas
iZleva.
Tavis tvinis simsivneebis kt da mrt diagnostika pirdapiri da iribi niS-
nebis gamovlenazea dafuZnebuli.
kt pirdapiri niSnebi - paTologiuri warmonaqmnebi Tavis tvinis niv-
TierebaSi arsebuli simkvrivis cvlilebiT, aseve paTologiur warmonaqmnSi
kalcinirebuli ubnebis gamovlena.

272
arsebul tvinis qsovilTan SedarebiT simsivnis irgvliv simkvrive SeiZle-
ba momatebuli iyos sisxlCaqcevis an simsivnis qsovilSi kalciumis marilebis
dagrovebis gamo. es cvlilebebi, pirvel rigSi, meningiur sisxlZarRvTa jgu-
fisTvis aris damaxasiaTebeli. simkvrive mcirdeba simsivneSi didi raodenobis
wylis an cximis msgavsi nivTierebebis dagrovebis Sedegad. simsivnis struq-
turis heterogenuroba simkvrivis momatebis ubnebis monacvleobiT vlindeba
(hemoragia da kalcifikatebi) TviT simsivnis Semcirebuli simkvrivis fonze.
simkvrivis mixedviT, simsivne irgvlivmdebare tvinis qsovilisagan SeiZleba
arc gansxvavdebodes. SeSupeba, romelic tvinis TeTr nivTierebas moicavs,
simsivnis irgvliv daqveiTebuli simkvrivis zonas iZleva.
mrt: pirdapir niSnebs mr-signalebis sxvadasxva intensiurobis mqone pa-
Tologiuri warmonaqmni miekuTvneba.
kt da mrt-arapirdapiri niSnebi
- Tavis tvinis Suamdebare struqturebis gadaadgileba (lateraluri dis-
lokacia) (`mas-efeqti”);

a b g

sur.: 7-16. mrt. Tavis tvinis intraaqsialuri simsivne marcxena did hemisferoSi.
koronuli Wrili T2 FRFSE (a). aqsialuri Wrili T2 FLAIR,(b), aqsialuri Wrili, T2
FRFSE (g). vizualizdeba Suamdebare struqturebis lateraluri cdoma. warmonaqmnis
mimdebared vlindeba perifokaluri SeSupeba.

parkuWebis sididis cvlileba; gadaadgileba (dislokacia), masze zewola.


- parkuWis sistemis blokada okluzuri hidrocefaliis ganviTarebiT;
- tvinis bazaluri cisternebis Seviwroeba, gadaadgileba da deformacia;
- tvinis SeSupeba rogorc simsivnis mimdebared, aseve periferiaze;
- aqsialuri dislokacia (fasdeba Semomxvevi cisternis deformaciis mixed-
viT).

273
a b
sur.: 7-17. Tavis tvinis intraaqsialuri simsivne marjvena did hemisferoSi. mrt (a),
kt (b).

kontrastuli kt da mrt. kontrastirebis Semdeg Seiswavleba simsivnis sim-


kvrivis cvlileba (mr-signalis intensiuroba). gajerebuli vaskularizebuli
simsivne kontrastul nivTierebas intensiurad agrovebs.

sur.: 7-18. Tavis tvinis intra - da eqstraaqsialuri simsivne kontrastuli ga-


ZlierebiT mrt.(a), kt. (b)

274
a

b
sur.:7-19. mrt T1 FSE. kontrastuli gaZlierebiT. aqsialuri Wrili (a), sagituri
Wrili (b). marcxniv isaxeba eqstraaqsialuri moculobiTi warmonaqmni – meningioma.

pet da eekt: normalur qsovilTan SedarebiT avTvisebian simsivneSi meti


tumorotropuli rfp grovdeba.
cerebruli angiografia: Tavis tvinis simsivnis zogadi da adgilobrivi
niSnebi. adgilobriv angiografiul niSans simsivnis sakuTari sisxl- ZarRvTa
qselis gamovlena, xolo zogads - tvinis sisxlZarRvTa paTologiuri warmon-
aqmniT Secvla warmoadgens.

275
a b

sur.: 7-20. Tavis tvinis intraaqsialuri simsivne. mrt. (a), pet-i C-meTioniniT (b).
11

kraniografia:
- adgilobrivi pirdapiri niSnebi (simsivnis kalcinozi);
- Tavis qalas Zvlebze simsivnis uSualo zewoliT ganpirobebuli adgi-
lobrivi arapirdapiri niSnebi (hiperostozi, sklerozi, destruqcia, wneviT
gamowveuli Zvlis atrofia, romelic simsivnis mdebareobas Seesabameba, Tur-
quli kexis gadideba).

sur.: 7-21. kraniograma. gverdiTi proeqcia.


hipofizis makroadenoma.

- Tavis qalas Sida hipertenziiT ganpirobebuli zogadi cvlilebebi (Tur-


quli kexis cvlileba, Tavis qalas nakerebis daSoreba, TiTisebri CanaWdevis
gaRrmaveba).

276
demielinizebeli daavadebebi

normalurad formirebuli mielinis darRvevis - demielinizaciis di-


agnostikis wamyvan meTods mrt warmoadgens. mademielinizebeli daavadebis
gamowveva SeuZlia infeqciebs, iSemias, toqsikur zemoqmedebas, autoimunur
procesebs.
mrt: demielinizaciis kerebi hiperintensiuria Т2-Sg-ze. Т1-Sg-ze kerebis
mxolod 20% moCans, rac mielinis srul daSlas asaxavs. kerebis zoma - ufro
xSirad 5 mm-mdea, zogjer isini erTmaneTs uerTdeba da izrdeba. lokaliza-
cia - Tavis tvinis TeTri nivTiereba. kerebi, rogorc wesi, periventrikulurad
aris ganlagebuli. gamwvavebis stadiaSi hematoencefaluri barieri iSleba,
romelic Т1- Sg-ze sakontrasto nivTierebis dagrovebis ubnis saxiT vizua-
lizdeba

a b

sur.: 7-22. mrt aqsialur Wrili a T2 FRFSE.


b. aqsialuri Wrili T2 FLAIR, g. aqsialuri
Wrili T1 FSE. orive didi hemisferos TeTr
nivTierebaSi isaxeba demielinizaciis kerebi.

277
kt: demielinizaciis procesebs paTologiurad Secvlili qsovilebis War-
bi hidrataciis Sedegad rentgenuli simkvrivis Semcireba axlavs Tan.

Tavis tvinis sisxlZarRvTa daavadebebi

arteriuli anevrizmebi

arteriuli anevrizmebis warmoSobis ZiriTad mizezad arteriis kedlis


Tandayolili an SeZenili sisuste da hidrodinamikuri faqtori (hipertonia)
miiCneva, romlis Sedegad sisxlZarRvis kedlis amoburcva - anevrizma war-
moiSoba.
ultrabgeriTi doplerografia (ubdg): isaxeba arteriis lokaluri ga-
farToeba anevrizmis RruSi sisxlis turbulenturi nakadiT.
kt, mrt. sisxlZarRvis lokaluri gafarToeba - SesaZlebelia anevriz-
mis Trombirebuli da araTrombirebuli nawilis diferencireba mis RruSi
kontrastis SeRwevis Semdeg, SesaZlebelia anevrizmis da misi yelis zomebis
Sefaseba.

a b
sur.: 7-23. kt 3D rekonstruqcia (a). mrt ukontrasto angiografia (b).
anevrizma naCvenebia isriT.

cerebruli angiografia: anevrizmis diagnostikaSi arsebuli ”oqros stand-


artia”, romelic anevrizmis Rrus, yelis zomis da lokalizaciis gansazRvris
saSualebas iZleva

278
sur.: 7-24. digitaluri cerebruli angiografia. anevrizma

arteria-venozuri malformaciebi

arteria-venuri malformaciebi (avm), rogorc wesi, sisxlZarRvTa ganviTa-


rebis Tandayolil manks warmoadgens, rodesac sisxli gaedineba arteriidan
kapilaruli kalapotis avliT uSualod venebSi. amis Sedegad paTologiuri
Sunti yalibdeba mkvebavi arteriebisa da paTologiurad daklaknili madreni-
rebeli venebis kavSiriT.
ubdg: vizualizdeba sisxlis nakadis wrfivi siCqaris gaZliereba mkvebav
arteriebsa da madrenirebel venebze.
kt, mrt: avm kvanZi sisxlZarRvTa raodenobis da kalibris mniSvnelovani
gazrdis ubnis saxiT isaxeba, mis centrSi SeiZleba yofili sisxlCaqcevebis
da kalcinozis ubnebi arsebobdes (simkvrivis gazrda kt-s monacemebiT, mr-sin-
galis araerTgvarovneba mrt-is monacemebiT).
kta, mra: mkvebavi arteriebis da drenirebuli venebis gafarToeba
cerebruli angiografia: avm diagnostikaSi arsebuli ”oqros standartia”,
romelic mkvebavi sisxlZarRvebis, drenirebuli venebis zusti vizualizaciis
saSualebas iZleva.

279
sur.: 7-25. digitaluri cerebruli angio-
grafia. avm.

discirkularuli encefalopaTia

mrt: Т2 - Sg-ze isaxeba hiperintensiuri signaliT. kt - kvlevaze daqveiTe-


buli simkvrivis mcire kerebi, romlebic lokalizdeba Tavis tvinis periven-
trikulur areSi, iSviaTad ki, bazalur gangliebSi.

vertebrobaziluri ukmarisoba

vertebrobaziluri ukmarisobis ZiriTad mizezs xerxemlis arteriebis


sxva­
dasxva cvlileba, mag. stenozi, Trombozi, warmoadgens. riskfaqtorebia -
xerxemlis arteriebis hipo da aplazia.
mr-angiografia: vertebrobaziluri ukmarisobis an iSemiuri cvlilebebis
SemTxvevaSi mr-angiogramaze xSirad vlindeba stenozis niSnebi.
ubfg: sisxlis nakadis wrfivi siCqaris gazrda, damaxasiaTebeli ”stenozu-
ri” ubfg speqtri.

iSemiuri insulti (tvinis infarqti)

Tavis tvinis arasakmarisi sisxlmomaragebis, Trombozis an arteriaTa em-


boliis Sedegad Camoyalibebuli iSemiuri insultis diagnostikis wamyvan
meTods mrt da kt warmoadgens.
tvinis sisxlis mimoqcevis yvelaze adreuli darRvevebi (nevrologiuri
simptomatikis gamovlenidan pirvel ramdenime wuTSi) kt-, mrt- eekt-perfuzi-
is dros ganisazRvreba. 2-3 saaTis Semdeg iSemiis zona SeiZleba gamovlindes
mr-difuziaze, 16-20 saaTSi mrt-is monacemebiT, 20-24 saaTSi - kt-is monacemebiT.
kt: mwvave stadiaSi iSemiis, nekrozis da tvinis qsovilis SeSupebis pro-
cesebi daqveiTebuli simkvrivis zonebis saxiT vlindeba.

280
sur.: 7-26.kt aqsialuri Wrili, marcxena qer-
qqveSa birTvebis doneze isaxeba iSemiuri kera
dabali simkvrivis ubnis saxiT.

kt-angiografia sisxlZarRvebis stenozis da Trombozis gamovlenis saSua-


lebas iZleva.
mrt: signalis kerovani gaZliereba Т2- Sg-ze.

a b

sur.:7-27.mrt aqsialuri Wrili T2 FRFSE (a). aq-


sialuri Wrili T2 FLAIR (b), aqsialuri Wrili,
difuzia DWI (g). marjvena did hemisferoSi isa-
xeba mwvave iSemiis didi zomis ubani.
g
281
mr-angiografia: sisxlZarRvis sruli daxSoba an dazianebul sisxlZarRv-
Si sisxlis nakadis daqveiTeba.

b
sur.: 7-28. igive pacienti mrt angiografia. aqsialuri Wrili (a). koronuli Wrili
(b). marjvena Sua cerebrul arteriaSi, sisxlis nakadi daqveiTebulia.

mr-kt da eekt-perfuzia: yvelaze adreuli cvlilebebi, rac Tavis tvinSi


iSemiuri procesis ganviTarebas asaxavs. tvinis sisxlis nakadis maCveneblebi
Tavis tvinis mopirdapire naxevarsferosTan SedarebiT daqveiTebulia.
282
mr-difuzia: difuziis SezRudva.

intracerebruli sisxlCaqceva

intracerebruli sisxlCaqcevis vizualizacia procesis stadiidan gamom-


dinare kt-s da mrt-s dros sxvadasxvaa. axali sisxlCaqceva ukeTesad kt-s
Catarebis dros vlindeba, qvemwvave stadiasa da organizebis stadiaSi- mrt-s
Catarebis dros.
spontanuri intracerebruli sisxlCaqceva SeiZleba arteriuli hiper-
tenziis, arteriuli anevrizmis da avm-s gaskdomis (mTlianobis darRvevis)
SemTxvevaSi ganviTardes. sisxlCaqcevis gamovlineba SesaZlebelia iSemiuri
insultebis, simsivnis an metastazebis dros.
kt: axali sisxlCaqceva isaxeba maRali simkvrivis zonis saxiT (+60...+80ha.
erT).

sur.: 7-29.kt aqsialuri Wrili,


marcxena did hemisferoSi vlin-
deba sisxlis simkvrivis masebi-in-
tracerebruli hematoma.

mrt: pirvel dRe-RameSi sisxlCaqcevis diagnostika mrt-is saSualebiT sir-


Tules warmoadgens, vinaidan signali sisxlisagan izointensiuri garSemo
mdebare TeTri nivTierebisagan modis rogorc T1- Sg-ze, aseve T2- Sg-ze. es
ukavSirdeba imas, rom oqsihemoglobins paramagnituri Tvisebebi ar gaaCnia.
sisxlCaqcevis mwvave periodSi upiratesoba kt-s eniWeba, romlis dros axal
hematomas momatebuli densitometruli maCveneblebi aqvs.

283
a b

g d

sur.: 7-30 mrt sagituri Wrili T2 FRFSE (a), aqsialuri Wrili T2 FRFSE (b), aqsial-
uri Wrili T2 FLAIR (g), aqsialuri Wrili T2 *GRE MERGE (g). marcxena bazaluri
gangliebis doneze isaxeba mcire zomis sisxlCaqcevis ubani-mikrohemoragia.

infeqciuri daavadebebi

Tavis tvinis abscesebi

kt: daqveiTebuli simkvrivis momrgvalo an ovaluri paTologiuri warmon-


aqmni tvinis nivTierebisadmi izodensiuri kafsuliT.

284
mrt: T1- Sg-ze abscesis Rru aris hipo- an izointensiuri, kafsula hiperin-
tensiuria, T2- Sg-ze abscesis signali hiperintensiuria.
kontrastuli kt, mrt: kontrastuli nivTierebis abscesis kafsulis garSe-
mo cirkularulad mkafio dagroveba.

sur.: 7-31 mrt koronuri Wrili, marjvniv


safeTqlis wilSi isaxeba abscesi, irgvliv
gamoxatuli SeSupebiT da marjvena gver-
diT parkuWze zewoliT.

meningiti

kontrastuli kt, mrt: kontrastuli nivTierebis dagroveba Tavis tvinis


Rarebis gaswvriv.

sur.: 7-32. mrt T1 FSE kontrastuli


gaZlierebiT. aqsialuri Wrili, mwvave
baqteriuli meningiti. vlindeba mr
signalis leptomeningiuri gaZliere-
ba. naCvenebia isrebiT.

285
encefaliti

kt: cvlilebebi araspecifikuria. herpesuli encefalitis SemTxvevaSi Sei-


Zleba mcire sisxlCaqcevebi gamovlindes. mrt: T2- Sg-ze mr-signalis momatebis
araspecifikuri kerebi. tuberkulozur encefalits Tan axlavs abscesebi,
granuliomebi an miliaruli kerebi.

empiema

kt, mrt: Cirqgrovis gamovlena epidurul sivrceebSi.

sur.: 7-33. mrt. koronuli Wrili. vlindeba ramdenime


sxvadasxva lokalizaciis epiduruli empiema.

parazituli daavadebebi (cisticerkozi, toqsoplazmozi)

kt, mrt: cisticerkozis dros vlideba upiratesad mravlobiTi, mcire


zomis, mrgvali formis, zogjer kalcificirebuli garsis mqone intrace-
rebruli da meningialuri kistebi. toqsoplazmozis dros tvinis bazalur
gangliebSi da did naxevarsferoebSi isaxeba mravalricxovani wvrili absce-
direbuli cirkularuli kafsulis mqone kvanZebi.

286
a b

g d

sur.: 7-34. cisticerkozi. kt (a), kt kontrastuli gaZlierebiT (b),


mrt (g), mrt (d) kontrastuli gaZlierebiT.

287
sur.: 7-35. toqsoplazma. kt aqsialuri
Wrili kontrastuli gaZlierebiT.

Tavis qalasa da Tavis tvinis travmuli


dazianebis sxivuri semiotika

qala-sarqvlis Zvlebis da qalas fuZis motexilobebi

qala-sarqvlis Zvlebis motexilobebi


qala-sarqvlis Zvlebis motexilobebis ZiriTadi saxeobebi:
- napralebi an wrfivi motexilobebi;
- Tavis qalas nakerebis travmuli daSoreba;
- Cazneqili motexilobebi;
- motexilobebi Zvlebis defeqtis gaCeniT (nasvretebi).
napralebi an wrfivi motexilobebi ganisazRvreba Tavis qalas rentgeno-
grafiis dros sanaTuris wvrili zolebis saxiT, romelsac sxvadasxva gav-
rceleba da konfiguracia gaaCnia.
sarqvlis Zvlebis struqturebis gamosaxulebis zogierTi elementi (Sua
garsis arteriis da venozuri sinusebis Rarebi, diplouri venebis an emisari-
umebis arxebi) rentgenogramebze SeiZleba napralebs hgavdes. magram qala-sar-
qvlis aRniSnuli anatomiuri struqturebis gamosaxulebisagan gansxvavebiT
wrfivi motexilobebi xasiaTdeba:
- meti gamWvirvalobiT, zolebis kontrastulobiT, maTi sanaTuris Sedare-
biT momcro ganiT;
- zolebis sanaTuris sworxazovnobiT da CaRrmavebis kuTxovani moxazulo-
biT, mosworebuli CaRrmavebis arqoniT (”elvis” an ”zigzagisebri” simptomi).

288
sur.: 7-36. rentgenograma, pirdapiri proeqcia,
isaxeba marcxena Txemis Zvlis xazovani motex-
iloba. naCvenebia isrebiT.

Tavis qalas rentgenogramebze asaxuli nakerebis travmuli daSorebebi


Zvlebis kideebs Soris vlindeba, romlebic am nakers swori Tanafardobis
darRvevisas qmnian.
qala-sarqvlis Cazneqili motexilobebi rentgenogramebze Zvlis defrag-
mentaciis da Zvlis natexebis gadaadgilebis saxiT ganisazRvreba. yvelaze
mkafiod aRniSnuli niSnebi tangencialuri proeqciis rentgenogramaze vlin-
deba.
Cazneqili motexilobebi iyofa impresiul da depresiul motexilobad.
impresiuli motexilobis SemTxvevaSi Zvlis natexebis sruli daSoreba qala
sarqvelTan ar xdeba. depresiuli motexilobis dros aRiniSneba Zvlis frag-
mentebis qalas sarqvelidan sruli gamoyofa da maTi mniSvnelovani gadanacv-
leba Tavis qalas RruSi. am dros, rogorc wesi, myari tvinis garsi ziandeba.

a b

sur.: 7-37. rentgenograma pirdapiri (a) da gverdiTi proeqcia (b). vlindeba marjvena
Txemis Zvlis depresiuli motexiloba, naCvenebia isrebiT.

289
motexilobebi, Zvlis defeqtis gaCeniT, rentgenografiis dros Semofarglu-
li, sxvadasxva formis mkafio konturebis mqone sanaTurebis saxiT aisaxeba.
qala-sarqvlis Zvlis travmuli defeqtebi, rogorc wesi, mimoxilviT rentgeno-
gramaze vlindeba, magram maTi lokalizaciis da zomis, kideebis mdgomareobis
dazustebisTvis, aseve Zvlis natexebis da maTi gadanacvlebis ufro detaluri
gansazRvrisTvis saWiroa damiznebiTi rentgenogramebis gadaReba.

Tavis qalas fuZis motexilobebi


Tavis qalas fuZis wrfivi motexilobebi xSir SemTxvevaSi im napralebis
gagrZelebaa, romlebic qala-sarqvlis Zvlebidan gadmodis. Tavis qalas fuZis
Zvlebis motexilobebi ufro iSviaTi movlenaa.
Tavis qalas wina fosos motexilobebi: sixldena cxviridan da nazaluri
liqvorea, Taviseburi Caqcevebi ”muqi saTvalis” an ”monoklis” saxiT da nevrolo-
giuri simptomebis gamovlena, rac I-IV nervebis travmul dazianebas ukavSirdeba
(anosmia an hiposmia, mxedvelobis da saxis mgrZobelobis sxvadasxva darRveva).

a b

g d
sur.: 7-38. kt. topograma (a). Tavis qalas wina fosoSi vlindeba ucxo sxeuli (brtyeltu-
Ca). MIP rekonstruqcia (b). kt. aqsialuri Wrili, Zvlis fanjara (g). brtyeltuCas amoRebis
Semdeg, vlindeba orbitis zeda kedlis fragmentuli motexiloba depresiiT tvinSi, Sublis
Zvlis motexiloba, sisxli Sublis wiaRSi marjvniv. kt Tavis tvinis fanjara. vlindeba in-
tracerebruli sisxlCaqceva marjvniv, Sublis wilSi (d). mcire raodenobiT subaraqnoiduli
sisxlCaqceva amave mxares silviis napralis proeqciaze. intraventrikuluri hemoragia mar-
jvena gverdiTi parkuWis ukana rqaSi.

290
rentgenografia: pirdapiri niSani - motexilobis xazi. arapirdapiri niSani
- Sublis wiaRis da dacxriluli firfitis daCrdilva (hemosinusi).
kt: detalurad da mkafiod ganisazRvreba Tavis qalas wina fosos da-
zianebis pirdapiri da arapirdapiri niSnebi.
Tavis qalas Sua fosos motexilobebi: xSir SemTxvevaSi im napralebis
gagrZelebaa, romlebic Txemis an safeTqlis Zvlebidan gadmodis.
damiznebiTi rentgenografia solisebri Zvlis motexilobis gamosavlenad
tardeba mcire da didi frTebis, Tvalzeda xvrelis da mxedvelobis arxis
areSi.
kt Tavis qalas Sua fosos Zalian wvrili Zvlovani struqturebis daziane-
bebsac ki aRmoaCens, gansakuTrebul upiratesobas kt yuris struqturebis
dazianebisas avlens. kt-ze mkafiod ganisazRvreba Sida sasmeni lulis da
fskeris dazianebebi.

sur.: 7-39. kt. aqsialuri Wrili, Zv-


lis fanjara, marcxniv vlindeba
piramidis xazovani motexiloba, na-
Cvenebia isriT. hemomastoiditi.

Tavis qalas ukana fosos motexilobebi: xSir SemTxvevaSi sarqvlis grZivi


napralebis an Tavis qalas mTliani fuZis gaswvrivi motexilobebis gagrZele-
baa.
rentgenografia: motexilobebis niSnebi ufro mkafiod kefis Zvlis rent-
genogramebze ukana naxevaraqsialur 9proeqciaSi ganisazRvreba.
kt: mwvave periodSi sxivuri gamokvlevis efeqturi meTodikaa, romelic
rogorc fuZis Zvlebis, aseve rbili qsovilebis sturqturebis vizualizebis
saSualebas iZleva.

291
sur.: 7-40. kt. aqsialuri Wrili, Zv-
lis fanjara, isaxeba kefis Zvlis
motexiloba. grZeli isari, xazovani
motexiloba cdomis gareSe, mokle is-
ari- motexiloba impresiiT. wyvetili
isari- marcxena dvrilisebri morCis
daCrdilva – hemomastoiditi

Tavis tvinis travmuli dazianebebi

Seryeva

kt, mrt: tvinis qsovilis simkvrivis (kt) an mr-signalis intensivobis (mrt)


Secvla ar isaxeba. calkeul SemTxvevebSi SesaZlebelia bazaluri an kon-
veqsiuri da subaraqnoiduli Rarebis lokaluri gafarToeba 8-15 mm-de, rac
zurgis tvinis siTxis qselqveSa sivrceebSi cirkulaciis mwvave darRvevaze
miuTiTebs.

daJeJiloba

kt: Tavis tvinis daJeJiloba SeiZleba sxvadasxva simkvrivis kerebiT ga-


moisaxos.
mrt: mr-signalis intensiurobis araerTgvarovani cvlileba, romelic
hemoglobinis daSlazea damokidebuli.
angiografia: Tavis tvinis daJeJilobebs SeiZleba magistraluri sisxlZ-
arRvebis dislokacia axldes.

292
sur.: 7-41. kt. aqsialuri Wrili, marjvniv, Sublis
wilSi isaxeba ramde­ nime mcire zomis daJeJilobis kera.

kompresia

daxuruli qalatvinis travmis SemTxvevaSi Tavis tvinis kompresiis xSir


mizezs qalasSida hematomebi da hidromebi warmoadgens. ufro iSviaTia Zvlis
natexebis impresia da Tavis tvinis travmuli SeSupebis ganviTareba.

sur.: 7-42. kt. aqsialuri Wrili, Zvlis fanjara, marcxniv isaxeba


safeTqlis Zvlis motexili fragmentis depresia. naCvenebia isrebiT.

293
sur.: 7-43. kt. aqsialuri Wrili, isaxe-
ba ormxrivi subduruli higroma.

epiduruli hematomebi

aseTi hematomebi Cndeba Tavis qalas motexilobebis SemTxvevaSi garsis ar-


teriebis, iSviaTad ki diplouri venebis, venuri sinusebis an paqionuri gran-
ulaciebis dazianebiT.
kr, mrt: Secvlili simkvrivis (kt-s dros) da mr-signalis (mrt-s dros) or-
magad amozneqili, brtyeli saxiT amozneqili zona, romelic qala sarqvels
erTvis.
radiologiuri niSnebi: tvinis TeTri da ruxi nivTierebis sazRvris gad-
anacvleba (SeSupebis ararsebobis SemTxvevaSi) da tvinis Seviwroeba tvinis
magari garsis Sida furclisagan hematomis kideebTan, romelic Tavis qalas
Zvlebs erTvis. kt-s dros mwvave epiduruli hematomebs momatebuli simkvrive
aqvs (+59...+65ha.erT).

sur.: 7-44. kt. aqsialuri Wrili, marjvniv


isaxeba safeTqlis Zvlis motexiloba,
safeTqlis wilSi vlindeba ori sxvadasx-
va zomis garsuli - epiduruli hematoma.

294
subduruli hematomebi

subduruli hematomebi Cndeba daxuruli qalatvinis travmis dros, yvelaze


xSirad tvinis sinusebSi Semavali pialur sisxlZarRvTa da venebis gawyveti-
sas.
kt, mrt: amozneqil-Cazneqili (naxevarmTvarisebri) formis kerebi araswori
Sida zedapiriT, sisxlCaqcevis zonaSi Tavisi moxazulobiT tvinis reliefs
imeoreben. mwvave subduruli hematomebis mTavar diferencialur-diagnosti-
kur niSnebs sisxlCaqcevis mniSvnelovani farTi, hematomis basri kideebi war-
moadgens, RarebSi da subaraqnoidul xvrelebSi gavrcelebis tendencia, TeTr
da rux nivTierebas Soris sazRvris gadanacvlebis simptomebis ararseboba,
aseve tvinis Seviwroeba tvinis myari garsis Sida furclisagan. kt-s dros
mwvave subduruli hematomebis simkvrive +65...+75 HU farglebSi mdebareobs.
cerebruli angiografia: sisxlZarRvTa gareSe zona, tvinis wina arteriis
mopirdapire mxares gadaadgileba.

sur.: 7-45. mrt.koronuli Wrili. ormxriv isaxeba Anamgliseburi formis hiperintensi-


uri signalis mqone ubnebi, kompresiiT qerqul xveulebze da subaraqnoidul sivr-
ceebze. ormxrivi subduruli hematoma.

295
a b
sur.: 7-46. mrt. aqsialuri Wrili (a), marcxniv, Subl-TxemSi, isaxeba namgliseburi
formis arahomogenuri hiperintensiuri ubani mravlobiTi tixrebiT- subduruli he-
matoma. kt. aqsialuri Wrili (b). marjvena Subl-safeTqel-Txemis midamoSi isaxeba
namgliseburi formis hiperdensiuri ubani- subduruli hematoma. Suamdebare struq-
turebi cdomilia marjvnidan marcxniv.

subaraqnoiduli sisxlCaqceva

kt: tvinis cisternebis SigTavsis momatebuli simkvrive da sisxlis kolte-


bi garsqveSa sivrceSi.
mrt, hiperintensiuri signali Т1-Sg-ze, romelic 48 saaTSi gamovlindeba.

sur.: 7-47. kt. aqsialuri Wrili, mar-


jvniv silviis napralSi da mimdebare
subaraqnoidul sivrceSi isaxeba ax-
ali sisxlis simkvrivis masebi – sub-
araqnoiduli sisxlCaqceva. safeTq-
lis Zvlis mimdebared vlindeba mcire
zomis garsuli hematoma.

296
sur.: 7-48. kt. aqsialuri Wrili, marjvniv, silviis napralSi da mimdebare subaraqnoid-
ul sivrceSi isaxeba axali sisxlis simkvrivis masebi – subaraqnoiduli sisxlCaqce-
va. marcxniv, Sublis Zvlis mimdebared isaxeba mcire zomis subduruli hematoma.
naCvenebia isrebiT.

intracerebruli hematomebi

kt: maRali simkvrivis mqone erTgvarovani kerebi momrgvalo an ovaluri


formis swori konturebiT, kerebis irgvliv arsebuli Semcirebuli simkvrivis
mqone wvrili zoli ganpirobebulia plazmis dagrovebiT, romelic sisxlis
kolts gamoeyo misi Camoyalibebis procesSi.
mrt: tvinsSida sisxlCaqcevebis gamosaxulebas paTologiuri procesis sta-
diiT ganpirobebuli Taviseburebebi gaaCnia. mwvave periodSi hematoma TeTri
nivTierebis izointensiuria Т1- Sg-ze da hiperintensiuria Т2- Sg-ze. qvemwvave
stadiaSi aRiniSneba Т1- Sg-ze mr-signalis intensivobis momateba TandaTano-
biTi gavrcelebiT centrisaken.
cerebruli angiografia: msxvil arteriul sisxlZarRvTa gadaadgileba,
maTi totebis gadaweviT da maT Soris sisxlZarRvTa gareSe zonis warmoqmniT.

297
sur.: 7-49. kt. aqsialuri Wrili. marcxniv, Sublis wilSi, isaxeba soliduri zomis
intracerebruli hematoma. marjvniv, qerqqveSa birTvebis doneze, isaxeba mcire zomis
sisxlCaqceva. marcxniv, Sublis Zvlis motexiloba, sisxli Sublis wiaRSi, marjvniv.
sisxlis simkvrivis masebi isaxeba marjvena gverdiTa parkuWis wina rqaSi.

298
DTavi 8
xerxemlisa da zurgis tvinis daavadebaTa
da dazianebaTa sxivuri diagnostika

rentgenologiuri meTodi.

spondilografia

xerxemlis rentgenografia sruldeba or proeqciaSi: pirdapiri (zurgidan)


da gverdiTi. zogierTi anatomiuri detalis (malTaSua saxsrebisa da xvrele-
bis) dasafiqsireblad gamoiyeneba gverdiTi proeqciebi.
rentgenografiiT kisris I da II malebis gamokvleva sruldeba pirdapir
proeqciaSi (Ria piriT). am dros vizualizdeba kisris I malis gverdiTi mase-
bi, ganivi morCebi, II malis sxeuli da kbili. mkveTad isaxeba sasaxsre napra-
li gverdiT masebsa da sasaxsre morCebs Soris (Tavis qvemo saxsari). Tavis
Sesabamisi mdebareobisas isaxeba naprali kefis rokebsa da kisris pirveli
malis gverdiT masebs Soris (Tavis zemo saxsari). rentgenogramaze SeiZleba
dafiqsirdes kbilisebri wanazardis travmuli dazianeba, destruqciuli Tu
degeneraciuli cvlilebebi.
kisris malebis rentgenografia gverdiT proeqciaSi saSualebas iZleva
kargad dafiqsirdes malis sxeulebi, malTaSua saxsris diskebi, wvetiani
morCebi. malTaSua xvrelebis da malis sxeulebis ukana-gverdiTi nawilebis
gamosakvlevad sruldeba rentgenografia irib proeqciaSi. funqciuri sinje-
bis Casatareblad sruldeba rentgenografia gverdiT proeqciaSi, kisris maq-
simalurad moxril da gaSlil mdgomareobaSi.
rentgenogramaze, xerxemlis gulmkerdis nawilis pirdapir proeqciaze,
moCans malis sxeulebi, malTaSua diskebi, rkalis fesvi, ganivi da wvetiani
morCebi. kargad diferencirdeba nekn-malis Sesaxsreba.
rentgenogramaze, gverdiT proeqciaSi, kargad isaxeba gulmkerdis malis
sxeulebi, Camketi firfitebi, malTaSua diskebi da xvrelebi. aqve SeiZleba
gamovlindes Semdegi paTologiebi: sxvadasxva saxis anTebadi, simsivnuri da
degeneraciul-distrofiuli cvlilebebi, ganviTarebis anomaliebi da travmu-
li dazianebebi.
xerxemlis welis da gavis monakveTis spondilogramaze (sur. 1) pirdapir
proeqciaSi SeiZleba SeviswavloT malebis forma, konturebi da struqtura,
malTaSua diskebis simaRle da xerxemlis statikis Taviseburebebi. gverdiT
proeqciaze SeiZleba damatebiT dafiqsirdes Camketi firfitebi, rkalis fesvi,
malTaSua xvrelebi.

299
a b
sur.: 8-1. xerxemlis welis malebis rentgenograma,
gverdiT (a) da pirdapir (b) proeqciaSi.

ufro detaluri SeswavlisaTvis sasurvelia gava-welis rentgenografia


irib proeqciebSi.
funqciuri sinjebis Catarebisas (moxra, gaSla) SesaZlebelia gamovlindes
rogorc malebis paTologiuri Zvradoba, ise moZraobis SezRudva daziane-
buli segmentis midamoSi. xerxemlis segmentis moZraobiT arastabilurobad
iTvleba mdgomareoba, rodesac funqciur spondilogramebze rentgenometri-
isas aRiniSneba malebis win an ukan wanacvleba 4 mm-ze metad. paTologiur
Zvradobad iTvleba malebis win an ukan wanacvleba 2-dan 4 mm-mde.

rentgenuli kompiuteruli tomografia

kt-s daxmarebiT SesaZlebelia xerxemlis iseTi struqturebis vizuali-


zacia rogorebicaa: paracerebruli midamos rbili da Zvlovani qsovilebi,
trabekuluri da kortikaluri Sreebi, xerxemlis arxi, zurgis tvini, nervu-
li fesvebi, Tav-zurgtvinis siTxe. aqve unda aRiniSnos, rom zurgis tvinis
xarisxiani gamosaxulebis miReba SeiZleba gaZneldes kontrastis gamoyenebis
Semdegac.
xerxemlis travmuli dazianebis kt diagnostika umjobesia Catardes spi-
ralur reJimSi. sur 2

300
a b

sur.:8-2. welis malebis kompiuteruli tomografia. sagituri


Wrili, Zvlis (a) da rbilqsovilovani (b) fanjara.

kt mielografia

xerxemlis arxis struqturebis ukeT vizualizaciis mizniT sasurvelia,


Catardes kt mielografia. am dros sakontrasto nivTierebiT Sevsebuli sub-
araqnoiduli sivrcis fonze kargad isaxeba zurgis tvinis konturebi, misi
mdebareoba xerxemlis arxSi, diametri, subaraqnoiduli sivrcis signali da
aRniSnuli sivrcis gamtarebloba. sur 3

sur.: 8-3. xerxemlis arxis kisris segmen-


tis kt mielografia

301
xerxemlisa da zurgis tvinis mrt gamosaxuleba normaSi

miuxedavad aparaturis teqnikuri aRWurvilobisa, SeiZleba miviRoT xer-


xemlis sagitaluri Wrilis T1 da T2 Sewonili gamosaxuleba, SemdgomSi mi-
Rebuli informaciis gaTvaliswinebiT, sruldeba gamokvleva frontalur an
aqsialur WrilebSi.
xerxemlisa da zurgis tvinis struqturis xarisxiani vizualizaciisTvis
gamoiyeneba T1 Sg. sagitalur tomogramebze zurgis

a b
sur.: 8-4. xerxemlis svetis mrt sagituri Wrili, T2 S.g. (a) da T1 S.g. (b).

tvinis subaraqnoiduli sivrcis hipointensiuri signalis fonze isaxeba


izointensiuri signali. Zvlis tvini, malTaSua diskebis pulpuri birTvi ga-
moscems saSualo intensivobis signals. Camketi firfitebis Zvlovani kompaq-
turi qsovili da fibrozuli rgoli iZleva gamoxatul hipointensiur sig-
nals. ukana da wina gaswvrivi iogebi aramkveTrad diferencirdeba.
T2 Sg zurgis tvini da xerxemlis malebis Zvlis tvini iZleva izointensi-
ur signals. zurgis tvinis siTxe da malTaSua diskebis centraluri nawili
ki gamoxatul hiperintensiur signals.
mr tomogramaze moCans, rom zurgis tvini Sua (centraluri) areSi Sedge-
ba ruxi nivTierebisagan, xolo periferiaze - TeTri nivTierebisagan. malebis
sxeulebis ukana nawilebSi horizontaluri xazebiT isaxeba venuri wnulebi,

302
romlebic T1 Sg iZlevian hipointensiur signals, xolo T2 Sg hiperintensiur
signals.
aqsialur mr-tomogramebze kargad vizualizdeba duraluri CanTa, mezo-
beli struqturebi, malTaSua xvrelebi da malTaSua fesvebi.

a b
sur.: 8-5. xerxemlis svetis mrt aqsialuri Wrili, T1 S.g. (a) da T2 S.g. (b)

ukontrasto mr mielografia

xerxemlis arxis struqturebis ukontrasto vizualizacia. meTodika ga-


moiyeneba duraluri CanTis da subaraqnoiduli sivrcis paTologiuri mdgo-
mareobisas (kompresia, deformacia). aseTebs miekuTvneba: malTaSua diskebis
Tiaqari, eqstra- da intrameduluri simsivneebi, xerxemlisa da zurgis tvinis
dazianebebi.

radionukliduri meTodi
xerxemlis radionuklidur diagnostikaSi gamoiyeneba rfp-ebi: pirfoteqsi
da teqnefori (99m Tc). scintigrafia sruldeba preparatis

sur.: 8-6. xerxemlis svetis ukontrasto mrt


mielografia T2 S.g.

303
(500 mbk) intravenuri ineqciidan 3 sT-is Semdeg. meTodi gamoiyeneba: pir-
veladi da metastazuri simsivneebis, sistemuri dazianebisa da anTebadi daa-
vadebebis diagnostikaSi.

sur.: 8-7. Zvlebis scintigrafia

avTvisebiani simsivneebis stadiis dasadgenad gamoiyeneba agreTve pet-I, mo-


niSnuli 18Ffdg (fluorodioqsiglukoza). operaciamde, operaciisa da qimio-
TerapiisSemdgom etapze mkurnalobis efeqturobis Sesafaseblad.

304
sur.: 8-8. xerxemlis svetis kt, sagituri Wrili. pet-i 18F fdg da pet-kt Serwymuli
gamosaxuleba

zurgis tvinis daavadebaTa sxivuri semiotika

zurgis tvinis simsivneebi

intrameduluri simsivneebi

mrt kvlevisas intrameduluri simsivneebi umetesad xasiaTdeba dazianebu-


li zurgis tvinis moculobaSi matebiT da perifokaluri SeSupebiT, rac
iwvevs zurgis tvinis daviwroebas an subaraqnoiduli sivrcis blokadas. sim-
sivne T2Sg iZleva gaZlierebul signals, T1 Sg -normaluri qsovilis msgavs
signals.
kontrastuli kt da mrt: simsivnuri qsovilis mier sakontrasto nivTiere-
bis dagroveba.
kontrastuli kt mielografia, ukontrasto mrt mielografia: zurgis tvi-
ni simsivnis areSi Semsxvilebulia, masSi aRiniSneba sakontrasto nivTierebis
gavrceleba wvrili zolebis saxiT. didi zomis simsivnis SemTxvevaSi SeiZle-
ba aRiniSnos subaraqnoiduli sivrcis sruli blokada.
305
a b
sur.: 8-9. intrameduluri pirveladi neoplazma. xerxemlis svetis mrt sagituri Wri-
li. T2 S.g (a), T1 S.g (b)kontrastuli gaZlierebiT

eqstrameduluri simsivneebi

am saxis simsivneebis dros zurgis tvini ganicdis zewolas da subaraqnoi-


duli sivrcis gafarToebas simsivnis zemoT da qvemoT.
mrt: aRiniSneba duraluri parkis kvanZovani warmonaqmni, romlis zewoli-
Tac xerxemlis arxSi zurgis tvinis mdebareoba asimetriulia.
kontrastuli mrt: simsivneSi aRiniSneba kontrastis dagroveba, ris gamoc
umjobesdeba struqturis da misi gavrcelebis sazRvrebis vizualizacia.

a b

306
g d

sur.: 8-10. eqstrameduluri neoplazma. xerxemlis svetis mrt sagituri Wrili a. T1


S.g (a), T2 S.g (b), T1 S.g kontrastuli gaZlierebiT(g), aqsialuri Wrili T1 S.g (d)

kt: duralur parkSi isaxeba mkveTri konturebis mqone kvanZovani simsivnu-


ri warmonaqmni (35–45ha. erTeuli an meti) kalcinatebiT. xerxemlis Zvlovani
arxis kedlebSi aRiniSneba hiperostozi. destruqcia, sklerozuli da atro-
fiuli cvlilebebi.

a b

sur.:8-11. eqstrameduluri neoplazma, meningioma. xerxemlis svetis mrt sagituri Wri-


li T2 S.g(a), kt aqsialuri Wrili, moculobiTi warmonaqmni (b) naCvenebia isriT.

307
kontrastuli kt: aRiniSneba simsivnis simkvrivis mateba.
kt da mrt mielografia: zustdeba zurgis tvinis zewolis faqti (simsiv-
nis zemoT da qvemoT subaraqnoiduli sivrcis gafarToeba). kt mielogramebze
duralur parkSi isaxeba avsebis defeqti, zurgis tvinis deformacia, asimet-
ria. subaraqnoidul sivrceSi avsebis defeqti da simsivnis zewoliT gamowveu-
li zurgis tvinis dispozicia.

a b g

sur.: 8-12. eqstrameduluri neoplazma, xerxemlis svetis mrt sagituri Wrili T1 S.g
(a). mielografia sagituri Wrili (b). koronuli Wrili (g).

spondilografia: xerxemlis arxis diametris gazrda, gamowveuli malebis


sxeulebis rkalebis atrofiiT, rac gamoixateba malis sxeulebis Rrublise-
buri nivTierebis destruqciiT da Camketi firfitebis aramkveTri konturebiT.

mademielinizebeli daavadebebi

am cvlilebebis gamomwvevi daavadebebidan yvelaze xSiria gafantuli sk-


lerozi. daavadebis mwvave stadiaSi radiologiurad aRiniSneba anTebadi da
degeneraciuli cvlilebebis yvela elementi.
kt: cvlilebebis I tipi _ simkvrivis daqveiTeba (0...+15ha.erT.) sakontrasto
nivTierebis dagrovebis gareSe. II tipi _ rkn. dagroveba izosimkvrivis dagro-
vebiT, romelic mogvianebiT Zlierdeba, amitom gamokvleva unda Catardes rkn.
itravenuri ineqciis 10_25 wT-is Semdeg.

308
mrt: paTognomuri niSania _ intrameduluri folaqebis dafiqsireba, um-
etesad, zurgis tvinis kisris monakveTSi, SedarebiT iSviaTad -gulmkerdis
midamoSi. gafantuli sklerozis folaqebi ukeT isaxeba T2 Sg (zurgis tvinis
normaluri gamosaxulebis fonze arsebuli hiperintensiuri kerebi). daavade-
bis aqtiur fazaSi aRiniSneba zurgis tvinis SeSupebac.

sur.: 8-13. mrt sagituri Wrili, T2 S.g zurgis tvinis


proeqciaze aRiniSneba SedarebiT momatebuli
intensivobis demielinizaciis kerebi.

kontrastuliL mrt saSualebas iZleva dadgindes procesis simwvave (kont-


rastis dagrovebis dinamikiT).

anTebadi daavadebebi

intramedulur anTebad daavadebebs miekuTvneba ganivi mieliti, zurgis


tvinis polietiologiuri warmoSobis anTebadi procesi (virusuli infeqcia,
mwvave diseminirebuli encefalomieliti, zurgis tvinis sarkoidozi).

309
sur.: 8-14. ganivi mieliti. mrt sagituri Wrili T2 S.g
zurgis tvinis proeqciaze isaxeba TiTistaris formis warmonaqmni.

mrt: zurgis tvinis TiTistariseburi gafarToeba _ T1 Sg signalis inten-


sivobis daqveiTebiT, xolo T2 Sg signalis momatebiT.
mrt kontrastuli: T1 Sg mr signalis intensivobis postkontrastuli gaZ-
liereba, rac damaxasiaTebelia anTebadi procesisTvis.
intradurul eqstramedulur anTebad daavadebebs miekuTvneba: araqnoidi-
ti, mwvave da qvemwvave liftomeninguri infeqciebi.
araqnoiditi warmoadgens zurgis tvinis SexorcebiT process, romelSic
CarTulia zurgis tvinis qsovili da nervebis fesvebi.
mrt: subaraqnoiduli sivrcis SigniT fesvebis kompresia da deformacia,
zurgis tvinis garsebis Sesqeleba, subaraqnoiduli sivrcis daviwroeba da
araerTgvarovani struqtura. eqstradurul anTebad procesebs miekuTvneba:
specifikuri da araspecifikuri spondiliti (osteomieliti).

osteomieliti

rentgenografia: daavadebis sawyis etapze aRiniSneba malis Rrublisebri


sxeulis destruqcia da Camketi firfitebis aramkveTri konturebi. daavadebis
progresirebisas isaxeba malis deformacia, rRveva da sekvestracia.

310
sur.: 8-15. rentgenografia-we-
lis malebis osteomieliti

kt: malis Rrublisebri nivTierebis destruqcia, Camketi firfitebis kon-


turebis uswormasworoba (uzuracia), sekvestrebis Camoyalibeba, dazianebuli
malis irgvliv an misgan daSorebul midamoSi paravertebruli struqturebis
dazianeba, malis ukana nawilis dazianeba (sxeulis dorsaluri nawilis, rka-
lis, sasaxsre morCis). kt-ze SeiZleba daavadebis adreul stadiaSi gamova-
vlinoT zemoT aRwerili minimaluri paTologiuri cvlilebebi.

a b

sur.: 8-16. osteomieliti kt a. sagituri Wrili, b. aqsialuri Wrili. naCvenebia isriT.

311
mrt: anTebis sawyis etapze T2 Sg aRiniSneba SeSupebiT gamowveuli signa-
lis gaZliereba.
paravertebruli rbili qsovilebis anTebadi cvlilebebi kargad fiqsirde-
ba T2 Sg, kunTebis dabali signalis fonze, rogorc mr signalis gaZliereba.

a b

sur.: 8-17. osteomieliti mrt sagituri Wrili, T2Sg (a) da


T1 Sg. (b) isaxeba disciti da xerxemlis malebis osteomieliti

mwvave epiduruli abscesi _ iSviaTi paTologiaa. qronikuli epiduruli


abscesi (epiduriti) _ anTeba pirdapir vrceldeba xerxemlidan epidurul siv-
rceSi.
mrt: abscess gamoberili forma aqvs. T2 Sg, ZiriTadad, hiperintensiuri
mr-signaliT.

specifikuri (tuberkulozuri) spondiliti

malis sxeulebisa da malTaSua diskebis dazianebisas civi abscesis Camoy-


alibeba (paravertebruli CamonawveTi abscesi), misTvis tipuria ramdenime malis
dazianeba.

312
rentgenografia: malis sxeulebis destruqcia, romelic vrceldeba malTa-
Sua diskze, malis sxeulis solisebri deformaciiT.
kt, mrt: mezobel malebSi Zvlovani qsovilis destruqcia, malis sxeulis
solisebri deformacia, procesSi CarTulia paravertebruli struqturebic,
yalibdeba CamonawveTi abscesi, fenovani struqturiT da Zvlovani CanarTebiT.
malTaSua diski sruliad darRveulia. malebis ukana struqturebi ar zian-
deba.

a b

sur.: 8-18. osteomieliti a. mrt sagituri Wrili, b. kt aqsialuri Wrili.

sisxlZarRvovani daavadebebi

zurgis tvinis arteriovenozuri malformacia (avm).


mrt: intrameduluri avm isaxeba daklaknili, gafarToebuli sisxlZarRve-
biT, romlebic kvebaven paTologiur kvanZs. T1 Sg da T2 Sg aRiniSneba signa-
lis dakargvis efeqti. ufro mkveTrad avm vizualizdeba zurgis tvinis siTxis
hiperintensiur mr signalis fonze T2 Sg-Si.

313
a b

sur.: 8-19. zurgis tvinis avm mrt sagituri Wrili (a), aqsialuri Wrili (b).

spinuri angiografia: paTologiurad Secvlili gafarToebuli arteriebi-


sa da venebis konglomerati.
xerxemlis hemangiomebi _ malis sxeulebis eqstraduruli avm-is keTilTvi-
sebiani dazianeba. zogjer procesSi CarTulia ramdenime mala.
kt: aqsialur WrilSi waagavs `winwklebian~ qsovils. kapilaruli formis
SemTxvevaSi aRiniSneba kortikaluri Sris gaTxeleba an mTlianobis darRveva
.

sur.: 8-20. kt. aqsialuri Wrili, xerxemlis malis hemangioma

mrt: T1 Sg aRiniSneba mr-signalis intensivobis Semcireba. T2 Sg signalis


gaZliereba.

314
sur.: 8-21. mrt. sagituri Wrili. xerxem-
lis svetis welis I malis hemangioma.

zurgis tvinis infarqti

mrt: zurgis tvinis iSemiuri SeSupebisTvis damaxasiaTebelia mr-signalis


intensivobis cvlileba. mwvave stadiaSi aRiniSneba mr-signalis daqveiTeba,
T2 Sg zomieri momateba. Secvlili signalis lokalizacia Seesabameba darR-
veuli sisxlis mimoqcevis ubans. wina spinuri arteriis SemTxvevaSi _ wina
kidis gaswvriv. ukana arteriis SemTxvevaSi -ukana zedapiris gaswvriv.

a b

sur.: 8-22. mrt. sagituri Wrili. zurgis tvinis gulmkerdis segmentis iSemia (a). gad-
idebul gamosaxulebaze paTologiuri ubani naCvenebia isriT (b).

315
siringomielia

Tandayolili daavadebaa. ramenime organos an sistemis anomaluri ganviTa-


reba, romelsac Tan sdevs zurgis tvinis hialinuri qsovilis paTologiuri
zrda da kistozuri gadagvareba. am dros sxivuri diagnostika mowodebulia
aRmoaCinos zemoT xsenebuli kistebi da Zvlovani qsovilis Tanxlebi dazia-
neba.
kt.: siringomieluri kista warmodgenilia dabali simkvriviT.
mrt: siringomieluri kista T1 Sg iZleva hipointensiur signals. T2 Sg sig-
nali varirebs hiperintensiuridan _ izointensiur signalamde. kistebi, Cveu-
lebriv, Serwymuli konglomeratia arasrulad gamoxatuli tixrebiT. Rrue-
bis gamosaxuleba waagavs msxvili nawlavebis haustrebs (rentgenologiuli
kvlevis dros).
kontrastuli mrt: paramagnituri sakontrasto nivTierebis gamoyenebisas
misi dagroveba ar aRiniSneba.

a g

sur.: 8-23. siringomielia mrt. sagituri Wrili (a). mrt aqsialuri Wrili (b), kt aqsi-
aluri Wrili (g), isaxeba duraluri parkis kalcificireba.

316
degeneraciul-distrofiuli daavadebebi

xerxemlis degeneraciul-distrofiuli daavadebebia: osteoqondrozi,


madeformirebeli spondiliti da madeformirebeli spondiloarTrozi.
osteoqondrozi

spondilografia: statikis darRveva _ welis lordoziT da skolioziT,


rentgenografiiT vlindeba malTaSua diskebis simaRlis cvlileba, Camketi
firfitebis wina, ukana an ukana gverdiT kideebze Zvlovani wanazardebi _ os-
teofitebi. xerxemalSi moZraobis SezRudva, erTmaneTis mimarT malebis mde-
bareobis cvlileba (paTologiuri Zvradoba), diskis gamovardnili nawilis
zedapiris Cakirva.
kt: malTaSua diskis simaRlis Semcireba `vakuum fenomenis~ warmoSobiT,
mkveTrad konturirebuli haerovani simkvrivis masebi (_800_900 ha.erT.) Camketi
firfitebis gamkvriveba, subqondruli Sris sklerozi: Smorlis Tiaqari da/an
pomeris Tiaqari (warmoiqmneba malTaSua diskis pulpozuri birTvis SeWriT
malis sxeulis Rrublovan nivTierebaSi, Camketi firfitis rRveviT).

a b
sur.: 8-24. xerxemlis svetis osteoqondrozi, Smorlis Tiaqrebi. kt sagituri Wrili
(a), spondilografia (b)

mrt: upiratesad, T2 gamosaxulebaze isaxeba malTaSua diskebis mr signa-


lis intensivobis daqveiTeba.

317
sur.: 8-25. xerxemlis svetis osteoqondrozi mrt
sagituri Wrili

malTaSua diskebis Tiaqari

yvelaze mniSvnelovania malTaSua diskebis ukana an ukana gverdiTi wanac-


vleba, romelic iwvevs nevrologiur simptomatikas.
spondilografia: SesaZleblobas iZleva gamovavlinoT diskis qondrozis
niSnebi, SevafasoT Zvlovani struqturebis mdgomareoba, davafiqsiroT osteo-
fitebi.

sur.: 8-26. spondilografia, isaxeba malTaSorisi


sivrceebis dadableba da Zvlovani wanazardebi
malebis wina kideebze.

kt: maRali simkvrivis warmonaqmni (70_110ha.erT), romelic scildeba Camketi


firfitebis sazRvrebs, epiduruli parkis cximis diferencirebis gaZneleba.
nervuli fesvebis adgilmonacvleba, duraluri parkis miWyleta.

318
sur.: 8-27. kt sagituri rekonstruqcia isaxeba
L4-5 diskis proTruzia.

kt mielografia: zrdis natiuri kt diagnostikur SesaZleblobebs.

a b

sur.: 8-28. kt. mielografia. kisris segmenti. aqsialuri Wrili (a). sagituri rekons-
truqcia (b). vlindeba malTaSorisi diskis Tiaqari.

mrt: Tiaqari iZleva dabali intensivobis signals, rogorc dazianebuli


diski. sekvestri iZleva hipointensiur signals, moSorebulia malTaSoris
sivrces.

319
sur.: 8-29. mrt. sagituri Wrili, welis malebis po-
lidiskopaTia.

kontrastuli mrt: aRiniSineba postoperaciuli nawiburis kontrastuli


gaZliereba.
mr mielografia: avsebis defeqti an dazianebuli malTaSua diskis doneze
signalis Sewyveta.

madeformirebeli spondiloarTrozi

xerxemalSi malis sxeulebsa da mis wanazardebs Soris saxsrebSi SesaZle-


belia ganviTardes degeneraciul-distrofiuli cvlilebebi.
rentgenografia, kt, mrt: sasaxsre napralis Seviwroeba, Camketi Zvlovani
firfitis Sesqeleba, Zvlis qsovilis subqondruli sklerozi, kidiTi Zvlova-
ni wanazardebi Zvlebis sasaxsre boloebSi, kistozuri gamWvirvaloba.

sur.: 8-30 rentgenograma. spondiloarTriti.

320
madeformirebeli spondilozi

distrofiuli cvlilebebi viTardeba fibrozuli rgolis periferiul


nawilSi da xerxemlis wina sigrZiv iogSi. malTaSua diskebis simaRle ar
icvleba, malis sxeulebSi Cndeba Zvlovani wanazardebi, isini warmoadgenen
gaZvalebul wina sigrZiv iogs, romelic sami mxridan gars uvlis malis sxeu-
lebs. wina gaswvrivi iogis did sigrZeze gaZvaleba, madeformirebeli spondi-
lozisagan gansxvavebiT, rodesac ziandeba 2_3 mala, gamoyofilia paTologia
_ mafiqsirebeli ligamentozi (foresties daavadeba).
rentgenografia, kt, mrt: wina kidiTi Zvlovani wanazardebi osificire-
buli wina sigrZivi iogi.

a b
sur.: 8-31 rentgenograma. kisris malebis spondilozi (a). foresties daavadeba (b)

xerxemlis da zurgis tvinis travmul dazianebaTa sxivuri semiotika

xerxemlis kisris midamos dazianebebi

kisris I da II malis dazianeba.


spondilografia: atlantis RrZobis (amovardniloba) niSnad iTvleba at-
las-aqsisis Sua (kiukelies saxsris) napralis 5 mm metad gafarToeba 3_4 mm
iTvleba qveamovardnilobad. norma-naprali 2_2,5 mm-ia.
atlasis transdenturi amovardnilobisas viTardeba kisris meore malis
kbilis motexiloba.
kt: aqsialur WrilebSi kargad vizualizdeba malebis yvela saxis motexi-
loba da amovardniloba.
321
a b

g
.
sur.: 8-32 kt aqsialuri Wrili Zvlis fanjara (a). 3D rekonstruqcia (b, g). isaxeba
kisris I malis wina da ukana rkalis fragmentuli motexiloba – jefersonis motexi-
loba

322
sur.: 8-33 mrt sagituri Wrili, aRiniSneba kisris II malis
kbilisebri morCis xazovani motexiloba. atlant-aqsisis
ukana sasaxsre iogebis dazianeba. zurgis tvinis kontu-
zia C2 segmentis doneze

kisris III_VII malebis dazianeba


am dros SeiniSneba iogebis, malTaSua diskebis sxvadasxva xarisxis da-
zianeba, malebis amovardniloba da qveamovardniloba, kompresiuli motexi-
loba da sxv.
spondilografia: gverdiTi proeqciis rentgenogramebze aRiniSneba da-
zianebuli malis cdoma win (mis zeviT mdebare malis mimarT), ris gamoc vi-
Tardeba kifozi an kibisebri deformacia, Zvlovani struqturis gamkvrivebiT.
kt: saSualebas iZleva dadgindes dazianebis saxe da xarisxi.
mrt: meTodis upiratesobaa gamoavlinos liqvordinamika da zurgis tvinis
dazianeba (daJeJiloba, sisxlCaqceva).

sur.: 8-34 mrt sagituri Wrili, isaxeba kisris VII malis sxeulis motexiloba-amo-
vardniloba. gulmkerdis I malis sxeulis kompresiuli motexiloba. ukana mal-
TaSorisi iogebis dazianeba kisris 6-7 malebis doneze.

323
sur.: 8-35 kt sagituri rekonstruqcia isaxeba
kisris VI malis sxeulis kompresiuli motexi-
loba, duralur parkze msubuqi zewoliT.

sur.: 8-36 rentgenograma, vlindeba kisris V malis


sxeulis motexiloba

gulmkerdisa da welis malebis dazianeba

kompresiuli motexilobebi

spondilografia: malis sxeulebis deformacia (dadableba da solisebri


deformacia) aseve malis sxeulis struqturis araTanabari gamkvriveba. ioge-
bis gawyveta vlindeba wvetiani morCebis dislokaciis SemTxvevaSi (Sua xazi-
dan _ 2 mm da meti).

324
kt: mkafiod isaxeba motexilobis pirdapiri da arapirdapiri niSnebi. io-
gebis dazianebad iTvleba mezobeli wvetiani morCebis maraosebri ganlageba.

b g
sur.: 8-37 kt. aqsialuri Wrili (a), MIP sagituri rekonstruqcia (b), 3D rekonstru-
qcia (g). aRiniSneba gulmkerdis VII malis fragmentuli motexiloba cdomiT xerxem-
lis arxSi. ganivi morCis motexiloba marjvniv, neknebis motexiloba marjvniv. mker-
dis Zvlis Sesaxsrebis rRveva, kanqveSa emfizema. marjvniv, plevris RruSi vlindeba
gamomtani mili.

mielografia:L aRiniSneba subaraqnoiduli sivrcis nawilobrivi an sruli


blokada (SesaZloa duraluri parkis kompresia).
kt-mielografia: zustad diferencirdeba duraluri parkis kompresiis Sig-
Tavsi (Zvlovania Tu rbilqsovilovani). subaraqnoiduli sivrcis nawilobri-
vi blokadis dros aRiniSneba kontrastirebuli duraluri CanTis Crdilis
defeqti an daviwroeba. sruli blokadis SemTxvevaSi fiqsirdeba `stop-kont-
rastis~ fenomeni.
325
mrt: malis sxeulis simaRlis Semcireba an soliseburi deformacia. dazi-
anebuli malis sxeulis mr signalis intensivobis cvlilebebi.

a b

sur.: 8-38 mrt sagituri Wrili (a), aqsialuri Wrili (b). isaxeba welis I malis sxeu-
lis fragmentuli motexiloba. fragmentis dorsuli dislokaciiT da zurgis tvinze
kompresiiT. prevertebruli subligamenturi hematoma Th12-L2 -malis doneze, zurgis
tvinis kontuzia.

mr-mielografia: aRiniSneba duraluri parkis kompresia.

zurgis tvinis dazianeba

mrt kvleva yvelaze informaciulia zurgis tvinis dazianebaTa gamovlena-


Si.
mrt: gansazRvravs ara marto zurgis tvinze da raSis kudis fesvebze kom-
presias (Zvlovani, dazianebuli diskis nawilebiT da aseve epiduruli hemat-
omiT), aseve, sisxlCaqcevas mwvave stadiaSi. es ukanaskneli diagnostirdeba,
rogorc zurgis tvinis mr signalis intensivobis kerovani cvlilebebi. T1 Sg
isaxeba, rogorc izointensiuri signali, T2 Sg signali hiperintensiuria. qvem-
wvave fazaSi T1 da T2 Sg signali hiperintensiuria. mrt mZime spinuri travmis
SemTxvevaSi saSualebas iZleva davafiqsiroT zurgis tvinis gawyveta.

326
sur.: 8-39 mrt sagituri Wrili, zurgis tvinis
epiduruli hematoma, naCvenebia isriT.

kt mwvave stadiaSi: hematoma isaxeba, rogorc maRali simkvrivis ubani


(kera).

a b

sur.: 8-40 kt sagituri rekonstruqcia (a). aqsialuri Wrili (b), zurgis tvinis epiduruli
hematoma, naCvenebia isrebiT.

327
Tavi 9

yel-yur-cxviris organoebis daavadebebis


da dazianebebis sxivuri diagnostika

sxivuri diagnostikis meTodebi

sxivuri kvleva gadamwyvetia lor organoebis anTebiTi, simsivnuri proce-


sebis da travmebis dadgenaSi, aseve Catarebuli mkurnalobis Sedegebis Sefa-
sebaSi.

rentgenologiuri meTodi

rentgenologiuri kvlevis arsebuli meTodebidan otolaringologiaSi


yvelaze xSirad gamoiyeneba:
-cxvirisa da paranazaluri (cxvirisaxlo) wiaRebis rentgenografia
-safeTqlis Zvlis rentgenografia irib proeqciaSi (Siuleris mixedviT),
RerZul proeqciaSi (maieris mixedviT) da gaswvriv proeqciaSi (stenversis
mixedviT);
- xaxisa da saxis Zvlebis tomografia.

yel-yur-cxviris normaluri rentgenografia

cxvirisaxlo wiaRebis rentgenogramebze cxviris Rrus aqvs samkuTxedi


sanaTuris saxe, romelic gayofilia Zvlovani ZgidiT or simetriul nawi-
lad. TiToeuli naxevris fonze vizualizdeba cxviris niJarebis Crdili,
xolo maT Soris cxviris mimarTulebis Sesabamisi viwro, naTeli napralebi.
cxviris Rrus kideebze isaxeba zeda ybis wiaRebi, mkafio konturebis mqone
samkuTxedi formis sanaTuris saxiT. cxavis Zvali vizualizdeba Tvalbude-
ebs Soris ujreduli Rruebis saxiT, romelic Txeli ZgidiT aris dayofili.
Sublis wiaRi isaxeba Tvalbudis zemoT, Sublis Zvlis siRrmeSi, sxvadasxva
formisa da zomis sanaTuris saxiT. is xSirad dayofilia ZgideebiT.
safeTqlis Zvlis rentgenogramaze Siuleris mixedviT, ganisazRvreba dv-
rilisebri morCis struqtura, dafis apkis Tavi, sigmoiduri sinusis wina ke-
deli.
safeTqlis Zvlis rentgenogramaze maieris mixedviT, ganisazRvreba gareTa
sasmeni milis Zvlis kedlebi, dafiszeda SeRrmaveba da dvrilisebri mRvime.
safeTqlis Zvlis rentgenogramaze stenversis mixedviT, vizualizdeba pi-
ramidis mwvervali, labirinTi, Sida sasmeni mili.

328
xaxis rentgenogramebsa da xazovan tomogramebze mkafiod moCans haeriT
Sevsebuli xaxisa da saylapavis sanaTuri. diferencirdeba namdvili da cru
mbgeri naoWebi, saylapavis parkuWebi (morganuli), yiisqveda Rru.
rentgenogramebsa da tomogramebze SesaZlebelia xaxisa da saylapavis ga-
farToebis an Seviwroebis, aseve, maT sanaTurSi Semavali sxvadasxva warmona-
qmnis gamovlena.

kompiuteruli tomografia

rentgenuli kt warmoadgens yel-yuris organoebis daavadebebis da dazia-


nebis aRmoCenis yvelaze informaciul meTods. kt gamokvleva sruldeba momi-
jnave tomografiuli Wrilebis seriis miRebiT, Sedegebis rekonstruqciebis
Semdgomi agebiT.
cxviris Rrus da cxvirisaxlo wiaRebis kt, Cveulebriv, tardeba aqsialur
sibrtyeSi 0,6mm-dan 3mm-mde Wrilis sisqiT da tomografiuli bijiT. safeT-
qlis Zvlis kt aucileblad tardeba gamosakvlevi zonis damiznebiTi rekons-
truqciiT metad Txeli WrilebiT da gamosaxulebaTa rekonstruqciis maRali
rezoluciis mqone algoriTmiT.
xaxis kt-s dros skanirebas iwyeben qvemodan zeviT – farisebri xrtilis
naWdevidan enisqveSa Zvlamde. xmis iogebis dazianebis dasadgenad iReben fun-
qciur sinjs - skanireba tardeba `i~ bgeris fonaciiT, romlis saSualebiT
SesaZlebelia dazianebuli xmis iogis mxareze moZraobis darRvevis gamovle-
na.

magnitur- rezonansuli tomografia

mrt tardeba lor organoebis simsivnuri da arasimsivnuri daavadebebis


diferencialuri diagnostikisaTvis. mrt-s dros SesaZlebelia rbili qsovi-
lebis mdgomareobis srulyofili Sefaseba da sasmeni nervisa da naxevarrka-
lovani sadinarebis vizualizeba.

yel-yuris organoebis daavadebebis sxivuri semiotika

yuris daavadebebis sxivuri diagnostika

mwvave Sua otiti

rentgenografia, kt: dafis Rrus, mRvimisa da sxva ujredebis haerovnebis


daqveiTeba, zogjer anTebiTi eqsudatis warmoqmnasTan erTad. kt-s damatebiT

329
SesaZlebelia sasmeni milis lorwovani garsis SeSupebis da dafis apkis per-
foraciis gamovlena.

sur.: 9-1 kt aqsialuri Wrili, Zvlis


fanjara. vlindeba sasmeni milis lor-
wovani garsis SeSupeba, dvrilisebri
morCis pnevmatizaciis difuzuri daq-
veiTeba.

qronikuli Sua otiti

rentgenografia, kt: dafis ujredebis haerovnebis Tanazomieri daqveiTeba,


maT Soris arsebuli Zgideebis SeTxeleba da daSla. Zvlis qsovilis sklero-
zuli cvlilebebi. SesaZlebelia sasmeni Zvlebis destruqciis, aseve dafis
RruSi arsebuli granulaciuri qsovilis gansazRvra.

sur.: 9-2 kt aqsialuri Wrili, Zvlis


fanjara. vlindeba dvrilisebri
morCis pnevmatizaciis Tanazomie-
ri daqveiTeba, Zgideebis SeTxele-
ba. Zvlis qsovilis sklerozuli
cvlilebebi.

330
mastoiditi

rentgenografia, kt: dvrilisebri morCis ujredebis haerovnebis daqveiTe-


ba an ararseboba da Zvlis Zgideebis mTlianobis darRveva, anu destruqciis
kerebis warmoqmna.

a b

sur.: 9-3. rentgenografia Siuleris meTodiT. marcxenamxrivi mastoiditi, naCvenebia


isrebiT (a). Sesadareblad warmodgenilia marjvena mxarec (b).

a b

sur. 9-4 maRali garCevadobis kt. aqsialuri Wrili. normaluri marjvena dvrilise-
bri wiaRi (a). marcxenamxrivi qr. mastoiditi (b).

osteosklerozi

kt: lokokinas enqondrul SreSi an labirinTis kafsulaSi simkvrivis


donis daqveiTeba, rbili qsovilebis SeSupeba, piramidis osteosklerozis
kerebi.

331
cru qolesteatoma

rentgenografia: dafis Rrus zeda sarTulis – gumbaTis (igive dafiszeda


sivrce) gadideba misi Zvlis kedlebis SeTxelebiT.
kt da mrt: gumbaTSi momrgvalo formis rbilqsovilovani warmonaqmni
gverdiTa kedlis da sasmen Zvlebs Soris, isaxeba qronikuli otitis niSnebi.

WeSmariti an pirveladi qolesteatoma (margaliti simsivne)

rentgenografia, kt da mrt: dafis RruSi an antrumSi (zogjer Tavis


qalas sarqvlis ZvlebSi) momrgvalo formis rbilqsovilovani warmonaqmni,
SesaZlo Zvlis qsovilis destruqciiT.

vestibulur-koqlearuli nervis nevrinoma

rentgenografia; Sida sasmeni milis gafarToeba


kt, mrt: simsivne gafarToebul Sida sasmen milsa da naTxem-xidis kuTxeSi.
mrt kontrastirebiT saSualebas iZleva ganvsazRvroT simsivne 2mm-dan, nor-
maluri zomis Sida sasmeni milis SemTxvevaSic ki.

paraganglioma (glomosuri simsivne)

kontrastuli kt, mrt: kargad vaskularizebuli swori momrgvalo formis


warmonaqmni. lokalizaciis mixedviT, iyofa glomus juglare – erTvis sauRle ve-
nis bolqvs, glomus tympanicum – koncxis zeviT, Sua yuris RruSi, glomus vagale
– cTomili nervis yuris Stos mimarTulebiT.

a b
sur.: 9-5. paraganglioma. mrt. aqsialuri Wrili (a), koronuli Wrili (b). vlindeba
paTologiuri procesis intrakraniuli gavrceleba. isaxeba xidze da tvinis Reroze
zewola.

332
a b

sur.: 9-6. paraganglioma. mrt. aqsialuri Wrili (a), koronuli Wrili (b). isaxeba pa-
Tologiuri procesis gavrceleba marjvena sauRle xvrelsa da piramidaSi.

mwvave sinusiti

rentgenografia, kt: cxvirisaxlo wiaRebis haerovnebis daqveiTeba wiaRis


RruSi lorwovani garsis da/an eqsudatis SeSupebis Sedegad. siTxis horizon-
taluri done wiaRis RruSi eqsudatis arsebobas adasturebs.

sur.: 9-7. rentgenograma, mwvave


sinusiti, marjvena haimoris wi-
aRSi isaxeba eqsudati horizon-
taluri doniT.

333
qronikuli sinusiti

rentgenografia, kt da mrt: cxvirisaxlo wiaRebis haerovnebis daqveiTeba,


lorwovani garsis mniSvnelovani da araTanabari SesqelebiT granulaciebis
da polipozuri wanazardebis gamo.

sur.: 9-8. mrt aqsialuri Wrili T2S.g. da DWI gamosaxuleba vlindeba marjvena haimo-
ris wiaRis lorwovanis gasqeleba, RruSi isaxeba blanti SigTavsi

granulomatozuri anTebebi(tuberkulozi, vegeneris granulomatozi)

rentgenografia, kt da mrt: cxviris Zgidis kerovani an difuzuri Sesqele-


ba Zvlis eroziebiT an mogvianebiT – perforaciiT, cxvirisaxlo wiaRebis
meoreuli anTebiTi reaqciiT, Zvlis kedlebisa da Zgideebis Sesqeleba da
osteosklerozi.

sur.: 9-9. kt, koronuli rekons-


truqcia. vlindeba orive cxvi-
ris wiaRis da haimoris wiaRebis
lorwovanis difuzuri gasqele-
ba cxviris Zgidis perforaciiT-
naCvenebia isriT.

334
cxviris Rrus poli pebi

rentgenografia, kt da mrt: erTi da ormxrivi paTologiuri masebi rbili


qsovilis simkvriviT, araerTgvarovani struqturiT(zogjer xrtilovani simk-
vrivis mqone ubnebiT). SesaZlebelia maTi cxvirisaxlo wiaRebSi gavrceleba.

sur.: 9-10. kt, aqsialuri Wrili, Zvlis


fanjara. isaxeba marcxena haimoris wia-
Ris polipi.

ontogenuri simsivneebi da kistebi

rentgenografia, kt da mrt: polipisebri warmonaqmni zeda ybis wiaRis al-


veoluri ubnis nawilSi, Zvlis qsovilis perforacia da defeqti alveoluri
ubnis nawilSi, paTologiur procesSi kbilebis fesvebis CarTviT.

sur.: 9-11. kt,koronuli rekonst-


ruqcia, marjvena haimoris wiaRis
retenciuli kista.

335
cxvirisaxlo wiaRebis kibo

rentgenografia, kt da mrt: wiaRis RruSi rbilqsovilovani simsivne, ara-


Tanabari simkvrivis, nekrozis ubnebiT. wiaRebis Zvlis struqturis daSla.
kontrastirebis dros ufro mkafiod ganisazRvreba simsivnis struqtura da
gavrceleba.

sur.: 9-12. kt, aqsialuri Wrili.


kontrastuli gaZlierebiT. marj-
vniv vlindeba didi zomis araswori
formis qsovilovani warmonaqmni,
gavrcelebiT ZiriTadi Zvlis, cxvi-
ris da haimoris wiaRebSi.

336
Tavi 10

stomatologiur daavadebaTa da
dazianebaTa sxivuri diagnostika

yba-saxis nawils ganekuTvneba yba-kbilTa sistema, romelic moicavs zeda


da qveda ybebs, kbilebs da kbilTa garemomcveli rbili qsovilebis mTel
kompleqss, romelsac amfodonti (parodonti) ewodeba. parodonti Sedgeba kbi-
lis fesvis garsisgan – periodontisagan, nuna an alveolasa da RrZilisagan.
garda amisa, yba-saxis nawils miekuTvneba piris Rru misi garemomcveli rbili
qsovilebiT, kisris zeda nawili, sanerwyve jirkvlebis sami wyvili: enisqveSa,
qvedaybisqveSa, ybayura jirkvlebi da safeTqel-qvedaybis saxsrebi.

sxivuri gamokvlevis meTodebi

stomatologiaSi yba-saxis nawilis daavadebebis da dazianebebis sxivuri


diagnostikis ZiriTad meTodad rentgenuli meTodi rCeba, yvelaze xSirad
gamoiyeneba piris Sida da piris gareTa rentgenografia, rentgenis firis mde-
bareobidan gamomdinare, kbilTan mimarTebiT, panoramuli tomografia(orTo-
pantomografia), ybebis rentgenografia, safeTqel-qveda ybis saxsrebis rent-
genografia da tomografia.
yba-saxis daavadebebis da dazianebebis kvlevaSi damatebiT meTodebs war-
moadgens kt, mrt da ubk.

rentgenologiuri meTodikebi

kbilebis rentgenografia

kbilebis rentgenogramebi iyofa piris Sida da piris gareTa rentgeno-


grafiad. Tavis mxriv, piris Sida rentgenogramebi iyofa kontaqtur da ‘‘Tank-
bilvis“ rentgenogramebad. kontaqturi suraTi ufro mkafio gamosaxulebas
iZleva, magram, ‘‘Tankbilvis“ rentgenogramisgan gansxvavebiT, yovelTvis ver
uzrunvelyofs alveolur zonasTan mdebare ubnebis gamosaxulebis miRebas.
pirsgareTa meTodikiT gadaRebuli suraTebi, ZiriTadad gamoiyeneba qveda ybis
saReWi kbilebis gamokvlevis dros. rentgenogramebze kargad isaxeba kbilebis
zedapiri da yeli, alveoluri kideebi da kbilTaSorisi Zgideebi. maRali xa-
risxis suraTis aucilebel pirobas warmoadgens sxivis centraluri konis mi-
marTuleba kuTxis biseqtrisis perpendikularulad, romelic iqmneba kbilis
RerZiT da rentgenografiuli firis sibrtyiT misi mwvervalidan.

337
sur.: 10-1. piris gareTaArentgeno-
grama(‘‘Tankbilvis“)

aRniSnuli rentgenogramis saSualebiT SesaZlebelia Zvlovani sasis da


zeda ybis frontaluri kbilebis struqturis Seswavla. kargad vizualizde-
ba Zvlovani sasis struqtura, zeda ybebis alveoluri morCis wina ubani da
eSvebi.

qveda ybis rentgenograma pirdapir da gverdiT poziciebSi tardeba

a b
sur.: 10-2. qveda ybis rentgenograma pirdapir (a). da gverdiT proeqciaSi (b).

qveda ybis sxeulisa da totebis, aseve qveda ybis kbilebis Seswavlis miz-
niT.

338
qveda ybis nikapqveSa nawilis rentgenograma tardeba qveda ybis

sur.: 10-3. qveda ybis rentgeno-


grama nikapis proeqciaSi

centraluri nawilis konturebis da Zvlovani struqturis Seswavlis miz-


niT.
safeTqel-qveda ybis saxsris rentgenograma

sur.: 10-4. safeTqel- qvedaybis saxsris rentgenograma

339
tardeba qveda ybis saxsris, totis, misi gvirgvinovani da rokis morCis
gamosakvlevad.
sialografia - gamokvlevas atareben sanerwyve jirkvlis sadinarebis
vizualizebisTvis maTSi wyalxsnadi rks-s Seyvanis Semdeg. rentgenogramebi
sruldeba pirdapir da gverdiT proeqciebSi da saWiroebis SemTxvevaSi – to-
mogramebi bijiT 0,5sm. rentgenul suraTebze vizualizdeba jirkvlis sadin-
arebi da parenqima.

sur.: 10-5. rentgenograma, gverdiTi proeqcia.


ybisqveSa jirkvlis sialografia.

kompiuteruli tomografia

kt tardeba Zvlovani struqturebis da rbili qsovilebis gamokvlevis


mizniT.
aRniSnuli meTodi didi diagnostikuri SesaZleblobebis mqonea dazia-
nebebis, anTebiTi da simsivnuri daavadebebis dros. Sedegebis interpretacia
‘‘rbilqsovilian fanjaraSi“ xSir SemTxvevaSi garTulebulia stomatologi-
aSi gamoyenebuli masalebiT gamowveuli artefaqtebis gamo: rkinis kbilebi,
proTezebi, mkvrivi sabJeni masa. ‘‘Zvlis fanjris“ reJimSi kt-s saSualebiT
SesaZlebelia ZvalSi arsebuli cvlilebebis metad mkafio gamovlena, vi-
naidan liTonis proTezebis da ucxo sxeulebis artefaqtebi minimalurad
cvlis gamosaxulebas. principulad mniSvnelovania samganzomilebiani rekons-
truqciuli gamosaxulebis agebis SesaZlebloba, romelic iZleva anatomiuri
struqturebis da maTSi arsebuli paTologiuri procesebis sivrciTi warmod-
genis saSualebas.

340
sur.: 10-6. kt 3D saxis Zvlebis rekonst-
ruqciuli gamosaxuleba

magnitur-rezonansuli tomografia

mrt-s saSualebiT SesaZlebelia yba-saxis rbili qsovilebis gamovlena,


aseve simsivnuri qsovilis SeSupebuli da anTebiTi qsovilis gansxvaveba. mrt
atarebs maRal informaciul datvirTvas, rodesac sruldeba safeTqel-qveday-
bis saxsrebis gamokvleva, sadac SesaZlebelia saxsris xrtilovani zedapiris,
Sidasaxsrovani diskis da myesTa aparatis vizualizeba.

sur.: 10-7.mrt safeTqel-qveda


ybis saxsari

341
ultrabgeriTi meTodi

bolo dros ultrabgeriT meTods xSirad iyeneben yba-saxis rbili qso-


vilebis, gansakuTrebiT sanerwyve jirkvlebis da sadinaris sistemis gamosakv-
levad.

sur.: 10-8. ubk ybisqveSa sanerwyve


jirkvali

yba-saxis daavadebebis sxivuri diagnostika

kariesi

rentgenografia: kbilis proeqciaze vlindeba zedapiruli lokalizaciis


an Rrma – kbilis RruSi SeRweviT, naTeli ubnebi – destruqciis kerebi.

sur.: 10-9. rentgenograma. karie-


si,kbilis gvirgvinis proeqciaze
vlindeba destruqciuli ubani.

342
fluorozi

emalisa da dentinis hipoplazia, gvirgvinebis erozia, kbilis yelis so-


lisebri defeqtebi
rentgenografia: vizualizdeba kbilebis dekalcirebuli ubnebi, ufro
xSirad zedapiruli defeqtebi, konturebis da zogjer kbilis formis Sec-
vliT.

sur.: 10-10. piris Sida rentgenograma, flu-


orozi. isaxeba horizontaluri lokali-
zaciis dekalcinirebuli ubnebi.

pulpiti, periodontiti

rentgenografia, kt: gvirgvinSi arsebuli kariesuli destruqciis Rru


ukavSirdeba kbilis arxs da iwvevs periodontuli napralis gafarToebas.

sur.: 10-11. rentgenograma, pulpiti. isaxeba


3/6 kbilis didi zomis kariesuli Rru, ro-
melic dakavSirebulia kbilis arxTan.

343
granulirebuli ostiti, granulomatozuri ostiti, fibrozuli ostiti, ybis
periostiti

rentgenografia, kt: yvela es zemoaRniSnuli paTologiuri procesi erT-


maneTSi gadadis, rogorc infeqciis odontogenuri gavrcelebis Sedegi- kbi-
lidan dawyebuli gavrcelebiT ybebis zedapirul nawilamde. am paTologiuri
procesebis dros vizualizdeba periodontuli napralis gafarToeba, kbilis
fesvTan granulomis Camoyalibeba, lokaluri naTeli ubnis saxiT.

sur.: 10-12. rentgenograma periapikaluri granuloma (a). mravlobiTi granuloma (b).

344
ybis osteomieliti

rentgenografia, kt: erTeuli an mravlobiTi naTeli ubnebi araswori amoW-


muli kideebiT, mkafio sazRvrebis gareSe, rac ganpirobebulia Zvlis ujre-
debis ganleviT, zogierT SemTxvevaSi isaxeba Zvlis nekrozuli ubnebi – sek-
vestrebi.

sur.: 10-13. kt. aqsialuri Wrili. qveda ybis marcxena totis qronikuli osteomieliti

anTebiTi-distrofiuli da idiopaTiuri cvlilebebi, parodontaqsi – gingivi-


ti

rentgenografia, kt: periodontuli napralis gafarToeba alveolaTaSori-


si qedebis mwvervalebis kerovani osteoporoziT.

sur.: 10-14. rentgenograma. mwvave nekrozuli gingiviti.

345
paradontiti da paradontozi, paradontolizi

rentgenografia, kt: intaqturi kbilebis pirobebSi daavadebas Tan axlavs


kbilis alveolis Zvlis kedlebis gawova da RrZilebis anTebiTi daziane-
ba. vizualizdeba alveoluri qedebis Zvlis qsovilis SesamCnevi Semcireba
maT srul gaqrobamde, fesvebis sxvadasxva xarisxis moSiSvleba da kbilebis
gadaadgileba, ybis Zvlis qsovilis SeTxeleba da osteoporozi.

sur.: 10-15. kt koronuli rekonstruqcia. isaxeba zeda ybis alveoluri morCis Zvlova-
ni qsovilis ganleva (wrewiri). odontogenuri marcxenamxrivi haimoriti
ybis kistebi

rentgenografia, kt, mrt, ubg: ganaTebuli ubani, momrgvalo an masTan mi-


axloebuli forma (rentgenogramebze da kt-ze) Zvalsa da rbil qsovilebSi
gavrcelebiT, xSirad erTgvarovani struqturis keris irgvliv sklerozuli
rkaliT.

346
a

sur.: 10-16.kt. aqsialuri Wrili, Zvlis fanjara marjvena zeda ybis (a), qveda ybis
marcxena totis kisturi warmonaqmnebi (b).

347
metastazebi da ybis simsivne

rentgenografia, kt, mrt, ubg. ZvalSi naTeli ubani rentgenogramaze da


hipodensiuri kera kompiuterul tomogramaze. araswori formis, araTanabar-
zomieri konsistenciis, mkafio sazRvris gareSe. destruqciis kerebi SeiZle-
ba gavrceldes momijnave Zvlebsa da rbil qsovilebze. metastazebi umetes
SemTxvevaSi qveda ybas azianebs, xolo pirveladi simsivne - zedas.

b g

sur.: 10-17. kt aqsialuri Wrili, qveda ybis marcxena totis mts dazianeba (prostatis
kibos metastazi) (a). mrt. koronuli (b) da aqsialuri Wrili (g), zeda ybis wiaRis
adenokarcinoma.

348
retenciuli kbilebi, kbilebis fesvebis fragmentebi

rentgenografia, kt, mrt, ubg: mkvrivi, anomaliurad ganlagebuli kbilebi,


swori an gawelili formis, mkafio, swori kideebiT ybebis Zvlis masis sisqe-
Si.

sur.: 10-18. kt aqsialuri Wrili (a). zeda ybis wiaRSi ukana kedlis mimdebared isa-
xeba kbilis msgavsi struqtura. rentgenograma (b), qveda ybis sisqeSi vlindeba
wagrZelebuli formis anomaliurad ganlagebuli kbili.

349
mkvrivi odontogenuri simsivneebi, mkvrivi osteogenuri simsivne

rentgenografia, kt, ubg: erTi an ramdenime kbilis fesvTan ganlagebuli


mkvrivi momrgvalo an ufro xSirad araswori formis mqone warmonaqmni, mka-
fio, swori an borcviani kideebiT. mimdebared isaxeba naTeli ubnebi – dest-
ruqcia an daCrdilva – osteosklerozi. xSirad osteogenuri simsivnis dros
Zvlissazrdela mravaljeradad mkvrivdeba da erwymis Zvlis qerqovan fenas.

sur.: 10-19. ameloblastoma a. kt aqsialuri Wrili, vlindeba qveda ybis marcxena to-
tis destruqcia. b 3D rekonstruqcia, isaxeba qveda ybis destruqcia.

350
kbilebis ganviTarebis anomaliebi

rentgenografia, kt: kbilebis Warbi raodenoba, kbilebis arqona, kbilebis


transformacia da gadaadgileba, maTi formis da sididis darRveva.

deformirebadi arTrozi, safeTqel-qveda ybis saxsris arTrozi

rentgenografia, kt, mrt: saxsrovani napralis sanaTuris Secvla. saxsro-


vani zedapirebis sklerozi, kidis osteofitebi. kt-s da mrt-s dros saxsris
RruSi vizualizdeba siTxe. mrt-s dros ukeT isaxeba Secvlili saxsris dis-
kis forma da mdgomareoba, cvlilebebi myesovan aparatSi.

sur.: 10-20.kt koronuli rekonstruqcia ormxriv qveda ybis sasaxsre Tavebis are-
Si vlindeba kisturi degeneraciuli cvlilebebi.

a b
sur.: 10-21. mrtT1 S.g. sagituri Wrili a. daxuruli piriT, b. Ria piriT.
vlindeba sasaxsre diskis ventruli dislokacia.

351
safeTqel-qvedaybis saxsris ankilozi, kontraqtura

rentgenografia, kt, mrt: saxsrovani napralis mkafio Seviwroeba (srul ga-


qrobamde likodozis dros), saxsrovani zedapirebis sklerozi, kidis osteo-
fitebi. mrt-s dros vizualizdeba saxsrovani diskis deformacia, SeSupeba,
fibrozuli da keloiduri nawiburebi.

sur.: 10-22.kt koronuli rekonstruqcia, marcxniv isaxeba


safeTqel-qvedaybis saxsris ankilozi,

sanerwyve jirkvlebis kisturi da simsivnuri warmonaqmnebi


sialografia, kt, ubg.: sanerwyve jirkvlis kistisa da simsivnis dros for-
mis, zomis da struqturis Secvlas ufro kargad ultrabgeriTi meTodi da kt
asaxavs, romlis Catarebis procesSi kista siTxis depos saxiT gamoiyureba,
xolo simsivne – araswori deformuli konturebis mqone qsovilovani simkvri-
vis warmonaqmnis saxiT, romlis irgvliv jirkvlis parenqimaa. sialogramaze
sanerwyve sadinarebi jirkvalSi axalwarmonaqmnis irgvliv rkalisebr formas
qmnian.

saxis ConCxis Zvlebis da kbilebis dazianebis sxivuri diagnostika

rentgenografia da kt warmoadgens saxis ConCxis da Zvlebis dazianebis


gamovlenis arCeviT meTods.
saxis Zvlebis mTlianobis darRveva umetes SemTxvevaSi ganisazRvreba ara
`klasikuri“ motexilobis xaziT, aramed moxazulobis sisworis SecvliT,

352
xazebis konfiguraciebis sisworis darRveviT, romlebic saxis Zvlebis Ses-
abamis Rrus an zedapiris kedlebs asaxavs. SesaZlebelia Sesabamisi xaze-
bis lilvisebri, safexurisebri, kuTxovani deformaciebi an maTi gawyveta da
fragmentacia.
saxis Zvlebis motexilobis niSnebs warmoadgens calkeuli struqturuli
elementebis(xazebi, zolebi) Cveulebrivi Tanafardobis darRveva, rac gan-
pirobebulia Zvlis natexebis gadaadgilebiT.
rentgenogramebze asaxuli saxis ConCxis Zvlebis skialoguri suraTi sak-
maod rTulia. monacemTa ufro zusti interpretaciisaTvis gamoiyeneba saxis
ConCxis 3 ZiriTad zonad dayofa:
zeda- yvrimalis rkalebis Sublis morCebis kideebi, Sublis Zvlis
Tvalzeda kideebi, cxavis Zvali, solisebri Zvlis mcire frTebi;
Sua- yvrimalis Zvlebi, zeda yba, safeTqlis Zvlebis yvrimalis morCebi;
qveda- qveda yba da safeTqel-qveda ybis saxsrebi;

saxis ConCxis Sua zonis Zvlebis motexilobebi

rentgenografia, kt: ganasxvaveben saxis Sua zonis izolirebul da komple-


qsur motexilobebs. Sua zonis izolirebuli motexilobebi vlindeba Zvlis
qsovilis xazovani defeqtis saxiT, SezRudul nawilze. xSirad xasiaTdeba
kbilebis motexilobiT da amovardniT. yvrimalis Zvlis motexilobas xSirad
Tan axlavs Tvalbudis dazianeba hemoftalmiT, zeda ybis wiaRis mTlianobis
darRveva da cxavis Zvlis ujredebis dazianeba hemosinusiT.
saxis ConCxis centraluri kompleqsuri motexilobebi iyofa 3 tipad da
atarebs im avtoris saxels, romelmac isini pirvelad aRwera: lefort I, II, III

nax. 10-1. lefortis I, II, da III tipis motexilobebis sqematuri gamosaxuleba.

353
lefort I: motexilobis xazi gadis alveolur morCebze(alveoluri mor-
Cis natexi) zeda ybis borcvebze da ZiriTadi Zvlis frTisebri morCebis qveda
nawilebze. aRniSnul motexilobas Tan axlavs Tankbilvis darRveva.
lefort II: motexilobis xazi gadis cxviris, sacremle Zvlebze, Tvalbu-
dis fskerze, yba-yvrimalis nakerze, aRiniSneba zeda ybis Camotexa qalas Zi-
ridan da yvrimalis Zvlidan.
lefori III: motexilobis xazi gadis cxviris, sacremle Zvlebze, Tvalbu-
dis fskerze, ZiriTadi Zvlis frTisebri morCis mimarTulebiT, xdeba yvrima-
lis Zvlis da zeda ybis cxviris ZvlebTan Camotexa Tavis qalas Ziridan.

b
354
g

sur.: 10-23. kt 3D rekonstruqcia lefort 1 (a), 2 (b), 3 (g) motexilobebi.

qveda ybis motexilobebi

rentgenografia, kt: rentgenologiurad ganasxvaveben qveda ybis, misi ye-


lis an rokis morCis Sualedur, nikapis, wina, Sua da ukana kuTxovan motexi-
lobebs. motexilobebi vlindeba naTeli xaziT, Zvlis qsovilis defeqtiT,
kbilebis wyobis simaRlis SecvliT, kibisebri gadanacvlebiT, qveda ybis md-
gomareobis SecvliT.

sur.: 10-24. kt 3D rekonstruqcia, qveda ybis


motexiloba marjvena totis kuTxis areSi
da I kbilebs Soris gavrcelebiT nikapze.

355
kbilebis motexilobebi da amovardnilobebi

rentgenografia, kt: rentgenogramebze vizualizdeba motexilobis xazi.


mimarTulebidan gamomdinare, ganisazRvreba kbilebis ganivi, gaswvrivi, mrude
da namsxvreviseburi motexilobebi. kbilis amovardnis dros irRveva nor-
maluri Tanafardoba nunis kedlebis moxazulobasa da TviT kbilis Crdils
Soris.

sur.: 10-25.rentgenograma, kbilis ganivi motexiloba.

sur.: 10-26.ktsagituri rekonstruqcia, saylapavSi vlindeba ucxo sxeuli (kbili)

qveda ybis amovardna

rentgenografia, kt, mrt: vizualizdeba qveda ybis Tavis gadanacvleba


saxsrovani zedapirebis kongruentobis darRveviT. kt-s da mrt-s saSualebiT
356
SesaZlebelia saxsris orive mxridan vizualizeba, maTi simetriulobis Se-
faseba, saxsris RruSi arsebuli siTxis gamovlena. mrt aseve iZleva iogebis
gawyvetis vizualizebis saSualebas.

sur.: 10-27.kt 3D rekonstruqcia qveda ybis amovardniloba


ventraluri dislokaciiT.

357
Tavi 11

Tvalis daavadebebis da dazianebebis


radiologiuri diagnostika

mxedvelobis organo warmoadgens mxedvelobis analizatoris nawils, ro-


melic mdebareobs TvalbudeSi da Sedgeba Tvalisa da misi damxmare organo-
ebisagan (kunTebis, Tvalis kaklis fasciebis, Tvalbudis Zvlisazrdelasagan,
Tvalis kaklis budisgan, Tvalbudis cximovani sxeulisgan, quTuToebisgan,
koniuqtivis da sacremle aparatisgan).

sxivuri kvlevisAmeTodebi

ofTalmologiaSi rentgenologiuri meTodi, ZiriTadad, gamoiyeneba retge-


nokontrastuli ucxo sxeulebis diagnostikaSi. paTologiebis da travmebis
diagnostikaSi wamyvan poziciebzea ubk, kt da mr tomografia.

rentgenologiuri kvlevis meTodi

rentgenologiuri kvlevis mizans warmoadgens Tvalbudis paTologiuri


cvlilebebis gamovlena, Tvalis rentgenkontrastuli ucxo sxeulebis dafi-
qsireba, sacremle aparatis mdgomareobis Sefaseba.
Tvalbudis mimoxilviTi rentgenografia sruldeba sxvadasxva poziciaSi.
am dros vizualizdeba Tvalbudis Sesavali, misi kedlebi, zogjer solise-
buri Zvlis didi da mcire frTebi, Tvalbudis zeda xvreli.

Tvalbudis rentgenologiuri kvlevis specialuri meTodebi

Tvalbudis rentgenografia, wina irib proeqciaSi

aRniSnuli meTodikis mTavari mizania miviRoT mxedvelobis arxis gamosa-


xuleba. Sesadareblad suraTs iReben orive mxares. rentgenogramaze isaxeba
mxedvelobis arxi, Tvalbudis Sesavali, cxavis xvrelebi.

358
Tvalis rentgenologiuri kvleva korberg-baltinis proTeziT

kvleva sruldeba ucxo sxeulebis lokalizaciis dasadgenad gasazomi


sqemebis daxmarebiT.

sacremle gzebis kontrastuli kvleva (dakriocistografia)

kvleva sruldeba r.k. nivTierebebis sacremle gzebSi SeyvaniT. am dros


afaseben sacremle parkis mdgomareobas da sacremle gzebis gamtarobas. Se-
ferxebis SemTxvevaSi dgindeba okluziis done.

kompiuteruli tomografia

kt gamoiyeneba Tvalis, Tvalbudis, mxedvelobis nervis, eqstraokuluri


kunTebis daavadebaTa da dazianebaTa diagnostikis mizniT.
Tvalisa da Tvalbudis anatomiuri struqturebis Sesafaseblad aucile-
belia vicodeT maTi densitometriuli monacemebi; brolis 110 – 120 HU, mi-
nisebri sxeulis 10 – 16 HU, mxedvelobis nervis 42 – 48 HU, eqstraokuluri
kunTebis 68 – 74 HU.
kt saSualebas iZleva davadginoT mxedvelobis nervis simsivnuri da sxva
saxis dazianeba. kargad vizualizdeba Tvalbudis retrobulburi qsovilis
paTologiebi. aseve fiqsirdeba Tvalis kaklis, misi kunTebis mdgomareoba da
Tvalbudis ucxo sxeulebi.

sur 11-1. kompiuteruli tomografia, aqsialuri Wrili, isaxeba orive


Tvalis kakali, marjvniv mxedvelobis nervi isaxeba mTel sigrZeze.
marcxniv kargad vlindeba Tvalis broli.

359
magnitur-rezonansuli tomografia

Tvalisa da Tvalbudis normaluri mr-tomografia. Tvalbudis Zvlovani


kedlebi iZleva gamoxatul hipointensiur signals T1 da T2 protonSewonil
gamosaxulebaSi. Tvalis kakali Sedgeba garsa da optikuri sistemisagan. Tva-
lis kaklis garsebi (sklera, sisxlZarRvovani garsi da badura) vizualizde-
ba mkveTri muqi zoliT, romelic gars ertymis Tvalis kakals.
eqstraokuluri kunTebi mr-tomogramaze signalis intensivobiT mniS-
vnelovnad gansxvavdeba retrobulburi ujredisisagan, ris gamoc igi srulad
vizualizdeba. oTxi swori kunTi erTgvarovani izointensiuri signaliT iwye-
ba myesovani rgoliT da miemarTeba Tvalis kaklebis gverdiTi zedapirebidan
sklerisaken.
mrt-s erT-erTi mniSvnelovani upiratesoba isaa, rom mxedvelobis SigniTa
struqturebi SegviZlia miviRoT sam urTierTperpendikularul sibrtyeSi: aq-
sialur, sagitalur da frontalur (koronul) WrilebSi.

sur 11-2. magnitur-rezonansuli tomografia

ultrabgeriTi meTodi

Tvalis kakali normaSi eqologiurad isaxeba, rogorc momrgvalo, eqonega-


tiuri struqtura. wina nawilSi locirdeba ori eqogenuri zoli, rac Seesa-
bameba brolis kafsulas, brolis ukana zedapiri gamoberilia. mxedvelobis
nervi skanirebis sibrtyeSi moCans, rogorc eqonegaturi zoli, romelic iwye-
ba uSualod Tvalis kaklidan. retrobulbur sivrceSi mxedvlobis nervi ar
diferencirdeba.

360
radionukliduri meTodi

pet-i saSualebas iZleva glukozis metabolizmis SeswavliT SevZloT dif-


erenciuli diagnostika mxedvelobis organos keTilTvisebian da avTvisebian
procesebs Soris. igi gamoiyeneba rogorc pirveladi simsivnis diagnostikaSi,
ise sxva organodan metastazirebis diagnostikaSi.

Tvalisa da Tvalbudis dazianebaTa sxivuri diagnostika

Tvalbudis kedlebis motexiloba

sur 11-3. rentgenografia. marcxena Tval-


budis qveda kedlis motexiloba, fragmen-
tebis cdomiT haimoris wiaRSi.

sur 11-4. kt. aqsialuri Wrili, Zvlis


fanjara. marjvena Tvalbudis Zvlo­
vani kedlebis defeqti, motexili fra­
gmentebis cdomiT. cxviris Zvlebis
fragmentuli motexiloba cdomiT.

361
arapirdapiri niSnebi: sisxlis dagroveba cxvirisaxlo (paranazalur) wi-
aRebSi, retrobulburi hematoma da retrobulburi emfizema.
mrt. gradienteqo Gradient echo (GRE) reJimSi motexiloba kargad difer-
encirdeba, Fat sat reJimSi isaxeba Zvlis tvinis SeSupeba. SeiZleba SevniSnoT
motexilobis arapirdapiri niSnebi: siTxis dagroveba cxviris- axlo wiaRebSi
da haeris dagroveba dazianebuli Tvalis struqturebSi. mrt signalis inten-
sivoba damokidebulia sisxlCaqcevis vadebze. Tvalbudis qveda kedlis motex-
ilobisas misi SigTavsis gadanacvleba zeda ybis wiaRebSi iwvevs hipofTalms.

ucxo sxeulebi.

rentgenografia korbergis meTodikiT: imisaTvis, rom davadginoT ucxo


sxeulis TvalSida an TvalgareTa mdebareoba. saWiroa Sesruldes funqciuri
kvleva: suraTebis gadaRebiT - mzeriT zeviT da qveviT.
kt – gamoiyeneba rentgenokontrastuli ucxo sxeulebis diagnostikaSi.
ubk – ucxo sxeuli isaxeba, rogorc eqopozitiuri CanarTi, romelic iZ-
leva akustikur Crdils.

sur 11-5 kt. aqsialuri Wrili. marcxena Tvalis


kakalSi, dorso-medialurad vlindeba maRali
simkvrivis ucxo sxeuli.

TvalSida sisxlCaqcevebi

ubk: axali sisxlCaqceva eqologiurad isaxeba, rogorc mcire hipereqogenu-


ri CanarTebi. zogjer vlindeba maTi Tvalis kakalSi Tavisufali gadaadg-
ileba. mogvianebiT hemofTalmi formirdeba, rogorc kaklisSida zonrebi da
qmnis Svartebs.

362
sur 11-6. ubk. isaxeba hipereqogenuri CanarTebi

kt: hematomebi qmnis maRali simkvrivis zonebs (+75HU).


mrt: informaciulobiT CamorCeba kt-s, gansakuTrebiT mwvave sisxlCaqceve-
bis diagnostikaSi.
hemofTalmis mrt diagnostika damyarebulia signalis intensivobis kero-
van cvlilebaze, miniseburi sxeulis erTgvarovani signalis fonze.

baduris travmuli Camocla

ubk: baduris Camocla SeiZleba iyos nawilobrivi (arasruli) da sru-


li (totaluri). nawilobriv Camoclili badura isaxeba, rogorc mkveTrad
eqogenuri zoli, romelic mdebareobs Tvalis ukana polusTan, misi garse-
bis paralelurad. baduris subtotaluri Camocla isaxeba, rogorc brtyeli,
Zabrisebri an T-s magvari zoli romelic, aseve mdebareobs Tvalis ukana
polusTan ekvatoris siaxloves, Tvalis kaklis ganivad.
baduris Zabrisebr Camoclas aqvs damaxasiaTebeli forma (laTinuri aso
V) romelic mimagrebulia mxedvelobis nervis diskis maxloblad.

Tvalisa da Tvalbudis daavadebaTa sxivuri semiotika

Tvalis sisxlZarRvovani garsis simsivne (melanoblastoma)

ubk: baduris Camoclis fonze aRiniSneba araswori formis, aramkveTrkon-


turebiani hipoeqogenuri eqostruqtura.
mrt: melanoblastoma iZleva gamoxatul hipointensiur mr -signals T2
Sewonil gamosaxulebebze. igi, rogorc wesi, mdebareobs Tvalis kaklis erT-

363
erT kedelze da SeWrilia minisebr sxeulSi. T1 Sewonil gamosaxulebebSi
melanoblastoma warmodgenilia hiperintensiuri signaliT, Tvalis kaklis
hipointensiuri signalis fonze.
pet–i; kt: Tvalis kaklis axalwarmonaqmni, romelic aris araerTgvarovani
rbilqsovilovani simkvrivis da glukozis momatebuli metabolizmiT.

Tvalbudis simsivneebi

mxedvelobis nervis simsivneebi

kt; mrt: aRiniSneba nervis sxvadasxva zomis da sididis gasqeleba, uxSire-


sad maTi forma momrgvalebulia, TiTistariseburi an cilindrulia. calmx-
rivi dazianebis SemTxvevaSi klinikurad mkveTrad isaxeba egzofTalmi.
mxedvelobis nervis gliomam SeiZleba daikavos, praqtikulad, mTeli Tv-
albude; mis struqturaze da gavrcelebaze ufro srul suraTs iZleva T2
-Sewonili gamosaxulebebi, sadac simsivne xasiaTdeba hiperintensiuri mr sig-
naliT.
kt; mrt: kontrastuli gaZlierebiT kvlevisas simsivnuri kvanZi xasiaTdeba
kontrastis zomieri dagrovebiT.

a b

sur.: 11-7 mrt. sagituri Wrili (a). aqsialuri Wrili (b),


mxedvelobis nervis simsivne (Svanoma)

Tvalbudis sisxlZarRvovani simsivneebi

hemangioma, limfangioma.

kt; mrt: simsivneebi xasiaTdeba gamoxatuli vaskularizaciiT, riTac gan-


pirobebulia kontrastis intensiuri dagroveba.

364
sacremle jirkvlis simsivneebi

kt; mrt: simsivne lokalizdeba Tvalbudis zemo gareTa midamoSi. xasiaT-


deba hiperintensiuri mr signaliT T2 -Sewonil gamosaxulebebSi da izo-hiper-
intensiuri signaliT T1- Sewonil gamosaxulebebSi. sacremle jirkvlis avT-
visebiani simsivneebi vrceldeba mimdebare Zvlovan qsovilzec. iwvevs maTSi
destruqciul cvlilebebs, romlebic vizualizdebian kt kvlevisas.

sur: 11-8 mrt koronuli Wrili, sacremle jirkvlis simsivne. isaxeba hiperintensiu-
ri signalis mqone moculobiTi warmonaqmni Tvalbudis zeda marcxena kuTxeSi.

dakriocistiti.

sur. 11-9 kt aqsialuri Wrili, Tvalbudis zemo gareTa midamoSi isaxeba Txieri
SigTavsis, araswori, gasqelebul kedlebiani, gadidebuli sacremle parki. dakrio-
cistiti

365
rentgenografia; kt; mrt: Tvalbudis zemo gareTa midamoSi isaxeba Txieri
SigTavsis, araswori, gasqelebul kedlebiani, gadidebuli sacremle parki.

endokrinuli ofTalmopaTia

kt; mrt: aRiniSneba endokrinuli ofTalmopaTiis sami varianti: eqstraoku-


luri kunTebis upiratesi dazianebiT, retrobulburi ujredisis dazianebiT
da Sereuli tipi: kunTebisa da ujredisis dazianebiT.
am dros paTognomuri kt da mrt niSnebia: eqstraokuluri kunTebis gam-
kvriveba da Sesqeleba (ufro xSirad SigniTa da gareTa swori kunTebis da qve-
mo swori kunTis). retrobulbur ujredisSi aRiniSneba SeSupeba, qsovilebis
sisxlsavseoba da Tvalbudis moculobaSi mateba.

366
Tavi 12

farisebri jirkvlis daavadebaTa da dazianebaTa


sxivuri diagnostika

farisebr jirkvals nalis forma aqvs, igi traqeis mimdebared, kisris wina
zedapirze mdebareobs, rogorc wesi, farisebri jirkvali ori wilisgan Sed-
geba, romlebic yeliT ukavSirdeba erTmaneTs. moculobiT marjvena wili um-
niSvnelod aRemateba marcxenas. farisebri jirkvlis ukana kidesTan, zemo da
qvemo polusis mimdebared mdebareobs paraTireoiduli jirkvlebi, romelTa
zoma 6mm-s ar aRemateba.
aRsaniSnavia, rom farisebri jirkvali SeiZleba atipurad mdebareobdes
(mkerdukana Ciyvi), SesaZloa misi eqtopia Sua xazze enis fuZidan dawyebuli
aortis rkalamde. aRwerilia farisebri jirkvlis eqtopia sakvercxeSi.
atipurad mdebare jirkvlis gamovlenasa da mis diagnostikaSi gadamwyvet
rols TamaSobs kompiuteruli da magnitur-rezonansuli tomografia.
amJamad farisebri jirkvlis daavadebaTa kvleva moicavs sxivuri diagnos-
tikis, praqtikulad, yvela meTods da Sejerebulia aspiraciuli biofsiis da
hormonuli statusis monacemebis SeswavlasTan.
tradiciul rentgenologiur meTods farisebri jirkvlis daavadebaTa
amocnobasa da diagnostikaSi SezRuduli SesaZleblobebi gaaCnia.
kompiuteruli tomografia farisebri jirkvlis anatomiur-topografiuli
Seswavlis maRalinformaciuli meTodia. igi gansakuTrebiT mniSvnelovania
farisebri jirkvlis kvanZovani warmonaqnebis dif-diagnostikaSi.

sur.:12-1. farisebri jirkvlis kt,


aqsialuri Wrili, rbilqsovilovani
fanjara, isrebiT naCvenebia farisebri
jirkvlis marjvena da marcxena wili.

farisebri jirkvlis kibos konturebi keTilTvisebiani warmonaqmnebisagan


(cista, adenoma) gansxvavebiT aramkveTria, xolo TviT warmonaqmni arahomo-

367
genuri. kompiuteruli tomografiis monacemebis SeswavliT, SeiZleba fari-
sebri jirkvlis kibos gavrcelebaze (kisris sisxlZarRvebi da axlomdebare
qsovilebi) Segveqmnas srulyofili STabeWdileba, rasac gadamwyveti mniSvne-
loba aqvs adekvaturi mkurnalobis dagegmaSi.

sur.:12-2. farisebri jirkvlis kibo. kt kontras-


tuli gaZlierebiT, aqsialuri Wrili, rbilqsovi-
lovani fanjara, muqi isriT naCvenebia farisebri
jirkvlis marjvena wilis kibo. romelic isaxeba
arahomogenuri struqturiT da araTanabari kont-
rastuli gaZlierebiT. warmonaqmni iwvevs zewolas
traqeaze – naCvenebia TeTri isriT.

ukanaskneli aTwleulia ultrabgeriTi kvleva farisebri jirkvlis anato-


miur-topografiuli Taviseburebebis SeswavlaSi gansakuTrebiT popularuli
gaxda. Tanamedrove eqoskopiuri aparatebiT SesaZlebelia, organos samganzo-
milebiani gamosaxulebis miRebasTan erTad SeviswavloT misi sisxlmomarage-
ba.
normaluri farisebri jirkvali izoeqogenuri struqturisaa da wvril-
marcvlovani agebuleba aqvs, ultrabgeriTi kvlevisas kargad isaxeba misi
wilebi da sisxlZarRvebi.

sur.:12-3. normaluri farisebri jirkvlis


ubk.

Sereuli formis Ciyvis da qronikuli Tireoiditis dros farisebri


jirkvali zomebSi matulobs, misi eqostruqtura araerTgvarovania da irg-
vliv mdebare qsovilebi ucvlelia.
kvanZovan Ciyvs, farisebri jirkvlis kistas, adenomas ultrabgeriTi
kvleviT swori da mkveTri konturebi axasiaTebs. axlomdebare qsovilebi da
struqturebi Secvlili ar aris.

368
sur.:12-4. ubk. farisebri jirkvlis marjvena wilSi isaxeba mrgvali formis swori,
sada konturebis mqone kisturi warmonaqmni (koloiduri cista)

farisebri jirkvlis kibos ultrabgeriTi suraTi paTologiuri procesis


xasiaTsa da gavrcelebis xarisxzea damokidebuli. sonografiiT paTologi-
uri procesis bunebaze (avTvisebiania Tu keTilTvisebiani) msjeloba Znelia,
magram farisebri jirkvlis kibos dros aRiniSneba momijnave qsovilebis in-
filtraciuli cvlilebebi gamkvrivebuli ubnebis da zonrebis warmoqmniT.

sur.:12-5. ubk. farisebri jirkvlis marjvena wilSi isaxeba arahomogenuri, hipoeqo-


genuri kvanZovani warmonaqmni. farisebri jirkvlis papilaruli karcinoma

farisebri jirkvlis kibos saboloo diagnozisaTvis xSirad mimarTaven


punqciur biofsias. diagnozi zustia im SemTxvevaSi, Tu sapunqcio nemsi pa-
Tologiur procesze saeWvo ubanSi moxvdeba. am mizniT iyeneben damiznebiT
biofsias eqoskopiuri kontroliT.
radionukliduri skanireba da scintigrafia farisebri jirkvlis ana-
tomiur-topografiuli da funqciuri kvlevis Tanamedrove da zusti meTodia.
gamokvlevamde 1 TviT adre pacientma unda Sewyvitos ioduri preparatebis
miReba, raTa ar moxdes farisebri jirkvlis “blokireba”.

369
organoSi radionuklidis gadanawilebis mixedviT, SegviZlia miviRoT in-
formacia farisebri jirkvlis formaze, zomaze, mdebareobaze, mis funqciasa
da, rac mTavaria, masSi moculobiTi warmonaqmnebis arsebobaze.
farisebri jirkvlis skanirebas da scintigrafias radioaqtiuri iod-131-iT
da teqnecium-99m perteqnetatiT axorcieleben, radgan es ori radionuklidi
kargad STainTqmeba farisebri jirkvlis folikuluri epiTeliumis mier. io-
dis micemisas skanirebas an scintigrafias atareben 24 saaTis, xolo teqneci-
umis Seyvanis SemTxvevaSi 20-40 wT-is Semdeg.
normaluri da difuzurad gadidebuli farisebri jirkvali “pepelas” ga-
mosaxulebas iZleva, masSi izotopuri nivTierebis Tanabari gadanawilebis
gamo.

a b g

sur.:12-6. farisebri jirkvlis scintigrafia teqnecium-99m perteqnetatiT, ineqciidan


20 wuTis Semdeg. pirdapiri proeqcia (a), marjvena wina iribi (b) da marcxena wina
iribi proeqciebi (g).

Tu farisebr jirkvalSi arsebuli kvanZovani warmonaqmni mezoblad mde-


bare qsovilTan SedarebiT Warbad iTvisebs radiofarmakologiur preparats
-aseT ubans “cxel” kvanZs uwodeben.

sur.:12-7. farisebri jirkvlis


cxeli kvanZi, naCvenebia isriT,
scintigrafia teqnecium -99m –iT.

370
Tu farisebr jirkvalSi arsebuli kvanZi da irgvliv mdebare qsovili erT-
nairad iTviseben izotops, aseT ubans “Tbili” kvanZi ewodeba.
farisebr jirkvalSi arsebuli paTologiuri kera, Tu mkveTrad mcire
raodenobiT an saerTod ar irTavs radiofarmpreparats, msgavs ubans “civi”
kvanZi ewodeba.

sur.:12-8. farisebri jirkvlis marcx-


ena wina proeqcia. civi kvanZi na-
Cvenebia isriT. scintigrafia teq-
necium-99m

klinikuri dakvirvebebiT dadginda, rom farisebr jirkvalSi “cxeli” da


“Tbili” kvanZebis mqone pacientebis mkurnaloba warmatebiT SeiZleba kon-
servatiuli meTodebiT, magram “civi” kvanZebis mqone pacientebis mkurnaloba
mxolod operaciulia, radgan farisebri jirkvlis avTvisebiani warmonaqmnebi
naklebad, an ar iTviseben izotopur nivTierebas da skanogramaze “civi” ubnis
saxiT gvevlineba.
radionukliduri kvleva farisebri jirkvlis funqciis Seswavlis Sesa-
Zleblobasac iZleva. amisaTvis organizmSi izotopuri nivTierebis Seyvanis
Semdeg farisebri jirkvlis radiometrias awarmoeben. xolo radioimunuri
analizis safuZvelze sisxlSi farisebri jirkvlis hormonisa da paraThor-
monis (paraTireoiduli jirkvlis hormoni) dones Seiswavlian.
paraTireoiduli jirkvlebis vizualizacia sxivuri diagnostikis
meTodebiT gaZnelebulia, radgan maT irgvliv mdebare qsovilebis simkvrive
gaaCniaT da maTi gamovlenisa da diagnostikisTvis yvelaze warmatebiT magni-
tur-rezonansuli tomografia gamoiyeneba.

371
sur.:12-9. farisebraxlo jirkvlis mrt.
aqsialuri Wrili, T2 Fatsat gamosaxule-
ba. marcxena farisebraxlo jirkvlis
proeqciaze isaxeba hiperintensiuri
signalis mqone ubani- adenoma.

farisebri jirkvlis travmuli dazianeba iSviaTia. klinikurad igi Sei-


Zleba traqeaze zewoliT gamovlindes, adekvaturi da drouli mkurnalobis
dagegmvaSi gadamwyvet rols maRalteqnologiuri kvlevebi TamaSobs.

sur.:12-10. kt aqsialuri Wrili, i/v kontras-


tuli gaZlierebiT. farisebri jirkvlis
marjvena wilis mTlianoba darRveulia,
mis ukana nawilSi isaxeba vrceli hema-
toma (naCvenebia isriT), romelic iwvevs
traqeaze zewolas da mis gadanacvlebas
marcxniv

tipobrivi testebi organoebisa da sistemebis


372
radiologiuri kvlevis ZiriTadi principebSi
codnis SefasebisaTvis

1. filtvebSi paTologiuri procesis rentgenologiuri gamosaxulebis ZiriT-


adi niSnebia

a. gamWvirvalobis momateba, sisxlZarRvovani suraTis gaZliereba


b.suraTis gaZliereba, bronquli jirkvlebis gadideba
g. gamWvirvalobis daqveiTeba, momateba, suraTis gaZliereba

2. filtvebis paTologiis ramdeni ZiriTadi sindromi arsebobs

a. 5
b. 7
g. 9
d. 10

3. filtvis totaluri da subtotaluri daCrdilvisas ras eqceva ZiriTadi


yuradReba.
a. filtvebis gamWvirvalobas
b. Suasayaris mdebareobas
g. filtvebis daCrdilvis xarisxs
d. plevris mdgomareobas

4. romeli rentgenologiuri suraTi aRiniSneba plevris RruSi haeris arse-


bobis dros.

a. filtvis qsovilis gamWvirvalobis momateba


b. plevris gasqeleba
g. filtvis qsovilis gamWvirvalobis daqveiTeba
d. filtvis suraTis gaZliereba

5. romeli meTodiT SeiZleba plevris RruSi siTxis mcire raodenobis garCeva


a. rentgenoskopiiT
b. ultrabgeriTi kvleviT

373
g. radionukliduri kvleviT
d. rentgenografiiT
6. riT iqmneba filtvis karis gamosaxuleba.

a. filtvis magistraluri sisxlZarRvebiT


b. filtvis karis limfuri jirkvlebiT
g. filtvis karis magistraluri sisxlZarRvebiT da limfuri jirkvle-
biT
d. filtvis suraTis gaZlierebiT

7. riT iqmneba rentgenogramaze beWdiseburi Crdili

a. filtvis qsovilis daSliT


b. filtvSi anTebiTi procesiT
g. filtvSi simsivnuri procesiT
d. filtvSi haeris raodenobis momatebiT

8. subtotaluri daCrdilvis dros iribi xazi miuTiTebs.

a. siTxes gulmkerdis RruSi


b. siTxes plevris RruSi
g. filtvebis anTebas
d. filtvis qsovilis daSlas

9. filtvis Sreobrivi kvlevis meTodia.

a. rentgenoskopia
b. rentgenografia
g. flurografia
d. tomografia

10. gulmkerdis rentgenogramaze romeli filtvis velia ufro vrceli.

a. marjvena
b. marcxena
g. orive Tanabaria

11. gulmkerdis RruSi subtotaluri daCrdilvis dros raze miuTiTebs Crdi-


lis horizontaluri xazi.

374
a. siTxeze plevris RruSi
b. filtvebis anTebaze
g. siTxeze gulmkerdis RruSi
d. filtvis suraTis gaZlierebas

12. gulmkerdis rentgenogramaze pirobiTad ramden velad iyofa filtvi.

a. 2
b. 3
g. 4
d. 5

13. normaSi filtvis kari mdebareobs.

a. 1 da 3 neknebis wina boloebs Soris


b. 2 da 5 neknebis wina boloebs Soris
g. 2 da 4 neknebis wina boloebs Soris
d. 3 da 5 neknebis wina boloebs Soris

14. ra upiratesoba aqvs kompiuterul tomografias filtvebSi paTologiuri


procesis kvlevisas.

a. ukeT aRmoaCens paTologiur process


b. ukeT dgindeba paTologiuri procesis damokidebuleba mezobel or-
ganoebTan
g. ukeT aRmoaCens paTologiur process da mis damokidebulebas mezo-
bel organoebTan

15. romeli tumorotropuli rfp gamoiyeneba filtvis avTvisebiani simsivnis


diagnostikaSi.

a. bengalis vardi iod 131


b. galium 67
g. teqnecium 99
d. koloiduri oqro 198

16. rogor icvleba rentgenogramaze filtvis suraTi pnevmoToraqsis dros

a. gamWvirvaloba matulobs
b. gamWvirvaloba klebulobs

375
g. Zlierdeba filtvis suraTi
d. siTxe plevris RruSi
17. plevris RruSi siTxe eqoskopiurad isaxeba rogorc

a. hipereqogenuri
b. hipoeqogenuri
g. aneqogenuri
d. Sereuli struqturis

18. gulmkerdis RruSi maRali atomuri wonis ucxo sxeulis aRmosaCenad sa­
Wi­roa gamoviyenoT

a. gulmkerdis mimoxilviTi rentgenografia


b. birTvul-magnitur rezonansuli intraskopia
g. ultrabgeriTi kvleva
d. radionukliduri scintigrafia

19. romeli diagnostikuri niSani gveqneba filtvis avTvisebiani simsivnis dros


skanogramaze an scintigramaze organotropuli rfp-iT gamokvlevis dros

a. rfp-s didi raodenobiT dagroveba paTologiur adgilze


b. CarTvis procesis arseboba
g. hipereqogenuri ubnis arseboba
d. daCrdilvis arseboba

20. filtvis eqinokoki rentgenogramaze isaxeba rogorc:

a. sworkonturebiani araerTgvarovani daCrdilva


b. arasworkonturebiani erTgvarovani daCrdilva
g. sworkonturebiani erTgvarovani daCrdilva
d. sworkonturebiani erTgvarovani ganaTeba

21. gulisa da msxvili sisxlZarRvebis rentgenologiuri kvlevis ZiriTadi


meTodebia
a. rentgenoskopia da tomografia
b. rentgenoskopia da rentgenografia

376
g. rentgenografia da angiografia
d. rentgenografia da tomografia
22. gulisa da msxvili sisxlZarRvebis rentgenologiuri kvlevis specialu-
ri meTodebia:
a. rentgenoskopia
b. aortografia
g. koronarografia
d. angiokardiografia
e. b, g, d
v. yvela

23. pirdapir proeqciaSi gadaRebul rentgenogramaze gulis Crdilis marcxe-


na sazRvari mdebareobs gulmkerdis Sua xazidan;
a. ½1/2- marcxniv
b. 1/3 -marcxniv
g. 2/3- marcxniv
d. 1/4- marcxniv
e. 3/4- marcxniv

24. wina-pirdapir proeqciaSi gadaRebul rentgenogramaze gulisa da msxvili


sisxlZarRvebis Crdilis marjvena konturze ramden rkals arCeven:
a. 1
b. 2
g. 3
d. 4

25. wina-pirdapir proeqciaSi gadaRebul rentgenogramaze gulisa da msxvili


sisxlZarRvebis Crdilis marcxena konturze ramden rkals arCeven:
a. 1
b. 2
g. 3
d. 4

26. wina-pirdapir proeqciaSi gadaRebul rentgenogramaze gulisa da msxvili


sisxlZarRvebis konturze II da III rkals qmnis:

a. filtvis arteriis Rero da marcxena winagulis yuri


b. aortis rkali da filtvis arteriis Rero

377
g. marcxena winagulis yuri da marcxena parkuWi
d. filtvis arteriis Rero da aortis aswvrivi toti
27. wina-pirdapir proeqciaSi gadaRebul rentgenogramaze gulisa da msxvili
sisxlZarRvebis marjvena pirvel rkals qmnis:
a. aortis aswvrivi toti
b. zemo Rru vena
g. marjvena winaguli
d. aortis aswvrivi toti an zemo Rru vena

28. mitraluri gulis formisaTvis damaxasiaTebelia:


a. marjvena atriovazaluri kuTxis qvemoT daweva
b. gulis welis(“taliis”) amovseba da gadasworeba
g. aortis rkalis gamodreka
d. marjvena konturze II rkalis dagrZeleba
e. b da d

29. aortuli formis gulisTvis damaxasiaTebelia


a. gulis Crdilis asimetriuli gadideba
b. gulis welis(“taliis”) CaRrmaveba
g. marjvena atriovazaluri kuTxis zemoT aweva

30. trapeciuli formis gulisaTvis damaxasiaTebelia:


a. gulis Crdilis simetriuli gadideba
b. gulis Crdilis asimetriuli gadideba
g. gulis Crdilis asimetriuli Semcireba
d. marcxena konturze yvela rkalis dagrZeleba

31. romeli rkalebi qmnian gulis “welis” (“talias”)?


a. marcxena konturze II da III
b. marcxena konturze I d II
g. marjvena konturze I da II
d. marcxena konturze I da III

32. CamoTvaleT sxivuri diagnostikis meTodebi, romlebic gamoiyeneba gulis


kvlevis dros:
a. rentgenologiuri, radionukliduri da Termografia
b. rentgenologiuri da ultrabgeriTi
g. ultrabgeriTi da Termografia

378
d. rentgenologiuri da Termografia

33. CamoTvaleT sxivuri diagnostikis meTodebi, romlebic gamoiyeneba sisxlZ-


arRvebis kvlevis dros:
a. rentgenologiuri, ultrabgeriTi da Termografia
b. rentgenologiuri da ultrabgeriTi
g. ultrabgeriTi da Termografia
d. radionukliduri da ultrabgeriTi

34. sxivuri diagnostikis romeli meTodiT ukeT gamovlindeba perikardiumis


RruSi siTxis arseboba:
a. rentgenologiuri
b. radionukliduri
g. ultrabgeriTi
d. Termografia

35. romelia Zval-saxsarTa sistemis sxivuri kvlevis ZiriTadi meTodi?


a. kompiuteruli tomografia
b. rentgenologiuri
g. ultrabgeriTi
d. radionukliduri

36. Zval-saxsarTa paTologiis dros rentgenologiuri kvleva romel proeq-


ciaSia aucilebeli?
a. gverdiTi, pirveli iribi
b. pirveli iribi, pirdapiri
g. pirdapiri, meore iribi
d. pirdapiri, gverdiTi

37. sxivuri diagnostikis romeli meTodia metad informatiuli ZvalSi avT-


visebiani simsivnis metastazebis diagnostikaSi.
a. kompiuteruli tomografia
b. rentgenologiuri
g. radionukliduri
d. ultrabgeriTi
e. magnitur-rezonansuli tomografia

38. Zvlis motexilobis ZiriTadi rentgenologiuri niSnebia


a. destruqcia, Zvlebis dgoma
b. motexilobis xazi, periostiti

379
g. motexilobis xazi, fragmentebis cdoma
d. periostiti, destruqcia
39. lulovani Zvlis Semadgeneli nawilebi (swori TanmimdevrobiT)
a. metafizi, epifizi, diafizi
b. epifizi, metafizi, diafizi
g. diafizi, metafizi, epifizi
d. metafizi, diafizi, epifizi

40. riT aris ganpirobebuli saxsarSi Semaval Zvlebs Soris naTeli are
a. iogebiT
b. myesebiT
g. sasaxsre xrtiliT
d. meniskebiT

41. romeli rfp gamoiyeneba Zvlebis radionukliduri kvlevisTvis


a. bengalis vardi iod 131
b. perteqnetati teqnecium 99
g. hida iod131
d. koloiduri oqro Au198

42. Zvlis avTvisebiani simsivnis (osteosarkoma) pirdapiri rentgenologiuri


niSnebia
a. mkveTri konturebi, „Kkodmenis samkuTxedi“
b. `spikulebi~, osteoporozi
g. motexilobis xazi, destruqcia
d. `spikulebi~, „kodmenis samkuTxedi“

43. sxivuri kvlevis romeli meTodiTaa SesaZlebeli Zvlis korZis warmoqmnis


procesis adreuliSeswavla
a. radionukliduri
b. rentgenologiuri
g. ultrabgeriTi
d. magnitur-rezonansuli

44. CaWedili motexilobis dros, romeli rentgenologiuri niSniT aRiniSneba


motexilobis xazi
a. ganaTebuli aris
b. Crdilis
g. destruqciis

380
d. periostitis

45. sruli amovardnilobisas rentgenologiurad aRiniSneba


a. sasaxsre zedapirebis nawilobrivi SeuTavsebloba
b. sasaxsre zedapirebis sruli SeuTavsebloba
g. sasaxsre zedapiris araswori konturebi
d. saxsarSi Semavali Zvlebis formis cvlilebebi

46. sxivuri diagnostikis romeli meTodiT aris ukeT SesaZlebeli Zvlovan


ConCxSi simsivnuri metastazebis dadgena
a. rentgenologiuri
b. radionukliduri
g. kompiuteruli tomografiiT
d. ultrabgeriTi

47. rentgenologiurad sasaxsre napralis cvlilebebi Seesabameba


a. sasaxsre fosos paTologias
b. sasaxsre xrtilebis paTologias
g. sasaxsre CanTis paTologias

48. Zvlovani elementebis raodenobis Semcireba rentgenologiurad Seesabame-


ba
a. destruqciul kerebs
b. osteosklerozs
g. osteoporozs
d. periostits

49. Zvlovani elementebis raodenobis mateba rentgenologiurad Seesabameba


a. osteoporozs
b. osteosklerozs
g. periostits
d. arTrits

50. Zvlis paTologiuri gasqeleba ganpirobebulia


a. periostitiT
b. osteoskleroziT
g. osteoporoziT
d. arTritiT

381
51. mozardis lulovan ZvalSi aRiniSneba
a. osteoporozi
b. epi-metafizaruli xrtilis arseboba
g. epi-metafizaruli nakeris arseboba
d. sasaxsre napralis arseboba

52. sxivuri diagnostikis romeli meTodi gamoiyeneba ZiriTadad kuW-nawlavis


traqtis gamokvlevisTvis
a. radionukliduri gamokvleva
b. rentgenodiagnostika
g. ultrabgeriTi
d. Termografia

53. romeli sakontrasto nivTiereba gamoiyeneba kuW-nawlavis traqtis rentge-


nologiuri gamokvlevisTvis
a. iodirebuli sakontrasto nivTiereba, airi
b. bariumis sulfati, airi
g. bariumis sulfati, iodirebuli sakontrasto nivTiereba
d. a da b

54. kuW-nawlavis traqtis rentgenologiuri kvlevis dros sakontrasto niv-


Tierebis Seyvanis gzebia
a. punqcia, piris Rru
b. intravenuri, piris Rru
g. piris Rru swori nawlavi
d. intravenuri, swori nawlavi

55. saylapavi milis divertikulis rentgenologiuri niSania


a. adgilobrivi gafarToeba
b. adgilobrivi Seviwroeba
g. difuzuri gafarToeba
d. difuzuri Seviwroeba

56. saylapavSi maRali atomuri wonis mqone ucxo sxeulis sadiagnostikod


unda Catardes
a. ultrabgeriTi gamokvleva
b. rentgenologiuri gamokvleva kontrastiT
g. rentgenologiuri gamokvleva kontrastis gareSe
d. radionukliduri gamokvleva

382
57. saylapavSi dabali atomuri wonis mqone ucxo sxeulis sadiagnostikod
unda Catardes
a. rentgenologiuri gamokvleva kontrastiT
b. ultrabgeriTi gamokvleva
g. rentgenologiuri gamokvleva kontrastis gareSe
d. kompiuteruli tomografia

58. saylapavi milis avTvisebiani simsivnis rentgenologiuri niSania


a. avsebis defeqti usworo konturebiT
b. CarTvis defeqti araTanabari CarTviT
g. sanaTuris difuzuri gafarToeba
d. adgilobrivi gafarToeba

59. kuW-nawlavis traqtis rentgenologiuri gamokvleva tardeba


a. nebismier dros
b. uzmod, nawlavebis gawmendis dros
g. msubuqi sauzmis da nawlavebis gawmendis Semdeg
d. siTxis miRebisa da nawlavebis gawmendis Semdeg

60. kuWis airovani buSti mdebareobs


a. diafragmis marcxena gumbaTis qveS
b. diafragmis marjvena gumbaTis qveS
g. epigastriumis midamoSi

61. hipertrofuli gastritis dros lorwovanis naoWebi


a. daklaknilia
b. gasqelebulia
g. daviwroebulia
d. uswormasworoa

62. atrofiuli gastritis dros lorwovanis naoWebi


a. uswormasworoa
b. daklaknilia
g. gasqelebulia
d. daviwroebulia

63. kuWis wylulis rentgenologiuri niSnebia


a. konturebis uswormasworoba
b. avsebis defqti
g. `niSa~
d. lorwovanis gasqeleba

383
64. kuWis avTvisebiani simsivnis dros rentgenologiurad isaxeba
a. avsebis defeqti swori konturebiT
b. lorwovanis gasqeleba
g. naoWebis daklakniloba
d. avsebis defeqti araswori konturebiT

65. kuWis polipisTvis rentgenologiurad damaxasiaTebelia


a. avsebis defeqti swori konturebiT
b. CarTvis defeqti swori konturebiT
g. avsebis defeqti araswori konturebiT
d. `niSa~

66. kuWis wylulis dros kuWi kontrastisgan icleba


a. normalurad
b. swrafad
g. nela
d. nela da Semdeg swrafad

67. msxvil nawlavSi avTvisebiani simsivnis sadiagnostikod umjobesia Catar-


des
a. rentgenologiuri kvleva swori nawlavidan kontrastirebiT
(irigoskopia)
b. rentgenologiuri kvleva piris Rrudan kontrastirebiT
g. kompiuteruli tomografia
d. ultrabgeriTi kvleva

68. kuWis an nawlavis perforaciis dros umjobesia gamoviyenoT.


a. ultrabgeriTi meTodi
b. kompiuteruli tomografia
g. rentgenologiuri meTodi
d. radionukliduri meTodi

69. gauvalobis diagnostikaSi umjobesia gamoviyenoT


a. rentgenologiuri meTodi
b. kompiuteruli tomografia
g. ultrabgeriTi meTodi
d. radionukliduri meTodi

384
70. nawlavebis rentgenologiuri ormagi kontrastirebiT gamokvlevisas ga-
moiyeneba
a. bariumis sulfati arasruli avsebiT da airiT
b. bariumis sulfati sruli avsebiT da airi
g. iodirebuli sakontrasto nivTierebiT avseba da airi

71. gauvalobis rentgenologiuri niSania


a. rentgenis fialebi
b. kloiberis fialebi
g. haudekis fialebi

72. sxivuri diagnostikis romeli meTodiT aris mizanSewonili saSarde


sistemis gamokvlevis dawyeba
a. rentgenologiuri urografia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. kompiuteruli tomografia
d. radionukliduri skanireba

73. romelia saSarde sistemis funqciuri mdgomareobis kvlevis meTodi


a. radionukliduri renografia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. kompiuteruli tomografia
d. retrograduli pielografia

74. saSarde sistemis anatomo-topografiuli (morfologiuri) kvlevis meTode-


bia (erTze meti pasuxi)
a. radionukliduri renografia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. mimoxilviTi rentgenografia
d. Termografia
e. kompiuteruli tomografia

75. romelia saSarde sistemis morfo-funqcionaluri kvlevis meTodebi (erT-


ze meti pasuxi)
a. radionukliduri renografia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. venuri urografia
d. kompiuteruli tomografia
e. dinamikuri scintigrafia

385
76. romeli meTodi unda gamoviyenoT pirvel etapze `Tirkmlis Wvalis~ diag-
nostikaSi
a. ultrabgeriTi kvleva
b. kompiuteruli tomografia
g. Tirkmlis skanireba
d. venuri urografia

77. kvlevis romeli meTodi gamoiyeneba hematuriis SemTxvevaSi (pirvel etapze)


a. kompiuteruli tomografia
b. dinamikuri scintigrafia
g. ultrabgeriTi kvleva
d. retrograduli pielografia

78. kvlevis romeli meTodi gamoiyeneba pirvel etapze Sardis Sekavebis SemTx-
vevaSi
a. dinamikuri scintigrafia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. kompiuteruli tomografia
d. venuri urografia
e. magnitur–rezonansuli tomografia

79. sxivuri diagnostikis romeli meTodiT aris mizanSewonili saSarde siste-


mis gamokvlevis dawyeba
a. rentgenologiuri urografia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. kompiuteruli tomografia
d. radionukliduri skanireba

80. naRvlis buStis an sadinris rogori kenWi gamoCndeba mimoxilviT rent-


genogramaze
a. dabali atomuri wonis
b. maRali atomuri wonis

81. marjvena ferdqveSa midamoSi mwvave tkivilis SemTxvevaSi umjobesia ga-


mokvleva daviwyoT
a. rentgenologiuri meTodiT
b. ultrabgeriTi meTodiT
g. kompiuteruli tomografiiT
d. radionukliduri skanirebiT

386
82. RviZlSi gaurTulebeli eqinokokis SemTxvevaSi, eqologiurad rogori ga-
mosaxuleba miiReba
a. hipereqogenuri warmonaqmni
b. Sereuli struqturis warmonaqmni
g. hipoeqogenuri warmonaqmni
d. mkveTrad konturirebuli aneqogenuri warmonaqmni

83. sawyis etapze RviZlSi qsovilovani simsivnuri procesis aRmosaCenad rome-


li radiologiuri meTodi gamoiyeneba
a. ultrabgeriTi kvleva
b. kompiuteruli tomografia
g. rentgenologiuri kvleva
d. radionukliduri skanireba

84. RviZlis hemangiomis gamosavlenad romeli radiologiuri meTodi iTvleba


oqros standartad
a. ultrabgeriTi kvleva
b. kompiuteruli tomografia kontrastuli gaZlierebiT
g. rentgenologiuri kvleva
d. magnitur-rezonansuli tomografia

85. romel paTologiur mdgomareobaze miuTiTebs: elenTis parenqimaSi, kompiu-


teruli tomografiiT kontrastuli gaZlierebis Sedegad gamovlenili sam-
kuTxa formis dabali simkvrivis homogenuri Crdili, fuZiT periferiisken
a. elenTis simsivne
b. sxva lokalizaciis limfomis meoreuli dazianebis kera
g. iSemia
d. parazituli genezis kisturi warmonaqmni

86. sxivuri diagnostikis romeli meTodi iZleva saSualebas maRali sizustiT


gamovlindes kenWebis arseboba sanaRvle sadinaris mTel sigrZeze.
a. mimoxilviTi rentgenografia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. kontrastuli kompiuteruli tomografia
d. magnitur-rezonansuli tomografia (MRCP)
e. radionukliduri skanireba (scintigrafia)

387
87. sxivuri diagnostikis romeli kvleva warmoadgens pankreasis gamokvlevis
skriningul meTods.
a. mimoxilviTi rentgenografia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. kontrastuli kompiuteruli tomografia
d. magnitur-rezonansuli tomografia
e. radionukliduri skanireba (scintigrafia)

88. sxivuri diagnostikis romeli kvleva iZleva yvelaze dazustebul monace-


mebs Tavis tvinis anatomiuri da funqciuri cvlilebebis Sesaxeb
a. pozitronul emisiuri tomografia (pet)
b. pet/kt
g. kompiuteruli tomografia
d. magnitur-rezonansuli tomografia

89. romelia Tavis tvinis simsivnis kt da mrt arapirdapiri niSnebi


a. Tavis tvinis Suamdebare struqturebis gadaadgileba (`mas-efeqti”)
b. parkuWebis sididis cvlileba; gadaadgileba (dislokacia), masze zewola
g. parkuWis sistemis blokada okluzuri hidrocefaliis ganviTarebiT
d. tvinis SeSupeba simsivnis mimdebared
e. yvela zemoT CamoTvlili

90. radiologiuri diagnostikis romeli meTodiTaa SesaZlebeli Tavis tvinis


iSemiis yvelaze adreuli gamovlena
a. kompiuteruli tomografiiT
b. ultrabgeriTi kvleviT
g. magnitur-rezonansuli tomografiiT T1 da T2 Sg.
d. magnitur-rezonansuli tomografiiT difuziis reJimSi

91. romeli radiologiuri meTodi gamoiyeneba intracerebruli sisxlCaqcevis


diagnostikis sawyis etapze
a. kompiuteruli tomografia
b. kontrastuli kompiuteruli tomografia
g. magnitur-rezonansuli tomografiaT1 da T2 Sg.
d. magnitur-rezonansuli tomografiiT difuziis reJimSi

388
92. rogori gamosaxulebiT xasiaTdeba kompiuterul tomografiaze mwvave
subaraqnoiduli sisxlCaqceva
a. amozneqili linzis formis maRali simkvrivis masebi qalasarqvelis
mimdebared
b. naxevarmTvaris formis maRali simkvrivis masebi qalasarqvelis
mimdebared
g. maRali simkvrivis masebi qselqveSa sivrceebis proeqciaze.
d. dabali simkvrivis masebi Tavis tvinis TeTri nivTierebis proeqciaze.

93. rogor sruldeba rentgenografiT kisris II malis sxeulis da kbilis


gamokvleva
a. pirdapir proeqciaSi
b. pirdapir proeqciaSi Ria piriT
g. gverdiT proeqciaSi
d. gverdiT proeqciaSi Tavis maqsimaluri gadaxriT ukan

94. radiologiuri kvlevis romeli meTodis gamoyenebaa yvelaze mizanSewoni-


li avTvisebiani simsivneebis stadiis dasadgenad, agreTve operaciamde, op-
eraciisa da qimioTerapiis Semdgom etapze mkurnalobis efeqturobis Sesafa-
seblad.
a. pet-i, moniSnuli 18Ffdg (fluorodioqsiglukoza).
b. rentgenografia pirdapir da gverdiT proeqciaSi
g. kompiuteruli tomografia
d. ultrabgeriTi kvleva

95. malebis motexilobis dros malis formaa


a. rombiseburi
b. ovaluri
g. soliseburi
d. trapeciuli

96. farisebri jirkvlis anatomo-topografiuli mdgomareobis SeswavlisTvis


gamoiyeneba (erTze meti swori pasuxi)
a. mimoxilviTi rentgenografia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. kontrastuli rentgenografia
d. Termografia
e. radionukliduri skanireba (scintigrafia)

97. farisebri jirkvlis funqciis Sesaswavlad gamoiyeneba

389
a. rentgenologiuri gamokvleva
b. radionukliduri skanireba
g. ultrabgeriTi kvleva
d. Termografia

98. farisebri jirkvlis eqtopiis dasadgenad gamoiyeneba


a. Termografia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. radionukliduri skanireba
d. rentgenologiuri kvleva

99. farisebr jirkvalSi `cxeli~ kvanZi niSnavs


a. rfp-s aqtiuri CarTva
b. rfp-s dabali CarTva
g. CarTvis defeqti
d. araTanabari CarTva

100. farisebr jirkvalSi `civi~ kvanZi niSnavs


a. rfp-s aqtiuri CarTva
b. rfp-s dabali CarTva
g. CarTvis defeqti
d. araTanabari CarTva

101. farisebri jirkvlis eqtopia niSnavs


a. farisebri jirkvlis gadideba
b. farisebri jirkvlis Semcireba
g. farisebri jirkvlis mdebareobis Secvla
d. farisebri jirkvlis deformacia

102. farisebri jirkvlis siTxovani da qsovilovani kvanZebis diferencireba-


Si upiratesoba eniWeba
a. mimoxilviTi rentgenografia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. radionukliduri skanireba (scintigrafia)
d. Termografia
e. kontrastuli rentgenografia

390
pasuxebi:

1) g; 27) d; 53) d; 79) b;


2) g; 28) e; 54) g; 80) b;
3) b; 29) b; 55) a; 81) b;
4) a; 30) a; 56) g; 82) d;
5) b; 31) a; 57) a; 83) a;
6) g; 32) b; 58) a; 84) b;
7) a; 33) b; 59) b; 85) g;
8) b; 34)g; 60) a; 86) d;
9) d; 35) b; 61) b; 87) b;
10) a; 36) d; 62) d; 88) b;
11) g; 37) g; 63) g; 89) e;
12) b; 38) g; 64) d; 90) d;
13) g; 39) b; 65) a; 91) a;
14) g; 40) g; 66) d; 92) g;
15) b; 41)b; 67) a; 93) b;
16) a; 42)d; 68) g; 94) a;
17) g; 43)a; 69) a; 95) g;
18) a; 44) a; 70) a; 96) b,e;
19) a; 45) b; 71) b; 97) b;
20) g; 46) b; 72) b; 98) g;
21) b; 47) b; 73) a; 99) a;
22) e; 48) g; 74) b,e; 100) g;
23) g; 49) b; 75) g,e; 101) g;
24) b; 50) a; 76) a; 102) b;
25) d; 51) b; 77) g;
26) a; 52) b; 78) b;

391
gamoyenebul terminTa ganmartebebi

a
akustikuri gaZliereba _ eqogenobis gaZliereba (kaSkaSa eqo), iseTi struqturebis
ukan mdebare qsovilebSi, romlebic sustad an saerTod ar STanTqaven ultrabgeras.
akustikuri fanjara _ qsovili an struqtura, romelic ar zRudavs ultrabgeris
gavrcelebas da warmoadgens fanjaras ufro Rrmad mdebare struqturebis kvlevis-
aTvis.
akustikuri Crdili _ qsovilebis eqogenobis daqveiTeba im struqturebis ukan, sadac
ultrabgera mniSvnelovnad STainTqmeba an airekleba (airi, nekni, kenWi da sxva).
akustikuri winaRoba _ qsovilis winaRoba, romelic amcirebs bgeris siRrmeSi Semd-
gom gavrcelebas.
α-gamosxiveba _ heliumis atomis birTvebis nakadi.
α-daSla _ radioaqtiuri gardaqmnis saxe, romelsac Tan axlavs atomis birTvidan
α-nawilakebis gamotyorcna.
α-Terapia _ α-sxivebis gamoyeneba mkurnalobaSi.
aplikaciuri sxivuri Terapia _ mkurnalobis meTodi, romlis dros radioaqtiuri
preparati ganTavsebulia kanis an lorwovani garsis zedapirze.
artefaqti _ warmoadgens iseT monacems, romelic ar Seesabameba obieqtur realobas.
atomis agznebuli mdgomareoba _ atomis mdgomareoba, romlis eleqtronebi normal-
uri donidan gadasulia ufro maRal energetikul doneze.

b
bgera _ aris garemos meqanikuri rxeva _ vibracia, romelic ar vrceldeba vakuumSi.
bgeris Sesusteba _ ultrabgeris intensivobis daqveiTeba qsovilSi SeRwevisas.
β-aplikatori _ kanis an sxeulis zedapirze β-gamomsxivebeli preparatis dasafiq-
sirebeli mowyobiloba.
β-gamosxiveba _ atomis birTvidan gamotyorcnili gamosxiveba, romelic Sedgeba ele-
qtronebisa da pozitronebisagan.
β-daSla _ radioaqtiuri gardaqmna, romelsac Tan axlavs atomis birTvebidan
β-nawilakebis gamotyorcna.
betaTerapia _ radioaqtiuri izotopebidan β-sxivebis daxmarebiT Catarebuli samkur-
nalo procedura.
betatroni (cikluri amaCqarebeli) _ eleqtronebis amCqareblis erT-erTi tipi.
biologiuri naxevargamoyofis periodi _ dro, romlis ganmavlobaSi organizmSi Sey-
vanili izotopis raodenoba naxevrdeba gamoyofis biologiuri procesebiT.
bunebrivi radioaqtivoba _ bunebaSi arsebuli zogierTi elementis atomis birTvebis

392
spontanurad daSlis Tviseba.
bunebrivi radioaqtiuri izotopebi _ garemoSi bunebrivad arsebuli radioaqtiuri
izotopebi.
bunebrivi radioaqtiuri foni _ bunebrivi gamosxiveba, romelic Sedgeba kosmosuri
sxivebisa da bunebaSi arsebuli radioaqtiuri nivTierebis gamosxivebisagan.

g
γ-aplikatori _ kanis an sxeulis zedapirze γ-gamomsxivebeli preparatis dasafiqsire-
beli mowyobiloba.
γ-gamosxiveba _ atomis birTvis kvanturi gamosxiveba.
gamaTerapia _ γ-gamosxivebis daxmarebiT Catarebuli sxivuri Terapia.
gama-kamera _ sxeulis didi farTobidan γ-gamosxivebis erTmomentiani registraciis
mowyobiloba (uZravi deteqtoris daxmarebiT).
gamosxivebis dozis simZlavre _ drois erTeulSi nebismieri maionebeli gamosxivebis
energiis raodenoba, STanTqmuli erTeuli masis mier.
gamosxivebis filtracia _ garemoSi gavrcelebisas gamosxivebis araerTgvarovnebis
xarisxis Semcireba.
gamosxivebis STanTqmuli doza _ dasxivebuli nivTierebis masis erTeulis mier ga-
mosxivebis STanTqmuli energia.
garegani dasxiveba _ dasxiveba, romlis drosac dasxivebis wyaro mdebareobs orga-
nizmis gareT.
gacemis eleqtroni _ atomis garsidan komptonuri gabneviT gamotyorcnili ele-
qtroni.
grei _ gamosxivebis STanTqmis doza 1 j • 1 kg dasxivebuli nivTierebis masaze.

d
damuxruWebiTi gamosxiveba _ ganuwyveteli speqtris kvanturi gamosxiveba, romelic
warmoiqmneba nawilakebis moZraobis siCqaris cvlilebebisas (damuxruWeba).
`dasaqmebis~ faqtori _ drois faqtoria, rodesac transdiuseri muSaobs ultrabge-
ris generaciis reJimSi.
dasxivebis doza _ gamosxivebis energia, romelic gaTvlilia organos an sxeulis
garkveuli midamos dasxivebisas. masis erTeulis gaTvaliswinebiT.
dasxivebis dozis fraqcionireba _ maionebeli gamosxivebis sumaruli samkurnalo
dozis fraqciebad (nawilebad) dayofa.
dasxivebis veli _ organizmis, Cveulebrivad, kanis an lorwovani garsis zedapiri,
romelic ganicdis maionebeli sxivebis moqmedebas.
dasxivebis ritmi _ dasxivebis calkeuli seansis, an rig seansebs Soris intervalis
droSi ganawileba.
dasxivebis Ria wyaro (Ria radioaqtiuri preparati) _ radioaqtiuri nivTiereba, ro-
melic iseT garsacmSi an fizikur mdgomareobaSia, rodesac SesaZlebelia misi gare-
moSi gavrceleba.
393
dacviTi garsacmi _ garsacmi, romelic akravs rentgenis mils, an mils rentgenis
mowyobilobis nawiliT. igi emsaxureba milidan gamosxivebis umetesi nawilis ekran-
irebas.
daxuruli gamosxivebis wyaro (preparati) _ radioaqtiuri nivTiereba, romelic
moTavsebulia iseT garsacmSi an aris iseT fizikur mdgomareobaSi, riTac gamoir-
icxeba aRniSnuli nivTierebis gavrceleba garemoSi maTi eqspluataciis pirobebis
da cveTis gaTvaliswinebiT.
dozimetria _ fizikis nawili, romelic ganixilavs maionebeli gamosxivebis Tvise-
bebs, fizikur sidideebs, romliTac xasiaTdeba maionebeli gamosxivebis garemosTan
urTierTqmedeba, agreTve, am urTierTqmedebis Seswavlis, aRricxvisa da gamoTvlebis
meTodebi.
dozuri veli _ dasxivebuli sxeulis an garemos mier STanTqmuli energiis sivrco-
brivi ganawilebis suraTi.
dopleris efeqti _ talRis sixSiris cvlileba, transdiuseris mimarT ultrabgeris
wyaros moZraobisas. sixSiris cvlileba moZraobis siCqaris proporciulia.

e
eleqtronvolti _ energiis sazomi sistemis gareSe erTeuli udris 1 v. aCqare-
bul potencialTa sxvaobis gavlisas eleqtronis mier SeZenil energias; aRniSvna
ev=1,60219•1012 j.
eleqtronuli Terapia _ sxivuri Terapia eleqtronuli gamosxivebis daxmarebiT.
erTveliani dasxiveba _ statikuri distanciuri dasxivebis martivi meTodi, romlis
drosac sxivebis kona mimarTulia dasxivebis garegani wyarodan dazianebul organo-
ze erTi Semavali veliT.
efeqturi naxevargamoyofis periodi _ dro, romlis ganmavlobaSi organizmSi Sey-
vanili radioaqtiuri nivTierebebis raodenoba naxevrdeba radioaqtiuri daSlis da
biologiuri gamoyofis Sedegad.

z
ziverti _ dasxivebis ekvivalenturi dozis saerTaSoriso erTeuli _ 1 zv = 1j/kg=102
ber.

T
Tanmimdevruli, nabijisebri kt kvleva _ am dros tomografis magida uZravia, rent-
genis mili da deteqtori srul bruns asrulebs, yoveli Wrilis Sesrulebisas pro-
cesi meordeba gamosakvlevi arealis dasrulebamde.

i
izodoza _ gamosxivebis erTnairi dozis aRmniSvneli wertilebis SeerTebiT Seqmni-
li geometriuli veli.
izotopi _ erTi da imave qimiuri elementis atomebi, romlebsac aqvT erTnairi muxti,
magram gansxvavebuli masuri ricxvi.

394
izotopuri renografia _ Tirkmlis funqciis radionukliduri kvlevis meTodi. igi
damyarebulia zogierTi radioaqtiuri nivTierebis Tirkmlis parenqimaSi arCeviTad
dagrovebis da gamoyofis dinamikis fiqsirebaze.
indikatoruli doza _ gamokvlevis an diagnostikis mizniT organizmSi Seyvanili
radioaqtiuri izotopis doza.
ionireba _ atomebisa da molekulebis ionebad gardaqmna.

k
kanSida betaTerapia _ betaTerapiis saxe, rodesac betagamomsxivebeli radioaqtiuri
preparatebi Seyvanilia uSualod dasasxivebel qsovilSi.
kolimatori _ mowyobiloba, romelic zRudavs gamosxivebis wyarodan gavrcelebul
sxivebis konas.
kolimacia _ gamosxivebis konis SezRudva kolimatoris saSualebiT.
komptonis gabneva _ maionebeli gamosxivebis nivTierebis atomebTan urTierTqmedebis
erT-erTi saxe, romlis drosac fotoni kargavs energiis nawils da mowyvetil ele-
qtrons (gacemis eleqtroni).
korpuskuluri gamosxiveba _ nawilakebisagan Semdgari maionebeli gamosxiveba.
kosmosuri gamosxiveba _ maionebeli gamosxiveba, romelic vrceldeba atmosferoSi
da dedamiwaze kosmosidan.

m
magnituri momenti _ veqtoruli sidide, romelic axasiaTebs nivTierebas, rogorc
magnituri velis wyaros.
maionebeli gamosxiveba _ kvanturi an korpuskuluri gamosxiveba, romelic nivTiere-
basTan urTierTqmedebisas pirdapiri an arapirdapiri gziT maTSi warmoqmnis damux-
tul atomebs an molekulebs-ionebs.
mokledistanciuri dasxiveba _ axlodistanciuri dasxiveba. dasxivebis saxe, romlis
drosac gamosxivebis wyaros da dasxivebul zedapirs Soris manZili 3-7 sm-ia.
moniSnuli nivTiereba _ nivTiereba, romelSic calkeuli atomebi an molekulebi
Canacvlebulia maTi radioaqtiuri izotopebiT.
moZravi dasxiveba _ sxivuri Terapiis distanciuri dasxivebis meTodi. am dros dasx-
ivebis wyaro seansis procesSi avadmyofis mimarT gadaadgildeba.
mravalveliani dasxiveba _ statikur _ distanciuri dasxivebis saxe, rodesac da-
zianebuli ubani sxivdeba ramdenime dasxivebis velis gamoyenebiT.
mravalveliani jvaredini dasxiveba _ avadmyofis dasxiveba konebis ramdenime Semava-
li velis gamoyenebiT, rodesac, sabolood, sxivebis fokusi Tavs iyris daavadebul
keraSi.
mr tomografia _ kvlevis meTodi, roca signalis da Semdgom gamosaxulebis misaRe-
bad iyeneben mudmiv homogenur magnitur vels da radiosixSiris signals, romelic
cvlis magnitur vels.

395
n
naxevardaSlis periodi _ dro, rodesac organizmSi Seyvanili radioaqtiuri izoto-
pis atomebis raodenoba naxevrdeba.

p
precesia _ Zlier magnitur velSi moTavsebuli obieqtis protonebis magnituri veli,
dalagdeba (miemarTeba) garegani velis paraleluri mimarTulebiT da iwyebs brunvas,
am specifikur brunviT moZraobas ewodeba `precesia~.
precesiis sixSire _ rezonansuli sixSire, anu larmoris sixSire (ingliseli fiziko-
si), igi garegani magnituri velis Zalis pirdapirproporciulia.

J
Jangbadis efeqti _ radiologiuri reaqciebi, romlebic damokidebulia dasasxivebel
biosubstratSi Jangbadis Semcvelobaze.

r
radi _ gamosxivebis STanTqmuli dozis erTeulia da udris 10 ergs 1 gr. dasxivebul
nivTierebaze.
radiaciuli mutaciebi _ mutaciebi, romlebic viTardeba ujredebSi maionebeli sx-
ivebis moqmedebis Sedegad.
radiaciul-qimiuri reaqcia _ qimiuri gardaqmnebi, romlebic viTardeba dasxivebul
garemoSi maionebeli sxivebis zemoqmedebis Sedegad.
radioaqtivoba _ aramdgradi birTvebis spontanuri gardaqmnis (daSlis) procesi.
radioaqtiuri izotopi _ izotopi, romelsac gaaCnia radioaqtiuri gardaqmnis unari.
radiografia _ organizmSi radioizotopis gadanawilebis dinamikis kvleva TviTCam-
weri mowyobilobis saSualebiT.
radioindikacia _ sistemebis da organoebis funqciisa da Senebis Seswavla orga-
nizmSi Seyvanili radioaqtiuri izotopebis da moniSnuli SenaerTebis dinamikaze
dakvirvebis saSualebiT.
radiologiuri ganyofileba _ Sesabamisi mowyobilobiT aRWurvili ganyofileba, ro-
melic gamiznulia maionebeli gamosxivebis wyaroebis samkurnalo da diagnostikuri
procedurebis Casatareblad.
radiologiuri cxaura _ sxivur TerapiaSi gamoyenebuli tyviis filtri, romelSic
Tanabrad aris ganlagebuli mrgvali an kvadratuli naxvretebi.
radiomgrZnobeloba _ organizmis, sistemebis da organoebis mgrZnobeloba maionebe-
li gamosxivebis moqmedebaze.
radiomgrZnobelobis Terapiuli intervali _ radiomgrZnobelobis sxvaobis xarisxi
paTologiur qsovilsa da irgvliv arsebul qsovils Soris.
radiometria _ fizikis teqnikuri dargi, romelic emsaxureba maionebeli gamosxive-
bis wyaroebSi α, β da γ gamosxivebis intensivobis gansazRvras.

396
radis biologiuri ekvivalenti (rbe) _ STanTqmuli dozis erTeuli, romelSic gaT-
valiswinebulia SedarebiTi biologiuri efeqturoba.
reverberacia _ or Zlier amreklav zedapirs Soris ultrabgeris talRebis win da
ukan arekvla.
relaqsacia _ mZlavri radiosixSiruli impulsis miwodebis Sewyvetis Semdeg, ZiriTa-
di magnituri veqtoris zegavleniT, spinebi TandaTan sawyis mdgomareobas ubrundeba.
rentgeni _ rentgenis an γ_gamosxivebis doza haerSi, romlis moqmedebiT 1 sm3 haerSi
0°C temperaturisa da barometruli wnevis normalur pirobebSi warmoiqmneba 2,1 mil-
iardi (2,1•109) wyvili ioni.
rentgenis gamosxiveba _ damuxruWebiTi da maxasiaTebli gamosxiveba, maTi kvantebis
energiis diapazoni meryeobs 1 kev-idan 1 mev-mde.
rentgenis maxasiaTebeli sxivebi _ kvanturi gamosxiveba, diskretuli speqtriT, rome-
lic warmoiqmneba atomis energetikuli mdgomareobis cvlilebis pirobebSi.
rentgenoTerapia _ sxivuri Terapia, rentgenis sxivebis gamoyeneba samkurnalo mizniT.

s
seqtoruli (qanqarisebri) dasxiveba _ dasxivebis saxe, rodesac sxivebis kona an avad-
myofi brunavs SemuSavebuli RerZis irgvliv winaswar gaTvlili kuTxiT.
sixSire _ sruli ultrabgeris talRebis raodenoba erT wamSi _ 1 megaherci = 106
hercs; talRa wamSi = 1 hercs.
skaneri _ mowyobiloba, romelic moZravi deteqtoris scintilaciuri mricxvelis
daxmarebiT iZleva organizmSi gama-radioaqtiuri izotopebis ganawilebis vizualur
suraTs.
skanireba _ mowyobiloba, romelic moZravi scintilaciuri deteqtoris daxmarebiT
saSualebas iZleva SeviswavloT da miviRoT organizmSi an mis nawilSi maionebeli
radioaqtiuri nivTierebis ganawilebis intensivobis suraTi striqonuli moZraobiTi
reJimis gamoyenebis daxmarebiT.
spini (ingl. brunva) _ mikronawilakis sakuTari moZraobis raodenobis momenti, ro-
melic kvanturi bunebisaa da izomeba plankis mudmivas erTeulebSi.
spiraluri, mravalSriani kt _ kvlevis procesSi magida moZraobs, paralelurad
mili da deteqtorebi brunavs spiraliseburad magidis perpendikularulad brunvis
centris gaswvriv.
statikuri dasxiveba _ distanciuri dasxivebis meTodi, romlis dros dasxivebis wy-
aro da avadmyofi uZravadaa.
scintigrama, skanograma _ gamosakvlev obieqtSi radiometruli mowyobilobis dax-
marebiT registrirebuli impulsebis sibrtyobrivi, sumaciuri gamosxiveba.
scintilatori _ nivTiereba, romelSic maionebeli gamosxivebis zemoqmedebiT war-
moiqmneba wertilovani naTeba _ scintilacia.
scintilacia _ xanmokle, sinaTlis wertilovani naTeba, romelic warmoiqmneba niv-
TierebaSi (scintilatori) damuxtuli nawilakebis gavlis Sedegad.
sxivuri eriTema _ kanis reaqcia dasxivebaze, romlis drosac aRiniSneba SewiTleba.
sxivuri Terapevti _ eqimi, romelsac gavlili aqvs specialuri momzadeba dozimetri-
aSi, radiobiologiasa da klinikur onkologiaSi, flobs sxivuri Terapiis meTodebs.

397
sxivuri reaqcia _ sxvadasxva saxis cvlileba, romlebic viTardeba organoebsa da
qsovilebSi maionebeli sxivebis STanTqmisas.
sxivuri wyluli _ sxivuri dazianebis Sedegad qsovilebSi ganviTarebuli wyluli.

t
tesla (tl) _ magnituri induqciis sazomi saerTaSoriso sistemis erTeuli. SeiZleba
gaizomos hausebSi _ 1 tl = 104 hauss (hs).
transdiuseri _ (deteqtori) ultrabgeris danadgaris nawili gamosakvlevi obieqtis
sxeulis zedapirTan.

f
fotoeleqtroni _ fotoefeqtis pirobebSi atomis garsidan gamotyorcnili ele-
qtroni.
fotoefeqti _ maionebeli sxivebis nivTierebis atomebTan urTierTqmedebis saxe,
romelsac axlavs fotonis STanTqma da eleqtronis gamotyorcna (fotoeleqtroni).
sinaTlis energiis uSualod eleqtroenergiad gardaqmnis movlena.

q
kvanturi gamosxiveba _ eleqtromagnituri maionebeli gamosxiveba.
qsovilSida gamaTerapia _ gamagamomsxivebeli radioaqtiuri preparatebis Seyvana
uSualod dasasxivebel qsovilSi.

R
RrusSida gamaTerapia _ sxivuri Terapiis saxe, romlis drosac gamaradioaqtiuri
preparatebi ganTavsebulia bunebriv RruebSi (piris Rru, saylapavi, qalis sasqeso
organoebi da sxv.) maTSi arsebuli simsivnuri warmonaqmnis dasasxiveblad.
RruSida rentgenoTerapia _ rentgenoTerapiis saxe, romlis drosac rentgenoTera-
piuli danadgari SehyavT organizmis bunebriv RruebSi, riTac aaxloeben arsebul
paTologiur keras.

S
SemakavSirebeli agenti (kontaqturi geli) _ siTxe an geli, romelic gamoiyeneba
transdiusersa da kanis zedapirs Soris arsebuli haerovani buStukebis Sris Sesav-
sebad (ultrabgeris ukeT gatarebis mizniT).
Semxebi dasxiveba _ moZravi dasxivebis saxe, romlis drosac sxivebis kona ise gaiv-
lis dasasxivebeli obieqtis zedapirs, rom konis RerZi exeba sxeulis zedapirs an
gaivlis masSi mcire siRrmeze.

398
Sinagani dasxiveba _ organizmis dasxiveba, romelic xorcieldeba organizmsa da
qsovilebSi ganTavsebuli radioaqtiuri izotopebis daSlis Sedegad.
Sorsdistanciuri dasxiveba _ dasxivebis saxe, rodesac manZili damsxivebelsa da
dasasxivebel obieqts Soris 30 sm-ze metia (≈30_150 sm).

c
`civi~ kvanZi _ organos (qsovilis) ubani, romelic ar irTavs radioaqtiur niv-
Tierebas an irTavs mezobel qsovilze naklebi aqtivobiT.
cxeli kvanZi _ organos an qsovilis nawili, romelic radioaqtiur nivTierebas
irTavs irgvliv arsebul qsovilze meti intensivobiT.

x
xazovani amaCqarebeli _ mowyobiloba, romelSic nawilakebi aCqardeba maRali six-
Siris eleqtromagnituri velis daxmarebiT.
xelovnuri radioaqtivoba _ radioaqtivoba, romelic miiReba araradioaqtiuri ele-
mentebis birTvuli reaqciebis gziT.
xvedriTi aqtivoba _ radioaqtiuri nivTierebis erTeuli masis an moculobis erTeu-
lis aqtivoba.

399
literatura

1. radiologiis safuZvlebi. robert a.noveli. med qarTuli gamo-


cemis avtori g.muxaSavria, Tb., 2013. 627 gv.

2. sxivuri diagnostika da sxivuri Terapia. konstantine giorgaZe.


2002. 522 gv.

3. radiaciuli higiena. klara gelaSvili, nino vefxvaZe, nino ki-


laZe. Tssu-is gamomc., Tb., 2014, 243 gv.

4. samedicino radiologia _ nawili I. aleqsandre mTvaraZe, OoTar


uruSaZe, grigol nemsaZe.

5. Общее руководство по радиологии. Редактор Holger Petterson HD. Институт


Nicer P. A. „Спас“. 1996. Москва, т. I, с. 669.

6. Медицинская радиология. Л. Д. Линденбратен иы П. Королюк. Москва. Меди-


цина. 2000. с. 670.

7. Лучевая диагностика. Под редакцией профессора Г. Е. Труфонова. М., Гео-


тар-медия. 2007. с. 416.

8. Лучевая терапия злокачественных опухолей. Под редакцией профессора Е. С.


Киселевой. Москва, „Медицина“, 1996, с. 460.

9. Медико-физическое обеспечение лучевой терапии. Ваганов Н. В., Важонин А.


В. Челябинск, „Иероглиф“, 2004, с. 200.

10. Технические средства медицинской интроскопии. Под редакцией Б. Леонова,


Москва, „Медицина“, 1989. с. 302.

11. Секреты ультразвуковой диагностики. Викрем Догра, Дебра Дж. Рубенс. Мо-
сква, Медпресс-информ, 2005, с. 456.

12. Карманный атла ремменговской анатомии. Т. Б. Мёллер. М. Бином. Лаборато-


рия знаний, 2007, с. 383.

13. Основы лучевой диагностики. От изображения к диагнозу. Перевод с немецко-


го. Остмани И. В. 2012. с. 369.

14. A Luxa et al. Learing Abdominal Imagung Springer-Verlag. Berlin. Meidebberg.


2012.

15. Grainger @ Allisons. Diagnostic Radiology. Fifth edition. A. Adam. A. K. Dixon. R.


G. Gainger, D. S. Allison. SINGIE BEST ANSWER MCQS. 2009. p. 416.
400
16. S. C. Pedrozo Pupo (ed) Learning Gest Imaging Doi 10.1007/978-3-642-34147 2-1
Springer-Verlag-Berlin Heidelberg. 2013.

17. http://www.radiologyassistant.nl

18. Diagnostic Radiology. Grainger & Allison 2015

19. Diagnostic radiology  physics. Vienna : International atomic energy agency, 2014 .
682 pages : , “Endorsed by American Association of Physicists in Medicine, Asia-Oce-
ania Federation of Organizations for Medical Physics, European Federation of Organi-
sations for Medical Physics

20. Fundamentals of musculoskeletal imaging / by McKinnis, Lynn N.,Publication: Phil-


adelphia : F.A.Davis Company, 2014 .

21. Sinonasal imaging. SEJ Connor. EricK Woo. March 2007

22. https://westjem.com/case-report/thyroid-gland-hematoma-after-blunt-neck-trauma.
html

23. Thyroid gland rupture caused by blunt trauma to the neck. Hirotaka Hara, Yosh-
inobu Hirose and Hiroshi Yamashita. BMC Research Notes20169:114 https://doi.
org/10.1186/s13104-016-1932-7. Published: 19 February 2016

401
I

You might also like