Professional Documents
Culture Documents
Samedicino Radiologia2 PDF
Samedicino Radiologia2 PDF
oTar uruSaZe
II grigol nemsaZe
samedicino radiologia
samedicino
radiologia
nawili II
Tbilisis saxelmwifo
samedicino universiteti
2019
aleqsandre mTvaraZe
oTar uruSaZe
grigol nemsaZe
samedicino radiologia
nawili II
saxelmZRvanelo
umaRlesi samedicino saswavleblebis
studentebisTvis
Tbilisi
2019
1
samedicino radiologia _ nawili II
2
samedicino radiologiis~ II nawilis (organoebisa da sistemebis radiologiuri
kvlevis ZiriTadi principebi) Seqmna ramdenime mizezma ganapiroba, yvelaze mniS-
vnelovnad migvaCnia is, rom medicinis iseT fundamentur dargSi rogoric aris
radiologia ar arsebobda qarTul enaze da qarTvel avtorTa mier Seqmnili
saxelmZRvanelo, sagulisxmoa, rom winamdebare saxelmZRvanelo ar aris gankuT-
vnili TerapevtebisTvis, radiologebisTvis an qirurgebisTvis igi momavali eqimis
sakuTrebaa. xazgasasmelia, rom Cven medicinis yvelaze maRalteqnologiur dargs
-radiologias warmovadgenT da rom saxelmZRvaneloSi gaTvaliswinebulia avtorTa
Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis radiologiis mimarTulebis TanamS-
romelTa mravalwliani akademiuri, kvleviTi da praqtikuli saeqimo gamocdileba;
da bolos, saxelmZRvaneloSi isaxeba farTo samedicino azrovneba, masSi mowodebu-
li informacia ki advilad aRsaqmelia.
saxelmZRvaneloSi detalurad aris warmodgenili adamianis organoebis da sisteme-
bis Tanamedrove radiologiuri diagnostikis principebi masSi gamoyenebuli sailus-
tracio masala, ZiriTadad, avtorTa praqtikuli muSaobis Sedegadaa miRebuli.
saxelmZRvaneloze gaweul Sromas, madlierebis niSnad, vuZRvniT wignis Tanaavto-
ris da misi Seqmnis iniciatoris, medicinis akademiuri doqtoris, baton aleqsandre
mTvaraZis naTel xsovnas. batoni alekos mudmivi
zrunva axalgazrda eqimebis Camoyalibebisa da zr-
disadmi CvenTvis samagaliToa.
saxelmZRvanelos avtorebi madlierebiT miviRebT
saqmian rekomendaciebs da vecdebiT, gaviTvalis-
winoT isini Cvens momdevno namuSevrebSi.
saxelmZRvanelos momzadebaSi daxmarebisTvis
gulwrfel madlobas movaxsenebT Tbilisis saxel-
mwifo samedicino universitetis pirveli sauniver-
siteto klinikis da centraluri sauniversiteto
klinikis (respublikuri saavadmyofo) eqimebs da
rezidentebs.
oTar uruSaZe
grigol nemsaZe
3
organoebisa da sistemebis radiologiuri
kvlevis ZiriTadi princi pebi
4
Tavi 1
filtvebisa da Suasayris daavadebaTa
da dazianebaTa sxivuri diagnostika
rentgenologiuri meTodi
5
kvlevebi ama Tu im paTologiuri cvlilebis yovelmxrivi SeswavlisaTvis,
aseve, gulmkerdis organoebisa da anatomiuri struqturebis Sefaseba maT
bunebriv funqciur mdgomareobaSi (diafragmis moZraoba, plevruli sinusebis
gaSliloba, gulisa da aortis pulsacia, Suasayris gadaweva, sunTqvis, ylap-
vis, xvelis dros filtvis qsovilis `haerovnebis~ cvlileba da paTologiuri
warmonaqmnebis moZraoba).
kompiuteruli tomografiis (kt) Sesrulebis SeuZleblobis SemTxvevaSi
tardeba xazovani tomografia, romelic misi xelmisawvdomobisa da dabali
Rirebulebis gamo jer kidev gamoiyeneba klinikur praqtikaSi. filtvebisa da
Suasayris tomografiisaTvis ZiriTadi Cvenebebia:
anTebiT da simsivnur infiltratebSi destruqciis aRmoCena,
Sidabronquli procesebis (simsivneebis, ucxo sxeulebis, nawiburovani
stenozebis) gamovlena,
bronqopulmonuri da mediastinuri limfuri kvanZebis zomebis cvlilebe-
bis gansazRvra,
filtvis fesvis struqturis dazusteba misi gafarToebis dros.
tomografiuli gamokvleva naCvenebia, aseve, im SemTxvevaSi, rodesac paTo
logiuri procesi rentgenogramebze cudad vizualizdeba, an saerTod ar
Cans, magram klinikuri monacemebi miuTiTebs mis arsebobaze.
6
moqmnili boloebi, romlebic rentgenis sxivebs ar STanTqaven, daaxloebiT
gulmkerd-laviwis doneze TiTqosda wydeba. xandazmul asakSi aRniSnuli xr-
tilebi iwyebs Cakirvas da ukeTesad vizualizdeba.
orive filtvis velis qveda nawilSi qalebSi isaxeba sarZeve jirkvlebis
Crdili, xolo mamakacebSi – gulmkerdis kunTTa Crdili. maT centrSi xSirad
Cans kertebis muqi Crdili. gulmkerdis gverdiTi kedlebis zeda nawilebSi,
filtvebis velebidan gare mimarTulebiT, vizualizdeba beWebis susti inten-
sivobis Crdili. filtvebis mwvervalebi laviwis ZvlebiT gadaikveTeba.
Suasayris Crdils pirdapir proeqciaSi, ZiriTadad, qmnis guli, aorta da
xerxemali. mkerdis Zvlis nawilebidan am proeqciaSi Cans mxolod mkerdis Zv-
lis tari, mkerd-laviwis SesaxsrebiT. gulmkerdis malebi, pirdapir proeqcia-
Si “xisti” rentgenuli (100kv-ze meti) gamosxivebis gamoyenebiT gamokvlevisas,
mTel sigrZeze Cans, xolo 100kv-ze naklebi Zabvis dros mkafiod ganisazRvreba
mxolod gulmkerdis ramdenime zeda malis Crdili. “xist” rentgenogramebze
SuasayarSi, mkvrivi struqturebis mkafio Crdilovani gamosaxulebis garda,
zeda nawilSi, zustad Sua xazis gayolebaze, Cans traqeis sanaTuri, romelic
gulmkerdis V malis doneze marjvena da marcxena mTavar bronqad iyofa.
filtvis velebis paramediastinur zonebSi, II da IV neknebis wina boloebs
Soris, filtvis karis mier warmoqmnili daCrdilvebia. maT formirebaSi
monawileobs msxvili sisxlZarRvebi, bronquli xis centraluri nawilebi,
limfuri kvanZebi, ujredisi. normaSi filtvis karis gamosaxulebas axasiaT-
ebs struqturuloba. filtvis velebis mTel danarCen sigrZeze gamoixateba
e.w. filtvis suraTi. normaSi mis anatomiur substrats filtvis Sida sisxlZ-
arRvebi warmoadgens. skialogiurad rentgenogramaze isini aisaxeba rentgenis
sxivebis svlasTan mimarTebiT maTi sivrciTi ganlagebis mixedviT. sigrZiv
WrilSi sisxlZarRvebs aqvT grZeli Crdilebis saxe, romlebic maraosebu-
rad iSleba filtvis karidan periferiisaken, diqotomiurad iyofa, TandaTan
wvrildeba da qreba visceruli plevridan 1–1,5 sm-is manZilze. ganiv (orTogo-
nur) WrilSi sisxlZarRvebs aqvT momrgvalo, an ovaluri Crdilebis saxe,
Tanabari, mkafio konturebiT. normaSi bronqebi ar iZleva Crdilovan gamosax-
ulebas da ar monawileobs filtvis suraTis formirebaSi.
gverdiT proeqciaSi gulmkerdis orive nawilis gamosaxuleba edeba erT-
maneTs, amitom skialogiurad erTi saerTo filtvis velia. guli, aortis
gulmkerdis nawili, xerxemali, mkerdis Zvali iZleva calke gamosaxulebas.
gulmkerdis Rrus centrSi, kveTen ra mas zemodan qvemoT, zeda nawilSi da
ramdenamde ukan gadaixrebian, Cans traqeis, mTavari da wilovani bronqebis sa-
haero sanaTuri. xerxemlidan mkerdisaken qvemoT da win, iribi mimarTulebiT
gadis gulmkerdis orive nawilis neknTa Crdili.
filtvis wilebi erTmaneTisagan gamoiyofa wilTaSua napralebiT, romlebic
rentgenogramebze normaSi ar Cans. maT Soris arsebuli sazRvris garCeva Ses-
7
aZlebelia plevrasTan mosazRvre ubnebSi filtvis qsovilis infiltraciis
an Tavad wilTaSua plevris gasqelebis dros. pirdapir proeqciaSi filtvis
wilebi erTmaneTs edeba. wilTa sazRvrebi ufro martivad da zustad ganisaz-
Rvreba gverdiT proeqciebSi. mTavari wilTaSua napralebi gamodis xerxemlis
gulmkrdis III malis donidan diafragmis gumbaTis Sua da wina mesamedebs
Soris wertilamde. mcire wilTaSua naprali mdebareobs horizontalurad
mTavari napralis Suagulidan mkerdis Zvlamde. (ix. sur. 1, 2.)
b
sur. 1-1. gulmkerdis sqematuri gamosaxuleba pirdapir (a) da gverdiT (b)
8
a b
sur. 1-2. gulmkerdis R-grama pirdapir (a), gverdiT (b) proeqciebSi.
anatomiuri anatomiuri
segmentis saxelwodeba segmentis saxelwodeba
nomeri nomeri
zeda wili zeda wili
1 mwvervalis mwvervalis
2 ukana 1 + 2 ukana
3 wina 3 wina
zeda eniseburi
Sua wili
6 zeda 6 zeda
7 medialur-bazaluri 7 medialur-bazaluri
8 winabazaluri 8 wina bazaluri
9 lateralur-bazaluri 9 lateralur-bazaluri
10 ukana bazaluri 10 ukana bazaluri
cxrili 1. filtvebis segmenturi agebuleba
9
segmentebs garsebi ar aqvs, amitom normaSi maT Soris sazRvari ar isaxe-
ba. isini mxolod filtvis qsovilis gasqelebis dros iwyeben diferencire-
bas. rentgenogramaze TiToeuli segmenti pirdapir da gverdiT proeqciebSi
gansazRvrul adgilze proecirdeba, rac rentgenologiurad paTologiuri
procesis segmenturi lokalizaciis uSecdomod dadgenis saSualebas iZleva
(sur. 1-3.)
a b
marjvena marcxena
marjvena marcxena
g d
sur. 1-3. filtvis segmentebis sqemebi pirdapir (a), ukana (b); gverdiT (g);
specialuri rentgenokontrastuli
meTodikebi
rentgenografia, fluorografia, rentgenoskopia iZleva sakmaod did in-
formacias filtvisa da Suasayris mdgomareobis Sesaxeb, magram paTologiuri
procesebis xasiaTisa da detalebis gansasazRvravad xSirad es sakmarisi ar
aris. aseT SemTxvevebSi damatebiT gamoiyeneba gamokvlevis specialuri rent-
10
genokontrastuli meTodikebi: bronqografia, angiopulmonografia, pnevmome-
diastinografia, plevrografia, fistulografia.
bronqografia mTeli bronquli xis gamosaxulebis miRebis saSualebas
iZleva, masSi rks-s (rentgenokontrastuli saSualebebis) SeyvaniT (ix. sur.
1-4.). am miznebisTvis, Cveulebriv, gamoiyeneba zeTovani, an wyalSi xsnadi
iodSemcveli preparatebi. bronqografia, rogorc wesi, tardeba adgilobrivi
anesTeziiT. zogadi gautkivarebis gamoyeneba saWiroa, ZiriTadad, sunTqvis
ukmarisobis mqone pacientebsa da bavSvebSi. bronqografiis Cvenebebia: eWvi
bronqoeqtaziaze, bronqebis anomaliasa da ganviTarebis mankebze, nawiburovan
Seviwroebebze, Sidabronqul simsivneebze, Sidabronqul fistulebze.
a b
sur. 1-4. marjvena filtvis bronqograma (a) marcxena filtvis bronqograma (b). ci-
frebiT miTiTebulia bronqebis rigiToba.
11
a
b
sur 1-5.: angiopulmonograma isaxeba sakontrasto nivTierebiT Sevsebuli mcire wris
sisxlZarRvebi. marjvena filtvis arteriaSi vlindeba Trombuli masebi avsebis
defeqtis saxiT (a). kt kontrastuli gaZlierebiT angiografiul reJimSi, aqsialuri
Wrili, rbilqsovilovani fanjara. marjvena filtvis arteriis totSi distalurad
vlindeba avsebis defeqti- Trombi (b).
12
genad da Cirqovani procesis wyaros gansasaRvrad.
miuxedavad maRali informaciulobisa, specialuri meTodikebis gamoyene-
ba dReisaTvis mkveTrad SezRudulia maTi, erTi mxriv, invaziurobis, xolo
meore mxriv –AMmaRalteqnologiuri kvlevebis didi diagnostikuri Sesa-
Zleblobebis gamo.
filtvis daavadebaTa
rentgenologiuri sindromebi
13
1 2
3 4
5 6
7 8
14
sur. 1-6. filtvis daavadebebis rentgenologi-
ur sindromTa sqemebi. 1. filtvis velis vrceli
daCrdilva. 2. Semofargluli daCrdilva. 3. mrg-
vali Crdili. 4. beWdisebri Crdili. 5. kerebi da
Semofargluli kerovani diseminacia. 6. vrceli
kerovani diseminacia. 7. vrceli gamWvirvaloba,
SezRuduli gamWvirvaloba. 8. filtvis suraTis
cvlileba. 9. filtvis karis cvlileba.
a b
15
g d
sur. 1-7. rentgenograma, totaluri daCrdilva: ateleqtazi (a), anTeba (b), eqsudaci-
uri plevriti (g), cirozi (d).
16
buli. filtvis velebSi gamomavali mediastinuri axalwarmonaqmnebi TavianTi
umetesi nawiliT Suasayris CrdilSi arian ganlagebuli, sunTqvis dros ar
gadaadgildebian, Suasayris ama Tu im sxva anatomiur struqturebs ar avi-
wroeben.
a b
17
mrgvali Crdilis sindromi – es aris SezRuduli daCrdilva, romelic
yvela proeqciaSi inarCunebs 12 mm-ze meti wris, naxevarwris, ovalis formas.
am SemTxvevaSic, upirveles yovlisa, saWiroa paTologiuri procesis lokali-
zaciis dadgena: kerZod, igi filtvis SigniT aris ganlagebuli, Tu filtvis
gareT. filtvis Sida paTologiuri procesebidan mrgval Crdils yvelaze
ufro xSirad iZleva simsivneebi, kistebi, tuberkulozi (infiltraciuli tu-
berkulozi, tuberkuloma), sisxlZarRvebis anevrizmebi, filtvebis sekvestra-
cia. aRniSnuli procesebis diferencirebisas, yuradReba eqceva Crdilebis
ricxvs, maT konturebsa da struqturas, rentgenologiuri suraTis dinamikas.
burTisebri formis paTologiuri procesebis skialogiuri gamosaxulebis
gansxvavebis miuxedavad, maTi gamijvna rTul amocanad rCeba, da mainc, yvelaze
xSirad safiqrebelia, rom mrgvali formis morfologiuri substrati aris:
erTi warmonaqmni da filtvis karis limfuri kvanZebis gadideba – periferi-
uli kibo; mravlobiTi warmonaqmnebi – metastazebi; erTi warmonaqmni masiuri,
qaoturi an laqovani CakirviT – gamartoma; warmonaqmni damoukidebeli pul-
saciiT – sisxlZarRvovani anevrizma (sur.: 1-9, 1-10).
18
kerebi da SezRuduli kerovani diseminaciebi – momrgvalebuli, poli-
gonuri an araswori formis 12 mm-mde zomis Crdilebia, romelTa anatomiur
safuZvels filtvis wili warmoadgens. SezRuduli diseminaciebi – es aris
rentgenogramaze gansazRvruli mravlobiTi kerebi, romlebic ar lokaliz-
deba orze met segmentSi. yvelaze xSirad am sindromiT gamoixateba kerovani
tuberkulozi, periferiuli kibo, metastazebi, wilovani ateleqtazi (sur.:1-
8b), aspiraciuli pnevmonia (sur. 1-11).
a b
g d
19
vrceli kerovani diseminaciis sindromi – es aris filtvis dazianeba, rom-
lis moculoba or segments aRemateba (gavrcelebuli diseminacia), da orive
filtvis dazianeba (difuzuri diseminacia). kerebis mixedviT, ganasxvaveben 4
saxis Crdils: miliaruls (kerebis zomiT – 2 mm-mde), wvrilkerovans (3 – 4 mm),
saSualokerovans (5 – 8 mm), msxvilkerovans (9 – 12 mm). yvelaze xSirad, vrceli
kerovani diseminaciiT gamoixateba diseminirebuli tuberkulozi, sarkoido-
zi, karcinomatozi, pnevmokoniozi, filtvebis alveoluri SeSupeba (sur. 1-12).
a b
g d
sur.: 1-12 rentgenograma: difuzuri desiminaciis sindromi. metastazebi (a), mwvave
miliaruli tuberkulozi (b), sarkoidozi. isriT naCvenebia metalis nakeri (g), kt.
filtvebis difuzuri ormxrivi miliaruli tuberkulozi (d).
a b
sur. 1-14 rentgenograma. marcxniv, zeda wilSi vlindeba beWdiseburi Crdili. tu-
berkulozis destruqciuli forma (a), xazovani tomograma, marcxena filtvis zeda
wilSi vlindeba beWdisebri Crdili (b). kt filtvis fanjara, koronuli rekonstruq-
cia marcxena filtvis qveda wilSi vlindeba bronqSi drenirebuli eqinokoki, RruSi
isaxeba CamoSlili qitinis garsi (g).
22
filtvebis SezRuduli gamWvirvalobis sindromma SeiZleba gamoiwvios ne-
knebis sxvadasxva paTologiuri cvlilebis imitacia: Tandayolili deforma-
ciebi, mezobeli neknebis Sezrda, simsivneebi, anTebiTi procesebi (osteomie-
liti, tuberkulozi).
a b
sur.:1-15 filtvis suraTis gaRaribeba. rentgenograma pirdapiri proeqcia ormxrivi
emfizema (a). kt filtvis fanjara aqsialuri Wrili, ormxrivi zeda wilebis emfizema
(b).
23
a b
sur. 1-16. filtvis suraTis kvanZovani cvlileba a. pnevmokoniozi. b. badisebri cvli-
leba intersticiuli pnevmokoniozi.
a b
sur. 1-17 a. gulmkerdis rentgenograma, b. tomograma pirdapir proeqciaSi. limfuri
kvanZebis gadidebiT ganpirobebuli filtvis karis gafarToeba.
24
filtvis karis cvlileba sxvadasxva daavadebis dros naCvenebia cxrilSi
# 1-3
cvlilebis calmxrivi
ormxrivi cvlileba
xasiaTi cvlileba
gamosaxulebis
struqturulobis fibrozi;
gauareseba, kon-
fibrozi
turis uswormas-
woroba da aram- SeSupeba.
kafiooba
25
rentgenuli kompiuteruli tomografia
26
filtvis Sida struqturebis saukeTeso vizualizacia miiRweva kompiuter-
ul-tomografiuli gamokvlevis dros, egreT wodebul filtvis eleqtronul
fanjaraSi (-700... -800 HU). am dros filtvebi isaxeba, rogorc muqi nacris-
feri velebi, romelTa fonzec vizualizdeba sisxlZarRvebis grZivi da ganivi
Wrilebi, romlebic qmnian filtvis suraTs, aseve isaxeba bronqebis sanaTure-
bi subsegmenturi bronqebis CaTvliT. subplevrul nawilebSi SesaZlebelia
filtvis wilebis calkeuli elementebis garCeva: wilTaSida arteriebisa da
venebis ganivi da grZivi kveTebi, wilTaSua Zgideebi. wilebis SigniT filtvis
qsovili erTgvarovani, homogenuria. misi densitometruli maCveneblebi nor-
maSi SedarebiT stabiluria da -700... -900 HU-is farglebSi meryeobs (sur. 19).
27
sur.: 1-20. gulmkerdis kompiuteruli tomo-
grama natiur rbilqsovilovan fanjaraSi.
WL: 40. WW:350
magnitur-rezonansuli tomografia
28
Semcveli struqturebis, maT Soris sisxlZarRvovani warmonaqmnebis difer-
encireba. magnitur-rezonansuli tomografiis efeqturoba izrdeba kontras-
tuli gaZlierebis pirobebSi, rac saSualebas iZleva gamovavlinoT plevris,
gulmkerdis kedlis, magistraluri sisxlZarRvebis avTvisebiani simsivnuri
infiltraciebi. amasTan erTad xdeba simsivneSi nekrozis dadgena, hiperva-
skularizaciis niSnebis povna. SesaZlebelia Rerosa da filtvis arteriaTa
mTavari totebis Tromboemboliis aRmoCena.
a b
sur.:1-21 rentgenograma, pirdapiri proeqcia, marjvena filtvis neoplazma-
ultrabgeriTi meTodi
sur.: 1-22 ubk. isaxeba aneqogenuri siTxe plevris RruSi da konsolidirebuli filt-
vis qsovili. siTxis separacia 3,27sm.
radionukliduri meTodi
30
airs qsenon-133-s (133Xe) da adamianis sisxlis Sratis albuminis mikrosferos
aerozols (msa), romelic teqnecium-99m-iT (99mTc) aris niSandebuli. miRebuli
scintigrafiuli gamosaxuleba informacias gvaZlevs filtvebis sxvadasxva
nawilSi airis miwodebis Sesaxeb. radiofarmacevtuli preparatis (rfp) Sem-
cirebuli dagrovebis adgilebi darRveuli ventilaciis mqone monakveTebs
Seesabameba. es SeiniSneba nebismieri bronquli daavadebisas, romelsac Tan ax-
lavs bronquli gamtarobis, alveoluri ventilaciis, alveolur-kapilaruli
difuziis darRvevebi (bronqebis simsivnuri da nawiburovani stenozebi, ob-
struqciuli bronqiti, bronquli asTma, filtvebis emfizema, pnevmosklerozi).
31
nukliduri meTodikebi da gansakuTrebiT pozitronul-emisiuri tomografia
aRemateba kompiuterul tomografias. diagnostikurad optimaluria pozitro-
nul-emisiuri tomografiis monacemebis kompiuteruli tomografiis monace-
mebTan Serwyma.
mwvave pnevmonia:
a b
mwvave abscesi:
32
rentgenografia, kt: momrgvalo formis konturirebuli Rru, romelSic
aRiniSneba siTxe, zogjer sekvestrebi da airic.
a b
bronqoeqtaziuri daavadeba:
a
33
b g
sur.: 1-25 rentgenograma pirdapiri proeqcia, ormxriv qveda wilebis proeqciaze isa-
xeba filtvis suraTis fiWiseburi transformacia (a). bronqograma, pirdapiri proe-
qcia, marcxniv isaxeba bronqebis sanaTurebis gaganiereba (b). kt. aqsialuri Wrili.
orive filtvis proeqciaze isaxeba bronqis sanaTurebis araTanabari gaganiereba, rig
SemTxvevaSi tomriseburi formiT (g).
filtvis emfizema:
a b g
34
Semofargluli pnevmosklerozi
pnevmokoniozi
a b
36
a b
g d
sur.:1-29 filtvis centraluri kibo. rentgenograma, pirdapiri proeqcia (a). პეტ (b). kt, aqsi-
aluri Wrili (g), koronuri rekonstruqcia (დ).
37
a b
sur.: 1-30 kt, aqsialuri Wrili. rbilqsovilovani (a) da filtvis fanjara (b) mar-
jvena filtvis zeda wilSi vlindeba momrgvalo formis araswori deformuli
konturebis mqone qsovilovani moculobiTi warmonaqmni. pet-kt. marjvena filtvis
periferiuli kobo (g).
38
sur.:1-31. rentgenograma, pirveladi tuberkulozuri kompleqsi. naCvenebia isriT.
a b
39
filtvis diseminirebuli tuberkulozi
a b
sur.: 1-33 diseminirebuli tubrkulozi. rentgenograma (a). kompiuteruli tomografia (b).
40
filtvis infiltraciuli tuberkulozi
tuberkuloma
a b g
sur.: 1-36. tuberkuloma. rentgenograma (a) (naCvenebia isriT). kt rbilqsovilovani fanjara (b).
kt filtvis fanjara (g).
41
filtvis kavernozuli tuberkulozi
42
sur.: 1-38 rentgenograma cirozuli tuberkulozi.
43
Suasayris axalwarmonaqmni
44
filtvebis da plevris travmuli dazianebis sxivuri semiotika
pnevmoToraqsi
45
hemoToraqsi
filtvis gagleja
a b
47
g d
48
Tavi 2
gulisa da gulmkerdis aortis daavadebebisa da dazianebebis
sxivuri diagnostika
rentgenologiuri meTodi
50
rola marcxnidan marjvniv (Ria arteriuli sadinari, gulis Zgidis defeqtebi)
da a.S. filtvismieri guli, rogorc filtvis hipertenziis Sedegi filtvebis
qronikuli difuzuri daavadebebis dros.
aortuli konfiguraciis niSnebi:
- qveda rkalis dagrZeleba marcxena konturze;
- marjvniv zeda rkalis gadideba, misi daberva da marjvena kardiovazal-
uri kuTxis qvemoT gadaadgileba, rac ganpirobebulia aRmavali aortis ga-
farToebiT.
gul-sisxlZarRvTa Crdilis amgvari suraTi damaxasiaTebelia aortuli
mankisTvis, hipertrofuli kardiomiopaTiisTvis, aortis koarktaciisTvis, hip-
ertonuli daavadebisTvis, aTerosklerozuli kardiosklerozisTvis.
sferosebri forma, romelic Seesabameba gulis Crdilis yvela zomis ga-
didebas, damaxasiaTebelia eqsudaciuri perikarditisTvis, mravalsarqvliani
SeZenili gulis mankisTvis.
trapeciisebri (samkuTxa) forma damaxasiaTebelia miokardiumis difuzuri
dazianebebisTvis (miokardiumi, miokardiodistrofia, miokardiosklerozi).
gul-sisxlZarRvTa Crdilis lokaluri gafarToebis saxiT isaxeba gulisa
da aortis anevrizmebi, gulis simsivneebi da kistebi, gulTan da aortasTan
mdebare Suasayris warmonaqmnebi.
aortis sxvadasxvagvari paTologiuri mdgomareoba 5 ZiriTadi rentgenolo-
giuri niSniT vlindeba: Crdilis dagrZeleba, CaRunva, gaSla, gafarToeba,
Crdilis intensivobis momateba.
sidide gulis da misi calkeuli kamerebis mdgomareobis erT-erTi mniS-
vnelovani maCvenebelia.
pirdapir proeqciaSi rentgenogramaze gulis saerTo zomebis Sefaseba Ses-
aZlebelia raodenobrivi wesiT, kardioTorakuli koeficientiT C/Dx100, sad-
ac C - gulis ganivi zomaa, romelic horizontalurad izomeba erTmaneTisagan
yvelaze Sors mdebare gulis Crdilis marjvena da marcxena konturebis wer-
tilebiT, xolo D - gulmkerdis ganivi bazaluri zomaa, romelic gulmkerdis
Rrus gverdiTa kedlebis Sida zedapirebs Soris izomeba marjvena kardio-
diafragmuli kuTxis doneze. mozrdilebSi normaSi es koeficienti 50%-s ar
aRemateba. I xarisxis zrda 55%-mde, II – 60%-mde, III – 60%-ze meti.
marjvena winaguli. pirdapir proeqciaSi rentgenogramaze misi zrda aisaxe-
ba dagrZelebiT da gulis Crdilis marjvena konturis qveda rkalis filtvis
velSi Cveulebrivze meti gadmosvliT, aseve marjvena kardiovazuli kuTxis
zemoT gadaadgilebiT, ufro zustad, marjvena winagulis zrdis xarisxis gan-
sazRvris Sefaseba SesaZlebelia gudvinis koeficientis gamoyenebiT, rogorc
manZilis Sefardeba (procentebSi) Suamdebare xazidan marjvena winagulis
rkalis metad CamomrCen wertilamde, gulmkerdis ganivi bazaluri diametris
naxevarTan. normaSi es koeficienti ar aRemateba 30%-s, marjvena winagulis I
51
xarisxis gafarToebisas is 40%-s aRwevs, II xarisxis - 50%-s, III xarisxis - 50%-
ze mets.
marjvena parkuWi. pirdapir proeqciaSi marjvena parkuWi gulis Crdilis
konturebze ar isaxeba, magram misi zrda mainc iZleva gamosaxulebas. pir-
vel SemTxvevaSi, marcxena parkuWis rkali marcxniv gadainacvlebs, rac gan-
pirobebulia an misi gaweviT gadidebuli marjvena parkuWis mier, an misi
pirdapiri gasvliT gulis konturze. xolo meore SemTxvevaSi, marjvena wina-
guli marjvniv da zemoT iwevs, rasac Tan axlavs misi rkalis dagrZeleba
da marjvena kardiovazuri kuTxis zemoT gadaadgileba. marcxena gverdiT
proeqciaSi marjvena parkuWis zoma gulmkerdis kedelTan misi mdebareobis
siaxloviT ganisazRvreba, normaSi es mkerdis Zvlis 1/4 ar aRemateba. marjvena
parkuWis gadidebis dros es maCvenebeli izrdeba.
marcxena winaguli. pirdapir proeqciaSi marcxena winagulis gadideba misi
rkalis marcxena konturze dagrZelebas iwvevs. garda amisa, gulis marjvena
konturze, marjvena kardiovazuri kuTxis zonaSi, damatebiTi rkali Cndeba.
Tavdapirvelad is gulis konturis medialurad mdebareobs, Semdegi zrdisas
edeba mas, xolo Zalian didi zomebis SemTxvevaSi kides ayalibebs. gverdiT
proeqciaSi saylapavi milis mdebareobis mixedviT, SesaZlebelia marcxena
winagulis zomis Sefaseba. normaSi mas sworxazovani mimarTuleba aqvs da
xerxemlis wina zedapiris paralelurad mdebareobs. marcxena winagulis ga-
dideba iwvevs saylapavi milis lokalur gadaxras: gadidebis I xarisxi - gad-
aweuli saylapavi mili ar gadis xerxemlamde, II xarisxi - is aRwevs xerxe-
mals, III xarisxi - iwyebs zeddebas xerxemalze.
marcxena parkuWi. pirdapir proeqciaSi marcxena parkuWis gadideba misi rka-
lis dagrZelebas iwvevs gulis Crdilis marcxena konturze. marcxena gverdiT
proeqciaSi marcxena parkuWis sididis Sefaseba SesaZlebelia gulis diafrag-
masTan mdebareobis mixedviT. normaSi is diafragmis gumbaTis manZilis ¼-s ar
aRemateba, xolo gadidebisas, bunebrivia, sxvadasxva zomiT izrdeba, rasac
retrokardiuli sivrcis qveda midamos Seviwroeba axlavs. aRniSnul proeqci-
aSi marcxena parkuWis sididis normis niSans, aseve ukana kardiodiafragmuli
kuTxe da masSi arsebuli filtvis iogis gamosaxuleba warmoadgens. marcxena
parkuWis zomis momatebis dros ukana kardiodiafragmuli kuTxe SeiZleba
swori an blagvi gaxdes, filtvis iogis izolirebuli gamosaxuleba ki qreba.
filtvis arteriis zoma fasdeba pirdapir proeqciaSi Suamdebare xazidan
misi konturis yvelaze Sors mdebare wertilamde gazomviT, gulmkerdis ganivi
bazaluri zomis naxevarTan mimarTebiT (muris koeficienti) es zoma normaSi
ar aRemateba 30%-s. filtvis arteriis I xarisxis gafarToebis dros es koefi-
cienti 35%-s aRwevs, II xarisxis - 40%-s, xolo III xarisxis 40%-ze mets.
52
specialuri rentgenkontrastuli meTodikebi
53
sur.:2-1 koronarografia
54
kt-angiokardiografias gulis, koronaruli arteriebis, aortis mdgomare-
obis SefasebaSi, Cveulebriv, kt kvlevasTan SedarebiT mniSvnelovnad meti
SesaZleblobebi aqvs. es meTodika gulis kamerebsa da sisxlZarRvebSi sisx-
lis simkvrivis xelovnur gazrdas efuZneba, rac maTi Rruebisa da kedlebis
calkeuli gamosaxulebis miRebas uzrunvelyofs. am gamokvlevas atareben
rentgenkontrastuli sakontrasto nivTierebis bolusiT - swrafi intravenu-
ri Seyvanis gziT 100 – 150 ml, 3-4 ml/wm siCqariT. gamokvlevas arteriul faza-
Si atareben. maRali xarisxis vizualizaciisaTvis skanireba unda daiwyos
daaxloebiT 15-20 wamSi rkn-s ineqciis Semdeg. pulsirebuli swrafad monacv-
lebadi sisxlZarRvTa da gulis gamosaxulebis mkafiooba skanirebis maRali
siCqariT miiRweva. am moTxovnebs mravalSriani spiraluri kompiuteruli to-
mografebi (mSkt - MDCT) 64-dan 640 Sremde skanerebi Seesabameba, romelTac
ekg-Tan sinqronizaciis SesaZlebloba gaaCnia. maTi saSualebiT SesaZlebelia
gulis yvela struqturis vizualizeba sakmaod maRali sivrcobrivi rezolu-
ciiT. gamokvlevis Catareba SesaZlebelia statikuri an dinamikuri skanirebis
variantSi, anu TiToeul doneze erTeuli skanebis an tomogramebis seriebis
warmoebiT. gamosaxulebebis yvela seria vizualur da densitometrul anal-
izs eqvemdebareba. dinamikuri skanirebis upiratesobas aramarto morfologi-
uri cvlilebebis, aramed centraluri hemodinamikis Sefasebis SesaZlebloba
warmoadgens, ZiriTadad, rkn-s gulis kamerebSi gavlis siCqariT. damatebiT,
sakmaod mniSvnelovan informacias iZleva mravalsivrcobrivi (MIP da samgan-
zomilebiani 3D) rekonstruqciebi.
zogadad, gulis gamokvlevisas, mSkt kontrastirebis gamoyenebiT uzrun-
velyofs anevrizmebis, Trombebis da RrusSida warmonaqmnebis, miokardiumis
nawiburovani dazianebis, hipertrofuli kardiomiopaTiis da sxva paTologi-
uri mdgomareobis zust diagnostikas. garda amisa, meTodikis gamoyeneba Ses-
aZlebelia gulis funqciuri gamokvlevisTvis: kamerebis moculobis, saerTo
da regionuli kumSvadomis, gulSida sisxlis nakadebis siCqaris, miokardium-
is perfuziis SefasebisTvis, aseve paTologiuri Suntebis da regurgitaciuli
nakadebis gamosavlenad.
koronaruli arteriebis SefasebisTvis, rogorc wesi, gamoiyeneba mraval-
sivrciani rekonstruqciebi. SesaZlebelia aseve MIP proeqciebis ageba, gan-
sakuTrebiT gvirgvinovani arteriebis proqsimaluri midamoebisaTvis, magram
yvelaze infromaciuls `moculobiTi gamosaxva~ (Volume Rendering - VR) war-
moadgens. amgvari gamokvlevisas, yvela SemTxvevaSi, SesaZlebelia koronaru-
li arteriebis proqsimaluri da saSualo mesamedis mkafio gamosaxulebis
miReba da 90%-iT maTi msxvili totebis vizualizacia. amasTanave maRali
sizustiT vlindeba sxvadasxva morfologiuri cvlileba, pirvel rigSi, ar-
teriebis kalcinozi da stenozi.
55
mniSvnelovnad naklebi sirTuleebi Cndeba koronaruli Suntebis mdgo-
mareobis Sefasebisas, romelic isaxeba mTel sigrZeze. dinamikuri kt-s gamoy-
eneba SesaZlebelia Suntebze sisxlis nakadis raodenobrivi SefasebisTvis,
virtualuri aortoskopiis saSualebiT ki Suntebis zedapiris Seswavla aor-
tis Sida mxridan.
a b
g d
56
aSrevebis da dazianebebis (koarqtacia, rkalis Tandayolili daklaknilo-
ba, sisxlZarRvovani rgoli da a.S.) diagnostikaSi. gulmkerdis aortasTan
mimarTebiT aseTi gamokvleva mniSvnelovnad aRemateba tradiciuli rentgen-
kontrastuli aortografiis SesaZleblobas, iZleva ra operaciuli Carevis
SesrulebisTvis saWiro dawvrilebiT informacias: anevrizmis lokalizeba,
diametri, manZili, masTan aortis totebis kavSiri; Trombuli masebi, kedlis
aSreveba, paraaortuli hematoma.
ultrabgeriTi meTodi
57
amikis iseTi mniSvnelovani maCveneblebis gansazRvra, rogorebicaa wuTobrivi
da dartymiTi moculoba, gulis indeqsi, wnevis gradientebi.
fdk-s dros miRebuli gamosaxuleba warmoadgens organzomilebian eqokg-s
Tavisuflad arCeul kveTaSi masze dadebuli sisxlis nakadebiT, romelic
maTi mimarTulebidan gamomdinare, kodirebulia sxvadasxva feriT. fdk-s mTa-
vari upiratesobaa is, rom misi saSualebiT SesaZlebelia savrcobrivi ori-
entirebis da sisxlis nakadebis rogorc fiziologiuri, aseve paTologiuri
sazRvrebis zusti gansazRvra.
kardiologiaSi qsovilis doplerografia, ZiriTadad, gamoiyeneba miokardi-
umis fiziologiuri funqciis gamosakvlevad, eqogramebze aisaxeba gulis kunTis
calkeuli elementebis moZraobis siCqareebis sivrcobrivi ganawileba da fdk-s
gamoyenebis SemTxvevaSi moZravi qsovilebisagan eqosignalebis doneebi.
zogadad, deqokg-s meti gamoyeneba aqvs: sarqvlis regurgitaciebis, pa-
Tologiuri Suntebis gamovlenasa da SefasebaSi, stenozebis hemodinamikuri
mniSvnelobis dadgenaSi, filtvis arteriuli hipertenziis raodenobriv Se-
fasebaSi, gulis kamerebis funqciuri mdgomareobis gansazRvraSi.
eqokg-s SesaZleblobas arsebiTad afarToebs skanireba saylapavi milidan
da datvirTvis testis gamoyeneba (stres-eqokg).
saylapavi milidan skanireba gansakuTrebiT mniSvnelovania winagulTa
warmonaqmnis, sarqvlebis proTezebis paTologiis, infeqciuri endokarditis,
gulis Tandayolili mankis, gulmkerdis aortis daavadebebis dros. garda
amisa, aRniSnuli gamokvleva metad maRalefeqturia marcxena parkuWis funqci-
is SefasebaSi, miokardiumis infarqtis garTulebebis amocnobaSi, gulis Sida
Trombebis gamovlenaSi.
stres-eqokg es ub kvlevaa gulis damatebiTi datvirTvis pirobebSi. dat-
virTvis testis saxiT SesaZlebelia fizikuri datvirTvis (veloergometri,
tredmili), gulis saylapavis milidan eleqtrostimulaciis da farmakolo-
giuri saSualebebis gamoyeneba. stres-eqokg-is mTavari mizani datvirTvaze
marcxena parkuWis reaqciasa da darRvevebis gamovlenaSi mdgomareobs, rome-
lic mosvenebul mdgomareobaSi ar registrirdeba.
klinikur praqtikaSi ub kvleva gamoiyeneba aseve koronaruli arteriebis
mdgomareobis SefasebisTvis, gulsisxlZarRvTa kaTeterizaciis gziT spe-
cialuri mikrogadamcemebis gamoyenebiT. mxolod es meTodika iZleva infor-
macias sisxlZarRvis sanaTuris, misi kedlis mdgomareobis da masSi arsebu-
li paTologiuri cvlilebebis xasiaTis, gamoxatulebis da pirvel rigSi,
kalcifikaciis xangrZlivobis da siRrmis Sesaxeb, rasac gansakuTrebiT didi
mniSvneloba aqvs balonuri angioplastikis da stentirebis dagegmarebis dros.
58
magnitur-rezonansuli tomografia
gulisa da koronaruli arteriebis magnitur-rezonansuli kvleva xarisx-
iani gamosaxulebis misaRebad tardeba gulis kumSvis da sunTqvis fazebis sin-
qronizaciiT. aseTi sinqronizaciis ararsebobis SemTxvevaSi aisaxeba mxolod
gulis garemoxazulobebi. swrafi da zeswrafi impulsuri Tanmimdevrobis gam-
oyenebiT miiRweva maRali sivrcobrivi da droiTi informacia, romelic erTsa
da imave doneze mniSvnelovnad zrdis Tanmimdevruli gamosaxulebis miRebas
gulis ciklis sxvadasxva fazis Sesabamisad -kinoreJimSi Semdgomi warmoebiT,
risi saSualebiTac SesaZlebelia gulis kumSvadobis da sarqvlebis funqciis
Seswavla. mr-tomografebis Tanamedrove modelebis saSualebiT SesaZlebelia
mravalfaziani kinomrt-s warmoeba erTdroulad ramdenime anatomiur doneze.
zeswrafi Tamnimdevrobebis saSualebiT SesaZlebelia kontrastuli nivTier-
ebis gulis kamerebSi gavlaze, aseve kontrastuli nivTierebis miokardiumSi
pirveli bolusis ganawilebaze dakvirveba, drois realur reJimSi xorciel-
deba misi perfuziis Sefaseba.
rogorc wesi, gulis mrt-gamokvleva tomogramebis standartul proeqcieb-
Si SesrulebiT iwyeba.
natiur pirobebSi kt-sagan gansxvavebiT mrt iZleva gulis kedlebis da
mis RruSi arsebul sisxlis diferencirebul gamosaxulebas. es ganpirobebu-
lia am obieqtebisagan wamosuli magnitur-rezonansuli signalebis sxvadasxva
doniT. normaSi miokardiumi mr-tomogramebze iZleva izointensiur signals
(ruxi feri), perikardiumi - hipointensiur signals (Savi feri), cximovani
qsovili metad intensiur signals iZleva da aisaxeba TeTri feriT. miokar-
diumis mr signalis intensiuroba SeiZleba warmoadgendes misi mdgomareobis
Sefasebis safuZvels. sakmaod mkafio gamosaxulebas iZleva ZiriTadi anatomi-
uri struqturebis umravlesoba: miokardiumi, gulis sarqvlebi, papilaruli
kunTebi, msxvili trabekulebi, perikardiumi. koronaruli arteriebi natiuri
mrt-s dros fragmentulad isaxeba, Tumca kontrastuli gaZlierebis Sede-
gad SesaZlebelia koronarebis jerovani vizualizacia. gulis moqmedebis
sxvadasxva fazaSi Sesrulebuli mr-tomogramebis analizis saSualebiT Ses-
aZlebelia parkuWebis funqciebis Sefaseba iseTi mniSvnelovani maCveneblebis
gansazRvriT, rogorebicaa: saboloo-sistoluri da saboloo-diastoluri
moculobebi, gandevnis fraqcia, kedlebis sistoluri gasqeleba da moZraoba
segmentebis mixedviT. amasTan, miRebuli monacemebi Seesabameba eqokg-s, kt, an-
giokardiografiis Sedegebs.
59
sur.:2-3 mrt koronarografia, isaxeba
Seucvleli marcxena wina daswvrivi
arteria.
radionukliduri meTodi
60
kuri amocanebis gadasawyvetad sxvadasxva specialuri meTodika gamoiyeneba,
esenia:
- miokardiumis perfuzuli scintigrafia;
- miokardiumis infarqtis keris scintigrafia;
- radionukliduri wonasworobis ventrikulografia.
miokardiumis perfuzuli scintigrafia rfp-s gamoyenebazea dafuZnebuli,
romelic arCeviTad grovdeba gulis kunTis intaqtur qsovilSi koronaruli
sisxlis nakadis intensiurobis proporciulad. aRniSnulis gamo SesaZlebe-
lia gulis sisxlmomaragebis Seswavla mikrocirkulaciis doneze. normaSi
preparatis Tanabari intensiobiT grovdeba marcxena parkuWis miokardium-
Si. rfp-s dagroveba miokardiumis ubnebSi daqveiTebuli sisxlis nakadiT
Semcirebulia, xolo nekrozul nawiburovan midamoebSi saerTod ar arse-
bobs (negatiuri scintigrafia). miokardiumis perfuziis difuzuri darRveve-
bi xasiaTdeba rfp-s Tanabari da Semcirebuli CarTviT gamosaxulebis mTel
farTobze. mniSvnelovan diagnostikur informacias vRebulobT fizikuri an
farmakologiuri datvirTvis pirobebSi, romlis saSualebiT SesaZlebelia
perfuziis ara marto arsebobis, lokalizebis da defeqtebis gavrcelebis
gansazRvra, aramed miokardiumis sisxlmomaragebis funqciuri rezervebis Se-
faseba, gulis kunTis iSemiuri da infarqtuli dazianebis diferencireba.
teqnikurad miokardiumis scintigrafia, rogorc wesi, erTfotoniani emisi-
uri tomografiis variantSi warmoebs. garda amisa, pet-s didi SesaZleblobebi
aqvs gulis kunTis perfuziis SeswavlaSi da amasTan erTad iZleva mniSvnelo-
van informacias miokardiumis metabolizmis Sesaxeb.
miokardiumis infarqtis keris scintigrafia perfuzuli scintigrafiisa-
gan gansxvavebiT dafuZnebulia om rfp-s gamoyenebaze, romelic tropulia ara
intaqturi miokardiumis, aramed dazianebulis mimarT (pozitiuri scintigra-
fia). am mizniT meti klinikuri gamoyeneba 99mTc -pirofosfatma moipova. aRniSnu-
li radionuklidis namdvili lokaluri CarTva dazianebis keraSi infarqtis
pirveli klinikuri niSnebis gamovlenidan ara uadres 10 saaTisa xdeba da
sakmao doneze rCeba 5-6 saaTis ganmavlobaSi. am vadebSi 99mTc -pirofosfatiT
Catarebuli scintigrafiis mgrZnobeloba miokardiumis mwvave infarqtis di-
agnostikaSi 98%-s aRwevs. amgvarad, miokardiumis infarqtze eWvis SemTxvevaSi
misi ganviTarebis pirvel saaTebSi naCvenebia perfuzuli scintigrafia, xolo
12-24 saaTSi mizanSewonilia gamokvlevis Catareba im rfp-iT, romelic tropu-
lia aranekrozuli qsovilis mimarT.
radionukliduri wonasworobis ventrikulografia (rwv) tardeba eriTroc-
itebis moniSvnis meTodikis gamoyenebiT in vitro. Tavdapirvelad avadmyofisT-
vis intravenurad SehyavT kaliumis pirofosfati, romelic eriTrocitebze
aqtiurad absorbirdeba, 20-30 wuTis Semdeg aseve intravenurad SehyavT 99mTc
-perteqnetati, romelic maSinve pirofosfats uerTdeba. Sedegad, xdeba eri
Trocitebis stabiluri moniSvnis uzrunvelyofa sisxlSi aranakleb 90%-iT 4
saaTis ganmavlobaSi.
61
rfp-is sisxlSi sruli gaxsnis Semdeg γ-kamera aregistrirebs ramdenime
aseul gamosaxulebas, romelTa safuZvelze kompiuteruli analizis gziT
yalibdeba gulis ciklis saSualo saxe. scintigrafuli suraTis garda, in-
teresis arCeul zonebze marcxena parkuWis proeqciaSi mrude xazebiT aigeba
aqtiuroba - dro, romelic gulis SekumSvis funqcias integralurad asaxavs
ramodenime ciklis ganmavlobaSi.
sisxlis radioaqtiurobis doneebis sxvaobis mixedviT, parkuWebis Rru-
Si da saboloo-diastolur da saboloo-sistolur fazebSi gamoangariSdeba
sisxlis gandevnis fraqcia. sxvadasxva fazaSi gulis gamosaxulebis vizual-
izacia da parkuWebis kedlebis moZraoba, miokardiumis kumSvadobis region-
aluri darRvevebis gamovlenis Sefasebis saSualebas iZleva.
rwv-s Catareba, ZiriTadad, naCvenebia gulis iSemiuri daavadebebis, miokar-
diumis infarqtis, gulis anevrizmebis, hipertonuli daavadebis, gulis kunTis
difuzuri dazianebebis dros. dozirebuli fizikuri datvirTvis gamoyenebis
saSualebiT SesaZlebelia miokardiumis rezervuli SesaZleblobebis Sefase-
ba gandevnis fraqciis mixedviT.
kardiologiaSi arsebuli sxvadasxva sxivuri meTodis diagnostikuri
mniSvneloba moyvanilia cxrilSi 2.1.
62
gulisa da gulmkerdis aortis
daavadebebis sxivuri semiotika
sur.: 2-4 miokardiumis mwvave infarqti, isriT naCvenebia marcxena parkuWis diskine-
ziis ubani.
63
mitruli stenozi
64
a b
g d
65
marcxena gverdiTi proeqcia - gulis Crdilis xerxemlisken gafarToeba
da misi farTo Camowola diafragmaze; ukana kardiodiafragmuli kuTxis ga-
dideba.
a b
66
aortis sarqvlis stenozi
67
aortis sarqvlis ukmarisoba
68
sur.:2-12 deqokg. isaxeba sisxlis nakadis regurgitacia aortidan marcxena parkuWSi.
eqsudaciuri perikarditi
a b
69
eqokg, kt, mrt: siTxis pirdapiri vizualizeba miokardiumis RruSi.
a b
sur.:2-15 konstruqciuli perikarditi, vlindeba perikardiumis furclebis kalcifi-
cireba (a). mrt horizontuli isrebiT naCvenebia gamonaJoni plevris RruSi verti-
kaluri isriT perikardiumis furclis gasqeleba (b).
gulmkerdis aortis anevrizmebi
70
mr aortografia, kontrastuli kt-aortografia: misi saSualebiT Sesa-
Zlebelia aramarto anevrizmis maRali sizustiT gamovlena, aramed misTvis
yovelmxrivi da detaluri daxasiaTebis micema (forma, diametri, manZili, daS-
oreba Tirkmlis arteriebis donidan, paraaortuli qsovilebis mdgomareoba,
Trombozuli masebi, kedlis aSreveba).
rentgenkontrastuli aortografia mxolod aortis sanaTuris Sefasebis
SesaZleblobiT Semoifargleba, amasTanave, rogorc gamokvlevis invaziuri
meTodi, sakmaod seriozuli garTulebebis risks moicavs (Tavis tvinis arter-
iebis embolia, anevrizmuli tomris gaxeTqva).
a b
g d
71
gulis da gulmkerdis aortis dazianebis sxivuri diagnostika
gulis travma
72
sur.:2-18 kt aqsialuri Wrili, isaxeba gulmkerdis aortis travmuli dazianeba, aseve,
sakontrasto nivTierebis eqstravazacia sisxlZarRvis konturs gareT, paraaortuli
hematoma. siTxe orive plevris RruSi.
73
Tavi 3
saylapavis, kuWis, nawlavebis daavadebaTa da
dazianebaTa sxivuri diagnostika
75
saylapavis xvrelSi, kuWis SesarTavSi. saylapavis abdominur monakveTsa da
kuWis TaRs Soris aris kardialuri CanaWdevi (hisis kuTxe), normaSi hisis
kuTxe 90˚-ze naklebia.
kuWi mdebareobs muclis zemo naxevarSi, xerxemlis svetis marcxniv (TaRi
da sxeuli). antraluri monakveTi da pilorusi mdebareobs horizontalurad
marcxnidan marjvniv. kuWis forma da mdebareoba damokidebulia adamianis
konstituciur tipze. normosTenikebSi kuWi kauWis formisaa, masSi arCeven
sxeuls, romelic ebjineba diafragmis marcxena naxevars da kuWis airovan
buSts. vertikalur mdgomareobaSi, sxeuli mdebareobs vertikalurad da iyo-
fa zemo, Sua da qvemo mesamedebad, kuWis antraluri nawili da pilorusi
mdebareobs horizontalurad, mcire simrude ki medialurad, aqvs sada swori
zedapiri. didi simrude dakbilulia, talRiseburi naoWebiT, romlebic miemar-
Teba iribad, kuWis ukana kedlidan wina kedlisaken. kuWis sxeulis antralur
nawilSi gadasvlis adgilas, mcire simrudeze, mdebareobs kuWis kuTxe, did
simrudeze _ kuWis sinusi. kontrastis mcire raodenobiT miRebisas kargad
isaxeba lorwovanis reliefi. sruli da mWidro avsebisas Seiswavleba kuWis
konturebi, kedlebis elastikuroba da peristaltika. evakuatoruli funqcia
- normalurad mofunqcie kuWi SigTavsisagan icleba 2,0–2,5 sT-Si.
Tormetgoja nawlavSi arCeven bolqvs, zemo horizontalur tots (rome-
lic mdebareobs muclis RruSi), daswvriv da qvemo horizontul nawils (ro-
melic retroperitonul sivrceSi mdebareobs). Tormetgoja nawlavis bolqvi
samkuTxa formis organoa, romelic fuZiT mimarTulia pilorusisken da aqvs
momrgvalo konturebi. masSi arCeven medialur da lateralur konturebs, wina
da ukana kedlebs.
Tormetgoja nawlavis daRmavali nawilis medialuri kedeli mWidrod ekv-
ris pankreasis Tavs, mis Sua nawilSi mdebareobs Tormetgoja nawlavis didi
dvrili,saidanac Tormetgoja nawlavSi Caedineba naRveli da pankreasis wveni.
duodenografiis Casatareblad rig SemTxvevebSi gamoiyeneba tonusis da-
maqveiTebeli farmakologiuri preparatebi (atropini, metacini). am pirobebSi
Tormetgoja nawlavi ufro kargad ivseba sakontrasto nivTierebiT. amave
mizniT kontrastuli masa nawlavSi SegviZlia SeviyvanoT zondis daxmarebiT
da tonusis damaqveiTebeli preparatebiT. es meTodi cnobilia, rogorc rela-
qsaciuri duodenografia.
kuWis sinusTan Tormetgoja nawlavi gamodis retroperitonuli sivrcidan
da gadadis mliv nawlavSi, romelic Semdeg grZeldeba TeZos nawlavSi. saz-
Rvari mliv da TeZos nawlavs Soris mkveTrad gansazRvruli ar aris. mlivi
nawlavis umetesi nawili mdebareobs marcxena ferdqveSa midamoSi, TeZos na-
wlavi ki, marjvena ferdqveSa midamoSi.
mlivi da TeZos nawlavebis rentgenologiuri gamokvleva sruldeba bari-
umis masis orulad miRebis, an wvrili zondis daxmarebiT Seyvanis Semdeg da
76
mas ewodeba, Sesabamisad, peroruli da zondismieri enterografia. zondis
daxmarebiT wvrili nawlavi ufro srulad da mWidrod kontrastirdeba. am
dros airis damatebis SemTxvevaSi tardeba ormagi kontrastireba da rent-
genogramebs iReben 15–30 wuTis intervaliT, Semdeg 2,5–4sT-is ganmavlobaSi,
sanam ar miaRweven ileocekaluri midamos kontrastirebas. am dros isaxeba
lorwovani garsis cirkularuli naoWebi da wvrili nawlavebisaTvis damaxa-
siaTebeli kerkringis naoWebi. sakontrasto nivTierebisgan wvrili nawla-
vebis sruli dacla xdeba 8–9 sT-Si.
msxvili nawlavis kontrastireba bariumis masis orulad miRebis pirobeb-
Si iwyeba 3_4 sT-is Semdeg da srulad ivseba 24 sT-is ganmavlobaSi. aRniSnu-
li meTodiT msxvili nawlavis gamokvlevisas, SegviZlia SevafasoT misi mde-
bareoba, zomebi, mdebareobis wanacvleba da funqciuri mdgomareoba. msxvil
nawlavSi arCeven: brma nawlavs, aswvriv, ganiv, daswvriv, sigmoidur kolinjs
da swor nawlavs.
garegnulad msxvili nawlavi gansxvavdeba wvrili nawlavisgan ufro meti
diametriT, gansakuTrebiT marjvena naxevarSi da wvrili nawlavisgan gansx-
vavebiT gaaCnia haustrebi. msxvil nawlavSi aRiniSneba ori nakeci – marjvniv,
RviZlis da marcxniv, elenTis. nakecebi mdebareobs Sesabamis ferdqveSa areeb-
Si.
msxvili nawlavis ufro detaluri SeswavlisaTvis saWiroa bariumis Seyva-
na msxvili nawlavis sanaTurSi retrogradulad, oynis daxmarebiT (am kvlevas
irigoskopia ewodeba). procedura moiTxovs avadmyofis specialur momzadebas.
Tanamedrove irigoskopiis maRalinformaciuli meTodika mdgomareobs msxvi-
li nawlavis erTmomentian ormag kontrastirebaSi bariumis fafiT da airiT.
77
rom saylapavi milidan lorwovani garsis naoWebi gadadis divertikulSi. di-
vertikuli arsebobs Tandayolili da SeZenili, xolo warmoSobis meqanizmis
mixedviT, asxvaveben pulsur, traqciul da pulsur-traqciul divertikuls.
R°, kt –pulsuri divertikulis yvelaze xSiri lokalizaciaa xaxa-sayla-
pavis nawili (cenkeris divertikuli).divertikuls aqvs momrgvalo forma da
mkafio konturebi, igi farTo yeliT aris dakavSirebuli saylapav milTan.
78
saylapavi milis aqalazia, kardiospazmi
a b g
sur 3-4. rentgenograma, wina-ukana proeqcia. Suasayris paTologiuri cvlilebebi ar
isaxeba (a). rentgenograma, wina-ukana proeqcia bariumis fafis gamoyenebiT (b). damiznebi-
Ti rentgenoskopia, wina-ukana proeqcia bariumis fafis gamoyenebiT.vlindeba araswori
formis avsebis defeqti saylapavis Sua mesamedis doneze (g). diagnozi -saylapavis cr.
79
sur 3-5 kt kontrastuli gaZlierebiT, aqsialuri Wrili, vlindeba saylapavis ke-
dlebis cirkularuli gasqeleba 1,3sm-mde, per/os miRebuli sakontrasto nivTiereba
isaxeba viwro zolis saxiT.
sur 3-6 kt. i/v da per/os kontrastuli gaZlierebiT, sagituri Wrili, vlindeba say-
lapavis kedlebis cirkularuli gasqeleba. per/os miRebuli sakontrasto nivTiereba
isaxeba viwro zolis saxiT. Seviwroebis kraniulad saylapavis sanaTuri gaganiere-
bulia.
80
sur.: 3-7 rentgenograma. saylapavis qimiuri damwvrobis
rentgenologiuri suraTi
a b
sur.: 3-8 rentgenograma saylapavis proeqciaze vlindeba araswori formis arahomo-
genuri rentgenologiuri Crdili- ucxo sxeuli (a). kt aqsialuri Wrili, rbilqso-
vilovani fanjara, saylapavis sanaTurSi vlindeba maRali- Zvlis simkvrivis ucxo
sxeuli(b).
82
wylulovani daavadeba
kuWis kibo
83
sur.: 3-12 kt, aqsialuri Wrili, i/v kontrastuli
gaZlierebiT. isaxeba kuWis kedlebis araTana-
bari gasqeleba. naCvenebia isrebiT.
84
mainfiltrirebel-wylulovani kibo- simsivnuri zrdis mogvianebiTi for-
maa, lorwovani garsis naoWebi gasqelebuli da uswormasworoa, naoWebs So-
ris sazRvari qreba da sakontrasto nivTiereba kuWis zedapirze uswormas-
worod lagdeba.
85
sur.: 3-16 damiznebiTi rentgenograma, kuWis ade-
nomatozuri polipi fexze, miTiTebulia isriT.
a b
sur.: 3-17 damiznebiTi rentgenograma bariumis fafis gamoyenebiT (a). kt aqsialuri
Wrili i/v kontrastuli gaZlierebiT (b). vlindeba Tormetgoja nawlavis diverti-
kuli siTxis horizontaluri doniT.
86
Tormetgoja nawlavis wylulovani daavadeba
wylulovani daavadeba Tormetgoja nawlavis uxSiresi daavadebaa.
R°, wylulis arsebobis pirdapiri niSani -`niSa~ SeiZleba iyos sxvadasxva
formis da raodenobis, SeiZleba Tormetgoja nawlavis wina - ukana kedlebze
mopirdapired arsebuli mcire zomis wylulebic gamovlindes, e.w. `mkocnavi
wyluli~.
a b
sur.: 3-19 kt. per/os kontrastuli gaZlierebiT. aqsialuri Wrili (a), koronuli re-
konstruqcia (b). 12-goja nawlavis sanaTurSi isaxeba qsovilovani simkvrivis mocu-
lobiTi warmonaqmni avsebis defeqtis saxiT naCvenebia isrebiT.
87
msgavsi radiologiuri gamovlineba axasiaTebs wvrili nawlavis poli-
pozs. e.w. piuts jagersis sindromi xasiaTdeba wvrili nawlavis gamartomuli
polipoziT.
R°, kt. polipis arseboba vlindeba nawlavis sakontrasto nivTierebiT
Sevsebis Sedegad momrgvalo formis, swori, sada konturebis mqone avsebis
defeqtis saxiT.
a b
sur.: 3-20 kt. i/v da per/os kontrastuli gaZlierebiT. aqsialuri Wrili, 12-goja naw-
lavis sanaTurSi isaxeba ovaluri formis swori sada, konturebis mqone qsovilovani
simkvrivis moculobiTi warmonaqmni avsebis defeqtis saxiT (a). analogiuri warmon-
aqmni isaxeba wvrili nawlavis sanaTurSi (b).
88
enteriti
a b
sur.: 3-22. rentgenografia (a); kt. aqsialuri Wrili (b); enteriti.
a b
sur.: 3-23 rentgenograma wina-ukana proeqcia (a), kt. aqsialuri Wrili (b), vlindeba wvrili
nawlavis lorwovanis gasqeleba- kronis daavadeba.rentgenogramaze naCvenebia isrebiT.
89
a b
sur.: 3-24. kt aqsialuri Wrili, rbilqsovilovani fanjara (a). wvrili nawlavis sanaTurSi
isaxeba momrgvalo formis, Sereuli Senebis naRvlovani qva. romelic iwvevs wvrilnawlavo-
van gauvalobas. imave pacientis naRvlovani kenWi, postoperaciuli makropreparati (b).
90
b
nax.: 3-1 msxvili nawlavis anatomiuri agebuleba (a). msxvil nawlavSi sakontrasto
nivTierebis gadaadgilebis savaraudo dro B(b).
a b
sur.: 3-25. rentgenograma araspecifikuri wylulovani koliti, wvrili granulaciebi
(a). kt koronuli rekonstruqcia, peroruli da intravenuri kontrastuli gaZliere-
biT. vlindeba daswvrivi kolinjis lorwovanis difuzuri gavrcobiTi SeSupeba (b).
91
divertikuli
a b
92
sur.: 3-27 damiznebiTi rentgenograma, ormagi kontrastirebis
meTodika. msxvili nawlavis - cekumis polipi
a b
sur .: 3-28. damiznebiTi rentgenoskopia-grafia, ormagi kontrastirebiT, daswvrivi ko-
linjis kibo naCvenebia isriT (a). kt aqsialuri Wrili, per/os da i/v kontrastuli
gaZlierebiT. vlindeba daswvrivi kolinjis simsivnuri moculobiTi warmonaqmni (b).
naCvenebia isriT.
93
msxvili nawlavis marjvena naxevris kibos dros aRiniSneba uswormasworo
konturebiani avsebis defeqti, simsivnis centrSi xSirad isaxeba dawylule-
buli ubani – uswormasworo formis araswor- aramkveTrkonturebiani `niSa~.
a b
sur.: 3-29 msxvili nawlavis marjvena naxevris kibo rentgeni (a). kt (b).
nawlavTa gauvaloba
94
buriF`fialis~ formis ubnebi nawlavis proeqciaze. es fialebi gansxvavdeba
wvril - da msxvilnawlavovani gauvalobis dros. wvrili nawlavis gauvalo-
bisas `kloiberis fialebi~ muclis Rrus centralur nawilSia ganlagebuli
da fialaSi siTxis horizontaluri donis sigane aRemateba airovani buStis
simaRles.
a b
sur.: 3-31. rentgenograma (a). kt. aqsialuri Wrili (b). kloiberis fialebi (naCvenebia
isrebiT) wvrilnawlavovani gauvalobis dros.
95
ucxo sxeuli msxvil nawlavSi
a b
sur.: 3-33 mSkt. sagituri rekonstruqcia, Zvlis fanjara (a). MIP rekonstruqcia (b).
swori da sigmuri nawlavis sanaTurSi vlindeba mogrZo formis ucxo sxeuli.
a b
sur.: 3-34 kt. aqsialuri Wrili, rbilqsovilovani fanjara mcire menjSi centralurad
nawlavTa maryuJebs Soris(a), imave doneze, metad dorzalurad - isaxeba araswori form-
is sxvadasxva zomis araTanabrad ganawilebuli airis simkvrivis masebis Semcveli ucxo
sxeuli- tamponi (b).
96
kuW-nawlavis organoebis mdebareobis Secvla (dislokacia)
b g
sur 3-35 kt aqsialuri (a), sagituri (b) da koronuli (g) Wrili. vlindeba marjvena
diafragmis paravertebruli – e.w. bogTalekis Tiaqari. nawlavebis da cximovani qso-
vilis nawili isaxeba gulmkerdis RruSi. koronul WrilSi marjvniv, Sua aqsilaru-
li xazis proeqciaze. neknTaSoris sivrceSi vlindeba lateraluri Tiaqari.
97
Tavisufali airi peritoneumis RruSi
98
sur.: 3-38 kt aqsialuri Wrili, filtvis
fanjara, muclis wina kedlis mimdebared
isaxeba didi raodenobiT Tavisufali airi.
a b
sur.: 3-39a. eqoskopia (a), kt (b). didi raodenobiT siTxe peritoneumis RruSi.
99
mwvave apendiciti
a b
100
sur.: 3-42 kt aqsialuri Wrili, ileocekalur areSi vlindeba mrgvali formis Semo-
fargluli blanti siTxovani warmonaqmni- abscesi.
101
Tavi 4
sayrden-mamoZravebeli sistemis, rbili qsovilebis daavadebebisa
da dazianebebis sxivuri diagnostika
rentgenologiuri meTodi
102
anatomiuri struqturebi. kt arTrografia, fistulografia ufro detalurad
warmoadgens saxsarSida dazianebebs, Zvlovani da rbili qsovilebis Cirqovan
procesebs. rTuli anatomiuri struqturebisa da midamoebis gadaudebeli di-
agnostikis SemTxvevaSi (Tavis, kisris, xerxemlis, menjis, msxvili saxsrebis)
rentgenuli kompiuteruli tomografia wamoadgens kvlevis upirveles meTods.
ultrabgeriTi meTodi
magnitur-rezonansuli tomografia
radionukliduri meTodi
103
pirebis midamoSi. ZvlebSi rfp-s koncentraciis (STanTqmis) daqveiTeba an
mateba miuTiTebs paTologiuri procesis arsebobaze. am meTodiT SeiZleba
gamovlindes: ConCxis ganviTarebis anomalia, nivTierebaTa cvlis darRveva,
anTebadi da simsivnuri daavadebebi. Zvlis infarqti da aseptikuri nekrozi.
sayrden-mamoZravebeli sistemis
organoebis normaluri sxivuri anatomia
104
bavSvTa asakSi epifizsa da metafizs Soris moTavsebulia Zvlis sigrZeSi
zrdis xrtili, romelic sinostozirebis Semdeg Seicvleba osteosklero-
zul zonad. epifizsa da diafizs Soris arsebul monakveTs ewodeba metafizi.
Zvali mTlianad dafarulia ZvlissazrdelaTi (garda sasaxsre zedapire-
bis subqondruli firfitebisa). Zvlissazrdela Sedgeba SigniTa (kombialuri)
da gareTa (fibrozuli) Sreebisagan. fibrozuli Sre Zvlis damcveli Srea,
igi mWidrod aris dakavSirebuli ZvalTan myesebisa da kunTebis mimagrebis
adgilebSi.
Zvlistvinis arxi da Rrublovani nivTierebis Zvlovani xarixebi amofe-
nilia kombialuri SriT _ endostiT, romlis mezenqimuri elementebis xarjze
mimdinareobs endosturi Zvliswarmoeba.
uZravi an mcired moZravi Zvlebis (sinarTrozebi) da moZravi saxsrebis
(diarTrozebi) sxivuri vizualizacia miiRweva sxvadasxva meTodiT. saxsrebi
xasiaTdeba sxvadasxvanairi SenebiT, rac dakavSirebulia maT funqciur amo-
canebTan.
sasaxsre zedapirebi dafarulia mozrdili piaonurujredebiani xrtiliT.
Sualeduri nivTiereba Sedgeba fibrinis konebisagan. periferiulad Zvlisa da
xrtilis sazRvrebze SerCenilia xrtilzeda Sre, romelic grZeldeba Zvlis-
sazrdelebze, romlis xarjzec ikvebeba xrtili. moxucebul asakSi xrtili
ikvebeba sinoviuri siTxiT.
saxsris Rru hermetulad ixureba sasaxsre CanTiT. igi Sedgeba sinovialu-
ri da gareTa fibrozuli garsisagan. SigniTa Sre dafarulia epiTeliT, ro-
melic gamoimuSavebs sinoviur siTxes. gareTa fibrozuli _ sakuTriv sasax-
sre kafsulaa, romelic mas aniWebs simtkices, SeerTebulia Zvlissazrdelas
qsoviliT da dakavSirebulia iogebTan. Tu saxsris RruSi, saxsarSi Semavali
Zvlebi konfiguraciiT emTxveva erTmaneTs ewodeba kongruentuli saxsari. Tu
Zvlebi ar emTxveva erTmaneTs _ arakongruentuli saxsari, am dros saxsarSi
iqmneba fibrozuli da xrtilovani Senebis (meniskebi, diskebi da sxv.) damx-
mare elementebi.
rentgenologiuri kvlevisas sasaxsre xrtilebi, iogebi, meniskebi da sxva
rbilqsovilovani struqturebi ar isaxeba. amis Sedegad Zvlebis sasaxsre
zedapirebs Soris rentgenogramebze vlindeba naTeli zoli, e. w. rent-
genologiuri sasaxsre naprali.
sxivuri meTodebidan saxsrebis kvlevis upirates meTods mrt warmoad-
gens. Zvlis Rrublisebri nivTiereba, Zvlis tvini, iZleva hiperintensiur sig-
nals, Zvlis qerqovani Sre (subqondruli firfitebi) - hipointensiur signals;
myesebi, iogebi, sasaxsre xrtilebi, meniskebi, kunTebi ki – Suamdebare (izo-
intensiur) intensivobis signals.
saxsris irgvliv mdebareobs sasaxsre CanTebi, romlebic yalibdebian sa-
saxsre RrusTan izolirebulad (mxris, muxlis, menj-barZayis da sxv.). sino-
105
vialuri CanTebi rentgenogramaze ar isaxeba, maTi kvleva tardeba mrt-iT da
ub meTodiT.
normaSi saxsris RruSi da sasaxsre CanTaSi siTxe ar vizualizdeba an
isaxeba imdenad umniSvnelo raodenobiT, rom eqologiurad da mr tomo-
gramaze ar Cans.
gansakuTrebuli adgili ukavia mudmiv sesamoidur Zvlebs: kvirisTavis,
cercvisebur da sesamoidurs. isini mdebareobs saxsris doneze, myesebSi, nawi-
lobriv saxsris RruSi. saxsrebi gamagrebulia dinamikuri (kunTebi da myesebi)
da statikuri (iogebi) stabilizatorebiT.
ubk-iT normaluri myesi da iogi sigrZiv WrilSi warmoadgens boWkovan
saSualo eqogenobis struqturas. ganiv WrilSi myesi da iogi wvrilwertilo-
vani struqturaa. myesi da iogi diferencirdeba kunTebis hipoeqogenur gare-
moSi. igi cudad vizualizdeba, rodesac irgvliv hipereqogenuri cximovani
qsovilia.
normaluri kunTi sonogramaze gaswvriv WrilSi isaxeba, rogorc hipoeqo-
genuri bumbulisebri struqtura. ganiv WrilSi kunTebs aqvT maryuSiseburi
struqtura, kargad isaxeba sazRvari kunTovan da cximovan qsovils Soris.
mr tomogramaze myesebi da iogebi wylis mcire Semcvelobis gamo T-1 da
T-2-Sg-Si iZleva dabal signals, ris gamoc cximovan qsovilTan gamoxatulia
kontrastuloba. vinaidan kunTebi gamoscemen saSualo intensivobis signals,
myesebTan da iogebTan kunTebis struqtura isaxeba aramkveTrad.
sayrden-mamoZravebeli organoebis
asakobrivi cvlilebebi
106
firfitebis raodenoba. yalibdeba sasaxsre napralebi da malTaSua diskebi,
irRveva sasaxsre zedapirebis da malTaSua diskebis urTierTdamokidebuleba
da stabiluroba. ConCxis aqtiuri stabilizatorebis (kunTebis da iogebis)
Sesustebis Sedegad Cndeba gulmkerdis kifozi, brtyeldeba terfi, mcirdeba
barZayis Zvlis yel-diafizaluri kuTxe. normaSi cvlilebebi ConCxSi viTar-
deba erTdroulad da simetriulad, magram ConCxis Semadgeneli nawilebi asa-
kobriv cvlilebebs ganicdian sxvadasxva vadaSi.
zogadi rentgenosemiotika
Zvlissazrdela
saxsrebi
1. sasaxsre napralis cvlilebebi (araTanabari gafarToeba, daviwroeba,
deformacia);
107
2. sasaxsre CanTis cvlilebebi (moculobis mateba, gamkvriveba);
3. sasaxsre boloebis da sasaxsre zedapirebis cvlilebebi (sasaxsre Zvlov-
ani boloebis deformaciebi, kidiT Zvlovani wanazardebi, saxsris xrtilis,
subqondruli firfitebis da epifizebis Rrublovani qsovilis cvlilebebi);
4. saxsarSi Zvlebis normaluri mdebareobis Tanafardobis cvlilebebi
(amovardniloba, qveamovardniloba);
5. saxsarSida damatebiTi cvlilebebi, cvlilebebi rbil qsovilebSi:
a. gamkvriveba _ rentgenologiuri Crdilis intensivobis momateba;
b. simkvrivis Sesusteba _ Crdilis intensivobis dakleba;
g. kalcinozi;
d. gaZvaleba;
e. moculobis mateba;
v. struqturis rRveva.
Zvlebi:
_ zomis, formis, struqturis rRveva.
_ Zvlis tvinis da Zvlis Rrublovani nivTierebebis signalis intensivobis
cvlilebebi;
myesebi, iogebi, fibrozul-xrtilovani struqturebi, meniskebi:
_ mr signalis intensivobis cvlilebebi;
_ gaglejis dros Camoyalibebuli defeqtebi;
_ struqturuli darRvevebi
siTxis dagroveba saxsris RruSi. sinovur RruebSi, myesebSi, sasaxsre Can-
TebSi. siTxe iZleva hiperintensiur mr signals T-2 Sg.
kunTebi
108
_ signalis Secvlili intensivoba;
_ defeqti;
_ fasciebs Soris sivrceSi siTxis dagroveba;
_ paTogenuri warmonaqmnebi.
radionukliduri kvleva.
Zvlebi:
_ rfp-is dabali CarTvis ubnebi (`civi kerebi~);
_ rfpi-is maRali CarTvis ubnebi (`cxeli kerebi~);
rfpi-is CarTvis xarisxis (koncentraciis) SefasebiT SeiZleba msjeloba
paTologiuri procesis bunebaze (degeneraciul-distrofuli, anTebadi Tu
simsivnuri xasiaTis).
sayrden-mamoZravebeli sistemis
daavadebaTa sxivuri semiotika
109
a b
sur.:4-1Mmwvave hematogenuri osteomielitis rentgenograma, pirdapiri (a) da gverdiTi
(b) proeqcia. paTologiuri procesi naCvenebia isriT.
qronikuli osteomieliti
110
_ destruqciis sxvadasxva Rruebi, irgvliv gamoxatuli osteoskleroziT
da masSi kortikaluri sekvestrebiT;
_ ZvalSi gamoxatuli osteoporozi.
kt saSualebas iZleva gamovavlinoT cvlilebebi Zvlis tvinSi, Zvalsa da
rbil qsovilebSi gacilebiT adre, vidre tradiculi rentgenologiuri meTo-
a b g
sur.:4-2Mkt. aqsialuri (a,b) da sagituri Wrili (g), Zvlis fanjara. qronikuli he-
matogenuri osteomieliti. vlindeba Zvlis defeqti da sekvestri. naCvenebia isriT.
mrt ufro adre gamoavlens Zvlis tvinis anTebis cvlilebebs, vidre tra-
diciuli rentgenologiuri da kt meTodi.
a b
111
g d
sur.: 4-3Mmrt. koronuli (a), sagituri (b) da aqsialuri Wrili T2 (g) da T1 (d) S.g.
qronikuli osteomieliti.
postarTrituli stadia:
arTrozis meoreuli niSnebi (sasaxsre napralis araTanabari daviwroeba,
kidiTi Zvlovani wanazardebi, Zvlis subqondruli nawilebis Semkvriveba). amo-
vardnilobebi da qveamovardnilobebi, SesaZloa ankilozic.
kt Zval-saxsarTa tuberkulozis damaxasiaTebeli cvlilebebi ufro adre
da mkafiod vizualizdeba kt-kvleviT.
ubk. gamoiyeneba saxsarSi siTxis gamosavlenad da axlomdebare qsovilebis
mdgomareobis Sesafaseblad.
mrt. pirveladi tuberkulozuri arTriti mt tomogramebze isaxeba, ro-
gorc momrgvalo an soliseburi formis destruqciuli Rru da Zvlis epi-
fizis an metafizis saSualo da dabali intensivobis mr signaliT T-1 Sg da
maRali intensivobis signali T-2 Sg. SeiZleba dafiqsirdes sekvestrebi.
113
sur.: 4-5 mrt. koronuli Wrili, T2 S.g.
didi wvivis Zvlis distalur nawilSi
isaxeba liTiuri dazianeba, mimdebare
rbili qsovilebi infiltrirebulia -
wvivis Zvlis tuberkulozi.
114
sur.: 4-6 mrt. sagituri Wrili. osteoarTriti., sasaxsre napralsa da
kviristavszeda abgaSi isaxeba siTxovani gamonaJoni
revmatoiduli arTriti-qronikuli
sistemuri daavadeba
115
a b
sur.: 4-7 rentgenograma (a). mrt. koronuli Wrili (b). revmatoiduli arTriti.
simsivnuri daavadebebi
avTvisebiani simsivneebi
osteosarkoma
116
_ Zvlissazrdelas reaqtiuli cvlilebebi: spikulebi, foCiseburi periost-
ati, Zvlis qsovilis rRveva _ periostaturi `kazirioki~.
osteosarkomis SemTxvevaSi, Zvlis qsovili darRveulia, procesi vrcelde-
ba rbil qsovilebSi. miuxedavad Zvlis sasaxsre boloebSi arsebuli mkveTrad
gamoxatuli destruqciisa, saxsris zedapirze subqondruli firfitebi Sen-
arCunebulia.
a b
g d
sur.: 4-8 rentgenograma pirdapir da gverdiT proeqciaSi (a. g). sqematuri gamosaxule-
ba imave proeqciebSi (b.d.) osteosarkoma (osteoblasturi)
117
mrt, ubk. saSualebas iZleva ukeT dafiqsirdes simsivnis rbilqsovilovani
komponentebi da maTi infiltraciuli zrda. sxva avTvisebiani simsivneebis
(qondrosarkoma, fibrosarkoma, retikulosarkoma) sxivuri semiotika, Ziri-
Tadad, osteosarkomis msgavsia, Tumca TiToeul maTgans aqvs damaxasiaTebeli
niSnebic.
mielomuri daavadeba
118
rentgenografia da kt: aRiniSneba msvlelobiTi mkveTrad Semofargluli
destruqciuli kerebi. SeiZleba gamoixatos gavrcelebuli osteoporoziT.
erTeuli plazmocitomebi yalibdeba specifikur badisebr destruqciul ub-
nebad.
a b
sur.: 4-11 kt (a). mrt (b.) sagituri Wrili, xerxemlis svetis mravlobiTi mielomuri
daavadeba.
119
mrt. sxvadasxva formis mielomuri daavadebis diagnostikis efeqturi me-
Todia. dazianebuli ubnebi iZleva hipointensiur signals T-1 Sg-Si da hipe-
rintensiur signals T-2 Sg.
radionukliduri kvleva: dazianebul ubnebSi rfp ar fiqsirdeba (`civi ub-
nebi~). am dros unda Catardes diferencireba Zvlis metastazur dazianebasTan
laboratoriuli da histologiuri kvlevis daxmarebiT.
a b
sur.: 4-12 rentgenograma Tavis qala (a), menji (b)- mravlobiTi mts dazianeba.
120
sur.: 4-13 kt aqsialuri Wrili, menjis Zvlebis mravlobiTi meoreuli - mts dazianeba,
naCvenebia isrebiT.
sur.: 4-14 mrt xerxemlis sveti, sagituri Wrili, mravlobiTi mts dazianeba.
121
sur.: 4-15 radionukliduri kvleva ConCxis mravlobiTi mts dazianeba.
keTilTvisebiani simsivneebi
(osteoma, qondroma, osteoqondroma da sxv.)
122
sur.: 4-16 rentgenograma - osteoqondroma
123
simsivnismagvari daavadebebi
124
Tandayolili displaziebi
fibrozuli displaziebi
125
xrtilovani displaziebi
126
sur.: 4-22. kt aqsialuri Wrili, marcxena
TeZos Zvlis Zvalxrtilovani egzostozi.
Zvlovani displaziebi
degeneraciul-distrofiuli daavadeba
127
procesebi. madeformirebeli osteoarTrozi umetesad azianebs menj-barZayisa
da muxlis saxsrebs.
128
aseptikuri osteonekrozi
129
mrt: warmoadgens daavadebis dawyebis gamovlenis efeqtur meTods,T-1 Sg-Si
isaxeba hipointensiuri arSia, romelic sazRvravs paTologiur process nor-
maluri Rrublovani nivTierebisagan. T-2 Sg-Si isaxeba ormagi arSia: hipoin-
tensiuri zoli Semovlebuli hiperintensiuri signalis irgvliv (Seesabameba
reaqciul SeSupebas). barZayis Zvlis Tavis daSlis da deformaciisas yalib-
deba nekrozuli ubnis araTanabari hipointensiuri kera.
130
rentgenografia: Zvlis gamWvirvalobis momateba, kortikaluri Sris
gaTxelebis Sedegad SeiZleba Semcirdes Zvlis meqanikuri simtkice da ganvi-
Tardes paTologiuri motexiloba.
a b
sur.: 4-29. kt. sagituri (a) da koronuli (b) rekonstruqcia,
difuzuri osteoporozi.
hi pofizis adenoma
a b
sur.: 4-30. mrt aqsialuri (a) da koronuli (b) Wrili, vlindeba hipofizis adenoma.
131
hi perparaTireoidizmi (farisebraxlo jirkvlebis adenoma)
abscesi, flegmona
132
ubk kontroliT SeiZleba Catardes aRniSnuli paTologiuri ubnebis per-
kutanuli punqciuri drenireba.
mrt an kt kontrastuli gaZlierebiT Cirqovani procesebis diagnostikis
efeqturi meTodia.
a b
sur.: 4-32 kompiuteruli tomograma (a), marcxena TeZo-sukis kunTis abscesi. igive pacienti,
mrt, koronuli Wrili (b).
133
tendovaginitebi: aRiniSneba myesebis gasqeleba, struqturis rRveva da
siTxe gasqelebuli myesis arxSi.
tendiniti: myesis boWkoebis anTeba. struqtura Secvlilia, eqogenuroba
daqveiTebulia, myesi gasqelebulia.
mrt: saSualebas iZleva dadgindes anTebiTi procesis arseboba. T-2 Sg-sas
signali gaZlierebulia.
avTvisebiani simsivneebi
(fibrosarkoma, gistiocitoma, neirofibrosarkoma, liposarkoma).
134
Zlier avTvisebian simsivneebs zogjer aqvT araerTgvarovani struqtura
da T-2 Sg heterointensivobis signalebi aramkveTri konturebiT. simsivneSi
sisxlCaqceva da nekrozi ganapirobebs arahomogenuri intensivobis mr-signa-
lis T-1 da T-2 Sg-Si.
a b g
sur.: 4-35 mrt sagituri (a) da koronuli (bg) Wrilebi. kunTebis proeqciaze isaxeba
arahomogenuri moculobiTi warmonaqmni –liposarkoma.
keTilTvisebiani simsivneebi
li poma
a b
a b g
sur.: 4-38 kt aqsialuri Wrili (a), koronuli (b) da sagituri rekonstruqcia (g).
marcxena barZayis zeda naxevarSi kunTovani qsovilis proeqciaze vlindeba
dabali-cximis simkvrivis moculobiTi warmonaqmni mravlobiTi Txeli tixrebiT.
136
fibroma
neirofibroma
Zvlis motexilobebi
137
motexiloba arsebobs travmuli; gamowveuli normalur Zvalze Zlieri
garegani faqtorebis zemoqmedebiT da paTologiuri, ganviTarebuli Zvlis
qsovilSi arsebuli paTologiuri procesis midamoSi (simsivne, kista da sxv.).
Zvlis mimarT mimarTulebis mixedviT, motexilobis xazi arsebobs: ganivi, iri-
bi, sigrZivi, spiraluri, V-magvari, T-magvari, namsxvrevebiani. Tu motexilobis
xazi gavrcelda Zvlis sasaxsre monakveTSi, ewodeba saxsarSida motexiloba.
arsebobs motexili Zvlis fragmentebis cdomis Semdegi saxeebi:
1. ganivi _ izomeba Zvlis ganivi zomebis mimarT (mag.: Zvlis diametris);
2. sigrZivi _ fragmentebis dacilebiT. SecilebiT da CaWedviT (CaWedili
motexiloba);
3. kuTxiT _ izomeba gradusebSi, romel mxaresac aris gaxsnili kuTxe;
4. periferiiT _ anatomiuri orientirebiT fasdeba fragmentis distanciu-
ri rotacia, brunvis mimarTulebis miTiTebiT.
motexilobis sruli rentgenologiuri maxasiaTeblebi unda moicavdes:
_ anatomiur lokalizacias da motexilobis xazis sigrZes;
_ motexilobis saxes (sruli, arasruli, namsxvrevebiani);
_ motexilobis sibrtyis mimarTulebas Zvlis RerZis mimarT (ganivi, si-
grZivi, V-magvari, T-magvari da sxv.);
_ fragmentebis cdomis saxeebs;
_ damokidebuleba sasaxsre RrusTan (saxsarSida motexiloba);
_ specifikuri niSnebi, rogoricaa CaWedili an kompresiuli motexiloba.
_ Tanmxlebi paTologiuri cvlilebebi: amovardniloba, iogebis gawyveta,
sindesmozi.
motexilobis gansakuTrebuli saxeebia: gadaZabvis Sedegad (stresuli mo-
texiloba) an Zvlis motexiloba arsebuli paTologiuri procesis adgilas.
rentgenografia: Zvlis motexilobis pirdapiri rentgenologiuri niSnebia
_ motexilobis xazi da motexili fragmentebis cdoma. rig SemTxvevebSi es
niSnebi ar aris TvalnaTliv gamoxatuli, aseT dros motexilobis diagnosti-
ka damyarebulia irib niSnebze.
1. cvlilebebi Zvalsa da ZvlissazrdelaSi: Zvlis formis cvlilebebi,
Zvlis struqturuli cvlilebebi, Zvlis zedapiris cvlilebebi (kortikalu-
ri Sris gasqeleba, `safexuris~ da `koziriokis~ niSnebi, Zvlissazardelas
aSreveba);
2. Zvlis zonis cvlilebebi: epifizisa da metafizis Seusabamoba, egreT-
wodebuli `safexuri~, maTi araswori zedapirebi (kuTxeebi), zrdis zonis asi-
metriuloba;
3. cvlilebebi rbil qsovilebSi: rbili qsovilebis moculobaSi mateba an
maTi struqturuli cvlilebebi;
4. Zvlebis haerovani Rruebis daCrdilva (hemosinuri);
5. cvlilebebi saxsarSi (saxsarSida motexiloba).
138
kt da mrt: saSualebas iZleva davafiqsiroT motexilobis rogorc pirda-
piri, ise arapirdapiri niSnebi. am kvlevebiT ufro kargad diferencirdeba
Zvlis fragmentebi, sisxlZarRvebis, nervebis da rbili qsovilebis dazianeba.
Zvlis motexilobis mt tomografiuli niSania motexilobis sibrtyeSi sisx-
lCaqceva, romelic T-1 Sg-Si hipointensiuria, xolo T-2 Sg-Si da PD FAT SATre-
JimSi hiperintensiuri.
a b
sur.: 4-40 mrt. T1S.g (a) da PD FAT SAT (b) kviristavis motexiloba mersedes bencis
niSani (Mercedes Benz Sign).
139
crusaxsris Camoyalibebisas rentgenogramaze SenarCunebulia motexilo-
bis xazi, Zvlis motexil boloebze ki yalibdeba sasaxsre zedapirebi korti-
kaluri firfitebis ganviTarebiT. procesi SeiZleba garTuldes posttravmu-
li osteomielitiT.
rig SemTxvevaSi saxsarSida motexilobis dros, Zvlebis sasaxsre boloe-
bis Sexorcebisas viTardeba ankilozi.
daZabvis motexiloba
a b g
sur.: 4-41 mrt, motexiloba naCvenebia isriT (a) kt. (b). aqsialuri
Wrili da koronuli rekonstruqcia (g). naviseburi Zvlis stresmotexiloba.
paTologiuri motexiloba
140
alibebuli gamoxatuli osteoporozi. aseTi motexilobebi viTardeba mcire
travmebis an uxerxuli moZraobebis Sedegadac ki.
rentgenografia: motexilobis xazi isaxeba Zvlis defeqtis, destruqciis
an gamoxatuli osteoporozis fonze.
141
amovardniloba
qveamovardniloba
142
sur.:4-45 rentgenograma. mxris Zvlis qveamovardniloba.
mxris Zvlis TavSi isaxeba didi zomis kistozuri warmonaqmni.
kunTSigniTa hematoma
143
sivrceSi hematoma advilad da mkveTrad fiqsirdeba, radgan gadaanacvlebs
cximovan fenebs. mogvianebiT periodSi kargad diferencirdeba kalcifikatebi
(osifikacia).
sur.: 4-46 kt. aqsialuri Wrili. marcxena wvivis medialuri jgufis kunTebis proeq-
ciaze vlindeba soliduri zomis hematoma.
144
ubk: yvelaze misaRebi meTodia kunTebSi sisxlCaqcevebis diagnostikaSi.
misi daxmarebiT SesaZlebelia rogorc dakvirveba dinamikaSi, ise saWiroebi-
sas punqciuri drenirebis Sesruleba.
145
a b
sur.:4-49 mrt. sagituri WriliisriT naCvenebia Seucvleli wina jvaredini iogi, boW-
koebis orientacia darRveuli ar aris (a). isriT naCvenebia zona, sadac unda isaxe-
bodes wina jvaredini iogi. iogis boWkoebi ar vizualizdeba – sruli gagleja (b).
146
kunTebis III xarisxis dazianebisas T-1 da T-2 Sg kunTebSi isaxeba `simsivnis
msgavsi~ warmonaqmnis momatebuli signali.
147
Tavi 5
ღვიძლი
148
nax.: 5-2. RviZlis segmentebisa da venebis sqematuri gamosaxuleba.
149
lavis did xvrelSi-odis sfinqteriT. rig SemTxvevebSi qoledoqusi da vir-
sungis sadinari erTdeba da ise ixsneba 12-goja nawlavSi.
rentgenologiuri meTodi
150
aris mkafiod gamoxatuli. RviZlis zeda sazRvari ar gamoiyofa diafragmis
zeda Crdilisgan. marjvena wilis lateraluri konturi miemarTeba muclis
Rrus kedlis gaswvriv RviZlis qveda kuTxemde. qveda kide marjvena neknTan
rkals mihyveba da Semdeg mcired scildeba mas, gadakveTs Sua xazs da aRwevs
TiTqmis diafragmis gumbaTamde.
normaluri naRvlis buSti mimoxilviTrentgenogramaze, rogorc wesi, ar
vizualizdeba. iSviaTad SeiZleba dafiqsirdes misi Ziri, fuZe.
naRvlis buStisa da sanaRvle gzebis kontrastuli nivTierebiT kvlevis
ramdenime meTodia mowodebuli: oruli qolecistografia, intravenuri qol-
angiografia da kontrastis Seyvana uSualod sanaRvle gzebSi.
qolecistografia – meTodika damyarebulia triiodirebuli rentgeno–kon-
trastuli nivTierebis (rkn) oruli miRebaze. wina saRamos, 7–8 saaTze, pacien-
ti ulufebiT iRebs abebs (60–70kg wonaze 6 abi) Warbi wonis SemTxvevaSi doza
imatebs 9–12 abamde. meore diliT, 12–14 saaTis Semdeg, iReben marjvena fer-
dqveSa midamos rentgenogramas. normis SemTxvevaSi 80%–mde rentgenogramaze
isaxeba naRvlis buStis intensiuri Crdili (Crdilis intensivoba garkveul-
wilad asaxavs naRvlis buStis koncentraciul funqcias), ris Semdegac Se-
fasdeba misi forma, zoma da Crdilis erTgvarovneba. Semdeg pacienti iRebs
qolekinetikur sauzmes (umi kvercxis guli, cximovani sakvebi) 30–60–90 wuTis
Semdeg naRvlis buSti fiqsirdeba da fasdeba misi SekumSvis xarisxi (Sesabam-
isad = 30%; 50–60%; 80–90%). amrigad, meTodi saSualebas iZleva SeviswavloT
misi anatomiur–funqciuri mdgomareoba.
a b
151
qolegrafia – am dros sakontrasto nivTiereba nela SehyavT venaSi (winas-
war Catarebuli unda iyos sinji mgrZnobelobaze). preparati sisxlSi uerT-
deba cilas, radgan igi warmoadgens mboWav da gadamtan agents. parenqimaSi,
hepatocitebSi, kontrasti gadadis sanaRvle sistemaSi da 7–10 wuTis Semdeg
rentgenogramaze jer gamoisaxeba proqsimaluri, Semdeg mogvianebiT, distal-
uri sanaRvle gzebi. buStSi naRvlis koncentraciis gamo buStis intesivobac
TandaTan imatebs. sisxlSi kontrastis maRali koncentraciis gamo, miuxedavad
Tanamedrove sakontrasto preparatebis toksikurobis Semcirebisa, kvlevis
procesSi SesaZloa ganviTardes sxvadasxva xarisxis alergiuli reaqciebi,
romlis kupirebisTvis aucilebelia Sesabamisi codniT da medikamentebiT aR-
Wurvili personalis yola.
152
sanaRvle gzebSi rkn–is Seyvanis sxvadasxva gza–meTodika arsebobs:
• kanis, RviZlis gavliT qolangiografia (kontrasti specialuri nemsiT
SehyavT uSualod sanaRvle sadinarebSi);
• kanis gavliT qolecistografia (kontrasti punqciiT SehyavT uSualod
naRvlis buStSi);
• endoskopiuri retrograduli qolangiopankreatografia (erqpg) endo-
skopiurad duodenoskopiT didi duodenuri dvrilidan kontrasti SehyavT
sanaRvle gzebSi;
155
rentgenuli kompiuteruli tomografia
156
venaSi 100-150ml kontrastis bolusis Seyvana(3-3,5 ml/wm siCqariT) saSuale-
bas iZleva Catardes maRalinformaciuli angiografia, romlis drosac arte-
riuli, portuli da venuri fazebis SefasebiT SeiZleba detalurad Seviswav-
loT RviZlis sisxlZarRvovani qseli, paTologiuri kerebis sisxlmomaragebis
xarisxi da tipi. Sesabamisi programuli uzrunvelyofis SemTxvevaSi SeiZleba
adekvaturad SevafasoT RviZlis parenqimis perfuziis xarisxi.
a b
sur.:5-12. kt. aqsialuri Wrili. i/v kontrastuli gaZlierebiT, arteriuli faza. muc-
lis aortas gamoeyofa ori damoukidebeli arteria, maT Soris marjvena grZeldeba
RviZlis arteriaSi (a). faSvis Reros gamoeyofa sami arteria: RviZlis sakuTari, kuW-
12-goja da elenTis arteria (samkapas niSani) (b)
magnitur-rezonansuli tomografia
157
sur.:5-13. mrt. aqsialuri Wrili.T2 FRFSE, sunTqvis sinqronizaciiT.
RviZlis normaluri mrt. naRvlis buStis (naCvenebia isriT)kedlebi infiltrirebu-
lia.
a b
158
g d
159
sur.:5-15. mrt. angiografia gadolo-
niumis gamoyenebiT. hiperintensiuri
signaliT isaxeba karis venis sistema
160
sur.:5-17. mrt. speqtroskopia
a b
161
RviZlis scintigrafiuli angiografia – am SemTxvevaSi rfp-ad gamoiyeneba
autoeriTrocitebi, moniSnuli Tc99m–iT. ZiriTadad es meTodika gamoiyeneba
RviZlis kavernozuli hemangiomis diferencirebaSi.
hepatobiliaruli scintigrafia – gamokvleva tardeba hepatocitebisadmi
tropuli rfp–iT. xidaTc99m warmoadgens morfologiur–funqciuri kvlevis
meTods. dinamikaSi gadaRebuli scintigramebis analizis safuZvelze Segvi-
Zlia vimsjeloT RviZlis poligonuri ujredebis STanTqmisa da gamoyofis,
naRvlis buStis koncentraciul da evakuatorul funqciaze da arapirdapiri
gziT (nawlavebSi gadasuli aqtivobis intensivobis gansazRvriT) odis sfin-
qteris tonusze
162
sur.: 5-20. normaluri hepatoqole-
cistograma
163
metastazebi. aRsaniSnavia agreTve RviZlis travmuli dazianebebi: daxuru-
li, kafsulis mTlianobis darRvevis gareSe – subkafsuluri hematoma, cent-
raluri hematoma; kafsulis mTlianobis darRveviT – zedapiruli mTlianobis
darRveviT, mTlianobis Rrma darRveviT, organos gaWyletiTa da fragmentaci-
iT. RviZlis Ria dazianeba – cecxlsasroli da civi iaraRiT.
hepatiti
am dros daavadebis specifikuri, radiologiuri niSnebi ar aRiniSneba,
magram ubk, kt, mrt da radionukliduri meTodebiT fiqsirdeba RviZlisa da
elenTis umniSvnelo gadideba struqturis mcire araerTgvarovnebiT.
RviZlis cirozi
164
ba, elenTis zomebSi gadideba, portokavuri Suntebis arseboba, karis venis
sistemis Trombozi, siTxe peritoneumis RruSi – asciti.
a b
165
a b
g d
cistebi.
166
a b
sur.: 5-25 RviZlis cistebi.. ubk (a). kt. (b). mrt (g).
RviZlis abscesi
167
a
sur.: 5-26 ubk.RviZlis parazituli abscesi (a. b). RviZlis eqinokoki (g)
168
a
169
RviZlis keTilTvisebiani simsivneebi
hemangioma
170
a b
g d
sur.: 5-29 kt. natiuri faza (a), arteriuli faza (b), venuri faza (g),
gviani venuri faza (d).
171
adenoma
172
a b
g d
sur.: 5-32. mrt koronuri T1 40wm (a) da T1 2wT (b) kontrastuli gaZlierebis Semdeg.
aqsialuri Wrili, T2 (g) da T1 90 (d) wuTis Semdeg. RviZlis parenqimaSi,Amarcxena
wilSi, vlindeba adenoma.
173
sur.: 5-33. ubk. RviZlis hepatoceluruli
kibo
a b
174
.
a b g
sur.:5-36 mrt aqsialuri Wrili. arteriuli faza (a). RviZlis marcxena wilSi, ventra-
lur nawilSi vlindeba araswori formis arahomogenuri moculobiTi warmonaqmni –
hepatoceluluri karcinoma. venuri (b) da gviani venuri faza (g).
175
scintigrafia tumorotropuli rfp galium 67 citratiT.
a b
g d
a b
sur.: 5-38 a. pozitronul-emisiuri tomografia 18F flurodeoqsiglukoziT. aqsialu-
ri Wrili, vlindeba RviZlis pirveladi neoplazma (Txeli isari), da ori metasta-
zurad Secvlili limfuri kvanZi. aRiniSneba preparatis aqtiuri CarTva RviZlis
parenqimasa da limfur kvanZebSi. b. kt igive Wrili.
176
RviZlis metastazebi
177
kt, mrt mravlobiTi kerovani warmonaqmnebi, romlebic kontrastuli niv-
Tierebis gamoyenebisas gansxvavdeba normaluri qsovilis suraTisagan.
a b
sur.: 5-41. mrt aqsialuri Wrili. T1 S.g. ukontrasto (a) T1 S.g. arteriuli faza B(b). RviZ-
lis parenqimaSi isaxeba ramdenime arahomogenuri, hiperintensiuri arSiis mqone meoreuli
dazianebis kera.
naRvlkenWovani daavadeba
naRvlis buStis kenWebi qalebSi 2-jer ufro xSirad gvxvdeba, vidre mamak-
acebSi. am procesSi mniSvnelovan rols asrulebs qolesterinis monohidra-
tis kristalis daleqva, qolestazi naRvlis buStsa da mTlianad sanaRvle
sistemaSi. arCeven sxvadasxva saxis qolesterinul, pigmentur, kalciumisa da
Sereuli tipis kenWebs.
rentgenografia: kenWebis 25-30% Seicavs kalciums, rac ganapirobebs maT
fiqsirebas mimoxilviT rentgenogramaze. ub kvleva saSualebas iZleva 95-98%
SemTxvevaSi aRmovaCinoT da davafiqsiroT naRvlis buStis 1,0-2,0mm da meti
zomis kenWebi.
178
qolecistografia-naRvlis buStis kenWebi buStis kontrastirebis SemTx-
vevaSi isaxeba, rogorc avsebis defeqti. meTodis uaryofiT mxares warmoad-
gens is, rom naRvlis buStis zogierTi paTologiis SemTxvevaSi (kenWi yelis
areSi, buStis koncentraciuli funqciis daqveiTeba) buStis Sevseba kontras-
tiT ver xerxdeba.
sur.: 5-44 kt. aqsialuri Wrili kontrastuli gaZlierebiT. naRvlis buStSi isaxeba
mravlobiTi rentgenopozitiuri konkrementi.
179
mrt-is Catarebisas naRvlis buStis kenWebi iZleva hipointensiur signals.
180
b
181
mrt qolangiopankreatografia (MRCP) saSualebas iZleva kenWebi dafiq-
sirdes sadinaris mTel sigrZeze.
182
mwvave qolecistiti
a b
qronikuli qolecistiti
ubk, kt, mrt kvlevis Sedegad miiReba meTodis Sesabamisi vizualuri sura-
Ti (gadidebuli an SeWmuxnili naRvlis buSti, zogjer deformuli, gamkvrive-
buli, Sesqelebuli kedlebi).
183
hepatobiliaruli scintigrafia Sesabamisi rfp (Tc99mHIDA)-is daxmarebiT
scintigramaze dinamikaSi fiqsirdeba naRvlis buStis koncentraciuli da
evakuatoruli funqciis darRveva.
sur.: 5-50. mrt aqsialuri Wrili T2 FAT SATreJimi, qronikuli qolecistiti, vlinde-
ba konkrementi naRvlis buStSi da naRvlis buStis kedlebis araTanabari gasqele-
ba, naCvenebia isriT.
a b
184
g d
sur.: 5-51. ubk mwvave subkafsuluri hematoma (a). kt. RviZlis subkafsuluri hematoma (b), kt
RviZlis naxeTqi (g). mrt subkafsuluri hematoma (d).
185
a b
sur.: 5-52. kt naRvlis buStis izolirebuli travma. aqsialuri Wrili (a). koronu-
li rekonstruqcia (b). buStis mimdebared vlindeba dabali simkvrivis siTxovani
(naRvlovani) gamonaJoni.
186
kangavliTi da RviZlgavliTi (perkutanuli, transhepaturi) qolangiogra-
fia. am dros wvrili specialuri, e.w. ,,xibas’’ nemsiT, sanaRvle sadinarebSi
SehyavT sakontrasto nivTiereba, miiReba sadinarebis gamosaxuleba. miRebuli
sanaTuris Semdgomi gaganierebiT da gamyolis daxmarebiT, sanaRvle sistemis
gantvirTvis mizniT, SesaZlebelia gamomtani milis Cayeneba. aRniSnuli mani-
pulacia miekuTvneba invaziur procedurebs, romlis drosac SesaZlebelia
iseTi garTuleba, rogoricaa mwvave pankreatiti (misi ganviTarebis mizezad
moiazreba pankreasis sadinarebSi wnevis gazrda da rentgenokontrastuli
nivTierebis gamaRizianebeli moqmedeba). aseve, SesaZlebelia sisxldena da
naRvlis CaRvra muclis RruSi.
b g
sur.: 5-54. rentgenograma qolangiografia (a). kt. MIP koronuli rekonstruqcia, sanaR-
vle sadinarebis proqsimaluri (klackinis) bloki (b). igive pacienti 3D rekonstru-
qciuli gamosaxuleba (g).
187
kt pankreasisa da elenTis paTologiebis diagnostikaSi iTvleba arCeviT
meTodad (travma, mwvave pankreatiti). am dros pacienti per/os iRebs 20ml 76%-
ian wyalSi xsnad sakontrasto nivTierebas ganzavebuls 1l wyalSi, kuWis,
Tormetgoja nawlavisa da wvrili nawlavebis kontrastirebisaTvis. skanireba
tardeba specialur reJimSi diafragmis TaRidan TeZos Zvlis qedamde an boq-
venis Sesaxsrebamde. Wrilis sisqe saWiroebisamebr, meryeobs 1-2,5mm-dan (Txeli
Wrili) 5-8mm-mde (sqeli Wrili). kontrastuli garCevadobis gazrdis da des-
truqciis gamovlenis mizniT intravenurad SehyavT 50-100ml rentgenokont-
rastuli nivTiereba, bolusuri meTodiT avtomaturi inJeqtoris daxmarebiT.
am dros tardeba SerCeuli gamosakvlevi midamos skanireba. arteriebis sauke-
Teso vizualizacia aRiniSneba adreul arteriul fazaSi. pankreasis parenqi-
mis da karis venis sistemis venebis vizualizacia miiReba portalur fazaSi.
paTologiur keraSi rentgenokontrastuli nivTierebis dagrovebis dinamikis
Sesafaseblad tardeba mogvianebiTi skanireba (3-5wT Semdeg).
a b g
sur.: 5-55 kt angiografia, natiuri faza (a), arteriuli (b), venuri fazebi (g).
radionukliduri meTodi
188
sur.: 5-56. pet. qr. pankreatiti
pozitronul-emisiuri tomografia
ultrabgeriTi kvleva
189
Catardes swrafad, avadmyofis momzadebis gareSe, ar warmoadgens maionebeli
moqmedebis meTods, SeiZleba Catardes ramdenjerme, ar aris pacientisTvis
damamZimebeli rTuli procedura.
pankreasis kvleva tardeba pacientis horizontalur mdgomareobaSi, trans-
diuseris ganiv, sigrZiv da polipoziciur WrilebSi dozirebuli kompresiiT
CasunTqul da amosunTqul mdgomareobaSi sunTqvis SeCerebisas, SesaZloa
valsalvis sinjis gamoyenebac. jirkvlis ZiriTadi orientiria elenTis vena
(mis win isaxeba pankreasis jirkvali). kvlevis dros unda Sefasdes misi for-
ma, zoma, konturebi, parenqimis struqturis erTgvarovneba, irgvliv mdebare
organoebis mdgomareoba.
190
a b
sur.: 5-58 ubk. normaluri elenTa (a). damatebiTi elenTis wili (b).
magnitur-rezonansuli tomografia
191
pankreasis daavadebaTa sxivuri semiotika
mwvave pankreatiti
192
sur.: 6-61. kt – mwvave pankreatiti
193
qronikuli pankreatiti
194
pankreasis simsivneebi
a b
sur.: 5-65 kt. kontrastuli gaZlierebiT aqsialuri Wrili, vlindeba pankreasis kudis
simsivnuri warmonaqmni, RviZlis mravlobiTi meoreuli dazianebiT (a). pankreasis
Tavis simsivne (b).
a b
sur.: 5-66. pankreasis Tavis simsivne naCvenebia isrebiT. ubk (a), mrt (b).
195
elenTis dazianebis sxivuri semiotika
a b
g d
196
limfoma
197
elenTis abscesi.
a b
198
Tavi 6
199
Tirkmlebis raodenobis anomalia: agenezia-pirveladi birTvis (romlis-
ganac warmoiqmneba Tirkmeli da SardsawveTi) ararseboba. am dros kont-
ralateraluri Tirkmeli kompensatorulad didia. aplazia- Tirkmlis ganvi-
Tarebis Sewyveta sawyis etapebze.
Tirkmlis gaoreba- arasruli, rodesac Sardis Semkrebi sistema drenir-
deba erTi menjiT da SardsawveTiT. nawilobrivi, rodesac or menj-fialur
sistemas aqvs sakuTari ori SardsawveTi, magram isini erTdebian Sardis buSt-
Si Sesvlamde. sruli gaoreba- ori SardsawveTi damoukideblad ixsneba Sar-
dis buStSi.
mdebareobis anomalia-distopia: Torakuli (iSviaTi) Tirkmeli mdebareobs
diafragmis zeviT, amave dros aRiniSneba diafragmis Tandayolili Tiaqari.
welis distopia-Tirkmeli mdebareobs normaze dabla, welis proeqciaze. Te-
Zos distopia-Tirkmeli mdebareobs TeZos Zvlis frTebis doneze, didi menjis
SesavalSi. menjis distopia- mdebareobs mcire menjSi, Sardis buStis ukan an
zeviT.
Tirkmlebis urTierTdamokidebulebis anomalia: simetriuli da asimetriu-
li. yvelaze xSiri anomaliaa nalisebri simetriuli. Tirkmlebi SeerTebulia
(umetesad) qveda polusebiT, sonografiulad vizualizacia gaZnelebulia. ga-
letiseburi (simetriuli) Tirkmlebi SeerTebulia medialuri zedapirebiT,
menj-fialebi wina medialur zedapirzea. asimetriuli anomaliebia: L formis
erTi Tirkmlis mdebareoba uaxlovdeba N-s, meore Tirkmeli mis mimarT 900
-iani kuTxiT mdebareobs. s-is magvari erTi Tirkmlis qveda polusi Sezrdi-
lia meore Tirkmlis zeda polusTan.
a b g
sur.:6-1 kt aqsialuri Wrili, arteriuli (a), venuri (b) da eqskretoruli (g) faza,
isaxeba nalisebri Tirkmeli. Tirkmlebi SeerTebulia qveda polusebiT.
200
struqturis anomaliebia: displazia, cista da multicisturi Tirkmeli,
policistozi, hidronefrozi, kenWebi, anTebadi da Cirqovani procesebi, ke-
TilTvisebiani da avTvisebiani simsivneebi.
Sardgamomyofi sistemis kvlevis ZiriTadi meTodebia rentgenologiuri
da ultrabgeriTi. SemdgomSi, saWiroebisamebr, gamoiyeneba maRalteqnologi-
uri kvlevebi. funqciuri mdgomareobis SefasebaSi maRalinformaciulia ra-
dionukliduri meTodi.
rentgenologiuri meTodi
201
maRali cifrebi axalgazrda asakSi, ucnobi etiologiis cxeleba (roca gamo-
ricxulia filtvis paTologia). perioduli tkivili welis da muclis areSi,
Sardis Seukavebloba, welis da muclis aris travma.
sakontrasto nivTierebad gamoiyeneba wyalSi xsnadi iodis Semcveli rks.
(intravenuri da RrusSida gamoyenebis).
eqskretoruli urografiisas rks SehyavT doziT 0,5-0,6ml/kg wonaze, sa-
Sualod 50-60ml. (aucilebelia kontrastis mgrZnobelobaze testis Catareba).
Seyvanis siswrafea 0,2ml/wm. Seyvanis dro araumetes 3-4wT. ineqciis damTavre-
bis Semdeg pirveli rentgenograma gadaiReba 5-7wT-Si, meore- 12-15wT-Si, mesame
- 20-25wT-Si, saWiroebis SemTxvevaSi viRebT ufro mogvianebiT rentgenogrameb-
sac.
urografiiT fasdeba Tirkmlis mdebareoba, forma, zoma, konturebi. gam-
ovlindeba menj-fiala, SardsawveTebi, maTi mdebareoba,forma, zoma, konture-
bi.
eqskretoruli urografiiT ZiriTadad Seiswavleba Tirkmlebis funqciu-
ri mdgomareoba. Sefaseba emyareba menj-fialuri kompleqsis kontrastirebis
xarisxs da dros. drouli da xarisxiani kontrastireba Senaxul funqciaze
miuTiTebs. dagvianebuli da Sesustebuli kontrastireba ki Tirkmlis funqci-
is daqveiTebaze.
SardsawveTebi eqskretorul urogramaze normaluri diferencirebisas
da siTxis Cveuli miRebis reJimSi, rentgenogramaze gamoisaxeba fragmentu-
lad, calkeuli zonris formis 2-4sm zomis Crdilis saxiT, rac Seesabameba
diastolis fazaSi myof cistoidebs. SardsawveTebis mTel sigrZeze gamosax-
va SeiZleba iyos, rogorc paTologiis maniSnebeli, aseve iyos gamowveuli
gaZlierebuli diureziT, Sardis buStis gadavsebiT. Sardis buStis forma
SeiZleba iyos mrgvali, ovaluri, konturebi mkveTri da swori.
retrograduli pieloureTerografia- meTodi gamoiyeneba maSin, rodesac
saWiroa menj-fialuri da SardsawveTis sistemis xarisxiani kontrastuli
gamosaxulebis miReba (Tu ver moxerxda venuri urografiis daxmarebiT). am
dros cistoskopiT Sedian Sardis buStSi da Semdgom SardsawveTis kaTeter-
iT Sedian Sesabamis SardsawveTSi da SehyavT rks.
antegraduli pielografia- meTods iyeneben im SemTxvevaSi, rodesac
Tirkmlis funqcia ukiduresad daqveiTebulia da eqskretoruli urografi-
is Catareba SeiZleba uSedego gamodges, xolo retrograduli pielogramis
Catareba teqnikurad SeuZlebelia. am dros rks kanis gavliT punqciiT SehyavT
Tirkmlis menjSi saSarde gzebis Semdgomi kontrastirebiT.
202
cistografia Sardis buStis gamokvlevaa masSi rks Seyvanis Semdeg. buS-
tis Sevsebis gzebis mixedviT, cistografia SesaZloa iyos daRmavali da aR-
mavali. daRmavalia cistografia, rodesac buSti ivseba venuri urografiis
daskvniT etapze 30-40 wT Semdeg. aRmavali cistografiis dros Sardis buSti
ivseba iodisSemcveli kontrastiT retrogradulad, kaTeteris daxmarebiT.
ureTrografia - Sardsavalis kontrastireba, aqac rks Seyvana SeiZleba
daRmavali gziT Sardis buStis kontrastirebis Semdeg da aRmavali gziT-
retrograduli kontrastirebiT saSarde gzebis gareTa xvrelidan, rentgen-
ografia sruldeba moSardvisas, susti gaWinTvis pirobebSi.
Tirkmlis angiografia- rogorc wesi, es gamokvleva sruldeba transfem-
oruli arteriuli kaTeterizaciiT, sildingeris meTodiT. Tavdapirvelad
sruldeba mimoxilviTi rentgenografia. Semdeg kaTeteri dgeba gulmkerdis
XII malis doneze. SemdgomSi miRebuli monacemebis gaTvaliswinebiT, TiToeu-
li Tirkmlis sisxlZarRvebis detaluri gamosaxulebis miRebis mizniT tar-
deba seleqciuri gamokvleva jer erT, Semdeg meore TirkmelSi. avtomaturi
ineqtoriT wyalSi xsnadi rk-is Seyvanis Semdeg tardeba Ro-gramebis seria.
seriul suraTebze gamoisaxeba sakontrasto nivTierebis TirkmelSi gavlis
4-ve faza da misi eqskrecia menj-fialur sistemaSi.
I-faza. adreuli arteriuli, sadac kargadaa gamosaxuli Tirkmlis magis-
traluri arteria da misi totebi.
II-faza- gviani arteriuli, sadac kontrastirebulia Tirkmlis Sida arter-
iebis SedarebiT wvrili datotianeba.
III- faza- nefrografuli. am fazaSi Tirkmlis sisxlZarRvebi ar aris ga-
moxatuli, samagierod mniSvnelovnad momatebulia Tirkmlis parenqimis Crdi-
lis intensivoba, rac ganpirobebulia rks-is dagrovebiT Tirkmlis kapilareb-
sa da milakebSi.
IV- faza- urografiuli. am dros sakontrasto nivTiereba gamoiyofa Sard-
Tan erTad da rentgenogramaze miiReba menj-fialuri kompleqsis gamosaxule-
ba.
ZiriTadi Cvenebebi, romlis dros mowodebulia Tirkmlis angiografia:
-rentgenoendovaskuluri Carevebi Tirkmlis arteriebze. ( balonuri
dilatacia, stentireba, embolizacia da sxva.)
-Tirkmlis arteriebis ganviTarebis Tandayolili darRvevebi, Tirkmlebis
rTuli anomaliebi da mankebi.
-vazorenuli (savaraudo) arteriuli hipertenzia
-Tirkmlis arteriebSi mastenozirebel da maokluzirebel procesebze
saeWvo mdgomareoba.
203
kompiuteruli tomografia (kt)
a b g
204
radionukliduri meTodi
205
deteqtori Tavsdeba Tirkmlebisa da Sardis buStis proeqciaze. gamokvlevisT-
vis gamoiyeneba nefrotropuli rfp-ebi DTPA Tc99m, MAG-3Tc99m da hipurani
I-131, romlebic arCeviT ifiltreba gorglebiT, tuburaluri ujredebiT. es
farmakopreparatebi saSualebas iZleva SeviswavloT gorglovani filtracia
da tuburaluri eqskrecia. kvlevis specialuri programis daxmarebiT SegviZ-
lia gadaviRoT e.w renografuli mrudeebi romlebic Tirkmlebis Sesabamisi
funqciuri mdgomareobis amsaxvelia.
radionukliduri renografia gamokvlevis meTodia, romelic asaxavs Tirk-
mlebSi nefrotropuli preparatis STanTqmis da eqskreciis dinamikas mrude-
ebis saxiT (calkeul TirkmelSi interesis zonebis aRniSvniT da aortis aq-
tivobis mrudiT-e.w klirensiT).
msgavsi mrudebis Cawera SeiZleba radiometrebis daxmarebiT maTi Tirkm-
lebis da gulis proeqciaze moTavsebis Sedegad, romlis monacemebs Semdgom-
Si TviTCamweri warmoadgens Sesabamisi mrudeebiT. gulis proeqciidan miRe-
buli mrudi-sisxlis klirensi- asaxavs nefrotropuli preparatisgan sisxlis
naxevargawmendis dros, normis monacemebia 5-7wT. is agreTve asaxavs orive
Tirkmlis jamur funqcias. sakuTriv Tirkmlis mrudi sami damaxasiaTebeli
segmentisgan Sedgeba.
pirveli segmenti-sisxlZarRvovani aqtivobis swrafi mateba, misi xangrZ-
livobaa 15-20wm, romelic asaxavs rfp-is SeRwevas Tirkmlis sisxlZarRvebSi.
meore segmenti- (sekretoruli) SedarebiT naklebi intensivobis aRmava-
li mrudia, radgan sekrecia sWarbobs eqskrecias. misi xangrZliobaa 5wT. es
segmenti Seesabameba TirkmelSi rfp-s sisxlZarRvovani qselidan Semkreb si-
stemaSi gadasvlas. Semdeg mcire xniT-1-2wT, am or process Soris myardeba
dinamikuri wonasworoba.
mesame segmenti –(eqskretoruli) mrudis daRmavali totia, igi Seesabameba
rfp-is Tirkmlidan gamoyvanas, am dros eqskrecia sWarbobs sekrecias. prepa-
ratis naxevargamoyofis dro Seesabameba 14-17wT-s. Tirkmlis mrudeebi praqti-
kulad Tanabaria, Tumca 10% gansxvaveba normis variantia. rig SemTxvevaSi ra-
diometri SeiZleba dafiqsirdes Sardis BbuStis proeqciaze. moSardvamde da
moSardvis Semdeg miRebuli mrudis analiziT SesaZlebelia narCeni Sardis
gansazRvra. moSardvis Semdeg zemo saSarde gzebSi rfp-is aqtivobis zrdis
pirobebSi SeiZleba buSt-SardsawveTis refluqsis gamovlena.
renogramebis analizis dros yuradRebas aqceven TiToeuli segmentis si-
maRles (amplitudas), xangrZlivobas da mTlianad mrudis konfiguracias.
anomalur renogramebze, ZiriTadad, 4 tipis mruds arCeven.
I-tipi - parenqimuli-mrudis amplituda SedarebiT dabalia, maqsimumis miR
wevis dro gaxangrZlivebulia (5wT meti). xSir SemTxvevaSi am dros eqskretor-
uli fazac gaxangrZlivebulia (20wT meti). aseTi tipis mrudi raime kon
kretul daavadebas ar axasiaTebs. SeiZleba gamoisaxos glomerulonefritis,
206
pielonefritis, Tirkmlebis arteriis stenozis da sxva SemTxvevaSi.
II-tipi - obstruqciuli –mrudeze aRiniSneba mxolod ori faza- vasku-
luri da sekreciuli, rfp-s dagroveba grZeldeba 20wT da gadadis xangrZliv
platoSi. aseTi mrudi axasiaTebs sxvadasxva mizeziT gamowveul saSarde gze-
bis obstruqcias (kenWi, simsivne), dilataciur uropaTias. am paTologiebis
diferencirebisTvis intravenurad SehyavT diuretiki (laziqsi). Tu es mrudi
gamowveulia saSarde gzebis obstruqciiT, mrudze cvlileba ar aRiniSneba.
Tu es iyo funqciuri Sekaveba, maSin mrudze gaCndeba rfp-is daRmavali faza.
III-tipi - izostenuruli mrudi-am dros renogramaze sisxlZarRvovani
segmentis Semdeg, praqtikulad, Znelad dasafiqsirebeli sekretoruli da
eqskretoruli segmenti.aseTi mrudi orisegmentiania, miiReba Tirkmlis fun-
qciis ukiduresi darRvevis pirobebSi. am dros Tirkmlis parenqimaSi rfp-s
sekrecia da eqskrecia imdenad dabali intensivobisaa, rom es fazebi erT-
maneTisgan TiTqmis ver diferencirdeba.
IV-tipi - afunqciuri mrudi. aseTi mrudi miiReba Tirkmlis proeqciidan
maSin, Tu Tirkmeli ar aris dabadebidan an sxvadasxva paTologiuri procesis
Sedegad sruliad funqciadakargulia (anTebadi, simsivnuri da sxva). es mrudi
ZiriTadad miiReba im midamoSi sisxlZarRvebSi arsebuli rfp-is dinamikiT,
mrudi erTfaziania, rogorc klirensis mrudi.
gulidan Cawerili sisxlis klirensis mrudisa da Tirkmlebis mrudebis
analiziT, SesaZlebelia Tirkmlebis funqciuri mdgomareobis aRmniSvneli
vinteris maCveneblis gamoyvana. Tirkmlebis funqciuri mdgomareobis raodeno-
brivi SefasebisTvis saWiroa klirensis mrudze prekardiuli (10wT-is) maCvene-
blis simaRle SevadaroT me-4wT-is maCveneblis simaRles. procentul normaSi
es maCvenebeli ar unda aRematebodes 55%-s.
angionefroscintigrafia-gamokvleva sruldeba gama - kameris daxmarebiT.
deteqtori Tavsdeba zurgTan ise , rom mis mxedvelobis velSi moxvdes orive
Tirkmeli da aorta. meTodikis safuZvelia venaSi Seyvanili rfp-is bolusis
muclis aortasa da Tirkmlis arteriaSi gavlis registracia. gamosaxuleba
iwyeba ineqciidan 60wm ganmavlobaSi 1kadri/wm. Sesabamisad, unda aigos aqtivo-
bis drois mrudi, romelic asaxavs Tirkmlebis sisxlmomaragebas. normaSi
orive Tirkmlis angiografiuli mrudebis amplituda unda iyos Tanabari (da-
saSvebia 15% sxvaoba). Tirkmlis arteriebSi sisxlis mimoqcevis ZiriTadi ra-
odenobrivi maCvenebeli aris angiorenalur mrudze maqsimumis miRwevis dro.
normaSi igi ar unda aRematebodes 4-9wm.
pet-i (pozitronuli emisiuri tomografia) urologiur praqtikaSi gansa-
kuTrebiT efeqturia iseTi organoebis paTologiebis diagnostikaSi, rogore-
bicaa: Tirkmlebi, winamdebare jirkvali, saTesleebi.
amrigad, radionukliduri diagnostika uronefrologiaSi aris sxva ra-
diologiur meTodebTan erTad mniSvnelovani meTodi, romelic saSualebas
207
gvaZlevs miviRoT mniSvnelovani damatebiTi informacia saSarde sistemis pa-
Tologiis diagnostikaSi.
ultrabgeriTi kvleva
magnitur-rezonansuli tomografia
209
aortografia-Tirkmeli ar fiqsirdeba, imave mxares Tirkmlis arteria ar
isaxeba.
a b
gaorebuli Tirkmeli- ub, kt, mrt: SedarebiT didi zomis Tirkmeli rom-
lis lateralur konturze aRiniSneba CanaWdevi, ris gamoc Tirkmeli TiTqos
Sedgeba ori nawilisgan, zemo, SedarebiT mcire, qvemo, ufro didi zomis.
eqskretoruli urografia, retrograduli ureTeropielografia: Tirkmel-
Si aRiniSneba menj-fialasa da SardsawveTis kompleqsebi, romlebic damou-
kideblad ixsneba Sardis buStSi.
210
Tirkmlis distopia
nefroftozi
urosemiotika
qronikuli pielonefriti.
212
b
Tirkmlis abscesi.
ubk, kt, mrt- procesis sawyis etapze isaxeba araswori formis araswor-
konturebiani Rru da misi kedlebi, Rrus SigTavsi araerTgvarovania. mog-
vianebiT Rru Rebulobs momrgvalo formas, swori, sada kideebiT, romlis
SigTavsi erTgvarovania.
eqskretoruli urografia, retrograduli pielografia- menj-fialur
kompleqsTan dakavSirebuli abscesis Rru kontrastirdeba.
a b
sur.: 6-8. Tirkmlis abscesi ubk ganiv WrilSi(a). mrt koronuri Wrili (b).
213
Tirkmlis kavernozuli tuberkulozi.
SardkenWovani daavadeba
214
b
sur.:6-10 kt MIP sagituri rekonstruqcia (a), Tirkmlis Sua fialaSi da SardsawveTis proqsi-
malur nawilSi vlindeba konkrementi. menj-fiala dilatirebulia. rentgenograma, pirdapiri
proeqcia (b), vlindeba konkrementi marcxena SardsawveTis proeqciaze.
sur 6-11 ubk. marjvena Tirkmlis zeda fialaSi isaxeba konkrementi, Sesabamisi
akustikuri CrdiliT (naCvenebia isriT). menjis proeqciaze isaxeba konkrementi,
fialebi dilatirebulia.
215
hidronefrozi
a b
216
Tirkmlis simsivneebi
a b
sur.: 6-14 mrt aqsialuri Wrili, T2fat sat (a) da T2 (b) Sew. gamosaxulebebi, vlindeba
marcxena Tirkmlis simsivnuri warmonaqmni.
217
sur.: 6-15 kt aqsialuri Wrili. marjvena
Tirkmlis konturi deformulia, isaxeba
didi zomis arahomogenuri simsivnuri war-
monaqmni
a b
Tirkmelebis polikistozi
219
Sardis buStis simsivne
a b
220
eqskretoruli urografiis Catarebisas SeiZleba aRiniSnos kontrastis ga-
Jonva menjfialuri kompleqsis gareT.
sur.: 6-19 ubk. marjvena Tirkmlis zeda mesamedis doneze vlindeba hematoma
221
Tirkmlis gagleja
a b
222
sur.: 6-23 kt. aqsialuri Wrili,
marcxena Tirkmlis gagleja, parane-
fruli hematoma
SardsawveTebis dazianeba
223
muclis Rrus Sida dazianebis SemTxvevaSi kontrasti fiqsirdeba buStis
ukana sivrceSi, romelic Semdgom vrceldeba muclis RruSi da nawlavTSoris
sivrceSi.
224
sur.: 6-27 kt. aqsialuri Wrili, vlindeba asos mRvimovani sxeulis da Sorisis em-
fizema. isriT naCvenebia mRvimovani sxeulis emfizema, meore isriT naCvenebia metalis
simkvrivis ucxo sxeuli sajdomi Zvlis mimdebared.
225
namats Sardgamomyof milTan da saTesle buStTan. saTesle buStukebi (vezicula
seminalis)-wyvili arawesieri formis organoa, zomiT 6X4sm, mdebareobs Sardis
buStis qveviT da prostatis zeviT. winamdebare jirkvali (prostate) ovalu-
ri-wablis formis organoa, zomiT 4,0X2,5X3,0sm. mdebareobs Sardis buStis
qveviT, masSi gaivlis Sardgamomyofi milis prostatuli monakveTi.
aso (penis) mogrZo, saSualod, 18sm organoa. Sedgeba milakovani ujredebisa-
gan da mTavrdeba asos TaviT (glans penis), masSi gaivlis Sardgamomyofi milis
distaluri monakveTi.
rentgenologiuri meTodi
kompiuteruli tomografia
227
ultrabgeriTi diagnostika
radionukliduri meTodi
228
.
sur.: 6-32 pet-kt winamdebare jirkvlis kibo
magnitur-rezonansuli tomografia
229
sur.: 6-33 mrt aqsialuri Wrili, T2 S.g. winamdebare jirkvali
kri ptorqizmi
230
sur.: 6-34 kt kriptorqizmi, saTesle jirkvali isaxeba
Sardis buStis marcxniv, naCvenebia isriT.
231
mwvave prostatiti
qronikuli prostatiti
232
a b
sur.: 6-37 mrt. aqsialuri Wrili, normaluri prostata (a), prostatitis (b)
naCvenebia isriT.
233
sur.: 6-39 mrt prostatis adenomatozuri hipertrofia, naCvenebia isriT.
prostatis kibo
234
mr tomografiiT- isaxeba cvlilebebi paraprostatul qsovilSi, SesaZ-
loa, gamovlindes invazia saTesle buStukebSi, Sardis buStis ukana kedelsa
da swor nawlavSi, aRiniSneba araregionuri da regionuri limfadenopaTiis
Sesabamisi cvlilebebi. SesaZloa simsivnuri procesis ZvlebSi metastazireba.
235
saTesle jirkvlis simsivne
ereqciuli disfunqcia
236
(qalis sasircxo midamo): didi sasircxo bage, mcire sasircxo bage da savne-
bo(klitori).
saSo daaxloebiT 8sm sigrZis milia, igi SemosazRvrulia saSvilosnos ye-
liT da gareTa sasqeso organoebiT.
saSvilosno- reproduqciul asakSi misi zomebia 6-8sm. wina-ukana zoma-
3,5-4,5sm, ganivi zoma 4,5-6,5sm, saSvilosno gadaxrilia win da awveba Sardis
buSts. msxlisebri formis organoa, uaxlovdeba gadmotrialebuli samkuTxe-
dis formas. fuZe kranialurad mdebareobs. fuZis ori zeda kuTxe mimarTu-
lia falopis lulebisken, xolo samkuTxedis mwvervali saSvilosnos yelis
arxisken.
sakvercxe aris ovaluri formis, 3-4sm zomis ori sasqeso jirkvali, mde-
bareobs saSvilosnosHorive mxares, menjis lateralur kedelze arsebul e.w.
sakvercxis fosoSi. TiToeuli sakvercxe lateralurad umagrdeba farTo
iogs. sqesobrivi momwifebidan menopauzamde, ovulaciuri ciklis funqciidan
gamomdinare, gamoimuSavebs kvercxujredebs.
237
uli cilindruli SemaRleba, e.w. ZuZus dvrili-papilla mamae. masSi ixsneba
sarZeve jirkvlis sadinrebi. cximovani qsovili moicavs sarZeve jirkvlis
sxeuls. SemaerTebelqsovilovani struqturebi warmodgenilia sakuTari kaf-
suliT da misgan gamomavali kolagenuri boWkoebiT –kuperis wnulebis saxiT.
jirkvlis parenqima warmodgenilia rTuli alveoluri wilakovani kompleqse-
biT, romlebic Semdeg warmoqmnis wilebs. jirkvali Sedgeba 15-20 wilisgan.
rentgenologiuri meTodi
239
sur;: 6-48 galaqtografia
sur;: 6-49 kt, aqsialuri Wrili, marjvena ZuZuSi isaxeba araswori formis qsovilo-
vani moculobiTi warmonaqmni. naCvenebia isriT.
240
sur.: 6-50 gulmkerdis kt aqsial-
uri Wrili, orive ZuZuSi isaxeba
kosmetikuri implantebi.
241
sarZeve jirkvlis struqturul kvelvaSi ubk gansakuTrebiT mniSvnelova-
nia, amave dros misi daxmarebiT SeiZleba, saeWvo ubnidan miviRoT bioptati.
a b
sur.: 6-53 mrt mcire menji, sagituri Wrili, saSvilosnos yelis kibo, ukontrasto
gamokvleva (a) da kvleva kontrastuli gaZlierebiT (b).
242
radionukliduri meTodi
sur.: 6-54 radionukliduri kvleva - scintigrafia 99m-Tc-iT (a) sarZeve jirkvlis sadinrebis
karcinoma. Zvlebis scintigrafia (b), vlindeba mravlobiTi meoreuli dazianeba.
243
sur.: 6-55 pet-kt vlindeba simsivnuri warmonaqmni marcxena ZuZus proeqciaze,
metastazebiT iRliis fosoSi imave mxares.
saSvilosnos gaoreba
244
b g
sur.: 6-56 ubk (a), mrt aqsialuri (b), koronuli (g) Wrili. isaxeba gaorebuli saSvi-
losno.
saSvilosnos mioma
245
b
sur.: 6-57 ubk, transvaginuri gadamwodiT (a). mrt sagituri Wrili (b). hipointensiu-
ri signaliT isaxeba saSvilosnos miomuri kvanZebi. ubk-ze kvanZebi naCvenebia isriT.
sakvercxeebis kibo
ubk, kt, mrt: mcire menjis RruSi siTxe, dazianebul sakvercxeSi aRiniS-
neba struqturuli cvlilebebi.
246
b g
sur.: 6-58. ubk (a), transvaginuri gadamwodiT. kt aqsialuri Wrili (b). mrt sagituri
Wrili (g). vlindeba sakvercxis simsivnuri warmonaqmni.
endometriozi
247
b g
sur.: 6-59. ubk, transvaginuri gadamwodiT (a). mrt sagituri (b) da koronuli (g)
Wrili. vlindeba endometriozi. naCvenebia isriT.
saSvilosnos perforacia
ubk. kt. mrt. mcire menjis RruSi siTxe, saSvilosnos kedelSi lokalu-
ri cvlileba. RrusSida kontraceptiviT perforaciis SemTxvevaSi, kontra-
ceptivi vizualizdeba saSvilosnos konturs gareT.
248
sarZeve jirkvlis anTeba
mastiti, abscesi
249
ubk. mrt: qsovilovani warmonaqmni doplerografiiT, umetesad hiperva-
skuluri. mrt kontrastuli gaZlierebiT-simsivnur qsovilSi kontrastis
dagroveba.
250
ultrabgeriTi diagnostikis meTodi
251
32-dan-38 kviramde. kontroli orsulobis ganviTarebaze, placentisa da
nayofis mdebareobaze (mdgomareobaze). sanayofe wylebis gansazRvra.
252
a
sur.: 6-69. mrt, sagituri Wrili (a), koronuli Wrili (b). vlindeba placentis invazia Sardis
buStis ukana kedelSi – Placenta percreta. naCvenebia isriT.
253
orsulobis paTologiis sxivuri semiotika
saSvilosnosgare orsuloba
Sewyvetili orsuloba
254
sur.: 6-71. ubk, vlindeba mkvdari nayofi, konturebi aramkveTri,
waSlilia, struqturebi diferencirdeba cudad.
buStnamqeri
255
placentis aSreveba
256
Tavi 7
rentgenologiuri meTodi
257
ZvlebSi, mozrdil adamianebSi isini ar isaxeba.
258
vnilia kefis nawilis, kefis didi xvrelis ukana kidis, mis garSemo moTavse-
buli Zvlis SemaRlebis, Sida kefis qedis da safeTqlis Zvlebis piramidebis
gamosakvlevad. suraTze lambdisebri, xolo qvemoT kefa-dvrilisebri nakeri
isaxeba. kefis didi xvrelis sanaTurSi atlantis rkali an Turquli kexis
zurgi proecirdeba. aRniSnuli rentgenograma Tavis qalasa da tvinis travmis
SemTxvevaSi mniSvnelovani diagnostikuri informaciis matarebelia.
aqsialuri kraniograma (Tavis qalas fuZis rentgenograma) iniSneba Tavis
qalas ukana da Sua fosoebis da saxis ConCxis anatomiuri struqturebis gamo-
sakvlevad. Tavis qalas fuZis rentgenogramebis Seswavlis ZiriTad amocanas
Sua da ukana fosoebis fskeris areSi cvlilebebis gamovlena warmoadgens.
safeTqlis Zvlis rentgenografia. safeTqlis Zvlis gamosakvlevad dam-
iznebiTi gadaReba gamoiyeneba irib (miuleris mixedviT), RerZulsa (maieris
mixedviT) da gaswvriv (stenversis mixedviT) proeqciebSi. rentgenogramas mi-
uleris mixedviT, ZiriTadad, Sua yuris daavadebebis dros atareben dvr-
ilisebri morCis struqturis gansazRvisTvis, aseve piramidis gaswvrivi mo-
texilobebis gamosavlenad Tavis qalas fuZis gagrZelebuli motexilobis
SemTxvevebSi. rentgenograma, rogorc maieris, aseve miuleris mixedviT, Zir-
iTadad, otorinolaringologiaSi gamoiyeneba Sua yuris daavadebebis diag-
nostikisTvis, aseve Sua yuris struqturebis dazianebebis dasazusteblad pi-
ramidis gaswvrivi motexilobebis SemTxvevaSi. safeTqlis Zvlebis piramidebis
rentgenogramebi stenversis mixedviT, nevrologiur praqtikaSi gamoiyeneba
xid-naTxemis kuTxis dazianebis dros safeTqlis Zvlis piramidis, misi mwver-
valis da Sida sasmeni milis gamosakvlevad, aseve travmebis dros piramidis
gaswvrivi motexilobis diagnostikisTvis. stenversis mixedviT, rentgenogram-
is Seswavlisas fasdeba Sida sasmeni milebis, maTi siganis orive mxridan
Tanazomierebis, aseve piramidis mwvervalis Zvlis struqturis Taviseburebebi.
cerebruli angiografia - Tavis tvinis sisxlZarRvebis kontrastirebis
meTodikaa, ZiriTadad naCvenebia: arteriuli anevrizmebis, sisxlZarRvTa mal-
formaciis da Tavis tvinis simsivnis diagnostikis dros. garda amisa, aR-
niSnuli meTodika SeiZleba ganvixiloT, rogorc intervenciuli Carevebis
sawyisi etapi.
amJamad specializebuli neiroqirurgiuli stacionarebi angiografiuli
kompleqsebiT aris aWRurvili, rac digitaluri subtraqciuli angiografiis
(DSA) Catarebis SesaZleblobas iZleva. aRniSnuli gamokvlevis Catareba Ses-
aZlebelia saerTo saZile arteriis punqciis gziT an seleqciuri kaTeter-
izaciis gziT TeZos arteriis punqciiT (seldingeris mixedviT).
cerebruli angiografiis Seasrulebisas Sidaarteriulad SehyavT rentge-
nokontrastuli nivTiereba (rkn) 10 ml-mde 8-10 ml/w siCqariT. angiogramebs
standartul (pirdapir da gverdiT) irib an sxva arCeul proeqciebSi atare-
ben rentgenis milis pacientis Tavis irgvliv gadaadgilebis gziT. aucilebe-
259
lia xarisxian angiogramebze sisxlis mimoqcevis arteriuli, kapilaruli da
venuri fazebis miReba.
260
kt-is saSualebiT Tavis tvinis sxvadasxva daavadebis da dazianebis gamov-
lenis SesaZlebloba dakavSirebulia Tavis qalas RruSi arsebuli normal-
uri anatomiuri urTierTkavSiris darRvevasTan an normaluri da paTologi-
urad Secvlili qsovilebiT rentgenis sxivebis SesustebasTan.
kt kontrastuli gaZlierebiT
Tavis tvinis sxvadasxva warmonaqmni kontrastul nivTierebas gansxva-
vebulad agrovebs, rac Tavis tvinis axalwarmonaqmnebis diferencialur dia-
gnostikaSi am meTodikis gamoyenebis saSualebas iZleva.
kompiuterul-tomografiuli angiografiiT intravenuri bolusuri Seyva-
nis Semdeg rkn-s 50-100 ml siCqariT 3-4.5 ml/wm arteriuli da venuri struqtu-
rebis gamosaxuleba miiReba.
meTodis upiratesoba gamokvlevis siswrafeSi da miRebuli monacemebis
intraarteriuli angiografiis SedegebTan karg SesabamisobaSi gamoixateba.
kt-angiografiis saSualebiT SesaZlebelia sisxlZarRvTa topografiis
cvlilebis Sefaseba, axali warmonaqmnis zemoqmedebis Sedegad magistraluri
261
sisxlZarRvebis stenozis gamovlena, simsivnis sakuTari sisxlZarRvTa qse-
lis Taviseburebebis vizualizacia, Tavis tvinis arteriuli anevrizmebis da
sisxlZarRvTa malformaciebis arsebobis an ararsebobis dadastureba.
262
perfuzuli kompiuteruli tomografia Tavis tvinis nivTierebis perfuzi-
is droebiTi da moculobiTi maCveneblebis Sefasebis SesaZleblobas iZleva.
perfuzuli kt-s SesrulebisTvis saWiroa 50 ml sakontrasto nivTierebis
swrafi intravenuri Seyvana 8-10 ml/wm siCqariT.
perfuzul kt-s xSir SemTxvevaSi tvinis sisxlmimoqcevis mwvave darRvevebis
diagnostikis dros atareben. neiroonkologiaSi is axalwarmonaqmnis vasku-
larizaciis da misi sisxlis miwodebis Taviseburebebis Sefasebis saSualebas
iZleva, aseve simsivnis winasaoperacio SesaZlo embolizaciis efeqturobas
gansazRvravs.
magnitur-rezonansuli tomografia
263
sur.: 7-6. Tavis tvinis
mrt, bazaluri Wrilebi.
264
wina rqis ukana ganyofilebebi da III parkuWis sawyisi ganyofilebebi Sig-
niTa kafsulis wina fexis muxlSi gadasvlis orientiria da Sesabamisad, maTi
lateraluri kedlebi warmoadgens mxedvelobis borcvis wina ubnebis saz-
Rvrebs.
didi naxevarsferoebis qerqis midamoebSi gadis zeda donis Wrilebi, rom-
lebic ganlagebulia tvinis parkuWis maRla, aRniSnul Wrilebze isaxeba Sub-
lisa da Txemis wilebi. T2 gamosaxulebebze gansakuTrebiT mkafiod vizual-
izdeba tvinis konveqsialuri zedapiris Rarebi.
265
a b
sur.: 7-9. Tavis tvinis mrt koronuli Wrili (a). sagituri Wrili (b).
magnitur-rezonansuli angiografia
266
mr-angiografiis dros SesaZlebelia magistraluri arteriebisa da vene-
bis vizualizeba: SigniTa saZile, xerxemlis arteriebis ZiriTadi Reroebis
da maTi Sida tvinis segmentebis CaTvliT. venuri sistemidan isaxeba garsis
venebi, swori sinusi, zeda sagitaluri sinusi da masSi Semavali venebi, aseve
ganivi, sigmoiduri sinusi da bazaluri sinusebis mTeli jgufi.
267
funqciuri magnitur-rezonansuli tomografia
a b
sur.: 7-13. Tavis tvinis funqciuri mrt. aqsialuri (a), koronuli (b) da sagituri (g)
Wrilebi.
268
protonuli magnitur-rezonansuli speqtroskopia
radionukliduri meTodi
269
sur.: 7-15. Tavis tvinis erTfotonemisiuri
kompiuteruli tomografia (eekt) SPECT
270
naminoqsimi (99mTc-gmpao) gamoiyeneba. preparati tvinis qsovilSi swrafad gro-
vdeba regionaluri tvinis sisxlis nakadis proporciulad da didi xniT
fiqsirdeba Tavis tvinis struqturebSi.
neirogadacemis Sesaswavlad gamoyenebuli rfp-ebi
123
I-3-iodis-6-metoqsibenzamedi (123I-I BZM) swrafad gadalaxavs hematoence-
falur bariers da specifikurad ukavSirdeba D2-receptorebs bazalur gan-
gliebSi.
dofaminisTvis radioligandebis gamoyenebis Cvenebebi:
- parkinsonis daavadebis adreuli diagnostika
- parkinsonis idiopaTiuri daavadebis da esenciuri tremoris diferen-
cirebuli diagnostika;
- alcheimeris da levis sxeulebis demenciasTan diferencirebuli diag-
nostika.
Tavis tvinis radionukliduri gamokvlevis ZiriTadi meTodebia:
- poliproeqciuli statikuri scintigrafia;
- dinamikuri radionukliduri scintigrafia;
- erTfotonemisiuri kompiuteruli tomografia.
Tavis tvinis statikurma scintigrafiam sadReisod praqtikuli mniSvnelo-
ba dakarga scintilaciur γ-kamerebis SeqmnasTan dakavSirebiT, erTfotonemi-
siuri kompiuteruli tomografiis Catarebis SesaZleblobiT.
dinamikuri radionukliduri scintigrafia tvinis magistraluri arter-
iebiT saerTo sisxlis nakadis SefasebisTvis, tvinis zogadi perfuziis maCven-
eblebis, cirkulaciis droisTvis da sxva maCveneblebis gamosavlenad gamoi-
yeneba.
271
sadReisod radionukliduri meTodi nevrologiasa da neiroqirurgiaSi
sxva sxivur gamoklevebTan gaxda metad saWiro damateba, romelic mniSvnelo-
van diagnostikur informacias iZleva Tavis tvinis funqciuri mdgomareobis
Sesaxeb.
ultrabgeriTi meTodi
272
arsebul tvinis qsovilTan SedarebiT simsivnis irgvliv simkvrive SeiZle-
ba momatebuli iyos sisxlCaqcevis an simsivnis qsovilSi kalciumis marilebis
dagrovebis gamo. es cvlilebebi, pirvel rigSi, meningiur sisxlZarRvTa jgu-
fisTvis aris damaxasiaTebeli. simkvrive mcirdeba simsivneSi didi raodenobis
wylis an cximis msgavsi nivTierebebis dagrovebis Sedegad. simsivnis struq-
turis heterogenuroba simkvrivis momatebis ubnebis monacvleobiT vlindeba
(hemoragia da kalcifikatebi) TviT simsivnis Semcirebuli simkvrivis fonze.
simkvrivis mixedviT, simsivne irgvlivmdebare tvinis qsovilisagan SeiZleba
arc gansxvavdebodes. SeSupeba, romelic tvinis TeTr nivTierebas moicavs,
simsivnis irgvliv daqveiTebuli simkvrivis zonas iZleva.
mrt: pirdapir niSnebs mr-signalebis sxvadasxva intensiurobis mqone pa-
Tologiuri warmonaqmni miekuTvneba.
kt da mrt-arapirdapiri niSnebi
- Tavis tvinis Suamdebare struqturebis gadaadgileba (lateraluri dis-
lokacia) (`mas-efeqti”);
a b g
sur.: 7-16. mrt. Tavis tvinis intraaqsialuri simsivne marcxena did hemisferoSi.
koronuli Wrili T2 FRFSE (a). aqsialuri Wrili T2 FLAIR,(b), aqsialuri Wrili, T2
FRFSE (g). vizualizdeba Suamdebare struqturebis lateraluri cdoma. warmonaqmnis
mimdebared vlindeba perifokaluri SeSupeba.
273
a b
sur.: 7-17. Tavis tvinis intraaqsialuri simsivne marjvena did hemisferoSi. mrt (a),
kt (b).
274
a
b
sur.:7-19. mrt T1 FSE. kontrastuli gaZlierebiT. aqsialuri Wrili (a), sagituri
Wrili (b). marcxniv isaxeba eqstraaqsialuri moculobiTi warmonaqmni – meningioma.
275
a b
sur.: 7-20. Tavis tvinis intraaqsialuri simsivne. mrt. (a), pet-i C-meTioniniT (b).
11
kraniografia:
- adgilobrivi pirdapiri niSnebi (simsivnis kalcinozi);
- Tavis qalas Zvlebze simsivnis uSualo zewoliT ganpirobebuli adgi-
lobrivi arapirdapiri niSnebi (hiperostozi, sklerozi, destruqcia, wneviT
gamowveuli Zvlis atrofia, romelic simsivnis mdebareobas Seesabameba, Tur-
quli kexis gadideba).
276
demielinizebeli daavadebebi
a b
277
kt: demielinizaciis procesebs paTologiurad Secvlili qsovilebis War-
bi hidrataciis Sedegad rentgenuli simkvrivis Semcireba axlavs Tan.
arteriuli anevrizmebi
a b
sur.: 7-23. kt 3D rekonstruqcia (a). mrt ukontrasto angiografia (b).
anevrizma naCvenebia isriT.
278
sur.: 7-24. digitaluri cerebruli angiografia. anevrizma
arteria-venozuri malformaciebi
279
sur.: 7-25. digitaluri cerebruli angio-
grafia. avm.
discirkularuli encefalopaTia
vertebrobaziluri ukmarisoba
280
sur.: 7-26.kt aqsialuri Wrili, marcxena qer-
qqveSa birTvebis doneze isaxeba iSemiuri kera
dabali simkvrivis ubnis saxiT.
a b
b
sur.: 7-28. igive pacienti mrt angiografia. aqsialuri Wrili (a). koronuli Wrili
(b). marjvena Sua cerebrul arteriaSi, sisxlis nakadi daqveiTebulia.
intracerebruli sisxlCaqceva
283
a b
g d
sur.: 7-30 mrt sagituri Wrili T2 FRFSE (a), aqsialuri Wrili T2 FRFSE (b), aqsial-
uri Wrili T2 FLAIR (g), aqsialuri Wrili T2 *GRE MERGE (g). marcxena bazaluri
gangliebis doneze isaxeba mcire zomis sisxlCaqcevis ubani-mikrohemoragia.
infeqciuri daavadebebi
284
mrt: T1- Sg-ze abscesis Rru aris hipo- an izointensiuri, kafsula hiperin-
tensiuria, T2- Sg-ze abscesis signali hiperintensiuria.
kontrastuli kt, mrt: kontrastuli nivTierebis abscesis kafsulis garSe-
mo cirkularulad mkafio dagroveba.
meningiti
285
encefaliti
empiema
286
a b
g d
287
sur.: 7-35. toqsoplazma. kt aqsialuri
Wrili kontrastuli gaZlierebiT.
288
sur.: 7-36. rentgenograma, pirdapiri proeqcia,
isaxeba marcxena Txemis Zvlis xazovani motex-
iloba. naCvenebia isrebiT.
a b
sur.: 7-37. rentgenograma pirdapiri (a) da gverdiTi proeqcia (b). vlindeba marjvena
Txemis Zvlis depresiuli motexiloba, naCvenebia isrebiT.
289
motexilobebi, Zvlis defeqtis gaCeniT, rentgenografiis dros Semofarglu-
li, sxvadasxva formis mkafio konturebis mqone sanaTurebis saxiT aisaxeba.
qala-sarqvlis Zvlis travmuli defeqtebi, rogorc wesi, mimoxilviT rentgeno-
gramaze vlindeba, magram maTi lokalizaciis da zomis, kideebis mdgomareobis
dazustebisTvis, aseve Zvlis natexebis da maTi gadanacvlebis ufro detaluri
gansazRvrisTvis saWiroa damiznebiTi rentgenogramebis gadaReba.
a b
g d
sur.: 7-38. kt. topograma (a). Tavis qalas wina fosoSi vlindeba ucxo sxeuli (brtyeltu-
Ca). MIP rekonstruqcia (b). kt. aqsialuri Wrili, Zvlis fanjara (g). brtyeltuCas amoRebis
Semdeg, vlindeba orbitis zeda kedlis fragmentuli motexiloba depresiiT tvinSi, Sublis
Zvlis motexiloba, sisxli Sublis wiaRSi marjvniv. kt Tavis tvinis fanjara. vlindeba in-
tracerebruli sisxlCaqceva marjvniv, Sublis wilSi (d). mcire raodenobiT subaraqnoiduli
sisxlCaqceva amave mxares silviis napralis proeqciaze. intraventrikuluri hemoragia mar-
jvena gverdiTi parkuWis ukana rqaSi.
290
rentgenografia: pirdapiri niSani - motexilobis xazi. arapirdapiri niSani
- Sublis wiaRis da dacxriluli firfitis daCrdilva (hemosinusi).
kt: detalurad da mkafiod ganisazRvreba Tavis qalas wina fosos da-
zianebis pirdapiri da arapirdapiri niSnebi.
Tavis qalas Sua fosos motexilobebi: xSir SemTxvevaSi im napralebis
gagrZelebaa, romlebic Txemis an safeTqlis Zvlebidan gadmodis.
damiznebiTi rentgenografia solisebri Zvlis motexilobis gamosavlenad
tardeba mcire da didi frTebis, Tvalzeda xvrelis da mxedvelobis arxis
areSi.
kt Tavis qalas Sua fosos Zalian wvrili Zvlovani struqturebis daziane-
bebsac ki aRmoaCens, gansakuTrebul upiratesobas kt yuris struqturebis
dazianebisas avlens. kt-ze mkafiod ganisazRvreba Sida sasmeni lulis da
fskeris dazianebebi.
291
sur.: 7-40. kt. aqsialuri Wrili, Zv-
lis fanjara, isaxeba kefis Zvlis
motexiloba. grZeli isari, xazovani
motexiloba cdomis gareSe, mokle is-
ari- motexiloba impresiiT. wyvetili
isari- marcxena dvrilisebri morCis
daCrdilva – hemomastoiditi
Seryeva
daJeJiloba
292
sur.: 7-41. kt. aqsialuri Wrili, marjvniv, Sublis
wilSi isaxeba ramde nime mcire zomis daJeJilobis kera.
kompresia
293
sur.: 7-43. kt. aqsialuri Wrili, isaxe-
ba ormxrivi subduruli higroma.
epiduruli hematomebi
294
subduruli hematomebi
295
a b
sur.: 7-46. mrt. aqsialuri Wrili (a), marcxniv, Subl-TxemSi, isaxeba namgliseburi
formis arahomogenuri hiperintensiuri ubani mravlobiTi tixrebiT- subduruli he-
matoma. kt. aqsialuri Wrili (b). marjvena Subl-safeTqel-Txemis midamoSi isaxeba
namgliseburi formis hiperdensiuri ubani- subduruli hematoma. Suamdebare struq-
turebi cdomilia marjvnidan marcxniv.
subaraqnoiduli sisxlCaqceva
296
sur.: 7-48. kt. aqsialuri Wrili, marjvniv, silviis napralSi da mimdebare subaraqnoid-
ul sivrceSi isaxeba axali sisxlis simkvrivis masebi – subaraqnoiduli sisxlCaqce-
va. marcxniv, Sublis Zvlis mimdebared isaxeba mcire zomis subduruli hematoma.
naCvenebia isrebiT.
intracerebruli hematomebi
297
sur.: 7-49. kt. aqsialuri Wrili. marcxniv, Sublis wilSi, isaxeba soliduri zomis
intracerebruli hematoma. marjvniv, qerqqveSa birTvebis doneze, isaxeba mcire zomis
sisxlCaqceva. marcxniv, Sublis Zvlis motexiloba, sisxli Sublis wiaRSi, marjvniv.
sisxlis simkvrivis masebi isaxeba marjvena gverdiTa parkuWis wina rqaSi.
298
DTavi 8
xerxemlisa da zurgis tvinis daavadebaTa
da dazianebaTa sxivuri diagnostika
rentgenologiuri meTodi.
spondilografia
299
a b
sur.: 8-1. xerxemlis welis malebis rentgenograma,
gverdiT (a) da pirdapir (b) proeqciaSi.
300
a b
kt mielografia
301
xerxemlisa da zurgis tvinis mrt gamosaxuleba normaSi
a b
sur.: 8-4. xerxemlis svetis mrt sagituri Wrili, T2 S.g. (a) da T1 S.g. (b).
302
romlebic T1 Sg iZlevian hipointensiur signals, xolo T2 Sg hiperintensiur
signals.
aqsialur mr-tomogramebze kargad vizualizdeba duraluri CanTa, mezo-
beli struqturebi, malTaSua xvrelebi da malTaSua fesvebi.
a b
sur.: 8-5. xerxemlis svetis mrt aqsialuri Wrili, T1 S.g. (a) da T2 S.g. (b)
ukontrasto mr mielografia
radionukliduri meTodi
xerxemlis radionuklidur diagnostikaSi gamoiyeneba rfp-ebi: pirfoteqsi
da teqnefori (99m Tc). scintigrafia sruldeba preparatis
303
(500 mbk) intravenuri ineqciidan 3 sT-is Semdeg. meTodi gamoiyeneba: pir-
veladi da metastazuri simsivneebis, sistemuri dazianebisa da anTebadi daa-
vadebebis diagnostikaSi.
304
sur.: 8-8. xerxemlis svetis kt, sagituri Wrili. pet-i 18F fdg da pet-kt Serwymuli
gamosaxuleba
intrameduluri simsivneebi
eqstrameduluri simsivneebi
a b
306
g d
a b
307
kontrastuli kt: aRiniSneba simsivnis simkvrivis mateba.
kt da mrt mielografia: zustdeba zurgis tvinis zewolis faqti (simsiv-
nis zemoT da qvemoT subaraqnoiduli sivrcis gafarToeba). kt mielogramebze
duralur parkSi isaxeba avsebis defeqti, zurgis tvinis deformacia, asimet-
ria. subaraqnoidul sivrceSi avsebis defeqti da simsivnis zewoliT gamowveu-
li zurgis tvinis dispozicia.
a b g
sur.: 8-12. eqstrameduluri neoplazma, xerxemlis svetis mrt sagituri Wrili T1 S.g
(a). mielografia sagituri Wrili (b). koronuli Wrili (g).
mademielinizebeli daavadebebi
308
mrt: paTognomuri niSania _ intrameduluri folaqebis dafiqsireba, um-
etesad, zurgis tvinis kisris monakveTSi, SedarebiT iSviaTad -gulmkerdis
midamoSi. gafantuli sklerozis folaqebi ukeT isaxeba T2 Sg (zurgis tvinis
normaluri gamosaxulebis fonze arsebuli hiperintensiuri kerebi). daavade-
bis aqtiur fazaSi aRiniSneba zurgis tvinis SeSupebac.
anTebadi daavadebebi
309
sur.: 8-14. ganivi mieliti. mrt sagituri Wrili T2 S.g
zurgis tvinis proeqciaze isaxeba TiTistaris formis warmonaqmni.
osteomieliti
310
sur.: 8-15. rentgenografia-we-
lis malebis osteomieliti
a b
311
mrt: anTebis sawyis etapze T2 Sg aRiniSneba SeSupebiT gamowveuli signa-
lis gaZliereba.
paravertebruli rbili qsovilebis anTebadi cvlilebebi kargad fiqsirde-
ba T2 Sg, kunTebis dabali signalis fonze, rogorc mr signalis gaZliereba.
a b
312
rentgenografia: malis sxeulebis destruqcia, romelic vrceldeba malTa-
Sua diskze, malis sxeulis solisebri deformaciiT.
kt, mrt: mezobel malebSi Zvlovani qsovilis destruqcia, malis sxeulis
solisebri deformacia, procesSi CarTulia paravertebruli struqturebic,
yalibdeba CamonawveTi abscesi, fenovani struqturiT da Zvlovani CanarTebiT.
malTaSua diski sruliad darRveulia. malebis ukana struqturebi ar zian-
deba.
a b
sisxlZarRvovani daavadebebi
313
a b
sur.: 8-19. zurgis tvinis avm mrt sagituri Wrili (a), aqsialuri Wrili (b).
314
sur.: 8-21. mrt. sagituri Wrili. xerxem-
lis svetis welis I malis hemangioma.
a b
sur.: 8-22. mrt. sagituri Wrili. zurgis tvinis gulmkerdis segmentis iSemia (a). gad-
idebul gamosaxulebaze paTologiuri ubani naCvenebia isriT (b).
315
siringomielia
a g
sur.: 8-23. siringomielia mrt. sagituri Wrili (a). mrt aqsialuri Wrili (b), kt aqsi-
aluri Wrili (g), isaxeba duraluri parkis kalcificireba.
316
degeneraciul-distrofiuli daavadebebi
a b
sur.: 8-24. xerxemlis svetis osteoqondrozi, Smorlis Tiaqrebi. kt sagituri Wrili
(a), spondilografia (b)
317
sur.: 8-25. xerxemlis svetis osteoqondrozi mrt
sagituri Wrili
318
sur.: 8-27. kt sagituri rekonstruqcia isaxeba
L4-5 diskis proTruzia.
a b
sur.: 8-28. kt. mielografia. kisris segmenti. aqsialuri Wrili (a). sagituri rekons-
truqcia (b). vlindeba malTaSorisi diskis Tiaqari.
319
sur.: 8-29. mrt. sagituri Wrili, welis malebis po-
lidiskopaTia.
madeformirebeli spondiloarTrozi
320
madeformirebeli spondilozi
a b
sur.: 8-31 rentgenograma. kisris malebis spondilozi (a). foresties daavadeba (b)
g
.
sur.: 8-32 kt aqsialuri Wrili Zvlis fanjara (a). 3D rekonstruqcia (b, g). isaxeba
kisris I malis wina da ukana rkalis fragmentuli motexiloba – jefersonis motexi-
loba
322
sur.: 8-33 mrt sagituri Wrili, aRiniSneba kisris II malis
kbilisebri morCis xazovani motexiloba. atlant-aqsisis
ukana sasaxsre iogebis dazianeba. zurgis tvinis kontu-
zia C2 segmentis doneze
sur.: 8-34 mrt sagituri Wrili, isaxeba kisris VII malis sxeulis motexiloba-amo-
vardniloba. gulmkerdis I malis sxeulis kompresiuli motexiloba. ukana mal-
TaSorisi iogebis dazianeba kisris 6-7 malebis doneze.
323
sur.: 8-35 kt sagituri rekonstruqcia isaxeba
kisris VI malis sxeulis kompresiuli motexi-
loba, duralur parkze msubuqi zewoliT.
kompresiuli motexilobebi
324
kt: mkafiod isaxeba motexilobis pirdapiri da arapirdapiri niSnebi. io-
gebis dazianebad iTvleba mezobeli wvetiani morCebis maraosebri ganlageba.
b g
sur.: 8-37 kt. aqsialuri Wrili (a), MIP sagituri rekonstruqcia (b), 3D rekonstru-
qcia (g). aRiniSneba gulmkerdis VII malis fragmentuli motexiloba cdomiT xerxem-
lis arxSi. ganivi morCis motexiloba marjvniv, neknebis motexiloba marjvniv. mker-
dis Zvlis Sesaxsrebis rRveva, kanqveSa emfizema. marjvniv, plevris RruSi vlindeba
gamomtani mili.
a b
sur.: 8-38 mrt sagituri Wrili (a), aqsialuri Wrili (b). isaxeba welis I malis sxeu-
lis fragmentuli motexiloba. fragmentis dorsuli dislokaciiT da zurgis tvinze
kompresiiT. prevertebruli subligamenturi hematoma Th12-L2 -malis doneze, zurgis
tvinis kontuzia.
326
sur.: 8-39 mrt sagituri Wrili, zurgis tvinis
epiduruli hematoma, naCvenebia isriT.
a b
sur.: 8-40 kt sagituri rekonstruqcia (a). aqsialuri Wrili (b), zurgis tvinis epiduruli
hematoma, naCvenebia isrebiT.
327
Tavi 9
rentgenologiuri meTodi
328
xaxis rentgenogramebsa da xazovan tomogramebze mkafiod moCans haeriT
Sevsebuli xaxisa da saylapavis sanaTuri. diferencirdeba namdvili da cru
mbgeri naoWebi, saylapavis parkuWebi (morganuli), yiisqveda Rru.
rentgenogramebsa da tomogramebze SesaZlebelia xaxisa da saylapavis ga-
farToebis an Seviwroebis, aseve, maT sanaTurSi Semavali sxvadasxva warmona-
qmnis gamovlena.
kompiuteruli tomografia
329
SesaZlebelia sasmeni milis lorwovani garsis SeSupebis da dafis apkis per-
foraciis gamovlena.
330
mastoiditi
a b
a b
sur. 9-4 maRali garCevadobis kt. aqsialuri Wrili. normaluri marjvena dvrilise-
bri wiaRi (a). marcxenamxrivi qr. mastoiditi (b).
osteosklerozi
331
cru qolesteatoma
a b
sur.: 9-5. paraganglioma. mrt. aqsialuri Wrili (a), koronuli Wrili (b). vlindeba
paTologiuri procesis intrakraniuli gavrceleba. isaxeba xidze da tvinis Reroze
zewola.
332
a b
sur.: 9-6. paraganglioma. mrt. aqsialuri Wrili (a), koronuli Wrili (b). isaxeba pa-
Tologiuri procesis gavrceleba marjvena sauRle xvrelsa da piramidaSi.
mwvave sinusiti
333
qronikuli sinusiti
sur.: 9-8. mrt aqsialuri Wrili T2S.g. da DWI gamosaxuleba vlindeba marjvena haimo-
ris wiaRis lorwovanis gasqeleba, RruSi isaxeba blanti SigTavsi
334
cxviris Rrus poli pebi
335
cxvirisaxlo wiaRebis kibo
336
Tavi 10
stomatologiur daavadebaTa da
dazianebaTa sxivuri diagnostika
rentgenologiuri meTodikebi
kbilebis rentgenografia
337
sur.: 10-1. piris gareTaArentgeno-
grama(‘‘Tankbilvis“)
a b
sur.: 10-2. qveda ybis rentgenograma pirdapir (a). da gverdiT proeqciaSi (b).
qveda ybis sxeulisa da totebis, aseve qveda ybis kbilebis Seswavlis miz-
niT.
338
qveda ybis nikapqveSa nawilis rentgenograma tardeba qveda ybis
339
tardeba qveda ybis saxsris, totis, misi gvirgvinovani da rokis morCis
gamosakvlevad.
sialografia - gamokvlevas atareben sanerwyve jirkvlis sadinarebis
vizualizebisTvis maTSi wyalxsnadi rks-s Seyvanis Semdeg. rentgenogramebi
sruldeba pirdapir da gverdiT proeqciebSi da saWiroebis SemTxvevaSi – to-
mogramebi bijiT 0,5sm. rentgenul suraTebze vizualizdeba jirkvlis sadin-
arebi da parenqima.
kompiuteruli tomografia
340
sur.: 10-6. kt 3D saxis Zvlebis rekonst-
ruqciuli gamosaxuleba
magnitur-rezonansuli tomografia
341
ultrabgeriTi meTodi
kariesi
342
fluorozi
pulpiti, periodontiti
343
granulirebuli ostiti, granulomatozuri ostiti, fibrozuli ostiti, ybis
periostiti
344
ybis osteomieliti
sur.: 10-13. kt. aqsialuri Wrili. qveda ybis marcxena totis qronikuli osteomieliti
345
paradontiti da paradontozi, paradontolizi
sur.: 10-15. kt koronuli rekonstruqcia. isaxeba zeda ybis alveoluri morCis Zvlova-
ni qsovilis ganleva (wrewiri). odontogenuri marcxenamxrivi haimoriti
ybis kistebi
346
a
sur.: 10-16.kt. aqsialuri Wrili, Zvlis fanjara marjvena zeda ybis (a), qveda ybis
marcxena totis kisturi warmonaqmnebi (b).
347
metastazebi da ybis simsivne
b g
sur.: 10-17. kt aqsialuri Wrili, qveda ybis marcxena totis mts dazianeba (prostatis
kibos metastazi) (a). mrt. koronuli (b) da aqsialuri Wrili (g), zeda ybis wiaRis
adenokarcinoma.
348
retenciuli kbilebi, kbilebis fesvebis fragmentebi
sur.: 10-18. kt aqsialuri Wrili (a). zeda ybis wiaRSi ukana kedlis mimdebared isa-
xeba kbilis msgavsi struqtura. rentgenograma (b), qveda ybis sisqeSi vlindeba
wagrZelebuli formis anomaliurad ganlagebuli kbili.
349
mkvrivi odontogenuri simsivneebi, mkvrivi osteogenuri simsivne
sur.: 10-19. ameloblastoma a. kt aqsialuri Wrili, vlindeba qveda ybis marcxena to-
tis destruqcia. b 3D rekonstruqcia, isaxeba qveda ybis destruqcia.
350
kbilebis ganviTarebis anomaliebi
sur.: 10-20.kt koronuli rekonstruqcia ormxriv qveda ybis sasaxsre Tavebis are-
Si vlindeba kisturi degeneraciuli cvlilebebi.
a b
sur.: 10-21. mrtT1 S.g. sagituri Wrili a. daxuruli piriT, b. Ria piriT.
vlindeba sasaxsre diskis ventruli dislokacia.
351
safeTqel-qvedaybis saxsris ankilozi, kontraqtura
352
xazebis konfiguraciebis sisworis darRveviT, romlebic saxis Zvlebis Ses-
abamis Rrus an zedapiris kedlebs asaxavs. SesaZlebelia Sesabamisi xaze-
bis lilvisebri, safexurisebri, kuTxovani deformaciebi an maTi gawyveta da
fragmentacia.
saxis Zvlebis motexilobis niSnebs warmoadgens calkeuli struqturuli
elementebis(xazebi, zolebi) Cveulebrivi Tanafardobis darRveva, rac gan-
pirobebulia Zvlis natexebis gadaadgilebiT.
rentgenogramebze asaxuli saxis ConCxis Zvlebis skialoguri suraTi sak-
maod rTulia. monacemTa ufro zusti interpretaciisaTvis gamoiyeneba saxis
ConCxis 3 ZiriTad zonad dayofa:
zeda- yvrimalis rkalebis Sublis morCebis kideebi, Sublis Zvlis
Tvalzeda kideebi, cxavis Zvali, solisebri Zvlis mcire frTebi;
Sua- yvrimalis Zvlebi, zeda yba, safeTqlis Zvlebis yvrimalis morCebi;
qveda- qveda yba da safeTqel-qveda ybis saxsrebi;
353
lefort I: motexilobis xazi gadis alveolur morCebze(alveoluri mor-
Cis natexi) zeda ybis borcvebze da ZiriTadi Zvlis frTisebri morCebis qveda
nawilebze. aRniSnul motexilobas Tan axlavs Tankbilvis darRveva.
lefort II: motexilobis xazi gadis cxviris, sacremle Zvlebze, Tvalbu-
dis fskerze, yba-yvrimalis nakerze, aRiniSneba zeda ybis Camotexa qalas Zi-
ridan da yvrimalis Zvlidan.
lefori III: motexilobis xazi gadis cxviris, sacremle Zvlebze, Tvalbu-
dis fskerze, ZiriTadi Zvlis frTisebri morCis mimarTulebiT, xdeba yvrima-
lis Zvlis da zeda ybis cxviris ZvlebTan Camotexa Tavis qalas Ziridan.
b
354
g
355
kbilebis motexilobebi da amovardnilobebi
357
Tavi 11
sxivuri kvlevisAmeTodebi
358
Tvalis rentgenologiuri kvleva korberg-baltinis proTeziT
kompiuteruli tomografia
359
magnitur-rezonansuli tomografia
ultrabgeriTi meTodi
360
radionukliduri meTodi
361
arapirdapiri niSnebi: sisxlis dagroveba cxvirisaxlo (paranazalur) wi-
aRebSi, retrobulburi hematoma da retrobulburi emfizema.
mrt. gradienteqo Gradient echo (GRE) reJimSi motexiloba kargad difer-
encirdeba, Fat sat reJimSi isaxeba Zvlis tvinis SeSupeba. SeiZleba SevniSnoT
motexilobis arapirdapiri niSnebi: siTxis dagroveba cxviris- axlo wiaRebSi
da haeris dagroveba dazianebuli Tvalis struqturebSi. mrt signalis inten-
sivoba damokidebulia sisxlCaqcevis vadebze. Tvalbudis qveda kedlis motex-
ilobisas misi SigTavsis gadanacvleba zeda ybis wiaRebSi iwvevs hipofTalms.
ucxo sxeulebi.
TvalSida sisxlCaqcevebi
362
sur 11-6. ubk. isaxeba hipereqogenuri CanarTebi
363
erT kedelze da SeWrilia minisebr sxeulSi. T1 Sewonil gamosaxulebebSi
melanoblastoma warmodgenilia hiperintensiuri signaliT, Tvalis kaklis
hipointensiuri signalis fonze.
pet–i; kt: Tvalis kaklis axalwarmonaqmni, romelic aris araerTgvarovani
rbilqsovilovani simkvrivis da glukozis momatebuli metabolizmiT.
Tvalbudis simsivneebi
a b
hemangioma, limfangioma.
364
sacremle jirkvlis simsivneebi
sur: 11-8 mrt koronuli Wrili, sacremle jirkvlis simsivne. isaxeba hiperintensiu-
ri signalis mqone moculobiTi warmonaqmni Tvalbudis zeda marcxena kuTxeSi.
dakriocistiti.
sur. 11-9 kt aqsialuri Wrili, Tvalbudis zemo gareTa midamoSi isaxeba Txieri
SigTavsis, araswori, gasqelebul kedlebiani, gadidebuli sacremle parki. dakrio-
cistiti
365
rentgenografia; kt; mrt: Tvalbudis zemo gareTa midamoSi isaxeba Txieri
SigTavsis, araswori, gasqelebul kedlebiani, gadidebuli sacremle parki.
endokrinuli ofTalmopaTia
366
Tavi 12
farisebr jirkvals nalis forma aqvs, igi traqeis mimdebared, kisris wina
zedapirze mdebareobs, rogorc wesi, farisebri jirkvali ori wilisgan Sed-
geba, romlebic yeliT ukavSirdeba erTmaneTs. moculobiT marjvena wili um-
niSvnelod aRemateba marcxenas. farisebri jirkvlis ukana kidesTan, zemo da
qvemo polusis mimdebared mdebareobs paraTireoiduli jirkvlebi, romelTa
zoma 6mm-s ar aRemateba.
aRsaniSnavia, rom farisebri jirkvali SeiZleba atipurad mdebareobdes
(mkerdukana Ciyvi), SesaZloa misi eqtopia Sua xazze enis fuZidan dawyebuli
aortis rkalamde. aRwerilia farisebri jirkvlis eqtopia sakvercxeSi.
atipurad mdebare jirkvlis gamovlenasa da mis diagnostikaSi gadamwyvet
rols TamaSobs kompiuteruli da magnitur-rezonansuli tomografia.
amJamad farisebri jirkvlis daavadebaTa kvleva moicavs sxivuri diagnos-
tikis, praqtikulad, yvela meTods da Sejerebulia aspiraciuli biofsiis da
hormonuli statusis monacemebis SeswavlasTan.
tradiciul rentgenologiur meTods farisebri jirkvlis daavadebaTa
amocnobasa da diagnostikaSi SezRuduli SesaZleblobebi gaaCnia.
kompiuteruli tomografia farisebri jirkvlis anatomiur-topografiuli
Seswavlis maRalinformaciuli meTodia. igi gansakuTrebiT mniSvnelovania
farisebri jirkvlis kvanZovani warmonaqnebis dif-diagnostikaSi.
367
genuri. kompiuteruli tomografiis monacemebis SeswavliT, SeiZleba fari-
sebri jirkvlis kibos gavrcelebaze (kisris sisxlZarRvebi da axlomdebare
qsovilebi) Segveqmnas srulyofili STabeWdileba, rasac gadamwyveti mniSvne-
loba aqvs adekvaturi mkurnalobis dagegmaSi.
368
sur.:12-4. ubk. farisebri jirkvlis marjvena wilSi isaxeba mrgvali formis swori,
sada konturebis mqone kisturi warmonaqmni (koloiduri cista)
369
organoSi radionuklidis gadanawilebis mixedviT, SegviZlia miviRoT in-
formacia farisebri jirkvlis formaze, zomaze, mdebareobaze, mis funqciasa
da, rac mTavaria, masSi moculobiTi warmonaqmnebis arsebobaze.
farisebri jirkvlis skanirebas da scintigrafias radioaqtiuri iod-131-iT
da teqnecium-99m perteqnetatiT axorcieleben, radgan es ori radionuklidi
kargad STainTqmeba farisebri jirkvlis folikuluri epiTeliumis mier. io-
dis micemisas skanirebas an scintigrafias atareben 24 saaTis, xolo teqneci-
umis Seyvanis SemTxvevaSi 20-40 wT-is Semdeg.
normaluri da difuzurad gadidebuli farisebri jirkvali “pepelas” ga-
mosaxulebas iZleva, masSi izotopuri nivTierebis Tanabari gadanawilebis
gamo.
a b g
370
Tu farisebr jirkvalSi arsebuli kvanZi da irgvliv mdebare qsovili erT-
nairad iTviseben izotops, aseT ubans “Tbili” kvanZi ewodeba.
farisebr jirkvalSi arsebuli paTologiuri kera, Tu mkveTrad mcire
raodenobiT an saerTod ar irTavs radiofarmpreparats, msgavs ubans “civi”
kvanZi ewodeba.
371
sur.:12-9. farisebraxlo jirkvlis mrt.
aqsialuri Wrili, T2 Fatsat gamosaxule-
ba. marcxena farisebraxlo jirkvlis
proeqciaze isaxeba hiperintensiuri
signalis mqone ubani- adenoma.
a. 5
b. 7
g. 9
d. 10
373
g. radionukliduri kvleviT
d. rentgenografiiT
6. riT iqmneba filtvis karis gamosaxuleba.
a. rentgenoskopia
b. rentgenografia
g. flurografia
d. tomografia
a. marjvena
b. marcxena
g. orive Tanabaria
374
a. siTxeze plevris RruSi
b. filtvebis anTebaze
g. siTxeze gulmkerdis RruSi
d. filtvis suraTis gaZlierebas
a. 2
b. 3
g. 4
d. 5
a. gamWvirvaloba matulobs
b. gamWvirvaloba klebulobs
375
g. Zlierdeba filtvis suraTi
d. siTxe plevris RruSi
17. plevris RruSi siTxe eqoskopiurad isaxeba rogorc
a. hipereqogenuri
b. hipoeqogenuri
g. aneqogenuri
d. Sereuli struqturis
18. gulmkerdis RruSi maRali atomuri wonis ucxo sxeulis aRmosaCenad sa
Wiroa gamoviyenoT
376
g. rentgenografia da angiografia
d. rentgenografia da tomografia
22. gulisa da msxvili sisxlZarRvebis rentgenologiuri kvlevis specialu-
ri meTodebia:
a. rentgenoskopia
b. aortografia
g. koronarografia
d. angiokardiografia
e. b, g, d
v. yvela
377
g. marcxena winagulis yuri da marcxena parkuWi
d. filtvis arteriis Rero da aortis aswvrivi toti
27. wina-pirdapir proeqciaSi gadaRebul rentgenogramaze gulisa da msxvili
sisxlZarRvebis marjvena pirvel rkals qmnis:
a. aortis aswvrivi toti
b. zemo Rru vena
g. marjvena winaguli
d. aortis aswvrivi toti an zemo Rru vena
378
d. rentgenologiuri da Termografia
379
g. motexilobis xazi, fragmentebis cdoma
d. periostiti, destruqcia
39. lulovani Zvlis Semadgeneli nawilebi (swori TanmimdevrobiT)
a. metafizi, epifizi, diafizi
b. epifizi, metafizi, diafizi
g. diafizi, metafizi, epifizi
d. metafizi, diafizi, epifizi
40. riT aris ganpirobebuli saxsarSi Semaval Zvlebs Soris naTeli are
a. iogebiT
b. myesebiT
g. sasaxsre xrtiliT
d. meniskebiT
380
d. periostitis
381
51. mozardis lulovan ZvalSi aRiniSneba
a. osteoporozi
b. epi-metafizaruli xrtilis arseboba
g. epi-metafizaruli nakeris arseboba
d. sasaxsre napralis arseboba
382
57. saylapavSi dabali atomuri wonis mqone ucxo sxeulis sadiagnostikod
unda Catardes
a. rentgenologiuri gamokvleva kontrastiT
b. ultrabgeriTi gamokvleva
g. rentgenologiuri gamokvleva kontrastis gareSe
d. kompiuteruli tomografia
383
64. kuWis avTvisebiani simsivnis dros rentgenologiurad isaxeba
a. avsebis defeqti swori konturebiT
b. lorwovanis gasqeleba
g. naoWebis daklakniloba
d. avsebis defeqti araswori konturebiT
384
70. nawlavebis rentgenologiuri ormagi kontrastirebiT gamokvlevisas ga-
moiyeneba
a. bariumis sulfati arasruli avsebiT da airiT
b. bariumis sulfati sruli avsebiT da airi
g. iodirebuli sakontrasto nivTierebiT avseba da airi
385
76. romeli meTodi unda gamoviyenoT pirvel etapze `Tirkmlis Wvalis~ diag-
nostikaSi
a. ultrabgeriTi kvleva
b. kompiuteruli tomografia
g. Tirkmlis skanireba
d. venuri urografia
78. kvlevis romeli meTodi gamoiyeneba pirvel etapze Sardis Sekavebis SemTx-
vevaSi
a. dinamikuri scintigrafia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. kompiuteruli tomografia
d. venuri urografia
e. magnitur–rezonansuli tomografia
386
82. RviZlSi gaurTulebeli eqinokokis SemTxvevaSi, eqologiurad rogori ga-
mosaxuleba miiReba
a. hipereqogenuri warmonaqmni
b. Sereuli struqturis warmonaqmni
g. hipoeqogenuri warmonaqmni
d. mkveTrad konturirebuli aneqogenuri warmonaqmni
387
87. sxivuri diagnostikis romeli kvleva warmoadgens pankreasis gamokvlevis
skriningul meTods.
a. mimoxilviTi rentgenografia
b. ultrabgeriTi kvleva
g. kontrastuli kompiuteruli tomografia
d. magnitur-rezonansuli tomografia
e. radionukliduri skanireba (scintigrafia)
388
92. rogori gamosaxulebiT xasiaTdeba kompiuterul tomografiaze mwvave
subaraqnoiduli sisxlCaqceva
a. amozneqili linzis formis maRali simkvrivis masebi qalasarqvelis
mimdebared
b. naxevarmTvaris formis maRali simkvrivis masebi qalasarqvelis
mimdebared
g. maRali simkvrivis masebi qselqveSa sivrceebis proeqciaze.
d. dabali simkvrivis masebi Tavis tvinis TeTri nivTierebis proeqciaze.
389
a. rentgenologiuri gamokvleva
b. radionukliduri skanireba
g. ultrabgeriTi kvleva
d. Termografia
390
pasuxebi:
391
gamoyenebul terminTa ganmartebebi
a
akustikuri gaZliereba _ eqogenobis gaZliereba (kaSkaSa eqo), iseTi struqturebis
ukan mdebare qsovilebSi, romlebic sustad an saerTod ar STanTqaven ultrabgeras.
akustikuri fanjara _ qsovili an struqtura, romelic ar zRudavs ultrabgeris
gavrcelebas da warmoadgens fanjaras ufro Rrmad mdebare struqturebis kvlevis-
aTvis.
akustikuri Crdili _ qsovilebis eqogenobis daqveiTeba im struqturebis ukan, sadac
ultrabgera mniSvnelovnad STainTqmeba an airekleba (airi, nekni, kenWi da sxva).
akustikuri winaRoba _ qsovilis winaRoba, romelic amcirebs bgeris siRrmeSi Semd-
gom gavrcelebas.
α-gamosxiveba _ heliumis atomis birTvebis nakadi.
α-daSla _ radioaqtiuri gardaqmnis saxe, romelsac Tan axlavs atomis birTvidan
α-nawilakebis gamotyorcna.
α-Terapia _ α-sxivebis gamoyeneba mkurnalobaSi.
aplikaciuri sxivuri Terapia _ mkurnalobis meTodi, romlis dros radioaqtiuri
preparati ganTavsebulia kanis an lorwovani garsis zedapirze.
artefaqti _ warmoadgens iseT monacems, romelic ar Seesabameba obieqtur realobas.
atomis agznebuli mdgomareoba _ atomis mdgomareoba, romlis eleqtronebi normal-
uri donidan gadasulia ufro maRal energetikul doneze.
b
bgera _ aris garemos meqanikuri rxeva _ vibracia, romelic ar vrceldeba vakuumSi.
bgeris Sesusteba _ ultrabgeris intensivobis daqveiTeba qsovilSi SeRwevisas.
β-aplikatori _ kanis an sxeulis zedapirze β-gamomsxivebeli preparatis dasafiq-
sirebeli mowyobiloba.
β-gamosxiveba _ atomis birTvidan gamotyorcnili gamosxiveba, romelic Sedgeba ele-
qtronebisa da pozitronebisagan.
β-daSla _ radioaqtiuri gardaqmna, romelsac Tan axlavs atomis birTvebidan
β-nawilakebis gamotyorcna.
betaTerapia _ radioaqtiuri izotopebidan β-sxivebis daxmarebiT Catarebuli samkur-
nalo procedura.
betatroni (cikluri amaCqarebeli) _ eleqtronebis amCqareblis erT-erTi tipi.
biologiuri naxevargamoyofis periodi _ dro, romlis ganmavlobaSi organizmSi Sey-
vanili izotopis raodenoba naxevrdeba gamoyofis biologiuri procesebiT.
bunebrivi radioaqtivoba _ bunebaSi arsebuli zogierTi elementis atomis birTvebis
392
spontanurad daSlis Tviseba.
bunebrivi radioaqtiuri izotopebi _ garemoSi bunebrivad arsebuli radioaqtiuri
izotopebi.
bunebrivi radioaqtiuri foni _ bunebrivi gamosxiveba, romelic Sedgeba kosmosuri
sxivebisa da bunebaSi arsebuli radioaqtiuri nivTierebis gamosxivebisagan.
g
γ-aplikatori _ kanis an sxeulis zedapirze γ-gamomsxivebeli preparatis dasafiqsire-
beli mowyobiloba.
γ-gamosxiveba _ atomis birTvis kvanturi gamosxiveba.
gamaTerapia _ γ-gamosxivebis daxmarebiT Catarebuli sxivuri Terapia.
gama-kamera _ sxeulis didi farTobidan γ-gamosxivebis erTmomentiani registraciis
mowyobiloba (uZravi deteqtoris daxmarebiT).
gamosxivebis dozis simZlavre _ drois erTeulSi nebismieri maionebeli gamosxivebis
energiis raodenoba, STanTqmuli erTeuli masis mier.
gamosxivebis filtracia _ garemoSi gavrcelebisas gamosxivebis araerTgvarovnebis
xarisxis Semcireba.
gamosxivebis STanTqmuli doza _ dasxivebuli nivTierebis masis erTeulis mier ga-
mosxivebis STanTqmuli energia.
garegani dasxiveba _ dasxiveba, romlis drosac dasxivebis wyaro mdebareobs orga-
nizmis gareT.
gacemis eleqtroni _ atomis garsidan komptonuri gabneviT gamotyorcnili ele-
qtroni.
grei _ gamosxivebis STanTqmis doza 1 j • 1 kg dasxivebuli nivTierebis masaze.
d
damuxruWebiTi gamosxiveba _ ganuwyveteli speqtris kvanturi gamosxiveba, romelic
warmoiqmneba nawilakebis moZraobis siCqaris cvlilebebisas (damuxruWeba).
`dasaqmebis~ faqtori _ drois faqtoria, rodesac transdiuseri muSaobs ultrabge-
ris generaciis reJimSi.
dasxivebis doza _ gamosxivebis energia, romelic gaTvlilia organos an sxeulis
garkveuli midamos dasxivebisas. masis erTeulis gaTvaliswinebiT.
dasxivebis dozis fraqcionireba _ maionebeli gamosxivebis sumaruli samkurnalo
dozis fraqciebad (nawilebad) dayofa.
dasxivebis veli _ organizmis, Cveulebrivad, kanis an lorwovani garsis zedapiri,
romelic ganicdis maionebeli sxivebis moqmedebas.
dasxivebis ritmi _ dasxivebis calkeuli seansis, an rig seansebs Soris intervalis
droSi ganawileba.
dasxivebis Ria wyaro (Ria radioaqtiuri preparati) _ radioaqtiuri nivTiereba, ro-
melic iseT garsacmSi an fizikur mdgomareobaSia, rodesac SesaZlebelia misi gare-
moSi gavrceleba.
393
dacviTi garsacmi _ garsacmi, romelic akravs rentgenis mils, an mils rentgenis
mowyobilobis nawiliT. igi emsaxureba milidan gamosxivebis umetesi nawilis ekran-
irebas.
daxuruli gamosxivebis wyaro (preparati) _ radioaqtiuri nivTiereba, romelic
moTavsebulia iseT garsacmSi an aris iseT fizikur mdgomareobaSi, riTac gamoir-
icxeba aRniSnuli nivTierebis gavrceleba garemoSi maTi eqspluataciis pirobebis
da cveTis gaTvaliswinebiT.
dozimetria _ fizikis nawili, romelic ganixilavs maionebeli gamosxivebis Tvise-
bebs, fizikur sidideebs, romliTac xasiaTdeba maionebeli gamosxivebis garemosTan
urTierTqmedeba, agreTve, am urTierTqmedebis Seswavlis, aRricxvisa da gamoTvlebis
meTodebi.
dozuri veli _ dasxivebuli sxeulis an garemos mier STanTqmuli energiis sivrco-
brivi ganawilebis suraTi.
dopleris efeqti _ talRis sixSiris cvlileba, transdiuseris mimarT ultrabgeris
wyaros moZraobisas. sixSiris cvlileba moZraobis siCqaris proporciulia.
e
eleqtronvolti _ energiis sazomi sistemis gareSe erTeuli udris 1 v. aCqare-
bul potencialTa sxvaobis gavlisas eleqtronis mier SeZenil energias; aRniSvna
ev=1,60219•1012 j.
eleqtronuli Terapia _ sxivuri Terapia eleqtronuli gamosxivebis daxmarebiT.
erTveliani dasxiveba _ statikuri distanciuri dasxivebis martivi meTodi, romlis
drosac sxivebis kona mimarTulia dasxivebis garegani wyarodan dazianebul organo-
ze erTi Semavali veliT.
efeqturi naxevargamoyofis periodi _ dro, romlis ganmavlobaSi organizmSi Sey-
vanili radioaqtiuri nivTierebebis raodenoba naxevrdeba radioaqtiuri daSlis da
biologiuri gamoyofis Sedegad.
z
ziverti _ dasxivebis ekvivalenturi dozis saerTaSoriso erTeuli _ 1 zv = 1j/kg=102
ber.
T
Tanmimdevruli, nabijisebri kt kvleva _ am dros tomografis magida uZravia, rent-
genis mili da deteqtori srul bruns asrulebs, yoveli Wrilis Sesrulebisas pro-
cesi meordeba gamosakvlevi arealis dasrulebamde.
i
izodoza _ gamosxivebis erTnairi dozis aRmniSvneli wertilebis SeerTebiT Seqmni-
li geometriuli veli.
izotopi _ erTi da imave qimiuri elementis atomebi, romlebsac aqvT erTnairi muxti,
magram gansxvavebuli masuri ricxvi.
394
izotopuri renografia _ Tirkmlis funqciis radionukliduri kvlevis meTodi. igi
damyarebulia zogierTi radioaqtiuri nivTierebis Tirkmlis parenqimaSi arCeviTad
dagrovebis da gamoyofis dinamikis fiqsirebaze.
indikatoruli doza _ gamokvlevis an diagnostikis mizniT organizmSi Seyvanili
radioaqtiuri izotopis doza.
ionireba _ atomebisa da molekulebis ionebad gardaqmna.
k
kanSida betaTerapia _ betaTerapiis saxe, rodesac betagamomsxivebeli radioaqtiuri
preparatebi Seyvanilia uSualod dasasxivebel qsovilSi.
kolimatori _ mowyobiloba, romelic zRudavs gamosxivebis wyarodan gavrcelebul
sxivebis konas.
kolimacia _ gamosxivebis konis SezRudva kolimatoris saSualebiT.
komptonis gabneva _ maionebeli gamosxivebis nivTierebis atomebTan urTierTqmedebis
erT-erTi saxe, romlis drosac fotoni kargavs energiis nawils da mowyvetil ele-
qtrons (gacemis eleqtroni).
korpuskuluri gamosxiveba _ nawilakebisagan Semdgari maionebeli gamosxiveba.
kosmosuri gamosxiveba _ maionebeli gamosxiveba, romelic vrceldeba atmosferoSi
da dedamiwaze kosmosidan.
m
magnituri momenti _ veqtoruli sidide, romelic axasiaTebs nivTierebas, rogorc
magnituri velis wyaros.
maionebeli gamosxiveba _ kvanturi an korpuskuluri gamosxiveba, romelic nivTiere-
basTan urTierTqmedebisas pirdapiri an arapirdapiri gziT maTSi warmoqmnis damux-
tul atomebs an molekulebs-ionebs.
mokledistanciuri dasxiveba _ axlodistanciuri dasxiveba. dasxivebis saxe, romlis
drosac gamosxivebis wyaros da dasxivebul zedapirs Soris manZili 3-7 sm-ia.
moniSnuli nivTiereba _ nivTiereba, romelSic calkeuli atomebi an molekulebi
Canacvlebulia maTi radioaqtiuri izotopebiT.
moZravi dasxiveba _ sxivuri Terapiis distanciuri dasxivebis meTodi. am dros dasx-
ivebis wyaro seansis procesSi avadmyofis mimarT gadaadgildeba.
mravalveliani dasxiveba _ statikur _ distanciuri dasxivebis saxe, rodesac da-
zianebuli ubani sxivdeba ramdenime dasxivebis velis gamoyenebiT.
mravalveliani jvaredini dasxiveba _ avadmyofis dasxiveba konebis ramdenime Semava-
li velis gamoyenebiT, rodesac, sabolood, sxivebis fokusi Tavs iyris daavadebul
keraSi.
mr tomografia _ kvlevis meTodi, roca signalis da Semdgom gamosaxulebis misaRe-
bad iyeneben mudmiv homogenur magnitur vels da radiosixSiris signals, romelic
cvlis magnitur vels.
395
n
naxevardaSlis periodi _ dro, rodesac organizmSi Seyvanili radioaqtiuri izoto-
pis atomebis raodenoba naxevrdeba.
p
precesia _ Zlier magnitur velSi moTavsebuli obieqtis protonebis magnituri veli,
dalagdeba (miemarTeba) garegani velis paraleluri mimarTulebiT da iwyebs brunvas,
am specifikur brunviT moZraobas ewodeba `precesia~.
precesiis sixSire _ rezonansuli sixSire, anu larmoris sixSire (ingliseli fiziko-
si), igi garegani magnituri velis Zalis pirdapirproporciulia.
J
Jangbadis efeqti _ radiologiuri reaqciebi, romlebic damokidebulia dasasxivebel
biosubstratSi Jangbadis Semcvelobaze.
r
radi _ gamosxivebis STanTqmuli dozis erTeulia da udris 10 ergs 1 gr. dasxivebul
nivTierebaze.
radiaciuli mutaciebi _ mutaciebi, romlebic viTardeba ujredebSi maionebeli sx-
ivebis moqmedebis Sedegad.
radiaciul-qimiuri reaqcia _ qimiuri gardaqmnebi, romlebic viTardeba dasxivebul
garemoSi maionebeli sxivebis zemoqmedebis Sedegad.
radioaqtivoba _ aramdgradi birTvebis spontanuri gardaqmnis (daSlis) procesi.
radioaqtiuri izotopi _ izotopi, romelsac gaaCnia radioaqtiuri gardaqmnis unari.
radiografia _ organizmSi radioizotopis gadanawilebis dinamikis kvleva TviTCam-
weri mowyobilobis saSualebiT.
radioindikacia _ sistemebis da organoebis funqciisa da Senebis Seswavla orga-
nizmSi Seyvanili radioaqtiuri izotopebis da moniSnuli SenaerTebis dinamikaze
dakvirvebis saSualebiT.
radiologiuri ganyofileba _ Sesabamisi mowyobilobiT aRWurvili ganyofileba, ro-
melic gamiznulia maionebeli gamosxivebis wyaroebis samkurnalo da diagnostikuri
procedurebis Casatareblad.
radiologiuri cxaura _ sxivur TerapiaSi gamoyenebuli tyviis filtri, romelSic
Tanabrad aris ganlagebuli mrgvali an kvadratuli naxvretebi.
radiomgrZnobeloba _ organizmis, sistemebis da organoebis mgrZnobeloba maionebe-
li gamosxivebis moqmedebaze.
radiomgrZnobelobis Terapiuli intervali _ radiomgrZnobelobis sxvaobis xarisxi
paTologiur qsovilsa da irgvliv arsebul qsovils Soris.
radiometria _ fizikis teqnikuri dargi, romelic emsaxureba maionebeli gamosxive-
bis wyaroebSi α, β da γ gamosxivebis intensivobis gansazRvras.
396
radis biologiuri ekvivalenti (rbe) _ STanTqmuli dozis erTeuli, romelSic gaT-
valiswinebulia SedarebiTi biologiuri efeqturoba.
reverberacia _ or Zlier amreklav zedapirs Soris ultrabgeris talRebis win da
ukan arekvla.
relaqsacia _ mZlavri radiosixSiruli impulsis miwodebis Sewyvetis Semdeg, ZiriTa-
di magnituri veqtoris zegavleniT, spinebi TandaTan sawyis mdgomareobas ubrundeba.
rentgeni _ rentgenis an γ_gamosxivebis doza haerSi, romlis moqmedebiT 1 sm3 haerSi
0°C temperaturisa da barometruli wnevis normalur pirobebSi warmoiqmneba 2,1 mil-
iardi (2,1•109) wyvili ioni.
rentgenis gamosxiveba _ damuxruWebiTi da maxasiaTebli gamosxiveba, maTi kvantebis
energiis diapazoni meryeobs 1 kev-idan 1 mev-mde.
rentgenis maxasiaTebeli sxivebi _ kvanturi gamosxiveba, diskretuli speqtriT, rome-
lic warmoiqmneba atomis energetikuli mdgomareobis cvlilebis pirobebSi.
rentgenoTerapia _ sxivuri Terapia, rentgenis sxivebis gamoyeneba samkurnalo mizniT.
s
seqtoruli (qanqarisebri) dasxiveba _ dasxivebis saxe, rodesac sxivebis kona an avad-
myofi brunavs SemuSavebuli RerZis irgvliv winaswar gaTvlili kuTxiT.
sixSire _ sruli ultrabgeris talRebis raodenoba erT wamSi _ 1 megaherci = 106
hercs; talRa wamSi = 1 hercs.
skaneri _ mowyobiloba, romelic moZravi deteqtoris scintilaciuri mricxvelis
daxmarebiT iZleva organizmSi gama-radioaqtiuri izotopebis ganawilebis vizualur
suraTs.
skanireba _ mowyobiloba, romelic moZravi scintilaciuri deteqtoris daxmarebiT
saSualebas iZleva SeviswavloT da miviRoT organizmSi an mis nawilSi maionebeli
radioaqtiuri nivTierebis ganawilebis intensivobis suraTi striqonuli moZraobiTi
reJimis gamoyenebis daxmarebiT.
spini (ingl. brunva) _ mikronawilakis sakuTari moZraobis raodenobis momenti, ro-
melic kvanturi bunebisaa da izomeba plankis mudmivas erTeulebSi.
spiraluri, mravalSriani kt _ kvlevis procesSi magida moZraobs, paralelurad
mili da deteqtorebi brunavs spiraliseburad magidis perpendikularulad brunvis
centris gaswvriv.
statikuri dasxiveba _ distanciuri dasxivebis meTodi, romlis dros dasxivebis wy-
aro da avadmyofi uZravadaa.
scintigrama, skanograma _ gamosakvlev obieqtSi radiometruli mowyobilobis dax-
marebiT registrirebuli impulsebis sibrtyobrivi, sumaciuri gamosxiveba.
scintilatori _ nivTiereba, romelSic maionebeli gamosxivebis zemoqmedebiT war-
moiqmneba wertilovani naTeba _ scintilacia.
scintilacia _ xanmokle, sinaTlis wertilovani naTeba, romelic warmoiqmneba niv-
TierebaSi (scintilatori) damuxtuli nawilakebis gavlis Sedegad.
sxivuri eriTema _ kanis reaqcia dasxivebaze, romlis drosac aRiniSneba SewiTleba.
sxivuri Terapevti _ eqimi, romelsac gavlili aqvs specialuri momzadeba dozimetri-
aSi, radiobiologiasa da klinikur onkologiaSi, flobs sxivuri Terapiis meTodebs.
397
sxivuri reaqcia _ sxvadasxva saxis cvlileba, romlebic viTardeba organoebsa da
qsovilebSi maionebeli sxivebis STanTqmisas.
sxivuri wyluli _ sxivuri dazianebis Sedegad qsovilebSi ganviTarebuli wyluli.
t
tesla (tl) _ magnituri induqciis sazomi saerTaSoriso sistemis erTeuli. SeiZleba
gaizomos hausebSi _ 1 tl = 104 hauss (hs).
transdiuseri _ (deteqtori) ultrabgeris danadgaris nawili gamosakvlevi obieqtis
sxeulis zedapirTan.
f
fotoeleqtroni _ fotoefeqtis pirobebSi atomis garsidan gamotyorcnili ele-
qtroni.
fotoefeqti _ maionebeli sxivebis nivTierebis atomebTan urTierTqmedebis saxe,
romelsac axlavs fotonis STanTqma da eleqtronis gamotyorcna (fotoeleqtroni).
sinaTlis energiis uSualod eleqtroenergiad gardaqmnis movlena.
q
kvanturi gamosxiveba _ eleqtromagnituri maionebeli gamosxiveba.
qsovilSida gamaTerapia _ gamagamomsxivebeli radioaqtiuri preparatebis Seyvana
uSualod dasasxivebel qsovilSi.
R
RrusSida gamaTerapia _ sxivuri Terapiis saxe, romlis drosac gamaradioaqtiuri
preparatebi ganTavsebulia bunebriv RruebSi (piris Rru, saylapavi, qalis sasqeso
organoebi da sxv.) maTSi arsebuli simsivnuri warmonaqmnis dasasxiveblad.
RruSida rentgenoTerapia _ rentgenoTerapiis saxe, romlis drosac rentgenoTera-
piuli danadgari SehyavT organizmis bunebriv RruebSi, riTac aaxloeben arsebul
paTologiur keras.
S
SemakavSirebeli agenti (kontaqturi geli) _ siTxe an geli, romelic gamoiyeneba
transdiusersa da kanis zedapirs Soris arsebuli haerovani buStukebis Sris Sesav-
sebad (ultrabgeris ukeT gatarebis mizniT).
Semxebi dasxiveba _ moZravi dasxivebis saxe, romlis drosac sxivebis kona ise gaiv-
lis dasasxivebeli obieqtis zedapirs, rom konis RerZi exeba sxeulis zedapirs an
gaivlis masSi mcire siRrmeze.
398
Sinagani dasxiveba _ organizmis dasxiveba, romelic xorcieldeba organizmsa da
qsovilebSi ganTavsebuli radioaqtiuri izotopebis daSlis Sedegad.
Sorsdistanciuri dasxiveba _ dasxivebis saxe, rodesac manZili damsxivebelsa da
dasasxivebel obieqts Soris 30 sm-ze metia (≈30_150 sm).
c
`civi~ kvanZi _ organos (qsovilis) ubani, romelic ar irTavs radioaqtiur niv-
Tierebas an irTavs mezobel qsovilze naklebi aqtivobiT.
cxeli kvanZi _ organos an qsovilis nawili, romelic radioaqtiur nivTierebas
irTavs irgvliv arsebul qsovilze meti intensivobiT.
x
xazovani amaCqarebeli _ mowyobiloba, romelSic nawilakebi aCqardeba maRali six-
Siris eleqtromagnituri velis daxmarebiT.
xelovnuri radioaqtivoba _ radioaqtivoba, romelic miiReba araradioaqtiuri ele-
mentebis birTvuli reaqciebis gziT.
xvedriTi aqtivoba _ radioaqtiuri nivTierebis erTeuli masis an moculobis erTeu-
lis aqtivoba.
399
literatura
11. Секреты ультразвуковой диагностики. Викрем Догра, Дебра Дж. Рубенс. Мо-
сква, Медпресс-информ, 2005, с. 456.
17. http://www.radiologyassistant.nl
19. Diagnostic radiology physics. Vienna : International atomic energy agency, 2014 .
682 pages : , “Endorsed by American Association of Physicists in Medicine, Asia-Oce-
ania Federation of Organizations for Medical Physics, European Federation of Organi-
sations for Medical Physics
22. https://westjem.com/case-report/thyroid-gland-hematoma-after-blunt-neck-trauma.
html
23. Thyroid gland rupture caused by blunt trauma to the neck. Hirotaka Hara, Yosh-
inobu Hirose and Hiroshi Yamashita. BMC Research Notes20169:114 https://doi.
org/10.1186/s13104-016-1932-7. Published: 19 February 2016
401
I