Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 4

EDUKASYON kabataang nasa labas ng paaralan institusyong pang-edukasyon.

ng pagsasanay sa sibika, (1) Ang mga institusyong pang-


kahusayang bokasyonal, at iba edukasyon, bukod sa mga itinatag
pang mga kasanayan. ng mga pangkat na relihiyoso at
SEKSYON 1. Dapat pangalagaan mga kalupunang misyon, ay dapat
at itaguyod ng Estado ang na ari lamang ng mga mamamayan
karapatan ng lahat ng mga ng Pilipinas o ng mga korporasyon
mamamayan sa mahusay na SEKSYON 3. (1) Dapat maging o mga asosasyon na ang
edukasyon sa lahat ng antas at bahagi ng kurikula ang pag-aaral animnapung bahagdan man
dapat magsagawa ng angkop na ng Konstitusyon sa lahat ng mga lamang nga puhunan nito ay ari ng
mga hakbang upang matamo ng institusyong pang-edukasyon. gayong mga mamamayan. Gayon
lahat ng gayong edukasyon. (2) Dapat nilang ikintal ang man, maaaring itakda ng Kongreso
pagkamakabayan at nasyonalismo, ang karagdagang lahok na equity
ihasik ang pag-ibig sa ng Pilipino sa lahat ng mga
sangkatauhan, paggalang sa mga institusyong pang-edukasyon.
SEKSYON 2. Ang Estado ay karapatang pantao, pagpapahalaga Dapat sumakamay ng mga
dapat: sa gampanin ng mga pambansang mamamayan ng Pilipinas ang
(1) Magtatag, magpanatili, at bayani sa historikal na kontrol at admnistrasyon ng mga
magtustos ng isang kumpleto, pagpapaunlad ng bansa, ituro ang institusyong pang-edukasyon.
sapat, at pinag-isang sistema ng mga karapatan at mga tungkulin ng Hindi dapat matatag ang ano mang
edukasyong naaangkop sa mga pagkamamamayan, patatagin ang institusyong pang-edukasyon ng
pangagailangan ng sambayanan at mga pagpapahalagang etikal at eksklusibong para sa mga dayuhan
lipunan;  espiritwal, linangin ang character at hindi dapat humigit sa isang-
(2) Magtatag at magpanatili ng na moral at disiplinang pansarili, katlo ng enrolment sa alinmang
isang sistema ng libreng pasiglahin ang kaisipang mapanuri paaralan ang ano mang pangkat ng
pambayang edukasyon sa at malikhain, palawakin ang mga dayuhan. Ang mga tadhana ng
elementarya at mataas na paaralan. kaalamang pang-agham at subsection na ito ay hindi sasaklaw
Hindi bilang pagtatakda sa likas na teknolohikal, at itaguyod ang sa mga paaralang itinatag para sa
karapatan ng mga magulang sa kahusayang bokasyonal; mga dayuhan na tauhang
pagaaruga ng kanilang mga anak, (3) Sa opsyong nakalahad nang diplomatiko at kanilang mga
ang edukasyong elementarya ay nakasulat ng mga magulang o mga dependent at, matangi kung naiiba
sapilitan sa lahat ng mga batang tagakupkop, dapat pahintulutang ang itinatadhana ng batas, para sa
nasa edad ng pag-aaral. ituro ang relihiyon sa kanilang mga iba pang mga dayuhan na
(3) Magtatag at magpanatili ng mga anak o mga ampon sa mga pansamantalang naninirahan dito.
isang sistema ng mga kaloob ng pambayang paaralang elementarya (2) Ang lahat ng mga revenue at
scholarship, mga programang at mataas na paaralan sa regular na mga asset ng mga institusyong
pautang sa estudyante, mga tulong oras ng klase ng mga pang-edukasyon na di-sapian, di
sa salapi, at iba pang mga tagapagturong itinalaga o pampakinabang, at ginamit nang
insentibo na dapat ibigay sa pahintulutan ng relihiyosong aktuwal, tuwiran, at eksklusibo
karapat-dapat na mga estudyante awtoridad ng relihiyong para sa mga layuning pang-
sa mga paaaralang publiko at kinaaaniban ng mga anak o mga edukasyon ay dapat malibre sa
pribado, lalo na sa mga kulang- ampon, nang walang dagdag na mga buwis at mga bayarin sa
palad; gastos ang pamahalaan.  kalakal. Sa sandaling mabuwag o
(4) Pasiglahin ang di-pormal, maputol ang buhay-korporasyon
impormal, at katutubong mga ng gayong mga institusyon, dapat
sistema ng pagkatuto, at gayon din ma-dispose ang kanilang mga asset
ang mga programang pagkatuto sa SEKSYON 4. Kinikilala ng Estado sa paraang itinatadhana ng batas.
sarili, sarilinang pag-aaral at pag- ang mga gampaning Maaari ring magkaroon ng
aaral sa labas ng paaralan lalo na komplimentaryo ng mga karapatan ang mga institusyong
yaong tumutugon sa mga institusyong publiko at pribado sa pang-edukasyon na proprietary
pangangailangan ng pamayanan; at sistemang pang-edukasyon at pati yaong mga ari ng kooperatiba
(5) Mag-ukol sa mga dapat itong tumupad ng sa gayong mga pagkalibre salig sa
mamamayang may sapat na makatwirang superbisyon at mga katakdaang itinatadhana ng
gulang, may kapansanan, at regulasyon sa lahat ng mga batas kabilang ang mga pagtatakda
sa mga dibidendo at mga tadhana Wika pananaliksik sa Filipino at iba
para sa muling pamumuhunan. pang mga wika para sa kanilang
(3) Bata sa mga kondisyong pagpapaunlad, pagpapalaganap, at
itinatakda ng batas, dapat malibre pagpapanatili.
sa buwis ang lahat ng mga kaloob, SEKSYON 6. Ang wikang
mga endowment, mga donasyon, o pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
mga kontribusyon na ginamit nang Samantalang nililinang, ito ay
aktuwal, tuwiran, at eksklusibo dapat payabungin at pagyamanin Agham at Teknolohiya
para s mga layuning pang- pa salig sa umiiral na wika sa
edukasyon.  Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Alinsunod sa tadhana ng batas at
sang-ayon sa nararapat na SEKSYON 10. Napakahalaga ng
maaaring ipasya ng Kongreso, agham at teknolohiya sa
SEKSYON 5. (1) Dapat isaalang- dapat magsagawa ng mga pambansang pag-unlad at
alang ng Estado ang mga hakbangin ang Pamahalaan upang pagsulong. Dapat mag-ukol ng
pangangailangan at kalagayang ibunsod at puspusang itaguyod ang priority ang Estado sa pananaliksik
panrehiyon at pansektor at dapat paggamit ng Filipino bilang at pagbubuo, imbensyon,
pasiglahin ang lokal na pagplano medium ng opisyal na inobasyon, at sa pagpapasagamit
sa pagbubuo ng mga patakaran at komunikasyon at bilang wika ng ng mga ito; at sa edukasyon,
mga programang pang-edukasyon. pagtuturo sa sistemang pang- pagsasanay at mga lingkurang
(2) Dapat tamasahin ang edukasyon. pang-agham at panteknolohiya.
kalagayang akademiko sa lahat ng Dapat suportahan nito ang mga
mga institusyon ng lalong mataas kakayahang siyentipiko at
na karunungan. teknolohikal na katutubo, angkop
(3) Ang bawat mamamayan ay SEKSYON 7. Ukol sa layunin ng at umaasa sa sariling kakayahan at
may karapatng pumili ng komunikasyon at pagtuturo, ang ang kanilang kabagayan sa mga
propesyon o kurso ng pagaaral, mga wikang opisyal ng Pilipinas sistemang pamproduksyon at
salig sa karampatan, makatwiran at ay Filipino at, hangga't walang pambansang kapamuhayang
pantay na mga kinakailangan sa ibang itinatadhana ang batas, pambansa.
pagpaskok at mga Ingles.
pangangailangang akademiko. Ang mga wikang panrehiyon ay
(4) Dapat patingkarin ng Estado pantulong na mga wikang opisyal
ang karapatan ng mga guro sa sa mga rehiyon at magsisilbi na SEKSYON 11. Maaaring
pagsulong na propesyonal. Dapat pantulong na mga wikang panturo magtadhana ang Kongreso para sa
magtamasa ng proteksyon ng roon. mga insentibo, kasama ang mga
Estado ang mga tauhang Dapat itaguyod nang kusa at kabawasan sa buwis, upang
akademiko na di-nagtuturo at mga opsyonal ang Kastila at Arabe. maganyak ang paglahok na
tauhang di-akademiko. pribado sa mga programa ng
Dapat mag-ukol ang Estado ng batayan at gamiting pananaliksik
pinakamataas na priority sa na siyentipiko. Dapat magkaloob
pagtatabi ng budget para sa SEKSYON 8. Ang Konstitusyong ng mga scholarship, kaloob-na-
edukasyon at seguruhin na ito ay dapat ipahayag sa Filipino at tulong, o iba pang mga anyo ng
magaganyak at mapamamalagi ng Ingles, at dapat isalin sa mga mga insentibo sa mga karapatdapat
pagtuturo ang nararapat na kaparte pangunahing wikang panrehiyon, na estudyante sa agham, mga
ntio sa pinakamahusay na mga Arabe, at Kastila. mananaliksik, mga scientist, mga
talino sa pamamagitan ng sapat na imbentor, mga technologist, at mga
gantimpala at iba pang paaralan ng mamamayang may natatanging
kasihayan at katuparan sa gawain. likas na talino.
SEKSYON 9. Dapat magtatag ng
Kongreso ng isang komisyon ng
wikang Pambansa na binubuo ng
mga kinatawan ng iba't ibang mga SEKSYON 12. Dapat regulahin ng
rehiyon at mga disiplina na Estado ang paglilipat at itaguyod
magsasagawa, maguugnay at ang pag-aangkop ng teknolohiya
magtataguyod ng mga mula sa lahat ng batis para sa
pambansang pakapkinabangan. SEKSYON 13. Dapat pangalagaan
Dapat pasiglahin nito ang at seguruhin ng Estado ang mga
pinakamalawak na paglahok ng eksklusibong karapatan ng mga
mga pribadong pangkat, mga scientist, mga imbentor mga artist
pamahalaang lokal, at mga at iba pang mga mamamayang
organisasyong salig-pamayanan may likas na talino sa kanilang ari
sapglikha, at pagsasagamit ng at mga likhang intelektwal, lalo na
agham at teknolohiya. kung kapaki-pakinabang sa
sambayanan para sa panahong
maaaring itakda ng batas.
Mga Sining at Kultura maaaring magregula sa ng Estado ang mga pananaliksik at
disposisyon nito. mga pag-aaral tungkol sa mga
sining at kultura. 

SEKSYON 14. Dapat itaguyod ng


Estado ang pangangalaga, SEKSYON 17. Dapat kilalanin,
pagpapayaman at dinamikong igalang, at pangalagaan ng Estado Sports
ebolusyon ng isang pambansang ang mga karapatan ng mga
kulturang Pilipino salig sa katutubong pamayanang kultural
simulaing pagkakaisa sa sa pagpapanatili at pagpapayaman
pagkakaiba-iba sa kaligirang ng kanilang kultura, mga SEKSYON 19. (1) Dapat itaguyod
malaya, artistiko at intelektwal na tradisyon, at mga institusyon. ng Estado ang edukasyong pisikal
pagpapahayag. Dapat isaalang-alang nito ang mga at pasiglahin ang mga programang
karapatang ito sa pagbabalangkas pang-sports, mga paligsahang
ng mga pambansang plano at mga panliga, at mga amateur sports,
patakaran. kasama ang pagsasanay para sa
SEKSYON 15. Dapat tangkilikin mga paligsahang pandaigdig,
ng Estado ang mga sining at upang maisulong ang disiplina sa
panitikan. Dapat pangalagaan, sarili, pagtutulungan ng
itaguyod, at ipalaganap ng Estado SEKSYON 18. (1) Dapat magkakasama at kahusayan para sa
ang pamanang historikal at kultural seguruhin ng Estado ang pantay na pagbubuo ng kapamayanang
at mga likha at mga kayamanang pagtamo ng mga pagkakataong malusog at mulat.
batis artistiko ng bansa. kultural sa pamamagitan ng (2) Ang lahat ng mga institusyong
sistemang pang-edukasyon, mga pang-edukasyon at dapat
kultural na entity sa publiko o magsasagawa ng regular na mga
pribado, at mga scholarship, mga gawaing pang-sports sa buong
SEKSYON 16. Ang lahat ng mga kaloob at iba pang mga insentibo, bansa at pakikipagtulungan sa mga
kayamanang artistiko at historiko at mga pampamayanang sentrong samahan sa palaro at iba pang mga
ng bansa ay bumubuo sa kultural at iba pang mga sektor.
kayamanang kultural nito at dapat tanghalang pangmadla.
pangalagaan ng Estado na (2) Dapat pasiglahin at tangkilikin

You might also like