QUY TRÌNH XÉT NGHIỆM PHẢN ỨNG HÒA HỢP TRONG MÔI

TRƯỜNG NƯỚC MUỐI Ở 22 0C PHÁT CHẾ PHẨM MÁU

(KỸ THUẬT ỐNG NGHIỆM)
1. Mục đích
Quy trình này mô tả và hướng dẫn cách làm xét nghiệm phản ứng hòa hợp
phát chế phẩm máu bằng kỹ thuật trong ống nghiệm, đảm bảo an toàn truyền
máu.
2. Phạm vi áp dụng
Quy trình này áp dụng tại Khoa Huyết học- Truyền máu, Bệnh viện Quân y
103 khi tiến hành phát chế phẩm máu.
3. Trách nhiệm
- Nhân viên được giao nhiệm vụ làm xét nghiệm để phát khối hồng cầu có
trách nhiệm tuân thủ quy trình này.
- Trưởng phòng xét nghiệm và nhân viên quản lý chất lượng có trách nhiệm
giám sát việc tuân thủ quy trình này.

4. Định nghĩa, thuật ngữ và chữ viết tắt

TT Chữ viết tắt Nội dung viết tắt

1 Anti A Kháng thể kháng A hệ ABO

2 Anti B Kháng thể kháng B hệ ABO

3 HCM Hồng cầu mẫu

4 HTM Huyết thanh mẫu

5. Nguyên lý
- Xét nghiệm phản ứng hòa hợp trong môi trường nước muối ở 22 0C phát chế
phẩm máu bằng ống nghiệm có nguyên lý của phản ứng ngưng kết. Kháng
nguyên trên bề mặt hồng cầu người nhận khi gặp kháng thể tương ứng đặc hiệu
trong huyết tương/huyết thanh người cho sẽ xảy ra phản ứng ngưng kết.
6. Trang thiết bị và vật tư
6.1. Trang thiết bị
- Máy ly tâm.
1
 - Máy in, Kính hiển vi.
6.2. Vật tư
6.2.1. Dụng cụ
- Giá thực hiện thao tác xét nghiệm.
- Bộ Pipetman đơn kênh.
- Thiết bị nhỏ dung dịch pha loãng BD 5250, đầu côn các loại.
- Tupe nhựa trắng khô, sạch, bình đựng chất thải rắn.
- Khẩu trang, găng tay, mũ, giấy thấm, bút đánh dấu.
6.2.2. Hóa chất và sinh phẩm
- Bộ huyết thanh mẫu: anti A, anti B.
- Bộ hồng cầu mẫu A và hồng cầu mẫu B.
- Dung dịch pha loãng hồng cầu: Matrix Diluent -2 LISS.
- Dung dịch sát khuẩn, cồn 700.
6.2.3. Mẫu bệnh phẩm
- Mẫu máu người nhận (bệnh nhân): 2ml máu toàn phần đựng trong ống chứa
chất chống đông EDTA.
- Mẫu máu của đơn vị huyết tương (người cho): đoạn dây có mã từ chế phẩm
huyết tương.
7. Kiểm tra chất lượng
Đầu ngày, trước khi làm kỹ thuật, nếu thuốc thử, hóa chất, sinh phẩm thay đổi
Lot mới so với Lot đang sử dụng thì kíp kỹ thuật tiến hành kiểm tra chất lượng
HTM, HCM.
8. An toàn
- Mặc áo công tác, đeo găng tay, khẩu trang, khi tiến hành xét nghiệm.
- Mang giầy, dép kín mũi trong phòng xét nghiệm.
- Rửa tay kỹ dung dịch sát khuẩn có phổ kháng khuẩn rộng trước và sau khi
thực hiện xét nghiệm.
- Khử khuẩn bàn và khu vực xét nghiệm với dung dịch cồn 70 0 trước và sau
mỗi lần làm việc.

2
9. Nội dung thực hiện
9.1. Chuẩn bị
- Đối chiếu mẫu máu với phiếu lĩnh máu, kiểm tra chất lượng mẫu máu.
- Ly tâm mẫu máu người nhận với tốc độ 3000 vòng/phút x 1 phút.
- Lấy đơn vị chế phẩm máu cùng nhóm trên phiếu lĩnh máu, giã đông.
9.2. Tiến hành xét nghiệm
Bước 1: Pha dung dịch hồng cầu 5% của bệnh nhân
Lấy 1 ống nghiệm ghi tên, tuổi, khoa bệnh nhân, dùng pipet nhỏ 25µl hồng
cầu đặc của bệnh nhân với 0.5 ml Diluent-2 vào ống nghiệm, trộn đều bằng
pipet.
Bước 2: Lưu mẫu
- Dán/viết barcode túi máu, ghi tên, tuổi, khoa bệnh nhân, lên một ống
nghiệm.
- Cắt một đoạn dây của chế phẩm máu (có mã dây) lưu vào ống nghiệm.
Bước 3 : Định lại nhóm máu hệ ABO của bệnh nhân, chế phẩm máu
- Định lại nhóm máu bệnh nhân bằng 2 phương pháp HTM và HCM trong
ống nghiệm theo quy trình KT.NM.02.
- Định lại nhóm máu hệ ABO của đơn vị chế phẩm máu bằng 1 phương pháp
HCM.
Bước 4: Làm phản ứng hòa hợp
- Lấy 1 ống nghiệm ghi tên, tuổi, khoa bệnh nhân, nhỏ vào ống 50l (1giọt)
hồng cầu 5% bệnh nhân.

- Cắt đầu đoạn dây huyết tương và bóp nhỏ 2 giọt (hoặc dùng pipet nhỏ
100l) huyết tương vào ống nghiệm trên.
- Lắc nhẹ ống nghiệm, đặt vào máy ly tâm với tốc độ 1000 vòng/phút x 1
phút.
Bước 5: Đọc kết quả
- Lấy ống nghiệm ra khỏi máy ly tâm, lắc nhẹ, quan sát hiện tượng ngưng kết.
Bước 6: Phát chế phẩm máu
Sau khi đối chiếu kết quả, thông tin chế phẩm máu, bệnh nhân phù hợp:
3
 - Nhập thông tin bệnh nhân và đơn vị huyết tương vào máy tính, xuất chế
phẩm và in phiếu truyền máu (01 phiếu/ 01 đơn vị).
- Bàn giao card định nhóm máu đầu giường, ống nghiệm, dây truyền máu cho
điều dưỡng lâm sàng kí nhận.
10. Diễn giải kết quả và báo cáo
Nhận định kết quả:
- Phản ứng không ngưng kết: hồng cầu không dính với nhau, hỗn dịch có
màu đỏ thuần nhất.
- Phản ứng ngưng kết (+): hồng cầu dính với nhau thành từng đám, lắng
xuống đáy ống nghiệm.
11. Lưu ý (cảnh báo)
Khi có kết quả bất thường phải báo cáo ngay cho bác sỹ phụ trách để giải
quyết.
12. Ghi chép hồ sơ
Nhập thông tin, xuất chế phẩm huyết tương trong máy tính.
13. Tài liệu liên quan
Không áp dụng
14. Tài liệu tham khảo
Tiếng Việt
1. Đỗ Trung Phấn, Kỹ thuật xét nghiệm Huyết học và truyền máu ứng dụng
trong lâm sàng (tái bản lần 2). Nhà xuất bản Y học – 2013, trang 277-291.

2. Hà Thị Anh, Kỹ thuật xét nghiệm Huyết học và truyền máu, sách đào tạo cử
nhân kỹ thuật y học, Nhà xuất bản Y học – 2009, trang 160-166.

3. Điều 43-Xét nghiệm bảo đảm hòa hợp miễn dịch truyền máu, Thông tư số
26/2013/TT – BYT, ban hành ngày 16/09/2013, trang 31-33.
4. Xét nghiệm hòa hợp miễn dịch phát máu ở 22 0C, Bộ Y Tế hướng dẫn quy
trình kỹ thuật chuyên ngành Huyết học - Truyền máu - Miễn dịch - Di truyền -
Sinh học phân tử, trang 213-215.

4
Người Phê duyệt Người Soạn Thảo

TS. Tạ Việt Hưng BS. Dương Tiến Vinh