QUY TRÌNH XÉT NGHIỆM

LỰA CHỌN ĐƠN VỊ MÁU PHÙ HỢP KỸ THUẬT GELCARD

(Chọn 10 đơn vị máu ở điều kiện 22 0C, 37 0C và kháng globulin người)

1. Mục đích
Quy trình này mô tả và hướng dẫn cách làm xét nghiệm phản ứng hòa hợp lựa
chọn đơn vị máu phù hợp phát khối hồng cầu bằng kỹ thuật Gelcard.
2. Phạm vi áp dụng
Quy trình này áp dụng tại Khoa Huyết học - Truyền máu, Bệnh viện Quân y
103.
3. Trách nhiệm
- Nhân viên được giao nhiệm vụ làm xét nghiệm, phản ứng hòa hợp phát máu
có trách nhiệm tuân thủ quy trình này.
- Trưởng phòng xét nghiệm và nhân viên quản lý chất lượng, quản lý kỹ
thuật có trách nhiệm giám sát việc tuân thủ quy trình này.
4. Định nghĩa, thuật ngữ và chữ viết tắt

STT Chữ viết tắt Nội dung viết tắt

1 Anti A Kháng thể kháng A hệ ABO

2 Anti B Kháng thể kháng B hệ ABO

3 Anti-D Kháng thể kháng D hệ Rh

4 ENZ (Neutral) Môi trường muối

5 AHG Môi trường Anti-Human-Globulin

5. Nguyên lý
- Kỹ thuật dựa trên nguyên lý của phản ứng ngưng kết cột gel. Tiến hành lựa
chọn 10 đơn vị máu cùng nhóm hệ ABO, Rh(D) với người bệnh và làm phản
ứng hòa hợp ở 3 điều kiện 22 0C, 37 0C và kháng globulin người (AHG) bằng kỹ
thuật gelcard để lựa chọn đơn vị máu hòa hợp nhất truyền cho người bệnh.
6. Trang thiết bị và vật tư
6.1. Trang thiết bị
- Máy ly tâm tách mẫu bệnh phẩm Eppendof 40 ống.
- Máy ly tâm Card Matrix CC 1600.
1
 - Máy ủ Matrix CW 0600.
- Máy đọc Matrix CR 1800.
- Máy in.
6.2. Vật tư
6.2.1. Dụng cụ
- Giá thực hiện thao tác xét nghiệm.
- Bộ Pipetman đơn kênh loại 10-100 µl.
- Thiết bị nhỏ dung dịch pha loãng BD 5250, đầu côn các loại
- Tupe nhựa trắng khô, sạch, bình đựng chất thải sắc nhọn, hộp đựng rác thải y tế.
- Khẩu trang, găng tay, mũ, bút đánh dấu.
6.2.2. Hóa chất và sinh phẩm
- Card nước muối, card AHG loại IgG.
- Dung dịch pha loãng hồng cầu: Matrix Diluent -2 LISS.
- Nước cất, xà phòng diệt khuẩn, dung dịch sát khuẩn, cồn 700.
6.2.3. Mẫu máu
- Mẫu máu người nhận (bệnh nhân): 2ml máu toàn phần đựng trong ống chứa
chất chống đông EDTA.
- Mẫu máu của 10 đơn vị khối hồng cầu (người cho): đoạn dây có mã từ khối
hồng cầu.
7. Kiểm tra chất lượng
Trước khi làm kỹ thuật, kiểm tra thuốc thử, hóa chất, sinh phẩm, nếu thay
đổi Lot mới so với Lot đang sử dụng thì kíp kỹ thuật tiến hành kiểm tra chất
lượng Gelcard theo BM01/KT.PM.02.
8. An toàn
- Mặc áo công tác, đeo găng tay, khẩu trang, khi tiến hành xét nghiệm.
- Mang giầy, dép kín mũi phòng xét nghiệm.
- Rửa tay kỹ bằng dung dịch sát khuẩn có phổ kháng khuẩn rộng trước và sau
khi thực hiện xét nghiệm.
- Khử khuẩn bàn và khu vực xét nghiệm bằng dung dịch cồn 70 0 trước và sau
mỗi buổi làm việc.

2
9. Các bước thực hiện
9.1. Chuẩn bị
- Lấy số card cần làm xét nghiệm, cho vào máy ly tâm 950 vòng/phút x 5 phút,
kiểm tra chất lượng card.
- Đối chiếu mẫu máu người nhận với Phiếu lĩnh máu.
- Ly tâm mẫu máu người nhận với tốc độ 3000 vòng/phút x 1 phút.
- Lựa chọn 10 khối hồng cầu cùng nhóm hệ ABO, Rh(D) với Phiếu lĩnh máu,
kiểm tra chất lượng đơn vị máu.
9.2. Tiến hành xét nghiệm
9.2.1. Tiến hành chọn đơn vị máu phù hợp ở điều kiện 22 0C
Bước 1: Chuẩn bị 10 ống nghiệm sạch, khô, ghi đầy đủ thông tin của từng đơn
vị máu của người cho lên ống nghiệm để lấy hồng cầu từ dây túi máu của từng
đơn vị túi máu;
Bước 2: Pha hồng cầu của 10 đơn vị máu 0,8% bằng cách:
- Nhỏ 1000 µl đệm LISS để pha loãng hồng cầu vào 10 ống nghiệm đã được ghi
nhãn theo thứ tự từ 1 đến 10;
- Thêm 10 µl hồng cầu khối của từng đơn vị túi máu vào các ống nghiệm thích
hợp đã được ghi nhãn;
- Trộn đều.
Bước 3: Ghi đầy đủ thông tin của người bệnh và các đơn vị máu của người cho
lên tấm gelcard nước muối;
Bước 4: Mở tấm bảo vệ phủ lên các cột gel theo đúng quy định;
Bước 5: Nhỏ 50 µl dung dịch hồng cầu của đơn vị túi máu 0,8% đã chuẩn bị ở
trên vào giếng gelcard đã ghi thông tin tương ứng với đơn vị túi máu;
Bước 6: Thêm 25 µl huyết tương người bệnh vào các giếng gelcard trên.
Bước 7: Ủ tấm gelcard ở nhiệt độ phòng trong vòng 15 phút;
Bước 8: Ly tâm tấm glcard bằng máy ly tâm gelcard chuyên dụng trong vòng 5
phút;
Bước 9: Đọc kết quả trên máy đọc chuyên dụng và theo hướng dẫn của nhà sản
xuất sinh phẩm.

3
Bước 10: Lưu file kết quả vào phần mềm máy tính chuyên dụng
9.2.2. Tiến hành chọn đơn vị máu phù hợp ở điều kiện 37 0C và kháng
globulin người
Bước 1: Ghi đầy đủ thông tin của người bệnh và các đơn vị máu của người cho
lên tấm gelcard AHG loại IgG;
Bước 2: Mở tấm bảo vệ phủ lên các cột gel theo đúng quy định;
Bước 3: Nhỏ 50 µl dung dịch hồng cầu của đơn vị túi máu 0,8% đã chuẩn bị ở
trên vào giếng gelcard đã ghi thông tin tương ứng với đơn vị túi máu;
Bước 4: Thêm 25 µl huyết thanh người bệnh vào các giếng gelcard trên.
Bước 5: Ủ tấm gelcard ở 37 0C trong vòng 15 phút bằng máy ủ gelcard chuyên
dụng;
Bước 6: Ly tâm gelcard bằng máy ly tâm chuyên dụng trong 5 phút.
Bước 7: Đọc kết quả trên máy đọc chuyên dụng và theo hướng dẫn của nhà sản
xuất sinh phẩm.
Bước 8: Lưu file kết quả vào phần mềm máy tính chuyên dụng
10. Diễn giải kết quả và báo cáo
- Chọn được đơn vị máu hòa hợp: Khi kết quả phản ứng hòa hợp giữa huyết
tương người bệnh với hồng cầu của đơn vị máu âm tính ở cả 3 điều kiện, nhiệt
độ (22 0C, 37 0C và kháng globulin người);
- Không chọn được đơn vị máu hòa hợp: Khi kết quả phản ứng hòa hợp giữa
huyết thanh người bệnh với hồng cầu của đơn vị máu dương tính với cả 10 đơn
vị máu được chọn ở 1 trong 3 điều kiện, 2 trong 3 điều kiện hoặc cả 3 điều kiện,
nhiệt độ (22 0C, 37 0C và kháng globulin người).
- Nhập thông tin bệnh nhân và đơn vị máu vào máy tính, xuất máu và in phiếu
truyền máu (01 phiếu/ 01 đơn vị máu),
- Bàn giao card định nhóm máu đầu giường, phiếu truyền máu, dây truyền
máu cho điều dưỡng lâm sàng kí nhận.

11. Lưu ý (cảnh báo)

4
 Khi có kết quả bất thường, hoặc truyền khác nhóm máu phải báo cáo ngay
cho bác sỹ phụ trách để giải quyết.
12. Ghi chép hồ sơ
- Nhập thông tin vào máy tính
- Vào sổ gốc các đơn vị máu, ghi rõ ngày và người phát.
13. Tài liệu liên quan
STT Tên tài liệu Mã tài liệu
1 Kiểm tra chất lượng Gelcard BM01/KT.PM.02

14. Tài liệu tham khảo

Tiếng việt
1. Đỗ Trung Phấn, Kỹ thuật xét nghiệm Huyết học và truyền máu ứng dụng
trong lâm sàng (tái bản lần 2). Nhà xuất bản Y học – 2013, trang 277-291.
2. Hà Thị Anh, Kỹ thuật xét nghiệm Huyết học và truyền máu, sách đào tạo cử
nhân kỹ thuật y học, Nhà xuất bản Y học – 2009, trang 160-166.
3. Điều 43-Xét nghiệm bảo đảm hòa hợp miễn dịch truyền máu, Thông tư số
26/2013/TT – BYT, ban hành ngày 16/09/2013, trang 31-33.
4. Xét nghiệm hòa hợp miễn dịch phát máu ở 220C, Bộ Y Tế - hướng dẫn quy
trình kỹ thuật chuyên ngành Huyết học - Truyền máu - Miễn dịch - Di truyền -
Sinh học phân tử, trang 213-215.
5. Phản ứng hòa hợp có sử dụng kháng Globulin người, (kỹ thuật Scangel/Gelcard trên máy
bán tự động) Bộ y tế, QĐ-3336 ngày 20/07/2017, trang 138-140.
Người Phê duyệt Người Soạn Thảo

TS. Tạ Việt Hưng BS. Dương Tiến Vinh