2020

Reflectieonderzoek
Hoe kan het medialandschap van jongeren uit Best beter
aansluiten op de nieuwsbehoeften die zij hebben?
IRIS WIJNANDS

FONTYS HOGESCHOOL JOURNALISTIEK

Inhoudsopgave
Hoe kan het medialandschap van jongeren uit Best beter aansluiten op de nieuwsbehoeften die zij
hebben?.................................................................................................................................................0
1. Inleiding..........................................................................................................................................2
1.1 Aanleiding.....................................................................................................................................2
1.2 Hoofd- en deelvragen...................................................................................................................2
1.3 Onderzoeksopzet..........................................................................................................................2
2. Theoretisch Kader..............................................................................................................................6
3. Hypotheses.......................................................................................................................................11
3.1 Hypotheses bij deelvraag 1: Hoe ziet het medialandschap van jongeren in Best eruit?.........11
3.2 Hypotheses bij deelvraag 2: Wat is de nieuwsbehoefte van jongeren uit Best?.....................12
3.3 Hypotheses bij deelvraag 3: Wat zijn verschillen en overeenkomsten tussen het
medialandschap en de nieuwsbehoefte van jongeren uit Best?..................................................13
4.1 Resultaten......................................................................................................................................14
4.1 Deelvraag 1: Hoe ziet het medialandschap in Best er voor jongeren uit?..................................14
4.2 Deelvraag 2: Wat is de nieuwsbehoefte van jongeren uit Best?.................................................20
4.3 Deelvraag 3: Wat zijn verschillen en overeenkomsten tussen het medialandschap en de
nieuwsbehoefte van jongeren uit Best?...........................................................................................22
5. Antwoord op onderzoeksvraag en visie...........................................................................................24
5.1 Conclusie....................................................................................................................................24
5.2 Visie............................................................................................................................................24
5.3 Reflectie......................................................................................................................................25
6. Bronnenlijst......................................................................................................................................26

1
 1. Inleiding

1.1 Aanleiding
Tijdens het blok Ondernemerschap & Innovatie vraagt Omroep Brabant om innovatieve oplossingen
om jongeren beter te bereiken:

“Uit diverse onderzoeken blijkt dat Omroep Brabant via het bereik van haar platformen met name
Brabanders bereikt die wat betreft de leeftijd 35 jaar en ouder zijn. Omdat wij er voor álle Brabanders
willen zijn, en daarmee alle Brabanders willen bereiken, zijn wij erg benieuwd hoe wij jongeren
kunnen raken met nieuwscontent. Alles is mogelijk: van een stand-alone platform tot een social
media-concept. Youtube, Tiktok, Twitch? Alles kan!”’

Maandblad De Uitstraling in Best probeert een jonger publiek te trekken door onder andere
regelmatig jongeren op de voorpagina te plaatsen en meer interviews met jongeren te houden.

Ook landelijk zie je dat er steeds minder media zijn die jonge doelgroepen kunnen bereiken. Sinds 10
april 2020 stopt jongerenkrant 7Days met het maken van nieuwe kranten en het delen van online
artikelen.

“7Days wordt opgeheven als gevolg van een strategische heroriëntatie. Als gevolg van ontlezing
onder jongeren was het helaas niet langer rendabel om 7Days voort te zetten,” schrijven zij op hun
website.[ CITATION Red20 \l 1043 ]

In dit onderzoek proberen we antwoord te geven op de vraag of jongeren nog wel geïnteresseerd zijn
in nieuws en waarom zij het nieuws wel of niet willen volgen. Willen zij het nieuws enkel volgen om
te weten wat er speelt, of willen ze begrijpen waar het nieuws over gaat om verbanden te kunnen
leggen en hun mening te vormen?

Voor lokale media is het belangrijk om te kijken hoe ze het beste kunnen aansluiten bij de
nieuwsbehoefte van jongeren. Op die manier kunnen ze jongeren aan hun medium binden en
jongeren bereiken of zelfs betrekken bij het nieuws. De vraag is of er aan de nieuwsbehoefte van
jongeren met eventuele vernieuwing voldaan kan worden door de bestaande lokale media in Best, of
dat er toch behoefte is aan een ‘eigen’ jongerenplatform.

1.2 Hoofd- en deelvragen

Hoofdvraag: Hoe kan het medialandschap van jongeren uit Best beter aansluiten op de
nieuwsbehoeften die zij hebben?

Deelvraag 1: Hoe ziet het medialandschap in Best er voor jongeren uit?

Deelvraag 2: Wat is de nieuwsbehoefte van jongeren uit Best?

Deelvraag 3: Wat zijn verschillen en overeenkomsten tussen het medialandschap en de

nieuwsbehoefte van jongeren uit Best?

1.3 Onderzoeksopzet
Om de verschillen en overeenkomsten tussen het medialandschap en de nieuwsbehoefte te bepalen
voer ik kwantitatief en kwalitatief onderzoek uit.

Doelgroep
In dit onderzoek is de doelgroep jongeren van 18 tot 24 jaar. Om de representativiteit van dit

2
onderzoek te waarborgen is er gekozen voor deze specifieke leeftijdsgroep. Ook komt deze
leeftijdsgroep het meest voor in de bestaande literatuur over het medialandschap van jongeren en
jongeren en hun nieuwsbehoefte. Als onderdeel van dit onderzoek is een enquête verstuurd naar
jongeren in deze leeftijdsgroep. In figuur 1 zijn de geslachten van de enquête-deelnemers te zien,
verdeeld per leeftijdsgroep.

Figuur 1. Geslacht en leeftijd respondenten (uit: Enquête lokale nieuwsbehoefte van jongeren in Best, 2020)

Het grootste deel van de deelnemende jongeren is bezig met een vervolgopleiding. Meer dan de
helft van de jongeren doet een HBO- of WO-studie (figuur 2).

Figuur 2. Opleidingsniveau respondenten (uit: Enquête lokale nieuwsbehoefte van jongeren in Best, 2020)

Enquête
Om te bepalen wat jongeren tegenwoordig lezen, luisteren en kijken, is weinig actueler dan het de
jeugd zelf vragen. Voor dit onderzoek is een enquête opgesteld. Hiervoor maak ik gebruik van de
deskresearch en raadpleeg ik onderwijswetenschapper Sanne Wijnands om betrouwbare
enquêtevragen te formuleren.

3
De nieuwsbehoefte heb ik gemeten met de gevalideerde nieuwsbehoefte vragenlijst van de NOS. Het
medialandschap heb ik in kaart gebracht met behulp van de matrix dat in iedere studie aan de
Universiteit van Amsterdam (UvA) is gebruikt om het medialandschap in kaart te brengen

De online enquête is verspreid onder leden van Scouting Oud Best en Toneelstichting Ons Eygen
Landt. Dit omdat hier de populatie jongeren van jongeren het beste aansloot bij de gewenste
doelgroep. In totaal zijn er 35 respondenten die de enquête volledig hebben ingevuld en waarvan de
antwoorden zijn meegenomen in het onderzoek.

Experts

Maike Olij
Maike Olij is journalistiek adviseur, creative consultant, projectmanager, maker, presentator,
facilitator en trainer. Ook deed zij onderzoek naar de nieuwsbehoeften bij de NOS en schreef zij het
boek ‘Nieuwsbehoeften, een NOS-boek over nieuwsgebruik’.

Maike Olij heb ik gesproken om meer inzicht te krijgen in het nieuwsbehoeftenmodel dat een groot
onderdeel is van het onderzoek. Ook heb ik haar gevraagd naar eventuele verklaringen voor de
nieuwsbehoeften van jongeren. Verder is het belangrijk dat Maike hier en daar kanttekeningen heeft
geplaatst bij verschillende uitkomsten van het onderzoek. Hiermee wordt het onderzoek in een
bepaalde afgebakende context geplaatst.

Ik heb Maike Olij 40 minuten geïnterviewd via de telefoon. Dit omdat het door de huidige
coronacrisis beter was om het interview vanuit huis te doen dan (onnodig) reizen met het openbaar
vervoer om vervolgens op 1,5 meter afstand te interviewen.

Van het interview is een audio-opname en een transcriptie beschikbaar. De transcriptie staat in de
bijlagen van het onderzoek. Wanneer de audio-opname nodig is kunt u contact opnemen om deze op
te vragen.

Hans de Valk
Hans is eigenaar en directeur van het maandblad De Uitstraling dat in verschillende gemeente,
waaronder Best, wordt verspreid.

Omdat volgens Hans bleek dat uit een eerder onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam (niet
ophaalbaar) de Uitstraling ruim gewaardeerd wordt onder alle lokale bewoners, waaronder ook
jongeren, bevroeg ik hem over de manier waarop de edities van De Uitstraling jongeren (proberen

4
Literatuur
Voor mijn onderzoek verzamel ik via Google Scholar, Biep.nu rapporten en onderzoeken over het
mediagebruik en de nieuwsbehoefte van jongeren. Ook maak ik gebruik van boeken, nieuwsartikelen
en vakbladen met verschillende invalshoeken en visies die ingaan op dit onderwerp.

Ik heb gebruik gemaakt van de volgende zoektermen:

 Jongeren en nieuws
 Jongeren en media
 Jeugd en nieuws
 Jeugd en media
 Lokaal nieuws
 Nieuwsbehoefte
 Nieuwsbehoefte jongeren
 Medialandschap
 Medialandschap jongeren
 NOS-medialandschap

5
2. Theoretisch Kader
Nieuwsbehoefte
De nieuwsbehoefte is het nieuwsaanbod dat lezers van nieuws willen en nodig hebben. Wanneer je
je aanbod daarop afstemt, worden jouw nieuwsdiensten door veel mensen gebruikt. 

In het onderzoek verwijs ik naar het Matrix-model van NOS (figuur 3). De horizontale as toont aan
hoeveel inspanning een lezer moet leveren om nieuws te consumeren. Deze lijn begint
bij ontspannen (de lezer hoeft maar een kleine inspanning te leveren) en eindigt bij inspannen (de
lezer moet een grote inspanning leveren).  

De verticale as meet in hoeverre nieuws wordt begrepen. Die lijn begint bovenin
van weten naar snappen onderin. Als je iets weet ben je over het algemeen op de hoogte van het
verhaal. De belangrijkste feiten heb je onthouden, maar de context is je ontgaan. Als je een verhaal
snapt, zie je die context wel. Je weet niet alleen dát er iets gebeurd is, maar ook waarom en wat de
mogelijke gevolgen daarvan zijn.  

De nieuwsbehoefte van een lezer is afhankelijk van zijn persoonlijke profiel. In de matrix worden
mensen onderscheiden met bepaalde behoeften: mensen bij wie het nieuws zal bijblijven,  die
nieuws beleven, die het toepassen en die een mening vormen.

Figuur 3. Nieuwsbehoeftenmodel NOS

X-as
“Op de verticale as staat de mate van begrip van een nieuwsverhaal. Dat loopt van weten bovenin
naar snappen onderin.

Weten staat voor het algemeen op de hoogte zijn van een verhaal. Je weet dat iets is gebeurd en
kunt de belangrijkste feiten reproduceren. Je hebt echter weinig contextuele kennis, kunt weinig
verbanden leggen met andere gebeurtenissen en hebt er niet veel inzicht in. Bij snappen is dat wel
het geval. Hier weet je niet alleen dát er iets is gebeurd, maar ook waaróm het is gebeurd en wat de
mogelijke gevolgen zijn.”

Y-as
Links van de as staat ontspannen. Je hoeft voor informatie weinig moeite te doen. Dit wordt ook wel
lean-back modus of passief genoemd. Aan de andere kant van de as staat inspannen. Dit doe je als je

6
(relatief) veel moeite moet doen om informatie tot je te nemen. Dit is lean forward of actief.
[ CITATION Oli16 \l 1043 ]

Bijblijven
“Bijblijven is de behoefte om nieuws te consumeren om aansluiting te houden bij je omgeving.”

[ CITATION NOS16 \l 1043 ]

Nieuws volgen om bij te blijven doe je omdat je mee wil krijgen wat er in de samenleving gebeurt en
hierover wil praten met anderen. Nieuws biedt volgens de NOS een gemeenschappelijk
referentiekader binnen de sociale en culturele netwerken waar je toe behoort. Bij bijblijven ben je
niet zozeer op zoek naar een overzicht van ál het nieuws, maar naar een selectie van alleen díe
onderwerpen die voor jou van belang zijn.

Het nieuws wordt geselecteerd op relevantie. Als je alleen een selectie van het nieuws krijgt, is het
belangrijk dat deze selectie nuttig is. Het is belangrijk dat een nieuwsmedium duidelijk maakt
waaróm je het nieuws moet weten, wat de gevolgen (kunnen) zijn en welke rol het speelt binnen de
samenleving. Deze selectie moet de juiste zijn en de informatie moet feitelijk zijn. Iemand die bij wil
blijven heeft geen namelijk geen tijd en behoefte om ook nog aanvullende bronnen te raadplegen.

Een goed medium om jongeren te laten bijblijven is een nieuwsbrief omdat het een eenvoudige,
overzichtelijke manier is om op de hoogte te blijven van nieuws in een specifiek interessegebied.
Mensen kunnen in korte tijd bijgepraat worden over belangrijke gebeurtenissen.
Apps met content die relevant, behapbaar en deelbaar is voor jongeren, dragen ook bij aan de
nieuwsbehoefte bijblijven.
Onderweg checken mensen vaak het nieuws om bij te blijven.[ CITATION Oli16 \l 1043 ]

“Ook op het niveau van een artikel of item kun je voorzien in de behoefte bijblijven.
Als je mensen met de behoefte bijblijven wilt adresseren werkt het goed om het nieuws te brengen
aan de hand van een aantal eenvoudige vragen en antwoorden. De antwoorden op deze vragen
geven inzicht in de relevantie van het nieuws. Ook doseer je de overdaad aan nieuws op deze
manier. Wanneer de vragen door een herkenbare autoriteit worden beantwoord, benadruk je ook je
betrouwbaarheid als bron.”
[ CITATION Oli16 \l 1043 ]

Toepassen
“Toepassen is de behoefte om praktisch nieuws te koppelen aan je hele specifieke persoonlijke
profiel.” [ CITATION NOS16 \l 1043 ]

Nieuws toepassen doe je voor jezelf. Je wil weten wat voor jou de gevolgen van het nieuws zijn en
welke keuzes je maakt in het dagelijkse leven. Bij toepassen wil je zelf bepalen welk nieuws je volgt,
afhankelijk van welk nieuws betrekking heeft op jouw situatie.

Je bent op zoek naar een praktische vertaling van een gebeurtenis en hebt behoefte aan concrete,
handige informatie. Het is niet alleen groot nieuws dat je wil toepassen. Ook kleine informatie,
bijvoorbeeld verkeersinformatie, kan belangrijk zijn.

Je leunt bij het verkrijgen van nieuws niet passief achterover zoals bij bijblijven, maar je maakt een
actieve, bewuste keuze. Het gericht op zoek gaan naar nieuws hoeft geen grote inspanning te zijn.
Echter is het wel proactief en doelgericht gedrag en daarom zit het rechtsboven in de as bij ‘actief’ en
‘weten’.

7
Twitter is een medium dat goed ingezet kan worden bij de nieuwsbehoefte toepassen. Berichten
worden gefilterd aan de hand van hashtags waardoor het makkelijk is om bepaalde onderwerpen te
volgen.[ CITATION Oli16 \l 1043 ]

Mening vormen
“Mening vormen is de behoefte om nieuws te gebruiken voor je eigen kennisontwikkeling over een
bepaald onderwerp.” [ CITATION NOS16 \l 1043 ]

Om een mening te vormen ben je actief bezig met het begrijpen van de wereld om je heen. Daarvoor
ben je op zoek naar meer inzicht en begrip door verbanden te zien, patronen te herkennen of
motieven te begrijpen. Om je eigen mening te vormen neem je niet zomaar aan wat bepaalde
bronnen zeggen, maar je analyseert zelf de informatie en kiest je eigen interpretatie van de
waarheid.
De behoefte om een mening te vormen komt voort uit een kritische grondhouding. Je vergelijkt
verschillende bronnen met extra informatie en aanvullende invalshoeken om tot inzichten te komen.
Op basis daarvan kun je je eigen standpunt innemen. Je wil weten hoe nieuws tot stand is gekomen.

Mening vormen kan voortkomen uit de behoefte bijblijven. Je hebt iets gezien en wil daar meer over
weten. Het kan ook zijn dat de behoefte voortkomt uit je eigen leven. Bijvoorbeeld als de waarde van
je huis daalt of als de sportclub van je kinderen geen vrijwilligers meer heeft. De behoefte hangt dus
af van het onderwerp van het nieuws en is voor iedereen anders. Je wil niet over alles nadenken.
Daardoor is ‘mening vormen’ meestal geen constante nieuwsbehoefte.

Het lezen van een column of het kijken naar een documentaire over de actualiteit kan vallen onder
mening vormen. Eigenlijk kunnen alle bronnen gebruikt worden voor het vormen van een mening.
Sociale media-updates, lokale kranten, televisiebulletins, YouTube-kanalen en ga zo maar door.
Zolang het inzicht en verdieping geeft op een bepaald onderwerp, past het bij de behoefte. Het is wel
handig als het medium online vindbaar is, want daar beginnen de meeste mensen met zoeken.
[ CITATION Oli16 \l 1043 ]

Beleven
“Beleven is de behoefte om nieuws te voelen, te delen en er iets mee te doen.” [ CITATION NOS16 \l
1043 ]

Als je nieuws wil beleven, wil je geraakt worden. De emotionele reactie die je hebt bij een
nieuwsverhaal zorgt ervoor dat je geboeid bent en dat het nieuws ook echt binnenkomt. Het
combineert ontspannen met snappen.

Ook is het delen met anderen belangrijk. Dat kan door samen met anderen televisie te kijken, of
online te twitteren over het programma waar je naar kijkt.

Volgens [ CITATION Oli16 \l 1043 ] hebben jongeren tussen de 16 en 34 iets meer behoefte aan
beleven dan oudere groepen van 35+. Jongeren zijn opgegroeid met verschillende media en hebben
een hogere ‘prikkel’-grens dan ouderen. Jongeren hebben een grotere verwachting ten aanzien van
de vorm. Mooie beelden, groots geluid, inzet van nieuwe technologieën. Het maakt jongeren minder
uit of iets valt onder nieuws, informatie of entertainment: als het maar interessant is.

Ook het liken van een nieuwsverhaal op sociale media, het delen van een verhaal met vrienden of
het geven van commentaar past bij deze nieuwsbehoefte.

Mensen die nieuws willen beleven zoeken naar verhalen, niet naar een opsomming van feiten of
korte samenvatting van een gebeurtenis. De vorm is even belangrijk als de inhoud. Je wil in een

8
verhaal opgaan. Dat gebeurt met toon en taal, beeld en vernieuwende vertelvormen. [ CITATION
Oli16 \l 1043 ]

Percentages nieuwsbehoeften

Bij de NOS is de grootste nieuwsbehoefte bijblijven. De relatieve grootte van de nieuwsbehoefte

bijblijven volgens het onderzoek van de NOS is namelijk 59%. De tweede nieuwsbehoefte is
toepassen (14%), de derde mening vormen (15%) en de laatste is beleven (12%). [ CITATION Oli16 \l
1043 ]

Lokaal medialandschap
Uit het onderzoek [ CITATION Dro \l 1043 ] blijkt dat jongeren over het algemeen meer
geïnteresseerd zijn in lokaal nieuws dan nationaal en internationaal nieuws (figuur 4). Verder
inzoomend op de leeftijdsgroep van 20 tot en met 24 jaar zagen de onderzoekers dat lokaal nieuws
deze groep bijna net zoveel interesseert als landelijk nieuws (figuur 5).

Figuur 4. Interesse in nieuws en sociale onderwerpen (uit: Drok & Schwartz, 2009)

Figuur 1. Figuur 5. Interessegebieden per leeftijdsgroep (uit: Drok & Schwartz, 2009)

9
Er zijn verschillende vormen om het nieuws te volgen. Daarin onderscheiden we traditionele media
(kranten, radio en televisie) van nieuwe media (apps, websites, podcasts, online). Om meteen te
concluderen dat jongeren geen traditionele media gebruiken is een gevaarlijke aanname. Sterker
nog: uit onderzoek blijkt dat jongeren één van de traditionele manieren om het landelijke nieuws te
volgen het vaakst gebruiken. De vraag is alleen of dit lokaal ook zo geldt.

“Jongeren nemen het nieuws het meest tot zich via enerzijds een traditioneel medium, namelijk de
televisie (direct of opgenomen), en anderzijds via twee nieuwere media: Facebook en Nieuwssites.
Het lezen van een landelijke krant is in belangrijke mate verschoven van papier naar digitaal.
Deze zogenoemde ‘digital shift’ doet zich bij de lokale/regionale nieuwsmedia nauwelijks voor. De
regionale/lokale omroep en regionale krant bereiken relatief weinig jongeren, ongeacht platform.”
[ CITATION Nic \l 1043 ]

Ook in Amerika zien we dat jongeren van traditionele media overgaan op nieuwe media. Televisie
wordt nog bekeken, maar steeds meer jongeren kijken het nieuws liever online. Daarmee zijn
jongeren de grootste groep die online hun nieuws willen bekijken.

“Vier van de tien Amerikaanse jongeren van 18 tot 29 jaar kiezen ervoor om hun nieuws te lezen of
te kijken. Het meeste van dat lezen onder jongeren gaat digitaal, in plaats van gedrukt. 81% van de
jongeren die hun nieuws liever lezen doen dat het liefst online. Slechts 10% van de kiest voor een
gedrukte krant.
Onderzoek wijst ook uit dat jongvolwassenen die hun nieuws liever kijken ook de overstap maken
naar de computer in plaats van de televisie. Ongeveer 57% van de 18 tot 29-jarige nieuwskijkers
halen hun nieuws liever dan de TV, 37% kiest het internet als hun favoriete platform. Dat is veel meer
dan in ieder andere leeftijdsgroep.” [CITATION Amy \l 1043 ]

Om erachter te komen welke nieuwsmedia uit Best door jongeren gebruikt worden en aan welke
nieuwsbehoefte deze media voldoen zijn de volgende lokale media onderzocht:

De onderzochte lokale media in Best zijn de volgende:

 Omroep Brabant (TV, radio, website, app en sociale media)
 Eindhovens Dagblad (Krant, website, app en sociale media)
 Groot Eindhoven (Krant, website en sociale media)
 Omroep Best (TV, radio)
 De Uitstraling (Maandblad)
 Best Anders (Facebookpagina)

Wanneer er op de sociale media actief nieuws geplaatst werd, zijn deze opgenomen in het
onderzoek. De Uitstraling gebruikt sociale media enkel voor vacatures en intern nieuws, Omroep
Best gebruikt sociale media enkel om het programma op de TV of radio te delen. Er worden geen
producties op verspreid en daarom zijn deze niet meegenomen in het onderzoek.

10
3. Hypotheses
3.1 Hypotheses bij deelvraag 1: Hoe ziet het medialandschap van jongeren in Best eruit?
In deze hypothese komt een uiteenzetting van de verschillende lokale media en de verwachting van
de mate van gebruik door jongeren uit Best.

Omdat de lokale televisieprogramma’s in Best niet aansluiten op de jongere doelgroep en maar een
aantal keer per week actueel nieuws delen is het te weinig om actief nieuws te volgen en bij te
blijven of toe te passen.

Hoewel landelijk de trend is dat jongeren een combinatie maken van het traditionele medium
televisie en het nieuwe medium sociale media, is de verwachting niet dat dit lokaal ook zo is. Omdat
de lokale televisiezenders in Best weinig variatie geven en zich niet richten op jongeren, verwacht ik
dat jongeren betreft lokale media een combinatie gebruiken van het traditionele medium kranten en
het nieuwe medium sociale media en/of apps.

Hierbij verwacht ik dat de nieuwspagina ‘Best Anders’ op Facebook minder gebruikt zal worden. Ook
bij de andere media die met hun sociale media alleen op Facebook actief zijn, zal er minder gebruik
worden gemaakt van de sociale media. Daar is Groot Eindhoven waarschijnlijk een goed voorbeeld
van.

Uit een onderzoek van Reuters blijkt namelijk dat sociale media inderdaad populair zijn onder
jongeren, maar lang niet ieder sociaal media-platform wordt het meest door jongeren tot 25 gebruikt
(figuur 6). Zo is Facebook een mooi voorbeeld van sociale media waarvan de primaire doelgroep
verschuift naar een leeftijdscategorie van 25 jaar of ouder. [ CITATION Nic1 \l 1043 ]

Figuur 6. Leeftijdsgroepen van 18 tot 35+ gebruikten deze sociale media in één week (uit: Newman, Fletcher,
Kalogeropoulos, & Nielsen, 2019)

Jonge nieuwsgebruikers die de meeste tijd besteden aan online media en interactieve en mobiele
platformen, besteden ook tijd aan traditionele media. Slechts een klein aantal van de
nieuwsgebruikers beperkt zich tot enkel online media. Dit impliceert dat online nieuwsmedia eerder
een aanvulling zijn op traditionele media zijn dan een vervanging. [ CITATION Cau15 \l 1043 ]

De hypothese is daarom dat uit de enquête zal blijken dat het lokale nieuws in Best niet via de
traditionele mediavorm televisie ontvangen, maar wel via kranten. Daarbij is de verwachting dat
nieuwe media (sociale media, websites) nog vaker gebruikt worden dan de kranten, maar dat deze
ook zeker nog een belangrijke rol spelen in het medialandschap van jongeren. Een tweede
verwachting daarbij is dat het nieuwe medium ‘apps’ minder gebruikt zal worden dan de twee
voorgenoemde. Dit omdat te zien is dat bij de lokale media, met uitzondering van Eindhovens

11
Dagblad en Omroep Brabant, de apps in beperkte mate getest en ontwikkeld zijn. Zo laat de
gebruiksvriendelijkheid van de app van onder andere De Uitstraling te wensen over. In de app leest
men in een digitale versie van het papieren blad, in plaats van losse artikelen die makkelijk in te
zoomen zijn.

3.2 Hypotheses bij deelvraag 2: Wat is de nieuwsbehoefte van jongeren uit Best?
Bij de NOS is de grootste nieuwsbehoefte bijblijven. De relatieve grootte van de nieuwsbehoefte
bijblijven volgens het onderzoek van de NOS is namelijk 59%. Mensen zitten vaker in het linker
gedeelte van het nieuwsbehoeftenmodel (zie figuur 3) en hebben een passieve houding ten opzichte
van nieuws. [ CITATION Oli16 \l 1043 ]

Daarom is de verwachting dat bijblijven ook de nieuwsbehoefte is van jongeren als het gaat om
lokaal nieuws.

Hoe ouder de jongeren zijn, hoe hoger de algemene nieuwsinteresse is. Respondenten zijn in figuur 7
opgedeeld in groepen van jongeren van 15 tot 19 jaar, van 20 tot 24 jaar en van 25 tot 30 jaar. Hoe
hoger de leeftijd en het opleidingsniveau is, hoe groter de nieuwsinteresse. [ CITATION Dro \l 1043 ]

Figuur 7. Nieuwsinteresse per leeftijdsgroep (uit: Drok & Schwarz, 2009)

Daarom is de verwachting dat de meeste respondenten uit de doelgroep het lokale nieuws ten
minste eens per maand of vaker volgen.

“Jongeren vinden bij alle nieuwsmedia de laatste nieuws- en de ontspanningsfunctie bij alle
nieuwsmedia de belangrijkste. Daarnaast blijkt de opiniefunctie bij alle media relatief belangrijk. Bij
de traditionele nieuwsmedia richten jongeren zich naar verhouding meer op duiding en inzicht en bij
de nieuwere media naar verhouding meer op de verslag- en agendafunctie. Bij de sociale media komt
daar de interactiefunctie nog bij.” [ CITATION Nic \l 1043 ]

De tweede hypothese hierbij is daarom dat de jongeren aan de kant van ontspannen hoog zullen
scoren in het nieuwsbehoeftenmodel (bijblijven en beleven) (zie figuur 3). Ook vinden jongeren de
interactiefunctie belangrijk (beleven, mening vormen). Omdat het onderzoek van [ CITATION Nic \l
1043 ] verwijst naar de opiniefunctie, is er ook een kans dat de nieuwsbehoefte mening vormen hoog
zal scoren bij de jongeren.

12
3.3 Hypotheses bij deelvraag 3: Wat zijn verschillen en overeenkomsten tussen het
medialandschap en de nieuwsbehoefte van jongeren uit Best?
De verwachting is dat jongeren vooral willen bijblijven. Enkele lokale media spelen daar al op in met
nieuwsbrieven en het inzetten van sociale media. De verwachting is dat de kleinere lokale media te
weinig publiceren om aan de behoefte bijblijven te voldoen.

13
4.1 Resultaten
4.1 Deelvraag 1: Hoe ziet het medialandschap in Best er voor jongeren uit?

Het medialandschap in Best

Na een analyse van de content op de verschillende media en hun eigen programmering is bepaald
hoe regelmatig een nieuwsmedium nieuws uit Best publiceert. Deze bevindingen zijn een
momentopname en kunnen per dag verschillen.

Omroep Brabant
Op de website en app van Omroep Brabant kun je lokale artikelen filteren op ‘het gevoel van Best’.
Echter komen hier ook nieuwsartikelen uit aangrenzende gemeenten zoals Eindhoven, Oirschot en
Boxtel ook naar boven. Op de televisie, sociale media en de radio komen nieuwsitems over Best en
de nabije omgeving alleen naar voren wanneer de nieuwswaarde hiervan groot genoeg is om
meegenomen op deze kanalen die voor heel Brabant bestemd zijn.

Eindhovens Dagblad
Bij Eindhovens Dagblad wordt iedere dag nieuws geplaatst op de verschillende kanalen. Op de
website en app wordt iedere dag nieuws gepubliceerd uit Best en de nabije omgeving (Son en
Breugel en Meierijstad) op de daarvoor bestemde aparte pagina. Ook de dagelijkse krant heeft een
aparte pagina voor deze drie gemeenten bij elkaar.

Groot Eindhoven
Groot Eindhoven is een huis-aan-huiskrant met daarin wisselende artikelen uit de regio. De ene week
staat er meer nieuws over Best in dan de andere week.

“Groot Eindhoven wil inwoners via nieuws, artikelen, aanbiedingen en tips informeren en inspireren
over ontwikkelingen en activiteiten in hun buurt.” [ CITATION Gro20 \l 1043 ]

“Deze uitgave is één van de ruim 130 huis-aan-huiskranten van DPG Media. Totaal worden de huis-
aan-huiskranten gemiddeld door 6,5 miljoen Nederlanders gelezen. Dit betekent voor consumenten
nieuws, informatie en entertainment uit hun directe omgeving en maakt het product daarom
uitermate geschikt voor adverteerders.” [ CITATION Gro20 \l 1043 ]

Omroep Best
Radio
“Vandaag de dag verzorgt Omroep Best 24 uur per dag radio-uitzendingen, waarvan 62 uur per week
door "live"-uitzendingen wordt ingevuld. Omroep Best heeft tevens een kabelkrant die 24 uur per
dag in "de lucht" is en 5 keer per week van actuele informatie wordt voorzien. Sinds 1998 heeft
Omroep Best een ook een INTERNETSITE.
Sinds 2003 verzorgt Omroep Best eenmaal per week een tv-uitzending van een uur, waarin
verschillende gebeurtenissen en evenementen uit Best aan bod komen.”

TV

“Vaste programma’s:

10:00, 14.00 en 18.00 uur dagelijks: ingezonden gefilmde bijdragen.

10: 30 uur dagelijks: bewegingsoefeningen „Soepel en in Balans”
Openbare gemeente vergaderingen (live), zie gemeente publicatie in Groeiend Best.
Omroep Best vindt u op kanaal Ziggo: 38 - KPN: 1461 - T-Mobile: 733)

14
Roulerend weekprogramma:

Elke dag om 11.00, 15.00 en 19.00 de volgende roulerende onderdelen (…).” [ CITATION Omr20 \l
1043 ]

De Uitstraling
De Uitstraling is een maandelijks human-interest magazine dat in verschillende gemeenten in
Brabant verschijnt. De gemeenten zijn opgedeeld in verschillende edities. Best heeft een eigen editie
met zes correspondenten die voor het blad schrijven.

“Breed gevarieerd, van sportvereniging tot financiële rubriek, maar ook aandacht voor mode,
schoonheid, muziek, sport en meer onderwerpen die de lezer interesseren. De rode lijn is en blijft
echter de herkenbaarheid van de artikelen. Verhalen over, door en voor mensen uit de gemeente.”
[ CITATION DeU20 \l 1043 ]

Best Anders
Best Anders is geen traditioneel of professioneel nieuwsmedium en heeft zelfs geen website. Toch
wordt er dagelijks nieuws uit Best gedeeld via berichten op de Facebookpagina en daarom is deze
Facebook-community wel meegenomen in het onderzoek.

“Best is een bruisende plaats waar vaak veel gebeurt. Deze FB-community is er om jou snel en zo
volledig mogelijk te informeren over nieuws, ontwikkelingen en activiteiten in Best. Daarbij zijn we
anders dan de bestaande media die over Best berichten.
We hebben geen adverteerders en zijn dus niet afhankelijk van de middenstand. We hebben geen
abonnees en ontvangen ook geen subsidie. Daarom zijn we Best Anders. Enthousiast en soms een
beetje tegendraads.” [ CITATION Vel19 \l 1043 ]

15
De lokale media van Best ingedeeld in het nieuwsbehoeftenmodel van de NOS
De verschillende nieuwsmedia indelen op de nieuwsbehoeften is erg lastig. Dit omdat het
nieuwsbehoeftenmodel niet ontwikkeld is om terug te redeneren van artikel tot behoefte.
[ CITATION Oli20 \l 1043 ]

Toch is er een poging gedaan om te bekijken hoe de lokale media aan deze nieuwsbehoeften in het
algemeen voldoen. Hierbij kan het best zijn dat een lokaal medium ook nog bij een andere
nieuwsbehoefte is in te delen. Echter is hier gekozen voor de inhoud en vorm van de publicaties en
platformen in het algemeen en op basis daarvan is de keuze gemaakt om de nieuwsbehoefte wel of
niet bij deze media ‘af te vinken’.

Bijblijven
Onder bijblijven vallen veel verschillende lokale media.

Omroep Brabant
Omroep Brabant valt onder bijblijven omdat zij op alle platformen actueel nieuws brengen en
duidelijk maken welk nieuws het belangrijkst is om te lezen. Dit doen ze door het belangrijkste
nieuws bovenaan de pagina of app te zetten en regelmatig nieuws te plaatsen. Ook brengt Omroep
Brabant een nieuwsbrief uit, waarmee ze hun publiek op de hoogte houden en op die manier laten
bijblijven. Dit is dan ook een passieve handeling. Het publiek schrijft zich één keer in voor de
nieuwsbrief en dan komt het nieuws naar hen toe zodat ze het weten. Dit is precies hoe bijblijven
werkt. Verder is Omroep Brabant een liveblog gestart over het coronavirus. Hierdoor kun je specifiek
op één (voor jou) relevant nieuwsthema bijblijven zonder daar verder veel moeite voor te doen.

Op het gebied van sociale media loopt Omroep Brabant op zijn concurrenten vooruit. Op de
Instagram-pagina worden regelmatig op IG-tv video’s geplaatst over het nieuws en Omroep Brabant
is als één van de eerste (regionale) media de mogelijkheden van TikTok aan het verkennen. Hierbij is
de kanttekening dat deze producties zich niet alleen richten op het lokale nieuws in Best.

Eindhovens Dagblad
Bij Eindhovens Dagblad vallen ook alle platformen onder bijblijven. De dagelijkse krant brengt iedere
dag het laatste nieuws. Op de website wordt het laatste nieuws regelmatig geüpdatet en
doorgeplaatst op de sociale mediakanalen. Hierdoor zie je meteen op je smartphone wat het laatste
nieuws uit de omgeving is.

Deze twee grote spelers (Eindhovens Dagblad en Omroep Brabant) in het lokale medialandschap van
Best maken bijblijven meteen makkelijker. Er worden namelijk ook regionale of soms zelfs landelijke
nieuwsthema’s op deze platformen behandeld. Hierdoor hoef je maar één app, website of krant te
bekijken om bij te blijven bij al het nieuws.

Groot Eindhoven
De krant van Groot Eindhoven valt onder bijblijven. Deze wekelijkse krant plaatst niet alleen
relevante en actuele artikelen over het lokale nieuws, maar ook over nieuws in de regio. Hierdoor is,
net zoals bij Omroep Brabant en Eindhovens Dagblad, het makkelijker om op de hoogte te blijven van
al het nieuws op één plek. Echter worden de website en de sociale mediakanalen niet optimaal
ingezet om bij te blijven. Op de website staat namelijk enkel een digitale versie van de weekkrant en
op de sociale mediakanalen wordt maar weinig gelinkt naar actueel nieuws.

16
Omroep Best
Omroep Best valt ook onder bijblijven. Ondanks dat de programmering van de televisie en de radio
niet zo regelmatig zijn als landelijke televisie, (wat ook niet het streven hoeft te zijn van een lokaal
medium) houdt het de inwoners van Best toch op de hoogte met actualiteiten. Op de televisie en
radio worden grotere lokale thema’s belicht (zoals de herdenking van Joe Mann op tv, of de radio-
uitzendingen over 200 jaar Best).

Best Anders
Tot slot valt het officieuze mediaplatform ‘Best Anders’ op Facebook onder de nieuwsbehoefte
bijblijven. Dit omdat er in korte, overzichtelijke teksten duidelijk wordt gemaakt wat er in het dorp
speelt. Volgers kunnen meteen een melding krijgen en blijven met minimale inspanning op de
hoogte.

Beleven

Omroep Brabant
Omroep Brabant heeft, zoals eerder genoemd bij bijblijven, een liveblog over het coronavirus. De
liveblog is een goed voorbeeld van beleven, je wordt hierbij door tekst, audio en video meegenomen
in het verhaal en hebt het gevoel ‘erbij te zijn’ op het moment dat de eerste ziekenhuisopname in
jouw stad bekend is, er een persconferentie plaatsvindt en wat er verder in jouw regio gebeurt.
Hierbij is wel de kanttekening te plaatsen dat het gaat om een algemene blog over de hele provincie
Brabant en niet specifiek gericht op Best. Echter is dit ook voor Bestenaren een belangrijk
nieuwsthema op het moment.

Ook heeft Omroep Brabant verschillende programma’s waarbij je als kijker kan ontspannen en
meegenomen kan worden in het verhaal. Zo zijn er verschillende nieuwsreportages op locatie. Niet
alleen in beeld zijn er verhalende reportages waarbij je als kijker kan beleven. Op de website staan
verschillende verhalende artikelen die je meenemen in het onderwerp. Zoals bij dit portret van
coronadode Cor Coppens.

De Uitstraling
De Uitstraling zit minder op de nieuwsbehoefte bijblijven. Omdat het een maandelijks magazine is, is
er minder actualiteit. Wel zijn er portretten, (verhalende) artikelen en interviews met inwoners uit
het dorp. Dit brengt het ons-kent-ons-gevoel omhoog. Je leeft mee met iemand en komt meer te
weten over actuele gebeurtenissen bij verenigingen, vrijwilligerswerk in de buurt en meer.

Of De Uitstraling nou voorziet in één van de vier nieuwsbehoeften of niet, valt te betwisten. “Er zijn
discussies over wij een journalistiek product leveren, dan wel voorzien in een nieuwsbehoefte. Wij
geven geen actuele nieuwsinformatie. Wij maken het nieuws persoonlijk, dichtbij en daarom
betrouwbaar maar ook heel erg prikkelend om te lezen. We geven antwoord op de vraag ‘Wat speelt
er in mijn lokale sociale leefomgeving?’” [ CITATION Han20 \l 1043 ]

Beleven op sociale media

Omdat in deze onderzoeksperiode niet duidelijk is of de verschillende media buiten coronatijd vaker
op pad gingen voor liveverslagen, worden de sociale mediakanalen hier apart benoemt.
Men kan door sociale media niet alleen bijblijven. Door een liveverslag op locatie kan iemand via
sociale media het nieuwsverhaal helemaal volgen. Alle lokale mediaplatformen die hier gebruik van
maken, voorzien hiermee in de nieuwsbehoefte beleven. Het vermoeden is dat Omroep Brabant en
Eindhovens Dagblad dit (al dan niet buiten coronatijd) met enige regelmaat doen, maar de andere
lokale media zich daar (nog) niet aan wagen.
Toepassen

17
Omroep Brabant
Omroep Brabant sluit aan bij de nieuwsbehoefte toepassen, omdat gebruikers van de website, apps
en sociale media van dit medium het nieuws kunnen toepassen. Zo heeft de website een zoekfunctie,
waardoor bezoekers van de site zelf bepalen welk nieuws ze nuttig vinden. De artikelen op de
website zijn in mindere mate toepasbaar, omdat deze vaak geen aanleiding geven om actie te
ondernemen. Zo worden er in digitale artikelen – zeker in regionale artikelen – weinig tools verwerkt.

Wel vond ik een rubriek op de website waarin een boswachter uitleg geeft aan lezers over dieren in
de tuin. Bijvoorbeeld over een onbekende muizensoort of sterfte onder pimpelmeesjes. Naar
aanleiding van dit artikel kunnen lezers van Omroep Brabant zelf dieren herkennen in de tuin of aan
de gemeente vragen geen bestrijdingsmiddelen tegen rupsen – die worden gegeten door
pimpelmezen – meer te gebruiken.

Op de app heb je een goed overzicht van de artikelen. Daardoor kan je makkelijk zien over welke
nieuwsberichten je meer wil weten. Een sociaal medium is ook overzichtelijk, en heeft daarnaast de
handige functie dat je kan zoeken op een hashtag.

Eindhovens Dagblad
De website van het Eindhovens Dagblad heeft ook een zoekfunctie en publiceert daarnaast met enige
regelmaat tools of kaartjes met activiteiten in de omgeving. Zo publiceert de krant samen met het AD
rond de sinterklaastijd een kaart met de kleur van Piet per regio. Op die manier kunnen lezers zelf
bepalen welke intochten ze juist wel of niet willen bezoeken. Dit kaartje wordt ook gepubliceerd in
de papieren krant.

Op de app van het ED zit een uitgebreide zoekfunctie, waardoor de lezer zelf kan bepalen hoe deze
het nieuws toepast in zijn leven. De sociale mediakanalen van het ED stellen de gebruiker in staat om
aan de hand van hashtags berichtgeving in andere media na te gaan, waardoor toepassen
gestimuleerd wordt.

Toepassen op sociale media

Publiceren op sociale media kan aansluiten bij de nieuwsbehoefte toepassen, maar dit hoeft niet
altijd het geval te zijn. In het geval dat er hashtags worden gebruikt, zoals op Instagram en Twitter,
kan een lezer makkelijk andere berichten op het sociale medium terugvinden over hetzelfde
onderwerp. Daardoor wordt je sneller aangemoedigd actie te ondernemen naar aanleiding van het
nieuwsbericht.

Bij sociale media waar geen hashtags worden gebruikt, zoals op Facebook meestal het geval is, kan
een gebruiker minder makkelijk andere berichten over hetzelfde nieuwsonderwerp terugvinden. Het
is daardoor minder voor de hand liggend dat de nieuwsgebruiker actie gaat ondernemen na het lezen
van een bericht op Facebook.

Mening vormen
Zoals al eerder in het theoretisch kader beschreven kunnen alle bronnen gebruikt worden voor het
vormen van een mening. Zolang het inzicht en verdieping geeft op een bepaald onderwerp, past het
bij deze behoefte. Online media maken dit makkelijker, want de meeste mensen beginnen daar met
zoeken. [ CITATION Oli16 \l 1043 ]

Daaronder vallen Eindhovens Dagblad en Omroep Brabant, want deze media hebben beide een
zoekfunctie op hun website.

18
Ook alle sociale mediakanalen waar nieuws op geplaatst wordt, voldoen makkelijk en goed aan deze
nieuwsbehoefte. Hierop zitten namelijk ook zoekfuncties en met één klik op een hashtag vind je alle
artikelen over het desbetreffende onderwerp.

De andere lokale media die ook een website of app hebben vallen hierbuiten. Zij hebben geen
zoekfunctie voor specifieke nieuwsartikelen over één onderwerp.

Mediagebruik van jongeren in Best in het algemeen

Het grootste deel van de jongeren uit Best zegt het lokale nieuws soms of zelden te raadplegen. Er is
slechts een kleine groep die aangeeft dat hij of zij het lokale nieuws nooit volgt. Er is een nog kleinere
groep die zegt het lokale nieuws iedere week te bekijken.

Minder dan de helft (40%) van de jongeren zou het lokale nieuws eens per maand of vaker
raadplegen. Een bijna even grote groep raadpleegt het lokale nieuws eens per week of vaker (43%).
17% van de respondenten raadpleegt het lokale nieuws in Best nooit. Deze resultaten zijn te zien in
figuur 8.

Figuur 8. Hoe vaak raadplegen Bestse jongeren het lokale nieuws? (Uit: Enquête lokale
nieuwsbehoefte van jongeren in Best, 2020)

Platforms
In de enquête werd ook gevraagd welke mediaplatforms jongeren uit Best het vaakst gebruiken
(figuur 9). Het grootste deel van de jongeren, namelijk 43%, raadpleegt het lokale nieuws het vaakst
via sociale media en websites (20%). Daarna raadplegen de jongeren de lokale kranten het meest. Dit
maakt een combinatie van nieuwe media (via sociale media en internet) en traditionele media
(kranten).

Figuur 9. Via welk platform raadplegen Bestse jongeren het vaakst lokaal
nieuws? (Uit: Enquête lokale nieuwsbehoefte van jongeren in Best, 2020)

19
Mediagebruik van jongeren in Best per medium
In figuur 10 lijkt het zo dat lokale media bijna niet gelezen worden door jongeren. Dit is een
vertekend beeld. Natuurlijk wordt niet ieder medium eens per maand of vaker gelezen door de
jongeren, maar over het algemeen zijn er een aantal media die door grote groepen wel iedere maand
geraadpleegd worden. Dit wil niet zeggen dat jongeren het lokale nieuws niet lezen. De
respondenten kunnen het ene medium wel gebruiken en het andere niet.

De Uitstraling wordt door jongeren het meest gelezen. Hierna volgt Eindhovens Dagblad met de
krant en website, gevolgd door de website van Omroep Brabant. Ook de sociale media van
Eindhovens Dagblad en de Facebookpagina Best Anders worden met regelmaat door de jongeren
gebruikt. De weekkrant Groot Eindhoven wordt het minst vaak gelezen door de respondenten.

Gebruik je dit medium eens per maand of vaker?

40
30
20
10
0
) ) ) ) ) t) e) p p ) a) t) e) ) V) o) d ) p p ) n a)
TV adio site app edia ran
( sit A e di ran ia
sit ed t (T a di b la A i
nt b
( R We ( De e M
b
( K We ( D e e M
b
( K We e M s (R d e p ag
a t e t n D k
ab an n t ( an t
l
ia b lad d ( ad ia
l en ( ia
l B s aa ( o
Br rab a oc g la l oc hov ven Soc roe
p Be ( M ling ebo
b S b S p a c
ep B ra
b ra t( Da agb Dag d ( ind dho n ( Om e
ro alin itst
g r
(F
a
ro ep p B ep B ban ens s D s la t E in ve m r s
m o b o t U r
O r oe ro ra hov ven en ag roo ot E dh
O ts De e
Om mr Om p B d o h ov s D G o in Ui A nd
r e
O
ro
e
Ei
n dh ind ven G tE D st
m E in E h o r oo Be
O G
nd
Ei

Ja Nee

Figuur 10. Mediagebruik jongeren uit Best per medium. (Uit: Enquête lokale nieuwsbehoefte van jongeren in Best, 2020)

4.2 Deelvraag 2: Wat is de nieuwsbehoefte van jongeren uit Best?

Om te bepalen in welke as de respondenten van de doelgroep het beste passen, werd hen in de
enquête gevraagd hoe het nieuws tot hen komt en waarom ze nieuws volgen (figuur 11). Deze twee
vragen representeren de assen van het NOS Nieuwsbehoeftenmodel.

20
Figuur 11. Hoe komt nieuws tot jongeren uit Best? (Uit: Enquête lokale nieuwsbehoefte van jongeren in Best, 2020)

Bij bijna zeventig procent van de jongeren komt het nieuws tot hen, zonder dat ze daar actief of
bewust mee bezig zijn. De jongeren uit deze groep zijn een passieve nieuwsgebruikers. Zij willen dat
het nieuws naar hen toe komt en kijken, lezen of beluisteren het nieuws als het toevallig
voorbijkomt. De andere groep van ongeveer dertig procent, zijn actieve nieuwsgebruikers die bewust
opzoek gaan naar nieuws. Zij zoeken zelf naar het nieuws dat ze willen consumeren.

In het nieuwsbehoeftenmodel van de NOS worden nieuwsvolgers onderscheden die nieuws willen
snappen, en die willen weten wát het nieuws is. Volgens de voor dit onderzoek afgenomen enquête
is het grootste deel van de jongeren, namelijk tachtig procent, wil vooral weten wát er gebeurt
(figuur 12). De overige twintig procent wil vooral snappen waarom iets gebeurt als ze het nieuws
lezen.

Figuur 12. Waarom volgen Bestse jongeren nieuws? (Uit: Enquête lokale nieuwsbehoefte van jongeren in Best, 2020)

21
Als we enquêteresultaten filteren op de actieve nieuwsgebruikers (inspannen) dan willen 9 van de 11
snappen wat er gebeurt (figuur 13). De andere twee willen vooral weten wat er gebeurt. Als we de
groep van actieve nieuwsgebruikers dan indelen op de assen van het nieuwsbehoeftenmodel van de
NOS, dan passen 9 jongeren vooral bij de nieuwsbehoefte toepassen en 2 jongeren bij de
nieuwsbehoefte mening vormen.

Als we de enquêteresultaten filteren op de passieve

nieuwsgebruikers (ontspannen) dan willen 19 van de
24 jongeren weten wat er gebeurt. De andere vijf
passieve nieuwsgebruikers willen vooral snappen wat
er gebeurt. Als we de groep van passieve
nieuwsgebruikers dan indelen op de assen van het
nieuwsbehoeftenmodel van de NOS, dan passen 19
jongeren vooral bij de nieuwsbehoefte bijblijven en 5
jongeren bij de nieuwsbehoefte beleven.

Dat maakt bijblijven (19 jongeren) en toepassen (9

jongeren) de twee grootste nieuwsbehoeften. Daarna
volgt beleven (5 jongeren) en mening vormen (2
jongeren).
4.3 Deelvraag 3: Wat zijn verschillen en
Figuur 13. Respondenten ingedeeld op de nieuwsbehoeften
(uit: Enquête lokale nieuwsbehoefte van jongeren in Best,
2020)

overeenkomsten tussen het medialandschap

en de nieuwsbehoefte van jongeren uit Best?
Voor we een antwoord geven op deze vraag, is het belangrijk om een kanttekening te plaatsen bij de
mate waarin nieuwsbehoeften en het medialandschap vergeleken kunnen worden. Want het
medialandschap kan de ene keer de nieuwsbehoefte bijblijven vervullen, maar de andere keer is er
vooral nieuws om toe te passen (zoals bijvoorbeeld in coronatijd). Dat is ook logisch, want het NOS-
nieuwsbehoeftenmodel is een kapstok, geen handboek.

“Het onderzoek (naar de NOS-nieuwsbehoeften) is nooit gedaan vanuit het idee ‘dit is het antwoord
en hier zult u het mee moeten doen en het beweegt niet’. Het blijven statische nieuwsbehoeften die
niet zouden moeten veranderen, maar door de toenemende digitalisering en allerlei andere
ontwikkelingen in de samenleving zie je een categoriserend effect. Mensen willen nog meer beleven,
nog meer mening vormen, nog meer etc. Alles wordt uit elkaar getrokken. Je wordt veel beter
bediend in de behoefte die je zoekt.” [ CITATION Oli20 \l 1043 ]

Jongeren zijn meer bezig met weten dan snappen, blijkt uit deelvraag 2. Dat valt te verklaren: “Als je
jonger bent is er iets minder generieke behoefte aan het snappen. Je hebt het ook heel druk met
andere dingen in je leven. Je hebt het ook iets minder nodig. Dan is weten even genoeg en ga je door
met andere dingen.” [ CITATION Oli20 \l 1043 ]

Bijblijven
De meeste jongeren geven zelf aan dat weten en ontspannen voor hen het belangrijkste is wanneer
zij nieuws lezen. Zij vallen dus onder de nieuwsbehoefte bijblijven. Bij deelvraag 1 hebben we
vastgesteld dat veel media in meer of mindere mate voorzien in de nieuwsbehoefte bijblijven. Met
deze grootste behoefte wordt dus door bijna alle nieuwsmedia iets gedaan. Dit varieert bij Omroep
Brabant en Eindhovens Dagblad van actueel nieuws tot nieuwsbrieven en van pushmeldingen tot
wekelijkse nieuwsbulletins.

22
Enkel De Uitstraling voorziet niet in de nieuwsbehoefte bijblijven, of in zeer beperkte mate. Hier is
namelijk geen sprake van actueel nieuws waar men bij wil bijblijven, maar verhalende journalistiek
en interviews waarbij men vooral wil beleven. De nieuwsbehoefte beleven wordt in de enquête door
jongeren op plek drie gezet als het gaat om hun belangrijkste nieuwsbehoefte, maar de Uitstraling
wordt wel veel gelezen onder de jongeren. Sterker nog: het is één van de meest gelezen lokale media
onder de jongeren. Dit is de opvallende uitzondering op de regel.

Omroep Best voldoet in beperkte mate aan de nieuwsbehoefte bijblijven, maar weet de jongeren
niet te bereiken met hun programma’s. Zij bereiken vooral een oudere doelgroep via de televisie en
radio. De programma’s op televisie zijn weinig actueel, relevant en aantrekkelijk voor jongeren. Op
de radio verschijnen enkele live-shows over de actualiteit die voor jongeren interessant zouden
kunnen zijn, maar het stoffige karakter en de onderwerpen die vooral voor ouderen relevant zijn
schrikken de jongeren toch af.

Beleven
Waarom De Uitstraling jongeren dan toch zo goed weet te bereiken, valt volgens de eigenaar te
verklaren. Ze voorzien vooral in de nieuwsbehoefte beleven, die minder belangrijk lijkt te zijn onder
jongeren, maar geven jongeren wel een belangrijke rol in en achter het blad. “Wij besteden aandacht
aan de jongeren door artikelen. Wij zetten daarom ook jongeren met enige regelmaat op de cover.
Als je dan ook jongeren ook betrekt in de redactie van je blad, dan ga je na verloop van tijd zien dat
de jongeren nieuwsgierig zijn naar wat er dit keer instaat over generatiegenoten.”[ CITATION
Han20 \l 1043 ]

Het herkenbare in beleven lijkt dus te werken om jongeren te bereiken.

Ook Best Anders, de Facebookpagina, valt (naast bijblijven én toepassen) onder de nieuwsbehoefte
beleven. Het is hyperlokaal, dichtbij en makkelijk te delen met vrienden. Ook verschijnen er op de
Facebookpagina ‘feelgoodberichten’ met bijvoorbeeld verhalen over teruggevonden portemonnees.

Het is niet geheel duidelijk of de verschillende lokale media aan liveverslagen (op sociale media of
hun eigen platform) doen. Veel jongeren volgen namelijk het lokale nieuws graag via de sociale
mediakanalen, bleek uit de resultaten van deelvraag 2.

Toepassen
Om beter in te spelen op de op een na grootste nieuwsbehoefte onder jongeren in Best, namelijk
toepassen, moeten lokale media bedenken hoe zij niet enkel het nieuws registreren, maar mensen
echt kunnen helpen. “De uitdaging voor lokale media is om niches te zoeken die passen bij de lokale

Wel zijn er specifieke dingen die lokale media zouden kunnen doen om bijvoorbeeld beter in de
nieuwsbehoefte ‘toepassen’ te voorzien.

De uitdaging voor lokale media is om niches te zoeken die passen bij de lokale behoefte van de
doelgroep. Daarvoor kiezen en ervoor gaan en dat uitbouwen. Zo kan een app waarop je lokale
drugsafvaldumpingen kan zien een goede manier zijn om het nieuws toe te passen. Heb meer lef dan
het journalistieke registreren en vraag je af waarmee je je doelgroep écht helpt. [ CITATION Oli20 \l
1043 ]

Voor lokale media is het belangrijk om toe te spitsen op de nieuwsbehoefte maar volgens Maike Olij
is het niet verstandig om enkel daarop te gaan zitten:

“Die stap zou ik minder snel zetten. Ik zou breder kijken en echt proberen te begrijpen wat die
nieuwsbehoeften inhouden. Daarnaast vind ik dat ook liggen aan je taak als lokaal medium. Ben je

23
een publiek medium of ben je commercieel? Daar hangt ook vanaf hoe ver je daarop in wil spelen.
Het is ook de vraag wat je ermee wil bereiken. Wil je zoveel mogelijk jongeren ergens mee bereiken
of heb je een andere taak daarachteraan? Door al die dingen samen maak je je uiteindelijke keuzes.
Maar ik zou tegen iedereen willen zeggen dat ze bewust moeten zijn van de behoefte van hun
publiek.” [ CITATION Oli20 \l 1043 ]

Mening vormen
Zoals al eerder gezegd bij deelvraag 2 voldoen alle media aan de nieuwsbehoefte mening vormen,
omdat je voor deze nieuwsbehoefte ieder medium kunt gebruiken en vaak ook verschillende
producties door elkaar leest en gebruikt om de behoefte te vervullen.

Om het vormen van een mening makkelijker te maken, hebben Eindhovens Dagblad en Omroep
Brabant zoekfuncties waarmee je specifiek op één onderwerp kan filteren. Dit is een actieve
handeling waarmee het vormen van je mening over een bepaald onderwerp sneller gaat.

24
5. Antwoord op onderzoeksvraag en visie
5.1 Conclusie
Hoe kan het medialandschap van jongeren uit Best beter aansluiten op de nieuwsbehoeften die zij
hebben?
Natuurlijk heeft ieder mens verschillende nieuwsbehoeften en veranderen nieuwsbehoeften ook op
de momenten van de dag. De resultaten zijn gebaseerd op wat de respondenten zelf aangeven het
meeste te doen, er is niet gemeten wat ze daadwerkelijk doen. Daarom is dit onderzoek slechts een
weerspiegeling van hoe de jongeren dénken dat hun nieuwsbehoefte eruitziet.

Het zou voor de lokale media relevant zijn om het nieuwsgebruik op verschillende momenten van de
dag bij te houden onder een gelijke groep respondenten om meer te kunnen zeggen over de door
hen ingeschatte en de daadwerkelijke nieuwsbehoefte van de doelgroep.

Jongeren in Best zitten net als bij de respondenten in het landelijke onderzoek van de NOS
[ CITATION NOS16 \l 1043 ] het meest op ‘weten’. Daarbij is een passieve of ontspannen houding om
het nieuws te volgen het meest gebruikt en daarom is de nieuwsbehoefte bijblijven de grootste.

Ook de meeste lokale nieuwsmedia in Best voorzien in bepaalde mate in de nieuwsbehoefte

bijblijven. Alleen De Uitstraling valt hier als medium buiten, maar wordt daardoor niet minder
gelezen. Sterker nog: het is één van de best gelezen lokale media.

Je als medium voor een specifieke doelgroep opeens volledig focussen op de nieuwsbehoeften
bijblijven en toepassen is dan ook niet altijd verstandig, want je zou zomaar je huidige publiek
hiermee kunnen verliezen en het is nog maar de vraag of de jongeren dan wel komen. [ CITATION
Oli20 \l 1043 ]

Er is geen één juist antwoord op de hoofdvraag. De lokale media kunnen verschillende afwegingen
maken in het voorzien van de nieuwsbehoeften van jongeren. Daarom beschrijf ik in mijn visie een
aantal van deze mogelijke manieren.

Het belangrijkste is dat lokale media nadenken over de behoeften waarin zij willen en kunnen
voorzien. De ‘juiste’ invulling daarvan is per medium verschillend. Er zijn meerdere antwoorden juist.

Zoals Maike Olij ook zei over haar nieuwsbehoeftenmodel: het is een kapstok. Nieuwsbehoeften zijn
niet statisch.

5.2 Visie
Op basis van mijn onderzoek, heb ik zelf een aantal aanbevelingen voor de lokale media in mijn dorp
Best. Door gebruik te maken van het nieuwsbehoeftenmodel kunnen deze media namelijk de jongere
doelgroep beter bedienen.

Mijn voornaamste advies is dat je als lokaal medium inzicht moet krijgen in de nieuwsbehoeften van
je publiek. Bereik jongeren met hun twee grootste nieuwsbehoeften (toepassen en beleven),
bijvoorbeeld via een ander platform of medium. Zo behoud je op je belangrijkste platform de
nieuwsbehoeften van je grootste doelgroep, maar bedien je ook de jongere doelgroep. Sociale media
zouden hiervoor een goed middel kunnen zijn. Hier zitten de jongeren namelijk graag op en ze volgen
het lokale nieuws veel via Facebook en Instagram. Omroep Brabant is bijvoorbeeld samen met een
aantal studenten journalistiek begonnen met het delen van nieuwsverhalen via filmpjes op TikTok of
IG-tv op Instagram. Klik hier voor het TikTok-account van Omroep Brabant.

25
Tiktok is een ideaal platform om nieuws te delen. Er is een korte tijd om het nieuwsfeit uit te leggen
en jongeren scrollen er snel doorheen. IG-tv geeft wat meer tijd voor verdieping. Vraag jezelf af wat
je doelgroep met het nieuwsonderwerp zou kunnen doen. Waar kun je de jongeren echt mee
helpen? Omroep Brabant houdt scherp in de gaten waar de jongeren behoefte aan hebben en wat ze
willen weten, maar geeft ook tips om met de actuele onderwerpen om te gaan. Ze voorzien hiermee
in de nieuwsbehoeften bijblijven en toepassen.

Liveverslagen op sociale mediakanalen of het eigen platform zouden een grote toevoeging kunnen
zijn om jongeren te voorzien in de nieuwsbehoefte beleven. Veel jongeren volgen het nieuws al via
sociale media om onder andere bij te blijven, maar met een liveverslag betrek je de kijker in het
verhaal en laat je de kijker het verhaal beleven.

5.3 Reflectie
Tijdens de opleiding journalistiek is het nieuwsbehoeftenmodel van de NOS zelden tot niet
behandeld. Jammer, want ik heb er wel veel nuttige inzichten uit kunnen halen!

Zo weet ik nu beter welke vier nieuwsbehoeften er zijn en op welke manieren deze vervuld zouden
kunnen worden. Ook heb ik meer inzicht gekregen in de doelgroep jongeren en van welke lokale
media in mijn dorp zij het meest gebruik maken.

Naast inzicht in de doelgroep, weet ik nu ook meer over de verschillende lokale media van Best. Zo
heb ik een beter beeld van mijn ‘concurrenten’ en later misschien toekomstige collega’s. Ik heb na
het doen van dit onderzoek een hogere waardering voor de lokale journalistiek gekregen. Lokaal
nieuws blijkt voor jongeren uit het onderzoek van [ CITATION Dro \l 1043 ] net zo relevant te zijn als
landelijk nieuws.

Ik begrijp nu beter dat het belangrijk is om, voor je een productie maakt, te bedenken hoe je in
verschillende nieuwsbehoeften kan voorzien. Op dat moment denk je vaak niet aan een tool waarin
staat wat mensen zelf kunnen doen met het nieuwsonderwerp.

Naar aanleiding van dit onderzoek ga ik (zodra de coronacrisis dit fysiek toelaat) bij mijn werkgever
(De Uitstraling) in gesprek over de nieuwsbehoeften waar zij in willen voorzien en hoe zij die beter
zouden kunnen vervullen. Op dit moment denken we vooral aan de invulling van nieuwe platformen
en de toegevoegde waarde hiervan voor verschillende delen van de doelgroep. Zo zie ik voor dit
medium grote kansen liggen om jongeren te bereiken. Bijvoorbeeld door nieuw leven te blazen in het
Instagramaccount.

Maar ook de oudere doelgroepen kunnen beter bereikt worden via Facebook, waar veel
volwassenen en ouderen ook gebruik van maken. Het is zeker relevant om de nieuwsbehoeften van
de gehele doelgroep in kaart te brengen met een grootschaliger onderzoek. Op die manier kunnen zij
meer inspelen op de behoefte bijblijven. Natuurlijk zal de content niet veranderen en minder gespitst
zijn op de actualiteit, maar jongeren kunnen op die manier wel beter bijblijven bij wat er over hun
leeftijdsgenoten en relevante onderwerpen geschreven wordt.

Als ik dit onderzoek groter op kon zetten, had ik het liefst het daadwerkelijke nieuwsgebruik van een
groep jongeren voor een aantal dagen bijgehouden om te zien aan wat hun nieuwsbehoeften zijn op
verschillende momenten van de dag. Helaas heb ik niet de wetenschappelijke kennis en
vaardigheden met betrekking tot statistieken om dit (alleen) uit te voeren. Dit zou wel een
interessant onderzoeksonderwerp zijn voor in de toekomst, die ik zeker in gedachten houd.

26
6. Bronnenlijst
7Days, R. (2020, April). https://www.sevendays.nl/. Opgehaald van 7Days.

Cauwenberge, A. V. (2015). The Quest for Young Eyes. Nijmegen: Radboud Universiteit Nijmegen.
Opgehaald van https://repository.ubn.ru.nl/bitstream/handle/2066/140220/140220.pdf

De Uitstraling. (2020). Unieke eigentijdse bladformule. Opgehaald van De Uitstraling: deuitstraling.nl

Drok, N., & Schwarz, F. (2009). Jongeren, nieuwsmedia en betrokkenheid. Zwolle/Amsterdam,

Nederland: Hogeschool Windesheim. Opgehaald van
https://surfsharekit.nl/publiek/windesheim/d0c4fdd7-ae8b-47fb-911c-106c3ef70b85

Drok, N., Hermans, L., & Kats, K. (2017). Jongeren en Nieuws. Zwolle: Hogeschool Windesheim.

Groot Eindhoven. (2020). Over ons. Opgehaald van Grooteindhoven.nl:

https://www.grooteindhoven.nl/pagina/over-ons

Mitchell, A., Gottfried, J., Barthel, M., & Shearer, E. (2016). The Modern News Consumer. Washington
D.C.: Pew Research Center. Opgehaald van https://www.journalism.org/wp-
content/uploads/sites/8/2016/07/PJ_2016.07.07_Modern-News-Consumer_FINAL.pdf

Newman, N., Fletcher, R., Kalogeropoulos, A., & Nielsen, R. K. (2019). Reuters Digital News Report
2019. Reuters Institute for the Study of Journalism. Opgehaald van
https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/inline-files/DNR_2019_FINAL.pdf

NOS. (2016). Nieuwsbehoeftenmodel. Opgehaald van over.nos.nl:

https://over.nos.nl/organisatie/nieuwsbehoeftenmodel

Olij, M. (2016). Nieuwsbehoeften (Vol. Hoofdstuk 2). Amsterdam: Boom Uitgevers.

Olij, M. (2020, juni 2). Maike Olij over nieuwsbehoeften bij jongeren binnen lokale media. (I.
Wijnands, Interviewer)

Omroep Best. (2020, juni 2). Omroep Best TV programma. Opgehaald van Omroep Best:
https://www.omroepbest.nl/

Valk, H. d. (2020, juni 2). Hans de Valk over De Uitstraling en het bereiken van jongeren. (I. Wijnands,
Interviewer)

Velde, H. v. (2019, januari 6). Wie we zijn. Best. Opgehaald van

https://www.facebook.com/BestAnders/

27