‫مقایسه واژه‪/‬مفهوم جندر با جنسیت یک شخص ‪ -‬تعریف‬

‫واژه جندر در برگیرنده تعریف یک جامع ه از مجموع ه ی وظ ایف‪/‬نقش‪ ،‬حق وق‪ ،‬مس ئولیتها‪ ،‬مزای ا و مکلفیت ه ای زن ان و‬
‫مردان در آن جامعه میباشد‪ .‬در فرهنگهای مختل ف تعری ف ه ای متف اوت از م رد و زن ب ودن وج ود دارد و این تع اریف ب ا‬
‫گذشت زمان تغییرپذیر است‪ .‬وظایف‪/‬نقش جندر در یک جامعه توسط ساختار اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و اقتص ادی ی ک جامع ه و‬
‫همچنین دین‪ ،‬اخالق‪/‬روشها و قانون حاکم در یک جامعه تعیین میگردد‪ .‬جندر هویت اکتسابی (کس ب ش ده – ب ه دس ت آورده‬
‫شده) است که تحت تاثیر حالت‪/‬جایگ اه ف امیلی و اجتم اعی و تعلق ات دی نی و ق ومی ق رار دارد‪ .‬جن در مفه وم ارتب اطی و ی ا‬
‫وابستگی را دارد و خاصا متوجه به هیچ یک از جنسهای م رد و ی ا زن نیس ت بلک ه متوج ه ارتباط ات اجتم اعی بین این دو‬
‫جنس است‪ .‬نقشها‪/‬وظایف جندر یک مفهوم طبیعی نیست بلکه مرتبط به گزینه ها ی در دس ترس‪ ،‬حق وق و امکان ات تص میم‬
‫گیری میباشد‪.‬‬

‫واژه ‪ Sex‬و یا جنسیت عبارت از طبقه بندی زن و مرد میباشد‪ .‬در زمان تولد‪ ،‬به نوزاد بر اساس مجموعه ای از مشخصات‬
‫بدنی به شمول کروموزوم ها‪ ،‬هورمون ه ا‪ ،‬اعض ای داخلی تولی د مث ل و دس تگاه تناس لی جنس یت زن و ی ا م رد نس بت داده‬
‫میشود‪.‬‬
‫تبعیض بر مبنای جندر عبارت از هر گونه محرومیت و یا محدودیت میباشد که بر اساس جنسیت وضع شده باش د و م انع آن‬
‫شود که زنان و دختران بتوانند حقوق کامل و مساوی خ ویش را بشناس ند و از آن مس تفید ش ده آن را عملی نماین د ب ه ش مول‬
‫اشتراک در ساحات اقتصادی و سیاسی‪.‬‬
‫تساوی جندر عبارت از پروسه اختصاص دادن منابع‪ ،‬برنامه ها و تصمیم گیری به صورت منصفانه به زنان و مردان بدون‬
‫در نظرداشت هرگونه تبعیض بر مبنای جنسیت آنها و همچنین رسیدگی به ه ر گون ه ناهم اهنگی‪/‬ع دم تع ادل ک ه در مزای ای‬
‫موجود برای زنان و مردان وجود دارد میباشد‪.‬‬
‫برابری جندر عبارت است از عدم وجود هر گونه تبعیض بر مبنای جنسیت میباشد‪ .‬برابری جندر در ص ورتی موج ود اس ت‬
‫که یک جنس به طور معمول در برابر جنس دیگر امتیاز و یا اولویت خاصی نداشته باشد و تمام م ردم بن ا ب ر توان ایی ه ا و‬
‫ظرفیتهای شان و منحیث یک شخص و یک عضو جامعه مورد احترام و تقدیر قرار میگیرن د‪ .‬همگی دارای حق وق‪ ،‬مکلفیت‬
‫و موقعیت دسترسی به‪:‬‬
‫امنیت و صحت خوب‬ ‫‪‬‬
‫معیشت دوامدار و کار موقر (مناسب)‬ ‫‪‬‬
‫اشتراک در رسیدگی به خانه و اعضای وابسته (محتاج) خانواده‬ ‫‪‬‬
‫اشتراک فعاالنه در سیاست و اجتماع‬ ‫‪‬‬
‫یادگیری و اشتراک در برنامه های آموزشی (تحصیالت)‬ ‫‪‬‬
‫زندگی عاری از هر گونه خشونت‬ ‫‪‬‬
‫برابری جندر باعث ترویج شمولیت اجتماعی میشود‪.‬‬
‫برابری جندر تنها توسط شامل ساختن تعداد مساوی زن و مرد در یک فعالیت و یا رفتار برابر در مقابل طبقه ذک ور و ان اث‬
‫بوجود نمیآید بلکه باید پیش تر بریم و اینکه زنان‪ ،‬مردان‪ ،‬دختران و پسران نیازها و توقعات متف اوت دارن د‪ ،‬ب ا چ الش ه ای‬
‫متفاوت مواجه میشوند و در زندگی و انکشاف جامعه به طریقه های مختلف سهم میگیرند را تشخیص دهیم‪.‬‬
‫خال جندر عبارت از تفاوت نامتناسب در طرز برخوردها (نگرش) و عادات در بین دو جنسیت است‪ .‬امک ان دارد خال جن در‬
‫در دسترسی به یک منبع خاص تولیدی‪/‬مولد ثروت (مانند زمین و یا تحصیالت) و یا در استفاده از بعضی من ابع ( قرض ه و‬
‫دیگر خدمات) و یا در سطح اشتراک در ساختارهایی مانند دولت و یا ساختارهای تص میم گ یری باش د‪ .‬خال جن در ی ک ن وع‬
‫نابرابری جندر میباشد‪.‬‬
‫شمولیت‪/‬ادغام جندر‪ :‬رویکرد‪/‬پروسه برابری جندر و توانمتدسازی بانوان‪/‬طبقه اناث معموال ب ا واژه ه ای ش مولیت‪/‬ادغ ام‬
‫جندر (‪ )Gender Integration‬و یا (‪ )Gender Mainstreaming‬یاد میشود‪ .‬شمولیت‪/‬ادغام جندر یک استراتجی جامع و‬
‫همه جانبه است که مبنی بر در نظر گرفتن زنان و مردان و ارتباط آنها در زمان دیزاین‪/‬طراحی و تطبیق پروژه ه ا میباش د‪.‬‬
‫این رویکرد‪/‬پروسه ط الب ت رویج و پیش رفت براب ری جن در توس ط ش مولیت‪/‬ادغ ام ی ک چش م ان داز‪/‬نگ رش‪/‬دی د جن در در‬
‫ساختارهای موجود و در تمامی پروگرام ها و بخش ها ب ه ش مول ص حت‪ ،‬مع ارف‪ ،‬محی ط‪ ،‬ترانس پورت‪ ،‬تج ارت‪ ،‬دولت و‬
‫غیره میباشد‪.‬‬
‫شمولیت‪/‬ادغام جندر در بر گیرنده الحاق‪/‬شمولیت یک چشم انداز‪/‬نگرش‪/‬دید جندر و تجزیه و تجلیل جندر در تم امی مراح ل‬
‫طراحی‪ ،‬تطبیق‪ ،‬نظ ارت و ارزی ابی میباش د‪ .‬ب رعالوه‪ ،‬مالحظ ات جن در نقش بنی ادین دارن د در طریق ه "تط بیق ب ر مبن ای‬
‫یادگیری" که به معنای همکاری‪ ،‬یادگیری و وفق دادن میباشد و ما از این طریقه در تطبیق پروژه ها استفاده میک نیم‪ .‬تجرب ه‬
‫نشان میدهد که شمولیت جندر نه تنها باعث پیشرفت و ترویج عدالت اجتماعی میشود بلکه یک رویکرد‪/‬پروسه ال زامی اس ت‬
‫برای اطمینان‪/‬تضمین پیشرفت منصفانه‪/‬متساوی و پایدار در یک جامعه‪.‬‬
‫پروگرام ها‪/‬برنامه ها شامل یکی از کتگوری های ذیل در برابری جندر میشوند‪:‬‬
‫بهره برداری‪/‬استفاده جویی جندر ‪ :‬استفاده از قواعد سخت‪/‬انعطاف ناپذیر جندر و ناهماهنگی ها‪/‬عدم تعادل موجود در قدرت‬
‫برای بدست آوردن اهداف برنامه‪/‬پروگرام در حالی که اهداف برابری جن در را تحت ت اثیر (منفی) ق رار داده و امک ان دارد‬
‫که باعث بهره جویی ‪ /‬استفاده جویی بیشتر از زن ها و دختران گردد‪.‬‬
‫ناآگاهی جندر‪ :‬مداخالت‪/‬برنامه ها بدون در نظر گرفتن ضروریات خاص زنان و مردان طراحی شده ان د‪ .‬این گون ه برنام ه‬
‫ها امکان دارد که سهوا نابرابری جندر را تقویه بخشند و باعث از دادن فرص ت ه ا در مراح ل ط راحی‪ ،‬تط بیق و ارزی ابی‬
‫برای بدست آوردن نتایج پروژه ها شوند‪.‬‬
‫حساس به جندر‪ :‬مداخالت و برنامه ها طوری طراحی میشوند که ض روریات‪ ،‬توان ایی ه ا‪ ،‬و فرص تها‪/‬موقعیته ای زن ان و‬
‫مردان مشخص شده‪ ،‬در نظر گرفته شده و در مقابل آنها مسئولیت دارند‪.‬‬
‫تحول جندر‪ :‬برنامه ها یا مداخالتی که برابری جندر را ترویج میدهن د و ب ا اش خاص کلی دی ذیرب ط در راس تای تش خیص و‬
‫رسیدگی و تحول مثبت علتهای اصلی نابرابری جندر برای زنان و مردان کار میکنند‪.‬‬