Professional Documents
Culture Documents
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΤΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΩΝ PDF
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΤΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΩΝ PDF
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΤΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΩΝ PDF
I N S TI T U TE O F WE S T E R N GR E E C E
ΙΔΡΥΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
DEPARTMENT: BUSINESS ADMINISTRATION
ΤΜΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (Πάτρας) (PATRAS)
Διεύθυνση: Μεγάλου Αλεξάνδρου 1, 263 34 ΠΑΤΡΑ Address: M. Alexandrou 1, 263 34 PATRA Greece
Κ α θ η γ η τ ή ς Ι . Μ η τ ρ ό π ο υ λο ς Professor J. Mitropoulos
1
ΔΙΑΚΡΙΤΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΩΝ
Κατανομή Poisson
Στη τυχαία μεταβλητή Poisson αυτό που είναι δεδομένο είναι ο χρόνος ή ο
χώρος των συμβάντων. Παραδείγματα τυχαίων μεταβλητών Poisson είναι τα
παρακάτω :
Το πλήθος των αυτοκινήτων που καταφθάνουν σε ένα σταθμό σε μια ώρα
(δεδομένος χρόνος).
για κάθε x=0,1,....., όπου μ είναι ο αριθμητικός μέσος των επιτυχιών στο
χρονικό διάστημα και στον τόπο του πειράματος και e είναι η βάση των φυσι-
2,71828...).
Παρατηρήσεις
λαδή 2 .
2
x ! x ( x 1) ( x 2) ..... 2 1
Πιθανότητα Poisson P( X x)
P( X x) P( X x) P( X [ x 1]) , όπου [x-1] είναι το ακέραιο
P( X 0) P( X 0)
Ασκήσεις
Λύση
e x
α) Εφαρμόζουμε τον τύπο P( x) για x=0.
x!
3
Το αποτέλεσμα προκύπτει από τον πίνακα πιθανοτήτων Poisson από την
Μία εβδομάδα έχει 7 ημέρες. Για την εβδομάδα έχουμε μ=3,5 οπότε για την μία
2. Οι επισκέψεις σε μια ιστοσελίδα είναι αρκετά σπάνιες και συμβαίνουν τυχαία και
ανεξάρτητα με μέση συχνότητα 4 ανά εβδομάδα.
Λύση
Στη συγκεκριμένη άσκηση μας δίνεται το πλήθος των επισκέψεων στην ιστοσελίδα
σε μια εβδομάδα (δεδομένος χρόνος) άρα έχουμε μια τυχαία μεταβλητή Poisson με
μ=4.
4
α) Σύμφωνα με τη πρώτη ιδιότητα των πιθανοτήτων Poisson που είδαμε παραπάνω
και κ =9.
ένα διάστημα είναι ανάλογη προς το μήκος του διαστήματος. Αφού, λοιπόν, μ=4
Η πιθανότητα P( x 19) προκύπτει από τον πίνακα πιθανοτήτων Poisson για μ=8
και κ =19.
Λύση
και κ=2.
ένα διάστημα είναι ανάλογη προς το μήκος του διαστήματος. Αφού, λοιπόν, μ=2,5
5
P( x ) P( x ) P( x )
α) Ποια είναι η πιθανότητα να φτάσει την επόμενη ώρα μόνο ένα αυτοκίνητο;
νες 3 ώρες;
Λύση
ένα διάστημα είναι ανάλογη προς το μήκος του διαστήματος. Αφού, λοιπόν, μ=5
Η πιθανότητα που ζητάμε είναι η P( x 20) η οποία, σύμφωνα με τις γενικές ιδιό-
Η πιθανότητα P( x 20) προκύπτει από τον πίνακα πιθανοτήτων Poisson για κ=20
και μ=15.
6
(Ένας άλλος τρόπος να βρούμε την πιθανότητα P( x 20) είναι να σκεφτούμε ως
εξής : Όταν θέλουμε περισσότερα από 20 αυτοκίνητα, εννοούμε από 21 και πάνω,
αφού η Poisson είναι διακριτή. Άρα, ισχύει P( x 20) P( x 21) και σύμφωνα με
5. Ο αριθμός των χρηστών μιας αυτόματης ταμειακής μηχανής σε μια τράπεζα είναι
μια κατανομή Poisson με μέσο 1,5 χρήστες ανά 5 λεπτά. Να υπολογίσετε την
πιθανότητα των εξής ενδεχομένων :
Λύση
P( x 0) P( x 0) 0,2231 22,31 %
και κ=0.
Ο μέσος για τα 5 λεπτά είναι 1,5, άρα ο μέσος για τα 5 3 15 λεπτά θα είναι
1,5 3 4,5 .
προκύπτει από τον πίνακα πιθανοτήτων Poisson για κ=5 και μ=4,5.
Ο μέσος για τα 5 λεπτά είναι 1,5 , άρα ο μέσος για τα 5 2 10 λεπτά θα είναι
7
1,5 2 3 .
και μ=3.
8
Διωνυμική Κατανομή
9
Σε ένα διωνυμικό πείραμα με πιθανότητα επιτυχίας p, η πιθανότητα x
επιτυχιών σε n δοκιμές είναι ίση με :
n!
P( x) p x (1 p) n x
x!(n x)!
Ισχύει :
Διωνυμική πιθανότητα P( X x)
P( X x) P( X x) P( X [ x 1]) , όπου [x-1] είναι το ακέραιο
P( X 0) P( X 0)
Παράμετροι της διωνυμικής κατανομής
Ο αριθμητικός μέσος, η διασπορά και η τυπική απόκλιση μιας διωνυμικής
τυχαίας μεταβλητής υπολογίζονται με τη βοήθεια των παρακάτω τύπων :
n p
2 n p (1 p)
n p (1 p)
Παρατηρήσεις
2. Υπάρχουν πίνακες που δίνουν έτοιμες τις αθροιστικές διωνυμικές πιθανότητες για
τής μπορούμε να κατασκευάσουμε και δένδρο πιθανοτήτων, όπως φαίνεται στο πα-
ρακάτω σχήμα. Σε κάθε κόμβο του δένδρου υπάρχουν δύο κλάδοι που αντιπροσω-
10
πεύουν την επιτυχία (S=success) και την αποτυχία (F=failure) στην αντίστοιχη δο-
μή. Κάθε διαδρομή από το αριστερό στο δεξιό άκρο του δένδρου είναι ένα δυνατό
και συμβολίζεται από μια ακολουθία n συμβόλων, π.χ. SFF….FS. Για να υπολογί-
σουμε τη πιθανότητα μιας διαδρομής που περιλαμβάνει x επιτυχίες και n-x αποτυ-
1-p. Έτσι, κάθε ακολουθία κλάδων που περιλαμβάνει ακριβώς x επιτυχίες έχει πι-
θανότητα p x (1 p) n x .
θους των διαδρομών γίνεται με τη βοήθεια του διωνυμικού τύπου για τον υπολογι-
n!
σμό των συνδυασμών n στοιχείων ανά x : C xn .
x!(n x)!
11
Ασκήσεις
1. Μια πινακίδα στις αντλίες βενζίνης μιας αλυσίδας πρατηρίων υπενθυμίζει στους
πελάτες να ελέγξουν τη στάθμη του λαδιού στα αυτοκίνητά τους, υποστηρίζοντας ότι
ένα στα πέντε αυτοκίνητα χρειάζεται να συμπληρώσει λάδια. Αν αυτό είναι αλήθεια,
να υπολογίσετε την πιθανότητα :
Λύση
Σε αυτό το πρόβλημα έχουμε ένα διωνυμικό πείραμα στο οποίο ως επιτυχία θεωρείται
η συμπλήρωση λαδιών στο αυτοκίνητο (και ως αποτυχία η μη συμπλήρωση λαδιών) .
Εφόσον, θεωρούμε ότι ένα στα πέντε αυτοκίνητα χρειάζεται να συμπληρώσει λάδια,
αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα επιτυχίας είναι p=1/5=0,2 (και της αποτυχίας είναι
1-0,2=0,8). Επίσης, έχουμε δεδομένο το πλήθος των δοκιμών το οποίο είναι στο (α)
σκέλος n=4, στο (β) σκέλος n=8 και στο (γ) σκέλος n=40.
4! 1 2 3 4 24
P(1) (0,2)1 (1 0,2) 41 0,2 (0,8) 3 0,2 (0,8) 3 0,4096
1!(4 1)! 1 3! 1 2 3
= 40,96%
12
Το πλήθος των διαδρομών που θέλουμε να έχουν μία επιτυχία υπολογίζεται από τον
n! 4!
τύπο C xn C14 4 και η πιθανότητα που ζητάμε υπολογίζε-
x!(n x)! 1!(4 1)!
n!
P( x) p x (1 p) n x C xn p x (1 p) n x 4 (0,2)1 (1 0,2) 41 0,4096
x!(n x)!
κών διωνυμικών πιθανοτήτων για n=8, p=0,2, k=2 και n=8, p=0,2, k=1 αντίστοιχα.
13
40! 1 2 ... 30 31 ... 40
P(10) (0,2)10 (1 0,2) 4010 (0,2)10 (0,8) 30
10!(40 10)! 1 2 ... 10 30!
30!31 32 ... 40 31 32 ... 40
(0,2)10 (0,8) 30 (0,2)10 (0,8) 30
1 2 ... 10 30! 1 2 ... 10
Λύση
Σε αυτό το πρόβλημα έχουμε ένα διωνυμικό πείραμα στο οποίο ως επιτυχία θεωρείται
η αγορά του συγκεκριμένου απορρυπαντικού (και ως αποτυχία η μη αγορά του).
Έχουμε n=25 δοκιμές (πελάτες) και πιθανότητα επιτυχίας p=30%=0,3 (η πιθανότητα
αποτυχίας θα είναι 1-0,3=0,7).
Θέλουμε να βρούμε την πιθανότητα P( x 10) η οποία προκύπτει από τον πίνακα
των αθροιστικών διωνυμικών πιθανοτήτων για n=25, p=0,3 και k=10.
3. Ένας φοιτητής που σύντομα ολοκληρώνει τις σπουδές του στην ειδικότητα της
λογιστικής, υπολογίζει ότι με βάση τους βαθμούς του και τη πρακτική εξάσκηση που
έχει κάνει, έχει πιθανότητα 70% να δεχθεί μια προσφορά εργασίας από κάθε
επιχείρηση στην οποία θα στείλει το βιογραφικό του. Αν στείλει το βιογραφικό του
σε 4 μόνο επιχειρήσεις, ποια είναι η πιθανότητα να μην δεχθεί καμία προσφορά
εργασίας;
14
Λύση
Εδώ έχουμε ένα διωνυμικό πείραμα στο οποίο ως επιτυχία θεωρούμε την προσφορά
εργασίας (και ως αποτυχία την μη προσφορά εργασίας). Η πιθανότητα επιτυχίας είναι
p=70%=0,7 (και της αποτυχίας 1-0,7=0,3) ενώ το πλήθος των δοκιμών είναι n=4 (σε
4 επιχειρήσεις στέλνει το βιογραφικό του ο φοιτητής).
4! 4!
P(0) (0,7) 0 (1 0,7) 40 1 (0,3) 4 1 (0,3) 4 0,0081 0,81%
0!(4 0)! 1 4!
Το πλήθος των διαδρομών που θέλουμε να μην έχουν καμία επιτυχία υπολογίζεται
n! 4!
από τον τύπο C xn C04 1 και η πιθανότητα που ζητάμε
x!(n x)! 0!(4 0)!
υπολογίζεται από τον τύπο της πιθανότητας
n!
P( x) p x (1 p) n x C xn p x (1 p) n x 1 (0,7) 0 (1 0,7) 40 0,0081
x!(n x)!
15
(Στο παραπάνω δένδρο η διαδρομή που δεν έχει καμία επιτυχία είναι με κόκκινο
χρώμα)
Λύση
Η τιμή της παραπάνω πιθανότητας προκύπτει από τον πίνακα των αθροιστικών
ταβλητή είναι διακριτή, δηλαδή παίρνει ακέραιες θετικές τιμές, ισούται με την πι-
θανότητα P( x 4) της οποίας η τιμή προκύπτει από τον πίνακα των αθροιστικών
P( x 4) 0,9020 90,2 %
μεταβλητή είναι διακριτή, δηλαδή παίρνει ακέραιες θετικές τιμές, ισούται με την
θανότητας ισούται με :
16
P( x 3) 1 P( x 2) 1 0,5371 0,4629 46,29 %
Λύση
Σε αυτό το πρόβλημα έχουμε ένα διωνυμικό πείραμα στο οποίο ως επιτυχία θεωρείται
το να συμφωνεί κάποιος με αυτή την γνώμη (και αποτυχία θεωρείται το να μην
συμφωνεί). Η πιθανότητα της επιτυχίας είναι p=75%=0,75 (και της αποτυχίας
1-0,75=0,25) ενώ το πλήθος των δοκιμών του πειράματος είναι n=25 (25 ενήλικοι).
Η πιθανότητα που ζητάμε είναι η P( x 15) η οποία σύμφωνα με την πρώτη ιδιότητα
της διωνυμικής πιθανότητας ισούται με :
Η τιμή της πιθανότητας P( x 14) προκύπτει από τον πίνακα των αθροιστικών
διωνυμικών πιθανοτήτων για n=25, p=0,75 και k=14.
6. Ένας πωλητής διενεργεί τηλεφωνικές πωλήσεις για το προϊόν της εταιρείας στην
οποία εργάζεται. Από τα στοιχεία που υπάρχουν στο αρχείο του τμήματος πωλήσεων
της εταιρείας, προκύπτει ότι η πιθανότητα επίτευξης πώλησης για τον συγκεκριμένο
πωλητή είναι 25%. Έστω ότι ο πωλητής σε μία τυχαία επιλεγμένη μέρα τηλεφωνεί σε
10 άτομα.
17
Λύση
α) P( X 0) P( X 0) 0,0563 5,63 %
δ) P( X 2) 0,3828 38,28 %
ε) P( X 3) P( X 2) 0,3828 38,28 %
στ) P( X 1) P( X 2) 75,6 %
18
19
20
21
22