SCENE 5 Ang Dalawang Sakristan

Nangangampana ang dalawang sakristan na sina Basilio at Crispin.

BASILIO: Magpahinga na muna tayo Crispin.
Naupo silang dalawa sa may sulok.
CRISPIN: Magkano ba ang kita mo ngayong buwan, Kuya?
BASILIO: Dalawang piso, bakit ba?
CRISPIN: Nais kong bayaran mo ang sinasabi nilang ninakaw ko.
BASILIO: Sira ka ba, Crispin? Diba’t tatlumpu’t dalawang piso ang binibintang nila sa iyo? Kahit isang taon
pa akong magtrabaho, hindi ko mababayaran iyan.
CRISPIN: Ngunit wala talaga akong ninakaw! Wala akong ninakaw. kuya…Kapag nalaman ‘to ng
Inay...natatakot ako.
BASILIO: Tahan na, Crispin. Hindi rin naman maniniwala si Inay. Tahan na. ‘Wag kang mawalan ng--
Naputol ang kanilang pag-uusap nang dumating ang Sakristan-Mayor.
SAKRISTAN: Basilio, may multa kang dalawang real dahil sa hindi tamang pagpapatunog ng kampana…At
ikaw Crispin, hindi ka maaaring umuwi hanggang hindi mo isinasauli ang ninakaw mo!
CRISPIN: Ngunit wala po talaga akong ninakaw.
SAKRISTAN: Magsisinungaling ka pa!
Hinawakan ng sakristan sa braso si Crispin at hinila ito pababa ng hagdan. Ngunit nakahawak rin si
Basilio sa kapatid.
BASILIO: Matagal na po naming hindi nakikita ang aming Inay. Pagbigyan n’yo na po—
Sinaktan ng sakristan-mayor si Basilio hanggang sa ito’y hindi na halos makatayo. Muli niyang hinila si
Crispin at ito’y ikinaladkad pababa ng hagdan.
CRISPIN: Kuya, tulungan mo ako! Papatayin nila ako!
BASILIO: Crispin…
Nang nakaalis na ang dalawa, pilit niyang iniahon ang kanyang sarili at tumakas siya gamit ang lubid ng
kampana.
End of Scene.
SCENE 6 Ang Pamilya ni Sisa
Abala si Sisa sa paghahanda ng pagkain para sa mga anak.
SISA: Marahil ay gutom na gutom na ang mga anak ko...Hindi ko sila hahayaang magutom...Kaya
naghanda ako ng masarap na pagkain...
Biglang dumating ang lasing na si Pedro.
PEDRO: May makakain ba?
SISA: Mayroon.
PEDRO: Nasaan?! Bilisan mo’t nagugutom na ako!
SISA: Ahh- Oo. Narito na.
Kinain ni Pedro ang lahat ng pagkain.
SISA: Wala nang natira? Ngunit paano’ng mga anak mo?
PEDRO: Bakit?! May reklamo ka?!
SISA: Wala. Wala—
PEDRO: Teka, nasaan na ba ang mga batang iyon?
SISA: Nasa kumbento pa. Pero uuwi rin sila—
Nakita ni Sisa na paalis na ang asawa.
SISA: Sandali, hindi mo ba sila hihintayin?
PEDRO: Inuutusan mo ba ako?! Aalis ako kung kailan ko gusto!
At umalis na nga si Pedro.
SISA: Kawawang mga anak ko. Magsasaing na lamang ako ulit.
Ilang minuto lamang ay dumating si Basilio.
BASILIO: Inay! Inay! Gising pa po ba kayo? Inay!
SISA: Basilio! Anak ko! Anon’ng nangyari sa’yo? Bakit ka umiiyak? Bakit ka sugatan?
BASILIO: Tumakas po ako sa kumbento. Takot na takot na po ako. At si Crispin po--
SISA: Bakit, ano bang nangyari kay Crispin? Nasaan na siya?
BASILIO: Naiwan po siya sa kumbento, Inay. Hindi po siya pwedeng umuwi dahil pinagbintangan siyang
nagnakaw.
SISA: Ano? Inakusahan ang mabait kong si Crispin? Dahil ba sa mahirap lang tayo, kailangan nating
magdusa?
BASILIO: Inay…
SISA: Bakit, Basilio? Nagugutom ka? Halika ka, heto…heto ang kanin at tawilis. Kumain ka, anak ko.
BASILIO: Ngunit hindi po ako kumakain ng tawilis, Inay.
SISA: Alam ko, anak. Naghanda akong ng ibang ulam kanina, ngunit dumating ang iyong ama.
BASILIO: Dumating si Itay?
SISA: Oo.
BASILIO: Pero umalis din siya agad, hindi po ba?
SISA: Basilio!
BASILIO: Patawad po, Inay.
Isinara ni Sisa ang pinto at siya’y napabuntong-hininga.
SISA: Diyos ko... Ano bang gagawin ko?
End of Scene.
SCENE 7 Ang Pagkabaliw ni Sisa
Tumungo si Sisa sa kumbento dala-dala ang isang bakol na puno ng mga gulay. Nakita siya at kinausap ng
utusan.
UTUSAN: Para saan ang mga ‘yan ale?
SISA: Para sa kura, nais ko sana siyang makausap.
UTUSAN: May sakit ang kura ngayon, tungkol saan ba ito?
SISA: Hindi pa kasi umuuwi ang anak kong si Crispin.
UTUSAN: Crispin? Kung gano’n, ikaw ang ina ng magnanakaw? Aba’y matapos magnakaw ng batang
iyon, ay tumakas rin! Inutusan pa nga ako ng mga kura na magpunta sa kwartel at magsuplong. Sa
katunayan ay papunta na ang mga guardia civil sa inyong tahanan upang hulihin ang mga magnanakaw
mong anak.
SISA: Hindi…hindi magnanakaw ang mga anak ko.
KUSINERA: Hoy! Ina ng mga magnanakaw! ‘Wag mong iyakan ang mga anak mo! Wala kang mapapala sa
kanila dahil nagmana saila sa kanilang ama!
Tamatakbong tumungo si Sisa at nakita niya ang mga Guardia Civil.
GUARDIA CIVIL: Ikaw ba si Sisa, ang ina ng magnanakaw?
SISA: Opo, ako nga ho si Sisa, ngunit hindi po magnanakaw ang mga anak ko.
GUARDIA CIVIL: ‘Wag mo nang ipagkaila, kung ayaw mong lumala pa ang sitwasyon. Sabihin mo na kung
saan mo itinago si Crispin!
SISA: Señor, ilang araw ko na hong hindi nakikita si Crispin.
GUARDIA CIVIL: Eh, kung ganoon, isauli mo na lamang ang perang ninakaw ng iyong mga anak!
SISA: Señor, kahit pa minsang nagugutom ang mga anak ko, hinding-hindi nila magagawa ang
magnakaw, maniwala kayo.
GUARDIA CIVIL: Sinungaling! Pero kung iyan iyong gusto, Ikaw ang ikukulong naming hanggang hindi
isinasauli ng mga anak mo ang mga ninakaw nila.
SISA: Pero wala ho talagang ninakaw ang mga anak ko, Señor. Parang awa n’yo na, ‘wag n’yo po akong
ikulong…
Dinala ng mga guardia civil si Sisa sa kuwartel.
GUARDIA CIVIL: Mabubulok ka sa bilangguan hanggang hindi ka magsasabi ng totoo!
Dumating ang alperes at nalaman ang tungkol kay Sisa.
ALPERES: Kamalian ‘yan ng kura! Pakawalan n’yo siya at ‘wag n’yo na siyang gagambalin pa, at kung
gusto ng kura na na maibalik ang kanyang mga ginto, sabihin n’yo sa kanya na manalangin siya kay San
Antonio!
Agad nilang pinakawalan si Sisa.
GUARDIA CIVIL: Umalis ka na rito! Wala nang maipapakain ang gobyerno sa’yo! Ha! Ha! Ha!
Tumakbo si Sisa patungo sa kanilang bahay.
SISA: Crispin! Basilio! Mga anak ko! Nasaan na kayo?
May nakita siyang damit na duguan.
SISA: Ano ‘to? Damit ni Basilio? Dugo…Bakit may sugat ang anak ko? Ha! Ha! Ha! Dugo ng anak ko! Ang
magnanakaw kong anak! Ako’ ang ina ng mga magnanakaw! Ha! Ha! Ha! Dugo!
At tuluyan nang nabaliw ang kawawang si Sisa.
End of Scene.