Spodnik-MianownictwoAnatomiczne_mianow 2017-05-12 12:16 Page 4

POLSKO
ANGIELSKO
MIANOWNICTWO J.H. SPODNIK

ŁACIŃSKIE ANATOMICZNE

POLSKO-ANGIELSKO-ŁACIŃSKIE
MIANOWNICTWO ANATOMICZNE
W PUBLIKACJI:
• wyczerpująca i najbardziej aktualna lista polskich, angielskich i łacińskich
mian anatomicznych z uwzględnieniem zmian wprowadzonych
przez Terminologia Anatomica (TA98);
• topograficzne uszeregowanie haseł według układów,
a następnie okolic ciała;
• wygodny układ treści pomocny w nauce i powtórce.

POLSKO
ANGIELSKO
MIANOWNICTWO
ŁACIŃSKIE ANATOMICZNE
JAN HENRYK SPODNIK
www.edraurban.pl
Mianownictwo anatomiczne
polsko-angielsko-łacińskie
Jan Henryk Spodnik
Wszelkie prawa zastrzeżone, zwłaszcza prawo do przedruku i tłumaczenia na inne języki. Żadna część tej
książki nie może być w jakiejkolwiek formie publikowana bez uprzedniej pisemnej zgody Wydawnictwa.
Dotyczy to również sporządzania fotokopii, mikrofilmów oraz przenoszenia danych do systemów
komputerowych.

Ze względu na stały postęp w naukach medycznych oraz możliwość wystąpienia błędu, prosimy, aby w trakcie
podejmowania decyzji uważnie oceniać zamieszczone w książce informacje. Pomoże to zmniejszyć ryzyko
wystąpienia błędu lekarskiego.

© Copyright by Edra Urban & Partner, Wrocław 2017

Autor: Jan Henryk Spodnik

Prezes Zarządu: Giorgio Albonetti

Dyrektor Wydawniczy: lek. med. Edyta Błażejewska
Redaktor prowadzący: Dorota Lis-Olszewska
Projekt okładki: Beata Poźniak

ISBN 978-83-65625-53-3

Edra Urban & Partner

ul. Kościuszki 29, 50-011 Wrocław
tel. +48 71 726 38 35
biuro@edraurban.pl

www.edraurban.pl

Łamanie i przygotowanie do druku: Marta Radlak

Druk i oprawa: Zakład Poligraficzny Moś & Łuczak, Poznań
Spis treści
  1 Anatomia ogólna  7 Mięśnie miednicy  107 Tchawica  162
Mięśnie kończyny górnej  108 Oskrzela  163
Miana ogólne  8
Mięśnie kończyny dolnej  113 Płuca  165
Miana położenia i kierunku  23
Kaletki i pochewki ścięgien  118 Jama klatki piersiowej  168
Części i okolice ciała  26
  5 Układ trawienny  123   7 Układ moczowo-płciowy  171
  2 Układ kostny  35 Narządy moczowe  172
Jama ustna  124
Kręgosłup  36 Narządy płciowe męskie
Gruczoły jamy ustnej  125
Szkielet klatki piersiowej  39 wewnętrzne  176
Gardło  130
Czaszka  41 Narządy płciowe męskie
Kości kończyny górnej  61 Gardziel  133
zewnętrzne  180
Kości kończyny dolnej  67 Przełyk  134
Narządy płciowe żeńskie
Żołądek  135
wewnętrzne  182
  3 Połączenia kości  77 Jelito cienkie  136
Narządy płciowe żeńskie
Połączenia czaszki  78 Jelito grube  138 zewnętrzne  187
Połączenia klatki piersiowej  80 Kanał odbytu  141 Struktury rozwojowe  189
Połączenia kręgosłupa  82 Trzustka  141 Jama brzuszno-miedniczna  190
Połączenia kończyny górnej  84 Wątroba  142 Krocze  190
Połączenia kończyny dolnej  88 Zewnątrzwątrobowe drogi
żółciowe  146
  8 Układ dokrewny  193
  4 Układ mięśniowy  95 Jama brzuszno-miedniczna Tarczyca  194
Mięśnie grzbietu  96 i struktury otrzewnowe  147 Gruczoł przytarczyczny  194
Mięśnie głowy  98 Przysadka  194
Mięśnie szyi  101   6 Układ oddechowy  153 Szyszynka  195
Mięśnie klatki piersiowej  103 Nos  154 Grasica  195
Mięśnie brzucha  105 Krtań  156 Nadnercze  195
Spis treści
  9 Układ sercowo-naczyniowy  197 Mózgowie  278 13 Autonomiczny układ
Serce  198 Tyłomózgowie  278 nerwowy 333
Tętnice  203 Tyłomózgowie Sploty i zwoje trzewne  334
Żyły  238 – rdzeniomózgowie  279 Część współczulna  336
Tyłomózgowie – tyłomózgowie Część przywspółczulna  338
10 Układ chłonny  259 wtórne  282
Miana ogólne  260 Śródmózgowie  288
14 Narządy zmysłów  341
Pnie i przewody chłonne  260 Przodomózgowie  291 Narząd wzroku  342
Węzeł chłonny  261 Narząd słuchu i równowagi  352
Przodomózgowie
Węzły chłonne głowy i szyi  261 Narząd węchu  366
– międzymózgowie  291
Węzły chłonne kończyny górnej  263 Narząd smaku  366
Przodomózgowie
Węzły chłonne klatki piersiowej  264
Węzły chłonne brzucha  265 – kresomózgowie  298 15 Powłoka wspólna  367
Węzły chłonne miednicy  267 Skóra  368
12 Obwodowy układ nerwowy  309 Sutek  371
Węzły chłonne kończyny dolnej  268
Nerwy czaszkowe  310
Śledziona  269
Nerwy szyjne  321
11 Ośrodkowy układ nerwowy  271 Nerwy piersiowe  326
Opony  272 Nerwy krzyżowe  329
Rdzeń kręgowy  274 Nerw guziczny  332
1  Anatomia ogólna
Miana ogólne  8
Kości  8  Połączenia kości  9 Mięśnie 12 Ka-
letki i pochewki ścięgien  14  Układ trawien-
ny  15  Układ oddechowy  15  Układ moczo-
wo-płciowy  15  Układ dokrewny  15 Układ
sercowo-naczyniowy  15  Układ chłonny  15 Na-
czynia  15  Układ nerwowy  17  Półkula mó-
zgu  17 Móżdżek 18 Nerwy 19 Autonomiczny
układ nerwowy  21  Narządy zmysłów  21 Trze-
wia  21  Powłoka wspólna  22  Ośrodki nerwo-
we  22
Miana położenia i kierunku  23
Kierunki  23 Linie 25 Płaszczyzny 26
Części i okolice ciała  26
Głowa  26  Głowa – okolice twarzowe  26 Szy-
ja  27  Szyja – trójkąt szyjny przedni  27  Szyja –
trójkąt szyjny boczny  27  Szyja – trójkąt szyjny tyl-
ny  27  Klatka piersiowa  28 Brzuch 28 Kończyna
górna  29  Kończyna górna – obręcz  29 Koń-
czyna górna – ramię  29  Kończyna górna – ło-
kieć  30  Kończyna górna – przedramię  30 Koń-
czyna górna – nadgarstek  30  Kończyna górna
– ręka  30  Kończyna dolna  31  Kończyna dolna
– pośladek  31  Kończyna dolna – udo  31 Koń-
czyna dolna – kolano  32  Kończyna dolna – go-
leń  32  Kończyna dolna – stopa  32
8 Część 1  Anatomia ogólna

NAZWA POLSKA NAZWA ANGIELSKA NAZWA ŁACIŃSKA

Miana ogólne
Kości
Układ kostny Skeletal system Systema skeletale
Nauka o kościach Osteology Osteologia
Część kostna układu kostnego Bony part of skeletal system Pars ossea systematis skeletalis
Okostna Periosteum Periosteum
Okostna wewnętrzna, śródkostna Endosteum Endosteum
Istota korowa kości Cortical substance of bone Substantia corticalis ossis
Istota zbita kości Compact bone Substantia compacta ossis
Istota gąbczasta (Istota beleczkowa) kości Spongy (trabecular) bone Substantia spongiosa (trabecularis) ossis
Część chrzęstna układu kostnego Cartilaginous part of skeletal system Pars cartilaginosa systematis skeletalis
Ochrzęstna Perichondrium Perichondrium
Szkielet osiowy Axial skeleton Skeleton axiale
Szkielet kończyn Appendicular skeleton Skeleton appendiculare
Kość długa Long bone Os longum
Kość krótka Short bone Os breve
Kość płaska Flat bone Os planum
Kość nieregularna Irregular bone Os irregulare
Kość pneumatyczna Pneumatic bone Os pneumaticum
Nasada kości Epiphysis of bone Epiphysis ossis
Trzon kości Diaphysis of bone Diaphysis ossis
Przynasada kości Metaphysis of bone Metaphysis ossis
Chrząstka nasadowa kości Epiphysial cartilage of bone Cartilago epiphysialis ossis
Kresa nasadowa kości Epiphysial line of bone Linea epiphysialis ossis
Powierzchnia stawowa kości Articular surface (facet) of bone Facies articularis ossis
Jama szpikowa kości Medullary cavity of bone Cavitas medullaris ossis
Miana ogólne  |  Połączenia kości 9
NAZWA POLSKA NAZWA ANGIELSKA NAZWA ŁACIŃSKA

Szpik kostny żółty Yellow bone marrow Medulla ossium flava

Szpik kostny czerwony Red bone marrow Medulla ossium rubra
Otwór odżywczy kości Nutrient foramen of bone Foramen nutriens ossis
Kanał odżywczy kości Nutrient canal of bone Canalis nutriens ossis
Ośrodek kostnienia kości Center of ossification of bone Centrum ossificationis ossis
Ośrodek kostnienia pierwotny kości Primary center of ossification of bone Centrum ossificationis primarium ossis
Ośrodek kostnienia wtórny kości Secondary center of ossification of bone Centrum ossificationis secondarium ossis
Część kostna kości Bony part of bone Pars ossea ossis
Część chrzęstna kości Cartilaginous part of bone Pars cartilaginea ossis
Część błoniasta kości Membranous part of bone Pars membranacea ossis
Blaszka nasadowa kości Epiphyseal plate of bone Lamina epiphysealis ossis
Guz kości Tuber (Tuberosity) of bone Tuber ossis
Guzek kości Tubercle of bone Tuberculum ossis
Guzowatość kości Tuberosity of bone Tuberositas ossis
Wyniosłość kości Eminence of bone Eminentia ossis
Wyrostek kości Process of bone Processus ossis
Kłykieć kości Condyle of bone Condylus ossis
Nadkłykieć kości Epicondyle of bone Epicondylus ossis
Grzebień kości Crest of bone Crista ossis
Kresa kości Line of bone Linea ossis
Wcięcie kości Notch of bone Incisura ossis
Bruzda kości Groove of bone Sulcus ossis

Połączenia kości
Połączenia włókniste kości Fibrous joints Articulationes fibrosae
Więzozrost Syndesmosis Syndesmosis
10 Część 1  Anatomia ogólna

NAZWA POLSKA NAZWA ANGIELSKA NAZWA ŁACIŃSKA

Szew Suture Sutura

Szew piłowaty Dentate suture Sutura serrata
Szew łuskowy Squamous suture Sutura squamosa
Szew gładki Flat suture Sutura plana
Połączenie rozszczepione Schindylesis Schindylesis
Połączenia chrzęstne kości Cartilaginous joints Articulationes cartilagineae
Chrząstkozrost Synchondrosis Synchondrosis
Spojenie Symphysis Symphysis
Połączenia maziowe Synovial joints Articulationes synoviales
Staw prosty Simple joint Articulatio simplex
Staw złożony Complex joint Articulatio composita (complexa)
Staw płaski Plane joint Articulatio plana
Staw kulisty (panewkowy) Spheroidal (Ball and socket) joint Articulatio spheroidea (Enarthrosis)
Staw elipsoidalny (kłykciowy) Ellipsoidal (Condylar) joint Articulatio ellipsoidea (condylaris)
Staw zawiasowy Hinge joint Ginglymus
Staw dwukłykciowy Bicondylar joint Articulatio bicondylaris
Staw obrotowy Pivot joint Articulatio trochoidea
Staw siodełkowaty Saddle (Sellar) joint Articulatio sellaris
Chrząstka stawowa Articular cartilage Cartilago articularis
Jama stawowa Articular cavity Cavitas articularis
Krążek stawowy Articular disk Discus articularis
Łąkotka stawowa Meniscus Meniscus articularis
Obrąbek stawowy Articular labrum Labrum articulare
Torebka stawowa Joint (Articular) capsule Capsula articularis
Błona włóknista (Warstwa włóknista) torebki Fibrous membrane of joint capsule Membrana fibrosa (Stratum fibrosum)
stawowej capsulae articularis
Miana ogólne  |  Połączenia kości 11
NAZWA POLSKA NAZWA ANGIELSKA NAZWA ŁACIŃSKA

Błona maziowa (Warstwa maziowa) torebki Synovial membrane of joint capsule Membrana synovialis (Stratum synoviale)
stawowej capsulae articularis
Fałd maziowy Synovial fold Plica synovialis
Kosmki maziowe Synovial villi Villi synoviales
Maź stawowa Synovial fluid Synovia
Więzadła Ligaments Ligamenta
Więzadła zewnętrztorebkowe Extracapsular ligaments Ligamenta extracapsularia
Więzadła torebkowe Capsular ligaments Ligamenta capsularia
Więzadła wewnątrztorebkowe Intracapsular ligaments Ligamenta intracapsularis
Połączenia kości Joints Systema articulare
Połączenia kręgosłupa, klatki piersiowej Joints of vertebral column, thorax and skull Articulationes columnae vertebralis, thoracis
i czaszki et cranii
Połączenia ścisłe kości Synarthrosis Synarthrosis
Wklinowanie Gomphosis Gomphosis
Błona międzykostna Interosseous membrane Membrana interossea
Szew ząbkowany Denticulate suture Sutura denticulata
Szew rąbkowy Limbous suture Sutura limbosa
Kościozrost Bony union (Synostosis) Iunctura ossea (Synostosis)
Powierzchnia stawowa Articular surface Facies articularis
Dół stawowy (Panewka stawowa) Articular fossa Fossa articularis
Zachyłek stawowy Articular recess Recessus articularis
Kaletka maziowa Synovial bursa Bursa synovialis
Staw walcowy Cylindrical joint Articulatio cylindrica
Staw półścisły Amphiarthrosis Amphiarthrosis
Zginanie Flexion Flexio
Prostowanie Extension Extensio
12 Część 1  Anatomia ogólna

NAZWA POLSKA NAZWA ANGIELSKA NAZWA ŁACIŃSKA

Odwodzenie Abduction Abductio

Przywodzenie Adduction Adductio
Obrót do boku (na zewnątrz) Lateral (External) rotation Rotatio lateralis (externa)
Odwracanie Supination Supinatio
Obrót do przyśrodka (do wewnątrz) Medial (Internal) rotation Rotatio medialis (interna)
Obwodzenie Circumduction Circumductio
Nawracanie Pronation Pronatio

Mięśnie
Zginacz Flexor Flexor
Prostownik Extensor Extensor
Mięsień Muscle Musculus
Głowa mięśnia Head Caput musculi
Brzusiec mięśnia Belly Venter musculi
Mięsień wrzecionowaty Fusiform muscle Musculus fusiformis
Mięsień czworoboczny Quadrate muscle Musculus quadratus
Mięsień trójkątny Triangular muscle Musculus triangularis
Mięsień półpierzasty Unipennate muscle Musculus unipennatus
Mięsień pierzasty Bipennate muscle Musculus bipennatus
Mięsień wielopierzasty Multipennate muscle Musculus multipennatus
Mięsień zwieracz Sphincter muscle Musculus sphincter
Mięsień rozwieracz Dilator muscle Musculus dilator (dilatator)
Mięsień okrężny Orbicular muscle Musculus orbicularis
Mięsień krzyżowy Cruciate muscle Musculus cruciatus
Mięsień stawowy Articular muscle Musculus articularis
Mięsień szkieletowy Skeletal muscle Musculus skeleti
Spodnik-MianownictwoAnatomiczne_mianow 2017-05-12 12:16 Page 4

POLSKO
ANGIELSKO
MIANOWNICTWO J.H. SPODNIK

ŁACIŃSKIE ANATOMICZNE

POLSKO-ANGIELSKO-ŁACIŃSKIE
MIANOWNICTWO ANATOMICZNE
W PUBLIKACJI:
• wyczerpująca i najbardziej aktualna lista polskich, angielskich i łacińskich
mian anatomicznych z uwzględnieniem zmian wprowadzonych
przez Terminologia Anatomica (TA98);
• topograficzne uszeregowanie haseł według układów,
a następnie okolic ciała;
• wygodny układ treści pomocny w nauce i powtórce.

POLSKO
ANGIELSKO
MIANOWNICTWO
ŁACIŃSKIE ANATOMICZNE
JAN HENRYK SPODNIK
www.edraurban.pl