PËRMBAJTJA

I. PARALIZA CEREBRALE TEK MOSHAT PEDIATRIKE

1. Definicioni..........................................................................................................................2

2. Shpeshtësia.........................................................................................................................2

3. Etiologjia.............................................................................................................................3

4. Patogjeneza........................................................................................................................3

5. Format klinike...................................................................................................................4

6. Diagnoza.............................................................................................................................7

7. Diagnoza Diferenciale......................................................................................................7

8. Mjekimi...............................................................................................................................7

9. Prognoza.............................................................................................................................8

10. Referencat...........................................................................................................................9

1
PARALIZA CEREBRALE TEK MOSHAT PEDIATRIKE

DEFINICIONI
Paraliza cerebrale i nënkupton gjendjet komplekse joprogresive të shkaktuara nga
dëmtimi i pjesëve të trurit të cilat i kontrollojnë lëvizjet, gjendje këto të shkaktuara gjatë
tre viteve të para të jetës të cilat për pasojë kanë kufizimin e aftësisë. Fjala “paralizë” ka
të bëj më çrregullimin e lëvizjeve ose të mbajtjes së trupit kurse fjala “cerebrale” ka të
bëj me trurin.
Pjesa e vogël e trurit që kontrollon lëvizjet mund të dëmtohet para ose pas lindjes. Në
këtë mënyrë muskujt e pjesës së dëmtuar të trurit pranojnë udhëzime të gabuara. Kjo
bën që personat e sëmurë të jenë të shtanguar ose të plogësht. Muskujt nuk i kanë të
paralizuar. Disa herë dëmtimet i prekin edhe pjesët e tjera të trurit të cilat mund të
shkaktojnë vështirësi në shikim, dëgjim, komunikim dhe mësim.
Paraliza cerebrale fëmijët i prekë gjatë gjithë jetës. Pjesët e dëmtuara të trurit nuk mund
të ripërtrihen e as bëhen më keq por me rritjen e fëmijës efektet bëhen më të dukhme,
sepse për shembull, mund të shfaqen deformitete. Paraliza cerebrale fëmijën e prekë në
forma të ndryshme. Fëmija me dëmtime të lehta ecë me barazpeshë të dobët. Fëmijët e
tjerë mund të kenë vështirësi në shfrytëzimin e duarve të tyre. Fëmijët me dëmtime të
rënda mund jo rrallë kanë nevojë të mësojnë për t’u ulur dhe mund të mos jenë të
pavarur në aktivitetet e përditshme. Paraliza cerebrale haset në të gjitha vendet dhe në
të gjitha llojet e familjeve. Rreth një në çdo 300 foshnje lindë ose mund ta marrë
paralizën cerebrale. Të gjithë fëmijët me paralizë cerebrale mund të kenë dobi gjatë
zhvillimit të tyre nga mësimi dhe trajnimi i hershëm.ndonëse paraliza cerebrale nuk
mund të shërohet efektetv negative të saj mund të zvoglohen varësisht se sa herëtet
fillojmë t’i ndihmojmë foshnjes dhe varësisht nga shkalla e dëmtuar e trurit. Sa më herët
që ofrohet ndihma aq më tepër rivitalizime mund të bëhen.
Crregullimet e zhvillimit mental janë prezente te 52%, crregullime të të pamurit te 28%,
crregullime të të folurit 38% dhe konvulzionet recidivante te 32-64% të rasteve me
paralizë cerebrale.
SHPESHTËSIA
Sillet me shifra të ndryshme në vende të ndryshme. Në vendet ku vdekshmëria është e
ulët ajo sillet nga 2-2.5:1000 të porsalindur, më shpesh paraqitet tek meshkujt. Në kohën
e fundit shpeshtësia e paraqitjes është rritur për shkak të përdorimit të metodave
invazive si dhe mbijetimit tëtë porsalindurve me masë trupore të vogël. Është 6 herë më
e shpeshtë te binjakët.
ETIOLOGJIA

2
Në 90% të rasteve etiologjinë duhet kërkuar në encefalopatitë akute të fëmijrisë së
hershme. Shkaktarët mund të jenë, Tabela.1:
I. Shkaktarët II. Shkaktarët III. Shkaktarët
prenatale: perinatale: postnatale:

- keqformimet e - hipoksia e trurit, - hipoglikemia tek i

lindura, - ndërlikimet gjatë porsalinduri,
- iskemia intrauterine lindjes, - encefaliti,
e shkaktuar nga - gjakderdhjet - meningiti,
obstruksionet intrakraniale, - krizat akute
vaskulare, - ikterusi i rëndë etj. metabolike,
- infeksionet - lëndimet traumatike
prenatale etj. dhe
- gjakderdhjet.

Tabela 1. Shkaktarët e Paralizës Cerebrale

PATOGJENEZA
Mekanizmat e përfshirë në shfaqjen e paralizës cerebrale janë ishemia, inflamacioni dhe
infeksioni. HIE është një shkak që shpeshherë identifikohet si shkaktare e paralizës
cerebrale te foshjat e lindura në kohë; megjithatë, në pjesën dërrmuese të foshnjave të
lindura në termin me paralizë cerebrale, nuk është parë ashko shkak obstetrik për
shfaqjen e CP. Nivelet e larta të citokinave në gjakun periferik të foshnjave të lindura në
tërmë, të cilat shfaqin CP me kuadriparezë spastike, sugjerojnë se inflamacioni i nënës
(korioamnioniti) mund të luajë rol të rëndësishëm në këto raste.

FORMAT KLINIKE

3
Ekzistojnë disa forma klinike të paralizës cerebrale, Tabela 2:
- Forma spastike (paraliza spastike)
- Forma ekstrapiramidale (paraliza cerebrale ekstrapiramidale)
- Forma atonike-astatike (paraliza cerebrale hipotonike)
- Forma e përzier
- Sindroma diskinetike

TIPI I PARALIZËS CEREBRALE MANIFESTIMET KLINIKE

a) HIPOTONIKE
Kuadriparezë ose tetraparezë Dobësim global i tonusit muskulor, aksial
e i anësive; vonesë në zhvillim për
funksionin motor të trashë dhe fin
Diparezë ose diplegji Dobësim i tonusit muskulor në këmbë,
nuk duron peshë, vonesë në funksionin
motor të trashë
Hipotoni me koreoatetozë Fillon me paralizë hipotonike cerebrale të
izoluar; koreoatetoza shfaqet rreth
moshës 2-3 vjecare
a) HIPERTONIKE OSE SPASTIKE
Kuadriparezë Posturë fleksore e krahëve dhe këmbëve,
vonesë në funksionin motor të trashë e
fin, paralizë pseudobulbare
Hemiparezë Dobësi dhe spasticitet unilateral;
hemiatrofi
Diparezë ose diplegji Spasticitet i muskulit psoas, muskujve të
llozhës së pasme të kofshës dhe muskulit
gastroknemius; ecje në majë të gishtave
dhe kryqëzuese; krahët preken më pak se
këmbët
Distonike Riklus facial, kontraksion i njëkohshëm i
muskujve agonistë dhe atyre antagonisë,
opistotonus
Ataksia cerebrale Ecje e paqëndrueshme me bazë të gjerë.
vonesë në funksionin motor të trashë,
probleme të koordinimit dhe ekuilibrit
(deri 3%)
Tabela 2. Klasifikimi i Paralizës Cerebrale duke u bazuar në të dhënat klinike

1. PARALIZA SPASTIKE

4
Është forma më e shpeshtë (60-70% të rasteve). Karakterizohet me hipertoni të
muskujve, hiperrefleksion dhe paraqitje të reflekseve patologjike. Në këtë grup
përfshihen këto forma të paralizës spastike, Figura.1: kvadriplegjia spastike, diplegjia,
hemiplegjia dhe monoplegjia.

Figura 1. Format e Paralizës spastike

a) Kuadriplegjia (tetraplegia) spastike. Është forma më e shpeshtë dhe përfshinë të

katër ekstremitetet. Diagnoza e hershme vendoset në bazë të shenjave si persistimi i
hipertonusit muskulor, persistimi i reflekseve primitive më gjatë se në kohën e
paraparë për zhdukjen e tyre, kryqëzimi i këmbëve në pozitë vertikale, mungesa e
refleksit Landau etj. Te disa fëmijë spasticiteti shpesh shkakton kontraktura të
ekstremiteteve. Fëmijët me këtë formë të paralizës, vështirë ecin si dhe një përqindje
e madhe e tyre ka crregullime të zhvillimit psiko-motorik dhe predispozicion për
epilepsi.

b) Diplegjia spastike (sëmundja Little)

Prek ekstremitetet e poshtme, shumica e këtyre fëmijëve ecin me vonesë, crregullimet e
zhvillimit mental janë të rralla.
c) Hemiplegjia spastike
Është më e shpeshtë, simptomat motorike janë të lokalizuara më shpesh në anën e
majtë. Zhvillimi mental mund të jetë i crregulluar apo normal, paraqitja e
konvulzioneve fokale e vështirson prognozën. Shoqërohet me hemianopsi homonime
dhe asterognozi në anën e prekur.
d) Forma monoplegjike
Përfshinë vetëm njërin ekstremitet, është e rrallë dhe sot shpesh nuk permendet fare në
literaturë.
2. PARALIZA CEREBRALE EKSTRAPIRAMIDALE

5
Paraqitet për shkak të dëmtimit të strukturave subkortikale. Manifestohet me lëvizje
koreo-atetotike gjegjësisht ateotike dhe me distoni. Këto lëvizje zakonisht vërehen në
moshën 6 mujore pas lindjes me lëvizje të ngadalshme të gishtave dhe pjesëve të
poshtme të ekstremiteteve të sipërme. Gishtat bëjnë lëvizje fleksioni, ekstensioni dhe
abduskioni (atetosis duplex). Lëvizje të njëjta mund të vërehen edhe në muskujt e
fytyrës, qafës dhe gjuhës. Ata sforcohen me rastin e tentimit të kapjes apo stresit
emocional. Me rritjen e fëmijës paraqiten kontraktura të ndryshme, deformimetet
(tortikolis, skolioza) etj.
3. SINDROMA DISKINETIKE
Zhvillohet hipertonusi muskular i tipit ekstrapiramidal me rigiditet të theksuar, fëmijët
kanë vështirsi në përtypjen, gëlltitje dhe fonacion (të folur), ataksi, tremor etj.
4. PARALIZA CEREBRALE HIPOTONIKE (FORMA ATONIKE-ASTATIKE)
Më së shpeshti manifestohet me dispegji atonike, me paraqitje të reflexeve patologjike si
Babinski dhe Rossolimo. Me këto shenja kjo formë lehtë dallohet nga sëmundjet
neuromuskulare. Shpesh përcillen me zhvillimin mental subnormal, më vonë hipotonia
zëvendsohet me hipertonus muskulor.
5. FORMAT E PËRZIERA
Paraqiten me kombinim të formës spastike me ato ekstrapiramidale me dominim të së
parës apo të dytës.

6
DIAGNOZA

Pikat kyc të diagnozës

 crregullim jo progresiv me shfaqje në periudhen perinatale
 prek tonusin dhe posturën
 mund të përkeqësohet kohë pas kohe
 identifikohet përpara moshës 2 vjecare

Para përcaktimit të diagnozës së paralizës cerebrale duhet kujdes i vecantë. Shumica

nga të sëmurët nuk diagnostifikohen në moshën e latantit. Shenjat e hershme që
tregojnë për zhvillimin e paralizës cerebrale janë pamundsia a mbajtjes së kokës dhe
pozita esktrenzore e ekstremiteteve të poshtme te fëmija me moshe >6 muaj.
Crregullimet e të folurit janë të shpeshta, vonesa në të folur është deri në dy vjet.
DIAGNOZA DIFERENCIALE
Paralizën cerebrale duhet dalluar nga sëmundjet e tjera degjenerative metabolike dhe të
trashëguara që janë me evoluim progresiv.
MJEKIMI
Habilitimin e hershëm duhet filluar sa më herët edhe atë në moshën e latantit. Mjekimi
është kompleks, afatgjatë dhe i mundimshëm.
Mjekimi ka për qëllim që me ndihmën e metodave fizioterapeutike, kirurgjike-
ortopedike të kombinuara me ato edukative dhe simptomatike të arrihet habilitimi dhe
rehabilitimi i funskioneve motorike dhe mentale.
Trajtimi i spasticitetit duhet të individualizohet dhe mund të përgjigjet ndaj
fizioterapisë, agjentëve spazmolitikë, toksinës botulinike, ndërhyrjes kirurgjikale
ortopedike , mbajtjes së lidhjeve apo neurokirurgjisë (vendosjes së pompës me baklofen
apo rozotomia dorsale).
Ekipi i cili merret me mjekimin e paralizës cerebrale, duhet të përbëhet nga
neuropediatri, pediatri, fiziatri, fizioterapeuti, logopedi, psikologu, oftalmologu,
pedagogu, defektologu, infermierja dhe punonjësit social.
Terapia fizikale zhvillohet në institucione të specializuara, ku përmes shumë metodave
tentohet të arrihet funksion sa më i mirë ortostatik. Për këtë qëllim më së shpeshti
përdoren metodat sipas Bobathovit dhe Vojt-it.
Metoda e Bobathov-it konsiston në neurofiziologji, mësimin e induktimit të lëvizjeve
normale sipas rendit ontogjenetik, fëmija së pari duhet mësuar si të ecë, ulet, zhagmitet
etj, përsëritje të stimujve që induktojnë këto lëvizje si dhe me ushtrime të paramenduara
për të parandaluar reaksionet motorike patologjike. Ndërsa ajo e Vojt-it është më

7
energjike konsiston në stimulimin refleksiv të përsëritur dhe ngacmimin mekanik të
fortë të pjesëve të dëmtuara.
Metoda kirurgjike-ortopedike aplikohet me qëllim të parandalimit të deformiteteve dhe
për mundsimin e pozitës fiziologjike të ekstremiteteve të poshtme.
Barnat antikonvulzive aplikohen te të gjithë fëmijët me sulme konvulzive. Barnat që më
së shpeshti përdoren në mjekimin e paralizës cerebrale janë: baklofeni (te hipertonusi
muskular, pareza spastike), diazepami dhe toksinat botulinike.
Shpesh te rastet me vështirsi në ushqyerje dhe parandalimin e aspirimit vendoset
gastrostoma.

PROGNOZA
Është e ndryshme. Sipas disa studimeve 72% të fëmijëe ecin. Probabiliteti që një fëmijë, i
cili rri ulur të ecë deri në moshën 2 vjecare është deri 75%.
Fëmijët me tetraplegji spastike dhe ata që nuk mund të ecin mbesin barrë e madhe e
familjes dhe shoqërisë, ndërsa ata që ecin dhe habilitohen në institucione të
specializuara mund të zhvillojnë jetë normale, me kusht që funksionet mentale të mos
atakohen. Skolioza dhe kontrakturat janë ndërlikimet më të shpeshta të paralizës
cerebrale. Gjithashtu këta fëmijë kanë edhe crregullime të ushqyerjes, enurezë,
komunikim të vështirsuar etj.
Spasticiteti shpeshherë përkeqësohet me kalimin e kohës, ndërsa hopotonia përmirsohet
me moshën. Disa fëmijë e kalojnë CP gjatë rritjes; megjithatë, ata mbesin në rrisk të lartë
për dëmtime kognitive dhe paaftësi në fushën e të mësuarit. CP shpeshherë shoqërohet
me prapambetje mendore, por deficitet motore të theksuara mund të shoqërohen me
intelegjencë normale. MRI është një mjet i dobishëm që ndihmon në përcaktimin e
etilogjisë dhe në vlersimin e prognozës. Rrisku i shfaqjes së paaftësisë është më i lartë në
prani të mikroencefalisë.

REFERENCAT

8
1. Mehmedali Azemi & Mujë Shala – Pediatria Botimi i Parë
2. John C. M. Brust, MD – Neurologjia 12th edition
3. Adams &Victor's – Principet e Neurologjisë 15th edition
4. Mark H. Shwartz – Traktat i Diagnozës Mjekësore 5th edition
5. Goldman & Ausiello – Traktat Mjekësor i Cecil-it 23rd edition
6. www.wikipedia.com
7. www.google.com