La Consolacion College

(Formerly: Sacred Heart Academy)

Bais City, Negros Oriental

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK
MODYUL SA FILIPINO (3)
Inihanda ni: Bb. Baby Mae Veriña

ARALIN 3
BILINGGUWALISMO, MULTILINGGUWALISMO AT
FILIPINO MGA BARAYTI NG WIKA

Pamantayang Pangnilalaman: Nauunawaan ang mga konsepto, elementong kultural, kasaysayan,

at gamit ng wika sa lipunang Pilipino

Pamantayan sa Pagganap: Nasusuri ang kalikasan, gamit, mga kaganapang pinagdaanan at

pinagdadaanan ng Wikang Pambansa ng Pilipinas

Layunin sa Pagkatuto:
Pagkatapos sa araling ito ikaw ay inaasahang;
 Nagagamit ang kaalaman sa modernong teknolohiya (facebook, google, at iba pa) sa pag-
unawa sa mga konseptong pangwika
 Napahalagahan ang mga konsepto ng bilingguwalismo at multilingguwalismo sa pagsulong ng
wikang Filipino
 Nakapagpapahayag ng magandang halimbawa ukol sa barayti ng wika.

UNANG GAWAIN: MAGING TAPAT!

Batay sa iyong nakalap na kaalaman at natutunan mula sa unang antas ng sekondarya, Ibigay ang
pagkakaiba ng Multilingguwalismo at Bilingguwalismo. Isulat sa isang buong papel. Sundin lamang
ang diagram.

BILINGGUWALISMO

PAGKAKATULAD

MULTILINGGUWALISMO

BILINGGUWALISMO
Ang patakarang bilingguwal ayon sa KWF, ay isang pagtupad sa Artikulo XV, Seksiyon 2-3 ng 1973
Konstitusyon hinggil sa Pilipino at Ingles bilang mga opisyal na wika ng komunikasyon at pagtuturo.
Ang pangyayaring ito ay ipinagpatuloy sa Artikulo XIV, Seksiyon 6 ng 1987 Konstitusyon. Gayunman,
nakasaad din sa ikalawang talata ng Artikulo XIV, Seksiyon 6 ng kasalukuyang saligang-batas na:
“Subject to the provisions of law and as the Congress may deem appropriate, the Government shall
take steps to initiate and sustain the use of Filipino as a medium of official communication and as
language of instruction in the educational system.” Itinaguyod ng Pangulong Corazon C. Aquino ang
diwa ng probisyong ito ng 1987 Konstitusyon sa pamamagitan ng Executive Order No. 335 na “Nag-
aatas sa Lahat ng mga Kagawaran/Kawanihan/ Opisina/ ng Pamahalaan na Magsagawa ng mga
Hakbang na Kailangan para sa Layuning Magamit ang Filipino sa Opisyal na mga Transaksiyon,
Komunikasyon, at Korespondensiya.
Sa ilalim ng Patakarang Bilingguwal ng 1974, ang mga asignatura sa elementarya at sekundarya ay
hinati upang ang isang pangkat ay ituro sa Pilipino at ang isang pangkat ay ituro sa Ingles. Bukod sa
asignaturang wika at panitikang Filipino, ang mga klase sa Araling Panlipunan ay gumagamit ng
Pilipino bilang wikang panturo. Bukod naman sa asignaturang wika at panitikan sa Ingles, ang mga
klase sa Matematika at Agham ay Ingles ang wikang panturo.

MULTILINGGUWALISMO
Kung ang bilingguwalismo ay nauukol sa paglinang sa kahusayan ng mga mamamayan ng isang bansa
sa dalawang wika, tuLad ng Pilipinas, ano naman ang konsepto ng multilingguwalismo?
Ito ay patakarang pangwika kung saan nakasalig sa paggamit ng pambansang wika at wikang
katutubo bilang pangunahing midyum sa pakikipagkomunikasyon at pagtuturo bagama’t hindi
kinalilimutan ang wikang global bilang mahalagang wikang panlahat. Layunin nitong pakinisin at
gamitin ang mga wikang katutubo at/o wika ng tahanan (unang wika) bilang pangunahing wika ng
pagkatuto at pagtuturo mula sa una hanggang ikationg baitang sa elementarya, susundan ito ng
Filipino o ng wikang pambansa bago simulan ang pagtuturo sa wikang ingles. Samakatwid,
kinakailangang maging bihasa muna ang isang bata sa kanyang unang wika, sa pangalawang wika, at
kung mayroon pa, ikatlong wika upang maituring siyang multilingguwal.

HOMOGENOUS AT HETEROGENOUS NA WIKA

Ayon sa teoryang sosyolingguwistiko, ang wika ay isang instrumento o Kasangkapan ng
pakikisalamuha ng mga tao sa lipunang kanyang ginagalawan. Hindi maaaring umiral ang relasyong
sosyal kung wala ang wika na gagamitin sa pakikipagkomunikasyon.
Ang ideya ng pagiging heterogenous ng wika ay kaugnay ng sosyolingguwistikong teoryang ito dahil
sa magkakaibang mga indibidwal at pangkat na namumuhay sa magkakaibang lugar na tinitirhan,
interes, gawain, pinag-aralan, at iba pang aspekto ng pamumuhay. Pinaniniwaiaan na sa teoryang ito,
ang wika ay hindi lamang instrumento sa pakikipagkomunikasyon kundi isang mahalagang
instrumento sa pagbuo ng isang sama-samang lakas ng magkakaibang kultural at sosyal na gawain.
Samantala, ang ideya naman ng pagiging homogenous ng wika ay nababatay sa kapaligiran ng mga
indibidwal o pangkat na naninirahan sa iisang pook; pagkakatulad ng interes, paniniwala, at paraan
ng pamumuhay; at pagkakaunawaan gamit ang iisang wika lamang.

ANG REGISTER AT IBA’T IBANG BARAYTI NG WIKA

Ang isang salita o termino ay maaring magkaroon ng ibat-ibang kahulugan ayon sa larangan o
disiplinang pinaggamitan nito.
Register ang tawag sa ganitong uri ng mga termino. Tinatawag ang mga espesyalisadong termino
gaya ng mga salitang siyentipiko o teknikal na nagtataglay ng ibat ibang kahulugan sa ibat ibang
larangan o disiplina
Halimbawa ng register ang salitang "kapital" na may kahulugang "puhunan" sa larangan ng
pagnenegosyo at may kahulugan namang "punong lungsod" o "kabisera" sa larangan ng heograpiya.
Bawat propesyon ay may register o espesyalisadong salitang ginagamit. Iba ang register ng wika ng
guro sa abogado. Iba rin ang sa inhinyero, game designer at negosyante.

IBA'T IBANG BARAYTI NG WIKA

Batay sa isinagawang pag-aaral ng mga lingguwista, ang barayti ng wika ay ang pagkakaroon ng
natatanging katangian na nauugnay sa partikular na uri ng katangiang sosyo-sitwasyonal. lto rin ang
pagkakaiba-iba sa uri ng wika na ginagamit ng mga tao sa bansa. Maaaring ang pagkakaiba ay nasa
bigkas, tono, uri. at anyo ng salita. Nagbigay si John Cafford (1965), sa kanyang aklat na A Linguistic
Theory of Transaction ng dalawang uri ng barayti ng wika.

 Dayalek
Ito ang pinakakaraniwang Barayti ng wikang alam at tanggap sa bansang tulad ng Pilipinas. Ang
dayalek o dialect ay uri ng pagsasalita na nabubuo ayon sa heograpikong kinabibilangan ng mga
mamamayan. Karaniwang ang pagtanggap sa wikang dayalek ay ayon sa rehiyon, lalawigan, o bayan
na kinaroroonan.
Halimbawa ng Dayalek
Ang pangungusap na “Anong pangalan mo” ay maaaring sabihin sa iba’t ibang dayalek.
Tagalog: Anong pangalan mo?
Kapampangan: Nanong lagyu mo?
Cebuano: Kinsay imong ngalan?
 Idyolek
Kahit mayroong pamantayang itinuturo sa pagsasalita, nagkakaroon pa rin ng pagkakaiba ang bawat
indibidwal ng kanilang paraan para bigkasin ang mga ito. Ganito ang konsepto ng idyolek.
Karaniwang naririnig ito sa mga sikat na personalidad na nag-iiwan ng marka sa pagbitaw ng
kanilang linya sa mga programa at pelikula nila.
Halimbawa ng Idyolek
“Hindi kita tatantanan!” -Mike Enriquez
“May tama ka!” -Kris Aquino
“Walang himala!” -Nora Aunor
 Sosyolek
Naipapangkat din ang mga tao ayon sa kanilang personalidad, kasarian, at katayuang socio-
ekonomiko. Ang pagkakapangkat na ito ay nagbubunga rin ng kanilang sariling paggamit at pagbigkas
ng mga salita na tinatawag na sosyolek o sosyalek. Ito ay tinatawag ding pansamantalang Barayti
lamang dahil ginagamit lamang ito ayon sa uri ng taong kausap at sisiguruhing kaya niyang intindihin
at unawain ang ginagamit na wika.
Halimbawa ng Sosyolek
Mga repa, nomo na. Walwal na! (Jeproks/ balbal)
Eow pfouh? Muztah nah? (Jejemon)
So haba naman ng pila. I am so inip na. (Conyo language)
BTW, JWU. Need something to do. BRB. (Millennial online language)
  Ekolek
Ang pamilya ang pinakamaliit at pinakamahalagang yunit ng isang pamayanan. Ang Barayting ekolek
ay tumutukoy sa mga salita at wikang ginagamit sa loob ng tahanan at kadalasang tumatatak sa mga
bata. Ito rin ay ang ginagamit sa pakikipag-usap araw-araw.
Halimbawa ng Ekolek
Mom, dad/ Nanay, tatay/ Mommy, daddy/ Ma, pa
pamingganan/ platuhan/ lagayan ng kubyertos
mamam/ tubig
am-am/ kain

 Etnolek
. Ang tawag sa Barayting nabuo nila ay etnolek. Batay ito sa mga etnolonggwistong pangkat sa
Pilipinas. Ang mga salitang ito ay kadalasang likas sa kanila ngunit naging tanyag na rin para sa ibang
lahi o pangkat.
Halimbawa ng Etnolek
Banas – mainit, maalinsangan, pagkayamot
Batok – tradisyonal na paraan ng pagta-tattoo mula sa Kalinga
Dugyot – marumi

 Creole
Kasama rin sa Barayti ng wika ang pagkakahalo ng wika o salita ng mga indibidwal mula sa
magkaibang lugar o bansa. Nag-umpisa raw ang konsepto ng mga wikang creole noong ika-17
hanggang ika-18 siglo kung saan laganap ang pagsakop sa iba’t ibang bansa. Sa Pilipinas, ang wikang
Kastila ang pinakamaimpluwensiya sa lahat dahil 333 taon tayong nasakop ng mga ito.
Halimbawa ng Creole
“Adios!” (Paalam)
“Buenos dias!” (Magandang umaga!)
Gracias!” (Salamat)

 Pidgin
Mayroon namang Barayti ng wika na walang pormal na estruktura. Tinatawag na pidgin ang mga wikang
ginagamit ng dalawang indibidwal mula sa magkaibang bansa upang magkaintindihan.
Halimbawa ng Pidgin
“Ikaw bili sa kin daming tikoy…” (Chinese na sumusubok mag-Filipino)
“I am… you know!” (English carabao)
“What’s up, madrang piporrrr…” (Koreanong si Ryan Bang sa kaniyang programa)

ANG HINAHARAP NG WIKANG FILIPINO

Sa kasalukuyan, maraming paraan ang maaaring gawin upang higit na mapaunlad at mapyabong ang
ating wikang Pambansa, ang Filipino.

1. Istandardisasyon Ayon sa Komunikasyon ng Wikang Filipino (KWF) ang

hinahanap ng Filipino bilang wikang Pambansa salig sa mga sumusnod:
Sa paglilipat ng oral o pasalitang wika tungo sa anyong pagsulat, natatamo ang unipormidad o
kodipikasyon ng wika. Napaliit ang dami ng pagkakaiba-iba o paglihis sa tuntuning pangwika. Sa
gayon, nalilinang ang mga norm o pamantayan ng iba’t ibang component kaya napatatatag ang
pagbigkas, bokabularyo, at estruktura ng wika.
2. Modernisasyon at Leksikal na Elaborasyon

Mapabibilis ang modernisayong ng pambansang wika, at kasabay nito, ang modernisasyon ng

ating kultura at buhay. Sa pagbubukas ng Filipino sa ibang wika (pagsunod sa prinsipyo ng
flexibility) na binabalanse ng kahigpitan sa pamamagitan ng pagpapanatili sa isa-sa-isang
tumbasan ng letra at tunog (pagsunod sa prinsipyo ng simplisidad at ekonomiya), lalawak ang
bilang ng mga salitang Filipino. Sa gayon, mapapadali ang pagsasalin sa wikang Filipino at ang
pagsasalimn ng wikang ito sa iba pang ganapo nang debelop na wika sa mundo.

3. Pangmadlang Literasi

Ang pagbasa ay nagiging natural at awtomatiko sapagkat malinaw ang isa-sa-isang tumbasan
ng tunog at letra sa alpabeto ng wikang Filipino. Gayundin, magagamit ang internasyonal na
pagkakilala ng mga salita para sa higit na mataas na antas ng pagbabasa tulad ng iskiming at
iskaning. Lalo pang umunlad ang pangmadlang literasi dahil napadadali ang pagkatutong
bumasa at sumulat.

PANGALAWANG GAWAIN:
Panuto: Tukuyin at hanapin sa kahon ang tamang sagot.
 1. Ito ay karaniwang ginagamit sa loob ng tahanan.

2. Ito ay barayti ng wika na walang pormal na estruktura.

3. Ito ay wikang ginagamit sa partikular na lugar.

4. Ito’y nadedebelop mula sa mga salita ng mga entolinggqistikong groupo.

5. Barayti ng wika na nagkahalo-halo ang iba’ibang wika

6. Naipapangkat din ang mga tao ayon sa kanilang personalidad, kasarian, at katayuang socio-

ekonomiko.

7. Pagkakaiba ng bawat indibidwal sa kanilang paraan sa pagbigkas.

a. EKOLEK b. SOSYOLEK c. CREOLE

d. ETNOLEK e. PIDGIN f.
IDYOLEK

PANGATLONG GAWAIN: PAGSULAT

Magbigay ng tig-dalawang halimbawa sa bawat baryasyon ng wika. Isulat sa inyong
kuwaderno. Sundin lamang ang tsart.

BARAYTI NG WIKA HALIMBAWA

Dayalek
Etnolek
Creole
Ekolek
Pidgin
Sosyolek
Idyolek