Rau củ quả làm gia vị PDF

NGUYEN HUU DANG
RAU C t QUA LAM GIA VI

PHONG CHUA BENH
Bien niMC tr6n mA b i n p h i m cfia Thir v i f n Qutfc gla Vl^t Nam

Nguygn HOu Ding
Rau cJj qui l i m gia vj ph6ng chQa b$nh / Nguyin HQu
Ding. - H. : Nxb. H i NOI, 2013. - 352tr. ; 21cm
1. Rau 2. CD 3. Qui 4 . Gia vi 5. Bii thuC^c
615.8 - dc14
m HNGOOISp-CIP
NhQng thu vi^n mua sdch cua NhH sdch Thing Long dU(jc biSn mttc
chudn Marc 21 miin phi.
DQ Ufu du^c Nhd sdch Thdng Long chip vdo dia mim, hoifc gii email
df[n thu vi$n, ho^c download tU trang web:thanglong.com.vn
NHA XUATBANHANQI
LGl GIOI THIEU
Titxa xua con nguai da biet tim ra mot so rau, cii,

qud v.v... lam gia vi tham gia vdo qud trinh che bien
mon an, nham tao nen nhitng huong vi ddc trung ciia
tung mon dn, hdp dan thuc khdch giup nguai dn cam
nhan duac su ngon mieng.
Thuc chdt gia vi la thdnh phhn khong thi thieu
trong bua dn. Ngodi tdc dung kich thich ngon mieng
vd tra giup tieu hda, tung logi gia vi cdn tham gia mot
cdch tich cue vdo vice phong vd chua benh. Cudn sdch
Rau cu qud lam gia vi phong chua benh gidi thieu
vdi ban doc:
20 loqi rau Idm gia vi phong chua benh
9 loqi cu Idm gia vi phong chua benh
12 loqi qud Idm gia vi phong chira benh
Vd mot sd gia vi khdc phdng chixa benh
Nhung rau, cu, qud v.v... duac gidi thieu trong
cudn sdch khong chi la nhitng gia vi quy md cdn la
nhitng vi thuSc tham gia chita khd nhieu chung benh
cho con nguai. Ban doc cd thichon mot bdi thudc phU
hop trong gdn 600 bdi thudc dd gidi thieu trong cudn
sdch di chita benh cho minh hodc cho nguai than, ban
be v.v... Chung toi hy vong cudn sdch "Rau oil qud
Idm gia vi phong chita benh" se gdp phdn nhd be
vdo viec bdo ve sue khde cong dong. Rat mong ban
5
doc gop y xdy dung cho cuon sdch, di ihn tdi ban sau
sdcli CO noi dung tSt hon.
Chan thanh cam cni ban doc da quan tarn din noi ChuangI
dung cuon "Rau cu qua
Idm gia viphong chUa benh ".
RAU Cy Q U A L A M G I A V I
TACGIA TRONG A MTHUC VIET N A M
Van hoa Sm thuc cua dan toe Viet Nam gin lien v6i sir phat
trie'n cua d§t nirac, mang dam net sang tao va khoa hoc, gop phan
nang cao sire khoe, nang cao chSt lucmg s6ng va cai tao gi6ng noi.
D6ng hanh cung cac mon an nuofc u6ng nhan dan ta con chon ra
dugc mot so rau, cu, qua lam gia vi de ton them v i ngon, miii
huoTig hap dan, tinh dac trung cua moi mon an. Dong thai sir phoi
kSt hop kheo leo nay con giup mon an, nu6c u6ng dua vao ca the
nguoi nhanh chong dugc tieu hoa, cung c§p chSt dinh duang mot
each day du nhdt, chdng lai sy tich tre, u dong gay tra ngai cho
viec h§p thu ciia ca the. Mon chim bo cau non hap each thuy ciing
ky tu- sau day cho thiy sir ph6i hgp giira thirc phSm va rau cu qua
lam gia vi da tao nen mot mon an r l t ngon, vki b6 duang va dam
net dac trung.
Chim bo cau non hap each thuy cung ky tit
Bo cau non 3 con
Kytu 30g
Nuac luoc ga 300ml
Rum vang trang 20ml
Mudi tinh vua du
Duong trang lOg
Hanh tuci lOg
Gung tuod
6g
Bot hat tieu
38
6 7
Chim b6 cau non dirac lam sach bo chan, noi tang, chi liy lai ric lac nhan rang chin bo v6 the gia dap len tren. Mon an doc dao
gan, tim. Cho chim vao noi nirac soi chan qua, bo ra rua lai doi tham ngon bo duong, hap dan dam net dae trung cua dong bang
dCing. Ky tu rua sach cho vao bat to, hanh tuoi bo re rua sach thai Nam Bo. , ; i
khuc dai 3cm, gung tuoi rua sach thai chi. Cho duong, hanh tuoi, Ha Noi CO rat nhilu mon an dae san, eo truyen ngon va hip
gijng tuoi, muoi tinh, rugu vang trang, hot hat tieu vao bat dung dan, mot trong nhijng mon do la bun thang. Bun thang mang dam
ky tij tron deu chia lam 3 phan, roi cho vao bung chim bo cau non. net CO truyen, dae trung cua Ha Noi eo huong vi tham ngon, dam
Sau do dat chim bo cau vao bat to d6 nuac luoc ga vao dem hip da hap dan, mau sac dep, thue khach khi dung bun thang mai thiy
each thuy, khi chin dem dung. hk su tinh ti cua mon an Ha Noi.
Mon chim bo cau non, ky tu hap each thiiy tren thue tS la mot Nguyen lieu de' lam 13-15 bat bun thang g6m:
mon an ngon, hap dan da tao nen huong vi dae trung cua mon an - Gd mot con (khodng 1,5 - 2kg) dung gd mdi to, gd trdng hoa
til chim bo cau non. Mat khae mon an giup nang cao sue khoe vi hoac gd trdng thiin.
tac dung ciia mon an boi b6 khi huyet, bo gan, tang cuong sue - Xixang 1kg (dung xwmg cue, xuong song Ion), ninh nuac dung.
khoe cho than. - Gid lua: 300g thai chi.
Tim hie'u ve rau cu qua lam gia vi ta con thay d nhung vCing - Tom he kho 400g, torn nuong hoc vo vd dhu tom cho vdo
mien khae nhau vice lua chon, dijng rau cu qua lam gia vi cung nude dung,rninhtorn gid bong.
khae nhau, nhu eo vCing dung nhilu rau cu qua lam gia vi cay - Trung vit 3 qua, trdng mong thai chi.
nong, nhung a noi khae lai diing nhieu gia vi c6 vi ngot thom, - Thit nqc vai 300g, bam nho rim chin.
chua, chat v.v... - Bun roi, 2kg chia deu vdo bat, mdi bat khodng 120-150g.
- Tinh ddu cd cuSng mdi bat 1-2 giot.
Mot trong nhung mon an dae san cua d6ng blng Nam Bo la - Trung vit muoi 4 qua luoc chin bo Idng trdng lay long do
mon an rSn trung xao la each. Tijy theo s6 nguoi an ma dung 2-3 thai khoanh day 0,5cm hoac long do gid nho dong vdo khudn cd
eon ran trung, so lucmg la each chon du dijng them hot gia vi, bot duong kinh 4cm, cd hinh ngoi sao.
hat tieu, toi, bot ngot, muoi an, lac nhan, nuac mim, eu sa, ma - Cu cdi ddm vita du.
Ign vira du. - Rau ram 300g rua sach thai nho vira.
Ran trung dap chet, nhung nuac soi lam sach viy hay thui bo • Mam tom ngon, nude mam, bot gia vi vita dd.
hit va'y, bo noi tang, bo dlu, bam nho u6p hot gia vi, bot hat tieu, Khi bay bat bun thang nguoi ta lam hai cai khuon bang tre,
toi bam nho, muoi an, nuac mam. La each rua sach d6 rao nuae khuon to dS lot mieng bat, khuon nho, eo duong kinh 4,5em. De
thai nho, cho ma Ign vao chao dun nong, cho toi va cu sa dap khuon to len mat bun trong bat sau do de khuon nho vao giij-a bat;
dap vao phi thom, cho thit ran trung vao xao cho chin tai. TiSp tu khuon nho toi khuon to dung nan tre sach chia thanh 6 phan
theo cho la each vao xao iiip. Khi chin cho mon xao ra dia va bang nhau. De long do trung muoi c6 mau do d khuon nho ehinh
8 9
giua, con 6 6 da chia di thit ga luoc mau trSng xe sgi, trung vit Tep nho phi gion 200g
trang mong thai chi c6 mau vang, gio lua mau hong, tom bong c6 Lac nhdn rang thorn 300g
mau long tom, thit nac vai bam nho rim c6 mau nau, rau ram c6 Ddu an, rau hoa chuSi, rau mui, ngd gai, gid, xd Idch, hanh
mau xanh. Khi an chan nuoc dung that soi vao bat bun, cho mot Id, bot hat tieu, ducng, bot ngot, chanh, at cay vita du.
chut m5m torn, mot hai giot tinh dau ca cu6ng, an kern voi dua Sau khi lam sach chan gio Ign cho luoc vija toi chin, thai
hanh, cu cai dSm va mpt dia. thit ga luoc, hoac gio lua thai miSng.
mong bay len dia Ion, cha bong thai tihig khoanh day do 6 ly, eha
Bun thang la mot mon an nhe nhang du chit, thanh dam, dSy torn thai mong hay bo doi.
mau sic va huong vi. Tur each lam each an mon bun thang da boc Ninh n6i xuorng soi that dhu, vat bot cho trong nuae. Khi da
IQ sau sac tinh each thanh lieh, te nhi nhung eung ril tiSt kiem eua nhCr thi cho m^m mu6i, bot ngot, duong, hai muong canh ruoc hoa
nguoi Ha Noi. nuac la do vao.
Khi ve mien Trung mon an duigc nhilu nguoi hiit din do la Tom boc v6, bo dau, bo duoi dt doe lam hai xao qua. Thit
mon my quang, my quang c6 nhieu loai, neu lam my quang bSng nac than bam nho min uap bot hat tieu, hanh, nuae mSm, bot ngpt
gao lut thi CO mau nau do, my quang khi lam c6 pha mot chut bot sau 10 phut dem dung. Dun nong diu an trong chao, cho thit than
nghe thi eo mau vang, nhung ph6 bien nhat la my quang lam bSng vao xao chin, cho them mot chut nuae di thit khong bi kho, bo
bot gao thuong, c6 mau trang va day hon banh pha. Mon an my nuae mau hat dilu vao that dam (do tuoi).
quang da eo tCr lau tai Quang Nam, Da Nlng, Quang Ngai tuy
moc mac ma thanh tao, binh dan ma trang trong, ngon dam da Chkn my quang bkng nuae soi, x6c ky, lot mot it rau d day to,
hirong vi dac tnmg eiia mon an xir Quang. bo my quang vao, bay mot it thit chan gio, mot it eha torn, mpt it
cha bong, mot muSng top ma, Vi muong tep phi gion mot i t torn
Khi lam my quang cho sau phan an nguyen lieu g6m c6: thit, ric lac, be banh da vao to, mue nude dung chan vao to, cho
My quang loai vang 2kg It hanh la thai nho, chanh, nude mim, dt cay... la dti. Khi an e6
Chan gid sau 1,5kg kem theo rau s6ng g6m rau hoa chudi, rau tham, gia s6ng, ngo
Chd bong Ion gai, xa lach, dt cay...
(loai chd cm dia phuong) 500g Tir mon an dac trung da neu tren cho thSy nhan dan ta d dau
Thit nac than 200g eung CO kinh nghiem trong viec ehua'n bj mon an ngon, bo
Xuorng Imi 2,5kg dudng, hap dan, thanh tao, phu hop vdi n8p s6ng van hoa cua
Tom thit tuoi 500g dia phuang. Mat khac luon kheo leo kk hop giua thue pham
Chd torn 300g phong each dja phuang vdi viec ehon lua rau cu qua lam gia vi
Bank da gao c6 vung 4 cdi cho mon an de ton them huang vj tham ngon, hap din, dam net
Top ma 300g tham my van hoa phii hop vdi khau vj eiia ngudi dan nai day
10 11
cung n h u khach du Hch tiJ nhiSu vung khac nhau. Nhung v i n
giCr dugc net dac trung, tinh c6 truyen theo phong tuc tap quan Chuong I I
cua n g u a i dia phuong.
RAU L A M GIA VI PHONG CHUA BENH
Thuc te im thirc Viet N a m con cho thay thirc phim nao can
rau cu qua lam gia v i phu hop v o i thuc pham do, v i n h u thjt bo I. R A U D I E P C A
xao, ninh, tai deu can den cu gung la gia v i dau hang; thit ga luoc
can la chanh; thit cho luoc can cu rieng, la m a long ( m a tam the).
1. Tinh chat va cong dung
T i j xa xua dan gian da c6 cau: Rau diep ca cay than thao mpc bo, cao 20cm thuong mpc
Con gd cue tdc Id chanh hoang, nhung cung duac trong lam rau gia v i an s6ng. Rau diSp
Con Ion un in mua hdnh cho toi ca con CO ten khac: dap ca, giap ca, t r i p ca. Dong y goi rau di6p
Con cho khdc dung khdc ngoi ca la ngu tinh thao v i k h i v6 la rau diSp ca ta thSy c6 m i i i tanh.
Ong oi ong hay cho toi cu rieng. T i n h v i ciia rau diep ca h o i lanh, cay, chua, hod dpc, tac
Ngay nay khoa hoc phat trien, mon an, nuac u6ng khong don dOng vao hai k i n h can, phS. Tac dung chii yiu la thanh nhiet
thuan la che bien thu cong ma quy trinh cong nghiep san xuSt giai doc, thoat m i l (doi v a i mun nhpt l a m m u ) , thong tifeu tien,
mon an, nuac u6ng c6 nhiing ti6n bo han nhiSu, nhung thanh giam phii thung, sat khuan, chong v i e m , phong chua b?nh tac
pham cua quy trinh do van theo nguyen ike thuc pham c l n c6 sir bon, t r i , dinh nhpt, sod, dau mil do do v i khuSn mu xanh, phu
ket hop kheo leo ciia rau, cu qua lam gia v i mot each khoa hoc, nft k i n h nguy?t khong d6u, chOa may day, v i e m tai giira, v i e m
hop ve sinh, dam bao an toan cho nguai tieu dung, g i i j duac tinh tuySn via, tic tia sira, v i e m than, kiSt l y , tieu bu6t, tieu d l t , ph6i
truyen thong va net dac trung ciia mon an, thuc u6ng. N h u banh hqrp v o i mot s6 v j thu6c nam khac chua s6t xxxii huySt, s6t ret,
nuong don tet Trung thu tuy la duac san xuat theo quy trinh mai viem phg quan,
song trong nhan ciia no van c6 la chanh thai nho, de k h i an huong
Rau diSp ca khong tham gia cijng thuc pham de' chi bi6n thuc
tham dac trung cua banh nuong, nguai an v l n cam nhan dugfc.
an, ma thuong c6 m§t trong dia rau s6ng de' diing k h i an k e m cac
O V i e t N a m chung ta c6 54 dan toe anh em, chinh v i vay viec mon an.
chon rau cii qua lam gia v i cung rat phong phu va da dang, no
mang net dac trung cua dan toe do.
2. Mot so bai thuoc c6 rau diep ca
K i n h nghiem dan gian cho thay rau cu qua lam gia v i khong
4- Thuoc chua sdt xudt huylt
chi gop phan nang cao c h i t luong, huong v i , net dac trung cua D6i v o i s6t xuSt huydt the' nhe, khong c6 bieu hi^n h\in chixng
mon an, thuc uong ma rau cii qua lam gia v i giup cho nguai sir cho benh nhan uong bai thuoc sau:
dung phong va chua benh, nang cao sue khoe ciia cong d6ng, da
cho n h i l u k i t qua, nhung it t6n kem v6 kinh t l Rau diep cd (tuoi) lOOg
12 13
LA rau ngot (tuai) lOOg dung nuac thudc rua ch6 dau. M6i ngay lam mpt ISn. Thu6c dCing
Co nho nbi (tuai) lOOg ngoai cung theo Heu trinh nhu thuoc u6ng.
Cho b6n bat an com nuac, dun nho lua khi con 1,5 bat an cam + Thuoc chua mun nhot mdi mgc
nuac thu6c, chit liy nuac bo ba, chia 3 ikn u6ng trong ngay, truac
Rau diep cd 50g
khi an. Can u6ng USn 3 dSn 5 ngay.
U16 hoi 50g
+ Thu6c chua ho ga Muoi an mot it
Rau diip cd (tucd) lOOg Rau diep ca, la 16 hoi rua sach, nhung qua nuoc soi, gia nho cung
Vo quyt (kho) lOg vai muoi dap vao cho dau, bang 1^. Ngay thay thu6c mpt l§n.
Gicng (tuai) 3g
Chij y khong dSp nod c6 mun nhot bi nhilm trung.
Cho thu6c vao n6i them 4 bat an cam nuac, dun nho lua cho
soi ky, khi con 1,5 bat an cam nuac thu6c, chk liy nuac bo ba, + Thuoc chua vii sung tic tla sua
chia 3 lan u6ng trong ngay. Ckn u6ng l i l n 7 ngay. Rau diip cd (kho) 30g
+ Thu6c chua benh tri Tdo tdu do 10 qud
Rau diip cd (tuai) 30g Cho thuoc vao noi them 600ml nuac dun nho lua khi con
Rau sam (tuai) 30g 200ml chit liy nuac, bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay. U6ng l i l n
Hoa hde 20g 2 den 3 ngay.
Cho thu6c vao n6i them 4 bat an cam nuac dun nho lua cho - Thuoc dung ngodi
soi ky khi con 1,5 bat an cam nuac thu6c chit l i y nuac bo ba, Rau diip cd (tuai) 20g
chia 3 lan u6ng trong ngay truac khi an. CSn u6ng l i l n 7 ngay la Hdnhcu(tuai) 15g
mot lieu trinh, dung tu 3 dSn 5 lieu trinh, thai gian nghi giua cac
lieu trinh la 5 ngay. Ca hai rua sach nhung qua nuac soi gia nho, dip vao cho dau,
ngay thay thuoc mpt lan, dap thuoc 2 den 3 ngay liSn.
- Thudc dung ngodi
+ Thuoc chua tre len soi
Rau diip cd (tuai) lOOg
Rau sam (tuai) lOOg Rau diip cd lOOg
Hoa hde 50g Rau diep ca cho sao nong, sac ky lay 200ml nuac thudc chia
Ngu bQi tu 30g 3 lan uong trong ngay, truac khi an. Ckn u6ng liSn 3 ngay.
Cac vi thu6c cho vao n6i cung vai 5 bat an cam nuac, dun soi Thuoc CO tac dung cho nguai soi da bay di triet noc soi,
ky, cho benh nhan xong hai nong vao cho dau, khi nuac nguoi. khong tai phat.
14 15
Thuoc rua sach cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua
+ Thu6c chfia kinh nguyet khong diu cho soi ky khi con 200ml chat l i y nuac, bo ba, chia 3 ISn u6ng
V ^ V
Rau diip cd (tirai) 40g trong ngay sau khi an. Can uong lien 7 ngay.
Rau ngdi cuu (tuoi) 30g
+ Thudc chua viem rugt
Cd nho nbi (tuoi) lOg
Bdi I : Rau diip cd (tuoi) 50g
Cac vi thuoc rua sach nhung qua nuac soi, gia nho. Dung
Hodc huatig (tuoi) 15g
nuac soi de nguoi loc lay 1,5 bat nuac thuoc, chia 3 Ian uong
Ld ngdi cm (tuoi) 50g
trong ngay. Can uong lien 5 ngay truac ky kinh 15 ngay.
Thuoc rua sach cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua
+ Thude chua viem phe quan
cho soi ky khi con 200ml chit lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong
Rau diep cd 30g trong ngay truac khi an. Can u6ng liSn 7 ngay.
Cam thdo ddt 20g
Bdi 2: Rau diep cd (tuoi) 50g
Ri cdy lau 30g
Trdn bi (v6 quyt) 15g
Ldddu 3g
Hodc huomg 15g
Cho thudc vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
khi con 200ml cho bgnh nhan u6ng lam 3 ISn trong ngay, sau khi
an. Can u6ng liSn 3-5 ngay. + Thuoc chua dai buot dai d5t
+ Thudc chua viem phoi Bdi 1: Rau diip cd (tuoi) 50g
Rau diep cd 30g Rau md (tuoi) 50g
Cdt cdnh 30g Rau md di (tuoi) 50g
Hanh nhdn 6g iu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky,
Cam thdo ddt 20g khi con 200ml ch^t lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay,
Cho thu6c vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, tnrac khi an. Can uong lien 3 ngay.
khi con 200ml, ch5t liy nuac, bo ba, chia 3 ikn u6ng trong ngay Bdi 2: Rau diip cd 50g
\ \
sau khi an. Can uong lien 5 ngay. Rdu ngd 50g
+ Thuoc chua kilt ly Ri CO tranh 30g
Rau diep cd (tuoi) 50g Thuoc s3c uong nhu bai tren
Rau sam (tuoi) 30g
+ Thu6c chua tao bon
Ld ma long (tuoi) 20g
T H t ; VISNTIIVHBINHTHUAN
if
16
Bail: Rau diip cd (tuoi) 50g trong ngay truac khi an. Can u6ng liSn 7 ngay, khi khoi uong
LA hanh (tuoi) 50g them 4 ngay.
Cd rdt (tuoi) 50g
Bai 2: Rau diip cd 50g
Thu6c rua sach cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua Track td 30g
cho soi ky con 200ml ch^t lay nvtoc bo ba, chia 3 Ian uong trong Rau he 24g
ngay truac khi an. Can uong lien 5 ngay.
Thuoc sic uong nhu bai tren.
Bdi2: Rau diip cd (tuoi) 50g
+ Thuoc chua phu thung
Rau sam (tuoi) 30g
Ld khoai lang (tuoi) 50g Rau diip cd (tuoi) 50g
Cu cdi trdng (tuoi) 30g Md de 20g
Kimtiinthdo 20g
Thu6c sSc uong nhu bai tren
Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
+ Thudc chua viem tai glua khi con 200ml chat l i y nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay
V ^ V
Rau diip cd (kho) 20g

truac khi an. Can uong lien 10 ngay.
Tdo tdu do 10 qua
II. R A U DINH L A N G
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky
khi con 200ml chk liy nuac bo ba, chia 3 ikn u6ng trong ngay, 1. Cac loal dinh lang a Viet Nam
ckn uong lien 5 ngay. 1/ Dinh lang la tron hay dinh lang la xa cir
- Thudc dung ngodi 2/ Dinh lang duoi phung hay dinh lang la rach
Lay phen chua phi kho, tan nho min. LSy mot luong thu6c 3/ Dinh lang la xoan xe hay dinh lang xa cu nho
bang hat ngo dung 6ng hut nuac qua th6i vao trong tai, chi c\n
4/ Dinh lang la tro
thoi mot \kn.
5/ Dinh lang dia
+ Thudc chua viem than
6/ Dinh lang hay dinh lang huang, dinh lang la xe, cay goi ca.
Bai 1: Rau diip cd (tuoi) 50g
Trong cac loai tren chi c6 dinh lang hay con goi la dinh lang
Cu ma thhy (tuoi) 30g
huang, dinh lang la xe, cay goi ca la duac dung la non lam gia vi
Rau ngo 30g
va toan cay lam thu6c chua benh.
Thu6c rua sach cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua Cay dinh lang than nho moc bui, cao l,5-2m phan nhanh, la
cho soi ky, khi con 200ml chk liy nuac bo ba, chia 3 ikn u6ng kep moc so le, c6 be, phiSn la xe 3 ikn long chim, mep c6 rang
18 19
cua khong diu, chop nhon. Cum hoa chuy a ngpn g6m nhieu tan. Ichi con 200ml ch5t liy nuac thu6c, bo ba. Chia 3 Ian u6ng trong
Hoa nho mau tring xam. Qua hinh trung det, mau trSng bac. Dinh ngay sau khi an. Can u6ng liSn 5 ngay.
lang dugc trSng hang phuong phap giam canh hay trSng true tiSp
doan than hay canh. Re dinh lang thu hai vao mCia thu hay dong - Thudc ddp ben ngodi
sau 2-3 nam trong. La thu hai vao mua thu. Bd cong anh (tuoi) 40g
Ddm an 5ml
2. Tinh vj va cong dung
Rum 5ml
La dinh lang c6 vi nhat hoi dang, tinh binh. Rl dinh lang c6 B6 cong anh rira sach nhiing qua nuac soi gia nho. Cho dam,
vi ngot, tinh binh. rugu vao tron dSu, cho thu6c len gac dip vao cho dau. M6i ngay
La dinh lang ducrc dijng lam rau gia vi va lam thu6c chCra cam thay thu6c mot lln (nSu noi bi dau to thi tang lugng la b6 cong
s6t, mun nhot sung tay, sung vu, di ung, man ngua, \k thuong anh cho du dung).
(gia dip). Than canh chira thSp khop, dau lung. + Thu6c loi sua
Re dinh lang dugc dung lam thuoc bd tang luc, chua ca the Bail: Ld dinh lang 60g
suy nhugc, gay ygu, met moi, tieu hoa kem, phu nu sau khi de it Bong bong Ion 1 cdi
sua, chiJa ho, ho ra mau, dau tu cung, kik ly, lam thu6c Igi tieu Gao nip 50g
ch6ng doc. KSt hgp v6i la dinh lang chua soi than, soi bang La dinh lang rua sach thai nho. Bong bong Ign lam sach bam
quang, chung kho tieu ti?n. nho cung gao nip ninh nhu thanh chao. Cho la dinh lang vao quiy
La dinh lang khong true tiSp lam gia vi tham gia chS hiin diu khi chin them mu6i vua dii. Cho benh nhan an ngay 2 \in Idc
mon an song thuong c6 mat trong dia rau s6ng de' an kem voi mot doi. can an liSn 3 ngay.
so mon an nhu goi, nem v.v... Bai 2: Ld dinh lang (tuoi) 50g
3. Mot so bai thuoc c6 rau dinh lang Ddu do nho hat 30g
Trong pham vi cuon sach nay chi gioi thieu nhiing bai thu6c Thien hoa phdn 36g
dung rau (la) dinh lang. La dinh lang va dau do nho hat cho vao n6i them 800ml nuoc
+ Thu6c chua sung vu dun nho lira cho soi ky, khi con 400ml chSt ISy nuac bo ba. Thien
hoa phdn tan nho chia lam 3 phSn, m6i ngay dung 1 phSn chia lam
Ld dinh lang (tuoi) 50g 2 lan sang va t6i. Dung 200ml nuac thu6c tren de u6ng mot phkn
Canh dinh lang (tuoi) 40g thu6c bot, phan con lai cua nuac thu6c de' u6ng phkn thu6c bot
Bd cong anh (kho) 30g thu hai trong ngay. Ngay hom sau phai dun nuac thudc moi.
Thuoc cho vao noi them 600ml nuoc dun nho lira cho soi ky. + Thu6c chua dau tu" cung
1 21
j, Lddinhldng 50g Thu6c cho gia nho, dat thu6c vao gac buoc vao noi dau, ngay
j Canh dinh Idng 50g thay thu6c mot Ian. Can lam nhieu ngay.
Ca hai cho sao vang, pha nirac u6ng trong ngay, thay nirac. III. RAU HE
can u6ng liSn 3 din 5 ngay.
1. Tinh chat, cong dung
+ Thuoc chua soi than Rau he than thao, s6ng nhieu nam, moc cao 15-25cm, la nho
Bail: Lddinhldng 50g vuan cao, thudng dai 20-25cm, rong l,7-7mm. Hoa trSng moc
Re dinh Idng 50g thanh tan a dhi canh hoa cao 30-35cm. M6i tan thuong c6 20-40
Kim ngan hoa 30g hoa CO bao hoa. Qua c6 hinh trai xoan ngugc, chia thanh 3 manh,
Re CO tranh 30g CO 6 hat nho mau den. La he thuiong duoc dung lam rau an, lam
Rdungo 30g rau gia vi, lam thu6c chua benh. Hat he duac dung lam thuoc chua
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuofc dun nho lua cho soi ky, benh thuong goi la cihi thai tu.
khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay 6 nuoc ta cay rau he dugc tr6ng d nhiSu noi de lay rau an,
truac khi an. Can u6ng liSn 7 dgn 10 ngay. lam gia vi, lam thu6c va lay hat lam thuoc.
Bdi 2: Ld dinh Idng 50g Rau he c6 vi cay ding chua ma sit, lai manh cho khi va them
Ri dinh Idng 50g cho duong su, lai cam mau, vit tinh.
Kim Hen thdo 30g
Rau diep cd 30g Hat rau he c6 vj cay, ngot, tinh am c6 tac dung on trung, trg
Rau ma de 30g vi khi, dilu hoa tang phii, ha nghich khi, c6 than tinh, tan u huySt.
Cong dung: Hat he diing chua chung mong tinh, di tinh, dai ra
Thuoc sac uong nhu bai tren mau, lung g6i moi, ta va chung bach doi d phu nij, chiia la chay.
Bdi 3: Ld dinh Idng 50g Cung con diing chua viem tuyen tien liet, lieu dung tir 6 den 12g.
Re dinh Idng 50g Rau he dung chiia con hen suyen nang, dom chan kho thd, chua mo
Dau do nho hat 40g hoi trom, viem mui, viem tuyen tien liet, ngay dCing 20-30g kho.
Mdng me gd 20g 2. Mot s o bai thuoc c6 rau he
Thuoc sic u6ng nhu bai tren. + Thu6c chua ho
+ Thuoc chua thip khdp dau nhuc Thuoc cho nguffi Idn
Ld dinh Idng lOOg Bail: Rau he (tuoi) 50g
Toi ^ Wg Vo quyt (tuoi) 30g
Mudi dn Cu cdi trang (tuoi) 20g
23
Thu6c cho sic v6i 600ml niroc dun nho lua cho soi ky khi con Duong trdng lOg
200ml chat lly nuac chia 3 ikn u6ng trong ngay sau khi an. Can Hoa hoe (sao vdng) lOg
u6ng li6n 5 ngay. Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho
Bdi 2: Rau he 50g , soi ky khi con 200ml chk \iy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong
Rdungd 50g ngay luc doi. Can uong liln 5 ngay.
Vo qua qudt 30g
Mat ong 10ml + Thu6c chua non mua
Thu6c sSc nhu bai tren, khi chSt duac nuac thuoc cho mat ong Bail: Rau he 30g
vao quiy dSu chia 3 lin u6ng trong ngay sau khi an. Can u6ng Raungdicuu 30g
lidn 5 ngay. Gung 20g
Bdi 3: Rau he (tuoi) 50g Thu6c sic vai 600ml nuac, dun nho lua cho soi ky, khi con
Gicng (tuoi) 40g 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay luc doi.
Duong do 30g can u6ng liSn 5 ngay.
Thu6c sic va uong nhu bai tren Bdi 2: Rau he (tuoi) 30g
Bdi 4: Rau he lOOg Vo qua qudt (tuoi) lOg
MuSi an viea du Gqo te 20g
Rau he rua sach, nhung qua nuac soi, gia nho. Cho 200ml Gung tuoi lOg
nuac soi de nguoi loc nhu loc cua liy nuac c6t, bo ba, cho miy Thu6c sac u6ng nhu bai tren
hat muoi vao nuac thuoc quay deu, chia 2 Ian uong trong ngay. Bdi 3: Rau he (tuoi) 50g
sau khi an. CSn u6ng liSn 5 ngay. Ld sen (tuoi) 50g
- Thudc cho tre em Gung (tuoi) lOg
Bail: Rau he 30g Thu6c sac u6ng nhu bai tren
Duong phen lOg
Rau he rua sach cat nho cho vao bat cung duong phen dem hap + Thuoc chua mo hoi trom
each thuy. Khi rau he chin nhu, duong phen tan het, chat lay nuac Bdil: Rau he (tuoi) 50g
bo ba, chia 2 ikn u6ng trong ngay luc doi. Ckn u6ng li6n 3 ngay. Ld ddu (tuoi) 50g
Bdi 2: Rau he 30g Tdo tdu 3 qua
U (tuoi) 30g Cho thu6c vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky.
24 25
khi con 200ml chSt lly nuac bo ba, chia lam 3 ikn u6ng trong Thu6c cho vao noi them 600ml nuac, dun nho liia cho soi ky,
ngay truac khi an. Can uong lien 5 ngay. khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 lln u6ng trong ngay
sau khi an. Can uong lien 5 ngay.
V Bdi2: Rau he (tuai) 200g
Bai 2: Rau he (tuai) 50g
Thitrdn lOOg
Ngd sen (tuai) lOOg
MuSi an vita dit
Duong trdng 20g
Thjt r5n lam sach, gilin nho chat miSng, cho mu6i vao uop.
Hai vi thuoc tren cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua
Sau 30 phut cdng voi rau he cho vao bat to dem hap each thuy. Khi
cho soi ky, khi con 200ml chat \iy nuac bo ba, cho duong trSng
chin cho benh nhan an h6t mot lln trong ngay. Ckn an nhilu ngay.
vao quay deu. Cho benh nhan uong nhu bai tren.
+ Thu6c chua tho huy§t
IV. RAU HUNG CAY
Bail: Rau he (tuai) 50g
1. Tinh chat, cong dung
Ngd sen (tuai) lOOg
Ld trac bach diep (tuai) 4g Rau hung cay than thao c6 goc mpc truon, voi than mSm hay
huong len, cao 20-30cm. La hinh trai xoan hay bSu due thuon, c6
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho soi ky rang cua nhiSu hay it, c6 long min, rai rac, phSn nhiSu a mii duoi
khi con 200ml chh. ISy nuac thu6c, bo ba, chia 3 ikn uong trong la, cu6ng la dai 1cm. Hoa c6 mau h6ng, xep thanh vong a nach
ngay truac khi an. Can uong lien 5 ngay. la, CO b6n nhi. Qua be nho, mau nau, c6 4 hat, hinh trimg nhln.
Bail: Rau he (tuai) 50g Rau hung cay duac trong trong vuan nha de lam gia vi, lam
Ha thu 6 (da che) 40g thu6c chua benh. Toan cay rau hung cay duac diing lam gia vi va
Co nho nbi (sao chdy) 30g lam thuoc a dang diing tuai, hay phoi sky kho.
Thu6c sic u6ng nhu bai tren Rau hiing cay c6 vi cay, Sm, mat, c6 tac dung lam mat mil, mat
Bdi 3: Rau he (tuai) 50g dau, lam cho ra mo hoi, trirban ngua, giup tieu hoa, bat ho, ha dam.
Sink dia (tuai) 40g Cay hung cay diing trong dieu tri nhirng benh nhu day bung
Ngd sen (tuai) 30g kho tieu, dau bung khong ro nguyen nhan, c6 tac dung lam thong
Thuoc sic uong nhu bai tren hoi, chong co that, lam san da, tri sot, roi loan than kinh.
+ Thu6c chua chay mau cam Rau hung cay duac lam gia vi trong cac dia rau s6ng trong
btra an hang ngay, hay mot s6 mon nom.
Bail: Rau he (tuai) 50g
Hat danh ddnh (tuai) 3g 2. Mot so bai thuoc c6 rau hung cay
26 27
+ Thu6c chua sot Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Bail: Rau hung cdy 30g Bdi 3: Rau hung cdy 30g
Ricotranh 30g Cu rieng 25g
Co nho noi 30g Cu gdu (duong phu) lOg
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho soi ky, Hat tram (ddp vo) 15g
khi con 200ml, chat liy nuac chia lam 3 Ian u6ng trong ngay, Thu6c sic uong nhu bai tren. ,
u6ng luc doi. Cm u6ng liSn 3 ngay.
+ Thuoc chua ho
Bdi 2: Rau hung cay 30g
Rau diip cd 20g Bail: Rau hung cdy 30g
Bac hd lOg Ldddunon 30g
Hdnh tuoi lOg
Thu6c sic uong nhu bai tren Gung tuoi lOg
Bdi 3: Rau hung cdy 30g Cho thuoc vao n6i them 600ml dun nho lua cho soi ky, khi
Hat tia to 16g con 200ml chat lay nuac, bo ba, 9hia 3 Ian uong trong ngay, uong
Cam thdo ddt 20g luc doi. Can uong lien 5 ngay.
Thu6c sac u6ng nhu bai tren. Bdi 2: Rau hung cdy 30g
+ Thude chua dau bung Ri CO tranh 30g
Mqch mon 20g
Bdi 1: Rau hung cdy 30g Trdn bi lOg
Ld ngdi cuu 20g
Hdnh tuoi 15g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Gitng tuoi 15g Bdi 3: Rau hung cdy 30g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho soi ky Cu cdi trdng 20g
khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia lam 3 Ian u6ng trong Gung tuoi lOg
ngay, u6ng liic doi. Can u6ng liSn 5 ngay. Hdnh tuoi lOg
Bdi 2: Rau hung cdy 30g Thu6c sac u6ng nhu bai tren.
6 duac 6g V. RAU HUNG CHANH
Gitng tuoi lOg
Vo quyt 15g 1. Tinh chat, cong dung
28
Rau hung chanh than thao, c6 the s6ng nhilu nam, cao 20- Kinh giai I2g
50cm, phSn than sat dit hoa go. La moc d6i, mong nuac, hinh trai Bac ha i , 12g
xoan, rong 3cm dai 6cm, mep khia rang tron nho, mhu hoa tim Catcanh ^ I8g
hdng moc thanh bong a ngon cay va dau canh gom nhCmg vong Cam thdo 9g
^ ^ ^
hoa day dac, each quang nhau. Toan than c6 long rat nho va c6 Thuoc sac uong nhu bai tren.
miii thom nhu mui chanh. Thuong dung la va ngon cay.
+ Thu6c chiia cam Glim
Rau hung chanh thuong dirge trong lam gia vi va lam thuoc,
thu hai la quanh nam. Rau hung chanh, c6 vi the cay, hod chua Bail: Rau hiing chanh 20g
miii thorn tinh im, khong doc, c6 tac dung lod phe, tru dam, giai Rau kinh giai 5g
cam, lam ra mo hoi, lam thong hod, giai doc, diet khuan gay viem Phong phong 12g
hong, viem mui, viem mieng va diet khuSn duong mot. Ld dau I2g
Lien kiiu 6g
Nhan dan ta thuong diing rau hung chanh rua sach thai nho
uop thit, ca, no la loai gia vi tot, dung la va ngon cay chua viem Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky,
hong, cam cum, ho hen, ho ra mau, s6t cao, sot khong ra mo hoi, khi con 200ml cha't l l y nuac bo ba, chia 3 i k u6ng trong ngay,
non ra mau, d6 mau cam, chua khan tieng, lieu dung 10-15g dung u6ng truac khi an. CSn u6ng l i k 3 ngay.
sic hoac gia, gan nuac uong. Bdi 2: Rau hung chanh 20g
Rau hung chanh dung vao uop thit ca va c6 mat trong cac dia Phong phong 6g
rau s6ng de an voi mgt s6 mon an che bien tir thjt ca. Day la mpt Sa nhan 2g
loai gia vi c6 mui vi doc dao ngon va hip din. Hodc huong 3g
Gung tuai 2g
2. Mot so bai thuoc c6 rau hung chanh
+ Thudc chua viem hong Thuoc sac uong nhu bai tren.
Bdi 1: Rau hiing chanh (tuoi) 20g

+ Thu6c chija ho
Catcanh 9g Bdi 1: Rau hiing chanh (tuai) 20g
Cam thdo 5g Hoa huang duong 60g
Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky Voquyt I5g
khi con 200ml chit liy nuac bo ba, chia 3 \in u6ng trong ngay, Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky,
• N ^ V
uong sau khi an. Can uong lien 5 ngay. khi con 200ml chit \iy nuac, bo ba, chia lam 3 Ian uong trong
Bai 2: Rau hiing chanh (tucd) 20g ngay, u6ng sau khi an. CSn uong l i k 5 ngay.
Bdi 2: Rau hung chanh 20g Co nho nhi 20g
Ngu vi tu 5g Ngo sen J5g
Titan ^ 3g Thu6c s5c u6ng nhu-bai tren.
Gungkhd 6g
+ Thude chua chay mau cam
Bdi 1: Rau hung chanh 20g
Bdi3: Rau hung chanh 20g Sinh dia 15g
Qua tram den 20g Hat ddnh ddnh lOg
Catcdnh 5g Ngo sen 30g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
Bdi 4: Rau hung chanh 20g khi con 200ml chit liy nuac bo ba, chia 3 lin u6ng trong ngay,
Vo trdng re dau (sao mat) lOg uong sau khi an. Can uong lien 7 ngay.
Cam thdo ddt 15g Bdi 2: Rau hung chanh 20g
Trhn bi lOg Sinh dia 24g
Thu6c sSc uong nhu bai tren. Bd cong anh 12g
+ Thu6c chfia ho ra mau Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Bdi 1: Rau hung chanh 20g Bdi 3: Rau hiing chanh (tuoi) 20g
Hoa CO tranh 19g Ld ngdi cm (tuoi) 9g
Bach cdp " 9g Ld sen (tuoi) 9g
Hoa hde (sao den) lOg Ld trdc bdch diep (tuoi) 9g
* A A
Thuoc cho vao noi them 600ml nu6c dun nho lua cho soi ky, Thuoc sac uong nhu bai tren.
khi con 200ml nuac chit liy nuac bo ba, chia 3 ikn u6ng trong Bdi 4: Rau hung chanh (tuoi) 20g
ngay, u6ng truac khi an, c§n u6ng lihn 1 ngay. Mach mon (tuoi) lOg
Bdi 2: Rau hung chanh 20g Kinh gidi (sao den) 15g
Bdch hop 9g Rl CO tranh lOg
Ngo sen 9g Ngo sen kho 30g
^ ^ •
Thuoc sac uong nhu bai tren. Thuoc sic uong nhu bai tren.
32 33
I
+ Thu6c chfia dau bung Trdnbi 5g
Bail: Rau hiing chanh 20g Gung tuoi ' 3g
Vo qua dm 6g Thu6c sac uong nhu bai tren.
. Cu rieng 6g
Canh tia to 6g
+ Thu6c chua khan tieng
Vo quyt 08 Bail: Rau hung chanh 20g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky, Cu nghe vdng 9g
khi con 200ml chat liy nuac bo ba, chia 3 lin uong trong ngay, Thqch xuong bd 6g
uong truofc khi an, can uong lien 3 ngay. Xdc ye (bo dhu chdn) 3g
Bdi 2: Rau hung chanh 20g Thuoc cho vao noi them 600ml nuac sic, nho lira cho soi ky,
Hoang Icy 15g khi con 200ml, chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay,
Cam thdo 6g u6ng sau khi an, can uong lien 5 ngay.
Gung tuoi 3g Bdi 2: Rau hiing chanh 20g
Thu6c sac uong nhu bai tren. Cam thdo 6g
Trdnbi lOg
Bdi 3: Rau hung chanh 20g Duong trdng lOg
Cu gdu (sao chdy) 6g
Bach thuqc 6g Cac vi thuoc cho sac nhu bai tren, sau do cho duong vao quay
Xuyen khung 6g tan, cho benh nhan uong theo bai tren.
Thu6c sSc uong nhu bai tren. Bdi 3: Rau hiing chanh (tuoi) 20g
Trung gd I qua
Bdi 4: Rau hiing chanh 20g
Dam an 300ml
Daybido 9g
Day khoai lang 9g Cho trung ga vao dam an dem luoc, khi trung ga chin, hoc bo
Trdn b\ vo, lai cho trimg ga da boc vao dam an dun tiep 10 phijt, rau hiing '
Gihig tuoi 3g chanh rira sach, thai nho cCing an vai trung ga, ngay an 2 Ian sau
khi an, cSn an liSn 3 ngay.
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren.
Bdi 4: Rau hiing chanh 20g
Bdi 5: Rau hiing chanh 20g Lac nhan 15g
Guong sen 20g Ld ngdi cm 20g
6 dvcqc lOg Cat cdnh 3g
34 35
Cam thdo 3g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Trdnbi 5g VI. RAU HUNG LUI
Thu6c sic liy 200ml nirac thuoc chia 3 ihn uong trong ngay,
sau khi an, can uong 5 ngay. 1. Tmh chat, cong dung
Rau hung lui than thao c6 goc bo, c6 nhung than bo duod dat,
+ Thu6c chua hen suygn CO vSy, va nhung ch6i bo tren mat dit, c6 la, thuong phan nhanh,
Bdi 1: Rau hung chanh 20g CO ihi dai toi Im. La c6 cuong ngSn, hinh trai xoan thuon tu hay
Hat cdi trdng 15g nhon, CO rang cua, nhin hay c6 long nhan nheo. Hoa thanh vong
Ban ha chi lOg CO cu6ng dai to, trang c6 long a trong 6ng, 4 nhi dai bSng nhau,
Hanh nhdn lOg voi che doi d ngon. Qua be. Bo phan dung cua rau hung lui la la
Thu6c cho vao n6i them 600ml ntrac dun nho lua cho soi ky, va canh non.
khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay, 6 nuoc ta hung lui c6 nhiSu loai nhung dugc ua dung nhit la
u6ng sau khi an. Cin uong liln 5 ngay. rau hung lui hay con goi la rau hung dui, c6 vi thom ngon, dugc
Bdi 2: Rau hung chanh 20g tr6ng lam rau gia vi va lam thuoc chua benh. Khi lam rau gia vi
Ngu v/ 3g rau hung lui thuong duoc an vai thit nuong, an goi, hay tham gia
Te t&n 2g vao dia rau song de an kem voi mot so mon an ngon nhu ca
Cam thdo (nuang thorn) 3g nuomg, cac mon nom, bun dieu, pha v.v... Luc dung lam thu6c
Gung kho 6g thuong dung chua benh kh6 tiSu, hay diing ngoai chua mun nhot,
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Chu yiu chua chung hen suyin dau vu, chOa wit thuong, cung voi cac vi thuoc khac chua dau
thuoc han. dau, dau bung di ngoai.
Bdi 3: Rau hung chanh 20g 2. Mot so bai thuoc c6 rau hung lui
Thien mon 15g + Thu6c chua d§y bung
Mach mon 12g
Ld cay nhot (bo long) 9g Bdi 1: Rau hung lui (tuoi) 30g
Thuoc sic uong nhu bai tren. Dang sdm 50g
Cat cdnh 15g
Cdnh cdy vdi 90g Thu6c cho vao n6i them 600ml dun nho lua cho soi ky, khi
Cu mdi 30g con 200ml chit liy nuoc chia 3 \m u6ng trong ngay, u6ng truac
Ri trdng cdy ddu 60g khi an. Can u6ng liln 5 ngay.
36 37
Bail: Rau hung lui (tirai) 30g Bai 2: Rau hung lui 30g
Vo chanh (tuoi) 30g Bo cong anh 60g J
Trdn b\ Kim ngdn hoa 30g
Gung tuoi 3g
Thuoc sac lay 200ml nuac thu6c dac chia 3 Ian u6ng trong
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. ngay, u6ng sau khi an.
Bai 3: Ran hung lui 30g Dip ben ngoai dung lOg hanh cu rua sach nhung qua nuac
Bach truqt 20g soi, gia nho trai len gac dap cho dau, ngay thay thuoc mot ISn.
Qui hi lOg
Bai 3: Rau hung lui 30g
Chithuc 5g
Nhan trdn 30g
Thu6c sac u6ng nhu bai tren. Bo cong anh 30g
Bai 4: Rau hung lui 30g Catcdnh 9g
San tra 30g Bach chi 9g
Thhn khuc 30g Thuoc sac uong nhu bai tren. Dap ben ngoai dung la cai xanh
Thu6c sac uong nhu bai tren. hoac la cai trang rua sach, nhung qua nuac soi dap vao cho dau,
ngay thay thuoc 3-4 Ian.
Bai 5: Rau hung lui lOOg
Gung tuoi lOg
VII. RAU HUNG QUE
Muoi an l,5g 1. Tinh chat va cong dung
Rau hung lui gung rua sach cho vao gia nho, dung nuac soi Rau hung que con c6 ten la hung d6i, hung cho. Cay than thao
loc lay 200ml nuac thu6c dac, cho mu6i vao quiy diu chia diu 3 loai nho, cao 50-80cm, c6 mui tham dac biet, la dircrc dung lam
lan u6ng trong ngay. Can uong lien 3 ngay. gia vi thorn ngon, canh la lam thuoc chua benh. Hat lam thach,
canh vuong, la don, moc d6i mau luc bong, hoi c6 rang cira a
+ Thuoc chua sung vii
mep. Hoa moc thanh chum dan dai den 20cm, gom nhung vong
Bai 1: Rau hiing lui 50g 5-6 hoa each xa nhau, hoa nho, c6 trang hoa mau trang hay hong,
Hdnh tuoi 20g chia hai moi, moi dual hai tron, moi tren chia thanh 4 thiiy deu
Thuoc rua sach, nhung qua nuac soi, dem gia nho, dung nuac nhau. Qua hi, rai nhau, m6i qua chua mot hat den bong. Khi dung
soi de nguoi loc lay 100ml nuac thuoc dac, chia 2 Ian uong trong su dung toan cay va hat.
ngay, uong truac khi an; phan ba con lai trai deu tren gac dap vao Rau hung que dugc trSng de \iy canh, la lam rau gia vi, lam
cho dau. thu6c, hat lam thach.
38 39
Rau hung que c6 vi cay, tinh nong, mui thom, c6 tac dung Bai 3: Rau hiing qui 20g
kich thich sir hip thu, lam ra m6 hoi, loi tieu, luong huydt, giam Day mudp 45g
dau. Qua c6 vi ngpt va cay, tinh mat, kich thich thi luc. Hoa c6 Gung tuai 5g
tinh Igi tieu, b6 than kinh. u6c sac uong nhu bai tren.
Rau hung que c6 tac dung chCra so mui nhuc dau, dau da day, di 4: Rau hiing qui 20g
dau bung, kem tieu hoa, viem ruot, la chay, kinh nguyet khong Hat mudp lOg
dSu, chan thuong bam dap, thap khop, thuoc sac diing 10-15g Hdnh tuai 5g
diing ngoai tri tin cin, sau bo dot, eczema, viem da, dung la gia Ginig tuai 5g
dap hay nau nuac riia.
Hat muop dem rang thom, gia dap cho vao noi cung cac vi
Qua diing chCra dau mil, ma due giac mac, dimg 2,5-5g dang thu6c, them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky, khi con 200ml
thuoc sac. Hoa diing tot cho nhijng nguai bi benh than kinh, tre chat ISy nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay, uong sau khi an.
em it ngii, nguoi Ion dau dau, chong mat, dau bung, viem hong va
\
can u6ng liln 5 ngay.
ho, tre em ho ga, chira cac chijng dau c6 nguon goc than kinh, hay ^ Bai 5: Rau hung que 20g
da day, ngoai ra con kich thich tang sira cho ba me moi sinh. Gung tuai lOg
2. Mot so bai thuoc c6 rau hung que Cam thdo ddt 20g
+ Thu6c chiia ho ^ A ^
Thuoc sac uong nhu bai tren.

Bai 1: Rau hung que 20g
Vo quyt 9g Thuoc chua viem hong
Hanh tuoi lOg di 1: Rau hung que
X
20g
Gung tuai 5g Hat bidao tuai lOg
Hdnh tuai lOg
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua, cho soi ky Gung tuai 5g
khi con 200ml thi chSt \iy nuac thu6c, bo ba, chia 3 l§n u6ng Hat bi dao tuai gia dap ciing cac vi thuoc cho vao noi them
trong ngay. U6ng sau khi an can uong lien 5 ngay. 600ml nuac dun nho lira cho soi ky, khi con 200ml nuac thu6c
Bai 2: Rau hung que 20g chat lay nuac bo ba, chia 3 lan u6ng trong ngay, u6ng thu6c sau
Re CO tranh 15g khi an. can u6ng lien 5 ngay.
Cat cdnh 9g Bdi 2: Rau hiing que 20g
Trdn b\ Bac hd 12g
Thuoc sic uong nhu bai tren. Cat cdnh 18g $
40
Cam thdo 9g li, Bai thuoc nay cho nguoi sau khi de bi dau dau uong, cho ket
qua rat nhanh. • •
Thuoc sac uong nhir bai tren.
Bai 2: Rau hung qui .• 20g
Cu cdi trdng 15g- Cu dong 40g
Gung tuai , lOg Dau xanh SOg
Vo quyt 5g Gung tuoi lOg • ;<
Hdnh tuai lOg
Thuoc sSc uong nhu bai tren. ^ • y

Dai 4: Rau hung que 20g
Cdtcdnh 9g Bai 3: Rau hung que 20g
Cam thdo 9g Bdn ha che 15g
Bdn ha (sao gung) 9g Gung tuai 5g
Xa can 6g Cam thdo ddt lOg
Thuoc sac uong nhu bai tren. u6c sSc uong nhu bai tren.
1 Bai 5: Rau hung que 20g Bai 4: Rau hung qui 20g
Hoa cue trdng 9g Huyen sdm 9g
Vor'eddu lOg Ha kho thdo 15g
Gung tuai 5g Do trong lOg
Cam thdo ddt 15g Trhnbi lOg
Trhnb\
u6c sSc u6ng nhu bai tren.
di5: Rau hung que 20g
+ Thu6c chua dau dau Duong quy I8g
Bai 1: Rau hung que 20g Xuyen khung 9g
6 duac 6g Titan 3g
Xuyen khung 6g Bqchchi 9g
Bach thuac 6g
Thu6c cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
+ Thuoc chua dau bung
khi con 200ml chSt lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay.
Can u6ng liSn 5 ngay. "//.- Rau hung qui 20g
42 43
Hodng ky 15g Xuyin khung 6g
Cam thdo 68 Thu6c sac uong nhu bai tren.
Trail b\ 6g
Gung tuai
+ Thu6c chua viem dumig ruot
3g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Bai 1: Rau hung qui 20g
khi con 200ml nuac chk liy nuac bo ba, chia 3 lin u6ng trong Qua tram 30g
ngay, u6ng liSn 5 ngay. Thuoc uong truac khi an 20 phut. Qua tram dem dot thanh than tan nho min, chia lam 2 phan.
Bai 2: Rau hung que 20g Rau hung qu6 cho vao n6i them 250ml nuac dun nho lua cho soi
Bach biin dqu 20g ky khi con 150ml chk liy nuac bo ba, chia lam 2 phin. Cho benh
6 duqc 15g nhan u6ng 1 phin hot qua tram vai mot phSn cua nuac rau hung
Trhn bi lOg qui vao bu6i sang luc doi, phin con lai u6ng vao buoi t6i. CSn
u6ng l i l n 5 ngay.
Bai 2: Rau hung qui 20g
Bai 3: Rau hung qui 20g
Ld hade huong lOg
Ngu linh chi 5g
Trhn bi 15g
Gung (numg thorn) 3g
6 duqc 9g Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
Dumg quy 6g con 200ml chk liy nuac bo ba, chia 3 Im u6ng trong ngay, u6ng
luc doi, cSn uong l i l n 3 ngay.
Bai 4: Rau hung qui 20g Bdi 3: Rau hung qui 20g
Hat cu cdi (sao) 15g Gdc rau can cd ri 15g
Moc huong 5g Gung tuai 12g
Gung tuai 5g Trhn b\
Hanh tuai 5g Hdnh tuai 5g
Thu6c sic uong nhu bai tren. ^\x6c sic u6ng nhu bai tren.
Bai 5: Rau hung qui 20g Bdi 4: Rau hung qui 20g
Cam thdo ddt 15g Vd cay bdng • 15g
Cu gdu (sao) 6g Ngd sen 15g
Bach thuqc 6g Trhnbl lOg
44 45
Hade huang lOg
Gmg tuoi 3g
Vd qua chanh 5g , Thu6c sac u6ng nhu bai tren.
Thu6c sic uong nhubai tren. Bdi 5: Rau hung que 20g
Ich mM 30g .
+ Thuoc chua benh kinh nguyet khong deu
Dan sdm (sao dam) 20g ' •
Bail: Rau hung que 20g Huong phu (dd che) 20g
Hoamaogado . 30g
Trdc bach diep 20g Thuoc sac uong nhu bai tren. ;
Dquden 30 Thu6c chua ia chay
Duong do 30g
^di 1: Rau hung que . 20g
Cac vi thu6c cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho Rau md de tuoi 60g
sol ky, khi con 200ml chSt lay nuac bo ba, cho duang do vao Hat cdi cu (sao vdng) 30g ';
quay deu, chia 3 Ian uong trong ngay, uong luc doi. Can uong hen Trdn bi (sao thorn) 5g
9 ngay, u6ng truac ky kinh 7 ngay. Gung tuon (nuang thorn) 3g ;
Bai 2: Rau hiing que 20g Toi (nuong thorn) 3g
Duang quy 15g Thuoc cho vao noi, them 600ml nuac dun nho lua cho soi
Hong hoa 3g ky, khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong
Ngo sen tuoi 30g ngay, uong luc doi, can u6ng l i l n 3 ngay.
Trdc bach diep 30g
Chu y neu la la chay c6 bieu hien dich ta thi can dua ngay
. Thuoc sac uong nhu bai tren.
tai benh vien de dieu tri.
Bdi 3: Rau hung que 20g
Bdi 2: Rau hung qui 20g
Hoang chm (sao ruau) 9g
Rau sam 30g
Dan bi 6g
Vd qua luu 15g
Huong phu (dd chi) 9g
Cu mdi 30g
Gung kho (da chi) 3g
Gung tuoi (nuong thorn) 5g
Bdi 3: Rau hung que 20g
Rau chn khd 30g
Son tra (sao) 30g
Gung tuoi 5g
47
46
Gung tuoi (numg thorn) 5g Kinh giai tue la duac lieu lly phSn ngon cay, canh c6 kern
Duong do lOg [leo hoa da ket qua. Khi dung tuy theo benh ma chon diing toan
Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho cinh gioi hay kinh gioi tue.
sol ky, khi con 200ml nuac thu6c chSt lay nuac, bo ba cho duong 2. Mot so bai thuoc c6 rau kinh gioi
vao quiy d6u chia 3 ISn u6ng trong ngay. Uong luc doi, can uong
liSn 3 ngay. + Thu6c chfia s6t nong
VIII. RAU KINH GIOI Bai 1: Toan kinh giai 12g
Cat can 20g
1. Tinh chat va cong dung Bachd lOg
Rau kinh gioi than thao cao 30-40cm, than vuong, moc dung, Ri CO tranh 15g
CO long min, la moc doi phien thuon nhon, dai 5-8cm, rong 3cm, Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
mep la c6 rang cua, cu6ng la dai 2-3cm. Hoa nho, khong cu6ng khi con 200ml chit \iy nuac bo ba, chia 3 lln u6ng trong ngay,
mau tim nhat. Qua g6m bon qua hanh nho nhan. Cay ra hoa vao u6ng truac khi an.
mua ha, mua thu. Bai 2: Toan kinh giai 12
Cay duac trSng de \iy la, ngon non lam rau gia vi, phSn than Hat tia to 15g
banh te, la, hoa duac dung lam thu6c phong chua benh. Bgc ha lOg
Rau kinh gioi c6 vi cay, tinh hoi nong, c6 tac dung lam ra m6 Kha tu 5g
hoi, loi tieu, tru s6t nong, khu phong va chi ngura, nSu sao den thi tiu6c sSc u6ng nhu bai tren.
chi huyet. Bai 3: Toan kinh giai 12g
Thuang dung chiia cam cum miia he, say nSng, s6t khong ra Co nho ndi lOg
m6 hoi, nhurc dku, bai liet, phong thip, dau xuang, dau minh, Ri CO tranh 15g
giam nieu, chira bang huylt, rong huySt, tho' huygt, dai tien ra Rau diep cd lOg
mau, li6u diing tu 3-lOg. Chua mot so benh ngoai da nhu viem mu Thuoc sSc u6ng nhu bai tren.
da, la ngua, mun nhpt.
+ Thu6c chfia cam ciim
Rau kinh gioi khi thu hai de lam thu6c chia lam 2 nhom: Toan
kinh gioi va kinh gioi tue. Bai 1: Toan kinh giai lOg
Ld tia to 6g
Toan kinh gioi la dugc lieu \iy phSn than canh banh te va la, Cam thdo ddt 6g
phoi noi khong c6 nSng hay sSy nhe lua cho kho. Sai ho nam 6g
48 49
Kimngdn 8g Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun soi ky, khi con
Gittig tuai 3g 200ml chat lay nuac, bo ba, chia 3 lln u6ng trong ngay, u6ng luc
Thu6c sic liy 50ml nuoc thu6c dac, u6ng nong, kit hop liy doi. can u6ng liln 5 ngay.
50g la kinh gioi, gung tuai lOg ca hai gia nat, them mgt chut ruau Bdi 2: Todn kinh gioi 5g
trgn ddu goi vao vai nong, dat tu c6 keo xu6ng doc theo xuong Rdu ngd 15g
s6ng nhilu ISn, can lam nhe nhang, khong di ton thuong da. Voqudt 15g
Bai 2: Todn kinh gioi lOg Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Ldtiatd 9g Bdi 3: Todn kinh gioi 5g
Khuang hoat 9g Viing 20g
Ldche 9g Gung tuoi lOg
Thu6c sic liy 200ml nuac thu6c dac, chia 3 ISn uong trong Vung gia dap chia ciing v6i cac vi con lai sic u6ng nhu bai tren.
ngay, u6ng luc doi, u6ng khi con nong.
Bdi 4: Todn kinh gidi 5g
Bdi 3: Todn kinh gioi 3g Camthdoddt lOg
Phdng phong 3g Trhn bi lOg
Ld ddu 5g Trdc bdch hiep lOg
Lien kiiu 6g Gung tuoi 3g
Thu6c sic ky \iy 200ml nuac thu6c chia 3 ISn u6ng trong Hdnh tuoi 5g
ngay, u6ng luc doi khi thu6c con nong. CSn u6ng liln 2 ngay. Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Bdi 4: Todn kinh gioi 5g
Phdng phong 6g + Thudc chua mun nhot
Sa nhdn 2g Bdi 1: Kinh gidi tue 12g
Hodc huong 3g Mddi lOg
Gimg tuoi 2g Bo cong anh lOg
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Kim ngdn lOg
ThS phuc linh lOg
+ Thu6c chua ho Ke ddu ngua lOg
Bdi 1: Todn kinh gioi 5g Cam thdo ddt lOg
Trhn b\ Ddu xanh 15g
Cii cdi trdng 12g Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky.
50 51
khi con 200ml chSt liy nuac, bo ba, chia 3 i k u6ng trong ngay, Hoa hoe 9g
luc doi, can u6ng liSn 5 ngay. Kim ngdn hoa 9g
Kinh gidi tue lOg Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Kim ngdn hoa 60g Bdi 3: Kinh gidi tu$ (sao den) 15g
Duong quy 30g Gid do xanh 60g
Huyen sam 15g Cii cai trdng 60g
Bd cong anh 30g Ngd sen 40g
A ^ f
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Thuoc sac uong nhu bai tren.
Ben ngoai dung cac bai thu6c sau dip vao ch6 dau: Bdi 4: Kinh gidi tue (sao den) 15g
- Qua ca phao dt doi bo bat hat up vao noi dau, bang giCr lai, Duong quy 6g
Co nho nbi 15g
ngay thay thu6c mot ISn (chiia mun nhot, mun mhm a dau cua
Trdc bdch diep (sao den) lOg
tre em). A A A
- Toi lOg, mat ong 10ml, toi bo v6 gia nho cho mat ong vao Thu6c sac u6ng nhu bai tren.
tron dhu, trai tren gac mong dip vao ch6 dau (can di mot 16 thung Bdi 5: Kinh gidi tu$ (sao den) 15g
d giua gac) ngay thay thuoc 1 Ian. Ld ngdi cuu (sao den) lOg
Co nho nbi 6g
- Cai cii 50g, mu6i an 3 hat, cii cai rua sach gia nho, cho mu6i
Gung tuoi (nudng den) 3g
vao tron dhu trai len gac va dip vao cho dau nhu bai tren. A A A

+ Thu6c chua di ngoai ra mau
Bdi 6: Kinh gidi tue (sao den) 15g
Bai 1: Kinh gidi tue (sao den) 15g Ngd sen 15g
6 mai lOg Hoa mdo gd do lOg
Ld ngdi cihi (sao den) 9g Ld ngdi cuu (sao den) 15g
Ld trdc bdch diep (sao vdng) 15g A A A
Thu6c cho vao noi them 600ml dun nho lua, cho soi ky khi Thuoc sac uong nhu bai tren.
con 200ml nuac chk liy nuac thu6c, bo ba. Chia 3 lin u6ng trong IX. LA CHANH
ngay, luc d6i, can u6ng 5 ngay.
Bai 2: Kinh gidi tue (sao den) 15g Chanh la loai cay than g6 nho, cao tu Im den 3 m, than c6 gai,
Hat ddnh ddnh 9g la hinh trung dai tu 5cm din 11cm, rong ti> 3,5m dhn 6cm, mep
52 53
la CO hinh rang cua. Hoa trSng, moc dorn dpc hay tung chum hai Bdi 2: Ld chanh 12g
dSn ba hoa. V6 qua c6 mau xanh, chuyen sang mau vang khi qua Vd quyt lOg
chin. Qua chia lam nhiSu mui, dich qua rat chua, moi mui c6 the Hdnh tuoi lOg
CO til 1 din 2 hat, hi?n nay c6 loai chanh qua khong c6 hat. V6
Thu6c sSc u6ng nhu" bai tren.
qua va la chanh c6 nhieu tinh dau. Cay chanh dugc trong a nhieu
viing cua nuac ta de liy qua an, la, qua, r i con diing lam .thu6c Bdi 3: Ld chanh 12g
chiia benh. Ri CO tranh 15g
Cdt cdnh lOg
Theo Dong y: la re, v6 qua c6 vi the, ding thom, tinh binh c6
tac dung tan phong giai nhiet, boat huyet, thong kinh lac, tieu Thuoc sSc uong nhu bai tren.
dam, tieu thyc, giam ho, SCT tiet can khi, tham gia cung cac vi Bdi 4: Ld chanh 12g
thu6c khac chua tuc ngtrc, kho tha, dau hong suon, an kem hay Hat buai (bo vo cung) 20 hat
non, s6t ret va cac trieu chung dau mk nhuc diu do can dam hoa Duong phen 15g
vugfng. Djch qua chanh c6 vi chua tinh mat, c6 tac dung chi khat,
thanh nhiet giai dpc. Ngoai ra chanh cung dung de sat trung, hoac
giai dpc tai ch6 do trung thu c5n. V6 qua chanh phoi kho c6 th6 + Thudc chua dau dku
lam thu6c xua du6i con trung, sau bp. La chanh tuoi chua nhieu Bdi 1: Ld chanh 12g
tinh dhi c6 tinh sat khuan, chi khai va tieu dam nen cung thuong Duong quy 18g
duac dung lam nguyen li?u cho noi xong giai cam, giai dgc. Xuyen khung 9g
Trong phln nay chi noi v6 la chanh lam rau gia v i ddng thai Titdn 3g
la thu6c chua benh con qua chanh se giai thi?u trong phSn qua Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky,
lam gia v i phong chua benh. khi con 200ml ch5t liy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay,
u6ng sau khi an. Clin u6ng liSn 5 ngay.
2. Mot so bai thuoc c6 la chanh chua benh
Ben ngoai dung 60g hat mu6ng (quySt minh tu) sao nong gia
+ Thudc chua ho do phong han
nho, chia 2 phSn goi vao vai mong dip vao hai ben thai duong,
Bdi 1: Ld chanh (tuoi) 12g ngay thay thu6c mpt ikn.
Gung tuoi 5g
Bdi 2: Ld chanh (tuoi) 12g
Duong do 15g
Ha kho thdo 120g
Thu6c sac ky \ky 200ml nuoc thu6c cho duong do vao quSy dhi, Gung tuoi 5g
chia 3 l§n u6ng trong ngay, sau khi an. CSn u6ng \ihn 3 ngay. Hdnh tuoi 5g
54 55
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Mat ong 10ml
Bdi 3: Ldchanh 12g Thu6c sSc lay 200ml nuac thuoc dac cho mat ong vao quiy dhu
Nhuc qui lOg chia 3 ISn u6ng trong ngay, u6ng truac khi an. CSn u6ng 3 ngay.
Hoa cue vdng 5g
Bdi 3: Ld chanh (tuoi) 12g
Duong quy lOg
Gung tuoi 5g
Thuoc sac uong nhu bai tren. O mai 5 qua
Muoi an (nam 7 hat, nit 9 hat).
Bdi 4: Ld chanh 12g
^ ^ ^
Ld sen 30g
Cue hoa 5g
Xuyen khung lOg X. RAU LA L6T
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. 1. Tinh chat va cong dung
Bdi 5: Ld ehanh 12g Cay rau la lot than thao song lau nam thuang cao 30-40cm,
Nhdn trhn 30g moc bo, than phong len a cac mau, mat ngoai c6 nhieu duong
Guong sen 20g ranh doc. La don nguyen, moc so le hinh tim, c6 nam gan chinh
Ngdi citu 15g toa ra tii goc la, cuong la ngan c6 be 6m lay than. Hoa dang dan
moc Of nach la. Qua mong chua mot hat.
Khi de an hoac lam gia vi thi dung la banh te, la non, diing
+ Thu6c chua non trong cac bai thu6c thi ISy toan cay (than, canh, la).
Bdi 1: Ld chanh (tuai) 12g Cay rau la lot moc hoang nhieu, d nude ta cung dugc lay
Ld ngdi cm (tud) 20g tr6ng d vudn, de idy rau an, lam gia vi, lam thudc. Khi trdng dung
Gitng (tuai) lOg cac doan than vui xuong dat la dugc. Cay rau la lot ua noi dat am,
Hodc huomg lOg C O nhilu mun. Cay rau la 16t moc t6t gSn nhu quanh nam, thudng
dung tuai cung c6 khi phoi, sSy kho de dung dSn.
khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay, Theo Dong y cay rau la lot c6 vi cay, mui thorn, tinh am, c6
u6ng truac khi an. CSn u6ng li6n 3 ngay. tac dung on trung tan han, ha khi chi thdng.
Bdi 2: Ld chanh (tuod) 12g Cay rau la 16t dugc dung tri phong han th6ng, tay chan lanh,
O mai 5 qua te bai, r6i loan tieu hoa, non mira, dSy hoi, sinh bung, dau bung
Gitng (tuoi) 5g la chay, than va bang quang lanh, dau rang, dau dau, chay nude
56 57
mui hoi, ngay diing 6-18g dang thu6c s5c, c6 thS ph6i hgp v6i cac Thu6c s5c uong nhu bai tren.
v} thu6c khac d i chua b?nh.
Bdi 5: Rauldldt ISg
2. Mot so bai thuoc c6 rau la lot Qui chi 9g
+ Thude chua thap khop, dau nhiic xinmg D6c hoat 9g.
Bail: Rauldldt 18g Xuyen khung lOg
Thiin niin ki$n 12g Moc qua 12g
Ri CO xmc 20g Dam duang hoac 12g
Ddy dau xumg 12g Phdng phong 12g
Thuoc s5c uong nhtr bai tren.
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho sol
ky, khi con 200ml ch5t liy nuac bo ba, chia 3 lln u6ng trong + Thude chua dau lung
ngay, u6ng truoc khi an. Can u6ng liSn 9 ngay la mot lieu trinh, Bdi 1: Rau Id Idt ISg
diing 3-5 li?u trinh, thai gian nghi giira cac lieu trinh la 5 ngay. Hodng ky (sao) 30g
Bdi 2: Rau Id iSt (dung Id, ri, than) 18g Duong quy 30g
Nghe vdng 9g Nguu tdt 30g
Cdnh ddu non lOg Phdng phong 15g
Ddy dau xumg 12g Thu6c cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 Ian u6ng trong ngay,
Thu6c sic uong nhu bai tren. uong truac khi an, dung liSn 7 ngay la mpt lieu trinh, can dung 5
Bdi 3: Rau Id iSt 18g li?u trinh, thai gian nghi giiia cac li?u trinh la 5 ngay.
Khuong hoat 9g Bdi 2: Rauldldt ISg
Phdng phong 6g Ddy muap 30g
Ngdi cifu 12g Ri CO xuac 30g
Thu6c sic u6ng nhir bai tren. Ngdi cuu 20g
Bdi 4: Rauldldt ISg Gung tuoi 5g
Cd gai leo 20g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Phong ky 9g Bdi 3: Rau Id Idt ISg
Hodng ky ISg Tuc doqn 9g
Bgch linh 20g Dd trong 6g
58 59
BdcStchi 6g Bach thuac 6g
Xuyen khung 6g
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. :
Thu6c sac uong nhu bai tren.
Bdi4: RauldlSt 18g
Ydi 20g Bai 4: Rau Idldt ' ISg
Bach truat 15g 6 dixqc 9g
Duong quy 6g
Vung vdng 60g
Bai5: Rauldldt 18g Gung tuoi 5g
Thm gui cay dm 15g Vdbido 15g
Nguu tdt 9g
Thu6c sac u6ng nhu bai tren.
Dd trong 9g
Bai 5: Rauldldt ISg
Cdnh tia td 6g
+ Thu6c chua dau bung Vo dm 6g
Bail: Rauldldt 18g Trhn hi 6g
Gdc day khoai lang 30g Gung tuoi ' 5g
Guong sen 5g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Girng tuoi 3g
+ Thuoc chua d§y bung
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuofc dun soi ky, khi con
200ml chat lay nuac, bo ba, chia 3 lan u6ng trong ngay, truac khi Bail: Rauldldt ISg
V ^ V
an. can uong lien 3 ngay. Trhn bi lOg

Dang sdm 30g
Bai 2: Rauldldt ISg
Cdt cdnh 15g
Day bidd 30g
Gung khd 5g
Vo qua vdi 30g
Cam thdo ddt 15g Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 lan uong trong ngay,
uong truac khi an. Can uong lien 3 ngay.
Bai 3: Rauldldt ISg
Vo quyt 15g Bail: Rauldldt ISg
Cugau(sao) lOg Hodc huong 3g
60 61
6 duac 38 Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Huang phu 3g l ^ i con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay,
Gung tucn 5g u6ng sau khi an. Can uong lien 3 ngay.
Thu6c s5c u6ng nhu bai tren. Bdi 2: Rauldldt 188
Hat bb kit 108
Bai3: Rauldldt 18g
Tfiumg trudt i 58 Ca hai say kho tan nho min, \iy bot thu6c bo vao noi rang bj
Trhnbi dau, sau 3-5 phut nho di, sue mieng nuac loc 10 phut sau lai cho
58
Chixdc thu6c vao cho dau.
58
Huang phu 58 Bdi 3: Rauldldt 188
Hdu phdc 38 Huyen sdm 308
Cam thdo 38 Sinhdia 308
Nguu tdt 408
Titan 2g
Bdi 4: Rau Id iSt 18g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
Thuy xuang bo 158 khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay,
Thqch xuang bb lOg y V ^ V
uong sau khi an. Can uong lien 3 ngay.

Ri cdy lau 58
Bdi 4: Rau Id Idt 18g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Thdng ma 9g
Bdi 5: Rau Id iSt 188 Titan 38
Hdu phdc 98 Phong phong 9g
Chixdc 98 Thu6e sic u6ng nhu bai tren.
Co thdp but 98
+ Thuoc chua tieu chay do phong ban
Bail: Rauldldt 18g
+ Thuoc chua dau rang Giaig tuai
Bail: Rauldldt (nuang tham) 5g
188
Thdng ma Toi (nuang tham) 5g
28
Ld dau 3g
Titan 28
Huyen sdm 98 Thuoc cho vao noi them 600ml nuoc dun nho lua cho soi ky khi
62 63
con 200nil nuoc thu6c chSt liy nuoc bo ba, chia 3 ISn uong trong
Rau mo long con c6 ten ma tarn the, than thao moc leo khoe,
ngay, uong tnioc khi an, khi thuoc con nong. Can uong lien 3-5 ngay. CO mui dac trung, nhanh non tron c6 long. La to, phien xoan, ^6c
Bdi2: RauldlSt 18g la hinh tim, mat duoi tim do, c6 long min, ganphu 5-7 cap, cuong
Ldtia to 9g la dai 3-5cm, la kem hmh tam giac, la moc doi. Cum hoa chiiy a
Gitng kho 5g nach la va a ngon, hoa c6 trang thirong trSng, c6 mieng tim, c6
Nhuc dgu khdu 9g long, CO 5 nhi. Qua hinh cau, mau vang. Thurnig dung la lam gia
V} va lam thuoc chiJa benh.
Thdng ma 3g /
Rau ma long moc hoang, duac trdng d gSn hang rao, bd ao c6
lam gian cho ma long leo. Khi tr6ng dung mot doan day banh te
Bdi3: RauldlSt 18g dai 40-50cm cuon tron vui xuong dat, dS mot dau nho len tren
Rau sum 30g mat dat, thuong trong vao miia xuan.
Trdnbl lOg Theo Dong y rau ma long c6 vi hoi chua, dang, tinh binh, c6
Nhuc dqu khdu 5g tac dung tru phong, boat huyet, chi thong, giai doc, thanh nhiet,
Gungkhd 5g tieu thuc dao tr?, tru thap tieu thung, thudng diing phoi hop cac
Thuoc sac uong nhu bai tren. vi thuoc khac de chiia phong thap (dau khap), phuc thong (dau
bung), chua kiet ly, phu thung, thuc tich, cam tich, trung doc,
Bdi4: RauldlSt 18g thoat giang, bach dai v.v... Ngoai ra rau ma long con tham gia
Re cay cd pltdo 15g true giun dua, giun kim c6 k6t qua rit t6t.
Vd thach luu 5g
2. Mot so bai thuoc c6 rau mo long
V6 dop Si 5g
Gungkhd 5g + Thu6c chua kiit ly
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Bai 1: Rau ma long 50g
Trung gd 1 qua
Bai 5: Rau la iSt ISg
Rau ma long rua sach, d6 rao, thai that nho cho vao bat, dap
Hat ma dh 15g
trung ga vao tron dSu, diing la chu6i rua sach lau kho, day len
Kim anh tu lOg
nii|ng bat, can 2 Ian la chuoi, sau do up ngupc bat, de phan la chuoi
Gung kho 5g xuong chao, dem dun nho liia khi mot Ian la chuoi bi chay la dugc,
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. cho benh nhan an luc doi, ngay an 3 ikn. C§n diing liSn 3 ngay
X L RAU MQ LONG Bdi 2: Rau ma long 50g
Rau sam 30g
Co sua nho Id 30g
64
65
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky Bdi 3: Rau ma long lOOg
khi con 200ml nuac thu6c liy u6ng nuac, bo ba. Chia 3 ISn u6ng Hat md di lOg
trong ngay, ckn u6ng lien 5 ngay. Gung khd (sao den) lOg
Bdi 3: Rau ma long 50g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Co sua Id to ; 30g + Thuoc chija bach ddi
Rau sam lOOg
Bail: Raumaldng 50g
Hoa kim ngdn 20g
Bach truat 15g
Vd dop 6i 30g
Bach linh 9g
Blip sim 30g
Bong md di 9g
Thu6c sic uong nhu bai tren. Hoa mdo gd 15g
+ Thu6c chua tieu chay Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi
Khi bi tieu chay c6 cac trieu chung nhukhat nhieu, phan khan, ky, khi con 200ml chSt \iy nuac bo ba, chia 3 lan u6ng trong
nuac tieu vang, bung dau quan kem theo day hoi, hau mon nong ngay, u6ng truac khi an. C\n u6ng liSn 9 ngay la mot lieu trinh,
dung 3 lieu trinh, thai gian nghi giiia cac lieu trinh la 5 ngay.
rat, CO th6 dung mot trong nhung bai thu6c c6 rau ma long sau:
Bdi 2: Rau ma long 50g
Bail: Rau ma long (tuoi) lOOg
Hoa mdo gd do lOg
San tra 15g
Nguu tdt 9g
Vd qua Imi 5g
Rau sam ' 15g
Gao te {rang hai chdy) 30g
Thuoc cho vao n6i, them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky.
Khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay, Bdi 3: Rau ma long 50g
uong truac khi an. Can uong lien 3 ngay. Hodng ba 15g
Nhuc qui lOg
Bail: Rau ma long (tuai) lOOg Moc thong lOg
Rau ma de 50g
Rau sam 50g Thuoc sic uong nhu bai tren.
Hodc huang 30g Bdi 4: Rau ma Idng (khd) lOOg
Gung (nuang tham) 15g Guang sen (khd) 300g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Guong sen da lay hat, ca hai vi thu6c phoi kho tan nho min,
66 67
Bai 4: Rau ma long 50g
dung long trSng trung ga luyen vien bang hai ngo, phoi kho, ngay Moc huang 20g
u6ng 2 ISn, m6i ISn 15 vien, uong luc doi, u6ng v6i nuac chao hay Hat cdi cu 15g
nuac cam.
Cac vi thuoc say kho, tan nho min m6i lan u6ng 6g bot thu6c
Bdi5: Ran ma long 50g v6i nuac soi de' nguoi, uong truac khi an.
Mai muc 80g
Bai 5: Rau ma long 50g
Bdconganh 30g
6 dugc 30g
Thu6c lam vien u6ng nhu bai tren. Duong quy 20g
+ Thu6c chua dau bung Cach lam va u6ng nhu bai tren
Bail: Raumaldng 50g XII. RAU MUI

Ld ngdi cm 20g 1. Tinh chat va cong dung
Cu g&u (sao ddm) lOg
cay rau mui than thao, s6ng hang nam, cao tu 0,5-0,8m, than
Quichi 6g
moc thang dung, c6 khia ranh, phan nhanh a gan phan ngon. PhiSn
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky, la CO nhieu dang: la a goc c6 cuong dai 2-4cm, c6 be ngSn, hinh
khi con 200ml chit lay nuac bo ba, chia 3 i k u6ng trong ngay, triing, dan hoac chia thiiy khong ro, dai 1-1,5cm, rong 0,5-0,8cm,
uong truac khi an. Can u6ng liSn 3 ngay. CO khia rang sau; la a than phia duoi chia thuy sau, hinh chan vit,
CO rang nong va to; la a phan giixa than xe 2-3 lan hinh long chim,
Bail: Raumaldng 50g
cang len phia tren cua than, phiSn la cang cup dan, cac la a ngon
Bach thuac 30g
cay khong cuong, cac thijy hinh soi nho. Cum hoa g6m 3-5 tan kep
Duong quy 12g
gan dhu, moc a ke la hoac a ngon than, khong c6 tdng bao hoac chi
Chlthuc lOg
CO 1-2 la bac, tieu bao cung chi c6 vai la hie nho; moi tan c6 6-12
Vo quyt 5g hoa nho mau trang hoac hoi h6ng, dai c6 rang khong dSu, trang c6
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. nhieu canh, phia ngoai khong bang nhau, hku c6 voi ngSn.
Bai 3: Rau ma long 150g Qua be doi hinh cau, nhan b6ng, c6 canh loi khong ro, duong
Rau cdi trang 150g kinh 2,5-4mm. Than va la khi v6 ra c6 mui tham. Ra hoa va kk
Gung 30g qua vao thang 1-2 hang nam. O nuac ta cay rau miii duac trong a
hau het cac dia phuong lam rau gia vi, va lam thuoc chua benh.
Cac vi thu6c say kho tan nho min diing nuac chao dac luyen
Cay rau mui cho la than non d6 lam rau an, qua va than gia lam
vien bang hat ngo, phoi kho, ngay u6ng 3 lln, moi lln 15 vien vai
thuoc chua benh.
nuac soi con am am truac khi an.
69
68
•
Theo Dong y qua mui c6 vi hoi cay, miii thom tinh am. Than, Bai 2: Rau miii lOg
la rau mCii c6 vi cay tinh im, an, u6ng nuac rau miii giiip tieu hoa Cil cdi trdng 15g
t6t, kich thich an u6ng, giiip an u6ng ngon mieng. Co kha nang Vo quyt 6g
phat tan, thiic cho soi moc va tieu dam tre. Thuang dung uong Thu6c cho vao n6i them 600ml nirac dun nho liia cho soi ky,
trong va xoa dip ben ngoai. Diing u6ng khi chua tieu hoa kho chat lay nuac, bo ba, chia 2 lan uong trong ngay, sau khi an. Can
khan, dSy bung, dau bung do da day, rupt co that, kem an, met moi u6ng 3 ngay l i l n . i
than kinh, giup tan nhiet ha s6t trong truong hop nong, s6t tung
Bai 3: Rau miii 6g
can. DCing ngoai di chua. dau nhiic, dau viem khop dang thap.
Dau do nho hat 30g
2. Mot so bai thuoc c6 rau mui Monglan 2 edi
+ Thu6c chua soi moc cham hay moc khong deu Rau miii rira sach dun lay 1000ml nuac cho vao ninh dau do
nho hat va mong Ign, khi nhii cho benh nhan an ngay 1 lan luc
Bail: Qua miii 80g
doi. can an lien 3 ngay.
Ruau trdng 100ml
Nude 100ml Bai 4: Rau miii 6g
Thong thdo 6g
Cho t i t ca vao n6i dun nho lua cho soi (can day kin) sau do
Mong Ion 2 edi
loc bo ba, dung khan thim nuac thu6c lau nhe len khap nguoi cua
Lqe nhan 30g
tre, trii mSt.
Rau miii va thong thao sac lay 1000ml nuac cho vao ninh
Bai 2: Than la rau miii 200g
mong Ign va lac nhan cho nhii, benh nhan an lam 1 lan trong
Than la rau mui rura sach cho vao n6i, them 600ml nuac dun ngay. Can an lien 3 ngay.
nho lua cho soi ky, chat lay 300ml nuac thu6c cho benh nhan
Bai 5: Rau miii 6g
u6ng nong, sau do dap chan kin, cho ra m6 hoi, ti6p theo diing
Rau ngo 6g
khan nhung vao nuac thu6c lau nguoi cho benh nhan tru mat.
Dau do nho hat 30g
+ Thuoc chua thifeu siia Gao nep 60g
Muilm lOOg
Bail: Qua miii 6g
Nude 600ml Rau miii, rau ngo sac lay 1000ml nuac cho vao ninh dau do
nho hat, gao ngp, mui Ion cho nhii, benh nhan an lam mot lan
Cho qua miii cijng nuac vao n6i dun nho liia cho soi ky, chat
trong ngay, an liic doi, can an nong, cho benh nhan an liSn 3 ngay.
lay nuac, bo ba chia 2 lan uong trong ngay, uong sau khi an, khi
thuoc con am am. Can uong lien 3 ngay. + Thu6c chua dau bung
70 71
Bdi 1: Rau mui 6g Xuyen khung 6g
6 dmc 6g Thu6c sSc uong nhu bai tren.
Vd quyt 6g
Gimg tuoi 3g + Thuoc chua day bung
Hanh kho 6g Bdi 1: Rau mui 8g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky Son tra 5g
khi con 200ml ch£t \iy nuac bo ba, chia 3 Ian u6ng trong ngay, Than khiic 6g
u6ng luc doi, u6ng khi thu6c con nong, cSn uong lien 5 ngay. Trdn bi 5g
Bai 2: Rau mui 8g Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Hat tram (dap va) 60g khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay,
u6ng truac khi an, khi thuoc con am am. Can uong lien 5 ngay.
Trhn b\
Hat cdi cu (gia ddp) 5g Bdi 2: Rau mui 6g
Ri tre 30g
Thu6c s^c uong nhu bai tren.
Dam duong hoac 30g
Bdi 3: Rau mui 6g Trdn bi 5g
Ddybido 9g Gung tuoi
Cu gdu (sao thorn) 6g (nudng thorn) 3g
Bach thuac 6g
Bdi 3: Rau mui 6g
Bdi 4: Qua rau mui 7g Hdu phdc 9g
Hat cdi cu 9g Chixdc 9g
Moc huong 5g Co thdp but 9g
6 duac 9g Moc huong 9g
Duong quy 6g ^ A ^

Bdi 4: Rau mui 7g
Bdi 5: Rau mui 6g Ddng sdm 30g
Hodng ky lOg Catcdnh 15g
Cam thdo 6g Hat sen 15g
Gitng tuoi 3g Trdn b\
72
Thuoc sac uong nhu bai tren. Rau mui tau c6 vi cay, dang, tinh on, c6 tac dung hanh khi,
Bdi 5: Rau miti 8g kien vi, kich thich tieu hoa, so phong, giai bieu.
Hoac huang 3g Thuong dugc diing lam thuoc chiia tieu hoa kem, dau bung,
, 0 duac 3g non mua, tieu chay, viem ruot, s6t cam mao.
Huaiig phu 3g
2. Mot so bai thuoc c6 rau mui tau
Gicng tuai 3g
+ Thuoc chiia benh sot cam mao
Bai 1: Rau mui tau lOg
XIII. RAU MUI TAU
Rau diip cd 8g
1. Tinh chat va cong dung Bup che non 5g
Cay rau mui tau than thao, song 2 nam cao 20-30cm. Re hoi Thuoc cho vao noi them 600ml nuoc dun nho lua cho soi ky,
phinh hinh thoi. Than moc dung, c6 khia, hû nhu khong phan khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay,
nhanh. La moc sat dit thanh hinh hoa thi, phien la hinh mui mac, uong luc doi. Can uong lien 3 ngay.
hep, dai khoang 7-15cm, khong cuong, rong l-3cm, goc thuon
Bdi 2: Rau mui tau lOg
thanh be, dSu la tu, mep la c6 rang dhu, cung va sic, hai mat phidn
Thanh hao 6g
la gan nhu cung c6 mau luc.
Hoac huong 9g
Cum hoa mang tren mot can dai, nhin r6i che 3 tiSp theo ^ • ^
chia thanh xim 1-2 nga mang nhung tan hinh dhi. Tong bao Thuoc sac uong nhu bai tren.
g6m nhiSu la hie dang la, hinh mac hep, c6 rang nhon hoac chia Bdi 3: Rau mui tdu lOg
thuy nho, hoa khong cu6ng mau tr^ng luc, dai va trang nho, chi Muop dang 15g • w;;
nhi ngau. Gung tuai 3g
Qua hinh cSu doi khi hinh trung hoi det, c6 vay. Mua hoa qua Thuoc sac uong nhu bai tren.
vao thang 9-11. Rau mui tau phat trien a nhiSu nuoc tren the giod
Bdi 4: Rau mui tdu lOg
thuoc vung nhiet dai.
Phong phong 6g
6 Viet Nam rau mui tau c6 mat b hau het cac tinh, thanh Sa nhdn 2g
pho. Moc hoang va cung ducrc trong de lam rau gia vi, lam thuoc Hoac huong 6g
chua benh. Gung tuoi 3g
Toan cay rau mui tau thu hai, rua sach phoi kho di dung. Thuoc sac uong nhu bai tren.
Bdi 5: Rau mui tau lOg Bdi 5: Rau mui tdu Wg
Rau cdi trang 30g Hodc huang 6g v
Duong do 20g Trdn b\
Cho rau muL tau cung rau cai trlng vao sSc ISy 200ml nu6c Huong nhu 3g
thu6c, cho ducmg do vao quSy deu, chia 3 Ian, u6ng trong ngay, Thudc sic u6ng nhu bai tren.
uong nong, luc doi. Can uong lien 3 ngay.
Bdi 6: Rau mui tdu Wg
+ Thu6c chua viem ruot Ldcdicukho 20g
Bail: Rau mui tau lOg Ldchekho 5g
Hod'c huong I5g Re muap dang 5g
Gao te (sao chdy) 20g Thu6c sic uong nhu bai tren.
Cho thu6c vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky khi + Thu6c chua tieu chay
con 200ml ch5t liy nuac bo ba, chia 3 lin u6ng trong ngay, luc
thuoc con am am, uong luc doi. Cin u6ng liln 5 ngay. Bdi 1: Rau mui tdu Wg
Ld vong kho 15
Bdi 2: Rau mui tau lOg Duong do 20g
Vdbuaikhd 9g Hai vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho
Blip che tuoi 3g soi ky, khi con 200ml chat liy nuac bo ba. Cho duang^ do vao
Gung tuoi 2g nuac thu6c dun nho lua cho duong do tan hSt chia 3 Ian uong
Thu6c sSc uong nhubai tren. trong ngay, luc d6i, khi thu6c con am im.
Bdi 3: Rau mui tdu lOg Bdi 2: Rau mui tdu Wg
Vo cay bang (bo bi ngodi) lOg Son tra (sao thorn) Wg
Gitng tuoi 2g Dink huong 5g
Gung tuoi (nudng thorn) 3g
Thu6c sic u6ng nhur bai tren.
Rau can 35g Bdi 3: Rau mui tdu Wg
Ngo sen 50g Ngon non cay trac bdch diep 15g
Gung tuoi 3g Blip Si Wg
6 mai 3 qud
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
76 77
Bdi 4: Rau mui tdu lOg Bdi 3: Rau mui tdu 15g
Kho sdm 30g Dinh huong 15g
Vd thqch lim 30g Cay xdu ho 15g
Qua hong kho 30g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Rau sam 30g
Thuoc sSc uong nhu bai tren. Day mudp 30g
Bdi 5: Rau mui tdu 20g Gung tuai lOg
Vo dua hdu kho (sao vdng) 15g Ban hq che 6g
Hat sen 30g Thu6c sSc u6ng nhu bai tren.
Ld dau van 9g
Ld hodc huong 9g Bdi 5: Rau mui tdu 20g
Ld bqc ha 9g Hat ddnh ddnh 5g
IA tia to 5g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Cam thdo 3g
+ Thude chua non mua Thu6c sSc u6ng nhu bai tren.
Bdi 1: Rau mui tdu lOg Bdi 6: Rau mui tdu lOg
Hoi huong 6g Ld ngdi cuu 15g
Qui 5g Ld sen 15g
Gimg kho lOg
Vo quyt 6g Thu6c s5c u6ng nhu bai tren.
Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho liia cho soi + Thu6c chua dau bung
ky, khi con 200ml chh liy nuac bo ba, chia lam 3 ISn u6ng Bdi 1: Rau mui tdu lOg
trong ngay, truac khi an, khi thuoc con am am. Can uong lien 3 Hodng ky 15g
ngay. Cam thdo 6g
Bdi 2: Rau miti tdu lOg Vo quyt lOg
O mai 3 qua Gung tuoi 5g
Bqc hd Ig Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Hodng liin 2g khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 lan u6ng trong ngay,
Thuoc sac uong nhu bai tren. truac khi an, khi thu6c con nong. C k u6ng liln 3 ngay.
78 79
Bai 2: Rau mui tdu lOg dung hinh tru nhin, c6 khia doc. La moc vong 3-5 la (thudng c6
6 duac 9g 3 la) nhung la gan ngon moc d6i, nhCrng la d phSn than dudi dung
Duong quy 6g d(mg, nhung la d phan than tren moc ngang, phien la hinh mac
Gung tuai (nudng thorn) 5g thuon dai 2-3cm, rong 0,4-0,6cm, goc thuon, dau nhon mep khia
rang cua, thua va nong, hai mat nhan, cuong ngSn.
Thu6c sac uong nhirbai tren.
Hoa mau trang moc don doc d ke nhung la ghi ngon, c6
Bdi 3: Rau mui tdu lOg cu6ng dai 1cm, nhan, la bac ngan hinh sgi, dai hoa hinh chuong
Cu gdu (sao chdy) 6g CO 5 rang kho xac, mep c6 vai long tuySn da bao, trang dai gSn
Bach thuac 6g gSp doi dai, c6 ong ngan chia hai moi, chi nhi nhln.
Xuyen khung 6g
Thu6c s5c uong nhu bai tren. Qua nang, hinh trung, nhan, ngan hon dai.
Bdi 4: Rau mui tdu lOg Rau ng6 c6 nhieu loai, phan bo d nhieu vung tren th8 gidi, d
Rau cdi trang 30g Viet Nam cay rau ngo moc hoang d cac viing miSn, va dugc trdng
Toi lOg lam rau gia vi.
Gieng tuai (bo vo) 30g Cay rau ng6 c6 vi cay, tinh mat, tac dung thanh nhiet, giai
Trhn bi 6g doc, tieu thung v. v. Cay rau ng6 dugc diing chiia soi than, chCra
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. mun nhot, man ngua, dai ra mau, dai dkm.
Bdi 5: Rau nidi tdu lOg Cay rau ngo dugc diing lam rau gia vi cho nhiSu mon an.
Guomg sen 30g 2. Mot so bai thuoc c6 rau ngo
Thach xuong bo 12g + Thu6c chua sol than, soi dirong tiet nieu
Bach thuac 12g
Gitng tuai 12g Bdil: Rau ngo 15g
Cam thdo 6g Rau ngo 50g
Xa tien tu(cho vdo tui vai) 20g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Cam thdo lOg
XIV. RAU NGO Thuoc cho vao n6i them 600ml nude, dun nho Ilia cho soi ky,
1. Tmh chat va cong dung khi con 200ml chat lay nude bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay,
Ten khac: Ng6 an; ng6 ba la, rau om. Cay rau ng6 than thao, trudc khi an luc thuoc con am am. Can uong lien 10 ngay (phu nir
cao 20-30cm, c6 rl chum, than ngkm c6 re ben a cac miu, than CO thai khong dung).
80
Bai 2: Rau ngS 15g Tygidi ng
Khichua 50g Xa tiin tu
Duong do 30g Ki noi kim 15g
Mu ngd 30g Ydi
Thu6c sac u6ng nhu bai tren. 9g
Bai 3: Rau ngS 15g Bai 6: Rau ngd 30g
15g
Sdi hb 9g Gai bd kit 9g
Thanh bi 9g Ddo nhdn 9g
Cam thdo 9g Nguu tdt 9g
Xich thuqfc 12g Thanh bi 9g
Chixdc lOg Bach chi 9g
6 duac 16g Chi xdc 6g
MQC huang 12g Hdu phdc 6g
Nguu tdt 15g Nhu huong 6g
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Mdt duac 6g
Bai 4: Rau ngS 15g Ydi 6g
Kim tiin thdo 30g Kim tiin thdo 30g
Bach thuffc 30g Thu6c s5c u6ng nhu bai tren.
Nguu tdt 12g Bai 7: Rau ngS
Bach linh 15g 15g
Trach td lOg Rdu ngd 50g
Xa tiin tie lOg Nhdn trdn 25g
Hoqt thach 30g Bo cong anh 25g
Cam thdo 9g Kim tiin thdo 30g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Thuoc sic uong nhu bai tren.
Bai 5: Rau ngd 15g Bai 8: Rau ngo 15g
Kim tiin thdo 30g Trach td 18g
Rk s&y 12g Ddu do nho hat 30g
Nguu tdt lOg Thuoc sac uong nhu bai tren.
82 83
+ Thuoc chua dai ra mau Thuoc sac uong nhu bai tren.
Bdi 1: Rau ngo 15g Bdi 6: RaungS

Rau chn ' 30g Hat sen kho 30g
Rau md 30g . Bd hodng 6g
Rau ngo 30g Cu dgu (bo vo) 30g
Mia do 50g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
khi con 200ml chSt liy nuac thu6c bo ba, chia 3 Ian u6ng trong Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
ngay, truac khi an, khi thuoc con am am. Can uong hen 3 ngay. Bdi 7: Rau ngS 158
Bdi 2: Rau ngS 15g Rau den do 30g
Ri CO tranh 20g Rau diep cd 30g
Lac nhdn (rang chin di cd vo the) 20g Cam thdo lOg
Ri cay gai lam bdnh 20g Thuoc sac uong nhu bai tren
Thu6c s5c u6ng nhu" bai tren. Bdi 8: Rau ngS 15g
Bdi 3: Rau ngS 15g Hoa sen trang I5g
Co nho nbi 15g Rau he 15g
Nguutdt lOg BdcStchl 15g
Vo 6c nhoi (rua sach) 30g
6 mai 5 qua
^ ^ ^
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Thuoc sac uong nhu bai tren.
Bdi 9: Rau ngS 15g
Bdi 4: Rau ngS 15g
Muap dang 30g
Cdi xanh 30g
Rau md di 30g Sinh dia 20g
Dau phu 50g
Mia do (bo vo) 50g
^ y ^
Thuoc sac uong nhu bai tren. Thuoc sac uong nhu bai tren.
Bdi 10: Rau ngS 15g
Bdi 5: Rau ngS 15g
Richuditieu 15g
Cdnh cay hoe non 30g
Cam tlido ddt 30g Co nho noi 15g
Rau ngo 30g Trdc bach diep 15g
Vo lua 30g Cu md thdy 20g
84 85
Thuoc sSc uong nhir bai tren. nhiet, chua tieu chay do ty vi bi rdi loan, chua tre em di long phan
Baill: RaungS 15g ; * nhiSu ngay, chua thd ta, chua bpnh Zona.
Kim tiin thdo lOg 2. Mot so bai thuoc c6 la oi
Ricotranh lOg + Thuoc chua viem ruot
Rauchn lOg
Guang sen (tuai) 30g Bail: Ld Si 15g
Ma di 20g Hat cau 9g
Duong do 20g
Thuoc sac uong nhir bai tren. Girng khd 5g
XV. LA 6l Cho la di, hat cau, gung kho vao noi them 600ml nude dun
1. Tinh chat va cong dung nho lua cho soi ky, khi con 200ml chSt liy nude bo ba, cho dudng
do vao quay deu chia 3 Ian uong trong ngay trude khi an, can
Cay 6i than go cao 5-10m, v6 nhan mong khi gia bong tung
mang Ion goi la dop 6i. Canh non vuong, c6 nhieu long mem, khi udng lifen 3 ngay.
tnrong thanh canh c6 hinh tru va nhan, khi gia cung bong vay nhu Bai 2: LdSi 15g
than. La mpc d6i thuon, hinh trai xoan, g6c tu hay hinh tron, Day khoai lang 30g
cu6ng la ngSn, gan la noi ro 6 mat truac. Hoa trlng moc don doc Qua trdm (dSt chay) 15g
hay tap trung 2-3 cai thanh cum hoa d nach la. Qua mong hinh Thuoc sac uong nhu bai tren.
clu, chua nhiSu hat hinh bau due. Dai hoa ton tai tren qua.
Bai 3: LdSi 15g
Cay di phat trien d nhi6u noi tren thi gioi, d Viet Nam cay 6i Re muap dang 6g
phat trien d hhi khSp cac vung, con dugc trSng de thu hai qua an. Hodng lien 3g
Cay di cho cac bo phan lam thuoc nhir la, bup, qua non, qua Gung tuai 3g
chin, v6 dop, re, nhung trong noi dung cua phan nay ta chi noi, Thuoc sic uong nhu bai tren.
tac dung cua la di. La di khong chi lam thudc chiia benh ma con
tham gia vao qua trinh che bien thirc an, no duac coi nhu mot rau Bai 4: LdSi 15g
gia vi cho cac mon an dac san nhu nem chua, nem trao v.v... Hodc huong 9g
Iran bi 6g
Theo Dong y la di c6 vi ding, tinh am, tac dung tieu thung Huong nhu 6g
giai doc, thu sap chi huySt, chua mot s6 benh nhu: viem da day,
viem ruot cap, viem ruot man tinh, chua ly true kh^n cap, chua tre Thuoc sac uong nhu bai tren.
em tieu hoa khong tdt. Chua tieu chay do lanh, tieu chay do thSp Bai 5: LdSi 15g
86 87
Ri rau can 12g Scm tra lOg
Tran bi 6g Blip sim lOg
Gitng tuoi 12g TMnkhuc lOg
Thu6c sic uong nhu bai tren. Thuoc sac uong nhu bai tren. ^
Bdi6: Ld Si 15g Bai 5: Ld Si 15g '

Cu cdi kho 30g Mddi 20g
Gitng tuoi lOg Tran bi lOg
Gung tuoi 3g
+ Thu6c chua tieu chay
Bai 6: Ld Si 15g
Bail: Ld Si 15g Ld thach luu 30g
Re CO. 6g Rau sam 30g
Vd qud thach luu lOg
Thuoc sic u6ng nhu bai tren.
Gung tuoi 3g
+ Thuoc chua mun nhot mdi phat
khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay, Bai 1: Ld Si (Id non) 30g
truac khi an luc thu6c con am im. Can u6ng liln 3-5 ngay. Ld ddo 30g
Mudi an 5 hat
Bai 2: LdSi 15g
Ld vong khd 50g
La oi, la dao rua sach de kho, gia nho cho mu6i vao tron deu,
dap vao cho dau, bang lai ngay thay thu6c mot \m. Chi lam liSn
Duong do 30g
3 ngay.
Bai 2: Ld Si (la non) 30g
Bai 3: Ld Si 15g Toi ^ lOg
Dinh huomg 3g MuSi an 5 hat
Bach thuac 6g
Cach lam nhu bai tren (chi dip dung vao vi tri dau, khong nen
Cam thdo 3g
<lap vao phan da binh thuong, c6 the lay to giay cit tron, d6 mot
Thuoc sac uong nhu bai tren. 16 thung vua cho dau, dat to giay nay truac sau do mai dap thuoc).
Bai 4: Ld Si 15g Bai 3: Ld Si (Id non) 30g
88 89
Laid Mi 30g Ld chuSi tdy 50g
Ld tdo 30g Cuchuditdy 30g
Cach lam nhir bai tren ,0 Cach lam nhu bai tren.
Bdi 4: Ld Si (Id non) 30g Bdi 10: Ld Si (Id non) 30g
Cucdi V 30g Qua cd (non) 30g
Dam an 5ml MuSndn 5 hat
La 6i va cu cai rua sach, gia nho cho dam an vao tron deu dap
Cach lam nhu tren.
vao ch6 dau, ngay thay thu6c mpt lln, cin dip thu6c 3-5 ngay.
Bdi 11: Ldoi (Idnon) 30g
Bdi 5: Ldoi (Id non) 30g
Qua mudp non 30g
Ldmuap 30g
Mudi an 5 hat
MuSi an 5 hat
Cach lam nhu bai tren.
Bdi 6: Ld Si (Id non) 30g Bdi 12: Ld Si (Id non) 30g
Vo bum 30g Bo cong anh tuoi 30g
MuSi an 5 hat Ld tdo 30g
MuSi an 5 hat
Cach lam nhu tren
Bdi 7: Ld Si (Id non) 30g
Toi lOg XVI. RAU RAM
Matong 10ml 1. Tinh chat va cong dung
La 6i rua sach di kho cung toi gia nho, tron voi mat ong, dip Rau ram con c6 ten khac la thuy lilu, lao lilu.
vao ch6 dau, ngay thay thu6c 1 lln, dip thu6c liSn 3-5 ngay.
Cay rau ram than thao nho, s6ng hang nam, cao 10-30cm, than
Bdi 8: Ld Si (Id non) 30g
bo, r l moc a cac d6t than, phSn than dung thing manh, c6 mau
Rau sam tuoi 30g
trang hoac mau tia, c6 khia ma. La rau ram moc so le, hinh mui
Phen chua lOg
mac, g6c la tron, dlu la thuon nhon, hai mat la nhln, mat tren sIm
La 6i, rau sam rua sach de' kho gia nho cung phen chua dip bong, doi khi c6 vk trSng hinh chu V, gan giua la c6 it long nho,
vao cho dau, ngay thay thuoc mot Ian, can lam 3-5 ngay. be chia mong, ngan, 6m than, c6 nhigu gan keo dai song song
Bdi 9: Ld Si (Id non) 30g thanh nhung sgi nho, cu6ng la ngSn, dinh a phlln cu6i b? chia.
90 91
Hoa rau ram c6 mau trSng, doi khi pha h6ng hoac tim, mpc La bac ha 3g
thanh bong, hep manh, la bac dai hinh pheu, c6 long a mep, bao Hoang lien « 2g
hoa g6m dai va trang, c6 8 nhi, khong bang nhau.
Thuoc sSc u6ng nhu bai tren.
Qua rau ram thuoc qua b6, c6 3 canh, dau nhon nhSn bong.
Bai 3: Rau ram lOg
Toan cay rau ram c6 mui thorn hac. Cay rau ram phat trien tot Tai hong 5 niim
a Viet Nam, Lao, Campuchia, cay rau ram moc hoang va dugc Gung tuai 5g
trdng a nhieu vung d6 lam rau gia vi. Hat danh ddnh lOg
Rau ram c6 vi cay, tinh am, c6 tac dung tan han, ich tri, minh r y y ' ' '
muc, tieu thux: sat trung, lam am bung, manh gan cot, sang mat. Thuoc sac uong nhu bai tren
NSu an nhilu lam thuong ton din tuy, sinh hoi chung nong ret, Bai 4: Rau ram lOg
lam giam tinh khi, giam tinh due v.v. Rau ram tham gia chija mot Bdnhq(ddchi) 6g
s6 benh nhur: da day lanh, dky hoi, dau bung, kem an, non mua, Gung tuoi 5g
chira say n5ng, khat nuac. Khi dung ngoai c6 tac dung chua hac 6 mai 5 qua
lao, sau quang, ran can, ghe la, choc dau, te bai, vet thuorng bam Duong do 15g
tim sung dau.
Thuoc sic u6ng nhu bai tren
Cay rau ram la rau gia vi tham gia vao nhilu mon an cua Viet
Nam. + Thuoc chua dau bung
2. Mot so bai thuoc c6 rau ram Bai 1: Rau ram lOg
+ Thu6c chua non mua Tieu hoi huong 3g
Ba kich I5g
Bai 1: Rau ram lOg Tdo tdu 10 qua
Tia to 15g Thuoc cho vao n6i them 600ml nuac dun nho iua cho soi ky,
Gung tuai 5g khi con 200ml chit \iy nuac bo ba, chia 3 lln u6ng trong ngay,
Hodc huong lOg uong truac khi an. CSn u6ng liln 3 ngay.
Thuoc cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Bai 2: Rau ram lOg
khi con 200ml chat lay nuac, bo ba, chia lam 3 Ian uong trong Chixdc 15g
ngay, uong truac khi an. Can uong lien 3 ngay. Que chi lOg
Bai 2: Rau ram lOg Moc huong lOg
O mai 3 qua Thuoc sac u6ng nhu bai tren
92
93
Bai 3: Rau ram lOg Bai 2: Rau ram -.^''•:-\^J0g[\' •'\['' ^
Cu riing 15g Riing ^ - - / J t ^ - ^
Nghe den (sao ddm) lOg Phen chua 30g
Vo quyt lOg Ddmdn 50ml
Thuoc sSc u6ng nhu bai tren Cac vi thu6c rua sach gia nho cho vao dam an, ngam 7 ngay
Bai 4: Rau ram lOg dem diing, thuc hien boi thu6c nhu bai tren.
Kinh gidi 158 Bai 3: Rau ram 30g ^
Ldngdi cuu 15g Chudi tieu xanh 50g
Gung tuoi 5g Riing 30g
Thu6c sic u6ng nhir bai tren Mudi dn lOg
Bai 5: Rau ram lOg Cach chi va dung nhu bai tren
Hanh tuoi lOg Bai 4: Raurdm 30g
0 duac lOg Ldddodnqud 50g
Gung khd 15g
A ^ ^
Ld cay xoan 50g
Thuoc sac uong nhu bai tren Ddm dn 30ml
Bai 6: Rau ram lOg Cac vi thu6c rua sach, gia nho, cho vao dim an tron dSu, goi
Bach thuac 15g vao vai sach, tra sat len ch6 dau. Ngay 3 ISn, cSn lam v? sinh ch6
Cam thdo 5g dau truac khi sat thuoc.
V6 quyt lOg
Bai 5: Rau rdm 30g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren
Vd qua luu (tuoi) 30g
+ Thudc chiia h^c lao Phen chua 30g
Bai 1: Rau ram 30g Che thu6c va diing nhu bai tren.
Han the 15g
lAche xanh + Thudc chua ch6c d§u
3g
Ca phdo 30g Bai 1: Rau rdm 30g
_ Cac vi thu6c rua sach gia nho, goi vao vai mong tra sat vao Nhua thong 30g
ch6 dau, ngay 2 ISn. Truoc khi sat thu6c can dung nuac mu6i Che tuoi 30g
nong rua sach ch6 dau. Thuc hien bai thu6c Hen tuc trong 7 ngay Bdkit 30g
94 95
Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nirac dun nho lua cho due xep gan 16 dinh cum hoa, c6 dai nhin, cac rang dinh vai nhau,
nhir thu6c, vot ba thu6c cho vao c6i gia nho, sau do cho ba thuoc ^ g6c, bau, hinh trai xoan. Qua phuc mau do hoac do nau khi
da gia nho vao nuac thu6c dun tiSp, khi thu6c con khoang 200ml, chin. Miia hoa qua thang 6-11.
chat lay nuuc, dem rua ch6 dau, dap ba thuoc vao cho dau, ngay Cay sung phat trien d mot s6 nude tren thi gidi. O Viet Nam^
thay thu6c mot lln. Cln lam nhu vay 5 ngay. cSy sung moc d hku hk cac vung, cung duac tr6ng lam canh va lay
Bai 2: Rau ram 30g la lam rau gia vi, qua d6 an va duac dung lam thudc chua benh.
Ldche 30g Bo phan dung lam thudc chija benh la nhira, la, vd cay, thu
Nude mat Im 20ml hai quanh nam. Trong npi dung cua muc nay ta chi noi tdi la vua
Rau ram, la che rua sach, gia nho, loc lay 100ml nuac cot dac, la gia vi vua la thu6c chiJa benh.
cho nuuc mat 1cm vao nu6c thu6c quSy deu boi vao ch6 dau, ngay La sung c6 vi chat, tinh mat c6 tac dung thong huydt, Igi tieu,
boi 3 lan. can boi liSn 5 ngay. chi thdng, tieu dem, tieu thung, tieu viem, sat trung, bo mau,
Bai 3: Rau ram 30g Tham gia chua cac benh: phong thap, s6t ret, phu nu sau sinh it
Cu bach bo 30g siia, tre em ghe Id, mat ndi cue sung dau, lam thudc bo dudng.
HatkhSsam 30g La sung tham gia vao thanh phan rau gia vi ciia nhilu mon an,
Vd buai 30g nhu nem tai de, goi ca v.v...
Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho 2. Mot so bai thuoc c6 la sung
soi ky khi con 200ml, vot ba ra gia nho, sau do cho vao nuac
thuoc quay dhu, chat liy nuac thu6c dac, boi rua cho dau, roi dap + Thuoc chi5a bi tieu tien
ba thu6c vao, ngay thay thu6c 1 lan. CSn lam liSn 5 ngay. Bail: Ld sung 30g
XVII. LA SUNG Rau ma di 15g
Thong thdo 6g
Rau ngd lOg
Cay sung than g6, to, cao 15-20m, khong c6 rl phu. Canh
mSm CO vay, u 16i va seo, khi non c6 long mhm, mau nau nhat. Thudc cho vao ndi them 600ml nude dun nho lua cho soi ky,
La to moc so le, hinh giao hoac bau due dai 8-20cm, rong tir 4- khi con 200ml nude bd ba, chia 3 lan uong trong ngay, u6ng trudc
6cm, g6c la tii dau la c6 mui nhon, mep la nguyen thuong luon khi an, khi thu6c con am am. Can u6ng li6n 3 ngay.
song, hai mat nhEn thuong hay bi mot loai sau bo ky sinh, gay ra Bai 2: Ld sung 30g
nhimg mun nho goi la "vu sung", la sung c6 tat. Kim din thdo 20g
Cum hoa moc day dac d than va canh gia khong c6 la, hoa !' Ricotranh 25g
96
Hat ma di 15g Rau ngdt 30g
Gwig tuai 5g
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren
Bdi 3: Ld sung 30g
Bdc den (mot cd bdc den) 5g Bdi 8: Ld sung 30g
Cuong sen 5g Nguu tdt 30g
Trhn b\ Ha thud 15g
Thuang trudt 9g
Thu6c sic u6ng nhir bai tren
Cam thdo 3g
Bai 4: Ld sung 30g Tri mdu 15g
Duong quy 12g
Bdi mdu 12g
KhSsam 12g Bdi 9: Ld sung 30g
A A ^
Hdthud 15g
Duong quy 15g
Bdi 5: Ld sung 30g Thanh bi lOg
Vitng vdng 10g Trhn b\
Nghe vdng lOg
Cam thdo lOg Thuoc sSc uong nhu bai tren.
^ A ^
Bdi 10: Ld sung 30g
Thuang son 9g
+ Thu6c chua s6t ret Cam thdo 3g
Bdi 6: Ld sung 30g Quichi 9g
Riing lOg Thuoc sic uong nhu bai tren.
Thuang son 8g
Cau 3g + Thuoc chua it sua or phu nir mdi de
Thuoc cho vao n6i them 600ml nuoc dun nho lua cho soi ky, Bdi 1: Ld sung cd tat 30g
khi con 200ml chSt \iy niroc, bo ba chia 3 Ian uong trong ngay. Cu cdi trdng 15g
Can uong truac khi len con sot 60 phut, uong lien 11 ngay. Vo quyt 6g
Hdnh tuai 6g
Bdi 7: Ld sung 30g
Rau mudng 60g Thu6c cho vao n6i them 600ml nuoc dun nho lua cho soi ky, khi
99
con 200ml chit lay nuoc, bo ba, chia 2 Ian u6ng trong ngay, u6ng Hd thu 6 150g
luc doi, khi thu6c con am Sm. CSn u6ng lien 3 ngay. Tdonhdn 150g
Bail: LA sung cd tat 30g Ngdi cuu 150g
.> V Lacnhan 30g Dang sdm 150g
Vihig den (rang chdy) 30g La sung rira sach, phoi a noi khong c6 anh ning mat troi cho
; ' Raungo 30g Icho r6i tan nho min. Cu mai luoc chin phoi kho, sao vang tan bot
Thuoc sic u6ng nhu bai tren. niin, hat sen bo tarn tan bot, thuc dia tim nuac gung sao thom, xay
nhuyln. Ha thii 6 tarn nuac dau den sao kho tan bot min. Dang sam
Bdi3: Ldsungcdtdt 30g sly kho tan nho min, tao nhan sao den tan bot min. Ngai cuu cho
Daudonhdhat 30g ninh ky chit lly 600ml nuac dac, cho thuc dia vao tron dSu. Cac
Gao nip 30g bgt thuoc cua cac vi thu6c tron dSu voi nhau, cho vao nuoc thuc
Duong trdng 15g dia va ngai cihi tron dhu, dem vien to bing hat ngo phoi kho.
La sung c6 tat ma sach thai nho, cung dau do nho hat, gao nep Nguoi Ion ngay uong hai lln m6i lln tur 8-10 ISn voi nuac dun
nau thanh chao, khi an cho duomg vao qudy dSu, an luc doi, ngay soi de nguoi.
an hai Ian. Ckn an liSn 3 ngay. Tre em u6ng m6i Ian tir 2-6 vien ngay hai lln voi nuac soi de
Bai 4: Ldsungcdtdt 30g nguoi.
Rau he 30g XVIIL RAU THI LA
Gid ddu tuong 30g
Thu6c sic my 200ml nuoc thu6c dac chia 3 ik u6ng trong 1. Tinh chat va cong dung
ngay, u6ng truac khi an. Ck u6ng lik 3 ngay. Rau thi la con c6 ten goi khac la rau thia la. Rau thi la than
Bai 5: Ldsungcot&t 30g thao, sdng hang nam, than rau thi la nhln, thuong cao 60-80cm,
CO ranh doc, c6 rS try. La c6 be rlt phat trien, phi6n la xe 3 lln
Thong thdo 30g long chim, c6 cac phiSn nho hinh soi, cac la d ngon tieu giam
Thu6c sic u6ng nhu bai tren khong CO cu6ng. Cum hoa d ngon than va cac ngon canh, phat
trien thanh tan kep, g6m 5-15 tan nho, cac tan nay mang 20-40
+ Thu6c bo diimig hoa mau vang.
Bail: Ldsung 300g Qua hi kep nim tren mot cuong qua re doi, qua hinh trung c6
Cu mai 150g 10 canh, c6 4 cai a mep nd dkn thanh canh dep.
Hat sen 150g
Thucdia 150g Cay rau thi la moc hoang dai d mpt s6 nude tren thi gidi, d
100 101
nirac ta c6 nhap tr6ng lam rau gia vi. Khi dung lam rau gia vi chi Bdi 3: RauthUd : 25g '
dijng than la la chu y6u. Khi lam thu6c thi hat thi la lai dugc diing Ld gai tuoi (gai Idm bdnh) lOg
nhiSu han than vai la. , ,0*^ . " Tai hong (hong an qua) 7 cdi
Cuong hoa bf do 4 cdi
Thi la CO vi cay, tinh am, c6 tac dung im ty vi, giai doc thuc
Dinh huong Ig
an loi tieu hoa. Tac dung trCr miii hoi tanh cua thuc an, chija non,
dky dam tre. Qua thi la dugc dung lam thuoc kich thich trung tien, Thu6c sSc u6ng nhu bai tren.
lai sm, chija dau bung tre em, ch6ng co that, chua thong kinh, Igi Bdi 4: Rau thi Id 25g
tiSu, chija nic, dau bung, dau rang, chira viem than, soi bang dmai(bdhqt) , 10 qua
quang, soi mat, chira xa viia dong mach, huyet ap cao, xa cung Ldnhot v; sOg
mach mau nao d i n din nhOc dSu, chira mk ngu v.v... Moc huong 9g
^ -» y
Rau thi la dugc diing lam gia vi tham gia vao cac mon an che Thuoc sac uong nhu bai tren.
bien tir ca, 6c v.v. + Thuoc chCra cao huygt ap
2. Mot so bai thuoc c6 rau thi la Bdi J: Rau thi Id 25g
+ Thu6c chua nac Ha kho thdo 15g
Bach thuac lOg
Rau thi Id 25g
Do trong 12g
Gung kho 3g
Hodng ky 6g
Ban ha 68
Dinh huong Ig ^ Thu6c cho vao noi them 600ml nuac, dun nho lua cho soi ky
Tai hbng (hong an qua) 7 cdi khi con 200ml chat \iy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay,
uong truac khi an, khi thu6c con nong. CSn u6ng l i l n 9 ngay ia
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky,
mot lieu trinh, dung nhieu lieu trinh, thai gian nghi giira cac lieu
khi con 200ml chSt \iy nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay,
trinh la 5 ngay.
u6ng truac khi an, khi thu6c con nong. C\n uong lien 3 ngay.
Bdi 2: Rau thi Id 25g
Son tra tuoi lOg
Iran hi lOg
Duong do lOg
Que chi 58
Qua hbng xanh 208
Hat vdi 7 hat
Cuong hoa sen 258 Thuoc sac uong nhu bai tren
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Bdi 3: Rau th] Id 25g
102 103
Ich m&u 25g Bdi 8: Rau thi Id 25g
Nguu tdt 15g Ddtrgng 21g
mie 15g Huyin sdm 15g
Cdu dang 9g Nho kho 50g
Thuoc sic u6ng nhu bai tren Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Bdi 4: Rau M la 25g Bdi 9: Rau thi Id 25g
Lddau 25g Tdm gui cdy ddu 50g
Vihig den 25g Duong trdng 20g
Dan bi 12g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Chi tit 12g
^ A ^
, Bdi 10: Rau thi Id 25g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Ld trdc bdch diep 6g
Bai 5: Rau thi la 25 Dia c6t b\ 3g
Hat mubng 9g Ldma de 30g
Hq kho thdo 9g Hat ddnh ddnh lOg
Hoa hoe 9g Thuoc sic uong nhu bai tren,
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Bdi 11: RauthUd 25g
Bdi 6: Rau thi Id 25g Moc thong lOg
Do trong 15g Hoa mdo gd 15g
Hq kho thdo • 6g Tdotdu 10 qua
Hoa hde 9g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Ld vong 30g
+ Thu6c chira soi than
Bdi 7: Rau thi Id 25g Vo bidao 30g
Rau can 50g Moc nhi den 15g
Hat mubng 20g Hat ma di lOg
Ddi hoa huang duomg Icdi Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Duong trdng lOg con 200ml chk liy nuac bo ba, chia 3 ikn u6ng trong ngay,
^ ^ A
Thuoc sac uong nhu bai tren. khi an luc thuoc con am am. Can uong lien 15 ngay.
104 105
Bdi 2: Rau tin Id 25g j5ng. La moc d6i hinh blu due dai 3-5cm, g6c la tron, d h i la
Qua Idu nhdn 30g nhon, mep la kliia rang, khong deu va c6 uon lugn, mat tren la
Hat cu cdi 5g xanh luc, mat dual la c6 mau tia, c6 mot so cay ca hai mat la deu
Kho sdm 30g CO mau tia, mat tren, mat duai la deu c6 long nho min, cu6ng la
Thuoc sac uong nhu bai tren. dai l-2cm, khi v6 la c6 miii thom dac biet.
Bdi 3: Rau tfu Id 25g Cay rau tia to ra hoa a nach la va dau canh, hoa moc thanh
cum, can cum hoa dai 4-8cm, hoa nho, mau trSng hay mau tim
Nguu tat 6g v.v. Qua be hinh cau, mau nau sang. Miia hoa qua vao thang 5-8.
Quy v7 6g
Xich phuc link I2g Cay rau tia to phat trien a mot so nuac tren the gioi. O Viet
Rau ngd 12g Nam cay rau tia to c6 mat a hau het cac viing, moc hoang va dugc
Re CO tranh 12g tr6ng lam rau gia vj va lam thuoc chiia benh, trong an uong nguoi
A ^ ^ ta dung la, ngon non de lam gia vi. Tuy nhien do khi hau cua cac
Thuoc sac uong nhu bai tren miSn khac nhau nen khi trong nguoi ta chon cac loai tia to khac
Bdi 4: Rau thi Id 25g nhau cho thich hop.
Nguu tat 25g Tia to CO vi cay, tinh am, mui tham vao hai kinh ph6 va ty, c6
Ty giai 12g tac dung khu phong, hanh khi v.v...
Xa tihi tu 15g Trong Dong y nguai ta dung la (ty diep) than canh (tinh
Ke noi kim 9g ngach), qua (ty tij) de lam thuoc chua benh.
• Hoat thqch 12
Cam thdo 38 La tia to thucmg dugc dung chua cam mao khong c6 mo hoi,
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren phong han, ho nhieu dam, ngat mui, nhuc dau, tieu hoa kem, non
mila, dau bung, dong thai ngo doc. Ho khan, ho ra mau khong diing.
Bdi 5: Rau tlii Id 25g
Kim tien thdo 30g Canh tia to dCing chua roi loan chuc nang da day, giam dau,
Ydi 30g phong ngira say thai, chiia tuc thd a nguc, dau viing thucmg vi vdi
• ^ ^ cam giac nong, non khan v.v.
Thuoc sac uong nhu bai tren ^ Qua (hat) tia to c6 tac dung chua ho c6 dam, hen suyen, te
XIX. RAU TIA TO thap, giup giam kho thd, trCr dam, lam thu gian ruot, chira tao bon
1, Tinh chat va cong dung giai doc torn ca v.v...
Rau tia to than nho thucmg song hang nam, cao 0,5-Im, moc Rau tia to tham gia ciing vai cac loai rau khac vao dia rau gia
dung, than nhieu canh, c6 ranh doc theo than, phan than non c6 cho nhieu mon an a Viet Nam.
106 107
2. Mot so bai thuoc c6 rau tia to Thu6c dun nong thay nuac tra, chua cam cum, chan tay
+ Thuoc chiia cam s6t bu6n buc.
Bai 5: Rau tia td lOg
Bai 1: Rau tia to 30g Bac ha 6g
Hdnh tuoi 15g Hodc huong 6g
Gieng tuoi lOg
Chao gao te (nong loang) 300ml Thuoc cho sSc lay 200ml nuac thuoc chia 3 ISn u6ng trong
Rau tia to rua sach, thai that nho, hanh tuoi de' ca re rua sach, ngay, u6ng nong truac khi an. CSn u6ng liSn 3 ngay.
thai that nho ca rl, cu, la, gCmg tuoi rua sach gia that nho, tk ca Bai 6: Rau tia td 15g
cho vao chao that nong, quay deu cho benh nhan an nong, sau do Kinh gidi 9g '
dip chan kin. Mon chao nay dung cho nguoi moi bi cam s6t Hodc huong 9g
khong CO mo hoi, sgr lanh. Kim ngdn hoa 6g
Bail: Rau tia td 15g Bac hd 3g
Vd quyt 8g Vo quyt 6g
Huong phu (cu gdu) 8g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Gitng _ 8g
Hdnh tuoi (ca ri) 8g Bdi 7: Rau tia to lOg
Thuoc sac lay 250ml nuac thu6c, uong nong, ben ngoai dung Kinh giai 6g
gimg gia nho cung voi mot chut ruou xoa vao gay, xuorng s6ng, Phdng phong 3g
dip chan kin. Ld ddu 6g
Lienkiiu 6g
Bai 3: Rau tia to 15g
Rau kinh giai lOg Thuoc sac uong nhu bai tren. Can uong lien 2 ngay.
Huong nhu lOg + Thu6c chua ho nhigu dom
Vo quyt lOg
Cue tan lOg Bdil: Rau tia to 25g
Gung tuoi 3g Ngo sen 30g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Duong phen 15g
Cau(bdnhdn) 1 qua
Khuong hoat 9g Cho cac vi thu6c vao n6i, them 600ml nuac, dun nho lua cho
Ld che 9g sî ky, khi con 200ml nuac thu6c chSt liy nuac bo ba, cho duang
109
108
phen vao nirac thu6c quay deu, chia 3 lln u6ng trong ngay, \ Bdi 1: Rau tia td 15g
sau khi an, khi thu6c con am im. Can uong lien 3 ngay. Xuyen khung 12g
Bdi 2: Rau tia to - 15g Duong quy 12g
Phqt thu lOg Trdn h\
Gung tucri 6g Cam thdo 3g
Ban ha 6g Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, khi
Thu6c sic uong nhu bai tren. con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 lan u6ng trong ngay, u6ng sau
khi an, khi thuoc con nong. Can uong lien 5 ngay.
Bdi 3: Rau tia to 15g Bdi2: Rautiatd 15g
Cu cat trdng 50g Hdthuo 20g
Xuyen bdi mdu 20g Cdchoa lOg
Duong phen 30g Bach thuoc lOg
Thuoc sac uong nhu bai tren Ha kho thdo lOg
Bdi 4: Rau tia to 20g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Cu cdi trdng 35g Bdi 3: Rau tia to lOg
Hat tieu so trang 5 hat Son tra 20g
Gunggid 3g Trdnbl 15g
Trdn bi 6g Vobidao 30g
Thu6c sic uong nhu bai tren. Ldddu 30g
Bdi 5: Rau tia to 20g Hat sen 20g
Dang sdm 9g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Bach truat 9g Bdi 4: Rau tia to 15g
Bachlinh 9g R^sdiddt 12g
Trdn bi 3g Ld ngdi cuu 12g
Cam thdo (nuang them) 3g Man kinh tit 6g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Thuoc sac uong nhu bai tren.
+ Thudc chua nhuc d§u Bdi 5: Rau tia to 15g
Ld sen 50g
110 111
Thdng ma 15g
Thuong tru&t 15g Duong quy 9g
Ban ha lOg Xuyen khung 98
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Sinh dia 9g
Xich thuac 98
Bai 6: Rautiatd 15g Ddo nhdn 98
Xuyen khung 12g Hong hoa 98
Mankinhtu 12g Chi xde 98
Titdn 3g Sdi hd 98
Cam thdo 6g Cam thdo 68
Sink hoang ky 6g Cat ednh 48
Quichi 3g Nguu tdt 68
Gung tuoi 3g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Bdi 10: Rau tia td 158
Bai 7: Rautiatd 15g Thien ma 58
Hdnh tuoi 15g Trdn hi 58
Bqc ha. 6g Cdu dang 98
Gao te 12g Ciie hoa 98
Hat sen 6g Bach trudt (sao) 98
Cue hoa 6g Ban ha (chi) 98
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Bach chi 98
Titdn 28
Bai 8: Rau tia to 12g Duong quy 68
Xuyen khung 12g Xuyen khung 68
Bach chi lOg Bach linh 68
Thach cao 15g Gitng tuoi 38
Titdn 3g
Cue hoa 20g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Bai thu6c nay ngoai viec chua nhuc dSu, con chua hoa mlt,
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. chong mat, nguoi met moi.
112 m 113
XX. RAU XUONG SONG ; 2. Mot so bai thuoc c6 rau xuong song
1. Tinh chat va cong dung < + Thu6c chua sot ret
Cay rau xuxjng song than thao, thircmg s6ng hai nam, cao 40-
80cm. Than cay dung thing c6 ranh, phkn non c6 long mjn. La Bail: Rau xuong song 20g
moc so le hinh mac, dai 10-15cm rong 3-4cm, g6c la thuon, dau Moc thong 15g
la nhon, hai mat nhin, mep la c6 khia rang, gan la hinh mang ro, Ha thud 15g
cac la phSn ngon cay nho lai, cuong la ngan, doi khi c6 tai nho. Gungkho / I5g
Riing kho 15g
Cum hoa thuong moc a dSu canh hoac ke la thanh chum g6m Thu6c cho vao n6i them 600ml nuoc dun nho lua cho soi ky, khi
nhiSu dSu, la b^c nho hoi tu, hoa mau vang nhat, hoa cai nhieu con 200ml chit liy nuoc bo ba, chia 3 \m u6ng truoc khi an, khi
hoTi, mao long mau tring ban, trang hoa cai manh c6 3 rang, trang thu6c con nong. Can u6ng liSn 5 ngay truoc khi len con s6t.
hoa luong tinh c6 5 rang, nhi 5, bao phan c6 tai, bau c6 long. Bail: Rau xuong song 20g
Qua hi hinh try, c6 5 canh, mang mot chom long mau nau. Ldngdi cuu 15g
Vdytete 3g
Mua CO hoa, kk qua vao thang 1-3. Cay rau xuong song phat
trien manh o cac nuac vung nhiet doi. O Viet Nam cay moc Thu6c sic u6ng nhu bai tren. ;
hoang a khip cac vung mi6n, va duac trong lam rau gia vi va lam Bai 3: Rau xuong song 120g
thu6c chua benh. Cay rau xuong song thu hai quanh nam. Thitde 120g
Bo phan dung lam gia vi, lam thu6c la la xuong song (rau Cu cai trang 120g
xuoTig song) CO the' dung tuoi hay phoi kho, siy kho. Rau xuong song rua sach, thai nho, thit de rua sach thai vira
Rau xuOTig song c6 vi ding, cay tinh am, c6 tac dung trir tanh niigng, cu cai tring rua sach, bo diu, duoi, cit vua migng. Cho
hoi, giup tieu hoa, tieu dam thap. thit de hap each thiiy khi chin nhu cho cii cai vao dun tigp, cii cai
chin, cho rau xuong song vao tron dlu, khi rau xuong song chin
Trong Dong y rau xuong song dugc dung chua ho, sot, soi a toi la dugc, cho benh nhan an h6t 1 lin trong ngay. Cin an thit de
tre em, trung phong han, cim khau, non mua, dSy bung, ho ga, lien 5 ngay, luc doi.
viem hong, chua sung vu, ngua, phan rl cua rau xuOTig song chua
ho ra mau. La chua s6t ret, cam cum, phu thung, lam cho ra mo Bai 4: Rau xuong sdng 20g
hoi, chua loet mieng, chua thip khop dau nhuc (dip ngoai). Boi mau 12g
Ban ha 12g
Rau xuong song la mot rau gia vi tham gia vao mon an ngon Ha thu 6 15g
ciia Viet Nam. i Thanh b) 12g
114 : 115
Cac vi thu6c cho vao n6i thu6c 600ml nuac dun nho lura cho
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lura cho sol ky, g5i ky khi con 200ml chat lay nuac bo ba cho duong do vao nuac
khi con 200ml, ch5t lay nu6c, bo ba chia 3 ikn u6ng trong ngay, thu6c, dun lai cho tan het duong, chia 3 Ian uong trong ngay,
khi thu6c con nong, u6ng truoc khi an. CSn u6ng liln 7 ngay. u6ng sau khi an khi thu6c con nong. Can u6ng liln 7 ngay.
. Bdi 5: Rau xuang song 20g Bdi 2: Rau xuang song 20g
6 mai 12g La hdn 1 qua
Cau 18g
Thdo qua 12g Mitt hbng I5g
Tdotdu 7 qua Thuoc sac uong nhir bai tren.
Thu6c sic uong nhu bai tren. Bdi 3: Rau xuang song 20g
Bdi 6: Rau xuang song 20g Re CO tranh 20g
Hd thu 6 15g Duong phen 15g
Thuong trudt 9g Thuoc sic u6ng nhu bai tren.
Cam thdo 3g Bdi 4: Rau xuang song 20g
Tri mdu 15g Bdch bq 12g
Thu6c sic uong nhu bai tren Bach cdp 12g
Bdi 7: Rau xuong song 20g Hoa kim ngdn 30g
Gung tuoi 15g Duong do 20g
Bach trudt 30g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Thu6c sic uong nhir bai tren Bdi 5: Rau xuang song 20g
Bdi 8: Rau xuomg song 20g Bdch bo 3g
Nguu tdt 30g Sa sdm 3g
Cho 1/2 nuac, 1/2 rugu sic u6ng bai tren. Bach thuac 3g
Duong do ! 15g
+ Thuoc chua ho ga Thuoc sic u6ng nhu bai tren.
Bdi 1: Rau xuang sdng 20g
Bdch bo (cu bo loi) 60g + Thuoc chua viem hong
Ld ddu tuai 60g Bdi 1: Rau xuong song 20g
Ld nhdt (rua sach long) 30g Cdt cdnh 9g
Duong do 30g
117
116
Cam thdo 9g Gung tuoi 5g
Ban ha (sao nude gung) 9g Ld ddu 15g
; Re quat ^, 6g Thu6c sac uong nhu bai tren.
Thuoc cho vao n6i them 6(X)ml nuoc dun nho lua cho soi ky khi Bdi 7: Rau xuong song 20g
con 200ml nuoc thu6c bo ba, chSt \ky nuoc chia 3 Ian uong trong Kinh gioi 12g
ngay, uong sau khi an khi thu6c con nong, cSn u6ng lien 5 ngay. Bac hd 12g
Cdt ednh 18g
Bai 2: Rau xumg song 20g
Cam thdo 9g
Bach hop 15g
Giaig kho 3g
Vo trdng c&y dau (tarn mat sao) 15g ^ ^ ^
Thuoc sac uong nhu bai tren

Bdi 8: Rau xuong song 20g
Bdi 3: Rau xuong song 20g Cdt ednh 6g
Hoa cue trdng 9g Cam thdo 3g
Thienmondong 9g Ngiru bang tie 3g
Hoa kim ngdn 6g Xde ve 6g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. >" y ^

Bdi 4: Rau xuong song 20g Bdi 9: Rau xuong song 20g
Dia cot bi 15g Ld ngdi cuu 15g
Cdt ednh lOg Vo quyt 15g
Cam thdo lOg Tdo tdu 6 qud
Thuoc sac uong nhu bai tren. Duong do 30g
Bdi 5: Rau xuong song " 20g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Cu cdi trdng 30g Bdi 10: Rau xuong song 20g
Bac ha 5g Day bido 60g
Duong do 25g Ld ngdi cuu 12g
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Cu cdi trdng 15g
Duong phen 30g
Ld ngon cdi cu 30g Thuoc sac uong nhu bai tren.
118 119
Bdi 11: Rau xuong song 20g Mia tim (bovo) lOOg
Hoa huang duong 2 hoa Gung tuoi , 5g
Vungvang 15g Trdn bi 5g
Duong do 20g I Thuoc sac uong nhu bai tren.
Vo quyt lOg
Gung tuoi 58
Ld tia to 15g
Thu6c sic uong nhu bai tren. Hodc huong 15g
+ Thudc chua non mua Rihdnh lOg
Hat tieu so 5g
Bdi 1: Rau xuong song 20g ^ ^ ^
Ban ha 9g Thuoc sac uong nhu bai tren.

Gung tuoi 15g Bdi 6: Rau xuong song 20g
Bach linh 12g Hodc huong lOg
Trhn bi 6g Hduphdc lOg
Thu6c cho vao n6i them 6(X)ml nuoc dun nho lua cho soi ky. Bdnhachi lOg
Khi con 2(X)nil nuoc thu6c chit l l y nuoc bo ba, chia 3 Ian uong Bach linh 15g
trong ngay, tnroc khi an, luc thu6c con nong. CSn u6ng lien 5 ngay. Trdn b\
Cam thdo (nuang thorn) lOg
Hodng lien 5g
Hat tiiu so 5g
Ngothudu 5g
Gung tuoi 5g
Thuong trudt lOg
Hat tia to 5g
Bachtruqt lOg
Thuoc sac uong nhu bai tren. Tia to lOg
Bdi 3: Rau xuong song 20g Than khuc lOg
Tdo tdu (bo hat) 7 qua Gung tuoi 3g
Dinh huong 3 nu Thuoc sic uong nhu bai tren (dung chua cho nguoi bi non
Gitng tuoi 5g mua lau ngay).
Vo quyt lOg
Bdi 7: Rau xuong sdng 20g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Huong nhu 30g
Bdi 4: Rau xuong song 20g Hqu phdc lOg
120 121
Cam thdo (mtang thorn) lOg
Bai 8: Rau xumg song 20g Chucmg III
Day mudp J5g
Hoa sen J5g CtJ L A M G I A V I P H O N G C H U A B E N H
Ldhodchuong 15g
Gung tuoi 5g I. CU GUNG
Thuoc sac u6ng nhir bai tren. 1. Tinh chat va cong dung
Cay gung than thao, song lau nam, cao 40-80cm. Than re nac,
moc bo ngang, phan nhieu nhanh thudng goi la cu. La moc so le
thanh hai day, phien la hinh mac thuon, that lai d goc, dau la
nhon, dai 15-20cm rong 2cm, khong cuong, c6 be nhan, hai mat
phien la nhan, mat tren la mau luc sam bong, mat dudi la nhat.
Cum hoa dai 5cm, moc tu g6c, tren mot can, dai khoang
20cm, do nhiSu vSy lap hinh thanh, nhirng vay phia dudi ngan,
cang len tren cang dai va rong hon, la b^c hinh trai xoan, mau
luc nhat, mep, vang, dai c6 3 rang ngan, trang c6 ong dai gap doi
dai, 3 thuy bang nhau hep va nhon, canh moi mau vang, c6 vien
tim d mep, dai 2cm rong 1,5cm, chia thanh 3 thuy tron. Qua
nang (rSt it gap). Toan cay c6 mui thom, phSn than r l c6 v i cay,
nong va rat thom.
Miia hoa qua vao thang 5-8. Gung la mpt loai gia vi xii c6,
dugc trdng tu xa xua d nhilu nude tren thd gidi. Gung dugc y hoc
c6 va y hoc hien dai su dung kha phd bien vao viec chua b?nh cho
con ngudi.
O Viet Nam gung ducrc trdng d hku hSt cac vung de lam gia
vi va lam thu6c chua benh. Theo Dong y gung vang dugc dung
kha ph6 bien trong cac thang thudc chua benh tij xua dSn nay.
122
Gung cho than r l (cu gung) thu hai vao mua dong. Tuy theo
cay, vao kinh pb6, c6 tac dung hanh thiiy, tieu thung, chira phu
muc dich su dung nia cu gimg dircrc bao chS nhu sau:
thung. Ngay dung tu4-12g duoi dang thu6c sSc.
* Sinh khuomg: Day la than re gung vang tuoi (cu gung tuoi);
* Than khuong: Day la cu gimg sao chay t6n tinh, c6 vi cay
CO v i cay thorn, tinh im, vao cac kinh ph6, ty, vi tac dung giai
thom hac, tinh am vao cac kinh phe, ty, vi chua dau bung lanh,
biSu, tan ban, on trung lam hit non, tieu dom, hanh thuy giai doc,
man hau, chan tay lanh, nbuc moi, te bai, bang buySt. Ngay dijng
chua cam mao phong ban, nbuc dlu, ngat mui, bo dom, non mua,
4.8g duoi dang thuoc sac.
kich thicb tieu hoa, tru bung day truong. Lieu dung: Ngay dime
tu 4-8g dang thuoc sac. C\x gung tuoi la mot loai gia vi tham gia vao At nhilu mon an
ciia Viet Nam.
* KbuOTig trip: Day la nuoc girng dac dugc liy tu cu gung
tuoi, CO v i cay thom, tinb im, vao cac kinh pbS, ty, vi c6 tac dung 2. Mot so bai thuoc c6 cu gung
tieu dam, on trung, tan ban chua trung phong me man, dam dac
+ Thuoc chua dai tien ra mau
gay be tic cam kbau. Ngay diing 2-5ml thuong dung kem vol
true lich. Bail: Gung tuoi (numg chay) 20g
Ngdi cihi (sao chay) 30g
* Can khuong: Day la cu gimg tuoi da phoi, say kho, c6 vi
cay, miii thom b^c tinh nong, vao cac kinh tam, pb6, ty, vi, than... Thuoc cho vao noi them 600ml nuoc dun nbo lua cho soi ky,
CO tac dung on trung tan ban, hoi duang thong mach, chua ho, khi con 200ml chat lay nuoc bo ba, chia 3 lin u6ng trong ngay
cam mau, dau bung lanb, truang day, th6 ta, cban tay gia lanh, tnroc khi an, luc thu6c con nong. Can uong liSn 5 ngay.
mach v i dam im, bo suyen va te thap. Ngay dung tir 3-5g dual Bai 2: Gung tuoi (numg thom) lOg
dang thuoc sac hay thuoc bot. • Bach truat (sao vang ha thS) lOg
* Bao kbuong: Day la cu gung kho thai mieng vua sao xem Dia du (dSt tbn tinh) lOg
vang ha th6 thuong c6 vi cay thom, tinh am vao cac kinh phe, ty, iv Cam thdo (numg thom) 3g
vi. Cbiia dau bung do lanh, truang day, thd ta, chan tay gia lanh, Thu6c sic u6ng nbu bai tren.
mach v i , dam am, bo suyen va te thap. Ngay dung 3-6g dang
Bai 3: Gung kho (sao chay) lOg
thuoc sac hay tan bot.
Thuc dia 12g
* Oi kbuong: La gung tuoi viii nhe lira cho chin c6 vi cay Thumg trudt 15g
thom, tinb am vao cac kinh phe, ty, vi, c6 tac dung trir ban, am Ngu vi tie 3g
trung tieu, cbira dau bung, la chay do lanh. Ngay dung 4-8g duoi
Tbu6c sic u6ng nbu bai tren.
dang thuoc sSc.
Bai 4: Gitng tuoi (numg thom) lOg
* Sinh kbuong bi: Day la v6 ngoai cua cu gung tuoi, c6 vi
Kinh giai (sao chay) lOg
124
125
Duong quy 15g Bai 10: Gung tuoi (nudmg thorn) lOg
Hat danh ddnh (sao xem) 5g Hat trdc bd lOg
Qud vd 10 qud
Thuoc sac uong nhu bai tren Co nho noi (sao chdy) 5g .
Bai 5: Gung kho (sao chdy) lOg Thu6c sac uong nhu bai tren.
Hoa mao gd do 12g
Bai 11: Gung tuoi (nuang thorn) lOg
Ld ngdi cm (sao chdy) 12g
Ld trdc bd (sao chdy) 15g
' Hoa dam but 30g
Ld huyet du (sao chdy) lOg
Thuoc sac uong nhu bai tren. Moc nhi den (sao chdy) lOg
Bai 6: Gung tuoi (nu&ng thorn) lOg Thuoc sac uong nhu bai tren.
Co nho noi (sao chdy) 15g Bai 12: Gimg kho (sao chdy) lOg
Moc nhi den 5g Moc thong 8g
Ngd sen lOg Day muap (sao den) 20g
Thuoc sic uong nhu bai tren. Hat ddnh ddnh (sao den) lOg
Bai 7: Gung kho (sao chdy) lOg
Vo qua luu (sao thorn) lOg Bai 13: Gmg kho (sao chdy) lOg
Ld ngdi cm (sao chdy) lOg 0 mai (rua bat man) lOg
Ld ngdi cm (sao chdy) lOg
Vo qud hni (sao) lOg
Bai 8: Gung tuoi (sao thorn) lOg
Hoa hoe (sao chdy) lOg
Bai 14: Gung kho (sao chdy) lOg
Hat ddnh ddnh (sao vdng) lOg
Hat ddnh ddnh (sao chdy) lOg
Thu6c sSc uong nhu bai tren. Hoa hoe (sao chdy) lOg
Bai 9: Giaig kho (sao chdy) lOg Kim ngdn hoa lOg
Hoa mao gd trang cd hat (sao) lOg Thu6c sac u6ng nhu bai tren.
Qud cd phdo gid (sao vdng) 15g
Bai 15: Gung tuoi (nudng thorn) lOg
Ld ngdi cm (sao chdy) lOg Tuc doqn 9g
A A ^
Thuoc sac uong nhu bai tren. Ld sen kho (sao den) 30g
126 127
Thu6c s5c u6ng nhubai tren.
Bdi 6: Gung tuoi lOg
+ Thu6c chua nhuc d§u
Xuyen khung 9g
Bail: Gungkhd lOg Cue hoa 12g
Cam thdo (numg thorn) 4g
Nhdn trhn 15g
Ich trinh&n lOg + Thuoc chua hen
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Bdi 1: Gungkhd 6g
khi con 200ml chat l i y nuac, bo ba, chia 3 lln u6ng trong ngay, Ngu vi tu 3g
uong sau khi an, luc thuoc con nong. Can uong lien 7 ngay. Titdn 3g
Cam thdo (numg thorn) 3g
Bdi 2: Gicng tuai lOg
Hodng ky 30g Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Thien ma lOg khi con 200ml chSt liy nuac, chia 3 ikn u6ng trong ngay, sau khi
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. an, luc thuoc con nong. Can uong liSn 9 ngay.
Bdi 3: Gung tuoi lOg Bdi 2: Gicng kho 6g

Sinhdia 15g Thien mon dong 15g
KhSsdm 15g Mach mon dong 12g
Hodng cam 15g Ld cdy nhot (bo long) 9g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Thu6c sac uong nhu bai tren.
Bdi 4: Gungkhd lOg Bdi 3: Gung tuoi 6g

Thdng ma lOg Hodi son 15g
Thuong trudt 15g Mach mon dong 9g
Ld sen 20g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Bdi 4: Gung tuoi 6g
Bdi 5: Gimg kho lOg Thuc dia 24g
Duong quy 18g Duong quy 9g
Xuyen khung 9g I , , ,
Te tan 3g
129
128
Bdi 5: Gung kho 6g Bdi 3: Gung tuai
Ld chanh 30g Qua Idu nhdn
Cu cdi trdng 30g Ban ha
Hodng cam 15g
Mat ong 20ml Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Thuoc sSc cho mat ong vao uong nhu bai tren. Bdi 4: Gung tuoi ^
Mach mon (bo loi)
Bdi 6: Gung kho 6g Cat cdnh
Voriddu 12g Ban ha
Trdnb) 12g Tu uyin
Thuoc sSc uong nhu bai tren. Cam thdo (nudrng thorn)
Xuyen bdi mdu
+ Thuoc chua ho Ma hodng
Gmg kho 38 NgU vi tic
Dang sdm 58 Sa sdm
Bach linh 58 Triic diep
Bach truat 68 Thu6c sSc u6ng nhu bai tren.
Trdn b\ 48 Bdi 5: Gung tuoi
Ngu vi tu 38 Trdn bi
Ban ha 38 Cu cdi trdng
Cam thdo 38 Hat tieu so
Titan 28
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Thuoc sic uong nhu bai tren.
khi con 200ml chk liy nuac bo ba, chia 3 \h\g trong ngay, Bdi 6: Gung tuoi
sau khi an, luc thu6c con nong, can u6ng lien 5 ngay. Cu cdi trdng
Bdi 2: Gitng tucri 5g Hdnh tuoi
Thach cao 5g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Cam thdo 5g Bdi 7: Gimg tuoi
Mat ong 30ml Qud le
Thu6c sSc nhu bai tren sau do cho mat ong vao quay deu uong- Mdt ong
130 131
Cac vi thu6c sic liy nir6c cho mat ong vao u6ng nhir bai tren. Rau mddi 30g '
Bdi 8: Gung tuai 3g Duong phen < 30g , ^^
Gaote 50g Thu6c sac nhu bai tren, pha duang phen cho tan diu u6ng
True nhu 15ml trong ngay.
Gung rira sach gia nho cho vao gao ninh cho nhu, cho true Bdi 3: Gung tuai 5g
nhu vao quiy dSu chia 2 ISn an trong ngay, khi doi, luc chao con Thit lan nac lOOg
nong. can an liSn 7 ngay. Rithanh hao lOOg
Bdi 9: Gung tuai 6g Duong do 30g
Ph&tthu 6g Thit lan nac rua sach cung cac vi thu6c, duong do cho vao,
Ban ha 6g n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, khi con 200ml chat
Thu6c sac ky liy 200ml nuac thu6c dac chia 3 lan u6ng trong lay nuac, lay lai thit Ign nac, bo ba thu6c. Nuac thu6c chia 3 lin
ngay, u6ng sau khi an luc thu6c con nong. Can uong lien 5 ngay. u6ng trong ngay truac khi an, luc thu6c con n6ng, an thit h6t mot
lan. Can dung thu6c li6n 7 ngay.
Bdi 10: Gung tuai 6g Bdi 4: Gung tuai 5g
R&u ngo 15g Hodng ba 3g
Vo quyt 25g Bingo 30g
Thuoc sac u6ng nhu bai tren. Thu6c sac u6ng ngay 1 thang chia 3 lin.
+ Thu6c chua benh vang da Bdi 5: Gung kho 6g
Bdil: Gung tuai 5g Nhdn trhn 15g
Ich mdu 20g Kim tiin thdo 15g
Co roi ngua 20g Re CO tranh 15g
Nhdn trhn 30g Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua, cho soi ky.
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Khi con 200ml chat liy nuac bo ba chia 3 lan u6ng trong ngay
khi con 200ml chat liy nuac bo ba, chia 3 lan u6ng trong ngay truac bua an, khi thu6c con nong. Can diing thu6c liSn 7 ngay.
truac khi an, luc thu6c con nong. Ckn u6ng lihn 1 ngay. Bdi 6: Gung kho 5g
Bdi 2: Gung tuai 3g Hat hde 30g
Kim tiin thdo 30g Hat ddnh ddnh 15g
Nhdn trhn 30g Nhdn trhn 20g
132 133
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Cum hoa hinh dau tron hoac tan gia moc tren mot can rong,
Bdi 7: Gimg tucn 5g âo bang la hoa c6 cuong ngan, bao hoa gom 6 manh, bang nhau
^ Track td 20g hinh trai xoan, hai nhon, canh hoa mau trang c6 soc xanh xep
Ri CO tranh . 20g thanh hai vong, sau nhi dai han bao hoa, moc tho ra ngoai, chi nhi
Bong ma di ; lOg phinh a g6c.
Thu6c sic uong nhu bai tren. Qua hinh tron, hat hinh 3 canh mau den. Toan cay c6 miii
Bdi 8: Gung tuoi 5g hang, cay dac biet. Miia hoa qua thang 4-11.
Bdconganh 30g Hanh phat trien a mot so nuac tren the giai. O Viet Nam
Bong mddi 30g nhom hanh dugc trong lam gia vi dugc chia lam hai loai: hanh cii,
Co roi ngifa 20g hanh hoa. Hanh cii dugc tr6ng a hau h6t cac dia phuong a Viet
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. (Nguoi 6m lau khong dung bai Nam, diing lam gia vi, rau an va lam thuoc, hau nhu trong nhieu
thu6c nay) vu trong nam. Hanh hoa duac trong chii yeu la mot so dia phuong
0 miln Bac, de lam gia vi, rau an, lam thuoc, cung dugc trong
Bdi 9: Gung tuoi 58 nhieu vu trong nam.
Dang sdm 9g Than hanh thucmg diing de lam gia vi va lam thuoc, thu hai
Bach truat 9g quanh nam, nhung phan Ian thu hai vao thang 10-11. Thuong
Bach linh 9g
Ban ha 9g diing tuoi. Hanh c6 vi cay, tinh on c6 tac dung phat han, giai bieu,
Trdn b\ 6g thong duong, on than minh muc, loi tie'u, theo tai lieu c6 an qua
Cam thdo 6g nhilu hanh thi toe bac, hu khi xong len khong ra m6 hoi dugc.
Tdo tdu (nuang thorn) 6g Hanh la mot loai gia vi c6 mat trong hang loat mon an cija
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. nhieu dan toe. Trong y hoc, hanh dugc dijng pho bien trong dieu
tri cam sot, nhirc dau dau, nghet mui, viem niem mac mui, dai tieu
II. cu HANH tien khong thong, dau, day bung, triing tich, mun nhot, chira bi dai
1. T i n h chat v a c o n g d u n g bi dai tien, diing ngoai tri mun nhot.
Cay hanh than thao, s6ng hang nam, cao 0,3-05m, than hanh Cii hanh tham gia vao kha nhieu mon an a Viet Nam, la mot
nho, chi hai ph6ng, de nhieu nhanh. La hinh tru rong, nhan, moc lo£ii gia vi khong the thieu khi lam thuc an tir thjt Ign.
thanh tiim ti> than hanh, dSu la thuon nhon, dai 30-50cm, duong
2. Mot s o bai thuoc c h u a benh c 6 c u hanh
kinh 4-8mm be la to, mong, mau trSng, doi khi pha hong c6
nhieu doc. ' + Thu6c chua cam s6t
134 135
Bdi 1: Hanh (thai nho) 15g E)au xanh, gao te cho nSu thanh chao nhu loang, hanh va tia
Gung tuoi (gid nhd) 15g to rua sach, thai nho, khi chao chin cho hanh, tia to vao dao d6u,
Ld trd xanh (thai nhd) 9g cho benh nhan an nong, sau do dip chan kin cho ra m6 h6i dSu
Thuoc cho vao noi them 300ml nuac dun nho lua cho soi ky, toan than.
khi con 100ml chat \iy nuac bo ba, cho benh nhan u6ng 1 ISn, sau Hdnh 15g
do dip chan kin cho ra mo hoi. 1A tia to 5g
Bail: Hdnh 15g Hanh nhan 6g
Toi 15g Cat cdnh 3g
Chdo nong 300ml Chixdc (sao thorn) 3g
Tiin hb 3g
Hanh toi rua sach, gia nho, cho vao chao quay dhx, cho benh Huong phu (da chi) 3g
nhan an mpt Ian trong ngay, sau do dip chan kin cho ra mo hoi. Trdn bi 3g
Bdi 3: Hdnh 15g Hat cu cdi (sao) 5g
Gung tuoi 15g Kinh gidi 3g
Cu cdi trdng 60g Cam thdo 2g
Cac vi thuoc thai nho cho vao noi them 400ml nuac dun nho Bac hd (khi thudc gdn duac
lua khi con 100ml chat lay nuac bo ba, cho benh nhan uong mot mdi cho vdo) 3g
Ian trong ngay, khi thuoc con nong, sau do dip chan kin cho ra Thu6c sic l i y 200ml nuac thu6c dac chia 3 ISn u6ng trong
m6 hoi. ngay truac khi an, khi thu6c con nong. CSn u6ng liSn 3 ngay.
Bdi 4: Hdnh (cd ri, thdn, Id) 15g Thu6c chua cam mao phong han c6 kem thip.
Ld ddu 15g Khi cam mao phong han dung mpt s6 bai thu6c sau:
Ld ngdi cm 15g
Bdi 7: Hdnh 20g
Gmg tuoi lOg
Vo quyt kho 15g
Rau diep cd lOg
Bdi 8: Hdnh cu i5g
Bdi 5: Hdnh (cd thdn, Id, ri) 15g
Ld tia to 9g
Ddu xanh 15g
Trdn bi 15g
Gqo te 20g
Ld tia to 20g Thuoc sic u6ng nhu bai tren.
136 137
Bdi9: Hanh i 20g ixiong '^^ nong, chuom quanh ron, bung du6i va quanh ca
dtcay 15 quan sinh due.
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Bdi4: Hdnh cu 50g
Phen chua 15g •. •
BdilO: Hanh (cd than ri Id) I5g
Cay ma de (dung tuai) 30g
Bot hat tieu tg
Chdonong 200ml Thuoc duuc lam sach, gia nho, goi vao vai mong dap vao r6n.
Hanh rua sach thai that nho cung bot hat tieu cho vao chao Bdi 5: Hdnh tuai , 30g
quSy dSu an nong, luc doi. Sau khi an dap chan cho ra mo hoi. Rdu ngd :V 30g
Ri CO tranh 30g
Bdi 10: Hanh 25g
Dau do 30g
Hat 6c cho 25g
Gungtuai 25g Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Ld che xanh 15g khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay
truac khi an, luc thu6c con am im.
Thu6c sac u6ng mot ISn trong ngay luc doi, can u6ng lien 3
Bdi 6: Hdnh cu 30g
ngay.
Tieu hoi huong 15g
+ Thu6c chua bi tieu tien
Ca hai gia nat dap vao ron.
Bdi 1: Hdnh (cd rl than Id) 50g
+ Thuoc chi5a chai chan
Mqtong 10ml
Bdi 1: Hdnhcu(tieoi) 20g
Hanh cho rua sach, thai nho, gia nat cho mat ong vao tron deu,
goi vao vai mong dat vao ron phia tren sat ca quan sinh due.
6 mai 5 qua
Kit kho (nho) 1 con
Bdi 2: Hdnh (cd than, rl, cu) 50g
Hanh riia sach, 6 mai bo hat, cung ret kho gia nho goi vai mong
Phdc tiiu 30g
vao cho dau. Ngay thay thuoc 1 Ian, can lam lien 5 ngay.
Hanh rua sach, cung phac tieu gia nat, goi vao vai mong, dap
Bdi 2: Hdnhcu 20g
vao r6n, dung tui dung nu0c nong chuam len tren.
0 mai 5 qud
Bdi 3: Hdnh (cd than, re, cu) 30g Hatthhuddu 5 hat
Muoi an 300g
; Hanh rua sach, 6 mai bo hat cung hat thau dau gia nho, goi vao
Hanh rua sach gia nho, cung vai muoi sao nong, goi vao vai mong dap ch6 dau. Ngay thay thu6c 1 ISn, cm dap l i l n 5 ngay.
138 139
Bai3: Hanhcu 20g gdi 2: Hanhcu 20g
Phenchuaphi 20g Mat Ion 10ml
Phdctiiu 20g Hanh cu rua sach, gia nho, cung mat Ian tron dSu. Gpi dSu
Cach chS va dSy thuoc nhu bai tren. s^ch b3ng nuac mu6i loang, sau do boi thu6c vao cho dau. Ngay
; Bdi4: Hanhcu 20g 2-3 ISn, diing lien tuc 5 ngay.
Gung tuoi 20g Bai 3: Hdnhcu 20g
Voibot 20g Bgchchi 20g
Mudi an lOg Dau viing 10ml
Cach che va dap thuoc nhu bai tren. Hanh cu rua sach gia nho, bach chi tan nho min, tit ca cho
vao d§u vung tron deu boi vao cho dau, ngay boi mpt Ian, can boi
Bai 5: Hdnh cu 20g Uen 5 ngay.
Re cdy hoa ngoc tram 20g
Mudi an 3g Bai 4: Hdnh cu 20g
Hanh cu, re cay hoa ngoc tram rua sach gia nho, cho mu6i an Hodng lien 20g
vao tron deu goi vao vai mong dSp cho dau, ngay thay thu6c mot Hodng bd 20g
N V ^ V
li Phen chua phi 15g
Ian, can dap lien 5 ngay. Hanh cu rua sach gia nho, hoang lien, hoang ba, phen chua
Bai 6: Hdnh cu 20g phi tan nho, tat ca trpn deu. Truac tien nau nuac che xanh dac rua
Ot do cay lOg s^ch noi dau bi dau, tham kho nuac, sau do boi thuoc, ngay mot
Dam an 5ml ISn, dung thu6c 5 ngay liln.
Thuoc gia kho tron dam dap cho dau. III. CU HANH TAY
+ Thu6c chua ch6c dSu 1. Tinh chat va cong dung
Bai 1: Hdnh cu 20g Cay hanh tay than thao, s6ng ngSn ngay cao 25-35cm, than
Bb kit 20g chinh dang dia manh, ngin. Re moc thanh chum Ian toa a do sau
Hat qua xoan 20g 20-35cm. PhSn duoi cua 6ng be day len 6m sat liy nhau tao thanh
Hanh cu rua sach gia nho, b6 kit mcmg thorn, hat qua xoan ASn gia thuong duac goi la cu. M6i cay thuong c6 tu 3-8 la, mQC
gia nho, tat ca cho vao noi them 400ml nuac dun nho lua, cho s6i ^ le, dang ong r6ng.
ky, chat liy nuac bo ba. Dung nuac mu6i loang rua sach dSu, lay Cum hoa moc tren dinh can hoa, hoa hinh chuong, cu6ng m6i
vai sach tham nuac thuoc dip len dSu, khi thu6c kho lai dip tiep dai l-3cm, can hoa thuong dai 25-45cm, hinh 6ng r6ng.
140 141
Qua hach c6 3 goc, dau c6 num nhon, hat c6 canh mau den, Hdng hoa 20g
Hanh tay la cay thirc phSm, gia vi, lam thu6c, phat triSn hû Hoa cay ngoc tram 15g
nhu khip thS giai. 6 Viet Nam cay hanh tay dugc trdng khip Hoa cue lOg
cac vung mi6n de liy "cu" lam thuc pha'm, gia vi, lam thu6c Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
chira benh. Bai 3: Hanh tay 20g
Toan cay dSu c6 vi cay hang dac trung, dac biet la khi cSt thai Hoa hoe 20g
vao than gia (cii). Co di 30g
Theo Dong y hanh tay c6 vi cay thom, tinh am, khong doc c6 Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
tac dung chira mot s6 benh nhu: tieu khat (dai thao duong), huygt Bdi 4: Hanh tay 20g
ap cao, xo vira thanh mach, benh mach vanh tim, cam mao phong
han, chira ho trir dam, lam ra m6 hoi, Igi tieu, dieu tri c6 truong Rau th\ 20g
do xa gan, tiSu tien bi, kho tha, tri mun nhot, chira ly, v6t loet, Cay md de 20g
chira hen, la thu6c tay giun, thuoc kich due, dieu kinh, viem phi
^ A ^

quan, ta, dau bung dky hoi, dau tai, s6t, vang da, chira v6 sinh. Bai 5: Hdnh tay 20g
Hanh tay tham gia vao to' hgp gia vi cho nhilu mon an ngon Rdu ngo 20g
va lam thu6c chira benh. Hoa mdo gd 20g
2. Mot s o bai thuoc c6 hanh tay Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
+ Thu6c chua cao huy§t ap Bdi 6: Hdnh tay 20g
Bdi 1: Hanh tdy 30g La buai 15g
Ha kho thao 15g Duong do lOg
Bong ma di . 15g Thu6c sac u6ng nhu bai tren.
Hoa cue 9g Bdi 7: Hdnh tay 50g
Thu6c cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Can tay 150g
khi con 200ml chat lay nirac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay Gimg tuoi 5g
truac khi an, lire thu6c con nong. CSn u6ng 11 ngay la mot li?u Dau thuc vat vua du
trinh, thai gian nghi giira cac lieu trinh la 5 ngay, can dung nhieu Muoi an vua du
lieu trinh. Hanh tay rua sach thai chi, cSn tay nhat ky rua sach, thai khiic
Bail: Hanh tay 30g dai 3cm, gimg tuoi riia sach, thai chi. Cho dSu thuc vat vao chao
142
dun nong, tha hanh tay vao xao thorn, cho tiep ckn tay va mu6i M0c nhi den 20g
vao dao dSu, cSn tay chin tai cho gung vao dao tiSp din khi can Giing tuoi 5g _r
tay chin la duoc. Cho benh nhan an cung voi com, ngay an 1 Ian, Ddu thuc vdt vita du
ckn an lien 15 ngay. Mudi an viea du
Bdi8: Hanh tay 30g Hanh tay rira sach thai nho, cat de lam sach bo hdt so trSng
Moc nhi den 20g thai mong, c§n tay nhat ky rita sach thai khiic dai 3cm, moc nhi
Raubdpcdi 200g den ngam riia sach thai chi, gimg tuoi rua sach thai chi... Cho dSu
Dhu thuc vat vuadu thuc vat vao chao dun nong, cho hanh tay vao xao thom, tha cat
Mudi an • vua du dS vao xao chin toi cho mu6i an vao. Sau do cho ky tijr, can tay,
mpc nhi den, gung vao dao deu, thuc an chin cho benh nhan an
Hanh tay rua sach thai chi, moc nhi den va rau bSp cai ngam
theo huong d i n ciia bai tren.
rira sach thai chi. Cho dSu thuc vat vao chao dun nong cho hanh
tay vao xao thom, cho moc nhi den vao xao tiSp, sau do cho rau Bdi 11: Hdnh tdy 30g
bSp cai vao xao cho toi chin, cho mu6i an vao dao dSu la dugc. Gid ddu xanh 150g
Cho benh nhan an nhir bai 7. Moc nhi den 20g
Giing tuoi 5g
Bdi 9: Hanh tay 50g
Ddu thuc vdt vica du
Cdtim 200g
Mudi an vira du
Rau ma di tuoi 20g
Gung tuoi 5g Cac nguyen lieu lam nhu bai tren. Khi thuc an chin cho b^nh
Dhu thuc vat vua du nhan an theo huong d i n 7.
Mudi an vim du Bdi 12: Hdnh tdy 30g
Hanh tay, gung tuoi rua sach thai chi, ca tim bo num riia sach Thit Ion nac lOOg
thai vua miSng, rau ma d l riia sach thai nho. Cho dSu thuc vat vao Gid dau xanh 200g
chao dun nong, tha hanh tay vao xao thom, cho ca tim vao xao Rong bien 30g
chin, sau do cho rau ma d6, gung va mu6i an vao dao deu. Khi Gimg tuoi 5g
thuc an chin cho benh nhan an nhu bai 7. Mudi an vita du
Bdi 10: Hdnh tay 30g Hanh tay riia sach thai chi, thit Ion nac rOa sach thai miSng
Catde 1 bo inong uop muoi, rong bien lam sach, cat khuc dai 5cm, gung
Ky tie 15g tuoi ri>a sach thai chi. Cho thit Ion nac, gung tuoi vao bat to tron
can tdy 30g êu dem hap each thuy, khi thit chin cho hanh tay, gia d§u xanh,
144 145
rong bien vao tron deu, dun tiSp cho thuc an chin la dugc. Cho Hanh tay rija sach thai chi. Muc lam sach thai viia miSng, uop
benh nhan an nong vao luc doi. Dung 15 ngay liln la mot lieu jpii6i, hoa cue rua sach bo dai hoa, nim huong rira sach thai chi,
trinh, thai gian nghi giira cac lieu trinh la 10 ngay, can diing 5 toi bo v6 dap dap. Cho dau thuc vat vao chao dun nong cho hanh
lieu trinh. tay va toi vao xao thom, cho muc, nim huong, gixng tuoi vao xao
tjgp khi muc chin cho hoa cue vao dao dSu mot phut sau la dugc.
Bai 13: Hdnh toy 50g
Cho benh nhan an theo huong din cua bai 12.
Thit Im nac lOOg
Chntay ' r I50g Bai 15: Hdnh tay 50g
Nam huong ' 30g Khoai lang 50g
Ngim tdt 30g Rau can tuoi 200g • ,
Gung tuod 58 Tat ca cho riia sach, dung may ep hoa qua ep liy nuoc u6ng,
Toi (dap dap) lOg ngay u6ng mot l i n luc doi, cSn u6ng liSn 15 ngay la mot lieu
Dhu thuc vat vita du trinh, thoi gian nghi giira cac lieu trinh la 5 ngay, dung nhi6u Ueu
Muoi an vita du trinh. Co the cho vao dun nho lua liy nuoc u6ng.
Hanh tay rua sach thai nho, thit 1cm nac rua sach thai mong, Bai 16: Hdnh tdy 50g
uap mu6i, ckn tay, nguu iii lam sach thai dai 3cm. Nam huong Rau chn 150g
ngam rua sach, gimg tuoi rua sach thai chi. Cho dau thuc vat vao Mudp dang 50g
chao dun nong, tha hanh tay va toi vao xao tham, tiep theo la thii
Ign nac, xao cho thit chin, cho nguu tit va gimg vao xao khoang Ca ba rua sach, chi biSn va dung nhu bai tren.
3 phut sau cho ckn tay, nam huong vao xao nho lua. cho thiic an Bdil7: Hdnh tay 50g
chin diu la dugc. Bixanh (bi dao) 300g
Mat ong 10ml
Benh nhan an theo huong dan cua bai 12.
Hanh tay rira sach thai mieng, bi dao bo v6 bo hat, ca hai cho
Bai 14: Hdnh tay 5g
vao may ep hoa qua lay nuoc, cho mat ong vao nuoc hoa qua
Cdmuc (tuoi) lOOg
quay deu uong, ngay 1 ikn luc doi. Can u6ng hln 15 ngay la mot
Hoa cue tuoi 50g
Heu trinh, thai gian nghi giua cac lieu trinh la 10 ngay, dung 5
Nam huong 30g
lieu trinh.
Gung tuoi 58
Toi lOg Bdi 18: Hdnh tay 50g
Dhu thuc vat vita du Cd rdt (tuoi) 250g
Muoi an vita dd Rau md de 30g
146 147
Hanh tay, ca r6t, rau ma dS dem riia sach sau do ch6 biSn va Cdtcdnh lOg
dung theo huong dan cua bai tren. Gung tuai 5g
Bdil9: Hanh tay * 50g Thu6c sac uong nhu bai tren. "
Cundng 250g Bai 4: Hdnhtdy 30g
Cil cdi trdng 250g Ngd sen 200g
Melt ong 10ml Gung tuai 5g
Cach chS hiin va Heu trinh nhu huong d i n cua bai 17. Duong phen 15g
BdilO: HdnhtAy 50g Thu6c sic u6ng nhu bai tren, chit liy nuoc thu6c cho duong
Rau chn 250g phen vao quay deu cho benh nhan uong nhu bai tren.
Cd chua lOOg Bai 5: Hdnh tdy 30g
Toi 20g Trdc bach di$p 30g
Cach lam va su dung nhu da huong dan cua bai 17. Hat ma di 5g
Gung kho 5g
+ Thu6c chua ho Vd quyt lOg
Bdil: Hdnhtdy 30g Thuoc sic uong nhu bai tren.
Rdungd 50g
Vd quyt 30g + Thu6c chua kilt ly
Gitng tuai 5g Bai 1: Hdnh tdy 30g
Rau sam 50g
Thu6c cho vao n6i them 6(X)ml nuoc dun nho lua cho soi ky,
Ddu xanh 50g
khi con 200ml chSt liy nuoc bo ba, chia 3 ISn uong trong ngay,
Hodc huang 12g
sau khi an, luc thuoc con am am. Can uong lien 5 ngay.
Hat cau 5g
Bai 2: Hdnh tay 30g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuoc dun nho lua cho soi ky,
Rau ma di 30g
khi con 200ml chat lay nuoc bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay,
Cu cdi trdng 50g
truac khi an, luc thuoc con am am. Can uong lien 7 ngay.
Trdnbl 30g
Bai 2: Hdnh tdy 30g
Thu6c sic uong nhu bai tren.
Cu cdi trdng 50g
Bai 3: Hdnh tay 30g Gitng tuai lOg
Ri CO tranh 60g Mat ong 10ml
148 149
Thu6c sic u6ng nhu bai tren, cho mat ong vao nuac thu6c Bdi2: Hdnhtdy , 30g
quiy dfeu, u6ng theo huong dan cua bai tren. Hodi son 25g
Bdi3: Hdnhtay 30g ^y^^.îi Hodng lien lOg
Mudp dang 60g Thu6c sic uong nhu bai tren.
' Duong do 20g Bdi 3: Hdnh tay 30g
Gung tucn 5g
Sinh dia lOg
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Mach mon (bo loi) lOg
Bai 4: Hdnhtcly 30g Cat can lOg
Raudiipcd 30g Thien hoa phdn lOg
Qua hoe 30g Ngu vi 2g
Duong do lOg Cam thao 3g
Thu6c sic uong nhtr bai tren. Gao te 30g
Bai 5: Hdnhtay 30g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Rau md dk 30g Bdi 4: Hdnh tay 30g
Rau muSng 30g Dang sdm lOg
Ldchekhd 30g Thien hoa phdn lOg
Rau giin 30g Mudp dang 30g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Thu6c sic uong nhu bai tren.
+ Thuoc chua dai thao duong Bdi 5: Hdnh tay 30g
Bdil: Hdnhtdy 50g Sinh dia lOg
Bidao 50g Moc thong 4g
Moc nhi trdng 50g Hodng cdm 3g
6 mai 15g
khi con 200ml chit liy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay Bdi 6: Hdnh tay 30g
truac khi an luc thu6c con am im. Can uong hen 21 ngay la mot Cd rdt (tuoi) 50g
lieu trinh, thai gian nghi giiJa cac lieu trinh la 10 ngay, dung 5 Moc nhi trdng 30g
Ueu trinh. Gao te 30g
150 151
^ ^ ^
Thuoc sac uong nhu bai tren. Thuoc sic u6ng nhu bai tren.
Bai7: Hanht&y 30g Bai 12: Hanh t&y 30g
Ld sen ''f^'^- 30g Rau chn lOOg
Hodi son 30g Gao them lOOg
Bixanh lOOg Ha thu 6 50g
Thit Ion nac 50g
Muoi an vua du
Bai 8: Hanh tay 30
Hanh tay rua sach thai chi, rau cSn nhat sach rua ky, bo la,
Ld sen 40g
thai khuc dai 3cm, gao thorn, ha thu 6 xay thanh bot min tron deu,
Scmtra lOg
thit 1cm nac rua sach thai mong vua mieng, cho bot gao, ha thu 6
Ydi lOg
vao noi them nuac vua du quay deu tay, dun nho lua cho chin, chx
Vo quyt 5g
cho thit Ion nac vao dao nhe, khi thit chin cho rau cSn, hanh tay
Thu6c s5c u6ng nhu bai tren. va mu6i an vao dao deu, bpt soi lai mpt luc la duoc. Cho benh
nhan an mpt Ian trong ngay luc doi, khi bpt con nong, cSn an l i l n
Bai 9: Hanh tay 30g
11 ngay la mpt li?u trinh, thoi gian nghi giua cac lieu trinh la 5
Nhdn trhn 20g
ngay, diing 5 lieu trinh.
Tdo tdu 2 qua
Gicng kho 4g Bai 13: Hanh tay lOOg
Thit Ian nac 50g
Moc nhi trdng 30g
Bai 10: Hanh tdy 30g Gung tuoi 3g
Rau chn (tuoi) lOOg Ddu thuc vctt vita du
Cu cdi trdng lOOg Muoi an vua du
Rau ma de 30g
^ ^ A
Hanh tay rua sach thai vua mieng, thit Ign nac rua sach thai
Thuoc sac uong nhu bai tren. mong vua an, uop muoi. Mpc nhl trang ngam rua sach thai vua
Bai 11: Hanh toy 30g mieng, gung tuoi rua sach thai chi. Cho dSu thuc vat vao chao dun
Son tra 30g nong, tha hanh tay vao phi thorn, cho thit Ipn nac vao xao chin,
Ld sen 20g cho gung, mpc nhi trSng vao xao tiep khi chin cho benh nhan an
Hoa hde 5g theo huoTig dan cua bai tren.
Thdo quyit minh 30g
152 153 •
Bdi 14: Hanh tay i lOOg r-: Cu kieu CO vi cay, dang, tinh i m vao cac kinh vi, kinh than.
Nhong tarn 50g • tac dung lam am bung, chong dSy hoi, tan khi kit, bo than khi,
Ld chanh tf^''' ^8 jjianh duong, giup Igi tieu, chiia dau bung do lanh, roi loan tieu
Ddu thuc vdt vita du hoa, kiet ly, phong ngua huyet khoi, thiSu mau co tim, ngit, hon
Muoi dn vita du jpg, dai dit, bong, ngay dung 6-12g. Than cu kieu kho an song
hoac sac uong. Dung cu kieu thuong xuyen dung lilu lugng giup
Hanh tay rua sach thai chi, nhong tSm ngam rua sach irop CO the' chiu duoc lanh, dieu hoa noi tang, chiia sang Id, tuc ngyc,
muoi, la chanh rua sach thai that nho. Cho dau thuc vat vao chao kho thd, thong duong tan huySt, tuc thd, khi tre ddm tic. H6 trg
dun nong, cho hanh tay vao xao thom, tha nhong tkm vao xao dihu tri ung thu phoi, da day, vu sung, dau xuong khdp.
chin, cho la chanh vao dao deu mot luc la dugc, cho benh nhan
Cu kieu dugc dung lam gia vi tham gia vao nhiSu mon an
an theo huong dan cua bai tren. ngon ciia Viet Nam.
IV. CU K I E U 2. Mot so bai thuoc c6 cu kieu
1. Tinh chat va cong dung + Thuoc chua tuc ngirc kho thd
Cay kieu than thao s6ng hang nam, than gia to hinh trai xoan Bdi 1: Cu kieu 12g
thuon, bao boc boi nhieu vay mong goi la cu. Than mpc dung, Nhdn trdn 30g
hinh tru nhan, cao 20-50cm, la moc tu than hanh, hinh dai hep, Ke huyit dang 15g
nua hinh tru dai 20-30cm, rong 2-4cm. Thuong truat 15g
Nga truat 15g
Cum hoa moc giua tan la thanh tan dang nua hinh cku, c6 hoa
dang vay mau trang thuong c6 6-30 hoa, hinh chuong, mau hong Thuoc cho vao noi them 600ml nude dun nho lua cho soi ky
hoac tim sam, bao hoa deu, nhi c6 6 cai xep thanh hai vong khong khi con 200ml chat lay nude bo ba chia 3 ISn u6ng trong ngay,
deu, ban kinh hinh cau c6 canh. Can cua tan hoa dai 20-55cm. sau khi an, luc thu6c con am im. CSn u6ng liSn 7 ngay la mot
lieu trinh, thai gian nghi giua cac lieu trinh la 3 ngay, dung 5
Mua hoa thuong vao thang 6-8. Cay kieu c6 nhiSu loai: loai
lieu trinh.
kieu cu nho, m6i khom c6 20-30 cu. Loai kieu cu to mot khom
thuong CO 9 cu. Bdi 2: Cu kieu 128
Hodng ky 30g
Cay kieu duoc trong o mot so nuoc tren th6 gioi nhu: Trung
Dang sdm 30g
Qu6c, Nhat Ban, Tri6u Tien v.v... 6 Viet Nam cay ki?u duoc
Dan sdm 30g
trong d mot so vung d mien Bac. Udt kirn 98
Bo phan dung de lam gia vi, lam thu6c la than hanh. Qui chi 98
154 155
Huyin hb 9g Dia long 6g
Cam thdo (numg thorn) 9g Xuyen khung 6g
Thuoc sic uong nhu bai tren. Thu6c sac uong nhu bai tren.
CM kieu 9g Bai 6: Cu kiiu 30g

Dim hd sdch 50g Gao te 200g
Son tra 50g Muoi an vua du
Dan sdm 50g Cu kieu rua sach thai nho, gao te vo sach de kho xay nho min,
Qua Idu 30g quiy thanh chao, cho cu kieu va muoi an vao quay deu, khi chin
Rum trdng lilt chia hai ISn an trong ngay luc doi. CSn an liSn 7 ngay la mot lieu
Tat ca cho vao binh su ngam 3 ngay, sau do cho benh nhan trinh, thoi gian nghi giua cac lieu trinh la 5 ngay, dung 5 lieu
u6ng ngay 3 Ian, m6i ISn 10ml rugoi thu6c, u6ng h k cho rucm ttinh.
thu6c nay nghi 10 ngay lai lam mot binh ntgru thu6c mod ngam 3 Bai 7: Cu kieu 30g
ngay va uong tiep theo huung dan. Hat ki 200g
Bai 4: Cu kieu 12g Muoi an vita du
IA bach qua 15g Che bien va dung nhu bai tren.
Qua Idu 15g
Bai 8: Cu kieu 15g
Dan sdm 15g
Bot tarn thdt 3g
Udt kirn lOg
Quichi 9g
Cam thdo 5g
Sa sdm 30g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nu6c dun nho lua cho soi ky, khi Rum trdng 30ml
con 200ml chSt \ky nuoc bo ba, chia ba l^n u6ng trong nay, u6ng sau
khi an luc thu6c con am am. Can uong lien 7 ngay la mot lieu trinh, Cho cac vi thu6c cu kieu, quS chi, sa sam vao n6i them 600ml
thoi gian nghi giiia cac Ueu trinh la 5 ngay, dung 5 lieu trinh. nuac dun nho lua cho soi ky, khi con 200ml chSt lay nuac bo ba,
cho bpt tam thSt, ruau trSng vao quSy diu chia 3 ISn u6ng trong
Bai 5: Cu kieu 12g
ngay. Thuc hien lieu trinh nhu bai tren.
Hodng ky 30g
Quy VI 6g Bai 9: Cu kieu 15g
Xich thuac lOg Cue hoa 5g
Ddo nhdn 6g San tra 15g
Hong hoa 6g Thdo quyet ninh 15g
156 157
Trdnbl • lOg vao bat to, dap trung ga vao them muoi an tron deu, dem hap each
Ngatruat 12g thuy. khi '^hin cho benh nhan an hSt mot Ian trong ngay. Ckn an
Dan sdm 12g Iign7ngay.
Thuoc sac uong nhu bai tren. . Bdi 5: Cukieu 9g

Toi 9g
+ Thu6c chua kiet ly
Ck hai rua sach gia nho, them nuac vao uong, ngay uong hai
Bail: Cukieu 9g
lan, u6ng hhn 1 ngay.
* Rau sam 9g
Dauxanh 20g Bdi 6: Cu kieu 15g <.: ,
Hoac huang 15g Muap dang lOOg
Duong do lOOg
Hat cau 5g
Cu kieu va muop dang rua sach gia nho cho duang vao tron
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky,
dSu, de sau 120 phut them 200ml nuac dun soi de nguoi qudy dhu,
khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay,
loc lay nuac chia 3 ikn u6ng trong ngay truac khi an. Can u6ng
truac khi an. Can uong lien 7 ngay la mot lieu trinh, dung 2-3 lieu
liln 7 ngay.
trinh, thoi gian nghi giua cac lieu trinh la 5 ngay.
Bdi 7: Cu kieu 15g
Bdi 2: Cu kieu 15g
Rau sam 20g
Hat mui 5g
Lama long 15g
Grnig tuod 3g
^ A ^
Duong do 15g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Cach che va dung nhu bai tren.
Bdi 3: Cu kieu 9g
Bdi 8: Cukieu 15g ,
Co thdp but 20g
njfc Rau diep cd 20g
Duong do 15g
1 Qua hde 30g
^ ^ A
Thuoc sac uong nhu bai tren. Duong do lOg

Bdi 4: Cu kieu lOg Thuoc sic uong nhu bai tren.
Ld ma tarn thi lOg Bdi 9: Cukieu 15g
Trvtng gd 1 qua Rau md de 30g
Muoi an vica du Vo qua luu 15g • >' v
Cu kieu rua sach thai nho, la ma rtra sach thai chi, ca hai cho Rau mudng gid 30g >.
158 159
Hoa nhdi 6g
Thu6c cho vao n6i cho them 600ml nuac dun nho lua cho
soi ky, khi con 200ml chat liy nuac bo ba, chia 3 l l n u6ng Thach xuong bo 6g
trong ngay, u6ng truac khi an, luc thu6c con nong. CSn u6ng Thu6c s5c u6ng nhu bai tren.
lien 7 ngay.
Bdi 5: Cukieu 15g
Bdi 10: Cu ki$u 20g Bach trudt 12g
Gung tuai 15g Bach linh lOg
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Chithuc lOg
+ Thuoc chua r6i loan tieu boa Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Bail: Cuki?u 15g Bdi 6: Cukieu 15g

Moc qua 30g San tra 16g
Chixdc lOg Trdnbi 9g
Can khuong 6g Gung tuai 3g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky Thu6c sic uong nhu bai tren.
khi con 200ml nuac thuoc chSt lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong
3. Mot so bai thuoc ho trg dieu trj ung thu
trong ngay, luc thuoc con nong, uong truac khi an. Can uong lien
7 ngay. + Thuoc h6 tra dilu trj ung thu- da day
Bdi 2: Cu ki$u 15g Cu kiiu 60g
Cau kho 9g Ban ha lOg
Gung tuai 6g Chi thuc lOg
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Gung tuai lOg
Qua l&u lOg
Bdi 3: Cu ki$u 15g
Ydi(sao) 15g Thu6c cho vao n6i them 600ml nuofc dun nho lua cho soi ky,
Hau phdc 5g khi con 200ml chSt \iy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay,
Tdo tdu 7 qua luc thu6c con nong, u6ng truofc khi an. C l n u6ng l i l n 11 ngay la
mOt lieu trinh, cin dung nhiSu lieu trinh, thai gian nghi giua cac
lieu trinh la 7 ngay.
Bdi 4: Cu kieu 15g
Che xanh 20g
+ Thu6c h6 tra dilu tri ung thu- phoi
160 161
Cu kieu 60g ' Cay lac phat triSn d mot so nude tren the giai. O Viet Nam
Nuac chanh 60ml cay lac phat trien khap cac vung miln cua ca nude, trdng di liy
sac cu kieu \iy 140ml nuac thu6c, cho 60ml nuac chanh vao fiat lam thirc pham, lam gia vi, lam thuoc, day la, vd qua cung
quay deu chia 3 Ian uong trong ngay. Phan tiep theo thirc hien nhu dugc dung lam thuoc.
bai tren. Theo Dong y hat lac cd vi ngot, bui beo, tinh binh, cd tac
+ Thuoc ho tro" dieu tri ung thir vii dung bd ty, dudng vj, nhuan phe, Igi trang, lam thuoc chira ho sat
ddm, chua dai tien tao kiet, chija phu nu mdi sinh it sua, bd huyet
Cu kieu 15g sinh khi mdi. Bd khi dudng huyet, chua tieu cau giam mau cham
J Qualau lOg ;, dong, chua chay mau cam, chua cao huyet ap, chua dau hong man
. Nhu huong lOg tinh khan tieng, chiia hen suyen. Nhan lac tham gia lam gia vi cho
Motduac lOg mot so mon an nhu mdn nom, banh due, tiet canh v.v...
Cam thdo lOg
Ruau trdng 30ml 2. Mot so bai thuoc c6 nhan lac
Thuoc sic nhu bai tren lay 200ml nuuc thuoc, cho 30ml rugu + Thuoc chua hoi hop
vao quSy dhu chia 3 \kn u6ng trong ngay, cac phan tiep theo thirc Bail: Lac nhan (cd vo the) 20g
hien nhir bai tren. Tim gd 3 qud
V. CU LAC Ky tu 30g
1. Trnh chat va cong dung
MuSi an vita du
Lac nhan, tim ga riVa sach cung ky tiJ, mudi an cho vao bat to
Cay lac than thao song hang nam. Than phan nhieu nhanh tu dem hap each thiiy, khi chin cho benh nhan an hii 1 lln liic ddi.
goc, tao nen nhieu canh toa ra. La long chim, c6 4 la chit trai xoan Can an lien 7 ngay la mot lieu trinh, thai gian nghi giiia cac lieu
nguac, la kem 2 lam thanh be bao quanh than, hinh dai nhon. Cum trinh la 5 ngay, dung 3 lieu trinh.
hoa chiim moc a nach la gom 2-4 hoa nho mau vang, tren can dai. Bai 2: Lac nhan (cd vd the) 20g
Qua khong chia dot, hinh tru thuon dai, that lai giua cac hat, c6 van Hat sen tuoi (cd tim) 3g
mang, khi kit qua thi dû can hoa dua phan ket qua nay vao dat nen Long nhan 20g
thuOTg duac goi la cii lac. O goc do sinh hoc thi day la qua lac. Ld ngdi cm 15g
Hat hinh trirng c6 ranh doc, moi cu lac thuong c6 tir 2-3 hat, Mudi an vuadu
mija hoa vao thang 5-6. Che bien va dung nhu bai tren.
Bo phan dung la hat, day, la, v6 qua (v6 cu).
162 163
Bai3: Lac nhdn 20g Cho h i m tim Ion cung cac vi thu6c, khi nhu cho mu6i dao
Cdtldmsam lOg (Jgu, benh nhan an n6ng hk mot Ian, liic d6i. CSn an l i l n 7 ngay,
Chu sa ^ -< 0,3g
dung 5 lieu trinh nhu bai tren.
Tim Ian 1 qua
Bdi 8: Lac nhdn 30g
Che bien va dung nhu bai tren.
Hodng ky 30g
Bdi 4: Lac nhdn (cd v6 the) 20g Dan sdm 30g
Ngdi cm 30g Xuyenkhung 12g , '
Tdo tdu 10 qua Quichi lOg
Duong do 15g Cam thdo 6g
Chi bien va dung nhu bai tren.
Chi biSn va dung nhu bai tren.
Bdi 5: Lac nhdn 20g
Bdi 9: Lac nhdn 30g
Dang sdm 20g
KhSsdm 30g
Tdo tdu 10 qua
Cam thdo (nuang thorn) 6g
Ri hdnh lOg
ichmdu 12g
Thuoc cho vao noi them 600ml nu6c dun nho lua cho soi ky,
khi con 200ml chSt \iy nuac bo ba, chia 3 l l n u6ng, sau khi an, Thu6c cho vao noi them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky,
luc thu6c con nong. CSn u6ng lien 7 ngay la mot lieu trinh, thai khi con 200ml ch5t lay nuoc, bo ba, chia 3 Ian u6ng, sau khi an,
gian nghi giija cac lifu trinh la 5 ngay, dung 5 li$u trinh. liic thu6c con n6ng. Ckn u6ng l i l n 7 ngay la mot lieu trinh, thod
gian nghi giiia cac li?u trinh la 5 ngay, dung 5 lieu trinh.
Bdi 6: Lac nhdn 20g
Ngu vi tit 6g Bdi 10: Lac nhdn 30g
Bach linh 9g Bach thuac 30g
Tho ty tit 9g Sinh dia 12g
Mat ong 15ml Tdo nhdn (sao thorn) 12g
Moc qua 12g
Thu6c sSc pha mat ong vao chia u6ng nhu bai tren.
Ky tu 12g
Bdi 7: Lac nhdn 30g Nii trinh tH 12g
Dang sdm 6g
Duong quy 6g Thudc sSc u6ng nhu bai tren.
Tim Ion 1 qua Bdi 11: Lac nhdn 20g
MuSi an vita du Dang sdm 15g
164 165
Bach link 15g Thuoc sac uong nhu bai tren. •
Quichi 15g •
Bdi 4: Lac nhdn 30g
Hoai son lOg ^
Trdc bdch diep (sao den) 20g
Sink khuang bi lOg
Ldhuyitdu lOg •
Cam thdo lOg 7 '^
Bac hd 6g
Thuoc sSc uong nhu bai tren. ^ y •

Bdill: Lacnhan 30g
Long nhdn 30g Bdi 5: Lac nhdn 30g
Bdtunhan • lOg Hodng lien 15g
Hat sen lOg Bqchcdp 15g ' -
Thu6c sic uong nhu bai tren. Thuoc sic u6ng nhu bai tren.
+ Thuoc chiia chay mau cam Bdi 6: Lac nhdn 30g

Cu cdi trdng 30g
Bdi 1: Lac nhdn 30g
Hoa kinh gidi (sao den) lOg
Sinh dia 15g
RScotranh lOg
Ddnh ddnh 9 ^ ^ ^
Ngo sen 30g Thuoc sac uong nhu bai tren.

Cho thu6c vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Bdi 7: Lac nhdn 60g
khi con 200ml chk liy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng, sau khi an, Ddnh ddnh (sao den) 50g
luc thu6c con am im. Can u6ng liSn 7-9 ngay. Vd qud luu 50g
Hoa kinh gidi 40g
Bdi 2: Lac nhdn 30g
Hodng lien 30g
Diacdtbi 30g
: Sinh dia 30g Cac vi thuoc tan nho min, ngay uong 3 Ian sau khi an, moi Ian
Ddnh ddnh 15g uong 5g bot thuoc vai nuac soi di nguoi.
Thu6c sic uong nhu bai tren. Bdi 8: Lac nhdn 30g
Bdi 3: Lac nhdn 30g Ngo sen (sao den) 30g ? ;
Ld sen (tuod) 60g Ld sen (tuod) 30g
Sinh dia 12g Ldngdicm 30g
Trdcbdchdiep 8g
166 167
Thu6c cho vao noi them 6(X)ml nuoc dun nho lua cho soi ky^ Bdi 2: Lac nhdn 30g
khi con 200ml chat lay nuoc bo ba, chia 3 Ian uong, sau khi an, Hat cdi cu 12g
luc thu6c con am im. Can u6ng liSn 7 din 9 ngay. Hqnh nhan
(bo vd, dhu nhon) 12g „
Bdi9: Lac nhan 30g
Huyhi sam 20g i; Thude cho vao n6i them 600ml nuoc, dun nho lira cho soi ky,
Re CO trank 15g Ichi con 200ml chat ISy nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay,
Rau ma di lOg sau khi an, liic thuoc con am am. Can uong liSn 7 ngay la mot lieu
trinh, thai gian nghi giiia cac lieu trinh la 5 ngay, dung 9 lieu
trinh.
BailO: Lac nhan 30g
Bdi 3: Lac nhdn 30g
Sinh dia 15g
Iran bi 6g
Mqch mdn I5g
Gung tuoi 6g
Huyen sdm lOg Tiatd 6g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Duong do 30g
Bdi 11: Lac nhdn 30g Thuoc sSc, pha duong do uong nhu bai tren.
Bach thuac 9g Bdi 4: Lac nhdn 30g
Re CO tranh 30g Chim se 3con
Bachcdp 30g Dong trung ha thdo 9g
Bd cong anh 12g Gung tuoi 5g
Thuoc s^c uong nhu bai tren. Chim se lam sach cung cac vi thuoc cho vao bat to dem hSp
+ Thuoc chua hen each thuy den chin. Cho b?nh nhan an chim se va lac nhan, uong
nuoc het mot Ian luc doi, khi thuc an eon n6ng. Can an lien 11
Bdi 1: Lac nhdn 35g ngay la mot lieu trinh, thai gian nghi giua cac lieu trinh la 7 ngay,
Tinh hodn Ian 1 doi diing 9 lieu trinh.
Muoi an vua du
Bdi 5: Lac nhan 30g
Lac nhan ngam nuoc cho no, cijng v6i tinh hoan Ion tha vao Hodi son 12g
bat to, them muoi an roi dem hap each thiiy, khi chin cho b?nh San thu 12g
nhan an 1 ISn luc doi. Can an liSn 11 ngay la mot li?u trinh, thcri Nguu tdt lOg
gian nghi giira cac lieu trinh la 7 ngay, diing 5 lieu trinh. Xatihitu lOg
168 169
Dm hi • lOg Khodn dong hoa lOg
Thucdia <- lOg Kim ngdn hoa lOg
Bach link lOg ' Hodng cdm ' lOg
Track td lOg ;i Cam thdo 6g
Dia cdtbi lOg Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Bdi 9: Lac nhdn 30g
Thuoc sic lay 200ml nunc, chia 3 l l n u6ng nong trong ngay,
Ma hodng 9g
sau khi an. Ckn u6ng lidn 11 ngay la mot lieu trinh, thai gian nghi
Ban ha 9g
giira cac lieu trinh la 7 ngay, dung 9 Ueu trinh.
Te tdn 3g
Bdi6: Lac nhdn 30g . > ' Can khuomg 5g
Bach hap 20g Cam thdo 5g
Sinhdia lOg Ngu vi tit 5g
Thuc dia lOg
Thu6c sic u6ng nhu bai tren,
Mach mon lOg
Bach thuac 6g Bdi 10: Lac nhdn 30g
Duomg quy 6g Linh chi lOg
Huyen sdm 6g Ban ha 8g
Catcdnh 6g To diep lOg
Cam thdo 6g Hdu phdc 5g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Bach linh 15g
Duong phen 15g
Bdi 7: Lac nhdn 15g
Ld ddu 15g Thuoc sac pha duong phen uong nhu bai tren.
Duong phen 15g Bdi 11: Lac nhdn 30g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Xuyen bdi mdu 12g
Mat ong 30ml
Bdi 8: Lac nhdn 30g
Hqnh nhdn (bo ddu nhon) 12g Thuoc sac pha mat ong uong nhu bai tren.
Ldddu lOg
+ Thu6c chua ho khan tiing
Tiinhd lOg
Tybddiep lOg ' Bdi 1: Lac nhdn 30g
170 171
VI.CUNGHE
Tdotau 20g
Long nhan lOg Cay ngh^ than thao, cao 0,60-Im, than r l to c6 ngSn, phan
Mat ong ,0-' 20ml nhanh thanh n h i l u cu hinh bSu due mau vang s I m din vang do,
fgt thom. L a moc t h i n g tur than re, g6c thuon hep, dSu la hoi nhon,
Thudc cho vao n6i them 6(X)ml nuac dun nho lua cho soi ky, dai 30-40cm, rpng 10-15cm, hai mat la nhSn, cung c6 mau luc
khi con 200ml chat \iy nuac bo ba, cho mat ong vao quSy d&u nh^t, mep nguyen uon luan, be la rong va dai.
chia 3 ISn u6ng trong ngay, sau k h i an, luc thu6c con am im. CSn
Cum hoa thuong c6 hinh try doi k h i la hinh trung, dinh tren
u6ng l i l n 5-7 ngay.
mot can hoa map va dai tir 15-20cm, mpc tur giua tum la, la bai r o i ,
Bdi2: Lac nMn 20g mau rit nhat, nhiing la phia duoi mang hoa sinh san, mau luc hoac
Huyins&m lOg mau trang nhat, nhung la g i n ngon khong mang hoa hep hon va
Tri m&u lOg pha mau h6ng a dhi la. Dai c6 3 rang khong dSu, trang c6 6ng dai,
Duong phen 25g canh giua dai hon cac canh ben, mau vang, nhi c6 bao phan c6 cira
Thu6c s5c, pha duang phen u6ng nha bai tren. do mot phan l o i cua trung doi a duoi cac 6, nhi lep dai hon hoa
phan, canh m o i hinh mil chim, hoi chia ra lam 3 thiiy, bau c6 long.
Bdi3: Lacnh&n 30g
Bach qua lOg Qua nang, 3 6, no bSng van, hat c6 ao, mua hoa qua vao
Long nhdn 15g thang 3-5.
Duong trdng 15g c a y nghe phat trien a mot mot s6 nuac tren thi gioi. 6 Vi?t
Thu6c sSc pha duong u6ng n h u bai tren. Nam cay nghe duac trong hku hit cac vung m i l n dit nuac, thu hai
cu nghe vao thang 8-9 hang nam, lam gia v i , lam thu6c chQa benh.
Bdi4: Lac nhdn 30g
Cu nghe c6 v i cay dang, m u i tham, hac, tinh am, c6 tac dung
Khodn dong hoa lOg
hanh k h i pha huyet, thong kinh, chi thong, tieu mu len da non.
Hduphdc 12g
Thuong dung chua kinh nguyet khong deu, be kinh, u mau, vung
Tri mdu lOg
bung nguc truong dau nhiic, dau lien suon duoi, kho thd, sau k h i
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. mau \iu khong ra, kit hon cue dau bung, b i don nga ton
Bdi 5: Lac nhdn 30g thuong u mau, ung nhot, ghe lof, phong thap, tay chan dau nhuc,
Bach qua 20g Vang da, chira trung phong bai liet mot ben, chua chung trong
Tdo tdu 30g bung tich thanh hon cue, hoac do dom tich hay huyet tu lai gay
Duong trdng 30g "Jau nhuc, chua dai ra mau, chua ra nhieu mo hoi, chua phu nu bj
•lat ma sinh dien cu6ng, kinh giam, chiia lof ngua, ghe, trj I d sung
Thu6c sic cho duong u6ng nhu bai tren.
173
172
dau. Chua sai khop xircmg, bong gan simg dau, huySt (r gay dau Bdi3: Cu nghe ji^,
vung tim, chua viem loet da day ta trang, g hoi, g chua, chua viem Rau sam 20g
gan, suy gan chira viem gan vi rut cap tinh va man tinh, phong vii Phen den JQg
chua benh sau khi de, chua thd huyet mau cam, dai rat hay dai Ddu den '
bu6t; tri, len con suyen kho tha; chu-a soi mat. Re CO tranh 2Qg
Cu nghe dugc chS biSn thanh bot lam gia vi cho nhiSu m o n Thu6c s5c u6ng nhu bai tren.
an ngon cua Viet Nam. Tren thi gioi nhilu nuac cung dung nghe Bai 4: Cu nghe 50g
ch6 biSn thanh gia vi dung cho viec ch6 hiin thuc pham. Cu nghe Ha kho thdo i5g
la mot vi thu6c c6 tu lau dai, chua dugc kha nhiSu benh. Nhdn trdn 20g
Tdo tdu 3 qua
2. Mot so bai thuoc tCr cu nghe
Sdm cau 6g
+ Thu6c chua viem gan vang da Chi tu 5g
Bail: Cu nghe 5g Phen den 9g
Nhdn trhn lOg Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Ddnh ddnh 5g
Bai 5: Cu nghe 5g
Rdu ngd 5g
Kim tiin thdo 20g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Cat can 15g
khi con 200ml chk \iy nuac bo ba, chia 3 lln u6ng nong, truac khi Rau diip cd 15g
an. Can uong lien 7 ngay. Ddu den (sao thorn) lOg
Bdi2: Cu nghe 5g Thu6c sSc u6ng nhu bai tren.
Rau md 8g
Bai 6: Cu nghe 5g
Niic ndc 6g
Nhdn trhn lOg Ich mdu 20g
Sdi hb 4g Bd cong anh 15g
Ddnh ddnh 4g Hoa hoe JOg
Nho nbi 4g Hat ddnh ddnh lOg
Hau phdc 4g Thuoc sac u6ng nhu bai tren (khong dung cho phu nir c6 thai).
Thuoc sac uong nhu bai tren. Bai 7: Cunghe 5g
Bongmddi lOg
174 175
. Ban Men Mn lOg jjji an. Chn u6ng lien 11 ngay, thai gian nghi giua cac lieu trinh
Nhdntrhn lOg r la 7 ngay, dung 4-5 li?u trinh.
Thu6c s5c uong nhu bai tren. Bdi 2: Cunghi lOg
Bdi 8: Cu nghe 5g Trachtd 15g
Mocnhiden lOg Ld dua hdu 50g
Hat ddnh ddnh 20g Ginig tuoi lOg
Long dam thdo 15g Rdu ngd 30g
A ^ ^
Thu6c sac uong nhu bai tren. Thuoc sac uong nhu bai tren.
Bdi 9: Cu nghi 5g Bdi 3: Cu ngh$ lOg

Ri say 30g
Nhdn trdn 20g
Hat ddnh ddnh 15g
Kim tiin thdo 20g
Son tra 40g
Bdngmddi 20g
Ngu vi 3g
Hoahde 20g A A A
Gicng tuai lOg Thuoc sac uong nhu bai tren.

Duong phen 20g Bdi 4: Cu nghi lOg
Thu6c sic, cho duong phen u6ng nhir bai tren. Kim tien thdo 20g
Ki noi kirn 12g
Bdi 10: Cu nghe ^ 30g
Hat ma di 30g Nguu tdt lOg
Xa tiin tie 12g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Cam tlido 6g
+ Thu6c chua soi mat Vdnlinh 20g
Bail: Cunghe lOg Trqch td I2g
Vo cay hoe 30g Thuoc sic u6ng nhu bai tren.
Ddu xanh 30g
Bdi 5: Cu nghi 12g
Cam thdo 30g
Van moc huong 12g
Vo bidao 30g
Nhdn trdn 12g
Thu6c cho vao n6i them 600mi nuac dun nho lua cho soi ky. Chi xdc 12g
khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 lin u6ng nong truac Dai hodng 12g
176 i 177
Kim tiin thdo 40g + Thuoc chua dau bung kinh (truac, sau khi hanh kinh bi
Rdu ngd 20g dau bung)
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Bdi 1: Cu nghe 12g
Bdi 6: Cu nghi 15g Ich mdu 20g
Uy link tien 15g Sinh dfa 16g
Dai hodng (cho sau) 15g Huyin sdm 16g
Saihd 15g Dia cdt bi 12g
Mochucmg 25g Ddo nhdn 8g
Ke noi kirn lOg Huong phu 8g
Hoa hoe lOg Thanh bi 8g
Bd cong anh 15g
Thuoc cho vao noi them 6(X)ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian u6ng nong, truac
Bdi 7: Cu nghe lOg khi an. Can uong lien 10 ngay, uong truac ky kinh 5 ngay.
Kim tiin thdo 20g Bdi 2: Cunghe 8g
Sdi hb I2g Ich mdu 16g
Nhdn trdn 30g Ddo nhdn 8g
Chithuc^ lOg
Xuyin khung 8g
Huyin hh lOg
Nguu tdt 8g
Ke noi kim lOg
Huong phu 8g
Bach mao can 20g
Bach linh 15g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Dai hodng lOg Bdi 3: Cunghe ' lOg
Xich thuac lOg Bach chi 40g
Xa tiin tu lOg
Tiiu hdi huong 20g
Bach truat lOg
Duong quy 30g
Cam thdo lOg
Titdn lOg
Bach giai tu (sao) lOg
Nhuc qui lOg .r
Risay 20g
Huyin ho sdch 30g *
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Ich mdu thdo 40g .: i
178
Thuoc sac uong nhu bai tren. Thuoc nay dung cho ngudi bi + Thuoc chiia kinh nguyet khong diu
han ngung huySt \x gay dau bung kinh.
Bail: Cunghe 120g
Bdi4: Cungh$ ^ lOg Dan sdm 120g
Son tra 30g Huorng phu (dd chi) 120g
Hat huang duong 15g ^ Ichmdu 120g
Duong do 30g
Cac vi thuoc say kho tan nho min ngay uong 3 Ian, moi Ian
Hat huong duorng gia nat, cung son tra cu nghe sic ky \iy u6ng l,5g thu6c bot truac khi an vai 150ml nuac soi de nguoi, c6
200ml nuac dac bo ba, cho duong do vao quay deu chia 3 ihn
pha 20ml ruou trSng, u6ng vao ngay thu 22 cua ky kinh cho dSn
u6ng trong ngay truofc khi an, luc thu6c con nong. U6ng truoc
ngay thu 28 cua ky kinh. Dung liSn 3 thang.
khi CO kinh 2 ngay, can dung 4 ngay lihn. DS kSt qua diSu tri 6n
dinh nen uong lien 3 thang, moi thang 4 ngay. Bdi 2: Cu nghe 150g
Duong quy 30g
Bdi 5: Cu nghe 15g
Hat muap 12g
Duong quy 30g
Hdng hoa 15g Duong do 30g
Rum trdng 500ml Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
Cho cac vi thuoc vao rugoi ngam 10 ngay dem diing. Ngay con 200ml chat \iy nuac, cho duong do vao qudy dSu, chia 3 ikn
u6ng 1 Ian vao budi toi sau khi an com, \ky 20ml rucm thu6c pha u6ng trong ngay, bSt d i u uong vao ngay thu 22 cho den het ngay
them 20ml nuoc soi quay deu cho benh nhan uong, uong truac ky 28 cua ky kinh, diing lien 3 thing.
kinh 7 ngay, uong liSn 10 ngay, dung liSn 3 thang, m6i thang 10
Bdi 3: Cu nghe I5g
ngay nhu tren.
Dan sdm 35g
Bdi 6: Cu nghe lOg Huong phu (da chi) 15g
Ngdi cuu 30g
Thu6c sic kho tan nho min, m6i ngay u6ng 6g bot thu6c vai
Trung gd 2 qua
Ruau trdng 10ml nuac dun soi de' nguoi truac khi di ngu. CSn uong l i l n 10 ngay
Mudi an vua du cuoi cua ky kinh.
Cu nghe rua sach gia nho, ngai cuu rua sach thai nho cung Bdi 4: Cunghe 15g
rugu trSng, mu6i an cho vao n6i dun nho lua khi nghe, ngai cuu Hat he 12g
chin dap trung ga vao dao dhu cho chin, cho benh nhan an ngay Bach hop 12g
1 lan. Thai gian dung nhu bai tren. Tieu hoi huong 3g
180 181
Thu6c cho vao n6i them 600ml nirac dun nho lua cho soi ky, + Thuoc chua chay mau cam
khi con 200ml chat lay nuac, chia 3 l^n u6ng trong ngay, u6ng
truac khi an luc thuoc con nong. Can uong liSn 10 ngay cu6i cua Bail: Cilnghe 15g
ky kinh, dijng 3 thang liln. Hodng cam 15g
Bach cap 15g
Bdi5: Cunghi .'yn 12g Mat ong 30ml
Moc nhi den 60g Cac vi thu6c siy kho tan nho min dung m^t ong luyen vien
Hat sen 60g bang hat dau xanh phoi kho, m6i \kn dung 12 vien v6i nuac soi
Duong do 60g de' nguoi, sau khi an. •
Thu6c sic pha dudng do u6ng nhu bai tren. Bdi 2: Cunghf 15g
Mi 6: Cu nghe 15g Trdc bach diep (sao den) 30g
Duong quy 12g Co nho noi (sao den) 30g
Xuyen khung 9g Hat ddnh ddnh 15g "
Sink dia 15g Ldbac hd 15g
Bach thuqrc 26g Cac vi: hat danh danh, cu nghe, la bac ha siy kho ciing cac vi
Hodng chm 9g con lai tan nho min. Sau khi an u6ng 8g vol nuac soi de' nguoi.
Mqch mon 12g
Ddnh ddnh 9g Bdi 3: Cunghe 15g
Do trong (sao chdy) 12g I Huyin sdm 20g
Tuc doqn 12g i Hoa kinh giai (sao den) 20g
Tri mdu 9g Sinh dia 15g
Hodng bd 7g Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho
Cam thdo 9g soi ky, khi con 200ml chk liy nuac, ngay u6ng 3 ISn sau khi an.
^ y
Bot hau (vo hhu nung do, tan nho)
^
26g can u6ng liln 7 ngay.
Thuoc sac uong nhu bai tren. Bdi 4: Cunghe 15g
Bdi 7: Cu nghe 15g Ri CO tranh 30g
Ich mdu 20g Bach thuqc 15g
Huong phu (da che) 15g Bach cap 9g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Thu6c sic uong nhu bai tren.
182 183
Bdi5: Cungh$ 15g Huyen sdm 12g
Mach mon lOg Sinh dia 12g
Sinhdia lOg Thu6c sSc u6ng nhu bai tren.
. Huyin sdm lOg VII. CU RIENG
Ricotranh 20g
Bdi6: Cunghe 30g Cay rigng than thao, s6ng nhiSu nam cao 1-1,5m, than rl hinh
Ld ngdi cm 30g tru dai moc bo ngang duang kinh khoang 2-2,5cm mau do nau, phu
Bong md di 30g nhiû vSy, chia thanh nhijng d6t khong dSu. La khong cu6ng, moc
Ld sen 30g so le thanh hai day, hinh mac h?p, dai khoang 25-45cm, rong 2-4cm,
Ngd sen 30g g6c la thuon, dau la nhon, hai mat la nhSn, mat tren la s§m bong, m$t
duoi la nhat, be la dang vay, c6 khia, luoi be dang vay nhon.
Cac vi thu6c siy kho tan nho min, m6i ISn u6ng 6g; ngay 3 Cum hoa moc a ngon than thanh chuy thang c6 long mlm, can
Ian sau khi an voi nuac soi de nguoi. hoa dai 10-15cm, la bac nho dinh tren nhung ga noi ngSn, hoa moc
Bai 7: Cii ngh$ 12g sit nhau, hinh ong dai, hoi loe a dSu, c6 long, chia 3 rang ngln,
Vd thach luu 12g » trang c6 6ng ngSn, c6 long a ca hai mat, c6 3 thuy tu, 16m, thuy
Ld ngdi cuu 12g lumg Ian han, bao phan hinh chu nhat, nhan, nhi lep hinh diii ngSn
d mai 3 qud va tu, canh moi to mau trang c6 moi do, bau c6 long.
Kinh gioi (sao den) 15g Qua hinh cau c6 long. Miaa hoa qua vao thang 5-9. Cay riSng
Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky CO moc hoang va duac trong a mot so nuac tren the gioi. O Viet
khi con 200ml ch5t \iy nuac, chia 3 l^n u6ng trong ngay, sau khi Nam cay riSng dugc tr6ng a hSu hii cac dia phuang trong ca nuac.
V ^ \
Nhan dan tr6ng cay riSng \iy cu, lam gia vi, lam thu6c chua benh.
an. Can uong lien 7 ngay.
Cu rieng c6 vi cay tham, tinh am vao 2 kinh ty, vi. Co tac dung
Bdi8: Cunghi 12g on trung, tan han giam dau, tieu thuc, lam thuoc kich thich tieu
Ddnh ddnh (sao den) 12g hoa, chiia dau bung do lanh, bung day truong, non miia, tieu chay,
Kinh gdi (sao den) 12g lam am ty vi, chira di ly lau ngay, th6 ta chuot rut, chira dau da day
Co nho noi (sao den) 12g cap, chua dau hai ben suan, soi bung, chua phong thap cuac khi,
Ngd sen (sao den) 12g chua s6t ret, dau rang, trung gio, chua cam sot, chua dau tuc xoi
Ld huyet du (sao den) 12g len tim, toat m6 hoi lanh, suyen thd, chiia hac lao.
Ld ngdi citu (sao den) 12g
184 185
Cu rifeng la mot gia vi tham gia vao nhieu mon an ngon d Viet Bdi 5: Cu riing ^ 12g
Nam nhu thit cho, kho ca, mu6i ca v.v... Huang phu (da chi) 9g
2. Mot so bai thuoc c6 cu rieng Bach thuac 6g
Xuyin khung 6g
+ ThuOc chiia dau bung do lanh
Thu6c cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi
Bail: Cu rieng 18g I ](y, khi con 200ml chSt liy nuac, chia 3 Ian uong trong ngay,
Tdo tau 5 qua u6ng nong truac khi an, can uong lien 5 ngay.
Toi (nuang tham) 13g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuoc dun nho lua cho soi ky khi Bdi 6: Cu riing I2g
con 200ml chk liy nuac, chia 3 ISn u6ng nong tru6c khi an. Cln Duang quy 9g
uong lien 5 ngay. Gmtg tuai 12g
Tran bi 6g
Bai 2: Cu riing 15g 6g
NgU link chi 12g 6 duqc
Qui than 19g Bach thuac lOg
Thu6c s5c u6ng nhu bai tren.
Cac vi thuoc say kho tan nho min, ngay uong 2 Ian moi Ian
6g voi nuac soi d8 nguoi, truac khi an. + Thu6c chiia non mua
Bai 3: Cu riing 15g Bdi 1: Cu riing lOg
Vo dua lOg Tdo tdu 5 qua
Cdnhtiato 9g Trhn bi 6g
Tran bi 6g Gung tuai 6g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua soi ky, khi Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
con 200ml chSt liy nuac, chia 3 Ian uong nong truac khi an. Can khi con 200ml chSt lay nuac, chia 3 Ian uong trong ngay truac khi
uong lien 5 ngay. an luc thu6c con nong. Can uong lien 3 ngay.
Bai 4: Cu riing ^ 32g Bdi 2: Cu riing 12g
Rau cdi trdng lOOg Ban ha 6g
Duong do 30g Gung tuai 6g
Bachlinh 8g
Cu riing va rau cai trSng siy kho tan nho min, diing duong do
luyen vien bSng hat dau xanh, phoi kho, moi ihn uong 6g voi Thu6c sic u6ng nhu bai tren. ,
nuac soi di nguoi, ngay u6ng hai ikn, truac khi an.
186 187
Bdi 3: Cu rieng Gung tuoi 6g
12g
Dang sam lOg Thu6c sic u6ng nhu bai tren. • '
Mia do 20g
Bdi 8: Cu riing 12g
Gitng tuoi 5g Ld ngdi cuu 15g
Ban ha 9g 6 mai 5 qua
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Gung tuoi 3g
Bai 4: Cu rihng 25g Thu6c sic uong nhu bai tren.
Hodc huong 30g
Bdi 9: Cu riing 12g
Sa nhdn 15g
Ddu xanh (sao thorn) 20g
Ban ha lOg
Gung kho 6g Ggo te (sao vdng) 20g
Duong phen 20g
Cac vi thu6c sSy kho tan nho min ngay u6ng 2 lEn tnrac khi
an, moi Ian uong 6g voi nuac soi de ngupi. Thu6c sic pha duong phen vao quSy dSu va u6ng nhu
tren.
Bdi 5: Cu riing 30g
Hodng lien lOg Bdi 10: Cu riing I2g
Ldtiatd 30g * Hodng liin (sao nuac gung) 6g
Hodc huong 30g * Thach cao (nudng lua) 6g
Gung tuoi 5g
Thuoc che va uong nhu bai tren.
Trdn bi 5g
Bdi 6: Cu ding 12g Tai hong 5 niim
Ngo thu du 15g Dinh huong 5 nu
Moc qua 15g
Thu6c s^c u6ng nhu bai tren.
Bach bo lOg
+ Thu6c chfia s6t ret
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun lua nho cho soi ky
Khi con 200ml chSt ISy nuac, chia 3 ISn u6ng trong ngay, u6ng Bdi 1: Cu riing 300g
nong truac khi an. CSn u6ng liSn 3 ngay. Thudng son 900g
Gung kho 600g
Bdi 7: Cu rieng 12g
Qui nhuc 600g
Trdn bi 6g
Ggo te (sao vdng) 20g 1 Thdo qua 600g
188 189
Cac vi thu6c say kho tan nho min dung nuoc chao dac luyen Cac vi thu6c siy kho tan nho min, m6i ISn uong 16g bot thu6c
vien bang hat ngo phoi kho. Moi Ian uong 30 vien voi nuac soi de tftrac khi len can s6t 120 phut, uong voi nuac soi de nguoi. Can
nguoi, uong truoc thai gian len con sot 3 ngay, m6i ngay u6ng 3 ikn, y6ng liSn 9 ngay.
Bdi 2: Cii rieng 20g Bdi 5: Curling 12g

Saihb 20g Hd thu 6 15g
,: Cam thcio 12g Duong quy 15g
Rem md 16g Thanh bi 9g
Ld tre '• 12g Trdnbi 9g
Bdn ha (da chi, sao) 12g ,
Thu6c cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi
Re dinh Idng Id nho
ky, khi con 250ml chSt lay nuac, chia 3 Ian uong trong ngay,
(tarn nuac gimg sao) 20g
truac khi an, u6ng thu6c truac khi len can sot 2 ngay. Can dung
Gung tuci 6g
liSn 9 ngay.
Thu6c cho vao n6i them 700ml nuoc dun nho lua oho soi ky.
Bdi 6: Cu riing 15g
khi con 300nil chSt liy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay truuc
Thuong trudt 9g
khi an, uong truoc khi c6 can s6t 2 ngay. Can u6ng l i l n 9 ngay.
Hd thu 6 9g
Bdi 3: Curling 20g Cam thdo 38
Trhnbi 12g Trl mdu 158
Hquphdc 12g Hodng ky 128
Thdo qua lOg
Gimg tuai . 7g
Thachbl 12g Bdi 7: Cu rling 208
Bmh lang 12g Sdlhd 208
Thuang son 16g Gimg kho 88
Thuoc sac uong nhu bai tren. Rau sam 75g
Quichl 128
Bdi 4: Curling 90g
Rau md 128
Thudmg son 80g
Cam thdo 128
Thdo qud 20g
Mdu li (nung chin) I2g
Binh lang 20g
Cu sdn day . 30g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
190 191
Bdi8: Curihng 60g Bdi 12: Cu riing 15g
Thudng son 60g Ld ngdi cuu 12g
, Thdo qua 30g Vdy te te (nudng phong) 3g
Mai ba ba (nuang vdng) 120g Thanh b\
Hd thu d 9g
Thu6c sSy kho tan nho min, ngay u6ng 3 ISn, m6i l l n 8g hot
thu6c voi nirofc soi de nguoi, u6ng truac khi len can s6t 2 ngay Thuoc sic uong nhu bai tren.
(48 gia). Bdi 13: Cu riing lOg
Bdi 9: Cu riing ' 12g Moc thong 12g
Thvcang son 6g Hdthud 15g
Thdo qud 3g Gung kho 15g
Thuongtrudt - 9g Thanh hao 9g
Bach chi 9g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Thu6c cho vao n6i them 6(X)ml nuac, dun nho lua cho soi ky, Bdi 14: Cu riing lOOg
khi con 200ml chSt liy nuac, chia 3 ikn u6ng trong ngay, truac Thudng son 150g
khi an, u6ng truac khi len can s6t hai ngay. Can u6ng lidn 7 ngay.
Ban ha 90g
Bdi 10: Cu riing 15g Gitng tuoi 60g
Sdihb 24g Thdo qud 60g
Thudng son 15g Thhn khuc 60g
Hdthud 9g Cam thdo 90g
Ban ha 15g Cac v i thuoc say kho, tan nho, dung nuac chao dac luyen
Cam thdo 3g vien bang hat ngo phai kho. Ngay u6ng 2 l l n vao sang sam,
Thuoc sac uong nhvc bai tren. truac khi len can s6t 120 phut, m6i ISn u6ng 9g vai nuac soi
de nguQi.
Bdi 11: Cu riing 15g
V I I I . CU SA
6 mai 7 qud
Cau 15g 1. Tinh chat va cong dung
Thdo qud 12g Cay sa than thao, s6ng nhiSu nam phat trie'n thanh bui, thuong
Tdo tdu 7 qud cao 1,5-2m, phan nhanh nhiSu. Than r l trlng hoac hoi tim. La dai
Thu6c sic u6ng nhir bai tren. 'ôang 50-90cm, hep, mep la hoi rap, b? trlng rpng, cum hoa
192 193
g6m nhiSu hoa nho, khong cu6ng, mua hoa tu thang 12 nam tru^^, Bdi 2: Cu sd 45g
den thang 1 nam sau. Ld budi . 60g
Cay sa ducrc dung lam thu6c chCra benh va lam gia vi. Vdhin 60g v
Qudhbngxiem 90g
Cay sa, phat trien a mot so nuac tren the goi. O Viet Nam
dutrc trSng d hku hit cac dia phutmg de' lay lay cu, la lam thu6c Cac vi thu6c siy kho tan nho, ngay u6ng 3 l l n m6i l§n 9g vol
va lam gia vi. nuac soi de nguoi, truac khi an.
Tinh dau sa c6 mau vang nhat, thorn mui chanh. Tinh dku sa Bdi 3: Cu sd , 15g
dung de chiia benh c6 hieu qua rat tot. Kho sdm 30g
Muap dang 20g
Sa CO vi ngot, tinh am, c6 mui thom, dung khij phong thanh
Vothachluu 30g
thap, tan han giai bieu, thong kinh lac, tieu thung phong con trung
Ldcd 15g
cin. ChvKL mot s6 benh nhu: giai cam han thap, dau bung do lanh.
non mija, chira cam mao, nong sot, dau dau, dau da day, la chay. Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
phong thap te dau, nga ton thuong, bung da truong dau, viem tai khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 \an u6ng nong, truac
giiia CO mu, chira kinh nguyet khong deu, phii thung khi c6 thai, khi an. Can uong li6n 3 ngay.
dung ngoai chija ran can, hoi nach, hoi mieng, loet Igi, nau nuac Bdi 4: Cu sd 15g
xong chira cam cum, goi dku v.v... Ld chanh 20g
Cii sa tham gia vao thanh phan gia vi cua nhieu mon an ngon Ld cay luu 20g
ciia Viet Nam. LdSi 20g
Ldmddi 15g
2. Mot so bai thuoc c6 cu s a
Bdi 5: Cu sd 15g
Bdi 1: Cu sd 15g
Rau sam 30g
6 mai 10 qua
Vd qud luu ' 20g
Thhn khuc 15g
Ngu vi tit lOg '
Son tra (sao vdng sdm) 20g
Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho Thuoc sac uong nhu bai tren.
sol ky, khi con 200ml chat lay nuoc bo ba chia 3 l l n u6ng nong Bdi 6: Cu sd 30g
V ^ V
truoc khi an. Can uong lien 3 ngay. Nhuc dau khdu 20g
194 195
Thumg tru&t 30g Thu6c sSc u6ng nhu bai tren.
Vo qua luu 30g
Bdi 10: Cusd 15g '
Thu6c say kho tan nho min, diang nuac chao dac luyen vien Hodng lien lOg
bSng hat ngo phoi kho, ngay u6ng 3 Ian, moi Ian 9 vien voi nuac Mddi 15g
sol di nguQi, truac khi an. Gitng tuai lOg
Bdi 7: Cu sd 15g Thu6c sic uong nhu bai tren.
Moc nhi den 15g
Bdi 11: Cu sd lOOg
Hodc huang 9g
Hat ma de (sao den) lOOg
Bac hd 9g
Gung kho 40g
Cam thdo 3g
Vo qud luu lOOg
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho liia cho soi
Cac vi thu6c siy kho tan nho min, liy 150g duong trlng dun
ky, khi con 200ml chit liy nuac bo ba, chia 3 lln u6ng n6ng
cho chay nuac dung luyen vien bSng h^t ngo phoi kho, ngay uong
truac khi an. Cin u6ng liln 5 ngay.
3 ihi, m6i ikn 9 vien vai nuac soi de nguoi truac khi an.
Bdi 8: Cu sd 15g
Bdi 12: Cusd 60g
Thumg tru&t lOg
Son tra 50g
Sa nhdn lOg
Vd qud luu 50g
Ma de 9g
Trhn b\
Bach linh 15g
Hatcau 20g
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. i Gung kho (sao vdng) 20g
Bdi 9: Cu sd 15g Thu6c s3c uong nhu bai tren.
Hodng ky 15g
+ Thudc chua dau dku
Bach trudt 15g
Bach linh lOg Bdil: Cusd 15g
Trhn bi 6g Man kinh tu lOg
Ban ha (da che)
Kha tu
lOg
6g ( Xuyin khung 12g
Huang phu (sao vdng) 12g
Nhuc dau khdu 6g Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky,
Ydi 15g khi con 200ml chSt lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong n6ng, sau khi
Cam thdo 6g an. Can uong lien 7 ngay.
196 197
Bdi 2: Cu sd 15g Xuyen khung 15g
Duong quy lOg Man kinh tic 12g
Xuyen khung - 12g Titan 3g
Cue hoa lOg Cam thdo 6g
Ha thu 6 (dd chi) 20g Hodng ky 6g
Que ehi 3g
Gimg tuoi 2g
Bdi 3: Cu sd 30g
Huong phu 30g
Hodc huang 20g Bdi 7: Cu sd 15g
Cam thdo lOg Thiin ma lOg
Gung khd 15g Cdu dang 15g
Ban ha (dd chi) 15g
Thuoc say kho tan nho min, ngay uong 3 ikn sau khi an, moi
Bach chi lOg
ISn uong 9g voi nuac soi de nguoi.
=; Xuyin khung 15g
Bdi 4: Cu sd 30g y • y
Cue hoa 20g Thuoc sac uong nhu bai tren.

Cat edn 25g Bdi 8: CU sd 15g
Bach chi 20g Tan di 15g
Titan 5g Man kinh tit 15g
Cue hoa lOg
Xuyin khung 15g
Bdi 5: Ciisd 15g ThS phuc linh 15g
Hodng ky (nuang thorn) 20g Phdng phong 15g
Dang sdm 15g Bach thuac lOg
Man kinh tie lOg Bach chi lOg
Thdng ma 3g Titdn 2g
Thuoc cho vao noi them 600ml nuofc, dun nho lira cho soi ky, Thu6c sic uong nhu bai tren.
khi con 200ml chat lay nuoc bo ba, chia 3 Ian uong nong sau khi
Bdi 9: Cu sd 45g
an. can uong liln 5 ngay.
Vo qua nhdn 30g
Bdi 6: Cu sd 15g Nhdn trdn 50g
198 199
r Mahoang 20g + Thude chua kinh nguyet khong deu
Hat danh ddnh 20g ' Bdi 1: Cu sd 15g
Thuoc dem say kho tan nho min, ngay uong ba Ian voi nu^c Rau chn kho 80g
soi de nguoi, moi Ian u6ng 6g bpt thu6c. Thanh bi 6g
Son tra 9g
BdilO: Cusd 15g
Duong trdng 30g
Sink dia 15g
KhSsdm 15g Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho
Hodng cam lOg s6i ky, khi con 200ml chSt liy nuac bo ba chia 3 ISn u6ng nong
truac khi an, u6ng truac ky kinh 3 ngay, u6ng \ihn 1 ngay.
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho soi ky.
Khi con 200ml ch5t lay nuac bo ba, chia 3 ikn u6ng nong, sau khi Bail: Cusd 15g
N ^ \
Duong quy lOg
Bach thuac lOg
Bdill: Cusd 15g
Xuyin khung 3g
Hodng ky 30g
Thuc dia 9g
Thien ma lOg
Xuyin khung 15g Thu6c sSc uong nhu bai tren.
Titdn lOg Bdi 3: Cu sd 15g
Thu6c sic uong nhu bai trSn. Ichmdu 30g
Thuc dia 20g
Bdil2: Cusd 15g
Comuc lOg
Ich trinhdn lOg
Gung tucd lOg Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Cam thdo 6g Bdi 4: Cu sd 15g
>» ^ ^
Thuoc sac uong nhu bai tren. Hdnghoa 20g

Ki huyit dang 30g
Bdi 13: Cu sd 15g
Ngdi cuu 20g
Vd qud nhdn 15g
Xuyin khung lOg Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Titdn 5g Bdi 5: Cusd 15g
r y ^
Thuoc sac uong nhu bai tren. Coroingua 15g
200 201
Ld mci de ' 20g Thuoc sSc uong nhu bai tren.
Hat muap 12g Bdi 10: Cu sd 15g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Duorng quy 12g
Xuyen khung 12g
Bdi 6: Cu sd 45g
\ dia I2g
Dan scim 40g
Cugduidachi) 35g Bach thuac 26g
Ld ngdi cm 40g t Hodng cam 6g
Mqch mon 12g
Thu6c sky kho tan nho min, ngay uong 3 Ian truac khi an, m6i
Ddnh ddnh 9g
lan 9g v6i nuac soi di nguoi, u6ng truorc ky kinh 3 ngay.
Dd trong 9g
Bdi 7: Cu sd 45g Tuc doan 12g
Dau den (rang thorn) 40g Tri mdu 9g
To moc 40g Hodng bd 7g
Duong do 35g Cam thdo 3g
Thu6c tan nho dung duong luyen vien, phoi kho, moi vien Thuoc sac uong nhu bai tren.
thu6c bkng hat dau xanh, moi lan uong 15 vien voi nuac soi de
Bdi 11: Cu sd 15g
nguoi, u6ng truac khi an, dung thuoc truac ky kinh 3 ngay..
Ich mdu I5g
Bdi 8: Cu sd 15g ' Dan sdm 15g
Vd bidao 30g Ld ngdi cm I5g
Girng tuoi 12g Duong quy 9g
Tdo tdu 6 qud
Thuoc sac uong nhubai tren.
Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lira cho soi
Bdi 12: Cu sd 15g
ky, khi con 200ml chat lay nuac, chia 3 lan uong truac khi an,
1 Duong quy 15g
truac ky kinh 3 ngay. Can uong lien 7 ngay.
\ hoa 15g
Bdi 9: Cu sd 15g \ sen tuoi 60g
Dau den 30g Ld trdc bach diep 35g
I Sontra 30g
Gitng tuoi 3g
Ich mdu 20g
202 203
Bdil3: Cusd ^ 15g HSu hSt cac vung 6 nuac ta dSu trong toi de' lam gia vi va lam
Cdy nhQ nbi 15g tliu6c chua benh: Chira ho c6 dam, cam cum, viem hong, ly amip
Hoa mao ga trdng 15g hay ly true khuan, v6t ung nhpt, ap xe, viem tay, vSt thuong phln
Hoa nhdn 12g itilm, bong nuae, dich ta, s6t truySn nhilm, s6t ret, giun kim, giun
Cdyichmdu 9g moc, day bung dai tieu tien khong diong, viem am dao, li?t duong
than ySu, ehua trung phong, dm khau, bai liet nua nguoi, tre em
Thu6c s5c u6ng nhu bai tren. kinh gian, dai dlt, dai bu6t, chiia sai khop bong gan.
IX. CU TOI Cu toi la mot gia vi tham gia vao nhieu mon an ngon cua
1. Tinh chat va cong dung Viet Nam.
Cay toi than thao, s6ng hang nam, cao 30-40cm, than hanh 2. Mot so bai thuoc chua benh c6 cu toi
ngin, hinh thap g6m nhieu hanh con goi la anh toi to nho khong + Thu6c chua viem phg quan
dSu xSp ep vao nhau quanh mpt true loi, v6 ngoai cua than hanh
mong, mau trSng hoac hoi h6ng. Than hanh cua toi con duyc goi Bai 1: Toi 500g
CU toi... Ddm an 500ml
Duong do 200g
La toi phing va hep, hinh dai mong, be to va dai c6 ranh doc,
dSu nhpn, gan song song, hai mat nhSn. Toi bo hSt v6 gia nat cung d£m an va duong do, cho vao lo
bit kin, de noi thoang mat, hang ngay lie d6u Ip thu6c. Sau 15
Cum hoa moc a ngon thanh dSu tron bao bpc boi nhung la mo ngay dem dung, ngay u6ng 3 ISn, m6i ISn 15ml nuae thu6e.
mui nhon, rSt dai. Hoa mau trSng hay h6ng, c6 cu6ng hinh sgi dai,
bao hoa g6m 6 phiSn, hinh mui mac, x8p thanh hai hang thuon: 6 Bai 2: Toi 15g
chi nhi CO cua dai, dinh vao cac manh bao hoa, bSu gSn hinh cau. Ld ngdi cihi 15g
Vo quyt 15g
Qua nang, hoa qua thuong c6 vao thang 8-11. Duong 30g
Cay toi duoc trdng a nhi6u tren noi thS gioi, nhSt la a chau A. Tdo tdu 6 qua
6 Viet Nam hien c6 hai gi6ng toi, gi6ng cu to thuong trSng o Thu6c cung duong do cho vao n6i them 600ml nuae dun nho
cac tinh phia Nam. Loai cu nho duac trong a cac tinh phia Bac. lua cho soi ky khi con 200ml chSt liy nuae thu6e bo ba, chia 3 ikn
BQ phan dung la cu toi, thu hoach vao cuoi dong, diing tutri uong nong sau khi an cam. CSn u6ng liSn 7 ngay. Thu6e c6 tac
hay phoi kho dung dan. dung chixa viem phS quan man tinh.
Cu toi thuong c6 vi cay, mui hoi, tinh am, c6 tac dung giai Bai 3: Toi 15g
cam, giai doc, tieu dam, Igi tieu, ha khi tru giun, thong quan. Re hanh lOg
204 205
Kinh giai 9g Gung tuoi 12g 'i:y/:'.'-\
Gung tuai lOg Duong do 20g
Cam thcio 6g Cho toi va gung vao sSc lly 200ml nuac thu6c dac, bo ba, cho
Duong 30g (juong do vao quay deu, chia 3 Ian uong nong, truoc khi an. Cm
' Thu6c sic u6ng va c6 tac dung chua benh nhu bai tren. u6ng liSn 7 ngay.
Bdi4: Toi 15g Bdi 3: Toi 25g
Vimg den 30g Hdnh cu 50g
Gung tuoi 15g Hung que 50g
Hanh nhdn 12g Cac vi thuoc cho vao noi them 600ml nirac dun nho lira cho
Thu6c sic u6ng va c6 tac dung nhu bai tren. soi ky, khi con 200ml chit lay nuac, bo ba, chia 3 ISn u6ng nong,
truac khi an. Can uong lien 7 ngay.
Bai 5: Toi 15g
Hanh nhdn (sao) lOg Bdi 4: Toi 15g
Vo quyt lOg Hdnh tuoi 20g
Gung tuoi 6g Ot cay 15g
Gung tuoi 20g
Thu6c sic u6ng va c6 tac dung nhu bai tren. Ldbqchd 3g
Bai 6: Toi 15g Ld tre 6g
Kieu mach 20g ^ ^ ^
Tang bach bi (vo re ddu) 30g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Thu6c sic u6ng va c6 tac dung nhu bai tren. Bdi 5: Toi 15g
Gitng tuoi lOg
+ Thu6c phong chong ciim Hdnh tuoi 15g
Bai 1: Toi lOOg Duong do 20g
Gung tuoi lOOg Thuoc sac va pha duang vao uong nhu bai tren.
Dam an 500ml Bdi 6: Toi 15g
Toi bo vo the, gung tuoi riia sach, ca hai gia nho cho vao lo Hdnh cu 15g
cung vai dim an, day kin, sau 30 ngay dem diing. M6i ngay uong Vo quyt 15g
10ml sau bua an. Can uong lien 7 ngay. Ldtiatd 9g
Bdi 2: Toi 15g Thuoc sac va uong nhu bai tren.
207
206
Bai 7: Toi 15g Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho
Ke dhu ngua 8g g5i ky, khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, cho duong do vao
Tiato 25g quSy dSu, chia 3 ISn u6ng trong ngay, u6ng truac khi an luc thuoc
Kinh gidi 15g con nong. Can u6ng li6n 11 ngay.
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Bdi 2: Toi 15g
Bdi 8: Toi 15g Khoai tdy 50g
Thach cao 15g Cumdi 50g
Hanh nhdn 6g Kihuyitdang 30g
Cam thdo 5g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Qui chi 6g
Bdi 3: Toi 15g
Ma hodng 9g
Ich mdu 30g
Thuoc sic u6ng nhu bai tren Trdnbi lOg
Bdi 9: Toi 15g Duong do 20g
Qui chi 9g Thuoc sic \iy nu6c cho duong do vao quiy ddu chia u6ng
Bach thuac 9g nhu bai tren.
Cam thdo 6g
Gung tuoi 9g Bdi 4: Toi lOg
Tdo tdu 4 qua Ngdi cm 30g
Dan sdm 20g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Ich mdu 30g
Bdi 10: Toi 15g Duong do 20g
Ld ddu 15g
Hoa cue lOg
Bdi 5: Toi lOg
Gung tuoi 30g
+ Thu6c chiia hi kinh & phu nu- Muc lOOg
Bdi 1: Toi 15g Mudi an vua du
Ha khd thdo 50g Ca muc lam sach, thai chi cho mu6i vao u6p 30 phut, gung
Vo quyt tuoi 50g tuoi rua sach thai chi, toi bo v6 the dap dap bam nho, cho toi va
Duong do 30g gung Cling muc vao bat to tron dSu r6i dem hip each thuy, khi
208 209
chin cho benh nhan an lam mot ikn trong ngay luc doi. Can an Moc nhi den 15g RV
lifen 11 ngay. Duong phen 15g
Bdi6: Toi 15g Thu6c sSc va u6ng theo huong din nhu bai tren.
Duong quy 30g Bdi 10: Toi 15g
' Gung turn 12g Ld ngdicuu 30g ,
Thitde lOOg Nguutdt 30g
Mudi an vua du Duong do 30g
Thit de rua sach thai mong vua miSng uap mu6i 30 phut, Thuoc sac va uong theo huong dan cua bai tren
gimg tuod rua sach thai chi, toi bo v6 the dap dap bam nho, duang
quy thai chi. TSt ca cho vao bat to tron dSu r6i dem hap each thuy, Bdi 11: Toi 15g : v^^; /
khi chin cho benh nhan an nhu huong dan cua bai tren. Duong quy 60g
Nguu tdt 15g
Bdi 7: Toi 15g Motduoc(sao) 30g
Cd qua 20g Ich mdu (sao) 9g
Ddo nhan 6g
Thuoc sac uong va theo hirong dan ciia bai tren
Mudi an vita du
Bdi 12: Toi 15g
Ca qua lam sach, bo vay, vay, noi tang, uop mu6i 30 phut,
Dgu den 30g
dao nhan bo dSu nhon, gia dap, toi bo v6 the gia dap bam nho. Tat
Hong hoa 30g
ca de vao bat to h§p each thuy, khi chin cho benh nhan an mot Ian
Duong do 60g
trong ngay luc doi, khi con nong. Cln an liln 7 ngay.
Thuoc sac u6ng va theo huong din ciia bai tren
Bdi 8: Toi lOg
Ich mdu 50g + Thu6c chiia dai dit
Hat quyt 30g Bdil: Toi 15g
Duong do 50g Re CO tranh 30g
Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho Gimg tuoi 30g
soi ky khi con 200ml chat \iy nuac bo ba, cho duang do vao quay Hdnh cu cd ri 30g
d6u, chia 3 ikn u6ng trong ngay, uong truac khi an, luc thuoc con Thu6c rua sach cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua
nong. Can uong lien 11 ngay. cho soi ky, khi con 200ml chSt \iy nuac chia 3 lln u6ng luc doi,
Bdi 9: Toi 15g khi thuoc con am im. Cin u6ng liSn 11 ngay.
210 211
Bdi 2: Toi 15g Ca chep lam sach, u6p muoi 30 phut: Toi bo v6 the gia nho. Tat
Hanh 30g ca cho vao bat to dem hSp each thiiy, khi chin cho benh nhan an
Ma di , 40g lam 3 Ian trong ngay, an khi thuc an con nong. Can an lien 5 ngay.
Thuoc sic u6ng nhu bai tren. Bdi 8: Toi lOg

Suabiin 200g
Bdi 3: Toi 15g
Ma thdy 10 cu
Rdungo lOOg
Dau do nho hat 30g lii ca lam sach cho vao noi them 600ml nuac dun nho lira
cho soi ky, khi con 200ml chii liy nuac bo ba, chia 3 ikn uong
Thu6c sic u6ng nhtr bai tren.
nong. Can uong lien 5 ngay.
Bdi 4: Toi 15g
Bdi 9: Toi 15g
Thach suong bo 15g
Cdqud Icon (350g)
Ngicu tdt 15g Dau kern 250g
Kim tiin thdo 15g MuSi an vita du
Thu6c sic uong nhu bai tren. Ca qua lam sach uop muoi sau 30 phut dem diing, toi bo v6
Bdi 5: Toi 15g the gia nho, dau phu cit vira miSng. Tit ca cho vao bat to dem hip
Viing vdng 30g each thuy khi chin cho b?nh nhan an hit mpt ISn, luc doi. Can an
Thach hoc 30g liln 5 ngay.
Trdn bi 20g
Bdi 6: Toi 15g
Duong quy 12g
Bdi mdu 12g
KhSsdm I8g
Bdi 7: Toi 15g
Hodng ky 60g
Cd chep 1 con (300g)
MuSi an vua du
212 213
Bdi 2: Chanh 1 qua
RScotranh 60g
Cdtcdnh lOg
ChuongIV Duong phen lOg
Thuoc sac va dung nhu bai tren.
QUA LAM GIA VI PHONG CHUA BENH
Bdi 3: Chanh 1 qua
I. QUA CHANH Cu cdi trdng 12g
1. Tinh chat va cong dung Vo quyt lOg
Dich qua chanh hay con goi la nude cot chanh dugc su dung * Quale 30g
lam gia vi tham gia vao qua trinh che bien nhieu mon an, nuoc Duong trdng 30g
u6ng ngon cua Viet Nam. D6ng thai la mot vi thu6c chiia tri nhiSu Thuoc sic uong nhu bai tren.
benh, mot duac lieu t6t chi hiin my pham cho chat lucmg rat cao.
Bdi 4: Chanh 2 qua
f
Nuac cot chanh vi chua, tinh binh, c6 tac dung thanh nhiet, Igi Xuyen bdi mdu lOOg
ti8u, ch6ng viem, cSm mau, chua cam sot, viem hong, khan tieng, Phen chua 30g
ho nhieu, hao khat, chong thieu Vitamin C. Dung ngoai chija hac
lao, choc Id, lam min da mat, chixa dau dau. Vo qua chanh c6 vi the,
tinh im vao 3 kinh can, ty, phe c6 tac dung tieu thirc, hoa dam, chua Trhnbi 20g
chung an kho tieu, bung dau day truong, non mua. I Gungkhd 15g
Mat ong 20ml
2. Mot so bai thuoc c6 qua chanh Cac vi thuoc say kho tan nho min dung nude cot chanh va mat
+ Thu6c chua ho ong luyen vien bSng hat ngo phai kho, moi Ian dung 2 vien, ngam
Bdi 1: Chanh 1 qua thu6c, khi thu6c tan thi nu6t. Cin ngam thu6c liSn 7 ngay.
Ld ma di lOg Bdi 5: Qua chanh 30 qua
Rau ngd 15g Xuyen bdi mau 60g
Vo quyt 15g | Tri mau 60g
Duong do 20g Bdch bo 30g
Trhn bi 30g
Cho la ma de, rau ngo, vo quyt vao noi them 600ml nude dun
nho lira cho soi ky, khi con 200ml chat liy nude thu6c bo ba, cho Thuoc che va dung nhu bai tren.
dudng do vao quiy dhu. TiSp theo wit nude chanh vao nude Bdi 6: Chanh 1 qua
thuoc, chia 3 Ian uong sau khi an. Can uong lien 7 ngay. Hoa cue 15g
\
214 215
Quale 30g + Thuoc chfia d§y bung
Gwigkhd lOg
Bail: Vo qua chanh 15g
Duong do 20g
Bqchtruqt lOg
Cac vi thu6c cho vao noi them 600ml nuac, dun nho lua cho Chi thuc lOg
soi ky, khi con 200ml chit liy nuac bo ba, cho nuac c6t chanh va Gicng tuoi 3g
duong do vao nuac thuoc quay deu chia 3 Ian uong, sau khi an,
Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho cho soi ky, khi
luc thu6c con am am. Can uong lien 7 ngay.
con 200ml chSt liy nuac bo ba chia 3 lin u6ng nong truac khi an.
Bdi 7: Chanh 1 qua can u6ng liSn 5 ngay.
Trdc bach diep 20g
Bdi 2: Vo qua chanh 15g
Hqtmddi 5g
Gicng tuoi 5g Nhuc qui 5g
Sa nhdn lOg
Che thuoc va uong nhir bai tren.
Bdi 8: Chanh 1 qua
Ydi 20g Bdi 3: Vo qua chanh 15g
Bach hop 15g Hat cdi cu lOg
Qua dau 15g Dai hodng 3g
Trdn bi lOg Sanhdn lOg
Mat ong 20ml Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Che thuoc va uong nhu bai tren. Bdi 4: Vo qua chanh 15g
Bdi 9: Chanh 1 qua Qua tram den 20g
Cat cdnh 6g Hat cdi cu lOg
Cam thdo Hat tia td 5g
(nuang them) 6g
Bach bo 6g
Bdi 5: Vo qua chanh 30g
Chi thu6c va u6ng nhu bai tren.
Bd cong anh 30g
Bdi 10: Chanh 1 qua Hodng cam 9g
Mat ong 30ml Xich thuqc 9g
wit nuac chanh vao mat ong quay deu, uong nhu bai tren. Ddonhdn 9g
216 111
Moc huong 5g jjlii con 200ml chat liy nuac bo ba, chia 3 Ian u6ng nong tnrac khi
Gimgkho lOg gn. Can uong liSn 5 ngay. r -
Cac vi thuoc say kho tan nho min, ngay uong 6g hot thu6c v6i + Thuoc chua bi tieu tien
nuac soi de nguoi, truac khi an. Bdi 1: Nuac cdt chanh 20ml
+ Thudc chfla non mua Hat rau cai (sao thorn) 12g
Bdi 1: Vo qua chanh 15g Rdu ngo 12g
Cucdi 30g Cho hat rau cai va rau ngo vao noi them 600ml nuac dun nho
Mat ong 20ml lua cho soi ky, khi con 200ml chat lay nuac bo ba. De nuac
Cho v6 qua chanh, cu cai sac lay 200ml nuac thuoc dac, cho thu6c nguoi cho nuac c6t chanh vao quSy d8u, chia 3 ikn u6ng
mat ong vao quay deu chia 3 Ian uong nong truac khi an. CSn trong ngay, uong truac khi an. Can uong lien 5 ngay.
uong lien 5 ngay. Bdi 2: Nude cot chanh 20ml
Bdi 2: Vo qua chanh 15g Tia to 50g
Ban hq 9g Ri CO tranh 20g
Grnig tuoi 15g Dau do nho hat 30g
Bach linh 12g Thuoc sSc va che uong nhu bai tren,
Thuoc sSc uong nhu bai tren. Bdi 3: Nuac c6t chanh 20ml
Bdi 3: Vo qua chanh 150g Hat rau den 15g
Gung kho 150g Rau md 20g
Mat ong 50ml Mia do 50g
Vo qua chanh va gung kho siy nong tan nho min, dung mat Thuoc sac, che uong nhu bai tren.
ong luyen vien bSng hat ngo phoi kho, m6i ikn u6ng 10 vien, Bdi 4: Nude cot chanh 20g
ngay 3 ikn v6i nuac soi de ngupi. Kim tien thdo 30g
Bdi 4: V6 qua chanh 15g Hat md di 20g
Gung tuoi lOg Hoa hudng duang lOg
Ld tia to 20g Thuoc sac va che u6ng nhu bai tren.
Hqttieu 3g Bdi 5: Nude eSt chanh 20g
Thuoc cho vao noi them 600ml nuac, dun nho lira cho soi ky, Ld tre lOg
218 219
Nguu tdt 5g Trdn b\
Bdc den Rau ma de lOg
(thong thdo - saovdng) 6g Thuoc sac va che uong nhu bai tren. - »y
Rau ngo lOg
II. QUA CHUOI XANH
Thu6c sac va chS u6ng nhir bai tren.
Bdi 6: Nude cSt chanh 100ml
Dai hodng 50g Qua chu6i xanh ngoai viec dung nin canh, om con dugrc tham
Kinh giai tu$ 50g gia vao thanh phan rau gia vi cua mpt s6 mon an nhu tai de, nem
trao, mot s6 noi con dung chu6i xanh lam d6 nhau, thuang la
Dai hoang, kinh gioi tue siy kho tan nho min, dung nuac cot chu6i tay va chuoi tieu. Loai chuoi duigrc dung lam thu6c la chu6i
chanh luy?n vien bSng hat ngo, phci kho. Ngay u6ng 3 ISn, m6i hot, chu6i tay, chu6i tieu v.v...
ISn 10 vien voi nuac soi de' im.
Trong noi dung cua muc nay gioi thi?u tac dung cua chu6i
Bdi 7: Nuac cSt chanh 200ml tieu lam gia vi, lam thu6c chua benh.
Hatbidao lOg
Hat cu cdi trang (sao thorn) 16g Chuoi tieu c6 than gia hinh try do cac be la rii to ap vao nhau
Cho hat bi dao va hat cu cai trSng da sao thom vao n6i them tao thanh, cao 2-3m, than rl to thudng goi la cu. La c6 phiSn
600nil nuoc dun nho lua cho soi ky, khi con 200ml chSt liy nuoc bo mong dai 1-1,5m, gan giua rSt to, 16m d mat tren la, noi ro a mat
ba, cho nuDC c6t chanh vao nuoc thu6c da ngugi, quky dSu chia 3 Ian dual la, gan phu song song, tk sit nhau, mep thuong bi rach, hai
u6ng trong ngay, u6ng truoc khi an. C§n u6ng liSn 5 ngay. mat la thuong cung mau.
Bdi 8: Nude cot chanh 20ml Cum hoa la mot bong mang bai mot than that moc xuyen qua
Ma hodng 6g than gia vugt qua tan la r6i buong thong. Bong g6m nhung la bic
Hanh nhdn 9g mau do tia xSp ap len nhau thanh hinh non dai, a ke m6i la hie
Ld tia to 9g CO khoang 15-20 hoa xSp thanh hai hang, hoa d g6c la hoa cai, a
Phong phong 9g giua la hoa ludng tinh, d ngon la hoa due. Bao hoa g6m 3 la, dai
va hai canh hoa dinh liln nhau, d dRu c6 5 rang, canh hoa thu 3
Thu6c sic va chi u6ng nhu bai tren. tô thanh canh moi mau h6ng nhat, nhi 5, b§u ha 3 6.
Bdi 9: Nude eSt chanh 20ml Qua mong dai va cong, c6 vSt tich cua voi nhuy, khi chin
Nhdn trhn lOg niau vang.
Kim tiin thdo lOg
Ri CO tranh lOg Chuoi tieu phat trien t6t d mot s6 nude tren thS gidi. 6 Viet
220 221
Nam dirge trdng a hSu hit cac vung tir miln BIC din mien Nam Thuong truat 9g ?,
de lay qua. Phdng phong 9g
Bo phan dugc dung lam gia vi, lam thu6c la qua xanh, qua
Sdi hd 9g
Bach thuac 9g
chin va cu chuoi.
Theo Dong y qua chu6i tieu xanh c6 vi chat, tinh binh c6 tac sac va u6ng nhu bai tren.
dung chiia benh tieu chay va kiSt ly, phong chua loet da day, lam Chudi tieu xanh 20g
se, diet nim, ch\m hie lao. Thach lifu 10 qua
2. Mot so bai thuoc c6 chuoi tieu xanh Thhn khuc 50g

I Son tra 30g
^ Moc thong 15g
Bai 1: ChuSi tieu xanh 20g I Tdo tau 10 qua
Cu mdi 30g i Hat ma di 15g
Vo qua liru 15g
Gitng khd 3g
Bai 5: Chudi tieu xanh 20g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho soi ky
Bach truat 20g
khi con 200ml chSt \iy nuac bo ba, chia 3 ISn uong nong, luc doi.
Thhn khuc lOg
can uong li6n 5 ngay.
Bach linh lOg
Bach biin dqu lOg Thuoc sac nhu bai tren.
Dang sam lOg Bai 6: Chudi tieu xanh 20g
V6 qua luu lOg Hat sen 25g
Gung tuai 3g Ngd thu du 15g
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Bdcdtchi 20g
Nhuc dau khdu lOg
Ngu vi tii 15g
Dang sam 12g
Trhn bi lOg
Bach truat 15g
Gung khd 5g
Bach linh 9g
Dang sam 25g
Hoang lien 9g
Hat xa tiin (hat ma di) 9g Thu6c sac uong nhu bai tren.
222 223
+ Thuoc chua dau da day
III. QUA H6I
Bail: Chudi tieu xanh 20g
Canh vung den 15g 1. Tinh chat va cong dung
Gungtuai 5g Cay hoi cao 6-10m, canh thing, nhin luc non c6 mau luc
Huong phu (da chi) lOg jihat, sau chuyen mau nau xam. La moc so le, hinh mac hoac
Thu6c cho vao n6i them 600ml nirorc dun nho lua cho soi ky, tfung thuon, dai 8-12cm, rpng 3-4cm, diu nhon, mat tren mau luc
sIm, mat duoi rat nhat, gan mo, cuong la ngin.
khi con 200ml chit liy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng nong, truc^c
X ^ V Hoa moc rieng le hoac 2-3 cai d ke la, dai 5 rang de rung, mep
khi an com. Can uong Hen 10 ngay. viSn hong, hoa 5-6 canh deu nhau mau hong sam dan ve phia
giua, nhi thut, nhan, chi nhi rong map, trung ddi day.
Bdi2: Chudi tieu xanh 120g
Nga tru&t 60g Qua cau tao bdi 8 dai deu va rdi nhau, c6 khi len din 9-12,
Moc huong 30g cac dai hinh thoi xep tda tron thanh hinh sao hay hinh nan hoa,
Thu6c siy kho, tan nho min, ngay u6ng 3 ISn, m6i lln lOg hot khi non mau luc, sau chuyen nau sam. Phin dai dinh vao cu6ng
rpng ban va det, dau c6 mui nhon ngan, thing, khi chin nut d mat
thu6c v6i nuoc soi de nguoi. tren, hat hinh trung nhSn bong mau nau. Toan cay nhit la qua c6
Bdi 3: Chudi tieu xanh 20g mui thom.
Nghe vdng 6g , Cay hoi dugc trong d mpt so nude tren the gidi d8 lam gia vj
O duac 6g va lam thuoc. O Vi^t Nam duac trong a mpt so tinh nhu: L ^ g
Cam thdo 3g Son, Cao Bing, Quang Ninh v.v...
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi Bp phan dung chu yeu la qua. Theo Dong y qua hoi c6 vi cay
ky, khi con 200ml nuoc chit liy nuoc bo ba, chia 3 lin u6ng mui thom, tinh am, vao bon kinh can, than, ty, vi c6 tac dung truhan,
nong truac khi an. Cin u6ng liSn 10 ngay. khai vi kien ty, tieu thuc, chdng non, chi thdng, truphong, sat triing.
Bdi 4: Chudi tieu xanh 20g Hoi duac diing lam thuoc gay trung tien, giup tieu h6a, loi
Huang phu (dd chi) 9g sua, CO tac dung giam dau, giam co b6p trong dau da day, dau
Linh chi 9g ruQt, non mua, tieu chay, an khong tieu, bung diy trudng, dai
Riing 6g nhieu, dai dam, ngp doc thit ca, rin can. Dung ngoai xoa b6p chua
Gung tuoi 3g âu nhuc, bong gan v.v.
Thu6c sic uong nhu bai tren. Qua h6i con duac ngam rugu khai vi, lam thom thudc danh
fang, CO mat trong thanh phSn gia vi cua mot s6 mon an.
224 225
2. Mot s o bai t h u o c c 6 q u a hoi Gimg kho 3g
+ Thu6c chua dau lung Thu6c sic u6ng nhu bai 2.
Bail: Qudhdi .^'^ , 200g j Bdi 5: Qudhdi 5g
r ; Mudidn 30g Moc qua 40g
: - Ru^ 1000ml Hat md dh 30g
Qua h6i bo hat, cho vao bat to cung voi muoi, them nuac cho Gitng tuoi lOg
^ ^ ^
ngap qua hoi, dS 24 tieng dem gan nuac, cho qua hoi vao sao kho.
Thuoc sac uong nhu bai 2.
tan nho min, ngay u6ng 3 ikn moi ISn 7g bot thuoc voi 20ml ruau
pha them 40ml nuac soi. Bdi 6: Qud hdi 58
Dau xanh 30g
- Dung ngoai: L i y 60g la ngai cuu, 15ml dim an, ca hai cho
Cu rieng 15g
l l n vao nhau sao nong goi vao vai mong chuom vao cho dau,
Cam thdo 3g
ngay 2 Ian, moi Ian 15 phiJt.
Gimg tuoi > lOg
Bdi 2: Qua hbi 6g Sontra 40g
Duong quy 9g Ldtiato lOg
D6 trong 9g
; Thuoc sic uong nhu bai 2.
Thuoc cho vao noi them 600ml nuac, dun nho lira cho soi ky,
khi con 200ml chit \iy nuac bo ba, chia 3 Ian uong nong, truac ' Bdi 7: Qud hdi 5g
khi an. Khong uong ruou, bia, cac chat cay nong trong thai gian Cdu tich 30g
uong thuoc. Can uong lien 7 ngay. Hodng bd lOg
Phong ky lOg
Bdi 3: Qua hdi 30g
Cui bidao 60g Thuoc cho vao noi them 500ml nuac dun nho lira cho soi ky,
Te tdn 12g khi con 150ml chat lay nuac bo ba, cho 50ml ruou trang vao
TSt ca gia nat, goi vao vai mong dap vao cho dau, ngay thay quay deu, chia 3 Ian uong luc doi khi thuoc con am am. Can uong
thuoc mot Ian. liSn 11 ngay.
Bdi 4: Qua hbi 5g Bdi 8: Qudhdi 5g

Hatbingd 40g Hath? 12g
Dau do nho hat 30g Vmg vdng 30g
Ld lac 20g Do trgng 15g
226 111
Bdi 13: Qua hdi 5g
Tucdoan 15g
Vo bingo gid 50g
Thu6c sic u6ng nhubai tren. Huang nhu 15g
Bdi9: Qudhdi 5g Duong do 30g
To moc 12g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Mocqua 15g
Bdi 14: Qudhdi ^ 5g
' Uylinhtien lOg
Day muop (Idy a gdc) 30g
Thuoc sic u6ng nhu bai tren. Hat hdnh ta 20g
Gung tuoi I5g
BdilO: Qudhdi 5g A A ^
Ri cdy cd phdo 15g Thuoc sac uong nhur bai tren.

Gung kho 5g Bdi 15: Qua hdi 5g
Vobingdgid 60g Hdnh cu ta 20g
Ri cdy bong 60g Ld tia td lOg
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Hatbdng 40g
Gimg tuoi (loqi gid) 15g
Bdi 11: Qua hdi 5g 4 Hat dua chudt 12g
Ke huyit dang 12g Duong do 30g
Gung tuoi 5g
Hat sen 40g
Ydinhdn 30g Bdi 16: Qua hdi 5g
Thien hoa phdn 20g Ddu tuong 40g
Hodi son {cu mdi) 30g
Thu6c sic u6ng nhir bai tren.
Ke huyit dang 30g
Bdi 12: Qua hdi 5g NgU vi tu 6g
Ke huyit dang 40g A A A ^

Khiim thuc 15g
Ld ngdi cuu 12g + Thu6c chiia d§y trmrng bung
Thu6c cho vao n6i them 600mi nuac dun nho lua cho soi ky- Bdi 1: Qua hdi 5g
khi con 200ml chit \iy nuac bo ba, chia 3 i k u6ng nong, truo'c Hat cdi cu 3g
Trhn bi lOg
khi an. C^n u6ng liSn 11 ngay.
229
228
Gitng tuoi lOg Dinh huang 12g
Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Rau sam 12g
khi con 200ml chit lay nuac bo ba, chia 3 Ian u6ng nong, truac khi Day blm bim 12g
an. Can uong lien 5 ngay. Cu nghe 12g
Bail: Qudhdi ., 5g Ld cdy ddu gio 12g
Sa nhdn 15g Cdyxuangbb 12g
Bqchtruat 15g Huyit gidc 12g
Chithuc 15g Cac vi thu6c siy kho tan nho min cho vao noi them 500ml
^ ^ ^
Thuoc sac uong nhur bai tren. rugu trlng 45 do va 200ml nuac tieu cua be trai tSm 8-9 tuoi. Tat
ca cho vao rugu tron dSu, dung vai mong tham ruou thuoc xoa
Bai3: Qudhdi 35g
xat manh ben ngoai nguai bi liet, ngay lam 3 Ian. Cin lam lien
Nhuc qui 35g
Dam duang hoac 35g
tuc21 ngay.
Vien chi (sao gung) 35g + Thu6c chua dai tieu tien khong thong
Trdn b\
Bdi 1: Qud hdi 40g
Cac vi thuoc say kho tan nho min dung nuac chao dac luyen Hat bim bim den (sao) 160g
vien bang hat ngo phai kho, m6i ISn u6ng 10 vien, ngay 3 ikn vai
Ca hai siy kho tan nho min, m6i ISn u6ng 4g hot thu6c, ngay
nuac soi de nguoi, u6ng truac khi an 20 phut.
u6ng 3 lan vai nuac gung. hiy 30g gCmg tuoi rua sach, gia nho,
Bdi 4: Qud hdi 25g dung nuac soi de nguoi loc liy 300ml nuac gCmg dac, chia 3 phkn
Thanh b\ 29g
de cung u6ng vai thuoc noi tren. i
Trdn bi 29g
Chi xdc 29g IV. QUA K H E CHUA
Moc huang 29g 1. Tinh chat va cong dung
Hqu phdc 29g
Bach linh 29g Cay khS than g6 nho, thuang cao 5-7m than hinh tru, c6 v6
mau xam den. La moc so le, kep long chim, le, g6m 7-11 la chet
Thuoc tan nho lam vien uong nhu bai tren.
mong, CO hinh trai xoan hoac bau due, goc la chet tron, dau nhon,
+ Thu6c chua triing phong bai liet nua ngum thuang to dan ve phia ngon.
/ ; Bdi 1: Qud hdi 12g Cum hoa moc a ke la thanh chum xim ngln han la, la bSc nho
Que cdnh 20g hinh mac. Hoa c6 mau h6ng hay tim h6ng, dai c6 5 rang rai, ngSn
230 231
bkng nua trang hoa, trang c6 5 canh mong, dinh nhau a phia g6c, Hat cdi xanh 6g
nhi 5 doi dien vod la, dai nhi lep d6i dien voi canh hoa, chi nhi Gung tucri 3g
ph6ng va dinh lien a g6c, blu hinh trung, c6 5 6, c6 long. Thu6c sic uong nhu bai tren.
Qua kh6 to thuon dai, c6 dai t6n tai, c6 5 mui vat nhon tao Bai 3: Qud khi chua 50g
thanh hinh ngoi sao cit ngang qua mau vang khi chin, hat nho det Cu cdi trang 50g
mau nau vang. Hdnh tuoi 3 cu
Cay khe phat trien a mot so nuac tren the giod. 6 Viet Nam Gung tuai 5g
cay khe phat triSn d nhieu viing va da c6 ti> rat lau de lay qua an, Trhnbi lOg
lam gia vi va lam thuoc chiia benh.
Theo Dong y qua khe chua c6 vi chua ngot, tinh binh, c6 tac
Bai 4: Qud khi chua 50g
dung thanh nhiet, giai khat, trii phong, tieu viem, chua ho, viem
Ri cdi trang 15g
hpng, so mui di iing. Id son, thuc sdi, bi dai, hach to sinh sot, s6t
Bach bo lOg
ret, ho ga, hen suyen tre em, phong benh cho phu nii sau de.
Vo quyt 12g
Qua khe chua tham gia vao thanh phin gia vi nhiSu mon an MQC tac 3g
ngon Vi?t Nam. ^ ^ A

2. Mot so bai thuoc c6 qua khe chua
Bai 5: Qud khi chua 50g
+ Thude chua ho Ddng sam 9g
Bail: Qua khi chua 50g Bach truat 9g
Cu cdi trang 50g Bach linh 9g
Hat tiiu (gia ddp) 5 hat Trhn bi 3g
Gung tuai 5g Cam thdo (nuang thorn) 3g
Trhn bi lOg Thuoc sac uong nhu bai tren.
Thuoc cho vao noi them 600ml nude dun nho lua cho soi ky, Bai 6: Qud khi chua 50g
khi con 200ml chit liy nude bo ba, chia 3 ikn u6ng nong, sau khi Bach qud 20g
an. Can uong lien 7 ngay. Bach hop 25g
Bai 2: Qua khi chua 50g Sa sdm 15g
Hat cu cdi (sao thorn) 15g Lac nhdn 25g
Hat tia td 12g Duong phen 30g
233
Thu6c sic liy nirac cho ducmg phen vao quay dSu, chia 3 Ian Bdi 2: Qud khi chua 50g
uong nhu bai tren. Cdt cdnh 6g
Cam thdo 3g
Bdi7: Qua khi chua 50g
Nguu bdng tit 3g
Lddau 25g
Xdc ve 6g
Hanh nhdn 15g
• y ^
Duong phen 15g Thuoc sac uong nhu bai tren.

C h i thu6c, u6ng nhu bai tren. Bdi 3: Qud khi chua lOOg
Cdt cdnh 50g
Bdi8: Qua khi chua 50g
Sa sam 50g
Bach hop 25g
Khatu(bohqt) 60g
Sa sam 15g
Moc nhi trdng 16g Gimg kho 30g
Tdo tdu 6 qua Hoa kim ngdn 60g
Duong phen 15g Hoa cue trdng 30g
Duong do lOOg
Che thuoc uong nhu bai tren.
Cho khe chua va ducmg do vao noi them 600ml nuac dun nho
Bai 9: Qua khi chua 50g lua cho nhij khe va tan het duong. Cac vi thu6c sSy kho tan nho
Tien ho 6g min, dung nuoc khe duong tren luyen vien bang hat ngo, phoi
Catcdnh 6g kho, ngay ngam 3 Ian, moi Ian 3 vien, khi ngam can nuot nuac
Cam thdo 6g thuoc. Can ngam lien tuc trong 7 ngay.
Hanh nhdn 9g
Bdi 4: Qud khi chua lOOg
Che thuoc, uong nhu bai tren. Bdch hop 50g
+ Thu6c chua viem hong Cdt cdnh lOOg
Vd trdng ri cay ddu 150g
Bdi 1: Qud khe chua 50g
Bqc hd 30g
Cu cdi trdng 50g
Gung kho 30g
Bqc hd 3g
Hoa cue trdng 60g
Gung tuoi 3g
Duong do 150g
Thu6c cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia lam 3 Ian uong sau khi
an, luc thuoc con am. Can uong l i l n 7 ngay. Bdi 5: Qud khi chua 50g
234 235
Thiinmdn(boldi) 30g i an. can u6ng li6n 3 ngay. Thudc nay giup cho sdi mpc nhanh,
6 mat (bo hat) 10 qua can s6t.
Nguu tdt 30g Bdi 2: Qua khichua 20g
Bachd 3g Qudddnhddnh 9g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky Hoa cue 12g
khi con 200ml ch5t liy nuac bo ba chia 3 Ian, u6ng nong sau khi Tai mudp 9g
\ ^ V
Dqu xanh 15g
Bai6: Qudkhichua 50g
Kinhgiai 12g + Thu6c thue sdi moc het, ha s6t
Bachd 12g Bdi 3: Qudkhichua 20g
Catcdnh 18g Xdc ve 9g
Cam thdo 9g Hanh nhdn 9g
Thu6c s5c uong nhu bai tren. Hdnh tuoi 9g
Bdi7: Qudkhichua 50g Thudc sic u6ng nhu bai tren.
Hatbidao 12g Bdi 4: Qud khichua 50g
Nho tuoi 30g Rau diu 20g
Quale 50g Ld noc sdi 20g
Gung tuoi 30g Canh chdu
Hoa kim ngan 25g (sao vdng, ha tho) 20g
Thien mon (bo loi) 15g Qua khi chua rua sach, cit lat siy kho ciing cac vi thudc cho
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. ndi them 600ml nude dun nho lua cho soi ky, khi con 200ml
't liy nude thuoc chia 3 lln u6ng trong ngay, luc doi. Can u6ng
+ Thuoc thiic cho sdi moc nhanh ngay.
Bail: Qudkhichua 20g + Thude chua s6t ret
Cu cdi trdng 20g Bdil: Qudkhichua 30g
Hat rau miii lOg Ridudu 20g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nude dun nho liia cho soi ky Ldngau 20g
khi con 200ml chSt liy nude bo ba chia 3 IRn u6ng nong, trudc Ri CO xuac 5g
236 237
LA na 5g V. QUA ME
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho s6i 1. Tinh chat va cong dung
ky, khi con 200ml chSt lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong nong luc Cay me than go cao 15-20m, than c6 canh moc toa rong, c6
doi. Can uong lien 11 ngay. n6t san va c6 long nho sau nhSn. La moc d6i, kep long chim, dai
Bdi2: Qudkhichua 30g 8-10cm, gom 10-20 doi la chet thuon, goc bang dau tu, hai mat
Moc thong 20g nhan, mat duai nhat, la kem rung som.
Thanh hao 9g Cum hoa moc a ke la va dku canh thanh chum dan, chuy c6
Gung tuoi 3g long to dai 5-10cm, la bic rung sam, dai c6 ong loe dan ve phia
Thuoc sac uong nhu bai tren. dinh, 5 rang c6 hai cai dinh lien, trang 3 canh c6 nhung vet do,
hai canh ben hinh mac hep, canh giua rat nhon, khum, nhi 8 han
Bdi 3: Qua khe chua 30g liln Of phia duai, thanh luoi hep, bau nhan.
Hd thu 6 15g
Gungkho 15g Qua det dai 7-10cm hoi cong, v6 nau vang, thit qua nhay
Riing 9g chua, CO 3-10 hat, hat det, cung, bong, mau den nau.
Moc thong 12g Mua hoa thang 5-6, mua qua 7-8. Hien tren the gioi c6 nhieu
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. gi6ng me khac nhau va dugc trong a mot so nuac. O Viet Nam
cay me dugc trong hau het a cac vung, nhung cac tinh phia Nam
Bdi 4: Qudkhichua 30g cay me dugc trong nhieu han.
Gung tuoi 15g Cay me cho qua de' an, lam gia vi, lam thu6c. Ngoai ra la me,
Bach truat 30g v6 than cay me cung dung lam thuoc chiia benh.
Ld che 9g
^ A ^ Theo Dong y qua me c6 vi chua, tinh mat, c6 tac dung thanh
Thuoc sac uong nhu bai tren. nhiet, chi khat, giai nSng, tieu thuc, hoa tich, loi trung tien, nhuan
Bdi 5: Qudkhichua 30g trang, c6 tac dung duang can (gan), lam sang mat (minh muc).
6 mai 7 qud Qua me la loai gia vi dac biet cho mon canh chua ca 16c a Nam
Cau 18g Bp. Ngoai ra con lam 6 mai. Qua me chin de' an tuoi, lam mut hoac
Thdo qud 12g pha nuac duong u6ng chiia chay mau chan rang, viem gan vang
Tdo 7 qud da, r6i loan tik mat, viem da day man tinh, kho tieu, non ge khi c6
Gung tuoi 3g thai hoac c6 thai chan an, 6m nghen. Nuac ham qua u6ng tri s6t
Thuoc sac uong nhu bai tren. ret, y hgc hien dai diing cam qua me di nhuan trang, Igi mat.
238 239
Thuc t6 6 mai me eo tae dung ehiia ho, lam im bung. Kich Giaig tuai 5g
thieh tieu boa, eam non. Vd quyt lOg
Qua me xanh lam gia vi cua mot s6 mon an ngon a nuoc ta. Qua Duong phen 20g
me chin thudng dugc lam mut tit, lam siro cho giai khat mua he. Cac vi thu6c cho vao n6i, them 600ml nuac dun soi ky, khi
2. Mot so bai thuoc c6 qua me con 200ml chSt liy nuac bo ba, cho duong phen vao, dun nho lua
cho duong phen tan bet la dugc, chia 3 Ian u6ng nong truac khi
+ Thudc chua ho
an. can u6ng liSn 5 ngay.
Bai 1: Qua me xanh 20g
Bai 5: Qua me xanh 20g
Hoa cue 15g
Vd quyt 15g
Vd quyt 5g
Mu ngo lOg
M$t ong 20ml
Gung tuoi lOg
Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho
soi ky khi con 200ml chSt \iy nuac bo ba, cho mat ong vao quSy Thu6c chS u6ng nhu bai tren.
diu, chia 3 ikn nong sau khi an. Can u6ng liSn 7 ngay. Bai 6: Qua me xanh 20
Bai 2: Qua me xanh 20g Qudd&u 15g
Gimgkhd lOg Vd quyt 15g
Ngo sen 20g Duong phen 20g
Rum trdng 10ml Thu6c ch6 va u6ng nhu bai tren.
Cac vi thu6c cho sic nhu bai tren \iy 200ml nuac thu6c, cho Bai 7: Qua me xanh 20g
ruou vao qu§y ddu, chia 3 lin u6ng trong ngay, u6ng theo huong Tai hong 15g
din cua bai tren. Hgnh nhdn lOg
Bai 3: Qua me xanh 20g M$t mia 20ml
B6i mau 6g Cach chi biSn, u6ng nhu bai tren.
Cat cdnh 3g
Cam thdo 3g Bai 8: Qua me xanh lOOg
QudpMtthu lOOg
Hat cdi cu 50g
Bai 4: Qua me xanh 20g Ddo nhdn 50g
Qua cau 16g Gungkhd 30g
240 241
Bdnhq 30g Ddu den 15g
Mat mia 100ml Mia do 30g
Cac v i thu6c siy kho tan nho min, dung mat mia luyen vien Thuoc sSc u6ng nhu bai tren
Mng hat ngo phoi kho, ngay dCing 3 l l n , m6i ISn 15 vien voi nuofc
soi de nguoi. Bdi 3: Qud me xanh 20g
Sinh dia 12g ••^^:"^'-••^'•i:•?;•;:i•iî^^;1';'.v^v
Bdi 9: Qua me xanh 20g
Hat sen : 20g • ';M.'^-ifiO?
Cu cdi trdng 30g
Ricotranh 15g •
Qudphatthu 15g
Tygidi 32g
Gung tuai 5g
Day ta hbng xanh 24g
tiu6c sic u6ng nhu bai tren.
khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 ISn uong nong luc doi.
Can uong lien 7 ngay. Bdi 4: Qud me xanh 20g
Bdi 10: Qud me xanh 20g Rau sam 20g
Qudqudt 20g ThSphuclinh 20g ^ t
Matong 20ml Hdnh tuoi 15g
Cu sen 20g
Rau ngo 15g
+ Thu6c chua dai dat Re CO tranh 15g
Bdil: Qud me xanh 20g |Thu6c sac uong nhu bai tren.
Rau md 20g
/ Hat ddnh ddnh (sao thorn) 20g 1+ Thuoc chua tao bon
Moc thong 12g Qud me xanh 20g -
Cay thai Idi tia 16g Qud ddu 30g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky, Ha thu 6 15g
khi con 200ml chSt l4y nuac bo ba, chia 3 l i n u6ng nong, luc doi. Vung den lOg
Can uong lien 5 ngay. Duong do 15g
Bdi 2: Qud me xanh 20g Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho liia cho
Rau made 12g soi ky, khi con 200ml chk \iy nuac bo ba, cho duang do vao
Rau ngo 20g 'iuay deu, chia 3 ISn uong trong ngay, truac khi an. CSn u6ng
Cam thdo day 12g lien 7 ngay.
242 243
Bdi2: Qudmexanh 30g Cac vi thuoc cho vao tui vai mong, ciing voi gao te cho vao
Khoai tay WOg p6i, them du nuac dun nho lim cho nhu. Khi chao nhir, bo tiii
Duong do 30g thu6c, cho benh nhan an vao bu6i sang, luc doi. Cin an liSn 7
Qua me xanh cao v6, bo hat, gia nho loc liy 200ml nuac dac; ngay-
khoai tay lupc chin boc bo v6, gia nho, cho vao nuac me cung v6i Bdi 6: Qud me xanh 300g
duong do, dun nho lua quiy deu, khi duong tan hk la dugc. Cho Qud ddu 500g
benh nhan an lam 2 lin trong ngay, luc doi. Cln an lik 7 ngay. Mat ong 300ml
Bdi3: Qudmexanh 20g Cho qua me xanh, qua dau vao n6i them nuac, ninh cho that
Cd rdt 30g nhu, loc lay khoang 500ml nuac dac, cho mat ong vao nuac thu6c
Vo quyt 30g quiy dSu, dun nho lua cho can bat nuac. Ngay u6ng 3 ISn m6i ISn
Rau sam 30g 30ml nuac thu6c, luc doi.
Bqchtruat 60g Bdi 7: Qud me xanh 300g
Nhuc qui 3g Cu cdi trdng 500g
Hdu phdc 6g 1 Cdrdt 300ml
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Moc nhi trdng 150g
khi con 200ml nuac thu6c chat liy nuac bo ba, chia 3 i k u6ng Tdo tdu 10 qud
trong ngay luc doi, ckn u6ng liSn 7 ngay. Mdt ong 300ml
Bdi4: Qudmexanh lOg Cach lam nhu bai tren.
Duong quy 9g VI. QUA OT CAY
Cue trdng 9g
Xuyin khung 3g 1. Tinh chat va cong dung
Hat cay trung 15g Cay at than nho phan Ian song hang nam cao 0,5-Im, phan
Hat cay trdc bach di$p 15g canh nhigu, than cay va canh c6 canh, nhin, canh mpc khuc
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. khuyu. La moc so le hinh trai xoan, dai 2-4cm, rong l,5-2cm, g6c
la hinh nem hay thuon, dlu nhon, hai mat nhSn mep nguyen.
Bdi 5: Qud me xanh 20g Hoa moc dan doc b ke la, mau trang c6 cuong dai, dai hinh
Ha thu 6 20g chuong, CO 5 rang ngan; trang hinh banh xe, 5 canh han lien a
Tdo tdu 3 qud Phia dual, nhi 5, ngan han trang, bao phan dinh goc, bau 2-3 6.
Gao te 50g
244 245
Qua mpng dai, ngSn hoac tron, thang hoac cong. Khi chin co Bai 2: Ot cay
mau do, hay vang, nhieu hat det. m
Dau do nho hat 20g
Mua hoa thang 4-5 mCia qua thang 6-8. Ot thuong c6 hai loai; Xa muap 15g
- 6 t sijTig trau: Day la loai 6t qua thong xuong, to va cong.
Hanh tuoi cd ri lOg
Cu rieng 12g
- 6t chi thien: Day la loai at qua moc thing chi len trai, qua Cam thdo
hSu nhu khong cong, cay han at simg trau. Thuoc sic u6ng nhu bai tren.
Tren thi giai c6 toi gkn 30 loai at khac hau. Cay at cay duac
trSng a kha nhieu nuuc tren the giai. Bai 3: Ot cay lOg
6 Viet Nam cay at duac trdng d hhi hk cac viang de lay qua Ngdi cm I2g
an. Qua at cay la mot gia vi khong the thieu cua nhieu mon an Khiem thuc I5g
ngon, dac san cua Viet Nam. Ke huyit dang 30g
Gitng tuoi 158
Theo Dong y qua at cay c6 vi cay, tinh nong c6 tac dung tieu Thudc sic u6ng nhu bai tren.
dam, on trung, tan han, giai biSu, kien vi tieu thuc, gay xung
huyet, kich thich chung, thong kinh lac, giam dau. Chua ty vj hu Bai 4: Ot cay lOg
han, tieu chay hole loan, non mua, da day ruot dky truong, mat Day muap 20g
truong luc, tich tu, an khong tieu, dau nhuc nua dhi, dau lung, dau Hat hanh 158
khop th6ng phong, dau day thin kinh, viem thanh quan, viem Gung tuoi lOg
hong, viem khop man tinh v.v... Hat bido 30g
^ y X
2. Mot so bai thuoc c 6 qua dt cay

+ Thu6c chua dau bung man tinh Bai 5: Ot cay lOg
Bail: Ot cay lOg Ngdi cm 15g
Rau diip 30g Hat cu cdi trdng 12g
Nhan hat dao 15g Hanh tuoi cd re 15g
Rau he 15g Huong nhu 12g
Dau xanh 20g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Cac vi thuoc cho vao noi them 600ml nude dun nho lua cho s6i Bai 6: Ot cay 20g
ky khi con 200ml chit lly nude bo ba, chia 3 lln u6ng nong, trut7^ Vo bidd gia 30g
khi an. Can uong lien 11 ngay. Tia to lOg
' 246 247
Huong nhu lOg Tuc doan 15g
Duong do 20g D6 trqng 12g
Nguu t&t 15g
Hoang ky 30g
Bai 7: 6t cay lOg Duong quy 12g
Hat dua chuQt lOg Xich thuoc 12g
Gung gid tucd 15g Bach thuqrc 20g
Hat sen 30g Huyen hd sdch 12g
Duong do 25g Mot duqrc lOg
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Thu6c s5c u6ng nhu bai tren.
Bai 8: Ot cay lOg Bai 11: Ot cay lOg
Hat bido 30g
Moc qua 30g
Rau 60g
Hat made 30g (cho vao tui vdi mong)
Ld tia td lOg
Son tra 30g
Qui chi lOg
Thiin hoa phdn 18g
Gung tuoi lOg
Gung tuoi lOg
Bai 9: 6t cay lOg
Bai 12: Ot cay lOg
D$u ndnh 30g
Tomdc lOg
Cu mdi 30g
Moc qua 15g
Ke huyit dang 30g
Ngu vi tit 38 Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Ld lac 20g + Thuoc chua th^p khdp man tinh
Gung kho 3g
Bai 1: 6t cay lOg
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Dgu ndnh 50g
Bai 10: 6t cay lOg Chdngd 1 ddi
Thuc dia 20g Mong Ion 1 ddi (mdt truoc, mot sau)
Bd c6t chi 15g Muoi an vita du
Kytu 15g Ruou trdng 20ml
248 249
6t cay r u a sach b o hat t h a i n h o . D a u n a n h v o sach, c h a n ga, Bdi 5: 6t cay 200g
m o n g Igfn l a m sach, tit ca c h o v a o n6i t h e m d u nu6c, d u n n h o l u ^ Qui chi lOOg
c h o n h u , t r u a c k h i an c h o mu6i an, r u o u trSng v a o quay deu, an Ld trhu khong lOOg
l a m 1 ISn t r o n g n g a y l u c d o i . Can an l i l n 3 0 ngay. Gimg kho lOOg
Riing kho lOOg
Bdi 2: 6t cay . lOg
Gao nip 200g
Gitngkho 9g
Ydi 50g T a t ca d e m say k h o tan b o t n h o c h o vao l o k i n de d u n g . T u y
Duong do 50g theo n a i b i d a u n h u c m a liy l u g n g b o t thu6c cho d i j , de b o t thu6c
6t cay r u a sach b o hat t h a i n h o , g i m g k h o tan n h o , y d i vo vao bat an c o m , c h o m o t c h u t n u a c soi vao quSy d i u ( k h o n g de
sach, c h o n i n h nhCr, k h i d u g c cho a t cay, b o t g u n g , d u o n g do vao b i l o a n g qua), b o i cho thu6c nay vao ch6 dau. Sau 120 p h u t c6 the
q u i y d i u , c h o b e n h n h a n an n h u b a i t r e n . lau t h u o c d i , sau 180 p h u t c6 the l a i b o i tiSp vao ch6 d a u .
Bdi 3: 6t cay lOg Ot cay 200g

Cay md di 30g Doc hogt 50g
Cdnhddu 30g Khuang hoat 50g
Hat ddnh ddnh 30g Titan 50g
Mong chan de 1 doi (mot truac, mot sau) Hqnh nhdn 50g
Mudi an vita du Dai hodng 50g
Ruau trdng 20ml Dai hdi 50g
M o n g c h a n d e l a m sach, c u n g cac v i thu6c n i n h n h u . K h i Qui 508
d u g c c h o mu6i an v u a d u c u n g v o i r u g u trSng v a o dao d e u . Cho Thu6c chS v a d i i n g n h u b a i t r e n .
b ? n h n h a n an m o n g de, u6ng n u a c n h u b a i t r e n .
+ Thudc chua dau da day do lanh
Bdi 4: 6t cay 120g
Bdil: dtcay lOOg
Ld du du gid 300g
Re cay at chi thien 200g Nghi vdng 120g
CbnJOdo 500ml Bach trudt 120g

Thuang trudt 60g
Cac v i thu6c r u a sach, p h o i k h o , gia n h o c h o vao c6n ngam
sau 7 ngay d e m d u n g . D u n g c6n thu6c b o i vao cho dau ngay - Cac v i t h u o c say k h o tan n h o m i n ngay u6ng 3 ikn m o i ISn
l a n , can b o i n h i l u ngay. K h o n g u6ng c6n thu6c nay, k h o n g bo' uong l O g b o t t h u o c v o i nuac soi a m , u6ng t r u a c k h i an. C a n u o n g
vao vSt t h u o n g h a ( n a i da b i t o n t h u a n g chay m a u ) . li&n 1 t h a n g .
250 251
Bdi2: Otcay lOOg nh6i cac vi thuoc vao da day r6i khau kin mi?ng, dem h§m each
Vo buai 60g thuy, khi chin nhCr chia 2 lln an trong ngay luc doi, an ca nuac lln
Huong phu lOOg cai. 3 ngay an 1 da day IQTI, cln an li6n 3 cai.
Cuning lOOg
Vdquyt 90g Bdi 7: Ot cay 30g
Thu6c ch8 va u6ng nhu bai tren. Ggo te (rang vdng) 1 OOg
Ggo nip (rang vdng) 50g
Bai 3: 6t cay lOg Tiiu hdi huong 40g
Khoai tay kho 60g Dinh huong 5g
Cu mdi kho 30g
Gung tuoi 3g Cac vi thu6c siy kho tan nho min ngay u6ng 2 Ian sang, t6i,
moi Ian uong 2g bot thuoc vai nuac soi de ngupi, sau khi an.
Thu6c cho vao n6i them 6(X)ml nuac dun nho lira cho soi ky,
khi con 200ml chk liy nuac bo ba, chia 3 i k u6ng trong ngay, Bdi 8: Ot cay lOg
u6ng truac khi an luc thu6c con nong, ckn u6ng liln 10 ngay. Bo cdng anh 15g
Bai 4: Otcay lOg Rum nip 30ml
Ggo te (sao vdng) 40g Cac vi thudc cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho
Vdquyt lOg soi ky, khi con 200ml chSt \iy nuac bo ba. Cho rugoi n6p vao
Gung tuoi 12g nuac thuoc quay deu chia 3 \an u6ng trong ngay, u6ng luc doi.
Thu6e sSc u6ng nhu bai tren. Can uong lien 10 ngay.
Bai 5: Otcay lOg VII. QUA QUAT
Bach bien d$u 50g 1. Tinh chat va cdng dung
Moc qua 20g
Trhn bi lOg Cay quit than g6 nho khong gai, cao l-2m, tan la thuong tron
dep. La mpc so le, hinh bSu due, ho$c mui mac, dai 4-8cm, rpng
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. 2-4cm, goc la thuon hep, dau la hoi nhon, doi khi 16m, mep la
Bai 6: Ot cay lOg nguyen, hai mat nhin, gan la n6i ro a mat duoi, cu6ng la ngSn chi
Toi vo tim 30g khoang 1cm, khong c6 canh.
Gao te (sao vdng) 40g Hoa mau trSng, thom, moc rieng le a ke la, dai c6 5 rang hinh
Da day Ian 1 cdi tarn giac, c6 long nho a mep, trang 5 canh hinh biu due, nhi
Cac vi thu6c gia nho tron diu, da day \qn lam sach cho bot o^t khoang 20 canh ngSn han canh hoa, dinh lien a goc, bau hinh cau.
252 253
Qua hinh cSu, khong det d hai dSu, chua, khi chin mau do Tia td 20g
vang, v6 mong, dich qua hoi hi chua. Trhn bi 15g
Miia hoa thang 11-12, miia qua vao thang 1-2. ' Gung khd 5g
Cay quit duyc tr6ng, d mot so nude tren thS gidi. Cay quSt Thudc sic u6ng nhu bai tren.
ducrc trdng tir rit lau di lam canh, liy qua dS an va lam thuoc chiia Bai 3: Qua qudt 2 qua
benh. 6 Viet Nam cay quit ducrc trdng nhilu d cac tinh miSn BSc, Qua mudp non
d miSn Nam hit dSu trdng thi> nghiem va cung cho kSt qua tot. Hoang lien 50g
Qua quit diing lam gia vi, va lam thuoc chiia bSnh. [Thudc sic udng nhu bai tren. 3g
Theo Dong y qua quit c6 vi chua hoi ngot, mui thom tinh on fBdi 4: Qua qudt 2 qua
CO tac dung chi khat, giam ho, hat quit de cim mau, chdng non, Bdch hap (nudng thom) 12g
chiia kho tieu, diy trudng bung, non ra mau, ho lau ngay khong Khodn dong hoa (nudng thom) 15g
khdi, chiia ho ga ho do ph6 nhiet, an thin giam ho, chua nghen, Ld tia to lOg
cam mao v.v. Thudc sic u6ng nhu bai tren.
Qua quit tham gia vao thanh phin gia vi ciia nhilu m6n an Bai 5: Qua qudt 2 qua
ngon ciia Viet Nam. Vo birdi 30g
2. Mot so bai thuoc c6 qua quat Matong 30ml
+ Thu6c chua ho ga ^ Cho sic vd budi va qua quit liy 200ml nude thudc dac, cho
mat ong vao quiy diu, chia 3 lin u6ng trong ngay sau khi an, cin
Bail: Qua qudt 2 qua uong lien 7 ngay.
Bach bo 15g
Ld chanh 15g Bai 6: Qua qudt 2 qud
Duong trdng 20g Re CO tranh 20g
Qua quit ma sach cit lam 4 ciing bach bo, la chanh cho vao Vd cay ddu „ 6g
ndi them 600ml nude dun nho lira cho soi ky, khi con 200ml chat Vo quyt 6g
lay nude bo ba, cho dudng trang vao nude thuoc quay deu chia 3 Mat ong 20ml
lin u6ng ndng, u6ng sau khi an. Cin u6ng liln 5 ngay. Cach che va u6ng nhu bai tren.
Bai 2: Qua quat 2 qua Bai 7: Qua qudt 2 qua
Ld diep cd 30g Cay ma di 50g
254 255
Bdi 12: Qud qudt 2 qud
Camthdod&t 30g
BdchbQ 12g
Voriddu 20g
Bach cdp 12g i
Mdt mia 30ml
Hoakimngdn 30g
Cach chS va u6ng nhu bai tren.
Cach che va u6ng nhu bai tren.
Bdi 8: Qua qudt 2 qua Bdi 13: Qud qudt 4 qud
Hat ma di 18g Tdi 24g
Gungtuai 3g Cat cdnh 12g
Cam thdo 6g Bot gao nip 60g
Duong phen 30g
Toi, cat canh say kho, gia nho min cho vao bot gao nep trpn
Cach chS va u6ng nhu bai tren. ilu vii nuac qua quit vao luyen vien bSng hat dau xanh phoi kho.
Bai 9: Qua qudt 2 qua Ngay uong 2 Ian, moi Ian 1 vien voi nuac soi di nguoi, tre nho
Cu cdi trdng 30g duoi 1 tuoi uong 1/2 vien mot Ian.
Cam thdo 6g Bdi 14: Qud qudt 4 qud
Cach chS va uong nhu bai tren. Toi 24g
Cam thdo 12g
Bdi 10: Qua qudt 2 qud
Hattia to 12g
Cu ma thdy (bo vd) 30g Bot gao nep 60g
Nhdn qud 6c cho 30
Cam thdo 6g Cach che va uong nhu bai tren.
Ddng sdm 9g + Thu6c chua non mua
Duong phen 30g
Cach che va uong nhu bai tren. Ld tia to tuoi 30g
Bdi 11: Qud qudt 2 qud Tai hong 20g
Nghe ^ 6g Gieng tuoi 5g
Hat cdi trdng 9g Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Mdt mia 30ml khi con 200ml chat liy nuac bo ba chia 3 ihn u6ng nong, luc doi.
Uong lien 5 ngay
Cach chS va uong nhu bai tren.
257
256
Ban hg (da chi) 9g
voi nuac soi de' ngupi, ngay u6ng 3 Ian, truac khi an. Cin u6ng
Bach link 12g lidn 5 ngay.
Gung tuai 15g
Bai 7: Qud qudt 2 qud
Thu6c sSc u6ng nhu bai trSn. Hqtcdicu 30g
Bdi3: Qudqudt 2 qua Hodng lien 30g
Cu cdi trdng 30g Mai muc 30g
Hattieu 5g Vung den 30g
Duong phen 15g Gung kho 15g > i !•
Thu6c sic nhu bai tren, liy nuac thu6c cho duang phen vao Thuoc che va dung nhu bai tren.
quSy dSu, chia u6ng nhu bai tren. Bdi%: Qudqudt 2 qud
Bai 4: Qudqudt 2 qua dmai 10 qud
Hattiato 5g Bach biin ddu 60g
Hattieu 5g GQO te (rang vdng) 50g
Gung tuai 5g Gung tuai 5g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
khi con 200ml chit liy nuac bo ba, chia 3 ihn u6ng nong luc doi.
Bai 5: Qudqudt 20 qua can u6ng liSn 5 ngay.
Risdy 50g
Ld tia td 15g Bai 9: Qud qudt 2 qud
Ddu xanh 30g Trd xanh lOg
Gung tuai 5g Rihdnh 25g
Tdo tdu 5 qud
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Cam thdo 58
Bai 6: Qud qudt 2 qua Gung tuai 38
Hat mui 30g
Ban ha 30g
Giaig kho 20g Bai 10: Qudqudt 2 qud
Hatddukhdu 30g Ld hodc huang tuai 30g
Hoa sen 158
Cac vi thu6c siy kho tan nho mjn, m6i i k u6ng 3g bgt thuoc
DQy muap 108
258
259
Thuoc sic u6ng nhu bai tren. Thu6c say kho tan nho m6i ISn uong 5g, ngay 3 Ian voi nuoc
s6i cie nguoi, u6ng luc d6i.
Bdill: Qudqudt 2 qua
Cu sen tuai lOOg + Thu6c chua vang da
Ngdicuu - 50g Bail: Qudqudt 2 qud
Gicng tuai lOg B6 cong anh 30g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Nhdn trhn 30g
Hatddnhddnh 20g
Bdil2: Qudqudt 2 qud Cam thdo 3g
Thucdia lOg
Hodi son 15g Thuoc cho vao noi them 600ml nuoc dun nho lua cho soi ky
khi con 200ml chat lay nuoc bo ba, chia 3 l^n uong, truoc khi an.
Mqch mon I5g
CSn uong lien 7 ngay.
Son thu nhuc lOg
Ban ha lOg Bai 2: Qud qudt , 2 qud
Ky tu lOg Nhdn trhn 27g
Cam thdo 5g Dai hodng (da chi) 7g
Hat ddnh ddnh 5g
Bai 13: Qud qu&t 4 qud
Hodc huang 30g Bai 3: Qud qudt 2 qud
Hdu phdc 30g Nhdn trhn 9g
Ban ha (da chi) 30g Hat ddnh ddnh (sao den) 9g
Bach linh 30g Trach td 9g
Trhn bi 30g Thanh bi 9g
Cam thdo (numg thorn) 30g Cam thdo 3g
Hodng lien 15g Cue hoa 6g
Ngd thu du 15g
Thuong truat 30g
Bach truat 30g Bdi 4: Qud qudt 2 qud
Tia to 30g Nhdn trhn 15g
Than khiic 30g Hat ddnh ddnh lOg
Gicng kho 15g Long dam thdo 6g
260 261
Hoakimngdn 12g Nhdn trdn 15g
Kim tCen thdo lOg Trdnbi 9g
Vd cdy hoe (sao) lOg Catcanh 58
Ddu xanh 30g Bach linh 68
Thu6c sic uong nhu bai tren. Hodng cdm 128
Bdi5: Qudqudt 2 qud Cam thdo 68
Dai hodng lOg J 41 tre 35g
Kim Hen thdo 30g Dang tdm 108
Nhdn trdn 20g Hdu phdc 98
MQC huong 20g Thuoc sic u6ng nhu bai tren.
Udtkim 20g Vin. QUA QUYT
Hodng cdm 25g 1. Tinh chat va cong dung
Bach thuqrc 25g
Thuoc s5c u6ng nhir bai tren. Cay quyt than go nho thuong cao 5-8m, canh cung khSng c6
gai hoac c6 gai ngSn. La moc so le, nguyen hoac hoi khia tai bee
Bdi 6: Qud qudt 2 qud dai, hinh trai xoan, goc thuon, dau tu hoac hoi nhon, mat tren
Ddo nhdn 38 nhin bong, mat duoi nhat c6 gan ndi ro, cu6ng la ngSn c6 canh.
Dan bi 38 Hoa moc rieng le a ke la, la hie nho hinh vay c6 long 6 mep,
Quichi 38 dai hoa c6 5 rang hinh trai xoan, c6 mui nhpn, gSn dinh nhau.
Chixdc 38 Trang c6 5 canh thuon day, khi na u6n cong ra ngoai, nhi nhiSu
Cam thdo 28 dai bang canh hoa, dinh nhau mQt phSn a phia duoi, hhi hinh chi.
Dai hodng 38
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Qua gSn hinh cau det, khi chin mau vang cam sam, v6 qua loi
lom nhung khong skn sui, qua c6 vi ngot, chua va thom.
Bdi 7: Qudqudt 2 qud
Chixdc 68 Mua hoa qua thang 7-12. Tren thfe giai mot s6 nu6c trdng
Son tra 98 quyt de liy qua an va v6 quyt lam gia vi, lam thuoc chua benh.
Thdn khiic 98 Co ba loai quyt duac trdng nhiSu la: Quyt thuomg, quyt hoi An
Trulinh 68 E)o, quyt dai Nhat Ban.
Trqch td 68 6 Viet Nam c6 nhilu vung trong quyt, nhung a moi vung tuy
Thuomg trudt 38 theo th6 cu ma trSng nhung loai quyt khac nhau nhu d Phii Tho,
262 263
Tuyen Quang, Yen Bai, Ha Tay (nay thuoc Ha Noi) thtrong trdng Hodc huang 3g
quyt duong, qua nho nhung ngpt v6 hoi day; cac tinh Cao BSng, Ban ha 3g
Lang Son, B5c Giang, Thai Nguyen thuong tr6ng loai quyt gily. 6 dvtqc
Theo Dong y qua quyt c6 vi ngot chua tinh on c6 tac dung Chixdc 3g
nhuan phe tieu khat khai vi. Huong phu 3g
Dai phuc bi 2g
Vo quyt chin dugc goi la trSn hi, v6 qua chua chin goi la Cam thdo 2g
thanh hi. Gidig tuoi 2g
TrSn bi c6 vj cay ding, tinh on vao hai kinh ty va p h i Co tac Tdo tdu 7 qua
dung ly khi, tao thap, hoa dam, kien vi. Cac Vj thu6c cho yao n6i them 600ml nuoc dun nho lira cho soi
Thanh bi c6 vi cay, dSng, tinh on vao hai kinh can, dam, c6 ky, khi con 200ml chit \iy nuoc bo ba, chia 3 ISn u6ng nong, truoc
tac dung sa can pha khi tan kk (sa tan can khi uk kit) tieu dam. khi an. CSn u6ng lign 5 ngay.
Hat quyt c6 vi dSng, tinh binh vao hai kinh can va th^n. Co Bail: Trdnbi 5g
tac dung ly khi tan kSt, chi thong. Gitng tuoi 15g
Hanh tuoi 20g
La quyt c6 vi cay d5ng, tinh binh vao hai kinh can va phe, c6
tac dung sa can, hanh khi, hoa dam. Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Vo qua quyt chin tham gia vao thanh phSn gia vi cua nhilu Bai 3: Trdnbi 5g \
mon an ngon cua Viet Nam. Hguphdc 9g
Vo quyt chin cung vai mot s6 vi thu6c khac chija mot so Chi xdc 9g
b?nh nhu: dau bung non mira, g hoi tieu hoa kem, ch&a day Co thap but 9g
bung, g ra nuac chua, chan an, ho mat tieng, ho dam nhieu, dam Than khiic 9g
dac, tiic nguc, chiia tinh hoan sung dau, chua sung vu sot cua phu Thu6c sic uong nhu bai tren.
nu trong thai ky cho con bii, chua chan tay lanh, ho lau ngay... Bai 4: Trdn b) 35g
2. Mot so bai thuoc c6 tran bi, thanh bi Qui than 60g
+ Thu6c chua dSy bung Ca hai tan nho, dung nuac cam dac luyen vien bSng hat ngo
Bai 1: Tran b\ phoi kho, ngay u6ng 3 lan m6i Ian 10 vien voi nuac soi de nguoi,
uong truac khi an.
Thuong truqt 3g
Hem phdc 3g Bai 5: Trhnb\
264 265 •
^1
•.•;:v Bach trudt 60g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Chlthifc 30g Bai 9: Trdnbi 5g
Ldldt * 60g Sanhdn 20g
Thu6c chS va dung nhur bai tren. Nhuc ddu khdu lOg
Quithdn 30g
Bai6: Trhnbi 5g Da day Ion 1 cdi
Mdchucmg 9g Da day Ion lam sach, cac vi thu6c siy kho tan nho cho vao da
Gungkhd 3g day Ian khau kin, dem hSp each thuy cho nhu, chia lam 2 ISn an
Hat cau 3g trong ngay, luc doi, khi thuc an con nong. Cach 2 ngay an 1 ngay,
Thu6c cho vao n6i them 6(X)ml nuac dun nho lua cho soi ky, cSn an 3 ngay.
khi con 200ml nuac chSt liy nuac, bo ba chia 3 ISn u6ng nong Bai 10: Trhn bl
truac khi an. Can u6ng li6n 5 ngay. 5g
Bdi7: Trhnbi , 5g Thanh bi
Ddngsdm ' 30g Chixdc 9g
Catcdnh ; 15g Moc huong 9g
Mochuong lOg Hat cau 9g
Hau phdc 20g Hdu phdc 9g
Bach linh 20g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Thdn khiic 30g
Bdi8: Trdnbi 5g Thu6c sic u6ng nhu bai 6.
Hdu phdc 5g
Thumgtruat 3g + Thu6c chfia n§c
Hodc huong 3g 5a/7; Trdnbi 5g
Ban ha 3g Hodng liin 3g '
d duofc 3g Gung tuoi 8g f
Chixdc 3g Ld tia to 3g
Huang phu 3g Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
Dai phuc bl 3g con 200ml chSt ISy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng nong, luc doi.
Cam thdo 2g ân u6ng lien 3 ngay.
Gimg tuai 2g Bai 2: Trdnbi 5g v.w
Tdo tdu 7 qua
266 267
Ban ha Wg jjtii con 200ml chit liy nuac bo ba, chia 3 ikn u6ng n6ng, truac
Gihig turn 8g , jî an. Can uong liSn 7 ngay.
Hat tia td 3g Bail: Trdn hi 15g
Ldngdicuu 6g Rdungo 30g , ,i
Thu6c sic u6ng nhir bai tren. Gungkhd 5g
Tdo tdu 3 qud
Bai 3: Trhnb\
Ldtiatd 60g Thuoc sac uong nhu bai tren.
Gicngtucn 12g Bai 3: Trhn bi 5g
Mat ong 30ml Bach qud 20g
Cac vj thuoc sic nhu bai tren, chSt liy nuoc cho mat ong vao Bdchhop 25g
quSy dhu chia u6ng nhu tren. Sa sdm 15g
Lac nhdn 25g
Bai 4: Trhn bi 5g
Duong phen 30g
Ri CO tranh 20g
Ban ha (da chi) Wg Cac vi thu6c s5c u6ng nhu bai tren liy 200ml nuac thu6c, cho
Ld tia td Wg duang phen vao quSy tan, chia u6ng nhu bai tren.
Thu6c sac u6ng nhu bai tren. Bai 4: Trhnbi Wg

Sa sdm Wg
Bai 5: Trhnb\
Bdimdu Wg
Cu cdi trdng 30g
Yiintri Wg
Gmg tuoi Wg
Khodn ddng hoa Wg
Mia do lOOg
Hanh nhdn Wg
Thu6c s5c u6ng nhu bai tren. Cdt cdnh Wg
+ Thu6c chua ho lau ngay Ngu vi 6g
Ma hodng 3g
Bai 1: Trhn bi 5g
Trdc bach di^p 20g Thuoc sac uong nhu bai 3.
Hat md di 5g Bai 5: Trhnbi Wg
Gmig tuoi 3g
Tiin hb 6g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho soi k) Cdt cdnh 6g
268 269
Cam thdo 6g Bdi 10: Trhnbi lOg
Hanh nMn Lac nhdn 25g
5g
Bach qud i n : . lOg >
Thuoc sSc uong nhur bai tren.
V , Bach hop 25g
Bdi6: Trhnbi - 12g Sasdm 20g
MQC tac 3g Duong phen 30g
Bach bg lOg
Cac v i thuoc cho sac lay 200ml nuoc thuoc, cho duong phen
Cu cdi trdng 15g
vao quSy dhu, chia u6ng ngay 3 ikn luc doi, u6ng k h i thu6c con
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. nong. c a n u6ng liSn 7 ngay.
Bdi7: Trhnbi 98 Bdi 11: Trhnbi lOg

Dang sdm 98 Cu cdi trdng 50g
Bach trudt 9g Hat tiiu 2g
Bach linh 9g Gung tuoi 5g
Cam thdo (nudng thorn) 3g Hdnh tuoi 15g
MQC tac 5g
Thu6c sic u6ng n h i r b a i tren. .
Thu6c sSc u6ng n h u bai trfen.
Bdi 12: Trhnbi 130g
Bdi 8: Trdn b\ lOg Thach cao 60g
Hat cu cdi 15g Cam thdo {nudng them) lOg
Hattiatd lOg Gungkhd lOg
Hqtcdicanh 6g Mdt ong lOOml
Gung tuoi 3g
Cac vj thuoc say kho tan nho m i n , dung mat ong luy?n vien
Thu6c sic u6ng nhir bai tren. bang h^t ngo, phoi kho, ngay u6ng 3 Ian, moi Ian 10 vien voi
Bdi 9: Trdn bi nuac soi de' ngupi, sau k h i an.
115g
Thhn khiic nsg Bdi 13: Trhnbi lOg
Gung tuoi 115g Thienmdn lOg
Cac v} thu6c siy kho tan nho m i n dung m^t ong luyen vien Mgch mon lOg
bSng hpt ngo, phoi kho m6i ISn u6ng 10 vien voi nuac soi Bdnhq(ddchi) 12g
nguQi, u6ng sau k h i an. Hqnh nhdn (sao) lOg
270 271
Hoang chin lOg
. Bdi 4: Trhnbi 9g ,
Ngu vi 3g
Ld ngdi cuu lOg
Ldddu 158
Thu6c cho sac lay 200ml nuac thu6c chia 3 ISn u6ng trong Gung tuai lOg ^
ngay, luc doi, can u6ng lihn 7 ngay. Hdnh tuci cd re 6g .
+ Thudc chua cam mao CdrSt 40g
6 mai 5 qua
Bdi I : Trhn bi 9g
Gungtuai 9g Thuoc sac uong nhu bai tren. !
Ldtiatd 9g Bdi 5: Trhnbi 9g
Hdnh tucfi 5g Tia to 29g
Mia do 130g Kinh giai 19g
Mia do bo v6 ck nho cung cac vi thuoc cho vao n6i them Bqc hd 9g
600ml nuac dun nho lua cho soi ky, khi con 200ml chk liy nuac, Tdndi 9g
bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay, luc doi. Can u6ng lihn 3 ngay. Cac vi thuoc say kho tan nho min moi Ian 9g bot thu6c cho
Bdi 2: Trhn bi 9g vao c6c, cho nuac soi vao ham, sau 30 phiit chSt \iy nuac cho
Ld tia to 68 b^nh nhan uong. Can uong 3 Ian mpt ngay, uong lien 3 ngay.
Son tra 9g Bdi 6: Trhnbi 9g
Gung tucd 98 Hodc huong 9g
Toi 68 Phong phong 9g
Duong phen 30g Hqnh nhdn 6g
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Thuoc cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky,
Bdi 3: Trhn bi 98 khi con 200ml, chit liy nuac, chia 3 \kn u6ng trong ngay, u6ng
Tia to kho 68 sau khi an. Can u6ng lien 3 ngay.
Bqc hd 68 Bdi 7: Trdn bi 9g
KhS qua 20g Thucmg trudt lOg
Gung tuai 58 Ban hq (da che) lOg
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Hodc huang lOg
Ld tia to lOg
Bqch chi lOg
272
273
Cam thdo (nudng them) 6g Cho thu6c vao tui vai mong, cho sSc ISy 200ml nuac thu6c
Gicng tuoi 38 chia 3 Ian uong trong ngay luc doi. Ckn u6ng liSn 5 ngay.
<,.
•
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Bdi2: Trdnbi 9g
Cu sen tuoi 50g ;,.
Bdi 8: Trhn b\ 9g
Girng tuoi 15g
Ngdn hoa 20g
Cucditrdng 20g
Lien kiiu 158
Bac ha lOg Thuoc sac uong nhu bai tren.
Kiiih giai 7g Bdi 3: Trdnbi 5g
Hoa cue lOg Hat tieu 5g
Hodngchm lOg Gung tuoi 5g
Tri mdu lOg Ld tia to tuoi 5g
Cam thdo 5g Thuoc sac uong nhu bai tren.
J A ddu lOg
Bdi 4: Trhn b\
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Huong phu 30g
Bdi 9: Trhn bi lOg Hdu phdc lOg
Kinh giai 9g Bach bien ddu lOg
Phdng phong 9g Cam thdo (nuang thorn) lOg
^ ^ A
J A tia to 9g
fjj^ Thuoc sac uong nhu bai tren.
j , Lien kieu 9g
Ngdn hoa 15g IX. QUA SAU
Bach linh 15g 1. Tinh chat va cong dung
Cam thdo 3g Cay sSu than g6 to, cao 30-40m, thucmg xanh t6t, s6ng lau
Thu6c sac u6ng nhu bai tren. nam, cay phat trien nhieu canh, v6 mau nau. Canh non map c6
Ifeng nho. Tan la tron, ram rap. La kep moc so le g6m 19-23 la chet
+ Thu6c chua non mua moc doi hoac so le, c6 goc lech, dau nhon. La gan goc dai 5-6cm,
• Bdi L- Trhnb\ rong l,5-2,5cm, la a ngon dai 10-14cm, rong 3-4cm hai mat nhSn
Ldnhottdy 15g mep nguyen, la v6 ra c6 miii thorn.
6 mai 5 qua Cum hoa moc thanh chum, ngln han la, c6 long, la hie to va
274 275
nho thuon, hinh mac, dang mi, hoa nho luang tinh, mau luc dang tan nho min, qua siu cao bo v6 the c i t l i y ciii, gia nho, cung bot
mi, la dai c6 long, canh hoa nhin nhi 10. sa nhan, mu6i an, dau thuc vat uap deu vao ca, d6 30 phut sau do
(Jem hap each thuy. Khi chin cho benh nhan an cai, u6ng nuac
Qua hach, hinh cm khi chin mau vang hoac cam, cui gion, lam 2-3 Ian trong ngay, truac bixa cam, khi thuc an con n6ng. Cin
chua, chua mot hat to. an lien 3-5 ngay.
Mua hoa thang 5-7 mua qua thang 8-10, cay siu moc a viing Bai 2: Qua sdu (xanh) 2 qua
nhiet doi, mpt s6 nuac tren thS gioi c6 tr6ng siu. dmai(bdhat) lOg
6 Viet Nam c6 4 loai siu, phin Ion moc hoang hay ducrc Gwig tuai lOg
tr6ng a cac tinh miln BSc, miln Trung, Tay Nguyen. Cay siu ira Duong do 15g
anh sang. Qua sau cao v6 the cijng 6 mai, gijng tuoi cho vao noi them
Theo Dong y qua siu c6 vi chua, hoi ngpt, tinh mat, c6 tac 600ml nuac dun nho liia cho soi ky. Khi con 200ml chit l i y nuac,
dung ki?n v i , tieu thuc, sinh tan, chi khat, chi ho, tieu dam. cho dudng do vao quiy dSu chia 3 l i n u6ng nong, u6ng truac khi
Thuomg dugrc diing chua benh nhiet mieng kho khat, ngura c6 kho an. Can uong liSn 3 ngay.
chiu, dau hpng, ho, non do thai nghen, say ruou, phong dpc, n6i Bai 3: Qua sau (xanh) 2 qua
man, sung, Id ngua. Gicng tuoi 6g
Duong do 60g
Qua siu duorc dung lam gia vi cho mot s6 mon an nhu: canh
chua, cho vao nuac IUQC rau mu6ng, siu ngam duong lam nuac Thuoc sic u6ng nhir bai tren.
giai khat v.v. Bai 4: Qua sdu (xanh) 2 qua
Hoa siu chua ho. La siu dung de nia mun loet, hoai tur, v6 Gqonip lOOg
than tri bong va tu cung xuit huy8t. Vo va r l tri sung vu. Duong do 30g
2. Mot so bai thuoc c6 qua sau Qua siu cao bo v6 the got lay ciii gia nho, cung gao nep cho
vao noi ninh thanh chao nhir, cho duong do vao quay deu. Chia an
+ Thudc chua non mua khi c6 thai
2-3 Ian trong ngay luc doi, khi chao con nong, can an lien 3 ngay.
Bai 1: Qua sau (xanfi) 2 qua
Bai 5: Qua sdu (xanh) 2 qua
Cd chep 200g
Sa nhan 3g LA tia to 3g
MuSi an vua du Gung tuoi 2g
Dhu thuc vat 20ml Trhn bi 2g
L i y mpt khuc ca chep ngon, bo hSt vay ruot, xuong, sa nhan Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
276 277
khi con 200ml chSt l i y nuac, chia 3 Ian u6ng nong truac khi an 1 Bai 10: Qua sdu (xanh) 2 qua
luc thuoc con nong. Can uong lien 3 ngay. Vo qua budi 150g
Gung tuoi 2g
Bdi6: Qua sdu (xanh) 2 qua
Duong do 20g
6 mai 9g
Bach thuac (sao thorn) 6g Qua sau cao v6 the cung gung, v6 qua buoi cho vao n6i them
Gung tuoi 2g 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, khi con 200ml chit liy nuac
bo ba, cho duong do vao nuac thu6c quiy dSu, chia 3 Ian u6ng
nong luc doi. Can u6ng liSn 3 ngay.
Bail: Qua sdu (xanh) 2 qua
+ Thu6c chfia viem hong
Thit lorn nqc lOOg
Bdi 1: Qua sdu (xanh) 3 qua
Cho him each thuy, them mu6i, an ngay mpt Ian luc doi. Cin Kinh gidi 24g ;
an liSn 5 ngay. Bqchd 24g
Bai 8: Qua sdu (xanh) 2 qua Cdt cdnh 36g
Mia do 15g Camthdo 18g
Gung tuoi ! 3g Qua sau cao v6 the cit l i y ciii, gia nho, cac vi thu6c siy kho
Tdo tdu 3 qua tan nho min, tat ca cho Ian vao nhau tron dSu, dung nuac chao dac
Mia do got bo v6, cit khuc cung cac vi thuoc cho vao noi luyen vien bing hat ngo, phoi kho, m6i lin ngam 3 vien, ngay
them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, khi con 200ml chit lay ngam 5 Ian.
nuac chia 3 Ian uong nong truac khi an. Can uong lien 3 ngay. Bdi 2: Qua sdu (xanh) 2 qua
Bai 9: Qua sdu (xanh) 3 qua Cucditrdng 30g i> i
Cd diic 1 con 300g Gung tuoi 5g
Gung tuoi 3g Bqchd 5g '
Ld tia to 6g Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Mudi an vita du khi con 200ml chit liy nuac bo ba, chia 3 lin u6ng trong ngay
Ca diec lam sach, bo vay, viy, ruot, mang, qua sau cao bo v6 sau khi an, luc thuoc con nong. Can uong lien 5 ngay.
the cit lay cui bo hat, gia nho, gung tuoi gia nho, la tia to rua sach Bdi 3: Qud sdu (xanh) 2 qud
thai nho. Cho tat ca vao bung ca, roi dem hap each thuy, khi chin Qua qudt (xanh) 2 qud
cho benh nhan an lam 2 Ian trong ngay luc doi, khi thuc an con Gitng tuoi 3g -
nong. Can an lien 3 ngay. Cu cdi trdng 30g <,
278 279
Bqc ha Wg Vo trdng ri cay ddu 15g
Duong do 30g Catcdnh 6g
Thu6c sic nhu bai tren liy 200ml nuac, cho duomg do vac Cam thdo 3g
quay diu, chia 3 ikn u6ng trong ngay theo huang din bai tren. A? Nguu bang tu 3g
Xdc ve 6g
Bdi4: Qua sQu 2 qua
Qua qu&t (xanh) 2 qua Thu6c sac u6ng nhu bai tren.
Cdtcdnh 9g + Thu6c chua ho
Camthdo 9g Bai 1: Qud sdu (xanh) 2 qua
Ban ha (sao vdi nuac gung) 9g Ld ddu non 600g
Xa can 6g Camthdo 9g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Trdn bi 9g
Bai 5: Qua sdu (xanh) 2 qua gi Qua sin cao bo v6 the cung cac vj thu6c cho vao n6i them
6 mai 15 qua 600ml nuac dun nho lua cho soi ky. Khi con 200ml chat liy
Gung tuai lOg nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng nong sau khi an. CSn u6ng liln
Mdt ong 50ml trong 7 ngay.
Qua siu cao bo v6 the cit liy cui bo hat, 6 mai liy thit bo hat, Bai 2: Qud sdu (xanh) 6 qud
cho ba vi thu6c gia nho, trpn mat ong cho dSu, m6i ISn liy mot Tri mdu 60g
phSn bang hat nhan, cho ngam nu6t nuac, ngay ngam 3 lin. Bdi mdu 60g
Bai 6: Qua sdu (xanh) 2 qua Duong do 50g
Hoa cue trdng 9g Qua sin cao bo v6 the cat liy cui bo hat gia nho; tri mlu, b6i
Thien mon dong 9g mlu tan nho min; dung duong do luyen vien bang hat ngo, phai
Gung tucn 3g kho, moi ISn u6ng 5 vien vai nuac soi de' nguoi, ngay u6ng 3 ISn
Hoa kim ngdn 9g sau khi an.
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho soi ky, Bdi 3: Qud sdu (xanh) 2 qud
khi con 200ml chat liy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng nong sau khi Khodn dong hoa 9g
an. can u6ng liSn 7 ngay. Tri mdu 9g
Bail: Qua sdu (xanh) 2 qua Hau phdc 9g
Bdchhap 15g Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
280 281
khi con 200ml chSt liy niroc bo ba, chia 3 lln u6ng nong, sau khi X.QUATHAOQUA ,
an. can u6ng liln 5 ngay. 1. Tinh chat va cong dung
Bdi4: Qua sdu (xanh) 2 qua Cay thao qua than thao s6ng nhiSu nam thuong cao 2-3m, than
Hat cdi cu 5g rl to khoe, mau h6ng moc bo, thSt khuc hinh blu, duong kinh 2,5-
' Tiato lOg 4cm, CO vay mong, mui thom. La moc so le c6 cu6ng ngSn, hinh
Hatcditrdng 3g dai dai 50-70cm, rong 10-15cm, g6c la tron d§u nhon, mat tren
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. mau luc sam bong, mat duoi nhat, be la c6 khia doc.
Bdi5: Qua sdu (xanh) 2 qua
Cum hoa la mot bong dai 13-20cm moc tu g6c than, hoa rk
nhieu moc sat nhau, cuong cum hoa va hoa c6 mau do nhat.
Trdc bach diip 30g
Gung tuoi 5g Qua hinh trung, duong kinh 2-2,5cm khi chin c6 mau do sIm
Tdo tdu 5 qua chua nhiSu hat c6 ao ep vao nhau, rit thom.
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Miia hoa thang 5-7, mua qua thang 10-12, trong thien nhien
nhiSu cay cung ho giing dugc dung lam thao qua, nhung hoa qua
Bdi6: Qud sdu (xanh) 2 qua lai moc o ngon nen rat de nhim Ian.
Moc nhJ den 9g
Bidao 15g Cay thao qua dugc tr6ng d mot s6 nuoc tren thS gioi va moc
Duong do 15g hoang d rung.
Cho cac vi thu6c vao sic liy 200ml, cho duong do vao quay O Viet Nam cay thao qua thuong moc hoang d mot s6 vung
dhu, cho benh nhan uong nhu bai tren. nhu Sa Pa tinh Lao Cai, Hoang Lien Son va cung dugrc trdng di
liy qua lam gia vi, lam thu6c chiia benh.
Bdi7: Qud sdu (xanh) 30 qud Theo Dong y qua thao qua c6 vj cay ngot, mui thom, tinh on
Gung tuoi 60g "o hai kinh ty va kinh vi, c6 tac dung tao thSp, khu han, tru ddm,
Nghe vdng 60g ua sot ret, tieu thuc, hoa tich kien ty, giai doc, chua bung dau
Mat ong 200ml y trudng, nic cut, non oe, tieu chay, s6t ret lach to, ddm am tich
Qua siu cao bo v6 the dt liy ciii bo hat; gung tucri, nghe vang , hoi mieng, sot set con.
rua sach de kho. Ca ba vi nay gia nho cho vao lo, d6 mat ong vao Lieu diing tu l-6g mot ngay c6 the diing rieng hay phoi hop
ngam 15 ngay, trong thai gian ngam cin lie binh thuoc. Du thoi fi cac vi thudc khac.
gian, m6i ngay u6ng 3 lin, m6i Ian 20ml mat ong thu6c, sau khi
an. can u6ng liln 5 ngay. 2. Mot so bai thuoc c6 qua thao qua
283
282
+ Thuoc chua sdt ret Bai 5: Nhdn thdo qud 16g
Bail: NMnthdoqua lOOg ' ' Thuang truat 15g
Thhn khuc lOOg Hung hodng 12g
Thuang son 200g Thhnsa 3g
Ban ha lOOg Cac vi thuoc say kho tan nho min, ngay u6ng 3 ISn, m6i l§n
Ginig tuoi lOOg 6ng 3g bpt thu6c voi nuac soi de' nguoi, ngay sau khi an, truac
Camthdo lOOg uc len can sot 120 phut.
Cac vi thu6c sSy kho tan nho mm dung nuac chao dac luyen Bai 6: Nhan thdo qud 12g
vien bkng hat ngo, phci kho. Ngay u6ng 3 ISn, cSn u6ng luc doi, 6 mai 12g
u6ng hii thu6c la mot li?u trinh. Cau 18g
Bai 2: Nhan thdo qua 160g Tdo tdu 7 qud '
Phen chua 120g Cac vi thuoc cho vao noi them 600ml nuac, dun nho lua cho
Ca hai tan nho min ngay u6ng 3 ISn, m6i ISn 9g. CSn u6ng soi ky, khi con 200ml nuac chat lay nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng
truac khi len con s6t 120 phut, u6ng luc doi voi nuac soi de nguoi. trong ngay, u6ng truac khi an va truac khi len can s6t 120 phut.
Can uong lien 7 ngay.
Bai 3: Nhan thdo qua 12g
Sdihb 9g ^ Bai 7: Nhan thdo qud 5g
Hodng chm 3g Thanh hao 18g
Che xanh 6g 0 mai 10 qud
Ban ha (sao den) 9g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nut5fc dun nho lua cho soi ky,
Xuyen boi mdu 6g
khi con 200ml ch5t liy nuac bo ba, chia 3 l§n u6ng trong ngay.
Qui 38
can u6ng 1 Ian truac khi len can s6t 120 phut, u6ng luc doi va
u6ng liSn 7 ngay. Thu6c sSc u6ng nhu bai tren.
Bai 4: Nhan thdo qud 6g Bai 8: Nhan tlido qud 150g
6 mai 8 qud Chua me ddt hoa vdng I50g
Tdo tdu 4 qud
Ca hai sSy kho tan nho min, ngay uong 3 Ian luc doi truac can
H 10 phut moi ISn u6ng 5g bot thuoc voi nuac soi de ngupi. Can
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. 5ng lidn 7 ngay.
Bai 9: Nhan tlido qud 5g
284 285
Bdi 1: Nhdn thdo qud 5g
Thuang son 6g
Hodng ky ISg
Tri mdu 9g
Cam thdo 6g '^
Cac vi cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Tieu hoi huong 3g •
khi con 200ml chSt \iy nuac bo ba, chia 3 ISn, u6ng luc doi, truac
khi len con sot 120 phut. C§n u6ng lihn 1 ngay.
khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay luc
Bai 10: Nhdn thdo qua 5g doi. Can uong lien 5 ngay.
Thuang son 6g
Thuang trudt 9g
Cu gdu (sao tham) 6g '
Bach chi 9g
Bach thuac 6g
Thuoc sSc uong nhu bai tren. Xuyen khung 6g
Bai 11: Nhdn thdo qua 5g Thuoc sic uong nhu bai tren.
Thuang son 6g
Thanh bi 9g
Guang sen 50g
Cam thdo 9g
Ddybido 9g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. Gung tuai 6g
Bai 12: Nhdn thdo qud 5g Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Thuang son 16g
Sdihb 24g Bdi 4: Nhdn thdo qud 5g
Ha thud 9g Vo dua 6g
Cam thdo 3g Cdnh tia td 6g
Vo quyt 6g
Bai 13: Nhdn thdo qud 6g
Thuang son 9g Bdi 5: Nhdn thdo qud 5g
Cau 9g Hat tram (dap va) 60g
6 mai 3g Hat cdi cu (dap dap) 5g
f A ^
Vo quyt 5g
Thuoc sac uong nhu bai tren. >• y ^

+ Thuoc chua dau bung
286
'ill, 287
Bdi 6: Nhdn thdo qua 5g
Day khoai iang gid 30g
Vo quyt 15g •
Hanhnhdn 7 hat Gumg sen 30g
Tdo tdu 7 qua Ddybido 9g
Thu6c sic u6ng nhir bai tren. Humg phu (sao) 6g
Bach thuac 6g
Bdi 7: Nlidn thdo qua 25g
Xuyen khung 6g
Hat ddnh ddnh (sao chdy
Thudc sic u6ng nhu bai tren.
vdi mm, ddm) 6g
Ngd thu du (sao mudi) 30g + Thu6c chua tieu chay
Ba kich (sao vdi rum, ddm) 30g Bdil: Nhdn tlido qud 5g
Cac vi thu6c say kho tan nho min, ngay u6ng 3 ISn luc doi, Cu mdi kho 30g
ni6i lln 3g bot thuoc voi nuac soi, u6ng truac khi an. Vo qud luu 15g
Gung kho 5g
Bdi 8: Nhdn thdo qua I5g
Tiiu hbi humg 9g Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Chlxdc 30g khi con 200ml chit liy nuac bo ba chia 3 lin u6ng nong truac khi
Gung kho 5g an. Can uong lien 5 ngay.
Thuoc %ic u6ng nhu bai tren. Bdi 2: Nhdn thdo qud 5g
Bdi 9: Nhdn thdo qud 15g Bach biin ddu 35g
Ngh? den (sao ddm) 60g Dang sdm 15g
Moc humg 30g Vo qud luu 15g
Riing khd lOg Thudc s5c u6ng nhu bai tren.
Thu6c sac uong nhu bai tren. Bdi 3: Nhdn thdo qud 5g
Bdi 10: Nhdn thdo qud 5g Bach trudt 20g
Bakich 15g Thdn khiic lOg
Tiiu hbi humg 3g Bach linh lOg
Tdo tdu 10 qud Vo quyt lOg
Thu6c cho vao n6i them 6(X)ml nuac dun nho lua cho soi ky, Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
khi con 200ml ch5t liy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay liit^
thudc con nong, truac khi an. Can uong lien 5 ngay.
289
288
Xa tiin tu(sao) Girng tired 5g
Gungkhd 3g Ld chanh 15g
Traxanh 6g
Thuoc cho vao noi them 6(X)ml nuac dun nho lua cho soi ky
Cumaikhd 20g
khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian uong nong, luc doi.
Thu6c sic uong nhu bai tren. Can u6ng liln 5 ngay.
,: Bdi 5: Nhan thdo qua (sao thorn) 30g Bdi 9: Nhdn thdo qud 5g
Cam gao lOg Kim anh tu 30g
, Voquytkhd lOg Som tra (sao chdy) 20g
6 mai 5 qua Moc huang lOg
Gung kho 5g Hodc huomg lOg
Tdo tau 10 qua Hduphdc(sao) 4g
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. Gung tuai 3g
^ ^ ^

Hat sen lOOg
Gao te (sao vdng) 50g + Thuoc chua hoi mieng
Gao nip (sao vdng) 50g Bdil: Nhdn thdo qud 30g
Cu mai kho lOOg Chexanhtuoi 30g ,
Girng kho 5g Ca hai sSy kho tan nho, \iy 1/2 thia ca phe bpt thu6c cho vao
Cac vi thu6c sSy kho tan nho min, ngay u6ng 3 ISn, m6i mieng ngam, nu6t nuac, cho dSn khi hdt bot thu6c trong mieng.
5g bot thu6c tnrac khi an voi nuac soi de nguoi. Ngay ngam mpt ISn vao bu6i sang sau khi v^ sinh ca nhan.
Bdi 7: Nhdn thdo qud 15g Bdi 2: Nhdn thdo qud 30g
Thdn khuc (sao chdy) 60g Qud trdm den 40 qud
Ld buai kho 30g Qua tram bo hat, cung nhan thao qua say kho tan bot va diing
Gung kho lOg nhu bai tren.
Thu6c chi va u6ng nhu bai tren. Bdi 3: Nhdn thdo qud 30g
Bdi 8: Nhdn thdo qud 5g Hat dua ba 200g
Vd quyt lOg Mat mia 50g
Vd qud luu lOg Nhan thao qua va hat dua ba say kho tan nho min, dung mat
290 291
mia luyen vien bang hat ngo, phoi kho, ngay ngam 3 Ian, m6i ihx H6 tieu den la loai khi thu hai qua con xanh phoi kho, qua non
hai vien. chua CO so r§t gion thi se va vun. Nhung qua con lai nhan nheo
mau den.
Bdi 4: Nhan thdo qua 30g
Moc qua 40g H6 tieu so: Con c6 ten khac la ho tieu trang, chu ySu hai qua
, Hodc huong 20g luc that chin, cho vao rd ngam duoi nuac chay 3-4 ngay, loai v6
Mat mia 50g den, phai kho. Loai nay c6 mau trSng nga hoi xam, it nhan nheo.
It tham nhung cay han loai den.
Cach che va dung nhu bai tren.
Qua h6 tieu vua la gia vi vua la vi thu6c tham gia chiia benh.
Bdi 5: Nhan thdo qua 30g
Chexanh lOOg Theo Dong y qua h6 tieu c6 vi cay, mui tham, tinh nong, vao
Bachd 30g cac kinh ph6, trang, vi c6 tac dung truhan, Sm bung, giam dau, tieu
Hodc huong 20g thuc, chdng non, giup kich thich tieu hoa, chua dau bung lanh, th6
Cam thdo lOg ta, an khong tieu, dSy bung, non mua, chua trung han dau viing tim,
Mat mia 50g hen suyen, chua sau rang, dau rang, sot ret, thap khop.
Cach chS va dung nhu bai tren. 2. Mot so bai thuoc c6 qua tieu
XI. QUA HO TIEU + Thudc chua hen suyin
1. Tinh chat va cong dung Bdi 1: Qua ho tiiu 58

Tinh hodn Iqm Idoi
Cay tieu than thao, moc leo, s6ng nhiSu nam. Day ieo len gia
Gia vi vua dii
da, phat trie'n nhiSu nhanh, a phSn g6c cua cac nhanh mpc nhiSu
re phu giup than bam chat vao gia da. La dan moc so le, c6 Qua h6 tieu xay nho, tinh hoan Ign rOa sach cit doc lam 2
cudng, phiSn la hinh trai xoan, nhpn, dai 11-15cm, rong 5-6cm, phSn, cho bot h6 tieu, gia vi vao uop dSu, sau 30 phut dem hip
cum hoa doi dien vai la, la nhung bong thong xuong, mang nhieu I each thuy, khi chin chia 2 lin an trong ngay luc doi, can an liSn
hoa khong c6 bao hoa nhung, bao bai nhieu la bac. 7 ngay.
Qua mong khong cuong, duang kinh khoang 5-8mm, luc non Bdi 2: Qua hd tieu lOg
mau luc, chuySn dan sang mau vang, luc chin mau do, hat tron, Giunddt 500g
CO mui tham va vi cay. Giun dat lam s^ch, siy kho ciing qua tieu tan nho min, ngay
Mua hoa qua thang 5-8. Bo phan dung la qua, do each thu hai, I u6ng 3 \an, m6i \an 3g bot thu6c vai nuac soi de' nguoi, u6ng luc
chi biSn ma ta c6 hai loai ho tieu do la: Ho tieu den, ho tieu so. I doi. Tre em duoi 7 tu6i m6i lin u6ng l,5g bot thu6c.
292 293
Bai thu6c rk thich hop cho ngiroi bi hen suyin hay phat b?nh Thu6c siy kho tan nho mjn. '
vao mua dong. ^, i Bdi 8: Qua hd tieu 5g
Bdi3: Qudhbtiiu 10 qua • ;, Vo quyt 6g
ich Icon : Gungtuoi 6g '' ,
Tiatdkhd 6g
^ch bo ruQt, lam sach, cho qua tieu vao bung gch, khau kin,
dem nuong tren than cui h6ng cho kho, dem tan nho min, dung Thudc cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
thu6c theo huong d i n cua bai tren. l i con 200ml ch5t \iy nuac bo ba, chia 3 l l n u6ng trong ngay,
ic doi. Can uong lien 7 ngay.
Bai 4: Qua hd tieu 5g
Viintn(sao) 25g Bdi 9: Qua hd tieu 5g
Duong phen 20g Hat rau cdi cu (sao nong) 12g
Hanh nhdn (bo vo, bo ddu nhon) 12g
Qua tieu dap dap, cung v i l n tri cho s5c ky, l i y 200ml nuoc
thuoc bo ba, cho duong phen vao dun nho lua cho tan hk duong, Thuoc sic uong nhu bai tren.
chia 3 lan u6ng trong ngay, u6ng luc doi. Can u6ng liSn 11 ngay Bdi 10: Qua tieu 15g
•••ii •
la mot lieu trinh, dung 3-5 li?u trinh, thai gian nghi giua cac lieu Ma hodng lOOg
trinh la 3 ngay. Mat ong 100ml
Bai 5: Qua hd tieu 5g Qua h6 tieu say nho cung ma hoang ninh nhti chSt lay 300ml
Ma hodng 6g nuac thu6c that dac, bo ba, cho mat ong vao dun soi khoang 2
Cd gai khd 3g phut. Ngay u6ng hai lan, moi lan 25ml nuac thuoc, uong luc doi.
Thu6c sic uong nhu bai tren. Can uong nhieu ngay.
Bdi6: Qua hd tieu 5g Bdi 11: Qua hd tieu 15g

Mut qudt 2 qua Mai muc 120g
Gwig tuai 3g Duong do 50g
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. , Qua ho tieu va mai muc siy kho tan nho min, dung duong do
luyen vien bSng hat ngo phoi kho, ngay uong 2 lan moi lan 10
Bdi 7: Qua hd tieu 5g
vien, vai nuac soi de' nguoi luc doi. Can uong lien 10 ngay la mpt
Mai muc 15g ,
lieu trinh, sau do nghi 3 ngay u6ng tiSp lieu trinh thu 2.
Nguvitu 6g I
Hqttia to 6g Bdi 12: Qua hd tieu 15g
294 295
I Hat btdao 125g ' ' Hath? lOg
Duong do 50g Thuoc cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky.
Qui 50g Khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 ikn u6ng trong ngay,
MQC huong 30g luc d6i. Can uong 7 ngay.
Thuoc che va uong nhurbai tren. Bdi 5: Qua hd tieu 5g
+ Thudc chua thSp khdp Cdnh ddu 30g
Chi tie lOg
Bdi 1: Qua tieu 30g
Moc thong lOOg Thu6c sac u6ng nhur bai tren.
Mqtmia 50g Bdi 6: Qua ho tiiu 5g
Moc thong ngam ruou 40 dp trong 7 ngay. Sau do phoi kho, Phdng ky 12g
cung qua h6 tieu tan hot nho min, dung mat luyen vien bSng hat NgU gia bi 128
dau xanh, phoi kho, ngay u6ng 2 ISn (sang, t6i) m6i ISn 10 vien Thu6c sic u6ng nhir bai tren.
voi nuac soi de nguoi. Thuoc c6 tac dung chua khop dau nhuc lau
ngay, limg, dui dau nhuc lien mien.
Doc hoqt lOg
Bdi 2: Qua ho tieu (gid dap) 5g Ba kich 15g
Cdnh dau tuci (non) sao nong 30g
Cdnh thong (loai thong 2 la) 30g
Bdi 8: Qua hd tieu 58
Cac vi thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira cho
Titdn lOg
soi ky, khi con 200ml chk liy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong
Khoai lang 308
ngay. Cin u6ng liSn 7 ngay.
Cam thdo lOg
Cdnh ddu (sao) lOOg
Thach sdng 50g Bdi 9: Qua hd tieu 58
Duong quy 20g
Cac vi thu6c sSy kho tan nho min, ngay uong 2 ISn, m6i ISn Xich thuac 208
5g bot thuoc voi nuac soi de nguoi. Sinh dia 158
Bdi 4: Qua hb tieu 5g Ddo nhdn 68
NgU gia bi 12g Hdng hoa 8g
296 \ 297
Bach link 12g Dai hodng . 50g ,
Track td lOg Mat ong 120g
Xuyen kliung 6g Cac vi thuoc say kho tan nho min cho vao mat ong trpn deu,
Dan sam 9g dung vai mong cSt thanh tijng mieng, c6 kich thuoc 6 x 4cm. Sau
Moc qua i; lOg
do dan thuoc len mat vai dan vao cho dau. DCing bang y te bang
^^ ^ Phong phong 6g 1^1, ngay thay thu6c 1 ikn.
Que chi 6g
Bai 13: Qua hd tiiu 50g
dt cay do tuoi 50g
BailO: Qua hd tieu 5g Rum trdng 70 dq
Moc qua 20g
Qua ho tieu va at cay gia nho ngam rucm sau 2 tuan dung vai
Ld vung den 15g
mong loc lay rucm, bo ba, hang ngay dung rucm nay xoa vao cho
Bach qua 12g
dau 2-5 Ian. Khi xoa rucm thuoc khong nen lam ton thuomg cho dau.
+ Thuoc chua sot ret
Bdill: Qua hd tieu 5g Bail: Qua hd tieu 3g
Phong ky 15g
Trung gd 1 qua
, Sinh dia < 15g
Que chi 9g Qua ho tieu chon loai qua trang (tieu so trang), tan nho mjn,
Phong phong 9g trung ga due mot 16 nho, cho bot qua ho tieu vao lay giay dan kin,
Cam thdo 9g luoc chin cho benh nhan an truoc khi len con sot 90 phut. Can an
Khuong hoat 30g lien 7 ngay.
Bd cdng anh 30g Bai 2: Qua hd tiiu 5g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Hd thu d 15g
Duong quy 15g
Bai 12: Qua hd tieu 60g Thanh b\
I , Nhucqui 120g Trdnbl 6g
Titdn 60g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuofc dun nho lua cho soi ky
Can khuong 120g
khi con 200ml chk \iy nuoc bo ba, chia 3 ikn u6ng trong ngay,
Dinh huong 30g
^ a c khi an. Can u6ng trong 7 ngay.
Phutu 30g
Huong phu 60g Bai 3: Qua hd tieu 3g
298 299 :''^-'v•'':•^^•v;•^:

HanhnMn 4g Moc thong 15g
Dquxanh 2g Gwigkhd 15g
Cac V} thu6c siy kho tan nho min, uong ngay mpt Ian truoc Thu6c sac u6ng nhu bai tren.
khi len con s6t 120 phut. Can u6ng l i l n 7 ngay.
Bdi 8: Qud hb tieu 6g
Bai 4: Qua ho tieu 5g Phen chua 2g
Thuongtruat lOg
Ca hai tan nho mjn, truac can sot 60 phut cho b?nh nhan u6ng
Hatha 6 12g
mot lan. Can u6ng likn 7 ngay.
Cam thdo 4g
Trim&u 17g Bdi 9: Qud hb tieu 5g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho soi ky Ban ha 20g
khi con 200ml, chSt lay nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay, Bdi nidu 20g
luc doi. can uong Ian 7 ngay. Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Bdi 5: Qua hb tieu 5g khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 lan u6ng luc doi. Can
Thit di 120g u6ng liSn 7 ngay.
Cu cdi trdng 120g Bdi 10: Qud hb tiiu 5g
Thit de ma sach thai vua miSng, qua tieu (chpn loai hat tieu 6 mai 15g
SQ trSng) tan nho min cho vao thit de trpn deu; cu cai trang rira Qud cau 12g
sach, bo dSu duoi, thai vira miSng. lii ca cho vao bat to dem hap Hdng hoa 12g
each thuy khi chin cho benh nhan an h8t mpt luc, truac khi len
con s6t 90 phut. Can an lien 7 ngay.
Bdi 11: Qud hb tieu 5g
Bdi 6: Qua hb tieu 5g
Sdihb 9g
Bach trudt 30g
Hodng chm 3g
Gung tuai 20g
Che xanh 6g r
Moc thong 15g
khi con 200ml chat \iy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay, Bdi 12: Qud hb tieu 30g
uong luc doi. Can uong lien 7 ngay. Phen chua lOOg
Bdi 7: Qud hb tieu 5g Ddu xanh 200g
Hd thu 6 15g Cac vi thu6c sly kho tan nho min, dung nuac chao dac luy?n
300 301
vien bang hat ngo phoi kho. M6i \an u6ng 10 vien, truac khi len vSy nen, chiia vang dau hoa mat, chua tang huySt ap, xa cung
can s6t 60 phut vol nuac soi di nguoi. mach mau, chua rung toe, bo than am, la thu6c bo khi huySt, b6
XIL QUA VUNG than, CO tinh. ^..-c^v V'.
••.,:•..(••
1. Tinh chat va cong dung 2. Mot so bai thuoc c6 hat vung
Hat vung lam thirc pham gia vi, thuoc chira benh. + Thuoc chua dau lung
Bail: Vihig den 200g
Cay vimg than thao moc dung, s6ng hang nam. Than c6 nhilu Nhan hat 6c cho 150g
long mjn, it canh moc so le a g6c, doi khi chia 3 thiiy, cac la phia PhdcSchi lOOg
tren than moc d6i, hinh mac hep, goc va dau la thuon, mep la Cdu tich 60g
nguyen hoac hai khia rang, gan la thanh mang ro d mat dudi.
Vung den sao cho vang sSm, ciing cac vi thu6c tan nhd min.
Hoa moc dan doc d ke gSn ngon, c6 cuong ngSn, mau trSng Ngay uong hai Ian, luc doi, moi Ian uong 15g bot thudc vdi nude
hoac hoi hong, dai 5 rang nho, c6 long mem, trang hinh ong loe d soi de' nguoi, hoac pha 1/2 nude soi vdi 1/2 rugu trSng 30 do,
dhi, cac canh hoa han liSn chia 2 moi, moi tren hai thuy moi dudi dng Cling vdi thuoc. Neu khong c6 vimg den thi dung viing vang
3 thuy, nhi 4,2 dai 2 ngSn, bau 4 6, cd long mim, chua nhilu noan. va cho them vao thu6c 30g gung kho.
Qua nang hinh try dai, c6 long va khia doc, nd thanh 4 manh; Bdi 2: Hat vung 20g
hat nhilu, hinh trai xoan, det, mau vang nga hay den tuy loai. Bach trudt 15g
Mua hoa qua thang 4 - 6 . Ydl 24g
Cay vimg dugc trdng tur xa xua d mot s6 nude tren thS gidi. 6 Ngii gia bi 6g
Viet Nam cay vimg duac trdng hau het d cac vung mien trong ca Can khuang 3g
nude \iy hat lam thyc phSm, lam gia vi, lam thuoc chua benh. Tuy Hat vimg sao vang ciing cac gia vi thudc cho vao noi them
tung vung ma cac loai vung vang, den... dugc trong nhieu it khac 600ml nude dun nho lira cho soi ky, khi con 200ml chat liy nude
nhau ve so lugng. bd ba, chia 3 Ian uong trong ngay, udng luc doi. Ckn udng liSn 11
Theo Dong y hat vimg c6 vj ngpt beo, tinh binh vao 4 kinh: ngay.
phi, ty, can va than. Cd tac dung nhuan trang, dudng huySt, bo Bdi 3: Vihig den 250g
ngu tang, ich khi lire, bo nao tuy, bin gan cdt, sang mk, tang tuoi Vuang bat lieu hanh 200g
tho. La vung vi ngot, tinh lanh, c6 tac dung ich khi, bo nao tuy. Rum trang 500ml
manh gan c6t, khdi te th§p, chua viem than va bang quang. Hai vi thudc deu dem sao vang tan nhd min, cho vao ruou
Hat vung ch&a suy nhirgrc ca thS, chira tao b6n keo dai va mot ngam. Sau 7 ngay dem dung, khi uong lac deu rugu, moi Ian uong
sd chung tao bdn c6 nguyen nhan khac nhau, chira tri, dau lung- 20ml rugu thudc trudc khi an, ngay 2 ISn.
302 303
Bdi 4: Vung den (sao thain) 30g Bdi 3: Vung den 30g
Tang Icy sink 15g Tdm sen 3g
Nguutdt ^ I5g
Vung den sao tham cung tam sen pha nuac uong thay nuac
Tuc dogn lOg
che trong ngay, can uong lien tuc trong nhieu ngay.
Dd trong lOg
Bdi 4: Vitng den 25g
, Hdnhtdy 50g •
khi con 200ml, chit \ky nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay,
MuSi an vua du
luc doi. can u6ng l i l n 11 ngay.
Vung den rang thorn, hanh tay rua sach thai nho, cung vimg
Bdi 5: Vitng den 258 den, muoi an vua du tron deu. Day la mon nom giup an ngon va
Nguu tdt 128 X *> X V
h^ dugc huyet ap. Co the them nuac cot chanh vao tron deu.
Tuc dogn 128
Dd trong Bdi 5: Vitng den 30g
128
Rau chn 80g
Moc thdng 88
Muoi an vita dd
Mot duac 128
Duong trdng vita du
Thu6c sic uong nhu bai tren.
Vung rang tham gia dap, rau can bo goc gia, re, la, nia. sach
+ Thude chua tang huylt ap thai khuc dai 3cm, cung voi mu6i an cho vao to to tron diu, cho
Bail: Vung den 300g benh nhan an ngay 2 ISn voi cam.
Ha thud 300g Bdi 6: Hat vung 50g
Nguu tdt 300g Bidao 150g
Ndmhuong 50g
Cac v i thu6c sSy kho tan nho min dung mat mia luy^n vien
Muoi an vita dd
bang hat ngo phoi kho, ngay uong 3 Ian, moi Ian 15 vien voi nuac
soi de nguoi, uong luc doi. Hat vung rang tham; bi dao bo v6, bo ruot rira sach thai vua
mieng; nam huang ngam rua sach, thai chi; muoi an rang kho gia
Bdi 2: Vung den SOg
nho. Tat ca cho vao bat to tron diu, dem hap each thuy, bi dao chin
Hoa cue 308
la duac. Cho benh nhan an ngay 1 Ian luc doi, can an nhieu ngay.
Rdu ngd 40g
Bdi 7: Vihig den 30g
Cho thuoc vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
Cd nieng lOOg
khi con 200ml chSt \ky nuac bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay. Rau chn 150g
Can uong khi doi, uong lien 21 ngay. Muoi an vim dd
304 305
Vimg den rang tham; cu nilng got bo v6, rua sach thai chi Vung den, dau xanh vo sach ninh thanh chao; ngo sen tuac bo
dai 3cm; rau can bo g6c, rl, la rua sach thai khuc dai 3cm; muoi v6, cat khuc dai 3cm, rua sach. Khi chao nhu, cho ngo sen vao
an rang kho gia nho. Cho rau can, cu nieng vao bat to cho nuac dao nhe, khi chao soi lai mot luc cho duang phen vao quay cho
soi vao ngam, khi rau can, cu nilng chin m6m, chSt bo nuac, tan deu la dugc. Cho benh nhan an m6i ngay 1 Ian ngay, can an
cho vung den va mu6i an vao dao deu. Cho benh nhan an het nhieu ngay.
vao luc doi. can an nhiSu ngay.
Bdi 8: Vung den 25g Bdi 11: Vicng den lOg
Hanh tdy 200g Thuc dia 20g
Chntay 150g Huyen sam 15g
Cdrdt lOOg Nguu tdt 15g
Mudi an vita du Do trong lOg
Ich trinhan 15g
Vung den rang tham; hanh tay bo v6 rua sach, thai chi; ch\
tay bo la, g6c, c5t doan 3cm; ca r6t bo v6, rua sach, nao thanh sgi. Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Cho hanh tay, cin tay, ca r6t vao bat to, cho nuac soi vao ngam, khi con 200ml chat l§y nuac, bo ba chia 3 ikn u6ng trong ngay,
sau 30 phut vat ra de' rao. Cho vOng den, mu6i an vao tron dSu, luc doi. can u6ng U6n 21 ngay la mot lieu trinh, thai gian nghi
cho benh nhan an, ngay mot ISn. Cm an nhiSu ngay. giua cac lieu trinh la 7 ngay, cin u6ng nhilu li?u trinh.
Bdi 9: Vitng den^ 20g Bdi 12: Vung den lOg
Cu cdi trdng lOOg Tang ky sink 12g
Cu sen lOOg D6 trong 12g
Mocnhiden 50g Huyen sdm 15g
Mudi an vua du ^ ^ A
Vung den rang tham; cu cai trSng, cu sen bo v6 rua sach, nao Thuoc sac uong nhu" bai tren.
thanh sgi; moc nhi den ngam rua sach, thai chi. Cho cu cai trang, Bdi 13: Vung den lOg
cu sen, moc nhl vao bat to, cho nuac soi vao ngam sau 30 vat ra de Thdo quyit minh 12g
rao nuac r6i cho mu6i an, vung den vao tron deu. Cho benh nhan Ha kho thdo 9g
an, ngay 1 \h\c doi. Ckn an nhiSu ngay. Cue hoa lOg
Bdi 10: Vihig den 30g Thuoc sac u6ng nhu bai tren.
Dau xanh 50g Bdi 14: Vung den lOg
Ngd sen 150g ich mdu 60g
Duong phen 30g Tang ky sinh 20g
306
khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 Ian u6ng nong luc doi.
^ , Ddtrong 20g
CSn uong lien 21 ngay.
Cam thdo 5g
Bdi 4: Hat vitng 25g
Moc nhi trdng lOg
+ Thu6c chi5a tao bon Tdo tdu 10 qud
Bdi 1: Hat vitng 25g Duong phen 25g
Khoai lang 50g y y ^
^ Long trdng trung gd 3 qua Thuoc sac uong nhu bai tren.
Mudidn vuadu Bdi 5: Hat vitng 25g
Hat vuTig (vimg vang hay vimg den dSu dirge) rang thorn gia Khoai tdy 200g
nho, de ea v6; khoai lang I U Q C chin, bo v6 nghiSn nhuyen cho vao Duong trdng 20g
vung them nuac va chut mu6i an, cung long trSng trung tron dSu, Hat vung gia nho, khoai tay bo v6 cit vua midng, ca hai cho
dem hip each thuy. Khi chin cho benh nhan an vao buoi sang luc vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho nhij thanh chao. Cho
doi, ngay an 1 ISn, cSn an liSn 10 ngay. duang vao quay deu roi cho benh nhan an moi ngay/ mot Ian luc
Bdi 2: Hat viing 25g doi vao buoi sang.
Ld khoai lang 200g
Bdi 6: Hat vitng 25g
Ddu thuc vat 20ml
Chuoi tieu chin 2 qud to
Hdnh tuoi 25g
Mudidn vita du Mat mia 20g
Hat viing rang thorn, gia nho; la khoai lang non riia sach, thai Hat vimg rang tham gia nho, chuoi tieu bo v6, tat ca cho vao
khuc dai 3cm; hanh tuoi bo r l riia sach thai nho. Cho dSu thirc vat coc to tron cho that deu, de vao ngan mat trong tu lanh (neu
vao chao dun nong, phi thom hanh, cho la khoai lang vao xao toi khong CO tu lanh thi ngam vao khay nuac, day kin) sang hom sau
chin, cho tiep vung va mu6i an vao dao deu la dugc. Cho benh benh nhan ve sinh rang mieng xong an het coc thuoc. Moi ngay
nhan an nong luc doi, vao buoi sang, moi ngay an mot Ian. Can an 1 Ian, can an lien 21 ngay.
an lien 10 ngay.
Bdi 7: Vitng den 20g
Bdi 3: Hat viing 25g Cu cdi trdng lOOg
Hat mubng 25g Rau he 30g
Vd quyt 30g
Rau sam 30g
Qud ddu chin 30g
Tat ca cho vao noi them 600ml nuac, dun nho liia cho soi ky
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lila cho soi ky,
309
308
khi con 200ml chSt lay nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay,
u6ng luc doi. Cin u6ng liSn 21 ngay.
Bdi 8: Vung den 30g
Nhdn qua 6c cho 40g ChuangV
Cardt 50g
Thu6c sSc uong nhu bai tren. CAC GIA VI KHAC PHONG CHUA BENH
Bdi 9: Vimg den 30g 1. DAM AN
Hd thil 6 7g 1. Tinh chat va cong dung
Huyen sdm 15g Dam an thuong dugrc coi la mpt loai gia vi dac bi^t trong
Thu6c sSc u6ng nhu bai tren. nhieu mon an tao nen huong vi tham, ngon, hap dan cua nhung
30g mon an truyln thdng va hien dai cua Vi?t Nam. Dong thai dim
Bdi 10: Vung den an cung la mpt vi thudc c6 vai tro tich cue trong chua benh va bao
50g
Nhdn qua 6c ch6 25ml v^ sue khoe cong dong.
M&t ong Theo Dong y dim an c6 vi chua, tinh binh c6 tac dung ngan
Vung den, nhan qua 6c cho rang tham gia nho, cho vao mat ngua tang huyet ap, xa cung dong mach, beo phi, dai duong, di?t
ong trOn dSu, cho b?nh nhan an lam 1 Ian luc doi budi sang. Can khuan gay benh, tang cuang sue khoe cua ty vi, lam cho da bong,
an liln 21 ngay. nhan va con che nuac giai khat, lam nuac goi dhi de giup lam
Bdi 11: Vimg den 30g chat chan toe, dung ngoai xoa bop, giijp giam dau nhuc, lam mat
Duong quy v8t ham tim, cac chai tay.
Cue trdng 15g
Xuyen khung 9g 2. Mot so bai thuoc c6 dam an
Nhdn hat thong 38 + Thu6c chua tang huylt ap
Nhdn hat trdc bach diep I5g Bdi 1: Dcim an 2000ml
Nhuc thung dung 15g Dau tucmg 500g
I5g
Thudc cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky. Lac nhdn 500g
Khi con 200ml chit liy nuac, chia 3 ISn u6ng trong ngay luc doi. Dau tuong, lac nhan dem rang tham di nguoi cho vao binh
can uong lien 21 ngay. thuy tinh, do dam an vao day kin, ngam 10 ngay dem dung. Ngay
an 3 lan, m6i lin 10 nhan lac, 10 hat dau tuang, truac bua an. Can
an lien tuc khi het s6 lac va dau tuang tren, sau do nghi 20 ngay
roi lai an tiep.
310 311
Bdi 2: Ddm an 10ml Gia dau xanh rua sach, hanh tay bo v6 cung thai chi. Ca hai
Cd chua 150g cung mu6i va dim an tron dlu r6i cho benh nhan an ciing voi
CdrSt 50g com, can an nhieu ngay.
Toi 3g Bdi 6: Dam an 10ml
Toi bo v6 gia nho; ca rot bo v6 rua sach nao thanh sgi; ca Ngd sen 150g
chua rua sach bo hat ck miSng nho. lit ca cho vao bat to, cho Rau cdn lOOg
dim an vao tron dSu de 30 phut roi cho benh nhan an luc doi ngay Cu cd rdt 50g
mot lin. Can an nhieu ngay. Mudi an vua du
Bdi 3: Dam an 10ml W" Ngo sen nhat sach tuac bo v6 ngoai, cSt khuc dai 3cm; rau
Rau chn tuai 250g fcin bo g6c, re, la, rira sach, cii khuc dai 3cm; ca r6t got bo v6,
Khoai lang tuai 50g nao thanh sgi. Ca ba thu ciing mu6i va dm an tron dSu r6i cho
Duong phen lOg benh nhan an ngay mot lln liic doi. Cin an nhilu ngay.
Duong phen gia nho, rau cin tuoi bo g6c, re, la rua sach Bdi 7: Ddm an 100ml
nhung qua nuac soi; khoai lang tuoi bo v6, nao thanh sgi, nhung . Hd thu 6 {da chi) 50g
qua nuac soi. lii ca cho vao bat to, cho dim an vao tron deu sau m Duong phen 150g
30 phut cho benh nhan an luc doi, moi ngay an 1 ikn. CSn an
nhieu ngay. f Ha thii 6 sSc that ky lly 360ml nuac thuoc dac, r6i cho duang
phen vao, dun nho lira de tan hit, cho dim an vao dun tiSp nho
Bdi 4: Ddmdn 10ml lira cho soi deu la dugc. Chia thuoc lam hai phin, m6i ngay u6ng
Hdnh tdy 150g 1 phan; chia 3 Ian trong ngay, u6ng luc doi. Phin thu6c ciia ngay
Cu cdi trdng 50g hom sau thi di tu lanh. Cin u6ng nhiSu ngay.
Moc nhi den 20g
Moc nh! den ngam rua ky, thai chi; cu cai trlng got v6,^ rua + Thuoc chua dai thao dumig
sach nao thanh sgi; hanh tay bo v6 thai chi doc theo than. Tat ca Bdi 1: Ddm an 400ml
cho vao bat to cho dim an vao tron deu, sau 30 phut cho benh Trung gd 5 qua
nhan an voi com luc doi m6i ngay 1 Ian. Can an nhiSu ngay. Trung ga chon loai triing ga moi de lira diu, dap trung ga vao
Bdi 5: Dam an 10ml lo thuy tinh to, cho them 150ml dim an vao quiy that d8u, day
Gid ddu xanh 150g kin de nai kho rao, khong c6 kien. Sau 36 tieng lai cho them
Hdnh tdy lOOg 250ml dam an con lai vao quIy dhu. Benh nhan u6ng ngay hai
Mudi an vua du Ian, liic doi, m6i lln 15ml. Cin dung nhiSu ngay.
312 313
Bai 2: Ddmdn 10ml , Rau cai xoong nhat bo g6c, rl, la rua sach, thai khuc dai
Bidao 150g i . 3cm; hanh tuai bo g6c, rl, la, liy phan cu rua sach, tuac nho;
Mudi an vita du gung tuoi gpt bo v6 rua sach thai chi. Tit ca cho vao bat to trpn
Bi dao got v6, bo ruot, nao thanh sgi, cho vao bat to, cung deu, chan qua nuac soi, sau do vat h6t nuoc. Cho tiSp mu6i an,
mu6i an, dim an vao tron dlu. Sau 30 phut cho benh nhan an luc dhd an vao tron dhu, cho benh nhan an ngay mot ikn vai cam.
doi, ngay an mpt ISn. Cin an nhidu ngay. Can an nhieu ngay.
Bai 3: Ddm an 10ml Bai 7: Daman 10ml
Mudp dang 150g Hdnhdn 10ml
Mudi an vua du Chn tdy lOOg
Mudi dn vua du
Muop ding rua sach bo ruot thai chi, cho mu6i an vao bop ky
cho m6m, sau do cho dim an vao tron dhu rhi cho b?nh nhan an J Hanh tay bo v6 cung rua sach thai chi, cSn tay nhat sach rua
nhu bai tren. ky, thai Idiuc dai 3cm. Tit ca cho vao bat to cung mu6i an, dim
Bai 4: Ddmdn 10ml an dao diu, di 30 phut cho benh nhan an theo huong din cua
Cu ca rdt 150g bai tren.
Mudi an vita du + Thu6c chua dau nhik
Ca r6t got bo v6, rua sach, nao thanh soi, ch6 biSn va an nhu Bai 1: Dam dn 30ml
bai tren. Hdnh cu 30g
Bai 5: Ddmdn 10ml Mudi dn vim du
Cu cdi trdng 150g Hanh bo rl, v6 cung, rua sach, gia nho cung mu6i va dim an
CdrSt 50g dun nho lua cho nong, goi bang vai mong dSp vao ch6 dau, ngay
Mudi dn vHa du. lam 2-3 i k . CSn lam tu 3-5 ngay.
Cu cai trSng, ca r6t got bo v6 rua sach nao thanh sgi, cho vao Bai 2: Ddm dn 30g
bat to cung mu6i an, dim an tron diu de' 30 phut. Cho benh nhan Giing tuoi 30g
an voi com, ngay mot lin. Cin an nhiSu ngay. Ld ciic thn 30g
Bai 6: D&m dn 10ml Mudidn vita dd
Rau cdi xoong 150g Gung tuoi, la cue tin rua sach, gia nho, cung mu6i va dim an
Hdnh tuffi 30g tron deu, ham nong, goi vao vai mong lam theo huong din cua
Gitng tuoi 20g
Mudidn vita du bai tren.
314 315
Bai 3: Dam an 30ml
2. Mot so bai thuoc chira benh c 6 moc nhT den
Ld ngdi cm lOOg
Gitngtitai 30g + Thu6c chira viem phi quan man tinh
Hanh tuai 30g Bail: Moc nhT den I5g
MuSi an vita du.
Trung chim cut 5 qua
La ngai cuu, hanh tiroi, gimg tuoi rua sach, gia nho,^ cung dSm
Moc nhT den ngam rua sach thai chi cho vao bat to dap trung
va mu6i an tron d6u, ham nong goi vao vai mong, dap cho dau
cut vao tron d i u dem hip each thuy. Khi chin cho b?nh nhan an,
theo huong dan cua bai tren.
ngay 1 Ian luc no. CSn an nhilu ngay.
II. M O C N H I D E N (NAM T A I M E O )
Bai 2: Moc nhT den 15g
1 . Tinh chat va cong dung YdT 50g
Moc nhi den la mot loai nim c6 mu, hinh dang gi6ng tai meo, Bach linh 15g
mep nhan nheo cuon vao trong, ben ngoai mau nau nhat sau Y dT, bach linh tan nho min, moc nhT den ngam rira sach thai
chuye'n thanh nau h6ng, c6 long mau trang min, ben trong nhan, chi. Bot cua y dT, bach linh dem quiy thanh chao, khi chao chin
mau nau sIm, nSm c6 cuong rat ngan, c6 khi khong thay cuong. cho moc nhT den vao quay dSu, chao soi lai mpt luc la dugc. Cho
Co quan sinh san la dam da bao a mat trong cua moc nhT den. benh nhan an nhu bai tren.
Moc nhT den la mot loai ndm an dugc khong doc. Chu y khi Bai 3: Moc nhT den 15g
moc nhT den phat trien a than chu c6 doc thi khi an cung ckn canh Vung den 30g
giac de' khoi bi nhiem doc. Gitng tuoi 25g
Moc nhT den phat trien a mot so noi tren the gioi. O Viet Nam Duong phen 15g
moc nhT den phat trien a hlu h^t cac vung mi&n, hien dugc trong Moc nhT den ngam riia sach thai chi; vixng den vo sach gia
theo ky thuat cong nghiep bSng phuang phap sinh hoc. dap; gimg tuoi rira sach gia nho, cho nuac vao Igc liy 600ml
Bo phan dCing la than cua moc nhT den. Theo Dong y moc nhT nuac. Cho vimg den vao nuac gimg ninh nhir rdi cho tiSp moc nhT
den CO vi ngot, tinh binh, vao hai kinh vi va dai trang, c6 tac dung den vao dun soi mot luc cho duang phen vao quay deu, soi lai la
luong huySt, chi huy^t, ich khi. Ngoai tac dung lam gia vi cho cac dugc. Benh nhan an nhur huong dan bai tren.
mon an con dugc diing lam thu6c chira cac benh nhu: Chua bang Bai 4: Moc nhT den 20g
buy St, rong kinh, chua kiSt ly, tao bon, ha huySt ap, phong chong Gimg tuoi lOg
benh dai thao duong, chira di tieu nhieu Ian, dai tieu tien ra mau, Mat ong 30ml
chua viem ph6 quan man tinh, chay mau cam, chua dau rang, tieu
Moc nhT den ngam rira sach thai nho nhu hat dau xanh, gung
tien due, dau lung.
yi riia sach gia nho dijng nuac soi de' ngugi loc lay 30ml nuac
316
317
dac. T i t ca cho vao bat to quay d8u, dem h i p each thuy khoang M6c nhi den ngam rua sach, thai chi; cu cai trSng rua sach
nao thanh soi. T i t ca cho vao bat to tron dSu, dem h i p each thuy.
15 phut, chia lam 2 p h k cho benh nhan an trong ngay, vao bu6i
Khi chin chia hai l i n cho benh nhan an trong ngay, luc doi. C i n
sang va toi, luc no. C i n an nhiSu ngay.
an nhieu ngay.
Bdi 5: Mdc nhi den 20g
LA ngdi cuu 15g
Ldngai cuu 15g
Vd quyt 15g
Khosdm 15g
Duong do 30g
Tdo tdu 6 qua Cac vi thu6c cung moc nhi den da ngam rua sach cho vao n6i
them 600ml nuac dun nho lira cho soi ky, khi con 300ml chit l i y
M6c nhi den ngam rua sach cung cac v i thu6c cho vao n6i
nuac bo ba, chia 3 l i n u6ng trong ngay luc no. C i n u6ng nhiSu
them 600ml nvroc, dun nho liia cho soi ky. Khi con 200ml chit
ngay.
l i y nuoc bo ba, cho duang do vao dun lai cho tan het duong.
Chia 3 l i n cho benh nhan u6ng trong ngay, sau khi an. C i n uong Bdi 10: Mdc nhi den 20g y:
nhieu ngay. Hoa huang duong 1 bdng
Vung den 15g
Duong do 30g
Hat rau cdi lOg
Hat cu cdi lOg Thu6c sic u6ng nhu bai tren.
Vo quyt lOg Bdi 11: Mdc nhi den 20g
Cam thdo lOg Rihdnh lOg
Cach chi bi6n va u6ng theo huomg d i n cua bai tren. Kinh gidi 6g
Gung tuoi lOg
Cam thdo 6g
V6 buai 20g
Duong do 30g
Vd quyt 15g
Hat bidao 25g Thu6c sac u6ng nhu bai tren,
Dudiig do 30g + Thuoc chua di tieu ra mau
Cach chS va u6ng nhu bai tren. Bdi 1: Mdc nhi den 15g
Re CO tranh 30g
Cu cdi trdng 30g Rau ma 30g
30g Cam thdo dcit lOg
Du&ng phen
318 319
Bdi 6: Moc nhi den 15g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Cu md thdy 60g
khi con 200ml ch5t iky nuac bo ba, chia 3 l l n uong trong ngay, Kim tien thdo 30g
truac khi an, u6ng liln 7 ngay.
, Bdi 2: Moc nhl den 15g
Bdi 7: Moc nhi den I5g
Rem chn tuai 60g
Hoa ciic trdng lOg
Ldtre 30g
Trdc bach diep 15g
Conhonbi 30g
Ld huyet du lOg
Thu6c sic u6ng nhu bai tren. ^ ^ ^

Bdi 3: Mocnhiden 15g
Cay md di tuoi 30g
Rau he lOg
Cdnh hde 20g Bdcdtchl lOg
Phdn non rk phu cdy da 20g ^ A A

Thu6c sic u6ng nhu bai tren
Bdi 9: Moc nhl den 15g
Bdi 4: Moc nhl den 20g Hat sen kho 50g
Rau din do 60g Ddu den 30g
Rau sam 30g Mia do 60g
Moc nhl den ngam rua sach, thai chi; rau din do, rau sam Moc nhl den ngam rijra sach thai chi; hat sen kho, dau den xay
nhat sach riia ky cit khuc dai 3cm, tit ca cho vao bat to dem hap nho thanh bot; mia do bo v6 ck khuc dem dun liy 400ml nuac
each thuy. Chin cho benh nhan an ngay 2 ikn, luc doi, cin an lien ngot. Cho bot dau den, hat sen vao nuac mia quay deu dun nho
7 ngay. Khi an c6 the cho them mot chut mu6i cho vira mieng. lua cho soi ky, roi cho moc nhi den vao quSy dgu, dun soi mot luc
la dugc. Cho benh nhan an ngay 1 lin vao luc doi, an li6n 7 ngay,
niu la tre em thi chia lam 2 lin an. Can ham nong khi an.
Co nho nbi (cd muc) 20g
Cam thdo 6g + Thu6c chua chay mau cam
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lira khi con Bdi 1: Mocnhiden 20g '
200ml chat liy nuac bo ba, chia 3 Ian u6ng trong ngay. Can uong Rau he 150g
lien 5 ngay. Ngo sen 50g
Mudi an vita du
321
320
M6c nh! den ngam rua sach thai chi, rau he rua sach thai
khuc dai 3cm, ngo sen tuac bo bo cat khuc dai 3cm. Tat ca cho
Kink giai (sao den) 15g
vao bat to, them mot chiit mu6i tron dSu, dem hip each thuy. Khi
Sinh dia 15g
chin cho benh nhan an, ngay hai Ian luc doi, dung lien tuc trong
Mach mon 15g
7 ngay.
Huyhi sam 30g Bdi 7: Moc nhi den 15g
Hat ddnh ddnh 9g Hoa muop 30g
Trdc bach diep 6g Ld ngdi cm 12g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho liia cho soi ky, Moc nhi den ngam rira sach thai chi. Hoa muop chon loai hoa
khi con 200ml chk liy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay, •chu§n bi nd lay ca cu6ng, tuac v6 cu6ng thai nho; la ngai cuu
uong luc doi. Can uong lien 7 ngay. "chon phSn non rik sach thai nho. Ca ba thu trpn dSu, dem hip
Bdi 3: Moc nhi den 15g each thuy, khi chin cho benh nhan an ngay 1 lin, luc doi. Can an
Ld sen I50g lien 7 ngay.
Sink dia 12g Bdi 8: Moc nhi den 15g
Trdc bach diep 6g Re CO tranh 30g
La sen rija sach thai nho, ciing cac vi thuoc sic u6ng nhu bai Bach cap 30g
tren. Bach thuac 9g
Bdi 4: Moc nhi den 15g Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Sinhdia 35g i con 200ml ch5t l§y nuac bo ba chia 3 ISn u6ng trong ngay,
Hat ddnh ddnh 15g uong lien 7 ngay.
Ngo sen 30g Bdi 9: Moc nhi den 15g
Mach mon 6g
Vo qua luu 30g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Rau he lOg
Bdi 5: Moc nhi den 15g Ld sen 30g
Bdconganh 12g Thuoc sac uong nhu bai tren
Sinh dia 30g
III. MUOI AN
322
323
Bai 4: Muoi an I5g
6 mot s6 sach cd c6 ghi: Mu6i an c6 vi man, tinh han khong doc
Ich chinhdn 9g
vao cac kinh than, kinh tam, kinh vi, c6 tac dung ta hoa, thanh tam
luong huydt, nhuan tao, din cac thu6c khac vao kinh lac, dung trong Hoang ky 30g
cac truong hop nhiet kdt vao trong ruot va da day, tao bon, dau rang, Thien ma 9g
mat do dau, gay non mua, chija ha bo la ngua, han che dau, bo than Ich chi nhan gia nho cung cac vi thuoc cho vao noi them
trCr phong sang mat, sat trung, di ly ra mau khong cam, chua rung 600ml nuac dun nho lira cho soi ky, khi con 200ml chSt \iy nuac
toe, chiJa hoi nach, chiia nhuc dSu, chay mau mui, tri ngua v.v... bo ba, chia 3 Ian uong trong ngay, sau khi an. Can uong l i l n 7 dSn
Muoi an khong the thieu trong doi song hang ngay cua con 11 ngay.
nguoi, mat khac muoi an con la mot vi thuoc chua kha nhieu Bai 5: Muoi an l,5g
benh. Ha kho thdo 50g
2. Mot so bai thuoc c6 muoi an Duatig quy 30g
Gung tuai 5g
+ Thu6c chua nhiic dû
Thuoc s5c uong nhu bai tren.
Bail: MuSi an l,5g
Ld sen 30g Bai 6: Muoi an 2g
Thang ma lOg Xuyen khung 9g
Thuang tm&t I5g Man kinh tu 9g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Cue hoa 12g
khi con 200ml chit liy nuoc bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay, Titan 3g
V y V
Thiin ma 9g
sau khi an. Can uong lien 7 ngay.
Duong quy 9g
Bai 2: Muoi an l,5g
Nhdn tran 30g Mu6i an rang vang, cac vi thu6c sly kho, tan nho mjn. Cho
Ld sen 15g benh nhan uong ngay 3 Ian, moi Ian 9g bot thu6c vai nuac soi di
nguoi.
Bai 7: Muoi an 3g
Bai 3: Muoi an l,5g
Hoa cue I5g
Duong quy 18g
Thgch cao 15g
Xuyen khung 9g
Xuyin khung 15g
Titan 3g
ywoc che, tan nho uong nhu bai tren.
325
324
Bdi8: Mudi an l,5g La khoai lang chon loai banh te, rua sach, thai nho. Cho dSu
6 duac 6g lac vao chao dun nong, cho la khoai lang vao din gin chin cho
Xuyen khung 6g mu6i an vao dao dhu mot luc. Cho benh nhan moi ngay an lam 1
Bachthuac 6g ikn luc doi, can an liSn 7 ngay. Truang hop bi tao bon lau can an
Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, lien 11 ngay, va moi ngay an 2 Ian.
khi con 200ml chat lay nuac bo ba chia 3 Ian uong trong ngay sau
Bdi 2: Mudi an l,5g
khi an. Can uong liSn 7 ngay.
Khoai tdy 200g
Bdi 9: Mudi an l,5g Cdrdt 150g
Cudong 50g
Khoai tay, ca rot, rua sach, cho vao may sinh to ep lay nuac,
Dauxanh 150g
cho mu6i vao quay deu, cho benh nhan uong lam 1 ikn trong ngay
Cu dong bo v6 ao riia sach thai chi, dau xanh vo sach. TSt ca vao buoi sang luc doi. Can uong lien 7 ngay.
cho vao noi them nuac vCra du, ninh nhij cho benh nhan an lam
Bdi 3: Mudi an l,5g
hai l§n luc doi. CSn an l i l n 7 ngay.
Raucdithia 150g ;
Bai 10: Mudi an l,5g Rau cdi canh 150g
Ban ha (da chi) 15g Ddu vibig 30ml
Gung tuoi 3g
Rau cai thia, rau cai canh rua sach bo goc thai nho dung may
Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, xay sinh to ep lay nuac. Cho muoi, dau vung vao quay deu cho
khi con 200ml chit liy nuac bo ba, chia 3 ikn u6ng trong ngay, benh nhan uong ngay 1 Ian luc doi. Can uong lien 7 ngay.
V ^ V
sau khi an. Can uong lien 7-11 ngay.

Bdi 4: Mudi an l,5g
Bdi 11: Mudi an l,5g / Trdn b\
Hqkhdthdo 15g i Hat mudng 30g
Huyen sdm 9g
Thuoc cho vao noi cho them 600ml nuac dun nho lua cho soi
Do trong 15g |
ky, khi con 200ml chSt \iy nuac bo ba, chia 3 IRn uong trong
V • s
\, liic doi. Can uong lien 7 ngay.
+ Thu6c chua tao bon Bdi 5: Mudi an l,5g
Bail: Mudi an l,5g Khoai tdy 250g
Ld khoai long 150g Cu cdi trdng 200g
Dau lac 30ml Cu cai tâng, khoai tay rua sach cho vao may ep lay nuac, cho
326 327
muoi an vao quay deu. Cho benh nhan uong 2 Ian trong ngay luc sach cat nho tat ca cho vao noi them 1500ml nuac dun nho lua cho
doi, ckn u6ng liSn 7 ngay. soi ky khi con 1000ml nuac dem xong hoi thuoc vao phan toe, khi
nuac thu6c con hoi am am thi diing nuac thuoc goi dau, khong goi
Bdi 6: Muoi an l,5g
Chudi tieu chin 2 qua lai bang nu0c la. Can goi dau nhu tren 10 ngay lien moi ngay lam
Duong phen 30g 1 mn.
Chu6i tieu bo v6, cho muoi an, duong phen vao danh deu cho Bdi 2: Mudi an lOg
benh nhan an het mot Ian luc doi, c6 thi an mot ngay hai Ian. Can Trdc bach diep 320g ,
an lien 7 ngay. Duong quy I60g
Bdi 7: Muoi an l,5g Mu6i an rang vang, iric bach diep, duorng quy siy kho. T§t ca
Ha thu 0 lOg tan nho min, ngay uong 3 Ian, moi Ian 6g hot thuoc sau khi an.
Huyen sdm lOg
Bdi 3: Mudi an Ig
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho sol ky, Raucdn 30g
khi con 200ml chat lay nuuc bo ba chia 3 Ian uong trong ngay, Ddu den 20g
u6ng luc doi. Can uong lidn 7 ngay. Qua ddu chin 20g
Bdi 8: Muoi an l,5g TSt ca cho vao n6i them 600ml nuac, dun nho lua cho soi ky
Duong quy 15g khi con 200ml chSt lay nuac thu6c bo ba, chia 3 Ian u6ng nong
Cue trdng 9g
sau khi an. Can uong lien 15 ngay
Xuyen khung 3g
Tung tu nhan 15g Bdi 4: Mudi an Ig
Bdtunhdn J5g Hoa cue trdng 25g
Nhuc thung dung 15g Sinhdia 30g
Co nho noi 20g
Thuoc sac uong nhur bai tren. j
+ Thu6c chua rung toe Thuoc sac uong nhu bai tren.
Bdi 1: Mudi an 5g Bdi 5: Mudi an lOg

Ri cay ddu 20g Duong quy 300g
Qua bo kit 30g Vimg den 250g
Co mhn trdu 50g Ddu den 150g
Qua bo ket nuong thorn cat nho; re cay dau, c6 rtian trau rua Mu6i an rang vang, cac vj thu6c sSy kho tan nho min, dung
328 329
ducmg do luyen vien Mng hat ngo phoi kho. Ngay u6ng 3 lln, tieu tien ra mau, vang dau, dau da day, ruot, phong chong ung
moi \an 15 vien vdi nirac soi de nguoi. : ' thu, phong xo gan, viem gan man, bach cau bi giam, benh dong
mach vanh, xa cung dong mach, thiSu mau, soi than v.v.
Bdi6: Mudi an lOg
Dquden 500g • : ^ 2. Mot so bai thuoc c6 nam huong
i Co nho noi 200g ^ + Thu6c chua tieu ra mau
Muoi an rang vang, dau den ninh nhu, c6 nho n6i siy kho tan Bdi 1: Mm huong lOg
nho min, tat ca cho vao bat to tron deu u kin di trong tu lanh, sau Ri CO tranh 30g
3 ngay tron dhu thu6c mot ISn nua. Benh nhan an ngay 3 ISn, m6i Rau md 30g
lan 20g thu6c, sau khi an com. N6u khong c6 tu lanh, de d l bao
i Thu6c rua sach cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua
quan thi dau den dem hip each thuy cho chin nhii, sau do siy kho
cung mu6i an, c6 nho noi tan nho. U6ng ngay 3 lin m6i lin 20g cho soi ky, khi con 250ml chk liy nuac bo ba, chia 3 lin u6ng
bot thuoc voi nuac soi d6 nguoi. trong ngay, u6ng truac khi an luc thu6c con am am. C^n u6ng lien
IV. NAM H U O N G
Bdi 2: Ndm huong lOg :
1. Tinh chat va cong dung Conhonbi 50g
Nam huoTig khi con non nam trong v6 cay khi Ion lam va v6 Rau sam 20g
cay chui ra ngoai. Mu nim mau nau nhat, sau chuye'n sang mau Cach chS biSn va u6ng nhu bai tren.
nau tham hoac mau mat. Mat mu c6 nhCmg wiy trSng, c6 khi mau
Bdi 3: Ndm huong 60g
nau, duong kinh mu 4-10cm. Thit nam huong trSng, cu6ng nim
Hat he 40g
huoTig hinh try dai 3-10cm, duong kinh cu6ng nim 0,5-lcm, mau
Bdcdtchi 28g
sSc giong nhu mu nam, cu6ng thucmg bj xe gi6ng nhu bi rach.
G6C cu6ng nSm phan biet voi v6 cay. Cac vi thu6c siy kho tan nho mm, ngay uong 3 lin, m6i \an
Pg bot thu6c voi nuac soi di nguoi, truac khi an. , ,.
Con mot loai nam khac goi la nam so cung goi la nSm huong,
dugc su dung trong ch8 biSn thuc pham la mot gia vi quy su dung Bdi 4: Ndm Huang 60g . ,
nhieu trong che bien mon an va lam duoc lieu di chira benh. CuSng la sen 60g
Md di 20g
Mua sinh san la thang 11-12. Theo Dong y nam huong c6 vi
ngot, tinh binh, khong doc, c6 tac dung lam tang khi lire, khong Cu6ng la sen d6t thanh than, cac vi thu6c con lai siy kho, tit
doi, cam mau, con c6 tac dung ly khi hoa dam, ich vi, trg thuc, ca dem tan nho min, cho benh nhan u6ng nhu huang din cua bai
khang nham, tru u buau, ha huySt ap, chira tieu duong, chua dai tren.
330 331
Bai 5: N&m hucmg lOg Hoat thgch 15g
Re cay gai (Id lam bdnh) 60g Ri CO tranh lOg
, Rico trank 20g Thu6c sic uong nhu bai tren.
Nguu tdt lOg
Bai 11: Nam huorrig lOg
Cac vj thuoc rtra sach cho vao n6i them 6(X)ml dun nho lua 12g
Don bi
cho soi ky khi con 250ml chat lay niroc bo ba, chia 3 Ian u6ng
Jb| Mqch mon 158
trong ngay, truac khi an, khi thuoc con am am. Can u6ng li&n 5
Sinh dia I5g
ngay.
Bai 6: Ndm huong lOg
O mai 10 qua Bai 12: Nam huong lOg
Hoa cdm chudmg lOg Dgu den 60g
Ld dau 30g
Thuoc che bien va uong nhu bai tren.
Thu6c sSc uong nhu bai tren.
Bai 7: Nam huong lOg
Sink dia 30g Bai 13: Ndm huong lOg
Diadu lOg Moc tac 158
Ld dau 30g
Thuoc che bien va u6ng nhu bai tren.
Hat ddnh ddnh 108
Bai 8: Ndm huatig lOg
Rau sam tuoi 60g
Ma di 30g + Thudc chua soi dirong tilt nieu
Rau ma 20g - Thuoc chua soi bang quang
^ ^ X
Thuoc sac uong nhu bai tren. Bai 1: Ndm huong 15g
Bai 9: Nam huonig lOg Dau den 30g
Trdc hdch diep 15g Ld rau diep 60g
Cii sen 15g Thu6c cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua soi ky, khi
Hat md di 15g con 200ml chat liy nuac bo ba, chia 3 llin u6ng nong truac khi
^ y ^
Thuoc sac uong nhu bai tren. an. can u6ng liSn 15 ngay.
Bai 10: Nam huong lOg i Bai 2: Ndm huong 15g
Hat danh ddnh 15g Vobidao 30g
332 333
6 mai 10 qua Cu mqch
Ricotranh lOg Trulinh
Duong quy
Thuoc sac u6ng nhu bai tren. Vo bidao
BdiS: Ndmhumg 15g Dai phuc hi lOg
Giddauxanh lOOg Trach td lOg
:, ; Track td I8g Xuyen khung lOg
Ddu do nho hat 30g ^ A ^

Thu6c sic uong nhu bai tren. - Thuoc chm soi & nieu dao
Bdi 4: Ndm humg 15g Bdi 1: Ndm huomg 15g
KimtCenthdo 30g Kim tien thdo 30g
Bach bien dau 30g
Rau khtic 30g
• R a u md di 60g
Vobidao 30g Thuoc cho vao noi them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky,
Rau ngd 30g khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 lln u6ng nong, truac
V • V
Nhdntrhn 30g khi an. Can uong lien 15 ngay.

Thu6c sic u6ng nhubai tren. Bdi 2: Ndm huong 15g
Kim tiin thdo 30g
- Thuoc chua soi than Ldngo 120g
Bdi 1: Ndm huomg 15g Ricotranh 30g n
' Qua Idu nhdn 50g
Hat cil cdi trdng lOg
KhS sdm 60g + Thuoc chua huylt ap cao
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky, Bdi I: Ndm huong lOg
khi con 200ml chSt ISy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng nong u6ng Hoaciic 20g
truac khi an. Ckn u6ng 20 ngay liln. Rau ngd 60g
Bdi 2: Ndm huong 15g Thuoc cho vao n6i them 600ml nirac dun nho lua cho soi ky,
Ty gidi^ 15g khi con 200ml chat liy nuac bo ba chia 3 ISn u6ng trong ngay
Kim tiin thdo 30g truac khi an, khi thuoc con am am. Can uong lien 60 ngay.
334 335
Bail: Namhuang 15g trong nuCTC, khong tan trong con. K h i phen chua dugc rang a nhi?t
Hdngkhd 50g do cao thi mil d i n het nuac tao ra kho phan xop va nhe.
Tarn sen 15g
Phen chua duac dung trong che bien thuc pham, loc nuac cho
Thuoc sac uong nhubai tren. trong va diing de tri benh v.v...
Bai 3: Ndm humg 15g Theo Dong y phen chua c6 v i chua chat tinh lanh, nhap kinh
Rail chn tuai WOg ty, CO tac dung chua ngua lof, ngua am hp, dai ha, chiia c6 hpng
Hdnhtay 50g sung dau, dam dai n h i l u , dpng kinh, chira thit thCra trong m u i ,
Thuoc sSc u6ng nhu bai tren. dinh nhpt phat b6i, tning phong, cam khSu, nhirc dSu, khong
muon an do dam kit, dong kinh do phong dam, san hau bi cam
Bai 4: Ndm humg 15g khSu, dai tiSu tien khong thong, hoang dan, xuit huyet a phdi v.v.
Hat thdo quyit minh 60g
2. Mot so bai thuoc chua benh c6 phen chua
Boa dai 2g
^ ^ ^
+ Thuoc chua ngua da
Bai I: Phen chua 15g
Bai 5: Nam fiuong 15g
R~e + la ke ddu ngua 200g
Hoa hoe 15g
Qua bd kit 30g
Re CO tranh 30g
Hat dm hdu 30g Thu6c cho vao n6i them 2000ml nuac dun nho lua cho nhu,
khi con 500ml chSt \iy nuac thu6c, dung khan sach nhung nuac
thu6c lau khSp cac viing da bi ngua, ngay lam 2 Ian. CSn lam liSn
Bai 6: Nam huorng 120g trong 7 ngay.
Bidao WOg
Bai 2: Phen chua 4g
Rau chn WOg Ld thong dudi ngua 60g
Thuoc sic u6ng nhu bai tren. Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
V. P H E N CHUA khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng trong ngay.
can u6ng truac k h i diing nirac thu6c tren lau nguai 30 phut va
uong lien 7 ngay.
Phen chua c6 n h i l u ten goi khac nhu: Sinh phan, minh phan.
Bai 3: Phen chua Wg
tan phan v.v... Phen chua la mot loai mu6i c6 tinh the' to nho
Gai bd kit 30g
khong dhu, khong mau, hoac trSng c6 k h i trong hay hoi due, tan
Thucmg truat 30g
336 337
Dem dun nhu Bai 1 liy 500ml nuac thu6c dac, dung khan Bai 8: Phen chua lOOg
sach thim nui^c thu6c lau ch6 da bi ngua ngay 2 ISn sang t6i. Ld bac hd kho lOOg
Dung de' uong nhu huong din d Bai 2. Ldxoankhd lOOg
Bai 4: Plien chua 14g
Mudi an 15g Cach ch6 bi6n va dimg nhu bai tren.
Qua bd kit 30g Bai 9: Phen chua 15g
Kho sam 30g Mudi an lOg
Dun lay nuac lau ch6 ngua tren da nhu Bai J. Ldxoan lOOg
Bai 5: Phen chua 4g Ld bac hd lOOg
Kim ngan hoa lOg Ld tia to lOOg
Cam thdo 3g Tat ca cho vao ndi them 2000ml nude dun nho lua cho soi ky,
Kinh gidi 5g li thudc da nhu cho ngudi benh bd quan ao, ngdi xdng hoi
Phong phong 5g udc. Khi thudc ngudi, diang nude thudc tSm ky, lau nhe nhang
Sinh dia 15g ao ncri da bi dau, ngay tSm 1 i k , c k dm l i k 7 ngay.
Thuoc cho vao noi them 600ml nuoc dun nho lua cho s6i ky + Thuoc chua hoi nach
con 200ml chat lay nude bo ba, chia 3 lin u6ng trong ngay cSn
uong lien 7 ngay. Bai 1: Phen chua 5g
Gimggid 15g
Bai 6: Phen chua lOOg
Qua bd kit (bd hat) lOOg Ca hai gia nho gdi vao vai mdng xat vao d nach, ngay lam 2
Nhdn trhn lOOg lan ca hai ben nach. C k lam 10 ngay lik.
Phen chua cho vao n6i dSt dun nho lua cho chay thanh nude, Bai 2: Phen chua 50g
dun ti6p dgn khi nude hgt con lai chSt trSng nhe kho. Qua bd kSt, Mdu le 60g
nhan tran say kho. Ca ba thu dem tan nho cho bot thudc vao lo, Hoang lien 350g
them mot chut dau vung qu§y diu, boi ch6 da bi ton thuong. Ben Phen chua cho vao ndi dun cho chay nude, dun tiSp den khi
trong diing mot trong nhung bai thudc u6ng da gidi thieu d tren. bay hk hcri nude con lai mot chat kho, nhe trkg. M k le dem nung
Bai 7: Phen chua lOOg thanh vdi trkg, hoang lien say kho. Tat ca tan bot min, chia lam
Hoang bd lOOg 10 phk, mdi ngay dung 1 p h k bdi vao nach, ca hai ben.
Rau sam lOOg
Bai 3: Phen chua 30g
Cach ch6 biSn va su dung thuc hien nhu hudng din cua bai tren.
6 mai 15 qud
338 339
Qui (luge diing lam gia vj trong chi h'lin thirc pham, lam
Phen chua gia nho, 6 mai boc lay thjt bo hat, dem ca hai gia banh keo va nhieu mon an khac.
Ian vai nhau, chia lam 2 phkn m6i nach kep mot phSn trong thai
gian 10 phut. Can lam liln 10 ngay. 2. Mot s o bai t h u o c c h u a benh c 6 que
Bdi 4: Phen chua 30g + Thuoc chua lieu chay

Ld ngdi cuu 30g Bai 1: Qui 4g ,
Mudi an nho hat lOOg ' Chekhd 20g
Tat ca cho Ian gia nho, cho sao nong, chia lam 2 phan, goi vao Duong do 30g
vai mong kep thu6c vao nach trong thai gian 10 phut. M6i ngay Cho qui va che kho vao sSc liy 200ml nude dac, chSt liy
lam mot Ian, can lam 10 ngay lien. nude bd ba, cho dudng do vao nude thuoc dun nho lira cho tan
VI. QUE het dudng chia 3 Ian uong trong ngay, trudc khi an. Can uong
1. T i n h c h a t v a c o n g dung li6n 3 ngay.
Que cay than go to, cao 10-20m, v6 than n h l n . La moc so le, Bdi 2: Qui 14g
CO cuong ngSn, cung va gion, dlu nhon hoac hai tu, c6 3 gan hinh Ldbuai 300g
cung, mat tren la bong xanh sam. Cum hoa hinh chiim xim moc Ca hai sSy kho tan nho mjn, ngay u6ng 3 ikn, moi lh\g bot
a nach la hoac d ngon canh. Hoa mau trSng. Qua hach, hinh trung
thu6c vdi nude soi de nguoi, trudc khi an.
k h i chin c6 mau nau tim, nhEn bong.
Mija hoa ra thang 6-8, qua ti> thang 10-12 toi thang 2-3 nam sau. Bdi 3: Qui 4g
Cumdi 30g
Bo phan dung la v6 than, v6 canh, canh con. Cay qui moc Vo qud hru 15g
hoang va cung duac trdng a nhilu noi tren th6 giai. 6 Viet Nam
cay que phat trien tot a miln Bdc, mien Trung, thudng duac trdng Thu6c cho vao n6i them 600ml nude dun nho lira cho soi ky
bang hat, bang canh. khi con 200ml nude chat liy nude bd ba, chia 3 lin u6ng trong
Vo than, v6 canh, canh con thu hai vao mua he, mua thu phai ngay, trudc khi an. Can u6ng llln 3 ngay.
d noi ram mat c6 gio manh. Co the tinh chg liy tinh dSu. Bdi 4: Qui 4g
Theo Dong y que c6 vi cay, ngot, tinh rk nong, mui tham, c6 Bach bien dau 35g
tac dung on trung, b6 am, tan (i chi thdng va boat huydt thong ' Dang sam lOg j
kinh, chira dau da day, dau bung, la chay, choang cam lanh, buot Vo qud liru 15g
cac ngon chan tay, ho hen, dau khap va dau lung, b6 kinh, thSng Thu6c sac u6ng nhu bai tren.
kinh, huyet ap cao, te cong. Lieu dung 0,9 din 3g.
341
340
Bdi5: Qui 4g Thu6c CO tac dung t6t cho nguioi benh dau bung kinh c6 bieu
, , Bach truat 20g hien khi huySt luong hu kiem u. ; ,,
Than khiic 15g
Bdi3: Qui . r^,.^:.,:§^y.-
Bachlinh ^ .'^ JOg
Ngu linh chi . ' :
Gimg kho 5g
Dien hb sdch 6g
Thu6c sic u6ng nhir bai tren. Ichmdu I2g .
Duonig quy 13g
+ Thudc chua dau bung kinh
; Bail: Qui 6g
Huyinhb lOg Bdi4: Nhuc que 15g ,
Duong quy 15g Bb hodng (sao) 15g • ;
Humg phu (da. die) 15g Ngu linh chi (sao) 15g
Moc huong 15g
Thudc cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
khi con 200ml chat lay nuoc bo ba chia lam 3 Ian uong trong Cac vi thu6c siy kho tan nho mm, ngay u6ng 3 ikn moi Ian
ngay, truac khi an. Can uong truac ky kinh 7 ngay. 9g bpt thu6c voi nuuc nong. Can u6ng truac ky kinh 2 ngay.
Thu6c CO tac dung tot d6i voi ngucri benh c6 bieu hien tu cung Bdi5: Qui 3g
hu han. Ld ngdi cuu (sao) 9g '
Ich mdu 6g
Que chi 3g Duong do lOg
Ngo thu du 3g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi ky
Huyin hb 9g
khi con 200ml chat lay nuac bo ba, chia 3 i k u6ng trong ngay,
Dang sdm 15g
truac khi an. Can u6ng truac ky kinh 7 ngay.
Hodng ky 12g
6 duac I2g Bdi 6: Qui 3g
Dan sdm 15g Qua muap kho lOg
Bach giai tu 9g Nghe vdng 5g
Bach thuac 15g Thu6c sac u6ng nhu bai tren.
Duong quy 9g
Bdi 7: Qui 3g
Cam thdo 6g
Huong phu (dd chi) 6g ;
Cach ch6 va dung nhubai tren. Ich mdu 600g
343
Lei ngdi cuu lOg Nguu tdt 9g
Dinmg quy lOg ' ' v - Dd trong 9g
Thuoc sac uong nhu bai tren. Thu6c cho vao n6i them 600ml nuac dun nho lua cho soi k y ,
Bdi8: Qui 3g khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 i k u6ng nong truac
Dan scim 12g khi an. Can u6ng 11 ngay l i l n .
Dqu xanh 30g - Bai 4: Qui 9g ,
: Vo quyt 15g Xuong sdng cho vdng 35g
Xuyen khung 9g Rum trdng 350ml
Humg phu 6g
sic lay 200ml rucoi thu6c, u6ng nhu bai tren.
Thuoc sSc u6ng n h u bai tren.
+ Thu6c chua dau bung
+ Thu6c chua benh dau limg
Bail: Qui 9g
Bai 1: Qui 6g
Hodng ky 15g
Duong quy 9g
Cam thdo 6g
Do trong 9g
Gung tuai (nudng therm) 9g
Hatchanh 3g
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuoc dun nho lua, cho soi k y ,
Thu6c cho vao n6i them 600ml nuDfc dun nho lira cho soi k y ,
khi con 200ml chSt liy nuac bo ba, chia 3 lan u6ng nong, truac
khi con 200ml chat \iy nuac bo ba, chia 3 ISn u6ng nong, truac
khi an. Cin u6ng l i l n 5 ngay.
khi an. Can uong lien 11 ngay.
Bail: Qui chi 15g Bail: Qui 9g
est todi bS 30g 6 duffc 27g

Ruou trdng 300ml Duong quy 18g
Trhn bi 20g
Hai v i thuoc gia nho, ciing voi ruou cho vao n6i dun nho lua
cho soi k y . K h i con 200ml ruou thu6c ch5t \iy rucru bo ba, chia 3 Thu6c sSy kho tan nho m i n , ngay u6ng 3 lin, moi ikn 8g bot
Ian uong nong truâc k h i an. Can uong l i l n 11 ngay. thuoc v a i nuac soi de nguoi.
Bai 3: Qui 9g j Bai 3: Qui ^ 9g

Ydi 24g Huong phu (da chi) 6g
Bach truqt 15g Bach thuac 6g
Tarn gui cay dau 15g Xuyin khung 6g
. /
344 i 345
Thuoc cho vao n6i them 600ml dun nho lua eho soi ky, khi truong khi, giup Igi tieu, di ngoai tao cung, rua mat do sung dau,
eon 200nil ehat lay nu6c thu6c bo ba, chia 3 \an u6ng nong, truoe chua tim dau do khi lanh, chira ho do dam lanh, phu nu bi n6i me
khi an. Can u6ng lien 5 ngay. . > , ^ day ngua, da bi lanh cong, dau dau do phong ban.
Bai4: Qui 9g 2. Mot so bai thuoc chua benh c6 ruou
Vd qua vdi (kho) 30g + Thu6c chua ho do lanh
Ngu link chi 30g
Bdi 1: Rum trang 15ml
Thu6c say kho tan nho min, ngay u6ng 3 lin m6i Ian 6g bot Gmgkhd 3g
thuoc voi niroc soi di nguoi.
Girng kho tan nho thanh bot min r6i cho vao rugu quay dSu chia
VII. Rugu lam 2 phkn, sang u6ng mot phkn, chiSu u6ng mot ph§n, sau khi an.
1. Tinh chat va cong dung Truac khi u6ng can ham cho nong thu6c, can u6ng lihn 3 ngay.
Thudc chi dung cho nguoi Ian, tre em duoi 15 tudi khong diing.
Rugu dugc niu tir gao nep, gao tam... dugc goi la rugai nSp.
Bdi 2: Rum trang 10ml
Ruou dugrc niu tir ngo, khoai, sSn... dugc ggi la rugu trSng. Cu cdi trang 30g
Trong Dong y rucru la vi thuoc ehua benh. Trong ch6 hiin Qud le 30g
thirc pham rugu cung duac coi la mot gia vi tham gia vao qua Mat ong 5ml
trinh che bien lam tang gia tri, huong vi cua mon an. Hat tieu so trang 7 hat
Rugu nSp CO vi ngot hai dSng, tinh on. Co tac dung lam tan Cu cai trang riia sach thai nho, qua le bo v6, bo bat, thai nho,
nhiSu loai mkm benh, ac khi, giup thong huySt mach, b6i b6 hat tieu so trang gia nho. Ca ba thu cho vao bat to cho mat ong,
trang vi, nhuan da thjt, tan thSp khi, lam mk sir lo ISng, bu6n rugu trang vao tron d8u, dem hip each thuy khi cu cai chin nhij
birc, noi nang boat bat. Khi u6ng it thi hoa khi boat huylt, tinh chia hai lin cho benh nhan an sau khi an no. Can diang lien 3
than manh me, phong ngira ban lanh, tieu bu6n phiSn, u6ng ngay. Tre nho dudi 10 tudi khong dugc dung.
nhieu qua muc gay ton thuong tinh th§n, hao huySt, hai da day, + Thu6c chua sot ret
mat tinh khi, sinh dam dong hoa; rugu chira nguai sau de c6 mau
buon, bi tac tia sira trong thai ky cho con bu. Tham gia cung cac Bdi 1: Rum trang 750ml
vi thu6c de chOa mot s6 benh. Hd thu 0 (da chi) 500g
Rugu trang c6 vi ngot, hai dSng, tinh dai nhiet, c6 tac dung Ha thu 6 dem gia nho, cho vao tui vai mong sach, buoc kin
tieu tich lanh han khi, cac benh tao thSp, khai thong cac mlm tich mieng, cho vao binh Idn, dd rugu vao ngam, de d noi c6 nhiet do
ket, chi thuy ta, chira r6i loan tieu hoa, s6t ret, nghen tic d hoanh 30 do, sau 20 ngay dem dCing. M6i ngay ngudi benh u6ng 3 lin,
each mo, dau bung do lanh, bj trung doc, sat trung tranh dugc m6i lan 15ml rugu thudc, udng trudc khi an.
346 347
Bai 2: Rirau trang 30ml ngam sau 1 ngay dem dem sao kho, tan nho min. Cho bot mai rua
Toi 15g vao ruau tr^ng quSy d6u, chia hai ISn u6ng truac khi an, truac khi
Toi bo v6 the gia nho cho rutm trang vao loc lay nuac ruooi, len con s6t. Can uong lien 7 ngay.
bo ba, dun nong rucru toi, chia 2 ISn u6ng trong ngay, u6ng luc Bdi 7: Rum trcing 20ml
no, uong lien 7 ngay truac khi c6 can s6t xuSt hien.
Phandoi 15g
Bdi3: Ruoai trcing 20ml Phan dai duac dem rua bang voi phun nuac cho sach, sau do
Moc thong 50g dem say kho tan nho min, cho bot phan doi vao ruou quSy diu;
Moc thong say kho tan nho mjn cho vao ruou trang quay diu chia hai ISn u6ng trong ngay, luc doi truac khi s6t. Khi u6ng cSn
dem ham nong, chia 2 Ian uong truac khi an. Can u6ng liSn 11 ham thu6c cho nong va uong l i l n 7 ngay.
ngay, truac khi len can s6t.
Bcii 4: Ruou trang 20ml
Gihig tuoi 20g
Bach truqt 30g
Cho gCmg tuai va bach truat vao noi them 600ml dun nho lua
cho soi ky, khi con 200ml chk liy nuac thu6c bo ba, cho rugu
trang vao nuac thuoc quay deu ham nong, chia 2 Ian uong trong
ngay, sau khi an. Can uong l i l n 11 ngay.
Bdi 5: Ruou trang 20ml
Mai ba ba 15g
Dam an 30ml
Mai ba ba rua sach cho vao d§m ngam 5 ti8ng, sau do dem
sao kho, tan nho min cho vao ruau trSng quSy diu. Dem ham
nong ruou thuoc, chia 2 Ian uong trong ngay, u6ng sau khi an.
Can uong lien 7 ngay, trirac khi c6 can s6t.
Bdi 6: Rirau trang 20ml
Mai rua 12g
Dam cm 30ml
Mai riia cao trang rua sach, cho vao bat to do dSm an vao
348 349
. _ .
2. Cu hanh 134
MUCLUC
3. Cu hanh tay 141
Lai giai thieu , 5 4. Cu kieu 154
5. Cu lac 162
Chmmgl ' 6. Cu nghe '. 173
Rau cu qua lam gia vi trong am thuc Viet Nam 7 7. Curilng 185
Chuong II 8. Cu sa 193
9. Cu toi 204
Rau lam gia vi phong chua benh
1. Rau didpca 13 Chuong IV
2. Rau dinh lang 19 Qua lam gia vi phong chua benh
3. Rau he 23 1. Qua chanh 214
4. Rau hung cay 27 2. Qua chu6i xanh 221
5. Rau hung chanh 29 3. Qua h6i 225
6. Rau hung lui 37 4. Qua kh6 chua 231
7. Rau hung quS 39 5. Qua me 239
8. Rau kinh gioi 48 6. Qua at cay 245
9. La chanh 53 7. Qua quSt 253
10. Rau la l6t 57 8. Qua quyt 263
11. Rau ma long 64 9. Qua siu 275
12. Rau mui 69 10. Qua thao qua 283
13. Rau mui tau 74 11. QuahStieu 292
14. Rau ng6 80 12. Qua vihig 302
15. La6i 86
Chuong V
16. Rau ram 91
Cac gia vj phong chua benh khac
17. La sung 96
18. Rau thila 101 1. DSm an 311
19. Rautiato 106 2. Moc nhl den 316
20. Rau xuong song 114 3. Mu6i an 323
4. NSm hucmg 330
Chirong III 5. Phenchua 336
Cu lam gia vj phong chua benh 6. Qu6 340
l . C u gung 123 7. Rugai 346
350 351

Rau củ quả làm gia vị PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Rau củ quả làm gia vị PDF

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Rau củ quả làm gia vị PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NGUYEN HUU DANG

RAU C t QUA LAM GIA VI

Bien niMC tr6n mA b i n p h i m cfia Thir v i f n Qutfc gla Vl^t Nam

Titxa xua con nguai da biet tim ra mot so rau, cii,

Rau diip cd (kho) 20g

Bdi 1: Rau hiing chanh (tuoi) 20g

+ Thu6c chfia ho ra mau Thu6c sic u6ng nhu bai tren.

Bdi 3: Rau hung chanh 20g

Thuoc sac uong nhu bai tren.

Thuoc sac uong nhu bai tren.

Thuoc sac uong nhu bai tren.

an. can uong lien 3 ngay. Trhn bi lOg

uong sau khi an. Can uong lien 3 ngay.

Bail: Raumaldng 50g XII. RAU MUI

Thuoc sac uong nhu bai tren.

Bdi 1: Rau ngo 15g Bdi 6: RaungS

Bdi6: Ld Si 15g Bai 5: Ld Si 15g '

Thuoc sac uong nhu bai tren

Thuoc sac uong nhu bai tren.

Ban ha 9g Thuoc sac uong nhu bai tren.

Bdi 3: Gung tuoi lOg Bdi 2: Gicng kho 6g

Bdi 4: Gungkhd lOg Bdi 3: Gung tuoi 6g

Thuoc sac uong nhu bai tren.

CM kieu 9g Bai 6: Cu kiiu 30g

Thuoc sac uong nhu bai tren. . Bdi 5: Cukieu 9g

Thuoc sac uong nhu bai tren. Duong do lOg

Bail: Cuki?u 15g Bdi 6: Cukieu 15g

Thuoc sac uong nhu bai tren.

+ Thuoc chiia chay mau cam Bdi 6: Lac nhdn 30g

Ngo sen 30g Thuoc sac uong nhu bai tren.

Bdi 9: Cu nghi 5g Bdi 3: Cu ngh$ lOg

Gicng tuai lOg Thuoc sac uong nhu bai tren.

Bdi 2: Cii rieng 20g Bdi 5: Curling 12g

Cue hoa 20g Thuoc sac uong nhu bai tren.

Thuoc sac uong nhu bai tren. Hdnghoa 20g

Thuoc sac uong nhu bai tren. Coroingua 15g

Thuoc sic u6ng nhu bai tren. Bdi 8: Toi lOg

+ Thu6c chua tieu chay

Bdi 4: Qua hbi 5g Bdi 8: Qudhdi 5g

Ri cdy cd phdo 15g Thuoc sac uong nhur bai tren.

Thuoc sac uong nhu bai tren.

Thuoc sac uong nhu bai tren.

Duong phen 15g Thuoc sac uong nhu bai tren.

2. Mot so bai thuoc c 6 qua dt cay

6t cay r u a sach b o hat t h a i n h o , g i m g k h o tan n h o , y d i vo vao bat an c o m , c h o m o t c h u t n u a c soi vao quSy d i u ( k h o n g de

q u i y d i u , c h o b e n h n h a n an n h u b a i t r e n . lau t h u o c d i , sau 180 p h u t c6 the l a i b o i tiSp vao ch6 d a u .

Bdi 3: 6t cay lOg Ot cay 200g

CbnJOdo 500ml Bach trudt 120g

Thu6c sac u6ng nhu bai tren. Bai 4: Trhnbi Wg

Bdi7: Trhnbi 98 Bdi 11: Trhnbi lOg

Thuoc sac uong nhu bai tren.

Bdi 6: Nhdn thdo qud 15g

XI. QUA HO TIEU + Thudc chua hen suyin

1. Tinh chat va cong dung Bdi 1: Qua ho tiiu 58

Bdi6: Qua hd tieu 5g Bdi 11: Qua hd tieu 15g

298 299 :''^-'v•'':•^^•v;•^:

1. Tinh chat va cong dung 2. Mot so bai thuoc c6 hat vung