Letter To Pedro, U.S.

Citizen, Also Called Pete every time we have good reason to get drunk
by Rene Estella Amper and be carried home in a wheelbarrow
we always remember you. Oh, we miss
Pete, old friend; both Pete and Pedro.
there isn't really much change
in our hometown since you left. Remember us to your American wife,
you lucky bastard. Islaw, your cock-eyed
This morning I couldn't find anymore uncle, now calls himself Stanley
the grave of Simeona, the cat we buried after he began wearing the clothes you sent
at the foot of Miguel's mango tree, him last Christmas.
when we were in grade four,
after she was hit by a truck while crossing P.S. Tasyo, the old goat,
the street. The bulldozer has messed it up Sends your lizard his warmest congratulations.
while making the feeder road into the mountains
to reach the hearts of the farmers.
The farmers come down every Sunday
to sell their agony and their sweat for
a few pesos, lose in the cockpit or get
drunk on the way home.

A steel bridge named after the congressman's wife

now spans the gray river where Tasyo, the old
goat, had split the skin of our young lizards
to make us a man many years ago.

The long blue hills where we

used to shoot birds with slingshot or spend
the summer afternoons we loved so much doing
nothing in the tall grass have been bought
by the mayor's son. Now there's a barbed wire
fence about them; the birds have gone away.

The mayor owns a big sugar plantation, three

new cars, and a mansion with the gate overhung
with sampaguita. Inside the gate
are guys who carry a rifle and a pistol.

We still go to Konga's store for rice

and sardines and sugar and nails for the coffin.

Still only a handful go to mass on Sundays.

In the church the men talk, sleep; the children play.
The priest is sad.

Last night the storm came and blew away

the cornflowers. The cornfields are full of cries.

Your cousin, Julia, has just become a whore.

She liked good clothes, good food, big money.
That's why she became a whore.
Now our hometown has seven whores.

Pete, old friend,

LIHAM NI PINAY MULA SA BRUNEI Napagod yata ako’t nanghinawa,
-Elynia Ruth S. Mabanglo- Nagsikap mangibang-lupa.
Noon ako nanaginip na nakapantalon,
Ako’y guro, asawa at ina. Nagpapadala ng dolyar at pasalubong.
Isang babae—pupol ng pabango, pulbos at Nakahihinga na ako ngayon nang
seda, maluwag,
Kaulayaw ng batya, kaldero at kama. Walang susi ang bibig, ang isip ay bukas.
Napagod yata ako’t nanghinawa. Aaminin kong ako’y nangungulila
Nagsikap mangibang-lupa. Ngunit sariling kape ko na ang tinitimpla.
Iyo’t-iyon din ang lalaking umuupo sa Nag-aabang ako ng sulat sa tarangkaha’t
kabisera, pinto,
Nagbabasa ng diyaryo uma-umaga. Sa telepono’y nabubusog ang puso.
Naghihintay siya ng kape Umiiyak ako noong una,
At naninigarilyo, Nagagamot pala ang lahat sa pagbabasa.
Habang kagkag ako sa pagitan ng kuna at
libro, Ito lamang ang sagot,
Nagpapahid ng lipstick at nagpapatulo ng Bayaang lalaki ang maglaba ng kumot.
gripo.
Hindi siya nag-aangat ng mukha
Umaaso man ang kawali o umiingit ang
bata.
Hinahatdan ko siya ng brief at tuwalya sa
banyo,
Inaaliw kung mainit ang ulo.
Wala siyang paliwanag
Kung bakit hindi siya umuwi magdamag,
Ngunit kunot na kunot ang kanyang noo
Kapag umaalis ako ng Linggo.
Ayaw niya ang galunggong at saluyot
Kahit pipis ang sobreng inabot,
Ibig pa yatang maghimala ako ng ulam
Kahit ang pangrenta’y laging kulang.
Ako’y guro, asawa at ina.
Isang babae—napapagal sa pagiging
babae.
Itinakda ng kabahaging
Masumpa sa walis, labada’t oyayi
Kahit may propesyo’t kumikita ng salapi.
Iyo’t-iyong din ang ruta ng araw-araw—
Kabagutang nakalatag sa kahabaan
Ng bahay at paaralan,
Ng kusina’t higaan.
May karapatan ba akong magmukmok?
Saan ako tatakbo kung ako’y malungkot?
May beerhouse at massage parlor na
tambayan
Ang kabiyak kong nag-aasam,
Nasa bintana ako’t naghihintay.
Nagbabaga ang katawan ko sa
paghahanap,
May krus ang dila ko’t di makapangusap.
Humihingi ng tinapay ang mga anak ko,
Itinotodo ko ang bolyum ng radio.
“LIHIM NA LIHAM NI PANGANAY, PARA Pagbabago ang hangad mo,
SA INANG NASA BRUNEI” Sa ama kong nagbago,
Pati rin ang luho,
Oh, ina aming giliw, Ng anak mong bunso.
Kami’y nangungulila sa inyong aliw,
At sa inyong paglisan, kami’y nabaliw. Karangalan kong umuwi ka,
Sa pag-alis niyo, kamay ko’y inyong binitiw. At muling makasama,
Sa hirap at ginhawa,
Kulang ang pangungulila, Tayo ay magsasaya.
Sa ginawa sa amin.
Bigla-biglang lumisan, Kung talagang gusto mo,
Ng walang pagaalinlangan. Ang manatili at guro,
Dito kami at gabay mo,
Ngunit ano ang dahilan, Kahit nag-aalala sayo.
Para kami’y iiwan?
Iniwan sa pag-aaruga ng amang, Pasensya na kung ganito,
‘Di kayang harapin ang kasalukuyan. Ang sulatin kong para sa iyo,
Dahil bilang anak mo,
Alam kong galit ka, Ako’y talagang mukmok sayo.
Ngunit bakit pati kami dinamay pa?
‘Di ba sapat ang alagaan ka, Inang lumipat pa,
Sa tuwina’y nag-iisa? Propesyon kailangan siya.
Dahil buhay ko’y mahalaga,
Hatid mo nga ay pera, Sa magulang tulad niya.
Ngunit kulang pa,
Hindi sa halaga,
Kungdi sa pagpapahalaga.

Ligaya ang hatid,

Ng salaping ipiniit.
Puso mo may kulang, sa kalayaang nakamtan.
Kalayaan mo ay hadlang, para kami ay mahagkan.

Bagong ibayo ay pinuntahan,

Para sa aming kinabukasan.
Bukas ay pinag-isipan,
Kahapon ay kakulangan.
Mahirap mang malaman,
Na kulang kaming magmahalan,
Hindi lang si kamahalan,
Pati rin si kabataan.

Ngayon ay iba ka,

Pero pareho pa.
Ina kang kung mag-isip,
Ina rin kung magtakip.

Buhat ng malaman ko,

Ang kadahilanan ng ibang ibayo,
Hangad kong malaman mo,
Pagmamahal ko’y na sa iyo.