Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 14

KIMISIINJI KYE KANISA

KHUKHWAANTSULA

Ikanisa ye Ba’Adiventi niyo iye bafukiilisi babaliindiilila khukhwiitsa khwa Yesu Kristo, lundi
babesaaya khu shifukhu sha Sabato, sheesi Bayudaya nabo baliinda. Ikanisa yino ifukiilisa i
Bayibuli nga niyo yonyene mumwaama byeesi khufukiilisilamo byoosi. Ikanisa yino yaama mu
bafukiilisi ba ‘Sola Scriptura’ – namwe, i Bayibuli yonyene niyo ipiima bye khufukiilisilamo ni
khuukhola bye BaKristaayo.

Khuli ni kimisiinji 28 nga nikyo kiilimo khuumanya khwe kanisa lundi ni khuuleekela khwe
bibyaronebwa. Khukhwiilamo khukhwimenielesa kimisiinji kino shinyala khuukholibwa ni
buraangirisi buukhulu (General Conference) inga ikanisa khuubira mu khuraangirirwa
khw’Omwoyo Umukhosefu yokesibwile khuumanya khukhwooleleele khwe bwaŋali namwe ta
nga yanyoolile biilomo bibiifuura khuukhwokesa buulayi byeesi Wele aleekela mu Lomo yeewe
Ingwalaafu.

Ba’Adiventi bali ni khuukhebula baaramisa iBayibuli imbiikule ni kumwoyo kumwiikule nio


akila Umwoyo Umukhosefu anyalise khukhwoolelesa shitsiilililwa sheewe she khuukhukobosa,
khuukhuŋoona, khuukhupyeluusa ni khuukhuliindila mu bwaŋali bwa Wele.
Yiimenielesa kimisiinji kino lundi usome bibyaronebwa byeesi kyaamamo.

Khuusiima khutsya isi Wele Paapa lwe buuliindi. Isi Umwaayi Julius Wangokho ni
Umusaakhulu Charles Machese, mwaanyala shishambaaso she khuura kimisiinji kino mu
LuMasaaba, n’Umwaayi George Wamalwa lwe khhkibiramo.

Bishuusibwile ni,
Fred Musungu Mulokwa
fmyoungstar@gmail.com

Copyright © 2013, General Conference of Seventh-day Adventists

www.adventist.org
INOONDEKHANA YE BIBIILIMO

1. Bibyaronebwa Bikhosefu
2. Bwa’Wele Butaru
3. Paapa
4. Umwaana
5. Umwoyo Umukhosefu
6. Bubuumbi
7. Busaalikhana Bwo Muundu
8. Busoolo Bwe Kamaani
9. Buulamu, Khuufwa ni Khuulamukha khwa Yesu
10. Bye Buwonesi
11. Khuutsowa Mu Kristo
12. Ikanisa
13. Ikanisa Iyaramawo Ni Kumulimo Kwayo
14. Buutweela mu Mubili kwa Kristo
15. Khuubatisibwa
16. She Ashilo Sh’Omukasya
17. Biwaanwa Bibyaama isi Umwoyo Umukhosefu Ni Bubwakaanisi
18. Shiwaanwa she Buŋoosi
19. Kamakaambila ka Wele
20. I Sabato
21. Bubiikhi
22. Tsisaambo Tse ShiKristaayo
23. Bukhwaale ni Intsu
24. Bubwakaanisi Bwa Yesu m Shifwo Shifuura Bukhosefu She Mwikulu
25. Khukhwiitsa Khwe Kristo Khwe Khaabili
26. Khuufwa ni Khuulamukha
27. Kimiiko Shiikana Shitweela ni Intsakamo Ye Shiibi
28. Shibala Shishaakha
1. Bibyaronebwa Bikhosefu

Bibyaronebwa Bikhosefu, Indakaano Ikhale ni Imbya, bili Ilomo ya Wele


iyaronebwa, nga iweebwa khubira maani ka Wele. Baaroni bakanikha lundi barona nga
Umwoyo Umukhosefu niye ubaraangilila nio waakila bakanikha bibyaama isi Wele. Mu
Lomo yino, Wele aramo kamakyesi kakayeeta babaandu khuunyoola buwonesi.
Bibyaronebwa Bikhosefu nibyo byekamaani, bye buunyala, lundi khubiimbulilwa
khuukhakhabisibwa ta khwebyo byeesi Wele akana. Nibyo bipiima intsibirisa, byeesi
khubiramo, byeesi khuli ni khuuleekela ni khuloondelela, lundi ni bibyaronebwa
bibiyiikinwa bye buraambi bwa Wele bwe kimiboolo. [Tsizabuli 119:105, Tsinikha 30:5,
6, Isaaya 8:20, Yokana 17:17, 1 Basesalonika 2:13, 2 Timosewo 3:16, 17, Baheburaniya
4:12, 2 Petero 1:20, 21.]

2. Bwa’Wele Butaru

Iliwo Wele mutweela: Paapa, Umwaana n’Umwoyo Umukhosefu nga babawo


boosi bataru mu butweela. Wele saanyala khuufwa ta, ali ni kamaani koosi, waamanya
byoosi, ali hangaaki e bibiindu byoosi, lundi ali buli aandu oosi. Wele saali ni ntsakamo
ta lundi ali hangaaki e khuumanya khw’omuundu, ne amanyibwa khuubira mu
khubiimbulilwa khureerebwa ni neye umwene. Niye uwakhila khukhwisaayibwa,
khuruuyibwa lundi ni khukhwakaanisibwa ni bibuumbe byoosi biilo ni biilo.
(Kamakaambila 6:4; Matayo 28:19; 2 Bakorinso 13:14; Baefeso 4:4-6; 1 Petero 1:2; 1
Timosewo 1:17; Khubiimbulilwa 14:7.)

3. Paapa

Wele Paapa uubawo lubeelela niye Umubuumbi, Ukaba bulamu, Umuliindi, lundi
ali hangaaki e bibuumbe byoosi. Niye Uwa ŋali lundi Umukhosefu, uwitsuule shiisa ni
bubweela, saakhalala khaangu ta, lundi weetsuule khuukana khukhweene ni
bubwiyiikinwa. Tsisaambo ni kamaani bibiibonekha m’Umwaana n’Umwoyo
Umukhosefu byookesa Paapa nga naali. [Khuurakikha 1:1; Khubiimbulilwa 4:11; 1
Korinso 15:28; Yokana 3:16; 1 Yokana 4:8; 1 Timosewo 1:17; She Lukyeendo 34:6, 7;
Yokana 14:9]

4. Umwaana

Wele Umwaana uwabawo khukhwaama makiboole eetsela mubuundu nga Yesu


Kristo. Khuubira mu niye,Wele abuumba bibiindu byoositsana, isaambo ya Wele
yabonekha, khuwonesebwa khe babaandu khwoolelela lundi shibala shikhalilwa
kumusaango. Abaatsaka Wele ne ekela umuundu umweene, Yesu Kristo, khuubirwa mu
Mwoyo Umukhosefu lundi asaalikha umukhaana ukhaamanya umuseetsa ta, Malyamu.
Aamenya lundi wakhonjelesebwa nga umuundu ne mukhoolelela wokyesa bukwalaafu ni
khuukana kwa Wele. Ni byekamakaanga bye okesa kamaani ka Wele lundi aakakasibwa
nga Masiya isi Wele asuubisa. Atsiinisibwa lundi afukiilila khuufwa khumusalaba lwe
bibyonako byeefwe nalundi mu shifwo sheefwe, aalamusibwa khukhwaama mu baafwa,
lundi waniina khukhwakaanisa mu shifwo shifuura bukhosefu mwikulu khu lwefwe.
Akhaakobole luundi mu shiriifwa lwe khuuwonesa babaandu beewe khuumaliilisi ni
khuŋoona bibiindu byoosi. [Yokana 1:1-3, 14; Bakolosaayi. 1:15-19; Yokana 10:30;
14:9; Baroma 6:23; 2 Korinso 5:17-19; Yokana 5:22; Luka 1:35; Bafilipi 2:5-11;
Baheburaniya 2:9-18; 1 Korinso 15:3, 4; Baheburaniya 8:1, 2; Yokana 14:1-3]

5. Umwoyo Umukhosefu

Wele Umwoyo Umukhosefu aabawo nga araamba ni Wele Paapa n’Umwaana mu


bubuumbi, mu khwiitsa khwa Yesu mu shibala ni mu buwonesi. Aarambila mu baroni be
Bibyaronebwa Bikhosefu. Eetsusa bulamu bwa Kristo ni kamaani. Areera lundi okesanisa
buŋaŋafu isi babaandu be mu shibala khu biwaamba khu byoonako ni bukwalaafu; isi
babaafukiilisa abakalusa waabashuusa khukhwiingila mu shifwaani sha Wele shisheene.
Aarumanibwa ni Paapa n’Umwaana khuubatsaka ni babaana beewe. Niye Uuwa
biwaanwa isi ikanisa, Aakiwa kamaani khuweelayo Kristo bujilisi, nalundi khuubira mu
byaronebwa akiraangirila wakyoolisa mu bwaŋali bwoosi. [Khuurakikha 1:1, 2; Luka
1:35; 4:18; Buuraambi 10:38; 2 Petero 1:21; 2 Korinso 3:18; 1 Korinso 12; Baefeso. 4:11,
12; Buuraambi 1:8; Yokana 14:16-18, 26; 15:26, 27; 16:7-13.]

6. Bubuumbi

Wele niye Umubuumbi we bibiindu byoositsana, lundi wayookesa mu


byaronebwa bibiihamba khububuumbi bweewe bibyeene. Mu bifukhu biseesaba Wele
abuumba likulu ni shibala lundi ni bibiindu byoosi biili ni bulamu khu shibala, lundi
aawola khu shifukhu she kumusaafu mu sabiti iyo iyanyoowa khuubawo. Aryo warawo
iSabato nga niyo khaabonelo khe khuushebulila buuraambi bwe bubuumbi bweewe.
Umusaani umukiboole n’umukhasi baabuumbibwa mu shifwaani sha Wele shisheene nga
amaliilisa buuraambi bwe bubuumbi, baaweebwa buunyala khuwula shibala ni
shiloleelela buulayi. Nga shibala shaweele khubuumbibwa shaba ‘shiilayi naabi,’ nga
shookesa shiriifwa sha Wele. [Khuurakikha 1; 2; She Lukyeendo. 20:8-11; Tsizabuli
19:1-6; 33:6, 9; 104; Baheburaniya 11:3]

7. Busaalikhana Bwo Muundu

Umusaani umukiboole n’umukhasi baabuumbibwa mu shifwaani sha Wele


shisheene buli mutweela, ni kamaani ni buunyala khukhwambaasa ni khuukhola. Akhaba
nga babuumbibwa ni buunyala khuukhalawo, buli mutweela ali ni kumubili,
bibyambaaso ni kumwoyo, nga anyoola bulamu ni kumuukha ni bibiindi byoosi
khukhwaama isi Wele. Nga basaali befwe bakiboole ni baminyaalila Wele, bekaana
buwuli bwa Wele baakwa khukhwaama mu shifwo she hangaaki sheesi Wele
aababuumbilamo. Shifwaani sha Wele shoonekisibwa lundi baaba aasi e khuufwa.
Babetsukhulu baabwe nabo bakabanana khu khukwa khuno ni bibyaamamo byoosi. Ne
Wele khuubira mu Kristo aakobosa shibala isi ali lundi Umwoyo weewe akobosa
shifwaani sh’Omubuumbi mu baandu babaakwa. Babuumbibwa lwe shiriifwa sha Wele,
Balaangibwa khuumukana ni khuukanana bonyene na bonyene, lundi ni khuuloleelela
bubuumbe bibiindi. [Khuurakikha 1:26-28; 2:7; Tsizabuli 8:4-8; Buuraambi 17:24-28;
Khuurakikha 3; Tsizabuli 51:5; Baroma 5:12-17; 2 Korinso 5:19, 20; Tsizabuli 51:10; 1
Yokana 4:7, 8, 11, 20; Khuurakikha 2:15]

8. Busoolo Bwe Kamaani


Babaandu boosi bahambibwila mu busoolo bwe kamaani buuli akari a Kristo ni
Sitaani luuluwaamba khu saambo ya Wele, Kamakaambila keewe, ni buwuli bweewe khu
shibala ni likulu. Busoolo buno bwarakikhila mwikulu nga shibuumbe shitweela,
shishabuumbibwa ni buunyala khuukhalawo, mu khwiniinisa sheekela Sitaani, umusiku
wa Wele, lundi shareerera shisiintsa she bamalayika khuminyaalila Wele. Lwanyuma
areera kumwoyo kwe bumiinyi mu shibala nga naayila Adamu ni Eva mu khwooneka.
Shishonako sh’omuundu shino shaamamo khuukhwonekisa shifwaani sha Wele mu
baandu, shoonekisa ni shibala khukhwoola khuhesebwela mu khuusalasala khe kameetsi
khw shibala shoosi. Bibuumbe byoosi nga byalooleleele, shibala shekela shiifwo she
busoolo buno, mu busoolo muno nimwo mweesi khukhaakhalilewo khuli Wele
uwekhuukana saali ni kumusaango ta. Khuyeeta babaandu beewe mu busoolo buno,
Kristo arumana Umwoyo Umukhosefu lundi baamalayika babaamuwulila khuraangirira,
khuuliinda ni khubaramisa mu ntsila ye buwonesi. [Khubiimbulilwa 12:4-9; Isaaya
14:12-14; Ezekeli 28:12-18; Khuurakikha 3; Baroma 1:19-32; 5:12-21; 8:19-22;
Khuurakikha 6-8; 2 Petero 3:6; 1 Korinso 4:9; Baheburaniya 1:14.]

9. Buulamu, Khuufwa ni Khuulamukha khwa Yesu

Khuubira mu buulamu bwa Yesu bwe khuukhola byeesi Wele akana byoosi, mu
khutsiinisibwa, khuufwa ni khuulamukha khwe, nimwo mwoonyene mweesi Wele aara
intsila ye babaandu khuunyoola bubwiyakhilo bwe shiibi, nio akila abo babaafukiilisa ni
khuufukiilila bubwiyakhilo buno banyoole buulamu bukhawawo ta, lundi bibuumbe
byoosi binyalise khuumanya buulayi khuukana khukwalaafu khw’Omubuumbi
khukhukhaakama ta. Bubwiiyakhilo bubwooleleele buno bwokesa buulayi bwe
bukwalaafu bwe kamakaambila ka Wele ni bubweela bwe saambo yeewe; lwekhuuba
bwikiitsa shiibi shefwe lundi bwareera khukhwiiyakhilwa. Khuufwa kwa Yesu aafwa
khulwefwe lundi khwe khuukhwiwaanayo lwe khuukhukobosa is Wele ni
khuukhushuusa. Khuulamukha khwa Kristo khwookesa bufuuri bwa Wele isi kamaani ke
shiibi, lundi isi abo babafukiilisa bubwiiyakhilo banyoola buukakafu bwabwe bwe
khuufuura shiibi ni khuufwa khuumaliilisi. Shino shookesa buwuli bwa Yesu
ng’Omukasya, isi buli muundu alifukhamila mu shibala ni mwikulu. [Yokana 3:16;
Isaaya 53; 1 Petero 2:21, 22; 1 Korinso 15:3, 4, 20-22; 2 Korinso 5:14, 15, 19-21;
Baroma 1:4; 3:25; 4:25; 8:3, 4; 1 Yokana 2:2; 4:10; Bakolosaayi. 2:15; Bafilipi. 2:6-11.]
10. Bye Buwonesi

Mu khuukana ni shiisa Wele akalusa Kristo, ukhaaba ni bibyoonako khuuba


nabyo khulwe babaandu nio mu niye khube bukwalaafu bwa Wele. Nga khuraangirirwa
n’Umwoyo Umukhosefu khubona sheesi khuukana, khubona buubi bwefwe, khwebihisa
bibyonako byefwe, lundi khuba ni khufukiilila mu Yesu nga Umukasya lundi Kristo,
uwafwa khulwefwe lundi shekhuubonelakho shefwe.Khuufukiilila khuureera buwonesi
khuno khwiitsa khuubira mu maani ke Shilomo sha Wele lundi khuli shiwaanwa she
bubweela bwa Wele.Khuubira mu Yesu khuufukiilisibwa, lundi khwekyesebwa babaana
ba Wele, lundi khuwonesebwa khukhwaama mu khuwulibwa shiibi. Khuubira mu
Mwoyo Umukhosefu khusaalibwa kumuluundi ke khaabili lundi khwekyelisibwa
bakhosefu; Umwoyo ashuusa bibyambaaso byefwe byekyela bishaakha, arona
kamakaambila ka Wele ke khuukana mu myoyo kyefwe, lundi akhuwa kamaani
khuumenya buulamu bukwalaafu. Nga khwaaramile mu Niye khufuna busaalikhana bwe
bwawele ni buukakafu bwa buwonesi ari lundi ni mumusaango. (2 Korinso 5:17-21;
Yokana 3:16; Bagalatiya 1:4; 4:4-7; Tito 3:3-7; Yokana 16:8; Bagalatiya 3:13, 14; 1
Petero 2:21, 22; Baroma 10:17; Luka 17:5; Mako 9:23, 24; Baefeso 2:5-10; Baroma 3:21-
26; Bakolosayi 1:13, 14; Baroma 8:14-17; Bagalatiya 3:26; Yokana 3:3-8; 1 Petero 1:23;
Baroma 12:2; Baheburaniya 8:7-12; Ezekeli 36:25-27; 2 Petero 1:3, 4; Baroma 8:1-4;
5:6-10.)

11. Khuutsowa Mu Kristo

Khuubira mu khufwa khumusalaba Yesu afuura kamaani ke shiibi. Uyo


uwawoonatsaka kyimisaambwa kimibi nga ali mu bwakaanisi bwe shibala muno afuniaka
kamaani kyo lundi waakakasa intsakamo yakyo. Khuufuura khwa Yesu khukhuwa ifwe
bufuuri isi kamaani ke shiibi kaakashiheentsa khuukhuwul’efwe, nga khukheenda ni
Neye mu lukoosi, mu mwikhoyo, lundi mu khubawo khwe khuukana khwewe. Ari
Umwoyo Umukhosefu amenya mwiifwe lundi akhuwa kamaani. Nga khweelooseele
khukhwiyaamba khu Yesu nga Umuwonesi lundi Umukasya wefwe, khurusibwakho
shisutwa she bibyoonako bye nyuma. Ari sikhumenya mu shiilima ta, mu khurya
kamaani ke shiibi, mu khulekha khuuba ni khuumanya namwe mu ntsila tsyefwe tsiikhale
tsitsiikhalimo kumukaso ta. Mu bulamu bwefwe bushaakha nga baakangulule mu Kristo
khulaangibwa khutsowa khumufwaane mu saambo, khube mu butweela ni neye mu
khuloomba busheele, nga khulya Shilomo sheewe, khushambaasatsakakho ni byeesi
akhuwa byoosi, khwiimbatsake khumuruuya, khubuusanatsake khukhwisaaya lundi
khwitubaase mu mulimo kwe kanisa. Nga khwiwaanayo khukhwakaanisa abo
baabakhuli aambi lundi khuuwa buujulisi bwe buwonesi bweewe, khuubawo Khweewe
khuubira m’Umwoyo Umukhosefu khukalusa buli nyaanga ni sheesi khuukhola shoosi
khukhwiikyela bye kumwoyo. (Tsizabuli 1:1, 2; 23:4; 77:11, 12; Bakolosaayi 1:13, 14;
2:6, 14, 15; Luka 10:17-20; Baefeso 5:19, 20; 6:12-18; 1 Basesalonika 5:23; 2 Petero 2:9;
3:18; 2 Korinso 3:17, 18; Bafilipi 3:7-14; 1 Basesalonika 5:16-18; Matayo 20:25-28;
Yokana 20:21; Bagalatiya 5:22-25; Baroma 8:38, 39; 1 Yokana 4:4; Baheburaniya
10:25.)

12. Ikanisa

Ikanisa ili lituuli lye bafukiilisi babaarumbula bari Yesu Kristo Umukasya lundi
Umuwonesi. Mu khwiloosela ni babaandu ba Wele khukhwaama mu miboolo kye Ndakaano
Ikhale, khalaangibwa; lundi khwitubaasa atweela mu khwisaaya, mu butweela, mu khuleekela
khuuli mu Shilomo, mu khwiikhoya khwe khuulya she ashilo sh’Omukasya, khukhwakaanisa
babaandu boosi lundi ni khukhwoolisa kamakhuuwa kamalayi isi shibala shoosi. Ikanisa yaamisa
buunyala khu Kristo, uwakhuwonesa, lundi ni mu Byaronebwa Bikhosefu. Ikanisa ili intsu ya
Wele; babaalimo baakalusibwa khuuba babaana ba Wele nga babaawo khulwe ndakaano imbya.
Ikanisa ili kumubili kwa Kristo, lituusi ye bafukiilisi nga Yesu niye Kumurwe. Ikanisa ili
umweeha isi Yesu afiililila nio anyalise khukyikelisa ikhosefu lundi akyipyeluuse. Nga akobola
luundi nga umufuuri, akhakyakaanile nga baafukiilisi be shiriifwa, babeyikinwa be kimiiko
kyoosi, beesi aakula ni kamafuki ke, nga sibalikho likoondo lyoosi namwe khukhwifunyaka
khwoosi ta, ne nga bali bakhosefu luundi nga sibalikho likoondo ta. (Khuurakikha 12:3;
Buuraambi 7:38; Baefeso 4:11-15; 3:8-11; Matayo 28:19, 20; 16:13-20; 18:18; Baefeso 2:19-22;
1:22, 23; 5:23-27; Bakolosaayi 1:17, 18.)

13. Ikanisa Iyaramawo Ni Kumulimo Kwayo

Ikanisa iye babaandu mu shibala shoosi baabafukiilila mu Kristo, ne mu bifukhu


bimaliilisi, inyaanga ye khuukwa khuukali, babaaramile balaangibwa khu rura baliinde
kamakambila ka Wele ni bujulisi bwa Yesu. Babaaramawo bano balaanga khukhwiitsa
khwe nyaanga ye khuukhala kumusaango, Balaanga buwonesi khuubira mu Kristo lundi
ni khukhwiitsa khwa Yesu kumuluundi kwe khaabili. Khulaanga khuno khuli mu
shifwaani she bamalayika bataru baali mu Khubiimbulilwa 14; shino shikholibwila
atweela ni kumulimo kwe khuukhala kimisaango mwikulu, lundi shireerera babaandu
khukhwibihisa ni khushuukha beela bushaakha khu shibala. Buli mufukiilisi alaangibwa
khuukhola shisiintsa sheewe umweene mu mulimo kuno isi shibala shoosi.
(Khubiimbulilwa 12:17; 14:6-12; 18:1-4; 2 Korinso 5:10; Yuda 3, 14; 1 Petero 1:16-19; 2
Petero 3:10-14; Khubiimbulilwa 21:1-14.)

14. Buutweela mu Mubili kwa Kristo

Ikanisa ili kumubili mutweela ni lituuli lye babaandu baakali, babalaangibwa


khukhwaama mu manaambo koosi, ni bikuuka byoosi, ni tsinimi tsoosi ni babaandu boosi.
Mu Kristo khuli shibuumbe shishaakha; intsawukhana mu busaalikhana, mu bye kimisiro
(namwe tsisaambo), mu buleekeli(buusomi), ni kamanaambo keesi khwaamamo, lundi baali
ni biriifwa ni baali haasi, bahiindifu ni bataambi, be seetsa ni be khasi, sibyakhila khureera
khukhwawukhanamwo ta. Feesi khuleekhaana mu Kristo, ukhutubaasile mu butweela ni
Neye luundi ni fenyene na fenyene khuubira mu Mwoyo mutweela; khuli ni khukhwakaanisa
lundi ni khukhwakaanisibwa akhali khuuromboosa mu baandu ta. Khuubira mu
khubiimbulilwa khwa Yesu Kristo khuulu mu Byaronebwa Bikhosefu khukabanana
khufukiilila ni khukhwiyikina khutweela, lundi khuli ni bujulisi butweela isi babaandu boosi.
Buutweela buno bwaama mu butweela bwe bwa’Wele butaru, uwakhwiikelisa ifwe babaana
Beewe. (Baroma 12:4, 5; 1 Korinso 12:12-14; Matayo 28:19, 20; Tsizabuli 133:1; 2 Korinso
5:16, 17; Buuraambi 17:26, 27; Bagalatiya 3:27, 29; Bakolosaayi 3:10-15; Baefeso 4:14-16;
4:1-6; Yokana 17:20-23.)

15. Khuubatisibwa

Khuubira mu khubatisibwa khuruumbula khufukiilila khwefwe mu khufwa ni


khuulamukha khwa Yesu Kristo, lundi khwookyesa khuufwa khwefwe isi shiibi lundi ni
khuukana khukyeendela mu bulamu bushaakha. Nashiryo khufukiilisa Yesu nga
Umukasya lundi Umuwonesi, khwekyela babaandu Beewe, lundi khwengisibwa mu
kanisa nga bameemba. Khuubatisibwa khuli shifwaani she khukhwitubaasa khweefwe ni
Kristo, khukhwiyakhilwa khwe bibyonako byefwe, lundi ni khuweebwa Umwoyo
Umukhosefu. Khuli khwe khuusiikhibwa mu meetsi lundi khukakasa khufukiilila
khwefwe mu Yesu ni khuuwandalasa khwe khukhwibihisa bibyoonako. Khuloondelela
khuleekela khwe Bibyaronebwa Bikhosefu ni khufukiilisa indeekela yabyo. (Baroma 6:1-
6; Bakolosaayi 2:12, 13; Buuraambi 16:30-33; 22:16; 2:38; Matayo 28:19, 20.)

16. She Ashilo Sh’Omukasya

She ashilo sh’Omukasya nisho khukhwitubaasa mu bifwaani bye kumubili ni


kamafuki bye Yesu nga nisho shishookeyesa khufukiilila khwefwe mu Niye, nga
Umukasya lundi Umuwonesi. Mu khwitubaasa khukhosefu khuno Kristo abawo
khukhwakaanana ni khukhwiisamo babaandu Beewe kamaani. Nga khulya khu mukaati
ni khuunywa khu shikopo, khwookyesa ni kumwikhoyo khuufwa kh’Omukasya
khulwefwe khukhwoolisa khukhukobola khweewe luundi. Khukhwirekekhela she ashilo
shino khulimo khukhwikhebela, khukhwibihisa, ni khuruumbula.Umukasya arawo
khusiingana bikyele khukhwookyesa khupyeluusa khushaakha, khufukiilisa
khukhwakaanisana mu buwolu nga Kristo na’Akaanisa, lundi ni khutubaasa atweela
kimyoyo kyefwe mu khukana. Khukhwitubaasa khuukhosefu khuno khuli khwa busa isi
bafukiilisi boosi BaKristaayo. (1 Korinso 10:16, 17; 11:23-30; Matayo 26:17-30;
Khubiimbulilwa 3:20; Yokana 6:48-63; 13:1-17.)

17. Biwaanwa Bibyaama isi Umwoyo Umukhosefu Ni Bubwakaanisi

Wele akaba isi ba memba boosi mu kanisa Yeewe mu miboolo kyoosi biwaanwa
by’Omwoyo byeesi buli memba ali ni khuurambisa mu bwakaanisi lwe shitsiilililwa
shitweela she kanisa ni babaandu. Nga biweebwa n’Umwoyo Umukhosefu, uukabila buli
memba nga naakana, biwaanwa bino bireera buunyali bwoosi ni bubwakaanisi bwoosi
buuukanibwa ikanisa khukhwoolelesa kumulimo ni bubwakaanisi bwayo. Khukhwaama mu
Byaronebwa Bikhosefu, biwaanwa bino bilimo bubwakaanisi nga khufukiilila, khuwonesa
balwaale, buŋoosi, khuboola kamakhuuwa kamalayi, khuuleekela, buraangirisi, khuutubaasa,
shiisa, ni khukhwiwaanayo khukhwakaanisa, ni khuyeeta lundi ni khukhwisamo babaandu
kamaani. Baalala baalaangibwa lundi baweebwa n’Umwoyo Umukhosefu biwaanwa byeesi
ikanisa iraambisa mu bwaayi, mu khuboola kamakhuuwa kamalayi, mu burume, ni mu
khuleekela nio banyalise rekekha ba memba babaandi lwe bubwakaanisi, lundi ni
khukhwoombekha ikanisa inyalise khuutsowa, nalundi ni khureera butweela mu khufukiilila
ni khumanya Wele. Nga ba memba baraambisile biwaanwa bino nga babakaanisi
babeyikinwa be bubweela bwa Wele, ikanisa iliindibwa khukhwaama isi khukhwonekisibwa
ni indeekela iye bubeeyi, itsowa ni khuutsowa khukhwaama isi Wele, lundi yoombekhebwa
mu khufukiilila ni khuukana. (Baroma 12:4-8; 1 Korinso 12:9-11, 27, 28; Baefeso 4:8, 11-16;
Buuraambi 6:1-7; 1 Timosewo 3:1-13; 1 Petero 4:10, 11.)

18. Shiwaanwa she Buŋoosi

Shitweela mu biwaano by’Omwoyo Umukhosefu nisho she buŋoosi. Shiwaanwa


shino nisho khaabonelo khakhookyesa ikanisa iyaramawo lundi shookyesibwila mu
bwakaanisi bwa Ellen. G. White. Nga umurume w’Omukasya, ibyo byeesi aarona
biyilibwa nga mumwaama bwaŋali bubushiiloosela khureerera ikanisa khuuwooyawooya,
buuraangirisi, buuleekeli ni khukwalaasa. Nabyo byokyesa lubuula bili iBayibuli niyo
shipiimo isi tsindeekela tsoosi ni byeesi khubiramo byoosi bipiimibwila. (Yoweeli 2:28,
29; Buuraambi 2:14-21; Baheburaniya 1:1-3; Khubiimbulilwa 12:17; 19:10.)

19. Kamakaambila ka Wele

Bye khuuleekela biikhulu bye kamakaambila ka Wele bili mu Makaambila


Likhumi lundi byokyesibibwila mu bulamu bwa Yesu. Niko kakookyesa khuukana khwa
Wele, byeesi akana, ni tsisaambo tsyeesi akana mu baandu lundi biwaamba khu baandu
boosi mu buli muboolo. Kamakaambila kano niko kakeemisawo indakaano ya Wele ni
babaandu Beewe lundi kali shipiimo she mu khukhala kumusaango. Khuubira mu
khuraangirira khw’Omwoyo Umukhosefu kayeeta khukhwookyesa bubwoonaki nio
wanyalisa khuukana Umuwonesi. Buwonesi bwoosi buli bwe bubweela ne akhuba
buraambi ta, ne buli bibyaanwa bye khuloondelelatsaka kamakaambila. Khuuloondelela
kamakaambila shitsowisa tsisaambo tsye shi Kristaayo unyalise khuumenya buulayi.
Niko kakawandalasa khuukana khwefwe isi Umukasya ni khukhwinaanayo isi babaandu
basheefwe. Khuwulila khwe khufukiilila khwookyesa kamaani ka Kristo kakaashuusa
buulamu, lundi khwesamo kamaani bujulisi bwe Bukristaayo. (She Lukyeendo 20:1-17;
Tsizabuli 40:7, 8; Matayo 22:36-40; Kamakaambila 28:1-14; Matayo 5:17-20;
Baheburaniya 8:8-10; Yokana 15:7-10; Baefeso 2:8-10; 1 Yokana 5:3; Baroma 8:3, 4;
Tsizabuli 19:7-14.)

20. I Sabato

Wele Umubuumbi lwanyuma lwe bifukhu biseesaba bye bubuumbi, awola khu
shifukhu she Kumusaafu lundi washirawo nga i Sabato isi babaandu nga
shekhuukhebulilakho bubuumbi. Likaambila lye khaane mu Makaambila ka Wele
kakakhashuukha ta lilaakila khuuliinda i Sabato ye khu shifukhu she kumusaafu nga
shifukhu she khuuwola, khukhwisaaya ni bubwakaanisi buuli mu butweela ni
khuuleekela ni buuraambi bwa Yesu, umukasya we Sabato. Sabato ili shifukhu she
khukhwakaanana mumwiikhoyo ni Wele lundi ni basheefwe. Ili khaabonelo khe
khuuwonesebwa khweefwe mu Kristo, lundi khe khukalusibwa khukhwikyesebwa
bakwalaafu, shookyesa naanu isi khwisaaya, lundi shikhuwa khuukhoombakho khu
bulamu bwe mu buyiinga bwa Wele. I Sabato ili khaabonelo khe ndakaano ya Wele khe
biilo ni biilo akari a Wele ni babaandu Beewe. Khuuliinda ni kumwikhoyo inyaanga
ikhosefu yino khukhwaama angoloobe khukhwoolisa angoloobe, nge nyaanga ikwa
khukhwoolisa nge nyaanga ikwa, shili she kumwikhoyela bubuumbi bwa Wele ni
buuraambi Bweewe buureera buwonesi. (Khuurakikha 2:1-3; She Lukyeendo 20:8-11;
Luka 4:16; Isaaya 56:5, 6; 58:13, 14; Matayo 12:1-12; She Lukyeendo 31:13-17; Ezekeli
20:12, 20; Kamakaambila 5:12-15; Baheburaniya 4:1-11; Ba Levi 23:32; Mako 1:32.)

21. Bubiikhi

Ifwe khuli babiikhii ba Wele, beesi aawa inyaanga ni tsiikhabi, khuunyalisa ni bye
buyiindifu, lundi ni tsikhabi tsye khu shibala ni bibiindu biilikho. Khuli ni
khuubiraambisa buulayi. Khwookyesa khuli byoosi bya Wele nga khwabeele
babeyikinwa isi Wele n’isi babaandu basheefwe, lundi nga khukobosa shitweela she
likhumi ni biwaanwa byeefwe binyalise khusalanisa kamakhuuwa ke kamalayi, lundi ni
khuyeeta ni khutsowisa ikanisa. Bubiikhi bukhuweebwa busa ni Wele khunyalise
khuutsowa mu khukana lundi ni khufuura butakha (burumaandu) ni khukhwikoomba bye
babaandi. Umubiikhi ekhoya khuubona nga bubwiyikinwa bweewe bwarereere babaandi
tsikhabi. (Khuurakikha 1:26-28; 2:15; 1 Bye Kimiboolo. 29:14; Hagayi 1:3-11; Malaki
3:8-12; 1 Cor. 9:9-14; Matayo 23:23; 2 Korinso 8:1-15; Baroma 15:26, 27; 1Petero 4:7-
11)

22. Tsisaambo Tse ShiKristaayo

Khwalaangibwa khuba babaandu ba Wele babambaasa, baawulila, lundi


baaraambila mu butweela ni khuuleekela khwe likulu. Nio Umwoyo akhubuumbemo
isaambo iy’Omukasya wefwe khwiminilla mu biibu bisaala bukwalaafu, buulamu buulayi
ni kumwikhoyo mu bulamu bweefwe. Shino shimanyisa shili bye khuusangaasa ni
bibikhoyesa byefwe bili bye shipiimo she hangaaki naabi lundi biimiliyu bye khuliibwa
UmuKristaayo.Nga khwakaanila babaandu isi baama, ingwaara yeefwe ili ni khuuba
inyaangu, nga sibili bye bukusi bwe hangaaki ta, biilayi nga bibonekhesa buulayi,
biibyakhila abo beesi buumiliyu bwaabwe bwe bwaŋali buli mu myoyo kyaabwe, siili
bye khu ngaaki busa ta , ne babe ni buumiliyu bubukhoonekisibwa ta bubuuli mu mwoyo
kumuwolu lundi kukwitsiililisa. Lwekhuuba kimibili kyeefwe kyili kamasaayilo
k’Omwoyo Umukhosefu, khuli ni kyiliinda ni kamakyesi. Nga khuuraambisa kimibili
khuumala ni khuuwola, khuli ni khuulya biilibwa bifuura biilayi lundi khuulekhe byeesi
khuukhafukiilisibwa khuulya ta biili mu Byaronebwa Bikhosefu. Lwekhuuba
byekhuunywa bimeesa, iraba lundi ni khuuraambisa buubi bilesilesi bibiindi ni
bibiwuungisa bili bye buusiku isi kimibili kyeefwe, khuli ni khuubilekha nabyo.
Khuurusakho khuli ni khukhwiminila mu biindu bireera bibyambaaso byeefwe ni kimibili
kyeefwe mu khuraangirira khwa Kristo ukana naabi khuukhuwa buulamu bubwiitsufu,
kumwikhoyo ni buulayi. (Baroma. 12:1, 2; 1 Yokana 2:6; Baefeso 5:1-21; Bafilipi 4:8; 2
Korinso. 10:5; 6:14-7:1; 1 Petero 3:1-4; 1 Korinso 6:19, 20; 10:31; Ba Levi 11:1-47; 3
Yokana 2. 1 Timosewo 2:9-10)

23. Bukhwaale ni Intsu

Bukhwaale bwarewawo ni Wele umweene mu Edeni lundi bwawandalasibwa ni


Yesu khuuba khukhwitubaasa khw’omusaani n’umukhasi mu butweela bwe khuukana
khuumala bifukhu byoosi bye buulamu bwaabwe. Isi UmuKristaayo, khukhwiwaanayo
mu bukhwaale ashikholela Wele, lundi n’umukanwa weewe, nalundi buli ni
khukhwinjilibwamo ni babaandu be ifukiilisa indweela. Khuukana, khuuwana shiriifwa,
khukhwisanamo luukoosi, ni bufunisi nibyo bibihamba buulebe buno, bubuuli ni
khukhwookyesa khuukana, bukwalaafu, buutweela ni buulebe bwa luubeelela buuli akari
a Kristo ni ikanisa. Bye khuwoona umukhasi namwe khukhwawukhana, Yesu aleekela
ari umuundu yeesi n’aaloba umukanwa weewe, akhali lwe buyeyani, lundi wayila
ukuundi, aba wayeyaane. Akhaba nga tsintsu sitsolelela ni byeesi baalimo bambaasa ta,
baali mu bukhwaale nga beewaanileyo mu Kristo banyala baanyoola buutweela khuubira
mu khuraangirira khw’Omwoyo ni buuliindi bwe kanisa. Wele awa tsikhabi intsu lundi
akana babaalimo boosi khuyeetana buli mutweela khukhwoola mu khutsowa
khukhwooleleele. Basaali bali ni khutsowisa babaana baabwe mu khukana ni mu
khuuwulila Wele. Khuubira mu she khuubonelakho shaabwe lundi ni bilomo byaabwe
bali ni khuubaleekela bari Kristo aleekela tsisaambo ni khuukana, ni shiisa ate nga
enaanayo, lundi akana nabo bekyele batweela khu mubili Kweewe, ni intsu ya Wele.Intsu
khuuba mu butweela shili shitweela khumakhuuwa kamalayi kamamaliilisi.
(Khuurakikha 2:18-25; Matayo 19:3-9; Yokana 2:1-11; 2 Korinso 6:14; Baefeso 5:21-33;
Matayo 5:31, 32; Mako 10:11, 12; Luka 16:18; 1 Korinso 7:10, 11; She Lukyeendo
20:12; Baefeso 6:1-4; Kamakaambila 6:5-9; Tsiinikha 22:6; Malaki 4:5, 6.)

24. Bubwakaanisi Bwa Yesu m Shifwo Shifuura Bukhosefu She Mwikulu

Iliwo shiifwo shiifwo shifuura bukhosefu mwikulu, I Tabenakulo iya ŋali isi Wele umweene
ombekha akhuba umuundu ta.. Muweene umwo Kristo araambamwo khulweefwe, khunyalisa
khuureerera bafukiilisi shishawaanibweyo shiwa bubwiyakhilo isi boosi lundi nga
shawaanibweyo lutweela khumusalaba. Areebwawo nga Umusaayi weefwe Umukhulu lundi
arakikha bubwakaanisi bwe khuukholoombela nga ni aniina mungaaki. Mu mwiiko kwa 1844,
ibumaliilisilo bwe inyaanga ye buŋoosi iye bifukhu 2300, engila mu shisiintsa she khaabili lundi
nga nisho shimaliilisi mu bwakaanisi Bweewe bwe khuukhupyeluusa. Kuli kumulimo kwe
khuukhalilamo kimisaango kwe khukhuwimienielesa, nga khuli shitweela khukhuruwao shiibi
khuumaliilisi, khwookyesibwa khaalekho ni khusiingibwa khwe shiifwo shifuura bukhosefu mu
lisaayilo lye Baheburaniya, khu shifukhu she khusiingibwilakho, namwe khuupyeluusibwa.
Ibweene iyo shiifwo shifuura bukhosefu shapyeluusibwa ni kamafuki ke bisolo
bibyawaanibweyo, ne bye mwikulu bipyeelusibwa ni kamafuki ka Yesu. Kumusaango kwe
khukhwimenielesa kuno kwookyese isi likulu naanu mu bafu babaafwa mu Kristo nga
bawonesebwa uwaakhila khuuba mu khulamusibwa khuukyiboole. Luundi khwookyesa mu baali
baalamu abo baali khuumenya mu Kristo, babaaliinda kamakaambila kaWele ni bujulisi bwa
Yesu, nga bali mu Niye lundi beerekekheele khuushuusibwa khukhwingisibwa mu buyiinga
Bweewe bubukhakama ta. Khuukhala kimisaango khuno khwookyesa Wele nga uwaŋali lundi
ukharomboola ta mu khuwonesa babaandu bafukiilila mu Yesu. Khukakasa khuli abo babarama
nga babeyikinwa isi Wele bakhaweebwe buyiinga. Intsakamo ye bubwakaanisi bwa Yesu buno
ikhaabe intsakamo ye nyaanga ye bububwiyakhilo nio Kristo akobole luundi. (Baheburaniya.
8:1-5; 4:14-16; 9:11-28; 10:19-22; 1:3; 2:16, 17; Danieli 7:9-27; 8:13, 14; 9:24-27; Khuubala
14:34; Ezekeli 4:6; Ba Levi 16; Khubiimbulilwa 14:6, 7; 20:12; 14:12; 22:12.)

25. Khukhwiitsa Khwe Kristo Khwe Khaabili

Khukhwiitsa khwe Kristo khwe khaabili nikhwo khukhwiyikina khuukali khwe kanisa,
bumaliilisilo bwe kamakhuuwa kamalayi. Khukhwiitsa khw’Omuwonesi khukhaabe
khukhweene, ni Kristo umweene, lundi khuukhabonekhe mu shibala shoosi. Nga akoboole,
bakwalaafu babaafwa bakhalamusibwa, lundi atweela ni bakwalaafu babakhaabe baalamu mu
shiriifwa bayilibwe mwikulu, ne baboonaki bakhaafwe. Inyaanga ye buŋoosi iili aambi khuuwa
ni injeli yeesi shibala shilimo, byookyesa bili khuukhwiita khwa Kristo khuli aambi naabi.
Inyaanga ye khukhwiitsa khweewe mbaawo ukyimanya taawe, nashiry khureewulibwa
khukhwirekekha buli nyaanga yoosi. (Tito 2:13; Baheburaniya 9:28; Yokana 14:1-3; Buuraambi
1:9-11; Matayo 24:14; Khubiimbulilwa 1:7; Matayo 24:43, 44; 1 Basesalonika 4:13-18; 1
Korinso 15:51-54; 2 Basesalonika 1:7-10; 2:8; Khubiimbulilwa 14:14-20; 19:11-21; Matayo 24;
Mako 13; Luka 21; 2 Timosewo 3:1-5; 1 Basesalonika 5:1-6.)

26. Khuufwa ni Khuulamukha

Kumusheemba kwe bibyoonako nikwo khuufwa. Ne Wele, enyene uukhanyala


waafwa ta, akhaawe buulamu bubukhawawo babakhawonesibwe beewe. Kukhwoolisa
khu shifukhu isho, umuundu yeesi nga wafiile mbaawo shoosi sheesi amanya lundi ta.
Nga Kristo uuli buulamu bweefwe aabonekhile, bakwalaafu bakhalamusibwe lundi ni
babakhaabe nga bashiili baalamu bakhashuusibwe mu shiriifwa baakaanane n’Umukasya
mwibaanga. Khuulamukha khwe khaabili, nga nikhwo khuulamukha khwe baboonaki,
khukhaabe lwanyuma lwe kimiiko shiikana shitweela(1000). (Baroma. 6:23; 1 Timosewo
6:15, 16; Umuleekeli 9:5, 6; Tsizabuli 146:3, 4; Yokana 11:11-14; Bakolosaayi 3:4; 1
Korinso 15:51-54; 1 Basesalonika. 4:13-17; Yokana 5:28, 29; Khubiimbulilwa 20:1-10.)

27. Kimiiko Shiikana Shitweela ni Intsakamo Ye Shiibi

Kimiiko shiikana shitweele nikyo kyeesi Kristo akhaawulilemo ni bakwalaafu


mwikulu, kyiili akari e khuulamukha khukiboole ni khwe khaabili. Mu nyaanga yino,
baboonaki babaafwa bakhakhalibwile kimisaango kyaabwe, shibala shikhaabe mu
shiilima, nga mbaawo babaandu babaalimo taawe, khuurusakho Sitaani ni bamalayika
beewe. Nga kimiiko kyino kyaweele, Kristo ni bakwalaafu Beewe ni sshiriimba
shikhosefu bakheekhe khukhwaama mwikulu, khu shibala. Baboonaki babaafwa
bakhaalamusibwe, lundi ni Sitaani ni bamalayika beewe bakhebotookhelele shiriimba, ne
kumulilo khukhwaama isi Wele khukheetse kubamilewo lundi shibala shipyeluusibwe.
Shiibi ni baboonaki bikhaabe byarusibwilewo biilo ni biilo. (Khubiimbulilwa 20; 1
Korinso 6:2, 3; Yeremiya 4:23-26; Khubiimbulilwa 21:1-5; Malaki 4:1; Ezekeli 28:18,
19.)

28. Shibala Shishaakha

Khu shibala shishaakha, mweesi bakwalaafu bamenya, Wele akhaaremo muungo


mwe biilo ni biilo mwe babakhawonesibwe lundi ni shibala shiimiliyu she buulamu
bukhaakama ta, khuukana, kumwikhoyo, ni buleekeli mu moni tsyeewe. Wele neye
umweene akhamenye ni babaandu beewe, lundi khutsiinisibwa ni khuufwa bikhaabe
byarusibwilewo. Busoolo bwe kamaani buno nabwo bukhaabe bwaakamile, shiibi se
shikhaakobole lundi ta. Bibuumbe byoosi bikhaabe biruuya bili Wele khuukana; lundi
akhawule biilo ni biilo. Amiina. (2 Petero 3:13; Isaaya 35; 65:17-25; Matayo 5:5;
Khubiimbulilwa 21:1-7; 22:1-5; 11:15.)

Byaakamile hano

You might also like