Orientación PDF

IES Alexandre Bóveda Programación de Orientación 2018/2019
IES. Alexandre Bóveda. Orientación 986-212983

R/Cuntis s/n 36209 VIGO Telf. 986-292812 Fáx. 986-292816
http://www.edu.xunta.es/centros/iesalexandreboveda
Programas de:
 Orientación
 Acción titorial
 Concreción do Plan Xeral
de Atención á Diversidade
Curso 2018 -2019

Membros do Departamento 2018 / 2019:
Profesora especialista en pedagoxía terapéutica:
Pilar Ramos Hernández
Profesora especialista en pedagoxía terapéutica:
Lourdes Hermida Comesaña
Profesor de ámbito científico:
Varela, Rosa
Profesora de ámbito lingüístico:
Seijo, Lorena
Xefe do departamento de orientación:
Víctor Bernal Rivas
ORIENTACIÓN EDUCATIVA E PROFESIONAL + ACCIÓN TITORIAL + ATENCIÓN Á DIVERSIDADE+ MEDIACIÓN 2018-2019 - 1 -

IES. Alexandre Bóveda. Orientación 986-212983

R/Cuntis s/n 36209 VIGO Telf. 986-292812 Fáx. 986-292816
http://edu.xunta.es/centros/iesalexandreboveda
Programa de orientación 2018-2019. Obxectivos, actividades
Índice Páx
Introdución
-Conciencia de equipo, mediación, orientación e titoría: formulacións xerais do IES 4
-Temporalización das reunións e das actividades do Departamento 6
9
Plano xeral de orientación
P1 Actuacións relacionadas co profesorado

P2a Actuacións relacionadas coa orientación educativa do alumnado 11
P2b Actuacións relacionadas cos itinerarios educativos e profesionais do alumnado 13
P3 Actuacións relacionadas coa orientación da comunidade educativa 15
P4 Actuacións relacionadas coa orientación das familias 18
-Recursos, instrumentos, metodoloxía e técnicas a utilizar no programa de orientación 19
20
Plano de acción titorial
-Cadro da titoría, temporalización anual para os catro niveis da ESO

-Obxectivos da acción titorial: actividades, materiais e persoas implicadas 21
-Distribución do contido das titorías por niveis. Materiais

-Temporalización do contido das titorías de 1º de ESO 25

Plan Xeral de Atención á Diversidade (PXAD) e concreción anual
-Criterios para a elaboración do PXAD 38
Anexo de medidas extraordinarias de atención á diversidade 39
Concreción do PXAD 42
Procedemento de actuación
Indicadores que garanten o proceso de atención á diversidade.
Temporalización das medidas de atención á diversidade a tomar. 43
Persoas responsables dos procesos de supervisión e avaliación. 44
Instrumentos adecuados para a recollida da información dos distintos sectores da 45
comunidade educativa.
Descrición e concreción das actuacións Medidas e/ou programas para a atención á
diversidade Ordinarias. 46
Descrición de Medidas Extraordinarias de atención á diversidade: ACIS 48
Medidas Extraordinarias de atención á diversidade: apoios individualizados

Medidas Extraordinarias de atención á diversidade: Agrupamentos flexibles 49
Reforzos pedagóxicos nas áreas instrumentais no espazo da exención de 2º idioma

Apoio externo, colaboración con entidades e alumnado enviado a Form. Profes. Básica
Cambios metodolóxicos para a atención á diversidade 51
Pautas para profesorado de programación, contidos e actividades 52
Os reforzos educativos como medida de atención

-Detección das necesidades educativas especiais: Avaliación psicopedagóxica
-Protocolo de actuación ante as necesidades educativas especiais 55
-Distribución das responsabilidades na valoración das necesidades educativas especiais

Organización e distribución dos recursos no actual curso académico.
Concreción das actuacións dos distintos profesionais en relación coas medidas de
atención deseñadas para o centro.
Biblioweb e material informativo de NEEs entregado a todo o profesorado 56
Valoración dos programas 57

Conciencia de equipo, mediación, orientación e titoría: formulacións xerais do IES
“Aprender a convivir” é un dos pilares básicos da educación segundo a UNESCO e constitúe un

dos retos mais importantes que se lle presentan á humanidade nos últimos tempos.
A institución escolar é un reflexo da sociedade, por iso no seu interior prodúcense os mesmos
problemas que na sociedade actual. A escola é un lugar privilexiado onde se lle debe dedicar unha
especial atención ós problemas de convivencia pero tamén é moi importante o papel da familia e a
contorna á hora de xeneralizar os comportamentos e actitudes fomentados desde a contorna escolar. A
educación para a convivencia esixe a implicación de todos os sectores da comunidade educativa.
A presente programación de orientación está axustada ás actuacións prioritarias dos servizos de

orientación expostas ao comezo de cada curso escolar da Dirección Xeral de Educación, Formación
Profesional e Innovación educativa.
O profesorado do centro está comprometido non so coa tarefa de instruír e ensinar senón coa de educar
tódalas facetas da personalidade do alumnado, respectando os seus trazos individuais e tratando de
integralo progresivamente nos distintos campos de socialización.
O contido da orientación está recollido na programación xeral do IES Alexandre Bóveda. Tódolos
profesores actúan de algún modo tamén como orientadores, xa que son responsables da educación do
alumnado más aló da tarefa concreta de facilitar a ensinanza e a aprendizaxe da área ou materia que
imparten.
Concibimos a orientación e titoría dentro do centro en dous sentidos :
a) Amplo, que corresponde á acción educativa de todo profesor.

b) Especializado, no que a acción titorial corresponde ó titor de grupo e no que as actividades
orientadoras se encomendan a un Departamento de Orientación.
Principios do noso programa de orientación
Antes de describir o proceso a seguir desde a detección ata o momento no que se inicia unha
actividade de reforzo, adaptación, diversificación ou calquera outra forma de apoio que se realice co
alumno, queremos recordar os principios que, ao noso xuízo, debe respectar o programa de orientación.
1- Planificación.
Para que a orientación e a intervención psicopedagóxica tendan a ser actividades planificadas

precisamos que se cumpran as seguintes condicións:
a- Que o modelo de funcionamento estea referido a programas definidos conceptual e operativamente.

b- Que as responsabilidades dos diferentes axentes que participan no programa estean delimitadas.
c- Que exista unha especificación dos compromisos e acordos.
2- Prevención.
Aceptar o principio de prevención supón que nos centremos sobre as variables curriculares
(deseño, metodoloxía, obxectivos...) e sociais (actitudes dos pais e nais, hábitos...), que actúan
negativamente sobre a poboación escolar, diminuíndo a súa incidencia e optimizando os procesos de
aprendizaxe.

Para que a orientación responda a este principio é preciso:

a- Que parta das necesidades educativas reais.
b- Que sexa dirixida preferentemente a unha poboación escolar concreta e non a individuos.
c- Que responda a unha planificación.
d- Que sexa unha tarefa compartida.
3- Organización sistémica.
Optar por unha orientación e intervención sistémica significa optar por unha visión non
individualista, e polo tanto considerar que o obxecto da mesma non son os alumnos ou alumnas
problema, senón os problemas da institución escolar xeral.
Ter en conta este principio supón:

a- Considerar tódolos casos como sistemas nos que estea incidindo multitude de variables relacionadas.
b- Realizar análises dos contextos onde aparece a situación problemática, máis que análise dos suxeitos.
c- Dar resposta ás necesidades detectadas.
4- Curricularidade.
a- Que o currículo recolla de forma explícita a orientación e a intervención psicopedagóxica.

b- Que o currículo sexa o noso eixo de referencia en canto ás respostas educativas que a orientación
propoña.
5- Cooperación e Mediación nos procesos de convivencia.
Actualmente a Comisión de Coordinación Pedagóxica do IES está valorando un proxecto de

mediación dentro do Plan de Convivencia con vistas á mellora da relación social entre iguais dentro da
comunidade escolar.
A mediación entre iguais pode resolver parte dos problemas habituais que inciden na vida e na
evolución escolar. Isto require un plan de formación constante. A cooperación, a dinámica de grupos, a
escoita de cada punto de vista sobre problemas ou circunstancias, enriquecen as partes do posible
conflito e incrementan o acordo de solucións negociadas.
As emocións levan unha parte importante na posibilidade de resolución de conflitos e o control de
impulsos, o respecto aos distintos puntos de vista, a tolerancia, e a actuación coordinada, poden
incrementar a intelixencia emocional, a asertividade e a empatía.
A cooperación e coordinación entre membros do equipo docente, familias, alumnado e de todas as
entidades relacionadas, incrementa os efectos das intervencións psicopedagóxicas e as posibilidades de
responder de maneira adecuada a unhas determinadas necesidades. O noso modelo de orientación e
consecuencia dunha labor conxunta da comunidade escolar.
Para a aplicación deste principio na labor orientadora precísase:

a- A existencia de obxectivos comúns entre o profesor e o orientador para cada intervención.
b- Especificación dos acordos, compromisos, e niveis de colaboración de cada parte implicada.
c- Participación conxunta de orientador, profesor de pedagoxía terapéutica e profesor.
d- Avaliación conxunta dos resultados da intervención.

Temporalización e distribución do traballo en reunións con alumnado, profesorado, familiares

No programa de orientación levaremos as seguintes reunións programadas:
Tempos
Nivel
Dirixido a: Contido da reunión Participantes

Plan titorial, atención diversidade, Cada
1. 1º ES Titorado Orientador : Especialistas de Pedagoxía Terapéutica, Titorado de 1º
seguimento semana
2. 2º ES Titorado Titorado de 2º, Orientador, Especialistas de Pedagoxía Terapéutica
seguimento semana
3. 3º ES Titorado Titorado de 3º e Orientador
seguimento semana
4. 4º ES Titorado Titorado de 4º e Orientador
seguimento semana
Comisión Coordinación Establecido pola dirección e Comisión de Coordinación Pedagóxica: Director, Xefa Estudos, Cada
5. Todos
Pedagóxica normativa Secretaria CCP, xefes/as de seminario e Especialistas PT 3 meses
Departamento Depto. Orientación: Orientador, Titores/as de ámbito, Especialistas de Cada
6. Todos Programación orientación
Orientación Pedagoxía Terapéutica mes
Avaliación alumnado Avaliacións ordinarias e Equipos de avaliación: 1 cargo directivo, Orientador ou Especialistas Cada
7. Todos
polo profesorado extraordinarias de Pedagoxía Trapéutica 3 meses
Establecido pola dirección e Cada
8. Todos Claustro de profesorado Claustro: Equipo Directivo e profesorado do IES
normativa 2 meses
Consello Escolar da Establecido pola dirección e Consello Escolar: Director, Xefa Estudos, profesorado, familiares de Cada
9. Todos
Comunidade educativa normativa alumnado e persoal laboral e do concello escollidos en votación 3 meses
Acollida, información e
10. Todos Alumnado Directora: Xefa Estudos, Vicedirectora, Secretario, titorado e orientador 09
distribución alumnado
Acollida co titorado e información
11. 1º ES Familiares alumnado Directora, Xefa Estudos, Orientador, Titores/as de nivel 09
do IES
Acollida co titorado e información
12. 1º Bach Familiares alumnado Directora, Orientador 09
do IES
13. 1º 2º ES Profesorado Medidas de atención á diversidade Equipo de orientación e profesorado de grupos flexibles e de reforzos 09
Avaliación inicial das medidas de Orientador, Especialistas en Pedagoxía Terapéutica, Xefa de Estudos,
14. Todos Profesorado 10
atención á diversidade e profesorado con alumnos/as con NEEs
Avaliación alumnado Avaliación inicial para adoptar Xefa Estudos, profesorado 1º ES, Orientador, Especialistas de pedagoxía
15. 1º ES 10
polo profesorado medidas de atención á diversidades terapéutica
Acollida e Estudo, hábitos e
16. 1º ES A Alumnado por cursos Orientador : Alumnado de 1º ESO na titoría, 4 ses/curso 10
técnicas e habilidades sociais
17. 1º ES B Alumnado por cursos Orientador : Alumnado de 1º ESO na titoría, 4 ses/curso 10
18. 1º ES C Alumnado por cursos Orientador : Alumnado de 1º ESO na titoría, 4 ses/curso 10
19. 1º ES D Alumnado por cursos Orientador : Alumnado de 1º ESO na titoría, 4 ses/curso 10
20. 1º ES E Alumnado por cursos Orientador : Alumnado de 1º ESO na titoría, 4 ses/curso 11
Titorado de 6º EP e 1º Coordinación e Intercambio
21. 6º de EP Orientador: co orientador dos CEIPs adscritos 01
ES información evolución escolar
Familiares alumnado e Coordinación, acollida e Directora, Xefa de Estudos e Orientador do IES, Familiares alumnado
22. 6º de EP 02
titores/as CEIPs información do IES de 6º EP dos centros adscritos
Orientación sobre Selectividade,
23. 2º Bach Alumnado por cursos Orientador : Alumnado 2º bach. 3 ses/curs nas gardas de profesorado 04
Universidade, FP, outras opcións
24. 2º ES Alumnado por cursos Itinerarios educativos Orientador : Alumnado de 2º , 1 ses/curso na titoría lectiva 05
Atención á diversidade e
27. 2º ES Familiares alumnado Orientador e titorado voluntario 05
itinerarios educativos
Itinerarios bach., proba bach.,
28. 1º Bach Alumnado por cursos Orientador : Alumnado 1º bach. 3 ses/curso nas gardas de profesorado 05
Universidade, FP, Outras opcións
Orientación sobre Selectividade,
30. 2º Bach Familiares alumnado Orientador e titorado voluntario 06
Universidade, FP, outras opcións
Itinerarios educativos para FP e
bacharelato
Itinerarios bach., proba bach.,
33. 1º Bach Familiares alumnado Orientador e titorado voluntario 06
Universidade, FP, Outras opcións
Recollida de información de Orientador : co orientador/a e titor de cada clase da cada un dos 4
34. 6º de EP Titorado dos CEIPs 06
alumnado para o IES centros adscritos ao IES

MES Temporalización de actividades do Departamento por meses

ACTIVIDADES
Avaliación extraordinaria. Preparación de medidas de atención á diversidade do alumnado para o curso
entrante:
Entrega dos consellos orientadores a familiares de alumnado.
Selección final do alumnado para crear os grupos flexibles de 1º e 2º de ESO.
Selección final do alumnado para o Programa de Mellora de Aprendizaxe e Rendemento (PMAR) de 3º ESO.
Selección final do alumnado enviado a Formación Profesional Básica.
Selección final do alumnado para ofrecerlle reforzo no espazo lectivo da exención de 2º idioma en 1º e 2º de
ESO
Preparación dos informes de alumnado que solicita becas de Educación Especial do MEC para pagar
gabinetes externos ao IES
Entrevistas familiares e preparación da documentación legal para cada medida de atención á diversidade
Solicitudes de aprobación ante a Inspección da todas as medidas de atención á diversidade propostas
Presentación de memoria de orientación e dos profesores de pedagoxía terapéutica ao equipo de titorado
ACTA 1
entrante.
Actualización da programación do departamento de orientación segundo a lexislación vixente e envío ao
director.
Actualización da concreción anual do plan de atención á diversidade e envío ao director
09
Preparación para a avaliación inicial do alumnado no IES información a titorado e criterios conxuntos.
Preparación da base de datos de alumnado xeral e en especial do que ten necesidades educativas especiais.
Preparación de diagnósticos e información ao titorado e ao profesorado implicado. Reunión en presenza do
Xefe de Estudos
Actualización das adaptacións curriculares do alumnado (ata principios decembro)
Actualización da información recollida en entrevistas en xuño co titorado e orientadoras de cada centro
adscrito ao IES.
Entrevistas individuais con familiares de alumnado con NEEs. (prioridade de setembro a decembro)
Distribución ao titorado de material en relación ao plan de acción titorial no espazo das reunións semanais de
nivel na ESO. (semanalmente durante cada curso)
Reunións de titorías sobre novas tecnoloxías: preparación para programas do profesor de cada materia en
tablet de aula, programas do titorado en formatos excel, open office, access, funcionamento do google drive,
carga nos programas das orlas de fotos de alumnado, . .
Organización co titorado dos programas de charlas nas titorías
Negociación con entidades externas de calendario de actividades de orientación a alumnado e familiares
10 ACTA 2
Preparación do programa de técnicas de estudo por grupo de 1º de ESO aplicado por orientación no espazo de
5 das titorías lectivas.
Posta en marcha do resto das medidas de atención á diversidade do alumnado: Apoios lingüísticos ou
matemáticos para o alumnado con necesidades educativas especiais
Revisión lexislativa e actualización das medidas que afecten ao departamento de orientación.
11 ACTA 3
Seguimento das actividades organizadas ata o momento.

Continuación do plan de acción titorial.
Casos individuais de apoio xurdidos nas reunións semanais de titorado de cada nivel da ESO e medidas de
mellora.
Avaliación dos resultados dos exames de decembro e axuste das medidas de atención á diversidade aos
12 ACTA 4
resultados
1ª Previsión de ampliación das medidas de atención á diversidade no ano entrante:
Grupos flexibles, PMAR, itinerarios cara a FP media, educación de adultos (EA), probas de acceso a ciclo
medio e superior e formación profesional básica.
Comezo do programa de orientación educativa e profesional: charlas organizadas para alumnado de 3º da ESO
01 ACTA 5
mellora.
Continuación do plan de acción titorial

mellora.
02 ACTA 6

Programa de orientación educativa e profesional: charlas organizadas para alumnado de 4º da ESO
Programa de orientación educativa e profesional: charlas organizadas para familiares de alumnado de 1º ES do
curso 2017-2018 dos centros adscritos
Avaliación dos resultados dos exames da 2ª avaliación e axuste das medidas de atención á diversidade
2ª Previsión de ampliación das medidas de atención á diversidade no ano entrante:
03 ACTA 7
Grupos flexibles, PMAR, itinerarios cara a FP media, educación de adultos (EA), probas de acceso a ciclo
medio e superior e formación profesional básica.
Programa de orientación educativa e profesional: charlas organizadas para alumnado de 1º e 2º de bacharelato
04 ACTA 8
mellora.
Programa de orientación educativa e profesional: charlas de tarde fora do horario docente, organizadas para
familiares de alumnado de 1º, 2º, 3º , e 4º ESO, e 1º e 2º de bacharelato
Análise dos resultados do noso alumnado das probas de acceso a CS
Previsión e terceira selección de alumnado para formación profesional básica, grupos de mellora, grupos
flexibles, ..
Revisión do estado do calendario de charlas de orientación de 2º bach, e de pais e nais
05 ACTA 9
Avaliación dos resultados dos exames da terceira avaliación e axuste das medidas de atención á diversidade
Reunión co titorado e orientadores de alumnado de 6º de cada centro adscrito para recoller datos do noso
futuro alumnado.
Preparación de consello orientador do alumnado de ESO
Preparación de informes e entrevistas con familiares para os casos de grupos de mellora, grupos flexibles,
educación de adultos e formación profesional básica para o vindeiro curso.
Entrevistas cos familiares e consultas con gabinetes para a solicitude de axudas familiares para pagar
gabinetes en casos de necesidades educativas especiais diagnosticadas.
Presentación de memoria do Departamento de Orientación e de cada un dos profesores de pedagoxía
terapéutica.
Actualización da base de datos de orientación relativos a funcionamento e a alumnado con necesidades
educativas e diagnósticos (DRD Orienta)
06 ACTA 10
Solicitude a profesorado de entrega das valoración de competencias do alumnado de ESO

Preparación do Consello de Orientación para que complemente o titorado de ESO para entregar a familiares
de alumnado de ESO
Entrevistas con cada un dos titores/as e cos orientadores/as dos centros adscritos ao IES para sacar datos
pedagóxicos relevantes con vistas a repartir ao titorado entrante do noso IES no vindeiro mes de setembro
Análise dos resultados do noso alumnado das probas de acceso a CM.
Previsión e distribución de gastos e materiais necesarios para o vindeiro curso
Revisión de posibles cambios no departamento de orientación que afecten ao curso entrante
Remate de informes, entrevistas cos familiares e consultas con gabinetes para a solicitude de axudas
familiares para pagar gabinetes en casos de necesidades educativas especiais diagnosticadas (discapacidade
recoñecida, TDAH con informe público de USM, altas capacidades con informe)
Adianto de entrevistas a familiares do alumnado que enviamos a Formación profesional básica e asinado da
autorización
07 ACTA
Remate de entrevistas familiares do alumnado para grupos flexibles e grupos de mellora . Consulta coa
inspección.
Recollida e organización das propostas do titorado e dos consellos orientadores para formación profesional
básica
Elaboración dos informes psicopedagóxicos de orientación para alumnado de atención á diversidade
Preparación da base de datos de orientación relativos a funcionamento e a alumnado con necesidades
educativas e diagnósticos (DRD Orienta).

Plano xeral de orientación
Levaremos catro programas de atención mencionados xa na Programación Xeral do IES :
P1. Actuacións relacionadas co profesorado a titoría e a orientación educativa.

P2. Actuacións relacionadas coa orientación educativa e profesional do alumnado.
P3. Actuacións relacionadas coa orientación da comunidade educativa.
P4. Actuacións relacionadas coa orientación dos familiares.
Matizamos os obxectivos, propostas e actividades principais do plano xeral de orientación do IES.:
S i g l a s u t i l i z a d a s n o s d i s t i n t o s p r o g r a m a s :
ED.: Equipo Directivo. DO.: Depto. Orientación. O.: Orientador PPT.: Profesor de Pedagoxía Terapéutica.Pr.:
Profesorado. T.: Titor/a CP.: Corto Prazo MP.: Medio Prazo. LP.: Longo Prazo. PXAD.: Plan Xeral de Atención á
Diversidade. CCP.: Comisión de Coordinación Pedagóxica. PCE.: Proxecto curricular de etapa. CA.: Centros Adscritos
(CEIP. Seis do Nadal, CEIP. Balaídos, CEIP. Rocío, CEIP. Illas Cíes) FPB: Formación Profesional Básica
P1. Actuacións relacionadas co profesorado.
 Implicar ao profesorado nas tarefas de acción titorial e orientación educativa.

Obxectivo
 Asesorar ao equipo directivo e ao profesorado do proxecto educativo e os documentos que o
Xeral
integran, as medidas de atención á diversidade e a acción titorial.
 Asesorar aos departamentos e equipos de profesorado nos procesos de axuste e
desenvolvemento das concrecións curriculares, das programacións de curso, das medidas de
reforzo educativo e nas adaptacións curriculares.
Obx. Específicos Actividades a curto prazo Recursos Compete ó Tempo
Coordinación e axuste ás necesidades de cada

centro adscrito coas/cos orientadoras/es:
Analizar cada curso 1º Posta en común de obxectivos de traballo 2 reunións por curso Outubro
conxuntamente as 2º Distribución de responsabilidades xerais e con cos centros adscritos e ED.
necesidades, fixar respecto á avaliación psicopedagóxica. semestrais co titorado DO. Marzo
T.
obxectivos e estudar a 3º Axustes dos niveis de competencia curricular de cada nivel
CA.
programación a seguir. para cada área educativa. educativo xuño
4º Posta ó día dos informes de avaliación
individualizada
Colaborar co equipo A través das sesións semanais de titoría na ESO. Bibliografía,
directivo e co e reunións co titorado. lexislación, material
Información aberta á disposición de todos e todas informativo das
profesorado na
profesores e profesoras sobre: distintas etapas
actualización da a) O novo sistema educativo, ciclos formativos, educativas e
ED. Cada curso
información sobre conexións coa universidade, lexislación e posteriores .. O.
aspectos dos novos bibliografía da lexislación actual. Actualización da páx.
sistemas educativos b) Información de carácter xeral. Web do IES e outras
Dinamizar a actuación - Dando información sobre recursos, medios, Bibliografía a
do profesorado para materiais didácticos e estratexias metodolóxicas Reunións
disposición de todos e
favorecer un axeitado - Consulta directa con cada titor ou titora, todas
habituais de
profesor e profesora que o demande. ED. titores ESO
proceso de ensinanza / - Información xeral a través de claustros ou Pax. Web do IES e
durante o
aprendizaxe no fontes lexislativas e do DO.
reunións de departamentos. curso
alumnado. DO.
- Reunións semanais cos titores/as de nivel


Apoiar con instrumentos  Reunións de toma de decisións co orientador. Difusión de
 Desenvolvemento e actualización de actividades do Bibliografía,
e recursos a función
Plano de Acción Titorial . instrumentos e ED. Cada curso
titorial e a orientación
 Colaboración na actualización dos distintos lexislación.
educativa. proxectos do IES.
Difusión de
 Sesións e consultas semanais de titoría na ESO.
Bibliografía e
Asesorar aos familiares e  Asesoramento do profesorado no DO. de xeito
lexislación.
individual por solicitude propia.
ao titorado en técnicas Observación,
 Reunións con familiares de alumnado de posta ó día, entrevistas, técnicas
O. “
orientadoras individuais
distribución de actividades e actualización do grupais ...
e grupais programa de colaboración (ver programa de pais Publicidade e materiais
e nais) elaborados no DO.
 Axustar as propostas de apoio educativo e as
Implicación co equipo medidas de atención á diversidade en cada Material
directivo e docente na momento para favorecer a realidade do psicopedagóxico dos CCP
DO. En cada
concreción do plan xeral alumnado. centros de procedencia. avaliación
de atención á  Seguimento do alumnado proposto nas reunións de Avaliacións PT.
diversidade. equipo docente coa colaboración do prof. de psicopedagóxicas
pedagoxía terapéutica. PXAD
Deseñar modelos de
programas de reforzo  Establecer Niveis de Competencia Curricular das PCE. Programacións de
para alumnado con deptos.
distintas áreas na ESO por parte dos deptos. para
dificultades de PXAD
que aplique o profesorado. DO.
Fichas, táboas,
aprendizaxe ou con  Asesoramento por parte do DO. Dptos No 1º trimestre
informes,
NEEs. e de ser preciso,  Colaboración entre orientador e profesor de T. de curso
cuestionarios, Pr.
establecer pautas de pedagoxía terapéutica.
Bibliografía e
actuación para levar a  Implicación directa do titorado que realiza a lexislación, etc
cabo determinadas adaptación Medios informáticos
adaptacións curriculares.
Asesorar ó titorado para
unha axeitada avaliación  Participación nas avaliacións dando preferencia á
ESO. Os conseguidos polo
formativa dos procesos O.
 Uso de probas de avaliación psicopedagóxica para seguimento directo do No 1º trimestre
de aprendizaxe do alumnado con de curso
alumnado con NEEs. PT.
alumnado e posibles  Creación de medidas de atención á diversidade, dificultades
modificacións de apoios e previsión de futuras adaptacións
programas.
Asesorar ao profesorado  Programa de hábitos de estudo para alumnado novo
en metodoloxía sobre no IES.
 A través das consultas de titoría na ESO Materiais elaborados O.
técnicas de traballo
 Información directa ó profesorado que demanda. polo DO. No 1º trimestre
intelectual e habilidades T.
 Traballo directo individual co alumnado que se Lexislación e de curso
e estratexias para mellora propoña nas sesións de avaliación. Bibliografía Pr.
da aprendizaxe no  Programa opcional de colaboración coa APA dando
currículo ordinario. información sobre estratexias de aprendizaxe.
Asesorar ó profesorado e
 Sesións, consultas e reunións de titoría Materiais elaborados O.
titorado sobre a ESO.
 Información directa ó profesorado que demanda. polo DO. Durante o
Desenvolver o
 Traballo directo individual co alumnado que o Lexislación e T. curso
asesoramento vocacional demanda diariamente. Bibliografía
e/ou profesional.
Asesorar ó titorado en  Sesións, consultas e reunións de titoría
Materiais elaborados . O.
métodos para fomentar a  Información directa ó profesorado que demanda. Durante o
Lexislación e curso
colaboración pais, nais e Bibliografía
profesorado
Promover programas de
Páx web do IES e
perfeccionamento de  Actualización da orientación na páx. Web do IES. DO. Durante o
portal educativo da
profesorado individual e  Actualización do prog. De orientación do IES Pr. curso
Xunta
de centro
 Avaliar as tarefas e actividades realizadas neste Ao remate de
Avaliación do programa Memoria DO. DO. cada curso
programa e emitir informe e memoria

P2. Actuacións relacionadas coa orientación educativa e profesional do alumnado:
 Lograr deseños funcionais de orientación educativa e acción titorial con fins preventivos,
Obx. compensadores e de desenvolvemento persoal.
xeral  Promover a orientación educativa a todo o alumnado do centro en xeral
 Determinar pautas de actuación educativa para alumnado con NEEs do centro.

 Avaliación inicial do alumnado por áreas
Conseguir o labor de por parte do profesorado de 1º , dos grupos Entrevistas,
seguimento e específicos e de atención á diversidade dos táboas de ED.
orientación ao longo cursos de 2º, 3º e 4º de ESO información DO.
de toda a escolaridade.  Establecemento do nivel de competencia das capacidades
curricular por parte dos departamentos. básicas, T.
 Avaliación psicopedagóxica do alumnado cuestionarios,

Observación Setembro e
necesitado dando preferencia á ESO. Outubro
Analizar os niveis de  Avaliación psicopedagóxica do alumnado fichas de
maduración reais do con NEEs. por parte do equipo de seguimento.
alumnado en orientación dos centros adscritos nas PXAD.
educación infantil, primeiras etapas educativas e ao remate de
primaria, ESO e ó 5º 0u 6º de Educación Primaria.
longo de toda a  Seguimento do Plan de Acción Titorial por
escolaridade. parte do titorado e profesorado.
 Creación de espazos e tempos e uso de

recursos materiais e persoais en xeral, para
aula de apoio, para orientación, para as
medidas de atención á diversidade, AC,
grupos específicos, reforzos, programas de
Flexibilizar os sistemas
recuperación, grupos de adquisición de Lexislación
organizativos de centro
linguas, de exención e ampliación... PEC. Cada comezo
para unha axeitada
 Creación de criterios pedagóxicos para PCC. ED. de curso
orientación educativa e
garantir continuidade do grupo de titorado e PXAD
adaptación do alumnado
profesorado que comeza cada ciclo
educativo.
 Axuste de horario semanal lectivo para que
se poidan coordinar as titorías de ESO, os
equipos docentes e os departamentos.
Información
T.
 Seguimento nas avaliacións do profesorado, das capacidades
Avaliar as aprendizaxes Cada
titorado, orientador e o profesor de do alumnado. Pr. avaliación
do alumnado
pedagoxía terapéutica. Seguimentos,
entrevistas, ..
Facilitar a integración do  Sesións e consultas semanais de titoría na
ED.
alumnado no seu grupo ESO.
“ 1º Trimestre
clase e na dinámica  Actividades grupais, participación en T.
escolar. actividades da comunidade educativa, ...
Coñecer as aptitudes, Entrevistas,
 Seguimento individual do alumnado con O.
actitudes e intereses do cuestionarios,
dificultades
alumnado para unha observación, T. 1º Trimestre
 Uso de ferramentas psicopedagóxicas, de
eficaz orientación nos seguimento das
escalas de observación, actitudes, ...
procesos da aprendizaxe. capacidades

 Programa actual de adquisición de

habilidades e estratexias
 Traballo planificado co profesorado dos Material
Elaborar e poñer en
elaborado polo
práctica programas centros adscritos.
DO. T.
destinados á prevención e  Seguimentos directos nas reunións semanais Pr.
1º Trimestre
Bibliografía.
detección precoz de de titoría de cada nivel na ESO
PCC.
dificultades de  Traballo directo co alumnado proposto.
PXAD.
aprendizaxe.  Axuda semanal ao profesorado e titorado.
 Colaboración e información coa ANPA.
Uso da páx web

 Facilitar asesoramento vocacional para O.
Desenvolver a madurez do IES en T. 2º e 3º
adecuar a elección de tipo académico Trimestre
vocacional do alumnado grupos na aula
profesional (desenvolvido no pr. “P2b.”)
co cañón prox.
 Seguimento individual do alumnado con
dificultades proposto nas avaliacións dando Entrevistas, O.
Identificación das cuestionarios,
preferencia á ESO. T.
dificultades e das observación,
 Avaliación psicopedagóxica e/ou
potencialidades seguimento das 1º Trimestre
seguimento do alumnado con NEEs, o
educativas do alumnado capacidades
comezo de cada ciclo educativo.
con NEE. Material
 Seguimento das pautas indicadas ó titorado psicopedagóxico
e ó profesorado do alumnado con NEEs
 Adaptacións ou modificacións do currículo
O.
Axustar as propostas de para alumnado con NEEs que elaboramos
apoio educativo á de acordo ao seu ritmo persoal. T.
realidade de cada  Seguimento individual do alumnado con PR.
alumna/o, con dificultades a través das clases de reforzo e
“ PT.
1º Trimestre
intervencións inclusivas de apoio.
e orientadas polo  Elaboración de programas de reforzo para
potencial de aprendizaxe alumnado con dificultades de aprendizaxe.
do alumnado.  Elaboración de programas de ampliación
para alumnado adiantado
 Coordinación cos centros adscritos, con
O.
Coordinarse con outros Servizos Sociais e Sanidade, cos Equipos
servizos da comunidade Específicos de Apoio Provincial. T.
que atendan aspectos  Coordinación cos servizos do Concello de “ 1º Trimestre
específicos do alumnado Vigo.
con NEEs.  Seguimento individual do alumnado de
integración do IES ..
Seguimento e avaliación T.
Pr.
dos programas e  Despois de cada avaliación farase un axuste “ PPT. 1º Trimestre
adaptacións para de necesidades acomodado á realidade E PXAD
alumnado con NEEs.
Materiais de
Coordinar a acción
 Sesións e consultas semanais de titoría na Orientación e
educativa e titorial do
ESO. titoría para a Durante o
equipo docente que T.
traballa co grupo de  Atención de demandas feitas pola xunta de ESO e por curso
avaliación demanda para
alumnado
bacharelato
Potenciar a colaboración  Consultas individuais cos pais e nais na
dos pais e nais, e en sesión de titoría semanal para implicalos T.
“
Entrevistas
especial dos de alumnado en actividades de apoio á aprendizaxe e
PPT.
con NEEs. orientación dos seus fillos e fillas.

 Sesións e consultas semanais de titoría

Fomentar no alumnado o  Actividades culturais, festivas, deportivas ... Materiais do
desenvolvemento de  Programas de valores e saúde do Concello depto, do T.
actitudes de participación Programas de educación sexual. Concello ou “
ED.
no IES e no seu entorno  Programa de habilidades sociais doutras
sociocultural natural  Programa de educación vial entidades
 Programa de bo uso das novas tecnoloxías
Orientar ó alumnado para  Información directa ó alumnado T.
unha axeitada utilización  Plano de Acción Titorial do centro. Entrevistas 1º Trimestre
do tempo de lecer.  Programa de distribución do tempo e estudo
DO.,
Avaliación e memoria  Actuacións, tarefas, actividades, informes. Cuestionarios T.
Fin curso
P2b. Actuacións relacionadas cos itinerarios educativos e saídas profesionais do alumnado:
 Desenvolver o proceso de madurez vocacional no alumnado favorecendo a autoorientación.

Obxectivos
 Informar e orientar ó alumnado sobre as opcións de estudo e posibles futuras profesións.

xerais:
 Orientación das persoas demandantes de información sobre o procedemento de recoñecemento,

avaliación e acreditación de competencias perfilando itinerarios formativos
a) Observar aptitudes e habilidades do

1.Coñecemento do alumnado e rexistralas. Base de datos T.
alumnado, por si b) Rexistrar datos fisiolóxicos, persoal de
psicopedagóxicos, académicos seguimentos. O.
mesmo, polo titorado e
pais/nais: c) Analizar datos da ficha acumulativa Fichas de
 Intereses, afeccións, d) Aplicación, si procede de probas ou test de: observación,
 Intelixencia, sociogramas, cuestionarios de anecdotarios 2º e 3º
aptitudes, hábitos de Trimestre
Ficha acumulativa
estudo, personalidade, afeccións, hábitos e técnicas de estudio. Proba.específicas
relacións sociais  Personalidade e intereses. Cuestionarios Cuestionarios
 Situación académica. socio-familiares, entrevistas dirixidas, .. Mod. entrevista
 Estados socio- e) Xogos de dinámica de grupos para mellorar a Bibliografía.
familiares. autoestima, coñecerse mellor a si mesmo e ós Programa
demais, identificación persoal..
2. Coñecemento por a) Reunións de coordinación de titorado de nivel

parte do alumnado e niveis posteriores A información
do sistema educativo b) Información, seminarios, charlas coloquio, subida na páx web
e posibilidades de entrevistas sobre: do IES.
estudo:  Características do sistema educativo español Cadros
 Tipos de ensinanza  Estudos regrados (Bacharel, Ciclos informativos
Curriculos. formativos, ...)
2º e 3º
Requisitos ;  Ensinanzas non regradas, Talleres de Propaganda T.
Trimestre
titulacións ; Formación Profesional Básica (FPB), Boletíns O.
conexións ; saídas.. formación ocupacional Cuestionarios de
 Oferta local,  Oferta educativa local, rexional,.... recollida de
rexional, nacional ou  Becas e axudas de estudo información.
europea c) Reunións informativas con pais e nais
 Becas, axudas d) Visitas ä Universidades, … En xeral páxs web
estudo. e) Información distribuída a departamentos
 Act. Relacionadas coa orientación sobre a consecución de

2. Prestar competencias profesionais de nivel 1 conducentes a un
especial Certificado de Profesionalidade do alumnado dos FPB.
atención aos  Act. Relacionadas coa promoción de medidas tendentes á
momentos de diminución do absentismo escolar e do abandono temperá dos
transición estudos.
académica ou Profesionais,
 Act. Relacionadas con estudos e reciclaxe. persoas de
ao mundo
 Act. De coñecemento de sectores profesionais na zona. institucións.,
laboral,
guiando e  Act. Relacionadas coas características e condicións que se documentos.
requiren para cada profesión. Audiovisuais
asesorando Familiares,
ao alumnado  Act. Relacionadas coas perspectivas de traballo, lugares,
Antigo
nos distintos centros, enderezos. alumnado. T.
 Lexislación laboral e ocupacional. Folletos
“
itinerarios
 Reunións de coordinación e programación de visitas INEM.
formativos, O.
nas profesionais.. Persoas de
 Traballos individuais ou en equipo, entrevistas, coloquios de: sindicatos.
validacións,
na elección  Oferta e demanda de emprego (local, comarcal, estatal), Documentos.
profesións. Cuestionarios
de materias, Pax. Web
nas c) Seminarios, entrevistas sobre certos sectores profesionais.
Programa
competencias  Charlas con profesionais de distintos sectores segundo
e técnicas demanda.
necesarias  Actividades para a información e manexo da lexislac. laboral e
para a busca ocupacional básica (contrato, seg. social, ofic. de emprego)

de emprego  Reunións informativas con pais e nais
 Reunións de avaliación final de obxectivos e activid.
4. Participar na difusión e  Actividades encamiñadas a reflexionar sobre as

apoio de accións de súas posibilidades Material
fomento da cultura  Actividades encamiñadas á busca persoal de impreso e
emprendedora no dixital, inf. T.
posibilidades de estudo e laborais
alumnado do IES e  Oferta e demanda de xornais, boletíns, etc. Persoal, notas “
favorecerlle o  Información de oficinas de emprego. Cuestionarios
coñecemento e  Taboleiros de anuncios Pax web.
utilización das d) Avaliación final de obxectivos e actividades
ferramentas dispoñibles
a) Actividades que fomenten o diálogo familiar . Todo o material

5. Facilitar a elección
(charlas- coloquio, entrevistas. Escola de pais e acumulado T.
e toma de decisións O. “
nais, ..) informatizado
do alumnado
b) Entrevista individual. Consello Orientador
Avaliar tarefas e a) Reunións de revisión e seguimento. Programación do T.
Fin de
confeccionar b) Reunións de avaliación final de obxectivos curso DO curso
memoria

P3. Actuacións relacionadas coa orientación da comunidade educativa.
 Lograr un estilo de orientación educativa (OE.) propio do centro.

Obxectivos
xerais:
 Promover programas experimentais, investigación e innovación educativa
 Asesorar á comunidade educativa sobre programas de atención á diversidade
Actualización anual do  Colaborar na actualización do ED.

Lexislación,
proxecto educativo e os desenvolvemento da orientación educativa Dptos. Todo o curso
Bibliografía Pr.
documentos que o integran e a acción titorial no Plan de Centro
Avaliar a organización  Analizar posibles cambios e iniciativas de

ED.
e metodoloxía do IES Deptos para potenciar a orientación PCC “
DO.
en xeral educativa e a acción titorial.
 Iniciativas dos distintos departamentos para

Actualización de
elaborar deseños de estratexias, métodos e Reunións, ED.
“
procesos de DO.
procesos de avaliación do alumnado e do lexislacións
avaliación
proceso de ensinanza/aprendizaxe
Dinamizar a estrutura  Iniciativas dos distintos departamentos para fomentar

de departamentos do o traballo en equipo, a coordinación entre “ ED.
“
IES profesorado e titorado e a interdisciplinariedade.
 Coordinación do IES e as familias para o

Asesorar á totalidade asesoramento periódico de toda a
da comunidade comunidade
Entrevistas.
educativa sobre os  Incremento da participación na dinámica “
Reunións. ED.
proxectos de mellora e do centro e na orientación educativa dos
Charlas.
calidade do sistema seus fillos e fillas
educativo.  Programa de actuacións no centros
adscritos
 Información xeral e a través da páx web para potenciar a

organización e funcionamento do Depto. Orientación e o
Potenciar a
seu labor na dinámica educativa.. Páx 2º e 3º
Orientación nas ED.
 Promover accións de planificación e desenvolvemento da web O.
Trimestre
aulas e no IES
actividade orientadora persoal, escolar e profesional en
tódolos ciclos e niveis a través do PAT.
Cooperar na mellora  Seguimento das propostas do DO. por parte do T.

dos procesos de titorado participando na organización das aulas, Reunións Todo o curso
DO.
ensinanza/aprendizaxe nos agrupamentos do alumnado, .....
Facilitar asesoramento  Asesoramento nas convocatorias e charlas por nivel

a toda a comunidade  Informacións das medidas de atención á diversidade
educativa sobre as como adaptacións curriculares, grupos flexibles, Reunións
medidas de atención á formación profesional básica, grupos de mellora, E charlas
diversidade e recursos a T.
programas de reforzo nas áreas instrumentais alumnado DO. 1º Trimestre
para a atención do básicas, de recuperación, específicos personalizados, ea PPT.
alumnado con de convivencia, de habilidades sociais .. familiares
necesidade específica  Actividades de asesoramento en colaboración co PXAD
de apoio educativo PPT, creando materiais, táboas de seguimento das
competencias e propostas de actividades ao respecto.

Desenvolvemento de técnicas  Planificar actividades para o

de traballo intelectual, de desenvolvemento de técnicas de estudo e de
PCC T.
procesos de aprendizaxe e de traballo intelectual, desenvolvemento de O.
1º Trimestre
PAT.
integración social do procesos, aprender a aprender, integración
alumnado. social do alumnado.
Deseñar e poñer en  Programa de habilidades sociais e convivencia

práctica programas para alumnado de nova entrada no IES.
destinados á promoción  Programa de habilidades de vida e educación
da convivencia e a sexual para alumnado de 2º/3º de ESO.
PCC T. 1º Trimestre e
resolución dos conflitos,  Programa de educación en normas de tráfico e PAT. O. 2º Trimestre
asesorando na seguridade para a comunidade educativa
elaboración do plan de  Programa de bo uso dos novos medios
convivencia do centro informáticos e de comunicación para
profesorado, familias e alumnado.
Asesorar á  Reunións convocadas para os familiares de cada nivel educativo

comunidade para fomentar a convivencia e intercambio e difundir a PCC
educativa normativa. PAT
sobre a
 Actividades de titoría relacionadas co plan de convivencia do
aplicación do Plan de
centro e as normas de funcionamento da comunidade educativa
plan de Convi-
 Información a familiares e de alumnado de acollida do IES sobre
convivencia vencia
os normas recollidas na páx. web do IES.
e as normas
de  Elaboración e desenvolvemento dun programa que contribúa á DECRETO
T.
O.
organización adquisición de habilidades e competencias sociais por parte do 8/2015, de
8/01, polo DO.
e alumnado: que se 1º
Prof.
1.- Como complemento das medidas correctoras das condutas desenvolvel Trime
funcionamen T.
a Lei stre
to contrarias á convivencia, dirixido ao alumnado que incorra 4/2011, de
familias
reiteradamente en condutas disruptivas, coa finalidade de 30/6, de
servizos
convivenci
mellorar a súa integración no centro docente. ae sociais
Crear 2.- para aquel alumnado que, como consecuencia da imposición participaci
ón da
programas de das medidas correctoras, estea temporalmente privado do seu comunidad
adquisición dereito de asistencia ao centro. e educativa
de  Elaboración dun programa que supoña a incorporación de en materia

de
habilidades aspectos relacionados co autoconcepto e a autoestima, a xestión convivenci
sociais para pacífica de conflitos, a dinámica de grupos, traballo cooperativo, aArtigo
escolar.
24
alumnado educación afectivo-sexual e a igualdade entre homes e mulleres.
Informar ao profesorado,  Actividades para facilitar a madurez e

alumnado e familias asesoramento vocacional do alumnado.
sobre a inserción  Actividades en colaboración co titorado
profesional, as para organizar saídas extraescolares.
T.
oportunidades do mundo  Colaboración con de persoas ou Entrevistas Todo o curso
laboral, o autoemprego, a institucións externas. O.
creación de empresas e  Charlas para alumnado desdobradas
as necesidades do polas noites para familiares sobre
contorno produtivo orientación vocacional.

Asesorar sobre a  Actividades relacionadas coa optimización de recursos do IES

importancia da
 Act. Relacionadas coa potenciación do uso de novas
formación ao longo da
tecnoloxías, con fins de orientación educativa e titorial.
vida para a mellora Páx.
 Act. Relacionadas coa actualización permanente dos servizos
profesional ou para a web
de orientación. ED. “
incorporación ao do
mercado laboral,  Difusión pola comunidade educativa do funcionamento da páx. IES
prestando especial web do IES.
atención ás persoas  Difusión de información a toda a comunidade educativa a
adultas través de novos medios informáticos.
Coordinarse con  Colaboración e intercambio de información e programas de Materiais

de inter-
orientadores/as traballo entre orientadores locais para favorecer o O. “
cambio
da zona desenvolvemento e integración laboral do alumnado.
Promover a utilización  Coordinarse con outros servizos á comunidade que

de recursos do entorno ED.
incidan no labor orientativo e específico do
“ “
que estean ó alcance alumnado (Equipos Específicos, Sanidade, Servizos O.
do centro, locais, ....) Sociais e de Familia, Centros Culturais..)
ED.
Avaliación das tarefas  Avaliación de programa, elaboración de memoria. Memoria DO.
Fin de curso

P4. Actuacións relacionadas coa orientación dos familiares.
 Favorecer a relación escola - familia ou titorado legal e institucións de coidado.

Obxectivos
xerais:
 Fomentar a participación dos pais e nais na dinámica do centro e nos procesos de
ensinanza / aprendizaxe dos seus fillos e fillas.
Actividades que
Promover actividades informativas e ED.
fomenten o diálogo
orientadoras que impliquen ás familias na Entrevistas O. Todo o curso
familiar. Charlas, T.
consecución de obxectivos educativos.
entrevistas.
-Establecer contactos
Intentar que os pais e nais do alumnado
individuais cos pais e
asuman a educación e orientación dos seus “ T. “
nais do alumnado para
fillos e fillas responsablemente.
poñelos ó día.
-Reunión inicial no
comezo de curso como
Establecer contactos grupo - clase periódicos invitación a outras T.
“ Pr. “
colectivos cos pais e nais do alumnado -Reunións de pais de
cada nivel para
orientación vocacional
Fomentar a participación dinámica dos pais e
nais no Consello Escolar e nas ANPas. do Mediante invitacións “ ED. “
centro
Demandar colaboración dos pais e nais para as
actividades e programas que se realicen no
Propóñense reunións e
centro (actividades extraescolares, culturais, “ ED. “
infórmase a ANPA
obradoiros multidisciplinares, charlas,
deporte)
A través da sesión
Informar e promover nas familias a creación O.
titorial co alumnado “ T. “
dun ambiente adecuado para o estudo no fogar
sobre hábitos de estudo
Información directa
Promover información a pais e nais das
entregada a cada
diversas opcións de estudo e perspectivas 2º e 3º
alumno/a e/ou pai/nai “ O.
trimestre“
profesionais sobre todo ó remate dos estudios
que a demanden para
obrigatorios e postobrigatorios.
levar e consultar
Axudar ós pais e nais a comprender as
aptitudes dos seus fillos/as, a aceptar a súa Traballo de titoría “ T. 1º trimestre
problemática e necesidades educativas.
Solicitar colaboración dos pais e nais no fogar
T.
para actividades que axuden ó alumnado con “ “ PPT.
1º trimestre
dificultades da aprendizaxe
Informar ós pais e nais do alumnado con NEEs T.
do modo de acceso ós recursos asistenciais do Tratamento individual “ 1º trimestre
O.
concello e da zona
A través de debates para
Promover a formación dos pais e nais como ED.
conseguir un clima
adultos responsables da educación dos seus “ Todo o curso
familiar axeitado, previa O.
fillos e fillas
solicitude
Emitir informe ou
Avaliar as tarefas realizadas neste programa “ DO. Fin de Curso
memoria

Recursos e instrumentos, metodoloxía e técnicas a utilizar no programa de orientación:
P1. Potenciación da acción titorial e actuación co profesorado :

Recursos e instrumentos xerais : Técnicas – Metodoloxía xeral :
 Proxecto de centro, proxecto curricular, plan de convivencia, plan atención á  Reunións individuais
diversidade, ..  Reunións de nivel, ciclo, dpto., claustro, CCP.
 Traballo desenvolvido na páx. Web. http://edu.xunta.es/centros/iesalexandreboveda  Cursos de Form de Prof. ou Seminarios.
 Material escolar curricular e reeducativo.  Cursos de formación institucional etc....
 Bibliografía sobre técnicas de acción titorial, técnicas de estudio, avaliación,
 Escalas de observación e cuestionarios.
 Probas psicopedagóxicas.
 Documentos legais de información
P2. Orientación educativa a alumnado en xeral e a alumnado con NEEs en particular :

Recursos e instrumentos : Técnicas - Metodoloxía
 Proxecto de centro, proxecto curricular, plan de convivencia, plan atención á diversidade, ..  Reunións entre profesorado, titorado,
 Traballo desenvolvido na páx. Web. http://edu.xunta.es/centros/iesalexandreboveda orientadores (de nivel, ciclo, departamento,
 Material escolar curricular, reeducativo e bibliografía relacionada. claustro.)
 Bibliografía e programas sobre técnicas de estudio, estratexias de aprendizaxe, avaliación, ...  Reunións individuais ou ben colectivas
 Escalas e cuestionarios de observación, intereses, actitudes, ... planificadas coas familias.
 Fichas acumulativas de seguimento educativo..  Entrevistas
 Probas e tests psicopedagóxicos.  Técnicas grupais (charlas, seminarios, ...)
 Modelos de programas de madurez e asesoramento vocacional. Bibliografía  Actividades extraescolares e visitas ó entorno
 Programas de intervención educativa e de desenvolvemento de distintas áreas (linguaxe, sociocultural e produtivo do centro.
psicomotricidade, habilidades sociais)
Orientación e asesoramento vocacional para o alumnado de Secundaria:

Recursos e instrumentos xerai s: Técnica s - Metodoloxía
 Proxecto de centro, proxecto curricular, plan de convivencia, plan atención á diversidade, ..
 Traballo desenvolvido na páx. Web. http://edu.xunta.es/centros/iesalexandreboveda  Entrevistas.
 Probas diagnósticas específicas.  Conferencias, charlas coloquio, debates.
 Escalas de observación e cuestionarios  Reunións individuais ou colectivas con
 Fichas acumulativas e expedientes do alumnado. alumnado, pais e nais.
 Folletos informativos. Boletíns oficiais.  Técnicas grupais segundo proceda.
 Medios audiovisuais (vídeos profesiográficos, académicos, etc.)  Visitas á Universidade centros de estudio,
 Bibliografía sobre requisitos e perspectivas dos distintos campos profesionais institucións, empresas .....
 Carpeta persoal do alumnado con fichas prácticas e actividades sobre orientación vocacional.  ......
.....
P3. Orientación educativa a nivel de centro :

 LOMCE e documentos oficiais de desenvolvemento curricular.
 Proxecto de centro, proxecto curricular, plan de convivencia, plan atención á  Escalas de clima social.
diversidade, ..  Reunións planificadas con pais, nais, profesorado ....
 Traballo desenvolvido na páx. Web. http://edu.xunta.es/centros/iesalexandreboveda individuais e colectivas
 Material escolar curricular, e de reforzo educativo e bibliografía relacionada.  Grupos de traballo, seminarios permanentes.
 Documentos de información.  Cursos de formación de centro.
 DOGs. E BOEs., con programas de innovación, formación, etc.  Entrevistas con persoas ou institucións do entorno
 Bibliografía sobre avaliación, metodoloxía, organización, OE. e titoría educativo, cultural e económico.
 Guía de recursos do concello do sector.
 Instrumentos para a avaliación do proceso de ensinanza.
P4. Programa de orientación a pais e nais :

 Proxecto de centro, proxecto curricular, plan de convivencia, plan atención á  Entrevistas.
diversidade, ..  Charlas coloquio, debates.
 Traballo desenvolvido na páx. Web. http://edu.xunta.es/centros/iesalexandreboveda  Reunións informativas.
 Medios audiovisuais. Folletos informativos.  Dinámica de grupo segundo proceda.
 Documentos sobre determinados estudios ou profesións.  Grupos de traballo con pais e nais.
 Guía de recursos do concello de Vigo.  Creación de comisións de familiares para actividades
 Expediente acumulativo do alumnado. concretas do IES.
 Fichas para fomentar hábitos de estudio no fogar.
 Escalas de observación e cuestionarios ....

Plano de acción titorial:

As actuacións de orientación estarán encamiñadas a colaborar co profesorado titor no desenvolvemento
das medidas contempladas no plan de acción titorial, asesorando á totalidade da comunidade educativa
sobre o sistema educativo, os procesos de admisión, as accións de acollida, os cambios de centro e a
participación na organización e no goberno dos centros.
Seguidamente pasamos a expoñer as actividades fundamentais enmarcadas no noso plano de acción

titorial na ESO. De cada unha se ofertan materiais en formato dixital para traballar.
No seguinte cadro queda cuberta a titoría de todo o ano. Os titores/as de cada nivel actualizan ou crean
novas actividades nas reunións semanais de titores de cada nivel educativo co orientador.
C a d r o d e c o n t i d o s d a s t i t o r í a s d e 1º a 4º d e ESO:
1º de ESO 2º de ESO 3º de ESO 4º de ESO

S
Ms
m
1. Acollida no IES, presentación
2.
Explicación da ESO: Organización da clase e Do individualismo ó A participación en
Dereitos e deberes convivencia grupo: cambios grupo
Relacións entre persoas A ética profesional do
3. Avaliación inicial Avaliación inicial
e de grupo estudiante
1º Trimestre
4. Reunión cos familiares de alumnado

5. Elección delegados/as en cada grupo
6.
Hábitos de estudo: Traballos: elaboración, Estudo organización e Estudo: fontes,
Condicións previas presentación, estudo planificación ficheiros e servizos
Hábitos de estudo: Toma de conciencia:
7. Seguimento da titoría Seguimento da titoría
Planificación estudo papel do estudante
Técnicas de estudo: Saúde: internet, vídeo, A comunicación e a
8. Estudo: exame, repaso
apuntes, lectura xogos e teleadicción convivencia (1)
9. Conclusións avaliación 1ª
Técnicas de estudo: Estudo: fallos no A comunicación e a
10. Seguimento da titoría
subliñado, esquema traballo intelectual convivencia (2)
Técnica de estudo:
11. Sociograma do grupo Seguimento da titoría Seguimento da titoría
resume, memoria
2º Trimestre
A adolescencia (2): Convivencia, Educación

12. Seguimento da titoría Drogas: O alcohol
desenvolvemento social e dereitos
Habilidades sociais e
13. A autoestima Racismo e xenofobia Drogas: O tabaco
toma de decisión
Habilidades persoais,
14. Seguimento da titoría Seguimento da titoría As actitudes violentas
responsabilidade
Espírito crítico e medios Adolescencia : Responsabilidade e non
comunicación afecto e sexualidade violencia
16. Conclusións avaliación 2ª
17.
Habilidades sociais e Aprender a decidir : Mediación ante o Relacións pais, nais e
convivencia elementos maltrato e o conflicto fillos/as
18. Seguimento da titoría Seguimento da titoría Seguimento da titoría Seguimento da titoría
3º Trimestre
Problemas da Aprender a decidir: Aprender a decidir:

19. Escala de valores
adolescencia (1) proceso concienciación
Problemas da Aprender a decidir: Aprender a decidir (1):
adolescencia (2) práctica reflexión
Aprender a decidir: Aprender a decidir (2):
21. Seguimento da titoría Tempo de lecer
práctica eleccións,futuro
22. Avaliación da titoría e Avaliación final
Agora relacionamos nestes cadros os obxectivos da acción titorial coas actividades a desenvolver e
coas persoas implicadas en tales actividades.
Obxectivo 1 : Desenvolvemento persoal e adaptación escolar do alumnado con NEEs

Actividades Materiais Persoas implicadas
1. Detección de alumnado mediante :
 1.1. entrevistas cos pais e nais Entrevista estruturada Titorado - pais e nais
 1.2. observación sistemática Rexistro de observacións Titorado
2. Demanda de avaliación psicopedagóxica ó Orientador. Folla de demanda Titorado - equipo
 modalidade de apoio. Equipo
 avaliación da competencia curricular. Proposta de documento Titorado - apoio - Orientad. de
3. Redacción  aval. do seu estilo de aprendizaxe. adaptado EP / ESO
da AC. :  aval. do seu desenvolvemento social e familiar. Documento
 adaptacións a realizar.
 coordinación da intervención.
4. Seguimento do proceso do alumno Doc. de seguimento da AC. Titorado – prof. apoio -
Orientad.
5. Coordinación no proceso de avaliación e promoción do a. Titorado
Obxectivo 2 : Participación e relación coa familia

A través de reunións periódicas :
2. 1. A nivel individual : propoñemos dous co obxectivo de : Responsable aula, titorado e

Entrevistas familia
Intercambio de información.
 Seguimento conxunto do proceso ensino-aprendizaxe Responsable de área e pais e nais
 Pautas de or. individual para o traballo e desenvolvemento do a.
3. Reunións grupais de aula.
 Intercambio de información Profesorado que imparten clase
 Explicación da programación “ na aula, pais e nais 1º, 2º, e 3º
 Ofrecer información xeral da aula (rendemento, dinámica, características) trimestre
 Pautas de or. para a organización do traballo persoal do a. Titorado e pais e nais
4. Colaboración e participación en actividades escolares e extraescolares :
 Participación dos pais Talleres, actividades concretas. Profesorado, pais e nais, axentes
en algunhas actividades escolares : Sesións informativas de temas suxerentes. “ colaboradores/as
Or. Vocacional. Experiencias persoais.
 Actividades extraescolares : excursións, festas, semanas culturais, visitas a empresas
Obxectivo 3 : Orientación vocacional

1. Itinerarios educativos.Posibles saídas ó rematar a ESO Material informativo Titorado e
Traballo da páx. Web. Orientad. de EP / ESO
http://edu.xunta.es/centros/ie
salexandreboveda
2. Coordinación Orientad. de EP / ESO para facilitar o paso de etapa do a. Informes de orientac. Orientad. de EP / ESO
3 .Avaliación do alumnado. Intereses persoais e profesionais. Titorado
Capacidades e aptitudes Informes de orientación e Alumnado e
Recollida de información sobre : Técnicas e hábitos de estudio. Actitudes, de avaliación Orientad. de EP / ESO
personalidade.
4. Entrevistas con titores para revisar o rendemento do alumnado : Cuestionarios de propia Profesorado titorado e
Recollida de información elaboración Orientad. de EP / ESO
5.Reunións con pais e nais :
 5.1. Recollida de información sobre expectativas a través de cuestionarios Cuestionarios Orientad. de EP / ESO,
 5.2. Dar a coñecer o programa de Or, mediante unha carta. Circular (elab.propia) pais e nais.
 5.3. Inform. da estructura do sistema educativo mediante reunión colectiva Trípticos informativ.
6. Reunións co alumnado :
 6.1. Consulta de dúbidas. Informe de orientación e Alumnado, profesorado
 6.2. Entrevistas para que coñezan o resultado da avaliación. avaliación. titorado e Orientad. de EP /
 6.3. Información sobre a estructura do sistema educativo. Trípticos informativos ESO
 6.4. Intercambio de información con antigos alumnado. Enquisa (elab.propia)
7. Traballo de titorado co alumnado da aula abordando temas : Alumnado e profesorado
 Cubrir instancias, formularios, solicitudes, etc Doc. administrativa titorado

Obx. 4 : Proceso de avaliación. Competencias. Promoción de alumnado

Persoas
Actividades Materiais implicadas
Coordinar o proceso avaliador :
1. Coordinar a acción do equipo de profesores/as do seu grupo. Equipo
 Establecer canles de colaboración e liñas educativas comúns co equipo docente de
 Buscar e transmitir información sobre os alumnos. Caderno de titoría orientaci
 Transmitirlles suxerencias do alumnado ón e
 Evitar a acumulación de traballos ó alumnado no mesmo período de tempo
 Mediar en conflitos entre alumnado e profesorado Titorado
 Propor actividades complementarias e/ou extraescolares
2. Colaborar no proceso de avaliación inicial :
 Unir criterios Informes avaliación
 Distribuír no tempo os traballos de avaliación evitando acumulacións
3. Coordinar as sesións de avaliación : Equipo
 Analizar o rendemento do alumnado.
de
 Rexistrar as observacións do profesorado Informes oficiais orientaci
 Facer propostas para a superación de dificultades
ón e
 Decidir sobre a promoción de ciclo
 Cubrir a documentación oficial : informes trimestrais, fin de ciclo e curso, de traslado. Titorado
4. Informar ó alumnado :
 Comentarlles os resultados da avaliación Sesión de grupo
 Darlles información cualitativa especialmente do que necesitan mellorar.
 Fomentar a comparación cun mesmo
 Entrevistar ós de rendemento insatisfactorio ou conflitivos Entrevista estruturada
5. Informar á familia :
 Cubrir, enviar e gardar o boletín de información a familias. Boletíns informativos
 Anotar observación nel cando sexa conveniente. Titorado
 Solicitar entrevista coa familia do alumnado con rendemento insatisfactorio ou conflitivos. Entrevistas familias
6. Colaborar cos diferentes equipos docentes e titorado no deseño e elaboración de protocolos Informe final Orientad
para a realización da avaliación inicial do alumado. Entrev. cos titores entrantes or
Obxectivo 5 : Dinámica de grupos e competencia social

Actividades Materiais Persoas
implicadas
Actividades de recollida de información : Arquivos informáticos de

expedientes, rexistros, ..
1. Recollida de información sobre o alumnado.
 Datos persoais.
 Motivación. Intereses. Autoestima. Titorado
 Rendemento e capacidades individuais alumnado
 Observación directa.
2. Coñecemento da organización e funcionamento da dinámica do grupo aula. Materiais de creación
Características do grupo propia
 Agrupamentos naturais.
 Dinámica de relación. Brunet, J.J. y Negro.
 Establecemento de liderazgo. Tutoría con adolescentes.
 Rexeites. Técnicas para mejorar las
 Participación. Colaboración. Apoio mutuo relaciones interpersonales a
lo largo del curso. Madrid.
Ed.San Pio X
3. Situación de cada alumno no grupo : Fritzen S.J. 70 ejerci-cios
 Integración dos datos recollidos para coñecer a situación de cada alumno/a no grupo e poder prácticos de diná-mica de Titorado
precisar : Posibilidades. Necesidades. Expectativas. grupos. Santander.Ed. Sac alumnado
 Apoiar ó alumnado na construcción do seu proxecto persoal Terrae
4. Actividades para a mellora do grupo :
 Adestramento en habilidades sociais Pallarci, M.Técnica de
 Mellorar a adaptación persoal grupo para educa-dores.
 Como obter un mellor axuste persoal Madrid Public. ICCE.

Obxectivo 6 : Situación inicial do grupo / alumno/a

Persoas
Actividades Materiais
implicadas
(Son actividades relacionadas coa acollida de alumnos do obxectivo 9)
1. Presentación do profesorado, titorado e alumnado. Pódense utilizar T. de dinámica xa Técnicas Titorado

existentes
2. Utilización de T. que faciliten o coñecemento mutuo : Retrato Robot, a fiestra .. de dinámica e
3. Utilización de T. que faciliten o coñecemento do grupo de grupos
4. Preparación da elección de delegados : alumnado
 Facer fincapé nas funcións e actividades que vai realizar Asemblea
5. Entrevista co titorado do ano anterior para recoller información Entrevista Titorado
6. Lectura dos informes de avaliación existentes no centro, e do curso anterior Informes de avaliación
7. Preparación das entrevistas a realizar coas familias. Entrevista Titorado-
8. Cuestionario de recollida de información para coñecer ó alumnado Cuestionario familia
Obxectivo 7 : Aprender a aprender

Persoas
Actividades Materiais implicadas
1. Análise da actividade diaria, a través de :

 Reunión conxunta da programación diaria do profesor
 Cubrir por parte do titorado un cuestionario no que se avalíe a importancia que o Elaboración
prof. da ó obxectivo “aprender a aprender”. propia
 Cuestionario ás familias para comprobar hábitos de traballo do a. e que valoración Titorado
fai a familia das actividades que se propoñen desde a escola para facer na casa. Esta
análise inclúe : tempo que esixen, nivel de dificultade, axudas que precisa,
variedade de contidos
2. Concreción de necesidades a partir dos datos obtidos. Ase-
3. Presentación e elección de materiais de traballo  Estrategias de aprendizaje (teoría) Anibal Puente (EP-ES). sora
con profs., tit., familia e alumn.  Enriquecimiento Instrumental de Feuerstein (EP-ESO). do
 A importancia sobre cada un destes sectores dependerá  Aprender a pensar. Pascal. E.P. (EP).
da idade dos alumnos a quen vai dirixido.  Proyecto Inteligencia. Hardwad (ESO).
 Inteligencia aplicada R.J. Sternberg (ESO). polo
 Progreso. C. Yuste y otros (EP-ESO).
 Comprender para aprender. Vidal.A.Barca y otros (EP-ESO).
 Aprender a pensar. 1 Planifica y decide. Sanchez de M.A. (EP).
 Leer para comprender y aprender. Martín E. EP-ESO).
4. Aplicación do programa elixido. Equ.Ori
EP/ES
5. Seguimento e avaliación
Obxectivo 8 : Motivar cara ó estudo

 ASÍ, programa de entrenamiento (CEPE)
1. Elaboración dun programa de  Ya puedo, (crea hábitos, programa de autocontrol) CEPE Titorado profesorado co
motivación e técnicas de estudo  Brunet : Cómo programar técnicas de estudio. asesoramento do
con prioridade para 1º de ESO.  Yuste, C. Cómo estudiar. Equi.Ori. EP.ES.
 Valles, A.Motivación para aprender.
Obxectivo 9 : Actividades de acollida de alumnado

Persoas
implicadas
1. Presentación do titor ó principiar o curso Guión
2. Actividades de coñecemento entre iguais Dinámica de grupos
3. Dar a coñecer as normas e funcionamento da clase e do centro Guión regulamento
4. Coñecemento de espazos, dependencias e servizos do centro Guión visita Titorado
5. Para alumnos maiores, coñecemento da programación de curso Programación de curso
6. Entrevista coas familias. Entrevista estruturada
7. Reunión xeral cos pais e nais Guión

Obxectivo 10 e 11: Individualización das ensinanzas ( I ) e ( II )

Persoas
implicadas
1. Coñecer as capacidades dos a. e o seu progreso académico para seguir o desenvolvemento das súas Prof. do
capacidades e habilidades: Do propio grupo clase
 Coordinación de probas de avaliación inicial e final de cada nivel centro
 Establecer reunións cos profesores do grupo clase
Recursos
2. Previr e detectar posibles dificultades da aprendizaxe coa avaliación continua e final de : Prof.
 Razoamento. Lectura e Escritura. Razoamento. psico- de área.
 Psicomotricidade Conceptos básicos. Habilidades sociais Orientador
 Aptitudes Linguaxe e Expresión Matemáticas, cálculo técnicos e
Titorado
3. Detectar alumnado con NEEs y colaborar na súa avaliación e creación de medidas educativas de
adaptación e reforzo. : biblio- PPT
 Follas de derivación. Coordinación da avaliación de competencia curricular
EO EP/ES
 Coordinación de progr. De reforzo . Coordinación de adaptacións curriculares gráficos
4. Desenvolver Instrumentos e procedementos de observación do alumnado: Titorado e
 Dinámica de grupos. Competencia social EO EP/ES
5. Introducir técnicas de traballo intelectual : Titorado
 Hábitos e actitudes positivas de cara a aprendizaxe.
 Programas de técnicas de traballo intelectual
6. Coordinar a actuación dos distintos profesores do grupo clase, e o proceso de avaliación. Prof.
 Sesións de avaliación. Armonización dos procesos de ensinanza-aprendizaxe. implicado
7. Coordinar o proceso de avaliación e a redacción dos boletíns de información :
 Sesións de avaliación. Boletíns de información ás familias. Boletín de información titorial. Titorado
8. Concretar e coordinar a implantación dos programas de reforzo e Acs. : Titor.,
Pr. Ap. EO
 Establecer reunións de coordinación co membro do EOEP e o profesorado de apoio EP/ES
Individualización das ensinanzas (obxectivo fraccionado, parte II ) PXAD
9. Efectuar o seguimento das medidas de atención á diversidade, programas de reforzo e adaptacións
curriculares, grupos flexibles : “
 Reunións de coordinación cos profesores, o membro do EOEP. E o profesorado de apoio.
10. Facilitar a auto-orientación dos alumnos de cara ó cambio de etapa : Titorado
 Programas de O. escolar e vocacional. EO EP/ES
 Establecer a axuda de apoios externos expertos. e expertos
 Participación e axuda dos pais. Exposición de experiencias externos
11. Promover a coordinación da Etapa posterior (ESO) :
 Reunións de coordinación co membro do EOEP e o dep. De O. do centro (no seu caso) EO EP/ES
Obxectivo 12: Coordinar o equipo docente

Persoas
implicadas
1. Coordinación co equipo directivo para traballar cunha liña coherente de actuación Programa de
intervención Eq. Direc
2. Marcar : O calendario de reunións. Temas a tratar. A metodoloxía de traballo a seguir. E os
recursos materiais necesarios (documentación, bibliografía...) Traballo en
Orientador
 Temas a abordar : Temas transversais do currículo. Titorado. Criterios de promoción. Avaliación, equipo
criterios e boletíns. Seguimento de casos.
Obxectivo 13: Avaliación da acción titorial

 Cuestionario de autoavaliación.  A disposición no dpto. de orientación
 Cuestionario para alumnos/as. Titorado
 Debate. Orientador
 Reflexións para a mellora

Agora imos facer unha distribución de actividades do plano de acción titorial repartidas por semanas con
obxectivos e materiais para axustarnos á demanda do titorado que prefire seguir por un libro de texto:
Temporalización e distribución das titorías por niveis educativos.
1º de ESO:
S
t m Act. Obxectivos Materiais
 Presentación do IES por parte do Equipo Directivo e o  Horarios, profs, avaliacións, visitas
Acollida
Depto. Orientación.  Exemplo de presentación en orde

23. 1  Presentación por parte do titorado da organización respectando a quenda de diálogo.
académica do curso: horario, profes, datas de avaliación..
Ver páxs. 38 e 40 de LA TUTORÍA EN LA ESO.
 Presentación do espazo físico do centro e instalacións
1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE

convivencia
Comentar os principios educativos do PEC, as normas


Normas,
elementais de convivencia e o RRI Copia entregada a cada alumno del RRI

1  Presentar a estrutura organizativa do centro  Exemplo de estructura orgánica dos IES
Ver páxs. 42,44-52 de LA TUTORÍA EN LA ESO. 1º
 Dar a coñecer as principais actividades complementarias . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE
e extraescolares.
a) Dptos.Didácticos: Competencia Curricular
 Obter informacións útiles ó profesorado para decidir o
nivel de profundidade en que deben ser abordados os

novos contidos e a relación entre os mesmos.
Adecuar o proceso de ensinanza aprendizaxe ás
 Entrega de táboas de seguimento
posibilidades de cada alumno/a. do alumnado con datos do
CURSO
 Posibilitar que o alumnado tome conciencia das lagoas Informe de Avaliación

dos seus esquemas de coñecemento e da necesidade de Individualizado elaborado polo
superalas.
profesorado do centro de
Avaliación inicial
b) Titorado: Coñecemento persoal do alumnado.

 Coñecer a situación persoal do alumno ó inicio da procedencia.
ESO


DE
Recoller todos aqueles datos que faciliten o axuste

das medidas pedagóxicas ás características
Presentación ós titores que o
individuais do alumnado. soliciten dos datos necesarios
c) Xunta de avaliación: extraídos nos informes
TRIMESTRE
 Avaliar os resultados obtidos polos diversos deptos. psicopedagóxicos.

e polo titor/a
 establecer os obxectivos segundo as necesidades
detectadas
 Determinar as medidas pedagóxicas relativas á Ver páxs. 53-59 de LA TUTORÍA EN LA ESO. 1º .
actuación do profesorado. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE
 Estudar e orientar os casos máis significativos e
canto a carencias de competencia curricular,
habilidades ou problemas persoais.
1º
 Doc. “Estrutura e contidos da ESO

Estrutura
da ESO
 Dar a coñecer ó alumnado que comeza a ESO, a

estrutura, contidos e principais características da nova
Ver páxs. 61-71 de LA TUTORÍA EN LA ESO. 1º .
etapa
Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE
 Tomar conciencia da importancia das circunstancias

 Inventario de Hábitos de estudio
O ambiente no
externas e ambientais que se requiren para que o estudio

sexa eficaz.  Doc. “O ambiente no estudio”
estudio
 Coñecer a influencia que poden ter algúns factores

externos no estudio. Ver páxs. 75-83 de LA TUTORÍA EN LA ESO. 1º .
 Reflexionar, valorar e, no seu caso, modificar, as Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE
circunstancias de lugar, tempo, modo e recursos cos que - Técnicas de estudio na ESO. Ed Xerais. Louzao e
persoalmente leva a cabo o estudio Prieto
 
delegado
Acta da elección de delegado

Elección
Escoller ó Delegado/a e subdelegado/a do grupo de

maneira seria e responsable.  Funcións dos delegados
 Educar ó alumnado para a convivencia democrática e  Cuestionario para elección
participativa  Material do IES

Continúa o 1º trimestre de curso:
 Coñecer o horario escolar, ó titor e, si é posible ós

Reunión cos pais e nais de
profesores que imparten as diversas áreas e as datas

das avaliacións
 Informarse de cómo é o grupo en que está integrado

alumnos/as
o seu fillo/a. Material do IES

 Coñecer a etapa educativa que inicia o se fillo/a e
24. os diversos itinerarios que se lle ofrecen. Ver modelo en páxs. 97-109 de LA TUTORÍA EN LA
 Mostrarlles o Plan de acción Titorial que se vai ESO. 1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
desenvolver durante o curso e o horario de atención ICCE.
CURSO
a pais, nais e alumnos/as.

 Informarlles da mellor maneira que teñen para
colaborar no IES e cos seus propios fillos para
axudarlles no estudo.
 Caer na conta da necesidade e importancia que a
para o estudio

Motivación
motivación ten para os estudios. Materiais do IES

DE
 Coñecer os distintos tipos de motivacións, máis

25. vividas polos estudantes. Ver modelo en páxs. 115-120 de LA TUTORÍA EN
 Analizar as verdadeiras e falsas motivacións e
TRIMESTRE
LA ESO. 1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.

expectativas que actualmente teñen cabida na ICCE
escola
 Mostrarlle o alumnado situacións diversas nas que  Xogo de dereitos e deberes
Dereitos e
deberes
poidan exercer os seus dereitos.

Ver modelo en páxs. 121-128 de LA TUTORÍA EN
26.  Analizar as condutas e actitudes da sociedade actual LA ESO. 1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
que restrinxen e dificulten este exercicio. ICCE
 Saber aplicalos ó funcionamento do grupo e do IES.
 Fomentar a participación do alumnado no seu

Conclusión
Doc. Rectificar a tempo

1º
proceso de aprendizaxe.
1ª avali.
27.
 Dar ó alumnado as pautas, medios e tempo
necesario para que podan facer unha análise e Ver modelo en páxs. 130-136 de LA TUTORÍA EN
valoración seria e obxectiva do seu traballo ó longo ICCE
do trimestre
 Aumentar a autoestima do alumnado

Nadal

28.  Axudarlles a descubrir que todos temos boas LA ESO. 1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
calidades que temos que potenciar. ICCE

Estudar a
lección
29.  ICCE
-Técnicas de estudio na ESO. Ed Xerais. Louzao e
Prieto
 Doc. Como facer un esquema

Técnicas do
 Aprender a facer correctamente esquemas e a

esquema
acostumarse a súa utilización no estudio. Ver modelo en páxs. 157-165 de LA TUTORÍA EN

30.
 Interesarse polas técnicas de estudio en xeral como LA ESO. 1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
medio para mellorar o seu rendemento académico. ICCE
Prieto
 Doc. Técnicas para mellorar o
memorización
 rendemento.
Técnicas de
Recoñecer a importancia da memoria como

habilidade necesaria para a aprendizaxe escolar.  Exercicios prácticos
31.  Habituar ó alumnado a que exercite con sentido a
súa memoria mediante a aplicación de técnicas e a LA ESO. 1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
realización de diversos exercicios. ICCE
CURSO
Prieto
 Coñecer as características do momento evolutivo da
 Doc. A identidade na
adolescencia (1)
adolescencia.
Problemas da
 Analizar e tomar conciencia das dificultades e adolescencia

riscos que pode levar o paso por esta etapa.  Coñécete a ti mesmo.
32.  Procurar descubrir e definir os trazos de identidade _______
DE
persoal Ver modelo en páxs. 181-192 de LA TUTORÍA EN

 Previr, riscos e traumas familiares, escolares e LA ESO. 1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
ICCE
sociais, evitando os extremismo e radicalizacións
TRIMESTRE
propios do momento da adolescencia.

 Doc. “A autoestima”
 Facerlles conscientes das expresións, actitudes e  Doc. “Ol efecto Pygmalión”
expectativas que os seus pais, profesores,
A autoestima
compañeiras.., teñen sobre eles e elas. _______

 Analizalas para que se dean conta de cómo inflúen LA ESO. 1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
33.
no concepto que cada un ten de si mesmo. ICCE
 Caer na conta de que todos e todas podemos influír Actividades para mellorar a Autoestima. EOS
Actividades para mellorar a Autoestima.
no autoconcepto, na autoestima dos demais.
2º
“Adestramento en Habilidades de Vida” Luengo e

 Ilusionarlles para sexan positivos cos demais. cols. Xunta de Galicia
 Doc. A personalidade
 Reflexionar sobre a súa propia persoa.  Doc. O disfraz sen entroido
 Que descubra “as súas máscaras”
Entroido
34.
 Decatarse de en qué situacións ou con quen as
utiliza. Ver modelo en páxs. 205-213 de LA TUTORÍA EN
 Estimular o desexo de manifestarse con LA ESO. 1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
autenticidade. ICCE
 Doc. “Avaliación do 2º
 trimestre”.
Conclusión 2ª
Desenvolver no alumnado o xuízo crítico e razoado

avaliación
sobre o traballo realizado por el mesmo no 2º

 Doc. “Autoavaliación”.
trimestre.
35.
 Que o alumno analice o grao de consecución dos _______
obxectivos marcados para este período e a LA ESO. 1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
realización dos acordos da 1ª avaliación. ICCE

 Tomar conciencia de todos os aspectos a ter en  Doc. Cuestionario de

conta á hora de tomar unha decisión académica.
Aprender a
Orientación Escolar e

decidir
Axudar ó alumnado para que sexa selectivo e
profesional.
36. recolla informacións significativas, reflexione sobre
elas, as contraste e as integre. _______
CURSO
 Facilitarlles información para que sexan capaces de LA ESO. 1º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
facer unha elección madura e responsable. ICCE
 Avaliar o funcionamento da titoría ó longo do  Doc. Cuestionario de avaliación da

Avaliación
da titoría
curso. titoría.
37.  Valorar as aportacións que a titoría lle fixo ó grupo.
 Ver modelo en páxs. 233-236 de LA TUTORÍA EN
DE
Mellorar, si é posible, o clima de amizade e

compañeirismo no grupo. ICCE
 Valorar o rendemento de cada alumno/a en relación  Doc. “Aprender a ser”
3ª Avaliación
TRIMESTRE
coa situación de partida.  Doc. “Aprender a aprender”

 Reflexionar en torno á consecución dos obxectivos  Doc.”A avaliación na ESO”
38.
establecidos para o curso. _______
 Determinar medidas de reforzo ou adaptación Ver modelo en páxs. 237-247 de LA TUTORÍA EN
curricular para o vindeiro curso. ICCE
 Descubrir as posibilidades educativas do tempo de
Plan de vacacións e
vacacións.
 Planificar o tempo de verán como un tempo de  Doc. Comentarios de vacacións
 Enquisa ¿e ti como o pasas?
3º
actividades proveitosas.
lecer
39.  Dar ocasión para organizar actividades de grupo, _______

recreativas ou de lecer capaces de satisfacer as Ver modelo en páxs. 249-256 de LA TUTORÍA EN
necesidades do adolescente. ICCE
 Coñecer posibilidades de descanso e diversión
construtivas.
Materiais de complemento: técnicas para a intervención titorial
Sociométricas Sociograma
Técnicas de Con intervención Role-playing Debate dirixido Phillips 66
dinámica de de todo o grupo Torbellino de ideas Grupo de discusión Foro ....
Con intervención Simposio Panel
grupo de expertos Mesa Redonda Diálogo ou Debate Público
Entrevista ou consulta pública
O rexistro anecdótico
Os rexistros autobiográficos Os estudios de casos
A observación As listas de control
Os diarios de clase Os cuestionarios
Outras sistemática As escalas de estimación
Os rexistros acumulativos Os inventarios
As escalas de actitudes
técnicas Aberta. E. orientadora
A entrevista Pode ser: Estandarizada E. de diagnóstico
Estructurada. Entrevista informativa
 Lista de control de actitudes de cara ó grupo  Escala numérica: Actitude ante os estudios
Exemplos  Escala numérica de personalidade  Escala descritiva de grupo
de:  Escala verbal: Normas sociais
 Ficha guión para entrevista cos pais
 Rexistro anegdótico
Ver publicación “Guía do Titor” de 2º de ESO de García Nieto, Cermeño, Fernandez, e Sandoval. ICCE 1998

Distribución das titorías de 2º de ESO:

S
 Horarios (modelo do IES), profs, avaliacións,
 Presentación do IES por parte do Equipo Directivo e o Depto. visitas
Acollida
Orientación.  Técnica de presentación en orde respectando o

40.  Presentación por parte do titorado da organización académica do turno de diálogo.
curso: horario, profes, datas de avaliación.. _______
 Presentación do espazo físico do centro e instalacións Ver modelo en páxs. 43, 45-46 de LA TUTORÍA EN LA ESO. 2º.
Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Copia entregada a cada alumno del Regulamento
convivencia
As normas,
 Comentar os principios educativos do PEC, as normas de Réxime Interno

41.
elementais de convivencia e o RRI  Folla de conservación da clase
 Establecer un sistema de motivación para que o alumnado _______
manteña a aula ordenada e limpa. Ver modelo en páxs. 50-52 de LA TUTORÍA EN LA ESO.
2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
d) Dptos.Didácticos: Competencia Curricular
 Obter informacións útiles ó profesorado para decidir o nivel de
profundidade en que deben ser abordados os novos contidos e a relación
entre os mesmos.
 Adecuar o proceso de ensinanza aprendizaxe ás posibilidades de cada
 Entrega de táboas de seguimento do alumnado
alumno/a. con datos do Informe de Avaliación
Avaliación inicial
 Posibilitar que o alumnado tome conciencia das lagoas dos seus esquemas Individualizado elaborado polo profesorado do
de coñecemento e da necesidade de superalas. centro de procedencia.
e) Titorado: Coñecemento persoal do alumnado.
42.  Coñecer a situación persoal do alumno ó inicio da ESO  Presentación ós titores que o soliciten dos datos
 Recoller todos aqueles datos que faciliten o axuste das medidas necesarios extraidos nos informes
pedagóxicas ás características individuais deles. psicopedagóxicos.
f) Xunta de avaliación:
 Avaliar os resultados obtidos polos deptos. e polo titor/a
Revisión de novos casos con dificultades educativas e
DE CURSO
 Establecer os obxectivos segundo as necesidades detectadas

 Determinar as medidas pedagóxicas relativas á actuación do plans de traballo.
profesorado.
 Estudar e orientar os casos máis significativos e canto a carencias
de competencia curricular, habilidades ou problemas persoais.
 Facilitarlles as relacións entre persoas.  Doc. “Que é un grupo.


Relacións
no grupo
 Concienciarlles de que o comportamento de cada un afecta ó A fábula do corpo.

43. funcionamento do grupo.  Tipoloxía grupal
 Facilitarlle o seu coñecemento persoal descubrindo o seu ser no _______
Ver modelo en páxs. 54-55, 57-59 de LA TUTORÍA EN LA
grupo co seu comportamento e actitudes
TRIMESTRE
ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Coñecer o horario escolar, ó titor e, ós profesores das áreas e as  Materiais do IES.

 Doc. Si queremos evitar o fracaso dos nosos
nais de alumnos/as
Reunión cos pais e
datas de avaliación
 Informarse de cómo é o grupo en que está integrado o seu fillo/a. fillos temos..
 Doc. Participación de pais nos IES.
 Recordar as principais normas do Regulamento de Réxime
44. Interior do IES.
_______
 Mostrarlles o Plan de Acción Titorial que se vai desenvolver
Ver modelo en páxs. 62-63, 65-67 de LA TUTORÍA
durante o curso e o horario de atención a pais e alumnado.
EN LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto.
 Axudarlles a colaborar no IES e cos seus propios fillos para Ed. ICCE. 1998
mellorar no estudio.
1º
 Escoller ó Delegado/a e subdelegado/a do grupo de maneira  Acta da elección de delegado

delegado
Elección
seria e responsable.  Funcións dos delegados

45.
 Educar ó alumnado para a convivencia democrática e  Cuestionario para elección
participativa  Material do IES
 Elaboración dun traballo de clase: fondo, forma e
pasos.

Presentación de
Coñecer os pasos necesarios que deben observarse para elaborar

un traballo de clase  Materiais do IES (tamén con soporte
traballos
informático)
 Saber distinguir os diversos elementos que debe reunir a
46. _______
estrutura formal
Ver modelo en páxs. 82, 85-88 de LA TUTORÍA EN
 Exercitar e familiarizar ó alumnado na confección de traballos.
LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
 Aprender a presentar un traballo de clase no fondo e forma ICCE. 1998
- Técnicas de estudio na ESO. Ed Xerais. Louzao
 Materiais do IES: Postavaliación (tamén con
 Desenvolver no alumnado o xuízo crítico e razoado sobre o
soporte informático)
Conclusión 1ª
traballo realizado por el mesmo no 2º trimestre.

 Cuestionario de autoavaliación.
 Que o alumno analice o grao de consecución dos obxectivos
avali.
47.  Plan de reforzo ou recuperación

marcados para este período e a realización dos acordos da 1ª
avaliación. _______
Ver modelo en páxs. 91-98 de LA TUTORÍA EN LA
 Reflexionar individual e en grupo sobre a programación de aula
ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE.
e a súa adecuación ás características do grupo
1998
 Fomentar as boas relacións do grupo.
Nadal
Ver modelo en páxs. 102 de LA TUTORÍA EN LA ESO. 2º.

48.  Espertar a sensibilidade e xenerosidade Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Estimular a imaxinación e a creatividade

 Doc: A creatividade lúdica.

 Doc. Solos ante o perigo.
 Ensinar ó alumnado a saber usar o tempo de lecer con
 Cuestionarios:
Tele xogo
racionalidade.

adicción
1. “Para saber elexir os xogos”
 Saber seleccionar o xogo axeitado á situación.  2. “Para aprender a ver a TV”.
49.  Aprender a ver a Tv con sentido crítico.  3. ”Eu ante a tele”
 Aprender a utilizar as técnicas informáticas aplicadas nos  Doc.Reflexión final
xogos tamén como medio e ferramenta de traballo que _______
contribúa a mellorar o proceso de ensinanza aprendizaxe. Ver modelo en páxs. 106-119 de LA TUTORÍA EN
ICCE. 1998
 Coñecer o grao de cohesión e características do grupo  Doc. Test sociométrico utilidade

Cohesión no
pasando un test sociométrico.

 Descubrir os distintos roles existentes no grupo: líderes, e aplicación.
grupo
50. rexeites, silenciados, populares _______

 Identificar subgrupos no grupo total e a presión que Ver modelo en páxs. 123-134 de LA TUTORÍA EN
exercen sobre a todo o grupo. LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
ICCE. 1998
 Coñecer o “poder social” de cada un no grupo

 Doc. Evolución social do
desenvolvemento social
Coñecer as características psicoevolutivas da

adolescente.
Adolescencia e
adolescencia no desenvolvemento social.

 Coñecer os riscos desta etapa en integración entre  Doc.Pautas para a reflexión.
DE CURSO
compañeiros, familia e medio social.

51.  Descubrir a influencia que exerce o grupo no
 Cuestionario de aceptación
desenvolvemento social do adolescente. social.
 Autoavaliar algúns aspectos que inflúen na aceptación/ _______
rexeite social do adolescente. Ver modelo en páxs.139, 142-147 de LA TUTORÍA
 Previr radicalizacións propias da adolescencia. EN LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto.
Ed. ICCE. 1998
 Favorecer expresións nas que desenvolva habilidades de
autocontrol, responsabilidade e independencia persoal. _______
TRIMESTRE
Habilidades
 Apoiarlles no desenvolvemento de habilidades para Ver modelo en páxs. 150-152 de LA TUTORÍA EN

Sociais
resolver problemas e tomar decisións. LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
52.  Apoiarlles na aceptación das súas ideas e á manter unha ICCE. 1998
Actividades de habilidades sociais. EOS
actitude de respecto ás características e diferenzas de
Actividades de habilidades sociais en
outros. :“Adestramento en Habilidades de Vida” Luengo
 Aumentar a responsabilidade cos seus deberes familiares, e cols. Xunta de Galicia
escolares e sociais.
 Favorecer a inserción en pequenos grupos para encontrar  Cuestionario de dependencia.
Autocontrol
espazo para a libre expresión persoal e o

2º
desenvolvemento das súas habilidades persoais.

53.  Estimular o traballo en equipo, no que se equilibre o
desexo de impoñerse coa colaboración. LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
 Desenvolver habilidades de autocontrol, ICCE. 1998
responsabilidade e independencia persoal.
 Ensinar ó alumnado a ler o xornal e aprender o
significado das palabras que descoñecen
  Doc. Lendo o xornal
Ler o xornal
Axudarlles a desenvolver un espírito crítico e

democrático estando informados dos acontecementos da
vida pública.
54.
 Ensinarlles a utilizar a prensa como fonte habitual de _______
coñecemento actualizado e globalizado da realidade da
vida, ante a que se deben tomar posturas abertas. ICCE. 1998
 Ensinarlles a desenmascarar os posibles intereses que
motivan a información
 Desenvolver no alumnado o xuízo crítico e razoado sobre  Cuestionario de autoavaliación
Conclusión 2ª
o traballo realizado por el mesmo no 2º trimestre.  Material do IES: Postavaliación (tamén

avaliación
 Que o alumno analice o grao de consecución dos en soporte informático)

55.
obxectivos marcados para este período e a realización dos _______
acordos da 1ª avaliación. Ver modelo en páxs. 167-178 de LA TUTORÍA EN
 Reflexionar individual e grupalmente sobre a LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
programación de aula e a súa adecuación ás ICCE. 1998
características do grupo.

 Doc. “Que é unha decisión”.


Aprender a
Axudar ó alumnado para que sexa consciente de
 Cuestionario de toma de
decidir
que todos estamos constantemente tomando
56. decisións. decisións.
_______
 Conseguir que sexan capaces de discernir os Ver modelo en páxs. 182-188 de LA TUTORÍA EN
elementos básicos necesarios para decidir LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
ICCE. 1998
 Tomar conciencia da cantidade de decisións que  Doc.¿Qué elexirás ti?
cada un toma ó longo do día.
Aprender a
 Decálogo para decidir ben.


decidir
Que saiban valorar a importancia de cada unha das

57. decisións.  Cuestionario ¿Fácil ou difícil?
_______
 Que consideren a toma de decisións como un Ver modelo en páxs. 190-191,193-194 de LA
proceso continuo adquirindo paulatinamente máis TUTORÍA EN LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval
seguridade. e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Presentación das opcións académicas para o  Entrega de optativas para 3º e 4º
Orientación
vocacional
vindeiro curso. de ESO.

 Ofrecerlles información para que realicen de xeito  Información da conexión entre
58.
responsable a elección. optativas e estudios de futuro.
 Desenvolver habilidades para tomar decisións ante  Uso do programa informático Orienta
unha situación que o demande. 2000.
 Descubrir as posibilidades educativas do tempo de  Doc. Posibilidades educativas do
lecer tempo de lecer.
Tempo de lecer
  Cuestionario de lecer
3º TRIMESTRE
Enfocar as vacacións á creatividade e ó

enriquecemento persoal.  Suxerencia de actividades e
59.  Previr do abuso do consumismo e diversións pouco Informacións da Consellería de
sas. Xuventude.
 Suscitar posibilidades de coñecer ou programar _______
Ver modelo en páxs. 207, 210-216 de LA TUTORÍA
actividades individuais ou grupais favorecedoras da EN LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto.
cultura, arte, lectura, etc... Ed. ICCE. 1998
 Avaliar o funcionamento da titoría no curso.

Avaliación
 Doc. Cuestionario de avaliación da

da titoría
Comprobar si os obxectivos programados foron

conseguidos adecuadamente. titoría.
60.
 Analizar principais aspectos organizativos, grupais, Ver modelo en páxs. 219, 221-223 de LA TUTORÍA
EN LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto.
do titorado e das decisións tomadas Ed. ICCE. 1998
 Contribuír á mellora do Plan de acción Titorial
 Valorar o rendemento de cada alumno/a en relación

Ciclo de ESO
coa situación de partida. Cuestionario de autoavaliación

 Reflexionar en torno á consecución dos obxectivos  Plan de reforzo ou recuparación
Fin 1º
61. establecidos para o curso. _______

 Determinar medidas de reforzo ou adaptación Ver modelo en páxs. 226-228, 230-239 de LA
TUTORÍA EN LA ESO. 2º. Cermeño, Fdez., Sandoval
curricular, diversificación ou garantía social para o e Nieto. Ed. ICCE. 1998
vindeiro curso.
 Descubrir as posibilidades educativas do tempo de
Plan de vacacións e
vacacións.  Doc. Lecer e educación.

 Planificar o tempo de verán como un tempo de  Doc. A propósito das vacacións.
actividades proveitosas.  Doc. Diario dun adolescente
lecer
62.  Dar ocasión para organizar actividades grupais,  Doc. Actividades suxeridas.
recreativas ou de lecer capaces de satisfacer as _______
necesidades do adolescente. Ver modelo en páxs. 242-250 de LA TUTORÍA EN
 Coñecer posibilidades de descanso e diversión ICCE. 1998
construtivas.

Distribución de titorías de 3º de ESO:

t S Act. Obxectivos Materiais
 Presentación do IES por parte do Equipo Directivo e o Depto.  Horarios, profs, avaliacións, visitas
Acollida
Orientación.  Plano do IES.
63.  Presentación por parte do titorado da organización académica do _______
curso: horario, profes, datas de avaliación.. Ver modelo en páxs. 26-27 de LA TUTORÍA EN LA ESO. 3º .
 Presentación do espazo físico do centro e instalacións Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Comentar os principios educativos do PEC, as normas  Comentarios sobre a copia entregada a cada alumno do
convivencia
Normas,
elementais de convivencia e o RRI Regulamento de Réxime Interno

64.  Dar a coñecer as principais actividades complementarias e _______
extraescolares. Ver modelo en páxs. de LA TUTORÍA EN LA ESO. 3º .
Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
g) Dptos.Didácticos: Competencia Curricular
 Obter informacións útiles ó profesorado para decidir o nivel de  Entrega de táboas de seguimento do alumnado
profundidade en que deben ser abordados os novos contidos e a relación con datos do Informe de Avaliación
entre os mesmos.
Individualizado elaborado polo profesorado do
 Adecuar o proceso de ensinanza aprendizaxe ás posibilidades de cada
alumno/a. 1ºCiclo da ESO.

Avaliación inicial
Posibilitar que o alumnado tome conciencia das lagoas dos seus esquemas
de coñecemento e da necesidade de superalas.  Presentación ós titores que o soliciten dos datos
h) Titorado: Coñecemento persoal do alumnado. necesarios extraidos dos informes
65.  Coñecer a situación persoal do alumno ó inicio da ESO psicopedagóxicos.
 Recoller todos aqueles datos que faciliten o axuste das medidas
pedagóxicas ás características individuais do alumnado.
 Modelo de cuestionario persoal para alumnado
i) Xunta de avaliación:
 Avaliar os resultados obtidos polos diversos deptos. e polo titor/a
de 3º ESO (tamén en soporte informático)
 Establecer os obxectivos segundo as necesidades detectadas _______
 Determinar as medidas pedagóxicas relativas á actuación do Ver modelo en páxs. de LA TUTORÍA EN LA ESO.
3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE.
CURSO
profesorado.
 Estudar e orientar os casos máis significativos e canto a carencias 1998
de competencia curricular, habilidades ou problemas persoais.
 Aprender a planificar o seu propio horario de traballo e comprometerse ó

planificación do tempo de
seu cumprimento  Inventario de Hábitos de estudio

 Saber confeccionar o seu horario persoal de estudio de acordo ás propias  Organización e planificación do tempo de estudio
Organización e
capacidades, necesidades e intereses persoais. (tamén en soporte informático)

 
estudio
Organizar adecuadamente o seu tempo de estudio semanal, quincenal ou Doc. “O ambiente no estudio”
DE
4. por avaliación.
 Saber distribuír o seu tempo para poder estudar tódalas materias en
función do seu grao de dificultade e de outras actividades que realiza.
_______
Ver modelo en páxs. 51 e 55 de LA TUTORÍA EN LA ESO.
 Programar os seus tempos de lecer dentro das actividades escolares.
TRIMESTRE
3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998

 Elaborar ó final da sesión un horario de traballo para estes curso, a curto, - Técnicas de estudio na ESO. Ed Xerais. Louzao e Prieto
medio e o longo prazo, que facilite a tarefa de estudar.
 Coñecer o horario escolar, ó titor e, si é posible ós profesores das diversas  Material do IES
Reunión cos pais
áreas e as datas das avaliacións.

 Como axudar os fillos a estudiar
alumnos/as
 Informarse de cómo é o grupo en que está integrado o seu fillo/a.

e nais de
 Coñecer a etapa educativa que inicia o seu fillo/a e itinerarios que ten.
5.  Mostrarlles o Plan de acción Titorial que a desenvolver durante o curso e _______
o horario de atención a pais, nais e alumnos/as. Ver modelo en páxs. 58-64 de LA TUTORÍA EN LA
 Informarlles da mellor maneira que teñen para colaborar no IES e cos seus ESO. 3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
propios fillos para axudarlles no estudio. ICCE. 1998
 Material do IES:
 Escoller ó Delegado/a e subdelegado/a do grupo de maneira
delegado
Elección
- Acta da elección delegado/a

1º
seria e responsable.
6. - Funcións dos delegados/as
 Educar ó alumnado para a convivencia democrática e
- Cuestionario para elección
participativa
 Materiais do IES

Motivación
Caer na conta da necesidade e importancia que a  Doc.” Razóns para ser ou non estudiante”
estudio
para o
motivación ten para os estudios. _______

7.
 Descubrir as verdadeiras motivacións e razóns para estudar . Ver modelo en páxs. 74-80 de LA TUTORÍA EN LA ESO. 3º
 Analizar a faceta positiva da profesión de estudante. . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
- Técnicas de estudio na ESO. Ed Xerais. Louzao e Prieto
 Coñecer as técnicas e procedementos máis adecuados que o  Material do IES.
alumnado ten que poñer en práctica para preparar un exame.  Doc. Así preparo os meus exames.
control e
Estudio:
repaso
 Manexar técnicas de control e relaxación se procede, antes e _______

8.
despois do exame Ver modelo en páxs. 82, 85-86 de LA TUTORÍA EN LA
 Reflexionar sobre os propios fallos e aprender deles para que ESO. 3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998.
sexan corrixidos en vindeiras ocasións. - Técnicas de estudio na ESO. Ed Xerais. Louzao e Prieto
 Desenvolver no alumnado o xuízo crítico e razoado sobre o  Doc. “Tratar con éxito os problemas”
Conclusión 1ª
traballo realizado por el mesmo no 1º trimestre.  Doc. Cuestionario de autoavaliación

  Materiais do IES: Postavaliación (en soporte
avali.
Que o alumno analice o proceso de aprendizaxe co fin de poder

9. informático)
adoptar as medidas axeitadas para superar as dificultades.
_______
 Reflexionar a nivel individual e de grupo sobre a adecuación de Ver modelo en páxs. 90-95 de LA TUTORÍA EN LA ESO. 3º
programación da aula e as características do grupo. . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Aceptar e valorar a súa imaxe co concepto que teñen deles mesmos e cos
Nadal
datos que lles aportan os demais. Ver modelo en páxs. 98-102 de LA TUTORÍA EN LA ESO.
10
 Descubrir as diferenzas individuais, toleralas, respectalas 3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Establecer relacións entre persoas maduras cos demais.

 Tomar conciencia dos fallos máis comúns que  Doc. “Onde están os fallos dos estudantes”.
 Doc. “Os meus fallos de estudante”
Estudar a
cometen os estudantes e limitan os seus logros
lección
 ___
11
escolares e no traballo intelectual.  Ver modelo en páxs. 107-115 de LA TUTORÍA EN LA
 Que coñezan en opinión do profesorado as ESO. 3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE.
1998
principais deficiencias que presentan os estudantes  -Técnicas de estudio na ESO. Ed Xerais. Louzao e
no seu traballo intelectual. Prieto
Educación e dereitos
 Levar ó alumnado do grupo o convencemento de 

democráticos
 Lectura “Si os quenllas foran homes”.

que o exercicio dos dereitos democráticos se 
12
consegue co aprendizaxe e a práctica  _______
 Mostrarlles situacións nas que poden exercer os  Ver modelo en páxs. 119-120, 122-124 de LA
TUTORÍA EN LA ESO. 3º . Cermeño, Fdez., Sandoval
seus dereitos. e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Analizar condutas e actitudes que danan os dereitos. 
 Doc. “O diálogo e a tolerancia como formas de

CURSO
Racismo e
convivencia”

xenofobia
Recoñer que a dignidade da persoa está por encima 

13
da cor da pel, da raza, da situación económica, da  _______
relixión ou das ideas que se profesen.  Ver modelo en páxs. 127-128, 130-132 de LA
 Sensibilizarse ante as actitudes de intolerancia e Nieto. Ed. ICCE. 1998

 Coñecer e analizar algúns compoñentes da
DE

Problemas da
Doc. A adolescencia.
adolescencia
afectividade adolescente.  Doc. Evolución afectiva e sexual

 Dispoñer dunha correcta información sexual. 


_______
14 Procurar que o alumnado viva dunha forma 
TRIMESTRE

equilibrada o seu mundo afectivo e sexual. EN LA ESO. 3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
 Evitar riscos e problemas que leva consigo a 
ICCE. 1998
sexualidade inconsciente ou irresponsable.

 Reflexionar sobre a súa propia persoa. 
Entroido
Doc. Por qué nos disfrazamos.

 Que descubra “as súas máscaras” e en qué  Doc. O entroido.
15 situacións ou con quen as utiliza. 
 Estimular o desexo de manifestarse con  Ver modelo en páxs. de LA TUTORÍA EN LA ESO.
3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
autenticidade.

2º
Coñecer a problemática ecolóxico ambiental nos

aspectos actuais máis preocupantes.
 Sensibilizar ó alumnado sobre a necesidade de

Ecoloxía
protexer o medio ecolóxico ambiental como marco Doc. A educación ecolóxico-ambiental.


de desenvolvemento da vida humana.
16  Ver modelo en páxs. 151, 154-156 de LA TUTORÍA
 Desenvolver actitudes de responsabilidade persoal EN LA ESO. 3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
fronte ós valores ecolóxicos e ambientais ICCE. 1998
 Procurar unha educación preventiva, intentando un
compromiso persoal e colaborador cos intereses
ecolóxicos.
 Desenvolver no alumnado o xuízo crítico e razoado

Conclusión 2
 Doc. “Avaliación 2º trimestre”.

avaliación
sobre o seu traballo no 2º trimestre.  Doc. “Autoavaliación”.

17  Que o alumno analice o grao de consecución dos  ______
 Ver modelo en páxs. de LA TUTORÍA EN LA ESO.
obxectivos marcados para este período e a 3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
realización dos acordos da 1ª avaliación.

 Tomar conciencia de tódolos aspectos a ter en conta  Material do IES:

á hora de tomar decisións académicas.  Cadro de actividades e correspondencias entre
Aprender a
profesións.

decidir
Axudar ó alumnado para que sexa selectivo e _______
18 recolla informacións significativas, reflexione sobre Ver modelo en páxs. 167-168, 170-171 de LA
elas, as contraste e as integre. TUTORÍA EN LA ESO. 3º . Cermeño, Fdez.,
Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Facilitarlles información para que sexan capaces de
facer eleccións responsables.
 Descubrir a importancia das consecuencias
dalgunhas decisións que tomamos na vida.
 Facerlles ver que as decisións hai que tomalas
Aprender a decidir
tódolos días e non so ó remate do curso. 

CURSO
Materiais do IES:
 Axudar a tomar unha decisión ó alumnado que ó  Información de optativas para 4º de ESO.
 Utilización do programa de ordenador Orienta 2000.
remate deste curso estea en dubida. para ver a conexión entre optativas e posteriores
19
 Facer que o alumnado realice elección en función estudios.
das súas aptitudes e intereses e non por presións  Información para maiores de 16 anos que non superen
os obxectivos da ESO e non teñan interese para que
familiares, ou prexuízos. fagan Programas de Garantía Social, Cursos de
 Conciencialos para que a elección de optativas non inserción laboral etc.
DE
 Información de probas de acceso a Ciclos Medios de FP.

sexa en función da dificultade se non no interese e
necesidade para futuros estudios ou eleccións.
 Proporcionar ó alumnado información acerca de
TRIMESTRE
cada unha das opcións que ofrece o IES



Doc. Reflexión persoal.
Avaliación
Avaliar o funcionamento da titoría no curso. 

da titoría
20
 Comprobar si os obxectivos programados foron 
conseguidos.  Ver modelo en páxs. 182-187 de LA TUTORÍA EN LA
 Mellorar, si é posible, o Plan de Acción Titorial ESO. 3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE.
1998
 Valorar o rendemento de cada alumno/a en relación
3ª Avaliación
coa situación de partida.  Doc. “Cuestionario de autoavaliación”

 Doc. “Aprender a aprender”
 Reflexionar en torno á consecución dos obxectivos  Doc.”A avaliación na ESO”
3º
21 establecidos para o curso.  _______


 Determinar medidas de reforzo ou adaptación Ver modelo en páxs. 190-196 de LA TUTORÍA EN LA
ESO. 3º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE.
curricular, diversificación curricular ou Garantía 1998
Social para o vindeiro curso.
 Descubrir modos idóneos para ocupar o tempo de
vacacións e lecer
lecer en vacacións.  Doc. Pare qué son as vacacións

 Informacións e guías da revista da Consellería de

Plan de
Espertar o interese por actividades de Familia e Xuventude

22 desenvolvemento persoal.  _______

 Prestar axuda para que desenvolva novas afeccións Ver modelo en páxs. 198-199, 201-203 de LA
en contacto coa natureza ou relacionarse con outras e Nieto. Ed. ICCE. 1998
culturas.

Distribución de titorías de 4º de ESO:
S
 Presentación do IES por parte do Equipo Directivo  Horarios, profs, avaliacións,
e o Depto. Orientación. visitas
Acollida
 Presentación por parte do titorado da organización  Plano do IES.

66. académica do curso: horario, profes, datas de  Regulamento de Réxime Interno
avaliación.. _______
 Recordar as normas do Regulamento de Réxime Ver modelo en páxs. 210-211, 214-216 de LA
Interno do IES. TUTORÍA EN LA ESO. 4º . Cermeño, Fdez.,
 Potenciar actitudes de colaboración e participación  Xogo de grupo
participación

O grupo, a
nos traballos de grupo Ficha de observación de roles

67.
 Valorar a importancia de traballar como membro  Cómo mellorar a dinámica da aula.
dun equipo na realización dunha tarefa ou solución _______
dun problema Ver modelo en páxs. 218-219 de LA TUTORÍA EN
ICCE. 1998

E. S. O.
Entrega de táboas de seguimento

j) Dptos.Didácticos: Competencia Curricular
 Obter informacións útiles ó profesorado para decidir o nivel de do alumnado con datos do
profundidade en que deben ser abordados os novos contidos e a Informe de Avaliación
relación entre os mesmos.
 Adecuar o proceso de ensinanza aprendizaxe ás posibilidades de Individualizado elaborado polo
4º C U R S O DE
cada alumno/a. profesorado do 1ºCiclo da ESO.

 Posibilitar que o alumnado tome conciencia das lagoas dos seus
esquemas de coñecemento e da necesidade de superalas.
 Presentación ós titores que o
Avaliación inicial
k) Titorado: Coñecemento persoal do alumnado.

 Coñecer a situación persoal do alumno ó inicio da ESO soliciten dos datos necesarios
 Recoller todos aqueles datos que faciliten o axuste das
68. medidas pedagóxicas ás características individuais do
extraidos dos informes
alumnado. psicopedagóxicos.
l) Xunta de avaliación:
 Avaliar os resultados obtidos polos diversos deptos. e polo
titor/a  Modelo de cuestionario persoal
1º T R I M E S T R E D E
 Establecer os obxectivos segundo as necesidades para alumnado de 3º ESO

detectadas
 Determinar as medidas pedagóxicas relativas á actuación (tamén en soporte informático)
do profesorado.
 Estudar e orientar os casos máis significativos e canto a _______
carencias de competencia curricular, habilidades ou Ver modelo en páxs. de LA TUTORÍA EN LA
problemas persoais. ESO. 4º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
ICCE. 1998
 Doc. A ética nas aulas.

profesional do
Material do IES: Cuestionario de

 Favorecer as actitudes responsables e solidarias e
estudiante
autoavaliación ética (tamén en

A ética
que se interioricen as normas. formato informatizado)

69.  Procurar un clima san no grupo e no IES que _____
favoreza a amizade, a seriedade, autenticidade, Ver modelo en páxs. 226, 228 de LA TUTORÍA EN
esforzo no traballo ... LA ESO. 4º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
ICCE. 1998
 Material do IES:

delegado
Elección
Escoller ó Delegado/a e subdelegado/a do grupo de

- Acta da elección delegado/a
maneira seria e responsable.
5. - Funcións dos delegados/as
 Educar ó alumnado para a convivencia democrática
e participativa
- Cuestionario para elección
 Sensibilizar sobre a necesidade de usar fontes  Materiais do IES: Fontes de consulta

Estudio e
(tamén en soporte informatizado

bibliográficas e de información axeitadas.
fontes
_______
6.  Coñecemento do funcionamento das bibliotecas e Ver modelo en páxs. 243 de LA TUTORÍA EN LA
os seus servizos. ESO. 4º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
ICCE. 1998
 Coñecemento de fichas bibliográficas - Técnicas de estudio na ESO. Ed Xerais. Louzao

 Coñecer o horario escolar, ó titor e, ós profesores

Reunión cos pais e nais das áreas e datas das avaliación.
de alumnos/as  Informarse de cómo é o grupo en que está integrado  Material do IES :
o seu fillo/a.  Opcións educativas o rematar a ESO
4º C U R S O
 Dar a coñecer as diversas alternativas que se  Como axudar os fillos a estudiar

7. ofrecen para continuar estudios.
 Mostrarlles o Plan de acción Titorial que a _______
desenvolver durante o curso e o horario de atención Ver modelo en páxs. 254-255, 257-260 de LA
TUTORÍA EN LA ESO. 4º . Cermeño, Fdez.,
a pais, nais e alumnos/as. Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Informarlles da forma de colaborar no IES e cos
seus propios fillos para axudarlles.
 Desenvolver no alumnado o xuízo crítico e razoado

sobre o traballo realizado por el mesmo no 1º  Materiais do IES: Postavaliación
Conclusión 1ª
trimestre.
(tamén en soporte informático)
 Que o alumno analice o proceso de aprendizaxe co
avali.
8. fin de poder adoptar as medidas axeitadas para

_______
superar as dificultades. Ver modelo en páxs. 262-267 de LA TUTORÍA EN
 Reflexionar a nivel individual e en grupo sobre a LA ESO. 4º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
adecuación de programación da aula e as ICCE. 1998
características do grupo.
 Reforzar a autoestima do alumnado.  Doc. A Autoestima
autoestima

Nadal e
 Descubrir as diferenzas individuais, toleralas, Volve o nadal

9. respectalas e valoralas. ____
Ver modelo en páxs. 270-271, 273-279 de LA
 Establecer relacións entre persoas maduras TUTORÍA EN LA ESO. 4º . Cermeño, Fdez.,
interesándose polos demais. Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Doc. “A comunicación.
verbal
Comunicación
 Facerlles conscientes da importancia e o significado  “Imposible non comunicarnos”

10 da comunicación non verbal _______
2º T R I M E S T R E D E 4º C U R S O
Ver modelo en páxs. 282-283, 285-288 de LA

 Percibir e interpretar expresións non verbais
non

  Doc. “A ventana de Johari”

Relacións
Tomar conciencia do impacto da nosa conduta nos

persoas
 “Abrindo ventanas”
entre
11
demais
 Aceptar e valorar a imaxe que outros teñen de nós _______
 Establecer relacións entre persoas maduras LA ESO. 4º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
ICCE. 1998
 Doc. A prevención no IES
 Previr contra o consumo do alcohol.
O Alcohol
 Cifras borrachas
 Informar de datos alarmantes derivados do
12 consumo.  Cuestionario de consumo
_______
 Facerlles conscientes dos graves riscos da Ver modelo en páxs. 298-299, 301-303 de LA
dependencia e adicción ó consumo de alcohol. TUTORÍA EN LA ESO. 4º . Cermeño, Fdez.,
 Sensibilizar ó adolescente sobre a importancia  Doc. Os lamentables efectos do tabaco.

O Tabaco
dunha educación para a saúde Doc. Avergónzome de ser fumador

13
 Previr contra o consumo de alcohol e tabaco como  Cuestionario sobre o tabaco
sustancia nociva para a saúde .. _______
 Analizar repercusións e motivacións do consumo de EN LA ESO. 4º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto.
tabaco Ed. ICCE. 1998

 Toma de conciencia dos desastres que provoca a violencia.  Doc. “Educar para a comprensión e a paz
para a paz
social”.
 Coñecer as alarmantes consecuencias da violencia, o terrorismo
Educar
e a guerra.  “Non á guerra nin á violencia”..
14 _______
 Analizar actitudes que motivan os enfrontamentos armados.
 Revisar actitudes violentas e agresivas, persoais, para superalas.
EN LA ESO. 4º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto.
 Solidarizarse cos pobos afectados pola guerra. Ed. ICCE. 1998
 Doc. “Si á paz”
 Espertar no grupo actitudes que favorezan a paz e a non

violencia
violencia. Día escolar da non violencia
A non
 Coñecer algunhas iniciativas e organizacións xuvenís que estean  Comprometéndose coa paz
15
comprometéndose con accións pacificadoras. _______
 Estimular no adolescente a responsabilidade persoal que temos
na construción da paz
ICCE. 1998
 Valorar a importancia das boas relacións entre os pais, as nais e
os fillos e fillas.  Doc. “No fogar paterno”
Relación

familiar
Analizar as causas que motivan a dificultade de entendemento,

16
comprensión e diálogo. _______
 Coñecer o grao de satisfacción/insatisfacción que o alumnado Ver modelo en páxs. 331, 333-336 de LA
encontra nas súas familias TUTORÍA EN LA ESO. 4º . Cermeño, Fdez.,
 Revisar as actitudes persoais fronte ó fogar paterno e a vida Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
familiar.
E. S. O.
 Materiais do IES: Postavaliación (tamén con

 Desenvolver no alumnado o xuízo crítico e razoado sobre o seu
Conclusión
avaliación
soporte informatizado)
traballo no 2º trimestre.
_______
17  Que o alumno analice o grao de consecución dos obxectivos
marcados para este período e a realización dos acordos da 1ª
avaliación.
ICCE. 1998
4º C U R S O DE
 Doc. “Cando os valores se esquecen”. “O

que vale a pena”
Escala de
 “Valores e contravalores”
valores
 Analizar algúns dos valores da sociedade actual.

 “Clasificación de valores”
18  Clarificar a escala de valores propia e contrastala coa opinión
_______
doutros.
Ver modelo en páxs.347, 349-3562-328 de LA
 Escalas de autoavaliación de:
 Reflexionar acerca dos aspectos necesarios para facer unha  Aptitude verbal, numérica e espacial.
 De atención-concentración
Aprender a
correcta elección académica.

reflexionar
 Dispoñer dun coñecemento de si mesmo, das aptitudes, calidades  De trazos de personalidade

19
intereses e expectativas.  De actitude ante os estudios
 Coñecer as posibilidades nas que pode desembocar un ciclo de  De normas sociais
estudios determinado _______
 Comprender os requisitos necesarios para acceder a cada tipo de Ver modelo en páxs. 359-368, de LA TUTORÍA EN
estudios e decidirse. LA ESO. 4º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed.
ICCE. 1998
 Dominar a estrutura do sistema educativo e coñecer as diferentes  Materiais do IES:
Elección de futuro
opcións o remate da ESO.  Cadro de actividades que se fan nas distintas profesións.
 Facilitarlle o acceso a esa información integrada en tódalas  Cadro de opcións ó remate da ESO.
dispoñibles e velar para que se axuste o máis posible á elección  Enquisa para o Consello Orientador
que vaia a realizar.  Utilización do programa informático Orienta 2000 para
ver a conexión entre Bacharel Ciclos e Carreiras.
20  Identificar centros de formación, condicións e requisitos  Información para maiores de 16 anos que non superen
necesarios para acceder a eles. os obxectivos da ESO e non teñan interese: Programas
 Descubrir as profesións principais e as oportunidades de de Garantía Social, Inserción laboral, cursos do
emprego relacionadas cos estudios que va emprender. emprego, Ensin. Especializadas..
 Axudarlle na toma de decisións para que o faga desde a  Información de probas de acceso a Ciclos Medios de FP.
responsabilidade e o coñecemento. e a graduado en ESO

 Lectura” Construíndo un dique”
Avaliació
Avaliar o funcionamento da titoría no curso.

titoría
 Avaliar as actividades do grupo no funcionamento da titoría ó longo do  Cuestionario de avaliación da titoría

21
n
curso _______
 Facilitar a autoavaliación persoal de cada un dos membros do grupo. Ver modelo en páxs. 378-383 de LA TUTORÍA EN LA
ESO. 4º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998
 Reflexionar en torno á consecución dos obxectivos establecidos e o grao  Materiais do IES:
Graduado en
de desenvolvemento das capacidades na ESO.  Elaboración do consello orientador

 En caso de que a avaliación final sexa negativa, determinar medidas de  Consello a pais e nais de certas tarefas de reforzo
ESO
22 reforzo, adaptación ou diversificación curricular. dalgunhas áreas como recuperacións posibles ou

 No caso de que a avaliación sexa negativa e non teña interese por lecturas recomendadas de verán para os alumnos
continuar, encamiñar o consello orientador de cara a facer Garantía que o necesiten.
Social, inserción laboral, cursos ocupacionais..
 Doc. “O tempo de lecer, un logro social moderno”

vacacións e
Descubrir modos para ocupar o tempo de lecer en vacacións.  Lecturas recomendadas de verá
 Interesalo por actividades de desenvolvemento persoal.  Informacións e guías da revista da Consellería de
lecer
23  Prestar axuda para que desenvolva novas afeccións en contacto Familia e Xuventude
coa natureza, deportivas ou relacionarse con outras culturas. _______
 Darlle direccións de interese para realizar actividades de lecer. Ver modelo en páxs. 395, 397-403 de LA TUTORÍA EN LA
ESO. 4º . Cermeño, Fdez., Sandoval e Nieto. Ed. ICCE. 1998

PLAN XERAL DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

CRITERIOS PARA A ELABORACIÓN DO PXAD
No Plan xeral de Atención á Diversidade contextualizamos para o IES Alexandre Bóveda os aspectos
xerais de aplicación das medidas de atención á diversidade tanto ordinarias como extraordinarias
desenvolvidas no DECRETO 229/2011, do 7 de decembro, polo que se regula a atención á diversidade
do alumnado dos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia nos que se imparten as
ensinanzas establecidas na Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación, para ser incluídas no Plan
Xeral de Atención á Diversidade do centro.
CONCEPTO E PRINCIPIOS XERAIS DE ACTUACIÓN
Enténdese por atención á diversidade o conxunto de medidas e accións que teñen como finalidade
adecuar a resposta educativa ás diferentes características e necesidades, ritmos e estilos de aprendizaxe,
motivacións, intereses e situacións sociais e culturais de todo o alumnado.
Principios xerais de actuación.

1. A atención á diversidade rexerase polos principios de normalización e inclusión; equidade, igualdade
de oportunidades e non discriminación; flexibilidade e accesibilidade; interculturalidade e promoción
da convivencia; autonomía dos centros docentes e participación de toda a comunidade educativa.
2. A atención á diversidade abrangue a totalidade do alumnado, quen deberá contar coas medidas e
recursos educativos que respondan ás súas necesidades e características persoais.
3. Nas decisións pedagóxicas, organizativas e de xestión dos centros educativos terase en conta a
atención á diversidade.
4. As accións preventivas e a detección temperá terán carácter prioritario nos centros docentes, coa
implicación e a participación de toda a comunidade educativa e, de ser o caso, doutras administracións
ou entidades sen ánimo de lucro.
5. Na resposta educativa á diversidade priorizaranse as medidas de carácter ordinario e normalizador.
As de carácter extraordinario só se levarán a cabo unha vez esgotadas as anteriores.
6. A intervención educativa basearase nun enfoque multidisciplinar e de colaboración e coordinación
entre os diferentes profesionais.
7. As nais, pais ou titores e titoras legais do alumnado recibirán, de forma individualizada, a necesaria
información e asesoramento respecto das características e necesidades do alumnado, así como das
medidas que se deberán adoptar para a súa atención nos centros educativos.
8. A formación, a innovación e a difusión de boas prácticas na atención á diversidade serán accións que
se deberán promover para a mellora continuada da calidade educativa.
A continuación presentamos no seguinte anexo as medidas extraordinarias de atención á diversidade

Anexo complementario de MEDIDAS EXTRAORDINARIAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE (LOMCE, e artigo 9 DOG 21/12/2011)
(en cor gris representamos as medidas de atención á diversidade que non aplicamos en 2017/2018
Respon- Toma decisión Destinatarios e

APARTADO Definición Requisitos Metodoloxía
sables das medidas asignación dos mesmos ás medidas
Modificacións que se efectúan Titor. Equipo docente. Alumnado con NEE'S informado polo Elaboración da Adaptada ao curso
nos diferentes elementos da Profeso- DO, que poden ter algunha discapacidade adaptación por parte no que está
Art. 9.3. a
proposta educativa rado de PT. ou non, e sempre que xa se tomaran outras do profesorado e DO realmente o alumno
desenvolvida para un alumno materia. medidas ordinarias. co visto e prace do a nivel curricular.
Adaptacións
coa fin de responder ás súas DO Orientación profesorado titor, Aprendizaxe
Curriculares
necesidades educativas xefatura de estudos, significativa para
Significativas
especiais e que no poden ser familia. salvar o desfase
compartidos polo resto do seu Autorización de curricular e
grupo. inspección compensar
educativa. desigualdades.
Alumnado que , por un tempo Equipo Equipo Directi- Alumnado con baixa competencia
Art. 9.3. b.
determinado debe flexibilizar Directi- vo curricular nas áreas de matemáticas, ou
Agrupamen-
a súa permanencia en vo linguas.
tos flexibles.
determinadas clases de xeito Orientación
compensatorio
Atención individual / grupal a Profeso- Xefe DO, Alumnado con NEE'S informado polo Adaptada ao curso
alumnado con NEE´S por rado centro de procedencia, polo DO, ou polo no que está
Art. 9.3. c profesorado especialista. especia- PT equipo docente, que poden ter algunha realmente o alumno
lista de discapacidade ou non e co que xa se a nivel curricular.
Apoio de pedago- tomaron outras medidas ordinarias. Aprendizaxe
profesorado xía significativa para
especialista terapéu- salvar o desfase
1º – 2º ESO tica curricular e
compensar
desigualdades.
Art. 9.3. d. Alumnado que polas súas características Equipo Equipo Directi-vo Determinado alumnado con características previstas que
Flexibilización da é susceptible de ampliar ou reducir a súa Directi-vo poda someterse a ampliación ou redución do período de
duración do período duración no período de escolarización Orientación escolarización
de escolarización.

Respon- Toma decisión Destinatarios e

APARTADO Definición Requisitos Metodoloxía
sables das medidas asignación dos mesmos ás medidas
Organización do currículo diferente á Profeso- Equipo docente Alumnado con NEE'S en situación de risco de non acadar as Baseado na
Art. 9.3. e CCBB e obxectivos polo sistema ordinario sempre que haxa
establecida con carácter xeral, así como rado que (proposta razoada) aprendizaxe
unha metodoloxía específica imparte. Xefe DO, expectativas, que:
Programas a) Cursaran 2º ESO e non estean en condicións de promocionar Procedemento colaborativa por tarefas
que lle permita ao alumnado que accede DO Xefe Estudos, Titor/a regulamentado. e/ou por proxectos, e
PDC ao curso seguinte e que repetisen xa unha vez na etapa.
adquirir as competencias básicas, Prof. Espec. e familias. b) Tras cursar 3º ESO, non estar en condicións de promocionar.
alcanzar os obxectivos xerais da etapa e PT
outras que promovan a
c) Tras repetir 3º ESO, non superalo.
obter o título de graduado en ESO. inclusión.
d) Ter cursado 4º ESO sen superalo e ter repetido xa unha vez na
etapa.
Programas preventivos do Profeso- Equipo docente Alumnado que teña entre quince e vinte e Medida extra- Baseado na
abandono escolar rado que (proposta un anos cumpridos dentro do ano do inicio ordinaria aprendizaxe
Art. 9.3. f
antes da finalización da imparte. razoada) do programa para o cal se considere que é preparada desde o colaborativa por
escolaridade obrigatoria coa DO alumno/a e a mellor opción para alcanzar os IES para outros tarefas e/ou por
Formación
finalidade de abrir novas familia. obxectivos da etapa de educación centros educativos proxectos, e outras
Profesional
expectativas de formación e secundaria obrigatoria, e que non cursase Procedemento que promovan a
Básica
de titulación a mozos e mozas con anterioridade outro programa de regulamentado. inclusión.
(FPB)
en situación de desvantaxe cualificación profesional inicial.
socio-laboral e educativa.
Atención a alumnado que Profeso- Xefe DO Alumnado en situacións especiais: Deberase recoller nas Aprendizaxe
Art. 9.3. g programacións didácticas os
presenta dificultades para unha rado que Equipo Directivo - Hospitalización significativa e/ou
imparte. obxectivos, contidos mínimos
asistencia continuada ao centro - Embarazadas e criterios de avaliación no habilidades sociais para
Atención
educativo. - Itinerantes apartado de atención á salvar o desfase
Educativa DO
- Incorporación tardía diversidade. curricular. Tarefas
alumnado Pode supor atención
individualizadas con
Prof Esp. domiciliaria e precisa
situacións PT seguimento.
autorización da administración
especiais educativa.
Art. 9.3. h. Grupos xerados para suplir o Equipo Equipo Alumnado procedente doutros países con
Grupos de déficit lingüístico de Directi- Directivo idiomas distintos e con descoñecemento do
adquisición das alumnado por vo Orientación noso.
linguas.
descoñecemento de idioma
Art. 9.3. i. Grupos de alumnado que Equipo Equipo Alumnado con carestías graves en (Grupo flexible
Grupos de necesitan adquisición dun Directi- Directivo competencia curricular art.9.3.b)
adaptación da nivel de competencia vo Orientación
competencia curricular para igualarse ao
curricular. grupo común

TEMPORALIZACIÓN DAS MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE DO IES
TAREFAS CANDO QUEN COMO

Datos de escolarización previos Abril Equipo Directivo Reserva, Inscrición
Informes dos centros adscritos Reunión con orientación primaria (alumnado
Xuño Xefe Dpto. Orientación
(Reserva) novo centros adscritos)
Informes outro alumnado
Xuño e setembro Xefe Dpto. Orientación Contacto cos centros de procedencia e familias.
(Inscrición)
1º ESO: número de reservas/inscricións
Establecemento provisional de
Xuño Equipo Directivo 2º ESO: previsión de alumnado que pasa
necesidades
PDC: previsión de alumnado destinatario
Establecemento provisional de Criterios de rendibilidade, eficacia e eficiencia
Xuño (finais) CCP/Equipo Directivo
grupos e necesidades de persoal (optimización dos recursos humanos)
Recollida de datos de asignación a grupos nos
Profesorado e organización horaria Previsión en Xuño Claustro departamentos e criterios pedagóxicos de
horarios
Petición de profesorado e
Xullo Equipo Directivo Cupo
asignación de grupos
Desviacións de grupos e CCP/Dptos. Didácticos
Setembro (principios) Asignación de grupos e horarios.
profesorado afectados/Equipo Directivo
Asignar reforzos/apoios/programas DO/Equipo Directivo Reserva de horas para estas tarefas segundo
específicos as profesorado con Setembro (mediados - finais) (estudadas as achegas dos necesidades e atendendo o horario específico do
dispoñibilidade horaria departamentos) alumnado.
Nova asignación de alumnado cos datos do
Revisión das asignacións de
Equipo Docente proceso de avaliación inicial (comprobación da
alumnado a grupos de reforzo nas Avaliación inicial e sucesivas
DO competencia curricular) e/ou da avaliación
instrumentais básicas.
continua.

Concreción do Plan Xeral de Atención á Diversidade do IES Alexandre Bóveda

No IES Alexandre Bóveda temos unha matrícula total próxima a 850 alumnos/as, e so en 1º ESO
temos 5 grupos completos e en cada un dos outros cursos da ESO e en 1º e 2º de bacharelato outros 5
grupos por nivel e ocupación total de aulas ao ter tamén polas tarde a Escola Oficial de Idiomas.
As nosas medidas de atención á diversidade dependen dos espazos físicos e recursos que temos
1. Procedemento de actuación.
O marco xeral sobre o que realizamos a presente concreción parte do Diario Oficial de Galicia do
21/12/2011 na orde para a creación das bases do Plan Xeral de Atención á Diversidade para os centros
educativos e do noso Plan Xeral de Atención á Diversidade que este ano estamos a actualizar segundo
a LOMCE.
Unha vez identificadas e valoradas as necesidades do alumnado matriculado no IES Alexandre
Bóveda para o presente curso e de acordo á cobertura actual de posibilidades en canto a distribución
de espazos, tempos e recursos físicos e humanos, formularemos como posibilidades de atención á
diversidade as que posteriormente citaremos.
2. Indicadores que garanten o proceso de atención á diversidade.

O IES Alexandre Bóveda actualmente reúne os seguintes indicadores que garanten o proceso de
atención á diversidade. Establecemos 4 tipos de dimensións de indicadores, os relacionados co
contexto escolar, cos recursos, co proceso educativo e finalmente cos resultados que pretendemos:
1. Indicadores do contexto escolar: referidos á previsión e a axeitada organización de accións
educativas por parte do centro para atención á diversidade. Isto queda recollido no proxecto educativo
e curricular do centro :
 Existen valores inclusivos compartidos polo conxunto da comunidade educativa que
incrementan a coordinación e colaboración entre profesionais e dinamizan o traballo en grupo.
2. Indicadores de recursos
 Estrutura organizativa inclusiva que permite distribución da atención con espazos axeitados:
o Aula pequena de apoio para competencias de ámbito lingüístico. Capacidade 5/7
alumnos/as
o Aula pequena de apoio para competencias de ámbito matemático Capacidade 5/7
alumnos/as
o Aula para o reforzamento das áreas instrumentais do alumnado con exención de francés
e do alumnado dos grupos flexibles de 1º e 2º de ESO. Capacidade 25 alumnos/as
o Aula para o grupo PMAR de 3º de ESO . Capacidade 12/15 alumnos/as.
 Estrutura organizativa inclusiva que permite una distribución da atención con recursos
humanos:
o 2 profesoras especialistas de pedagoxía terapéutica en ámbitos lingüístico e matemático
o Profesorado da área lingüística que imparte reforzos a tempo parcial a alumnado con
dificultades de aprendizaxe e con exención de francés para tal fin.
o Profesorado da área matemática que imparte reforzos a tempo parcial a alumnado con
dificultades de aprendizaxe e con exención de francés por tal fin.
o Equipo de profesorado para o programa PMAR de 3º, de ámbito científico, lingüístico e
de idioma.
o Desdobre de profesorado na área de lengua española no grupo flexible de 1º ES
o Desdobre de profesorado na área de matemáticas no grupo flexible de 1º de ES
o Desdobre de profesorado na área de lingua galega no grupo flexible de 2º de ES
o Desdobre de profesorado na área de matemáticas no grupo flexible de 2º de ES
ORIENTACIÓN EDUCATIVA E PROFESIONAL + ACCIÓN TITORIAL + ATENCIÓN Á DIVERSIDADE+ MEDIACIÓN 2018-2019 - 42

-
o Equipo de profesorado que imparte educación bilingüe no IES en seccións inglés e

francés
 Posibilidade de flexibilizar horarios e axeitalos ás necesidades que xurdan.
 Flexibilidade de espazos e de agrupamentos do alumnado
 Instalacións axeitadas para as medidas que tomamos o actual curso
 Inclusión de novas tecnoloxías de información
 Estabilidade do 80% do equipo docente.
 Dispoñibilidade práctica e estratexias de coordinación de profesorado que planifican reunións
habituais cos responsables nas tomas de medidas de atención á diversidade
 Coordinación entre profesorado de apoio titorado e profesorado de área
 Individualización da ensinanza
 Organización do apoio e reforzo nas áreas instrumentais suficiente para manter as medidas
 Participación das familias e da comunidade educativa na decisión de inclusión en medidas de
atención á diversidade
3. Indicadores do proceso educativo

 Respecto aos ritmos e características individuais do alumnado para axeitar as metodoloxías
 Respecto aos estilos de aprendizaxe de cada alumno/a
 Organización da ensinanza con criterios para elaboración de horarios consensuados
 Traballo desde apoio coordinado.
 Implicación activa do alumnado utilizando estratexias de aprendizaxe cooperativo
 Práctica de estratexias que favorecen o aprender a aprender
 Avaliación tolerante que pode axustarse en tempos, espazos e contidos
 Organización programación e coordinación do tempo en titorías.
 Utilización e coñecemento dos recursos dispoñibles na comunidade
4. Indicadores de resultados:
 Avaliación para a mellora do porcentaxe de alumnado que recibe medidas de atención á
diversidade.
 Mellora da participación e do clima de convivencia do centro
 Mellora das actitudes do alumnado cara aos demais
3. Temporalización das medidas de atención á diversidade a tomar.
Mostramos no seguinte cadro un reparto de tarefas tempos e responsabilidades

Recollida de datos de Equipo
Abril Reserva, Inscrición
escolarización previos Directivo
Recollida de informes dos Xefe Dpto. Reunión con orientación primaria
Maio, xuño
5 centros adscritos Orientación (alumnado novo centros adscritos)
Xefe Dpto.
Informes outro alumnado Xuño e Contacto cos centros de procedencia
Orientación
(Inscrición) setembro e familias.
Secretaría
1º ESO: Nº de reservas/inscricións,
previsión grupo específico e grupo
Establecemento Xuño e Equipo reforzo con exención de francés.
provisional de necesidades setembro Directivo 2º ESO: previsión de alumnado que
pasa, previsión de grupo específico, e
de exención de francés

-

3º de ES: previsión de programa de
mellora de aprendizaxe e
rendemento.
Establecemento Criterios de rendibilidade, eficacia e
CCP/Equipo
provisional de grupos e Xuño (finais) eficiencia (optimización dos recursos
Directivo
necesidades de persoal humanos)
Recollida de datos de asignación a
Profesorado e organización Previsión en Claustro grupos nos departamentos e criterios
horaria Xuño pedagóxicos de horarios
Petición de profesorado e Equipo
Xullo Cupo
asignación de grupos Directivo
CCP / Dptos.
Didácticos
Desviacións de grupos e Setembro afectados/ Asignación de grupos e horarios.
profesorado (principios) Equipo
Directivo
DO/Equipo
Creación de posibles Directivo
reforzos/apoios/progra- Setembro Reserva de horas para estas tarefas
(estudadas
mas específicos as (mediados - as achegas segundo necesidades e atendendo o
profesorado con finais) horario específico do alumnado.
dos
dispoñibilidade horaria departam.)
Avaliación Nova asignación de alumnado cos
Revisión das asignacións inicial Equipo datos do proceso de avaliación inicial
de alumnado a grupos de 1ª avaliación Docente (comprobación da competencia
reforzo nas instrumentais 2ª avaliación DO curricular) e/ou da avaliación
básicas. continua.
4. Persoas responsables dos procesos de supervisión e avaliación.

 O profesorado xeral a través dos sistemas de avaliación común, inicial, continua e
extraordinaria.
 O orientador a través dos seguimentos da evolución persoal, social e educativa do alumnado
implicado.
 Os profesores especialistas en pedagoxía terapéutica a través do seu contacto directo co
alumnado ao que se lle presten medidas de atención á diversidade
 O xefe de estudos como coordinador da xestión educativa do centro
 Os departamentos didácticos recollendo nas súas programacións didácticas os obxectivos,
contidos e mínimos e criterios de avaliación no apartado de atención á diversidade
 O equipo directivo ao que lle compete os aspectos procedimentais e a coordinación e
seguimento de cada un dos órganos citados.

-
5. Instrumentos adecuados para a recollida da información dos distintos sectores

da comunidade educativa. (Este punto queda desenvolvido no plan Xeral de atención á Diversidade)
Instrumentos para a identificación de alumnado 1º ESO procedente dos centros adscritos
- Modelo de ficha informatizado no que se recollen os datos persoais e académicos relevantes do

alumno/a, as medidas ordinarias ou extraordinarias de atención á diversidade aplicadas en primaria e a
recomendación das medidas a adoptar no futuro: solicitude de exención da 2º lingua estranxeira,
incorporación a un agrupamento flexible de crearse, atención do profesorado especialista en
pedagoxía terapéutica, adaptación curricular... Comezamos con un traspaso de información sobre
alumnado con N.E.E.s nas reunións de coordinación do orientador coa xefatura de departamento de
orientación de cada un dos tres centros adscritos actuais.
- Informes individualizados do alumnado que se incorpora por primeira vez ao centro,
fundamentalmente a 1º de ESO. Análise do titorado do centro de procedencia valorando o nivel de
consecución dos obxectivos da etapa ou curso, as competencias adquiridas e todas aquelas
observacións ou recomendacións específicas sobre o seu estilo de aprendizaxe e ás dificultades
detectadas.
- Informes dos especialistas que acompañan o informe individualizado (profesores especialistas de
pedagoxía terapéutica e audición e linguaxe ..)
- Probas pedagóxicas, se procede e seguimento de hábitos e técnicas de estudo no inicio do curso en
1º ESO en coordinación cos titores/as e profesorado das materias instrumentais, fundamentalmente,
para poder adoptar as medidas de atención necesarias na avaliación inicial.
- Informes doutras institucións ou instancias (servizos sociais do Concello, Menores, Saúde mental,
....) cando interveñen con alumnado que se atopa nunha situación social e persoal desfavorable ou de
risco.
- Valoración psicopedagóxica preceptiva en caso de aplicar algunha medida extraordinaria que o
requira.
- Informe da avaliación inicial. Reunión preceptiva dos equipos docente na que se valora a
información recollida e se toman decisións colexiadas para establecer as medidas de atención
educativa máis apropiadas en función das necesidades detectadas a nivel individual ou de grupo.
Instrumentos para a identificación de alumnado 1º ESO procedente de centros non adscritos
- As mesmas actuacións que no grupo anterior excepto o primeiro punto .
Instrumentos para a recollida de información de alumnado doutros cursos de ESO e

bacharelato que se matriculen por primeira vez no centro
- Informes individualizados do alumnado que se incorpora por primeira vez ao centro en

determinadas circunstancias (repetición de curso, promoción con pendentes...) análise de datos para
detectar se existen necesidades, valorando o nivel de consecución dos obxectivos da etapa ou curso, as
competencias adquiridas e todas aquelas observacións ou recomendacións específicas sobre o seu
estilo de aprendizaxe e ás dificultades detectadas.
- Valoración das necesidades educativas detectadas na avaliación inicial ou co equipo de profesorado
de nivel e decisión de medidas a adoptar
Instrumentos para a recollida de información de alumnado do propio centro con necesidades

educativas.
- Detección de novas necesidades en calquera momento do proceso educativo por parte do equipo
docente que se valoraría na avaliación inicial, nas avaliacións ordinarias ou que se comunicaría polo
profesorado aos titores/as do alumnado ou ao departamento de orientación.

-
Instrumentos para a detección de alumnado estranxeiro que se incorpora tardiamente ao

sistema educativo.
- Avaliación psicopedagóxica para emitir o informe de escolarización coa recomendación do curso

no que se debe matricular o novo alumno/a e as medidas ordinarias e/ou extraordinarias que se deben
aplicar en cada caso, tendo en conta as necesidades detectadas, o momento do curso en que se
incorpora ao curso e os recursos materiais e persoais cos que conta o centro. A detección e valoración
das necesidades específicas de apoio de apoio educativo do alumnado estranxeiro que se incorpora
tardiamente ao sistema educativo recóllese no plan de acollida de alumnado estranxeiro do centro.
Concreción de máis instrumentos para a detección de alumnado ordenado por sectores da

comunidade escolar
Instrumentos do Profesorado para atención á diversidade:
 Informe por cada curso académico de valoración das competencias de cada alumno/a da ESO
 Instrumentos de detección do nivel de competencia curricular
 Entrevistas de seguimento
Instrumentos do Departamento de Orientación:
Elaboración das táboas estatísticas de seguimento de competencias do alumnado da ESO
Informes de fin de etapa.
Avaliacións psicopedagóxicas
Entrevistas dirixidas de seguimento
Probas psicopedagóxicas
Coas familias:
 Entrevistas de seguimento
Con outras entidades en colaboración coa comunidade educativa:
 Diagnósticos de enfermidade
 Informes de saúde, psicopedagóxicos externos
 Informes de centros oficiais, de acollida, doutros centros educativos
6. Descrición e concreción das actuacións medidas e/ou programas para a atención

á diversidade ordinarias.
Medidas ordinarias de atención á diversidade incluídas no plan de concreción para o curso:
1) Adecuamos a estrutura organizativa do centro (horarios, agrupamentos, espazos) e da organización

e xestión da aula ás características do alumnado.
2) Os departamentos adecúan as programacións didácticas ao contorno e ao alumnado.
3) O profesorado utiliza, segundo a ratio de alumnado na aula, metodoloxías baseadas no traballo

colaborativo en grupos heteroxéneos, titoría entre iguais, aprendizaxe por proxectos e outras que
promoven a inclusión.
4) Adaptamos, segundo posibilidades, os tempos e instrumentos ou procedementos de avaliación.
5) Aplicamos medidas e actuacións destinadas á mellora da convivencia: con protocolo de actuación

para a aula de convivencia

-
6) Programas de enriquecemento curricular e seccións bilingües do IES.
.- Propoñemos que nas programacións de cada materia os departamento inclúan obxectivos, contidos
e planifiquen actividades de ampliación ou enriquecemento para alumnado con bo rendemento escolar
e/ou altas capacidades.
.- Cando sexa posible, reservaranse algunhas horas naqueles departamentos que o determinen, para
atender as necesidades de ampliación de currículo dos alumnos/as con altas capacidades.
.- Tamén se animará e estimulará a este tipo alumnado para que participe naqueles concursos ou
actividades que respondan ás súas necesidades, intereses e que fomente a súa motivación por ampliar
a súa formación e seguir aprendendo.
Neste tipo de programas, con variación dos requisitos xerais, enmarcamos as nosas seccións bilingües:
Trátase potenciar o uso do idioma inglés e francés a través da súa implantación progresiva en distintos
niveis educativos da ESO. O alumnado que opta polo grupo bilingüe, ten a ocasión de chegar a un
coñecemento máis profundo ao recibir certas materias de ensino durante a ESO con cargas educativas
en evolución destes idiomas. Neste momento temos seccións bilingües en 1º e 3º de ESO.
7) Programas de reforzo nas áreas instrumentais básicas
Alumnado destinatario: con exención de 2º idioma (1º e 2º ESO)
Poderá seguir un programa de reforzo tras a pertinente valoración, o alumnado que pase a ESO
desde primaria por imperativo legal, aquel que repita 1º ou 2 curso e aquel que promocionase a 2º
curso sen superar todas ou algunha das materias instrumentais. O alumnado que participe nestes
programas poderá resultar exento da 2ª lingua estranxeira (francés).
Profesorado que imparte os reforzos.
A impartición de lingua corresponderalle, preferentemente, ao profesorado dos departamentos

de Lingua Galega e Literatura, Lingua Castela e Literatura, estranxeira, Latín e Grego.
A impartición de matemáticas corresponderalle, preferentemente, ao profesorado dos

departamentos de Matemáticas, Física e Química, Bioloxía e Xeoloxía e Tecnoloxía.
Estes programas estarán baseados nos mínimos esixibles do curso correspondente e suporán
unha atención personalizada para lograr o dominio suficiente expresado nos ditos mínimos.
Para o alumnado que participe nestes programas os departamentos, na súa programación,

establecerán o procedemento para a cualificación das materias pendentes ou da nota final do curso
correspondente.
8) Programas de recuperación das materias pendentes.
Alumnado destinatario: (2º, 3º e 4º ESO e 2º bach) alumnado que pase de curso con materias
pendentes. Cada profesor/a, en función do acordado no departamento, ou no seu caso o propio
departamento establecerá un programa de recuperación das aprendizaxes de ditas materias.
As ensinanzas dos programas de recuperación de materias pendentes non instrumentais estarán

baseados nos mínimos esixibles do curso correspondente e a súa avaliación corresponde ao
profesorado ou ao departamento.

-
7. Descrición de MEDIDAS EXTRAORDINARIAS de atención á diversidade:
As adaptacións curriculares
- Enténdese por adaptación curricular a modificación dun ou máis elementos fundamentais do

currículo, (obxectivos, contidos e criterios de avaliación) para atender as N.E.Es. dun alumno
motivadas tanto por unha determinada dificultade persoal como polas súas capacidades
excepcionais.
- O referente serán os obxectivos de Etapa. Os obxectivos poderán pertencer a outro ciclo ou etapa
distinto do que cursa o alumno obxecto de adaptación curricular.
- Decidirase a conveniencia de elaborar unha adaptación curricular unha vez esgotadas outras medidas
ordinarias de intervención educativas.
- A elaboración e aplicación da adaptación curricular, excepto en casos excepcionais, levarase a cabo
no contexto educativo ordinario
- O profesor de área será responsabilidade do deseño e aplicación, coa colaboración do seminario ou
dpto. didáctico, co asesoramento do responsable da orientación educativa do centro e de calquera
outro profesional que participe na atención de dito alumno ou alumna.
- Terá unha duración mínima dun ciclo educativo excepto no 2º ciclo de ESO que poderá durar un
curso.
- A súa aplicación realizarase na medida do posible, integrado nas accións educativas ordinarias do
grupo.
As ACIs son cantos cambios se produzan no currículo co fin de atender ás diferenzas individuais dos
nosos alumnos. O equipo ou o profesor, ó establecer cada adaptación, deberá determinar con antelación
tanto a estratexia a seguir como as características do alumno ou alumna que poidan axudar ou entorpecer
a estratexia: en que agrupamentos traballa mellor, que tempo permanece concentrado, a que reforzos é
receptivo, que autoconcepto ten ...
Dentro das adaptacións curriculares imos diferenciar dous modelos de resposta en función das situacións
de distinta natureza que imos encontrar:
a) Adaptacións para alumnos e alumnas con necesidades educativas especiais. Os casos nos que existan
serias dificultades para que un alumno alcance os obxectivos correspondentes ó seu nivel en varias
áreas, implicarán tamén unha consideración especial e deberán conducir ó deseño dun currículo
individual. O mesmo sucederá no caso de alumnos superdotados.
b) Adaptacións sobre a programación didáctica xeral. Non afectan ós aspectos fundamentais do
currículo. Tratan, sinxelamente, de facilitar o proceso educativo de cada alumno considerado
individualmente. As adaptacións se contemplan referidas ós aspectos seguintes: agrupamentos, contidos,
actividades, metodoloxía, materiais utilizados e procedementos e instrumentos de avaliación.
Actualmente temos previsión de 2 ACS en 1º de ESO e 1 en 2º de ESO.
Aplicamos modificacións dun ou máis elementos prescriptivos de currículo (obxectivos, contidos,

criterios de avaliación) para atender as necesidades educativas dun alumno/a motivadas por distintas
dificultades. Prevemos unha duración mínima dun curso ampliable a 2.

-
Apoio do profesorado especialista en pedagoxía terapéutica como medida extraordinaria:
En canto a alumnado con necesidades educativas especiais e dificultades de aprendizaxe

diagnosticadas previamente ou que poidan xurdir ao longo do proceso educativo e prioritariamente no
primeiro ciclo de ESO.
Temos dotación de dous profesoras especialistas en pedagoxía terapéutica para cubrir a posible
demanda.
O alumnado a seleccionar está informado polo centro de procedencia, detectado polo equipo
docente durante o curso e coa valoración e información do departamento de orientación que necesita
unha atención individualizada e que xa recibiron ou reciben outras medidas de atención a diversidade.
Agrupamentos flexibles como MEDIDA EXTRAORDINARIA de atención á diversidade::
A intención desta medida organizativa é apoiar a alumnos/as menores de 16 anos

escolarizados fundamentalmente en 1º e 2º curso de ESO, con dificultades xeneralizadas de
aprendizaxe ou que non acadaron os obxectivos mínimos do curso ou ciclo e se considere que esta
medida pode resultar apropiada para garantir a eficacia da repetición ou despois de promocionar con
materias pendentes e/ou dificultades sen superar.
Realizamos desdobramentos transitorios co alumnado de distintos grupos do mesmo nivel nos

primeiros cursos de ESO cun atraso académico xeneralizado para constituír un grupo específico de 12
alumnos/as:
 En 1º ESO nas materias de Lengua, Matemáticas, Bioloxía Xeoloxía, Xeografía e Historia.
 En 2º ESO nas materias de Lingua, Matemáticas, Física e Química, Xeografía e Historia.
Será necesario garantir a integración destes alumnos/as nos grupos referencia resaltando o seu
carácter transitorio e evitar a discriminación coas medidas necesarias a través do plan de acción
titorial.
Terá carácter de Reforzo Educativo e a súa flexibilidade permite que un alumno/a regrese co
grupo ordinario de referencia en canto supere as dificultades. Tamén pode incorporarse alumnado ao
agrupamento en calquera momento cando se considere por parte do equipo docente que esta é unha
medida apropiada e despois de seguir todo o protocolo de incorporación ao mesmo.
O alumnado poderá permanecer no agrupamento flexible unicamente parte do horario semanal.

En todo caso o alumno/a pertence para todos os efectos a un grupo ordinario de referencia. Para
asegurar a súa efectividade, o número máximo de alumnos de cada agrupamento específico non
debería ser superior a 10 aínda que poida chegar aos 15.
Cando a organización do centro o permita, é recomendable que os profesores/as de

agrupamento impartan docencia nos grupos de referencia.
Alumnado destinatario:
- Alumnado escolarizado fundamentalmente nos primeiros cursos de ESO que presentan un atraso
académico xeneralizado, con dificultades de aprendizaxe e que recibiron ou reciben outras medidas
ordinarias de atención insuficientes para superar o seu atraso a pesar do aproveitamento das mesmas.

-
- Alumnado que non alcanzou os obxectivos e competencias básicas de diversas materias en 1º e 2º de

ESO e que esta medida organizativa de atención á diversidade se considere esencial para garantir a
eficacia da súa permanencia dun ano máis no curso ou porque promociona con materias pendentes ou
obrigatoriamente desde primaria a ESO ou de primeiro a 2º curso de ESO.
A medida de exención de 2º idioma para aplicar reforzos educativos
Temos esta medida en 1º e 2º de ESO. Os reforzos escollidos son en matemáticas e en unha das
linguas. Os titores entrantes e saíntes en acordo asinaron a solicitude contrastando que o alumnado
proposto ten dificultades de aprendizaxe que fan viable esta medida de atención á diversidade. As
familias foron informadas e aceptaron.
O titorado revisa o nivel de competencia curricular, as dificultades de aprendizaxe presentadas, as

medidas de atención á diversidade recibidas anteriormente e as circunstancias académicas relevantes
do historial escolar do alumnado proposto
Finalmente, establecemos as conclusións da avaliación psicopedagóxica, segundo requisitos legais e co

apoio da Xunta de Avaliación do IES do 5 de setembro de 2017.
Entregouse o consello orientador a familiares de cada alumno/a especificando as competencias

básicas, adquisicións de obxectivos xerais da ESO, dificultades de aprendizaxe atopadas, medidas de
atención á diversidade prestadas e propostas, e itinerarios educativos recomendados.
Posteriormente os familiares e alumnado foron informados, asinaron consentimento comprometéndose

no programa.
Apoio externo ao IES.: Colaboración de gabinetes externos en casos especiais
Para os casos que solicitamos axudas externas a través de bolsas do Ministerio e coa aprobación da
inspección educativa, elaboramos Informes Específicos Individualizados do Depto. de Orientación no
que se inclúe: Necesidades do alumnado (contido, obxectivos, características, actividades propostas,
recursos, agrupacións, seguimentos e detállase o tipo de rehabilitación necesaria e a cualificación dos
profesionais que a realizarán.
Facemos seguimento trimestral cos gabinetes e mantemos reunións para coordinar a evolución escolar
co traballo dos que fan o reforzo pedagóxico externo e coas familias se procede.
Distribución de alumnado para facer Programas de Formación profesional Básica (FPB)
Este curso temos en previsión, como en anos anteriores alumnos/as que poderán optar por esta
medida que organizamos desde aquí pero non se imparte no IES.
A selección dese alumnado faise segundo os requisitos especificados no o DOG entre os/as
desde 2º de ESO que tiveran dezaseis anos que non obtivesen o título de graduado en Educación
Secundaria Obrigatoria e, excepcionalmente alumnado maior de quince anos que reunía os requisitos
legais.

-
Atención á diversidade e cambios metodolóxicos no IES
Para a incorporación de alumnos con NEEs, o centro contempla unha serie de medidas que se
especifican a continuación :
O obxectivo último é proporcionar a cada alumno e alumna a resposta que necesita en función das súas
necesidades e tamén dos seus límites, tratando sempre de que esa resposta se alongue o menos posible
das que son comúns para todos os alumnos.
Os alumnos con necesidades educativas especiais se beneficiarán dun tratamento individualizado a
través das seguintes adaptacións curriculares:
• Cambios metodolóxicos.
• Prioridade en algúns obxectivos e contidos.
• Modificacións no tempo de consecución dos obxectivos.
• Adecuacións nos criterios de avaliación en función das súas dificultades específicas.
Non obstante, o seu maior ou menor alongamento do currículo básico dependerá da avaliación e
diagnóstico previo de cada alumno, que debe realizar o Departamento de Orientación.
A integración dos alumnos con NEEs será posible grazas ás seguintes medidas que articulará o centro :
a) A cualificación do profesorado. O profesorado do centro que estea implicado terá a predisposición e

a sensibilidade, a formación e o compromiso necesarios para asumir a tarefa de colaborar co
Departamento de Orientación e asumir as súas directrices.
b) A metodoloxía. O centro parte da constatación de que os alumnos e alumnas con dificultades de

aprendizaxe aprenden, basicamente, da mesma forma que o resto. É dicir, os axustes metodolóxicos van
responder a uns principios e unhas consideracións sobre a aprendizaxe que son comúns a todos os
alumnos.
Non obstante, convén poñer énfase na formulación máis rigorosa e minuciosa, na flexibilidade, a
metodoloxía activa e a globalización.
Dentro deste contexto metodolóxico fíxanse unha serie de medidas especialmente beneficiosas:
• O traballo en pequeno grupo.
• As visitas e saídas ó entorno.
• O uso do ordenador e de diversidade de materiais e recursos.
c) Espazos. Para favorecer o proceso de integración e normalización e para crear as condicións

óptimas para o fomento de interaccións ricas e fluídas, se prevén as seguintes medidas :
 Aulas para as actividades de apoio específico.
 Posibilidade de modificar a aula e de crear máis dun espazo.
 Disposición adecuada do mobiliario e coidado das condicións ambientais (acústica, visibilidade..).
 Supresión do resto de barreiras arquitectónicas que quedan no instituto.
 Creación de espazos cubertos de lecer no centro.
d) Tempos. A xestión do tempo guiarase por dous criterios: a adaptación ás peculiaridades especiais de
cada alumno e a flexibilidade horaria. Así, algunhas actividades esixirán tempos máis prolongados
(talleres, saídas) e outros máis reducidos, debido á fatiga, falla de concentración u outros motivos.
e) Orientación e acción titorial. As funcións do Dpto. de Orientación e as de titoría son dunha

enorme importancia para o centro e deben ser apoiadas polo equipo directivo. Presentamos noutro
punto os modelos de orientación e de titoría do centro.

-
A adaptación da programación xeral ás diferenzas individuais no grupo
As modificacións na programación do traballo de aula, a través da variedade de ritmos e actividades,

permiten a atención individualizada a cada alumno. Constitúen, xunto coa optatividade, o recurso de
individualización máis frecuente. En termos xerais, contémplanse dentro deste apartado todas aquelas
medidas que se encamiñan a diversificar o proceso de aprendizaxe en relación ás diferenzas persoais dos
alumnos e alumnas en canto a estilos de aprendizaxe, capacidades, intereses e motivacións. Se engloban
dentro deste capítulo as medidas referentes a agrupamentos, contidos, actividades, metodoloxías,
materiais curriculares específicos e avaliación.
Pautas para o conxunto de profesorado na atención á diversidade
Aínda que en cada unha das áreas se aplicarán de forma específica unha serie de medidas concretas
que permitan a adecuación ás diferenzas individuais dos nosos alumnos e alumnas, establecemos no
Proxecto Curricular do Centro unha serie de pautas ou directrices xerais que actúen como marco de
referencia para o conxunto do profesorado e que sirvan para unificar as actuacións de cada un deles.
a) A atención á diversidade na programación de contidos e actividades
Unha medida aplicable polo profesorado da área pode ser a diferenciación de niveis nos contidos e nas
actividades. Esta diferenciación de niveis responderá tanto ás distintas capacidades e estilos de
aprendizaxe como ós diverxentes intereses e motivacións dos alumnos.
• Contidos. Dentro do conxunto de conceptos, procedementos e actitudes asignadas para o seu

aprendizaxe por parte dos alumnos a cada área e curso, estableceremos unha diferenciación entre
información básica e información complementaria. É dicir, en primeiro lugar fixaremos un corpo de
contidos esenciais que deben ser aprendidos por todos para alcanzar os obxectivos previstos. A partir de
aí, consideraremos outra serie de contidos que poderán ser traballados ou non en función das
peculiaridades e necesidades de cada alumno.
• Actividades. As actividades organizaranse por categorías en función da súa distinta finalidade. Por un
lado, contemplaremos actividades de reforzo, de consolidación de aqueles aprendizaxes que
consideramos básicos; para elo, o nivel de dificultade das tarefas propostas estará en consonancia coa
media alcanzable que caracteriza á información esencial. Por outro lado, deseñaremos outro tipo de
actividades máis diversificadas que impliquen ben unha complexidade maior, ben unha ampliación da
perspectiva do tema traballado.
b) A atención á diversidade na metodoloxía
Na aula contemplaranse tanto a funcionalidade e uso real dos coñecementos como a adecuación de estes
ós coñecementos previos do alumno. De aí a importancia de ter ben establecido o nivel de competencia
curricular de cada alumno.
c) A atención á diversidade nos materiais
A utilización de materiais complementarios distintos do libro base permite a diversificación do proceso

de ensinanza e aprendizaxe. De forma xeral, este tipo de materiais perseguen o seguinte:
- Consolidar adquisición de contidos por parte dos alumnos e alumnas con unha maior dificultade.
- Ampliar e afondar en temas de especial relevancia para o desenvolvemento da área.
-
- Practicar habilidades instrumentais ligadas ós contidos de cada área.

- Enriquecer o coñecemento daqueles temas sobre os que o alumno mostra interese.
O REFORZO EDUCATIVO como medida de atención á diversidade ordinaria
- É unha medida ordinaria de atención á diversidade que afecta ós elementos non fundamentais do currículo
(secuencia de contidos, formas e instrumentos de avaliación, organización da aula, agrupamentos de
alumnado e todo aquilo incluído dentro do ámbito da metodoloxía.
- Non supoñen medidas extraordinarias, nin necesitan autorización para ser levadas a cabo e se realizan
segundo se establece a continuación:
- 1) Estarán dirixidas a aqueles alumnos que coa modificación de elementos non fundamentais do currículo
poden seguir o proceso ordinario de ensinanza/aprendizaxe (E/A).
- 2) Serán elaboradas polo profesorado que imparte a área ou materia na que o alumno/a necesita a medida de
reforzo, co coñecemento do titor, este o comunicará á familia e ó equipo directivo.
- 3) Levarase a cabo no contexto escolar ordinario e polo profesor que imparte a área ou materia, coa
colaboración si é o caso doutros profesionais, esta colaboración non poderá cambiar en ningún caso a
actuación habitual do profesor e profesora.
- 4) Constará no expediente académico do alumno con reforzo educativo, non terá constancia no libro de
escolaridade.
- 5) Este tipo de medidas é un requisito previo para a participación do alumno nun
programa de diversificación curricular
As medidas de reforzo educativo se van centrar nos aspectos avaliados, polo tanto van incluír a mellora
de coñecementos previos da área, mellora/optimización das técnicas instrumentais e mellora/optimización das
estratexias de aprendizaxe.
Valorarase de maneira conxunta entre o profesor de área e o dpto. de orientación a conveniencia ou non
de que o alumno realice algún tipo de actividade recuperadora de forma individual, esta actividade de
ensinanza/aprendizaxe realizarase dentro da aula ordinaria e será levada a cabo polo profesor de área, coa
posible axuda dun profesor de apoio que poderá ser o profesor de pedagoxía terapéutica ou, se non procede o
profesor do mesmo seminario que a área afectada dependendo do nivel educativo.

-
DETECCIÓN DE NECESIDADES EDUCATIVAS ESPECIAIS
A detección das necesidades educativas especiais é competencia dos profesores de área, do

profesor de pedagoxía terapéutica, do orientador, dos pais e nais e incluso do propio alumno. Unha
vez que detecta a posible existencia dunha necesidade educativa especial o primeiro paso a seguir será
a realización dunha avaliación psicopedagóxica 1:
AVALIACIÓN PSICOPEDAGÓXICA 1
Este primeiro nivel de avaliación psicopedagóxica vai consistir en valorar:
 O nivel de competencia curricular que ten o alumnado na área na que se detectou a existencia
dunha N.E.E., esta avaliación será para valorar o grao de adquisición por parte do alumno de
aqueles coñecementos previos necesarios para o aprendizaxe do programado no nivel
educativo no que se encontra.
 O grao de adquisición das técnicas instrumentais (lectura, escritura, cálculo numérico e
resolución de problemas).
 Estratexias de aprendizaxe: Aínda que farase unha valoración xeral das estratexias de
aprendizaxe, imos prestar especial atención ás estratexias organizativas (planificación, horario
e organización).
 Estilo de aprendizaxe: Co que o alumno se enfronta ás tarefas escolares, se avaliarán as
seguintes características do alumno:
- Reflexivo ou impulsivo: Ante un problema se toma máis tempo para analizalo ou polo contrario,
responde moi rapidamente.
- Estilo analítico ou sintético: preferencia por dar primeiro a tarefa desde unha perspectiva máis
ampla e global para logo ter en conta os detalles ou polo contrario tendencia a aprender paso a
paso desde o particular ó global.
- Modalidade sensorial preferente: Tendencia a utilizar máis a modalidade visual, auditiva ou
quinestésica (relacionada cos movementos ou xestos).
- Capacidade para manter o nivel na tarefa: determinados alumnos son capaces de traballar
durante períodos longos sen decaer o seu nivel de atención e, polo contrario, outros necesitan parar
a súa tarefa de vez en cando e volver a ela despois de descansar, o tan so a poden manter por
períodos curtos ou en tarefas concretas.
- Tipo de reforzo: Necesidade ou non de recibir reforzos constantes e tamén tipo de reforzo que
máis lles afecta (social ou material).
Preferencias de agrupamento: hai alumnos que se encontran mellor traballando sen compañía e
outros en cambio prefiren o pequeno ou o gran grupo.

-
PROTOCOLO DE ACTUACIÓN ANTE AS NECESIDADES EDUCATIVAS ESPECIAIS
DETECCIÓN DE NECESIDADES EDUCATIVAS ESPECIAIS
AVALIACIÓN PSICOPEDAGÓXICA 1 :
- Nivel de competencia curricular (conclusión da avaliación inicial)
- Técnicas instrumentais
- Estratexias de aprendizaxe
- Descartar problemas sensoriais (motores, visuais e auditivos)
- Estilo de aprendizaxe
REFORZO EDUCATIVO : MELLORA DAS

técnicas instrumentais ESTRATEXIAS DE
-Traballo en: estratexias de aprendizaxe APRENDIZAXE
coñecementos previos (hábitos e técnicas de estudio)
N
O
N
MELLORA
M FIN DE MEDIDAS
E DE APOIO
L
L
O
R
A
A V A L I A C I Ó N P S I C O P E D A G Ó X I C A 2 : Datos :
-Físicos e da saúde: Características físicas e sensoriais, enfermidades padecidas ou crónicas, .
-Psicosociais: Nivel intelectual e aptitudinal, trazos de personalidade, intereses manifestados,
adaptación persoal e social.
-Do contorno sociofamiliar: Profesión dos pais, nº de membros da familia, expectativas
familiares, relacións, …
-Do contorno escolar: Formas organizativas do centro, formas organización. da aula,
relacións e participación dos distintos servizos educativos,….
-Pedagóxicos: Competencias xa adquiridas respecto do currículo de referencia, necesidades
educativas respecto das capacidades establecidas no currículo de referencia, ….
CONCLUSIÓNS
Traballo específico sobre MEDIDAS EXTRAORDINARIAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE:
os resultados da avaliación  ACI

psicopedagóxica  GRUPO FLEXIBLE
 PMAR
NON INTERVENCIÓN

-
Bibliografía e protocolos sobre NEEs vinculados:
1. -Dificultades específicas da aprendizaxe e rendemento (trastornos lectura, escritura cálculo)

-Atención á diversidade e información para alumnado
2. -Altas capacidades intelectuais nun nivel sensiblemente superior á media. Sobredotación
-Especialista do EOE en altas capacidades LOE (Lei orgánica 2/2006), Título II.
3. -Discapacidade intelectual
4. -Discapacidade motora clasificación de trastornos unidos polo lazo da alteración física
5. -Discapacidade visual
6. -Dislexia en 1º e 2º de ESO
-Dislexia en 3º e 4º de ESO
7. -Plan de Alerta Escolar da Xunta, alumnado con patoloxía crónica: alerxia, epilepsia.
-Diabete
8. -Problemas de conduta, emocionais, de personalidade, alteracións mentais
Trastorno Disocial, negativista desafiante, de comportamento perturbador non especificado
-Procedemento de condutas e orientacións
-Procedemento corrector modelos normalizados.
9. -Trastornos xeneralizados do desenvolvemento (TXD) de orixe neurobiolóxica
(espectro autista, T. Rett, Asperger, T. desintegrativo infantil, TXD non especificado)
-Especialista do EOE en trastornos xeneralizados do desenvolvemento (TXD)
-Protocolo de actuación co alumnado de trastorno do Espectro do Autismo (TEA)
10. -Síndrome de Down, Síndrone X-fráxil
11. -TDAH na Infancia e na Adolescencia nos Ámbitos Educativo e Sanitario
-TDAH Fundación ADANA libro alumno/a
Outros materiais informativos vinculados de interese para profesorado
12. -Absentismo Escolar prevención e control en Galicia

13. -Acollida ao alumnado procedente do estranxeiro. Orientacións para a súa elaboración.
-Guía de Comunicación Básica 10 idiomas (galego, castelán, alemán, árabe, chinés, francés, inglés,
portugués, romanés e ruso)
14. -Acoso a través das redes e uso indebido de internet
-Prevención do acoso e ciberacoso, Protocolo
15. -Atención educativa hospitalaria e domiciliaria, continuidade do proceso formativo do alumnado
-Protocolo de urxencias sanitarias e enfermidade cronica
16. Identidade de xenero, protocolo
17. -Proteccion datos personais
18. -Traballador social e funcións. Especialista do EOE Decreto 120/1988 de 23 de abril
19. -Orientación educativa para alumnado e saídas que lle ofrece o actual sistema educativo.
-Orientación vocacional e profesional Especialista do EOE cambios no mundo actual
20. -Educación de Adultos: ensinanzas, probas para a obtención de títulos, e bacharelato
21. -Formación profesional acceso, modalidades e saídas do actual sistema.
-Ciclos de formación profesional información do IES Alexandre Bóveda
22. -Universidade Galega títulos información do IES Alexandre Bóveda
23. -Emprego en Galicia, información do IES Alexandre Bóveda
24. -Oferta educativa do IES Alexandre Bóveda de Vigo
Ata aquí chega a exposición do noso programa.

Vigo a 28 de setembro de 2018
XDO. IES Alexandre Bóveda
Asdo.: Víctor Bernal Rivas

-
Autoavaliación do programa de orientación e de atención á diversidade
1.- Organización e funcionamento do Dpto. de Orientación (DO)
Á m b i t o s da O r i e n t a c i ó n
Aspectos xerais do plano de orientación
1. Realizouse o plano de orientación académica e profesional segundo o establecido na normativa vixente.
2. No plano propóñense programas (saúde, habilidades de vida, técnicas de traballo intelectual ...) ou propostas organizadas de
intervención en relación cos obxectivos do PEC. E as necesidades do contexto.
3. Púxose en marcha información á comunidade educativa sobre os servicios de orientación e sobre as súas funcións e actividades.
4. Están programadas avaliacións de necesidades do alumnado en momentos/cursos clave para o desenvolvemento do seu proceso
educativo.
5. Participa o DO nos proxectos educativo e curricular do centro, especialmente no establecemento de criterios de carácter organizativo
e pedagóxico do alumnado con necesidades educativas especiais (NEE).
Apoios ó proceso de ensinanza aprendizaxe
6. Existen orientacións psicopedagóxicas para a aplicación coordinada de medidas de atención á diversidade.
7. Elabóranse os informes psicopedagóxicos aplicando a normativa vixente.
8. Colabora o DO no deseño, seguimento e avaliación das adaptacións curriculares.
9. Todo o alumnado con NEE ten actualizada a súa avaliación psicopedagóxica.
10. Está programada a participación nas sesións de avaliación para promove-la elaboración de respostas educativas coherentes.
11. Existen criterios comúns para as medidas de reforzo educativo.
12. Existen outras medidas ordinarias de atención á diversidade.
13. Están planificadas reunións titor – equipo docente de cada grupo para coordina-la súa acción educativa.
14. As reunións titor – equipo docente contan cos apoios especializados do DO.
15. Está prevista a identificación das necesidades de formación do profesorado ligadas a aspectos psicopedagóxicos (atención á
diversidade, técnicas instrumentais ...)
Relación coas familias
16. Existen canles para fomenta-la implicación da familia no proceso educativo dos seus fillos mediante os apoios e asesoramento
necesarios.
17. Prográmanse e realízanse reunións cos pais para que coñezan o proceso educativo que se segue co seu fillo especialmente nos
momentos de toma de decisións importantes.
18. Deséñanse programas específicos nos que participen os pais, que contribúan a súa formación para prestar un maior apoio ó proceso
formativo dos seus fillos.
19. Está organizada a recepción individual dos pais polos titores: calendario, horario posible e estructuración do contido da información a
transmitir e da que é necesario indagar.
Plano de acción titorial
20. As actividades de titoría con cada grupo de alumnos e, de se-lo caso, na hora asignada para tal fin responden a unha programación
e teñen previsto o seu seguimento e avaliación.
21. Púxose en marcha un plano de acollida de alumnado
22. Promove estratexias de integración de todo o alumnado no seu propio grupo – clase e no conxunto da dinámica escolar.
23. Existe un programa de información ó alumnado e as familias sobre orientación escolar e profesional.
Coordinación cos centros adscritos
24. Elaboráronse conxuntamente as liñas xerais do plano de orientación cos centros adscritos.
25. Programouse e realizouse a atención ós centros adscritos
26. Poñemos no apartado de observacións as principais accións levadas a cabo nos centros adscritos
Integración do DO no funcionamento xeral do centro
27. O equipo directivo facilita o seu labor ó dpto. de orientación.

28. Teñen unha actitude positiva cara ó dpto.: O Equipo directivo, O profesorado, O alumnado, Os pais e nais,
2.- Medidas extraordinarias de atención á diversidade:
Grupos específicos flexibles: aplicados a 4 áreas educativas
De 1º ESO Lengua, Matemáticas, Bioloxía xeoloxía, Xeografía e Historia.

De 2º ESO Lingua, Matemáticas, Física e química , Xeografía e Historia.
Deseño dos Agrupamentos específicos flexible: cumpríronse os requisitos legais
Duración do programa Nº de grupos Nº de alumnos / grupo Nº total de alumnado

1º ESO (Grupo flexible) 1 12 12
2º ESO (Grupo flexible) 1 12 12
Adaptacións curriculares: previstas 3 en 1º e 1 en 2º de ESO. Este alumnado ademais goza de grupo flexible e de reforzos en exención
Outras medidas: 2 grupos de exención de 2º idioma para reforzos nas áreas instrumentais en 1º de ESO e tamén en 2º de ESO
Data : 28 de setembro de 2018

-

Orientación PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Orientación PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

IES Alexandre Bóveda Programación de Orientación 2018/2019

IES. Alexandre Bóveda. Orientación 986-212983

Curso 2018 -2019

ORIENTACIÓN EDUCATIVA E PROFESIONAL + ACCIÓN TITORIAL + ATENCIÓN Á DIVERSIDADE+ MEDIACIÓN 2018-2019 - 1 -

IES. Alexandre Bóveda. Orientación 986-212983

Programa de orientación 2018-2019. Obxectivos, actividades

-Temporalización das reunións e das actividades do Departamento 6

P1 Actuacións relacionadas co profesorado

P2b Actuacións relacionadas cos itinerarios educativos e profesionais do alumnado 13

P3 Actuacións relacionadas coa orientación da comunidade educativa 15

P4 Actuacións relacionadas coa orientación das familias 18

-Recursos, instrumentos, metodoloxía e técnicas a utilizar no programa de orientación 19

-Cadro da titoría, temporalización anual para os catro niveis da ESO

-Distribución do contido das titorías por niveis. Materiais

-Temporalización do contido das titorías de 2º de ESO 29

-Temporalización do contido das titorías de 3º de ESO 31

-Temporalización do contido das titorías de 4º de ESO 35

ORIENTACIÓN EDUCATIVA E PROFESIONAL + ACCIÓN TITORIAL + ATENCIÓN Á DIVERSIDADE+ MEDIACIÓN 2018-2019 - 2 -

Plan Xeral de Atención á Diversidade (PXAD) e concreción anual

-Criterios para a elaboración do PXAD 38

Anexo de medidas extraordinarias de atención á diversidade 39

Persoas responsables dos procesos de supervisión e avaliación. 44

Instrumentos adecuados para a recollida da información dos distintos sectores da 45

Descrición de Medidas Extraordinarias de atención á diversidade: ACIS 48

Medidas Extraordinarias de atención á diversidade: apoios individualizados

Reforzos pedagóxicos nas áreas instrumentais no espazo da exención de 2º idioma

Pautas para profesorado de programación, contidos e actividades 52

Os reforzos educativos como medida de atención

-Distribución das responsabilidades na valoración das necesidades educativas especiais

Valoración dos programas 57

ORIENTACIÓN EDUCATIVA E PROFESIONAL + ACCIÓN TITORIAL + ATENCIÓN Á DIVERSIDADE+ MEDIACIÓN 2018-2019 - 3 -

Conciencia de equipo, mediación, orientación e titoría: formulacións xerais do IES

“Aprender a convivir” é un dos pilares básicos da educación segundo a UNESCO e constitúe un

A presente programación de orientación está axustada ás actuacións prioritarias dos servizos de

Concibimos a orientación e titoría dentro do centro en dous sentidos :

a) Amplo, que corresponde á acción educativa de todo profesor.

Principios do noso programa de orientación

Para que a orientación e a intervención psicopedagóxica tendan a ser actividades planificadas

a- Que o modelo de funcionamento estea referido a programas definidos conceptual e operativamente.

ORIENTACIÓN EDUCATIVA E PROFESIONAL + ACCIÓN TITORIAL + ATENCIÓN Á DIVERSIDADE+ MEDIACIÓN 2018-2019 - 4 -

Para que a orientación responda a este principio é preciso:

Ter en conta este principio supón:

a- Que o currículo recolla de forma explícita a orientación e a intervención psicopedagóxica.

5- Cooperación e Mediación nos procesos de convivencia.

Actualmente a Comisión de Coordinación Pedagóxica do IES está valorando un proxecto de

Para a aplicación deste principio na labor orientadora precísase:

ORIENTACIÓN EDUCATIVA E PROFESIONAL + ACCIÓN TITORIAL + ATENCIÓN Á DIVERSIDADE+ MEDIACIÓN 2018-2019 - 5 -

Temporalización e distribución do traballo en reunións con alumnado, profesorado, familiares

Dirixido a: Contido da reunión Participantes

ORIENTACIÓN EDUCATIVA E PROFESIONAL + ACCIÓN TITORIAL + ATENCIÓN Á DIVERSIDADE+ MEDIACIÓN 2018-2019 - 6 -

MES Temporalización de actividades do Departamento por meses

Seguimento das actividades organizadas ata o momento.

ORIENTACIÓN EDUCATIVA E PROFESIONAL + ACCIÓN TITORIAL + ATENCIÓN Á DIVERSIDADE+ MEDIACIÓN 2018-2019 - 7 -

Seguimento das actividades organizadas ata o momento.

Solicitude a profesorado de entrega das valoración de competencias do alumnado de ESO

ORIENTACIÓN EDUCATIVA E PROFESIONAL + ACCIÓN TITORIAL + ATENCIÓN Á DIVERSIDADE+ MEDIACIÓN 2018-2019 - 8 -

Plano xeral de orientación

Levaremos catro programas de atención mencionados xa na Programación Xeral do IES :

P1. Actuacións relacionadas co profesorado a titoría e a orientación educativa.

Matizamos os obxectivos, propostas e actividades principais do plano xeral de orientación do IES.:

P1. Actuacións relacionadas co profesorado.

 Implicar ao profesorado nas tarefas de acción titorial e orientación educativa.

Obx. Específicos Actividades a curto prazo Recursos Compete ó Tempo