Professional Documents
Culture Documents
44 ΑΛΛ
44 ΑΛΛ
ΗΣ Η Τ ΗΣ Ε Κ ΠΑ Ι Δ Ε Υ Τ Ι Κ ΗΣ ΚΑ Ι Ν ΟΤ ΟΜ Ι Α
Σ
Θεόδωρος Λουκίσας
Αθήνα, 2020
Σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη (.......) ο Μέντορας είναι το πρόσωπο που
καθοδηγεί και συμβουλεύει κάποιον, ώστε να κάνει σωστές επιλογές.
Στον ορισμό του λήμματος στην Wikipedia, η λέξη σημαίνει γενικά τον
σύμβουλο και φίλο που δρα ως πνευματικός οδηγός και καθοδηγητής.
Στην παρούσα εργασία θα εστιάσουμε στο θεσμό του Μέντορα για τη
στήριξη του νεοδιόριστου εκπαιδευτικού αξιοποιώντας τις γνώσεις από
το αντίστοιχο επιμορφωτικό πρόγραμμα της ΕΕΠΕΚ με τίτλο " Θέματα
συμβουλευτικής, επαγγελματικού προσανατολισμού και Mentoring".
Όπως αναφέρθηκε στα πλαίσια του επιμορφωτικού σεμιναρίου, η
μεντορική σχέση είναι μια σχέση η οποία βασίζεται στην ειλικρίνεια και
στην εμπιστευτικότητα (Σαπουντζάκης, 2019). Ο μέντορας επομένως είναι
ένας καλός ακροατής, διευκολυντής, εκείνος που θα ενθαρρύνει τους
νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς.
Η αμοιβαιότητα, η δυνατότητα αναστοχασμού των επαγγελματικών
γνώσεων, πρακτικών και πεποιθήσεων αλλά και της αντιμετώπισης των
προκλήσεων της εκπαιδευτικής διαδικασίας χαρακτηρίζουν την
μεντορική σχέση προσφέροντας στα δύο μέρη της σχέσης αυτής τόσο
προσωπική όσο και επαγγελματική ανάπτυξη (Καλογήρου κ.α., 2010).
4
αναστοχαστικό μοντέλο ή αλλιώς μοντέλο της ενσωμάτωσης του
σχολικού πλαισίου με σκοπό την μετάβαση σε κρίσιμες ικανότητες.
Αντίστοιχα, οι Young, Bullough, Draper, Smith & Erickson στους Παππά
και Ιορδανίδης (2017) διακρίνουν τρεις τύπους Mentoring : α) την
αντιπροσωπευτική καθοδήγηση, στην οποία οι νέοι εκπαιδευτικοί
καθορίζουν την ατζέντα δράσης και οι μέντορες χρησιμεύουν ως
σύμβουλοι, β) τη διαδραστική καθοδήγηση, όπου μέντορας και αρχάριος
καθορίζουν από κοινού την ατζέντα δράσης και γ) την οδηγητική, όπου ο
μέντορας καθορίζει την ατζέντα δράσης και καθοδηγεί το νεοδιόριστο
στην επίτευξη των πρακτικών στόχων.
Η μεγάλη ποικιλία των
Ο μέντορας, επομένως, πρέπει να διερευνήσει τους πολλαπλούς ρόλους
και το περιεχόμενο του θεσμικού καθοδηγητικού πλαισίου (Achinstein &
Davis, 2014).
Με βάση τη δομή και την οργάνωση, η καθοδήγηση διαχωρίζεται σε
φυσική καθοδήγηση ή άτυπη συμβουλευτική, που διανθίζεται μέσα σε
φιλικό συνεργατικό πλαίσιο και σε προγραμματισμένη ή τυπική
καθοδήγηση που διαδραματίζεται μέσα σε δομημένο περιβάλλον με
επίσημη διαδικασία (Green-Powell, 2012 · Fruiht & Wray-Lake, 2013).
Οι καθοδηγητικές δομές διακρίνονται σε εκπαιδευτική καθοδήγηση,
τεχνικές συμβουλές, επαγγελματική κοινωνικοποίηση και
συναισθηματική υποστήριξη. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται: α) οι
μέντορες, που έχουν βάση το σχολείο (school-based mentors), ως
αποτελεσματικοί στην ανάπτυξη διδακτικού μεθοδολογικού προφίλ, β) οι
δάσκαλοι - μέντορες (ένας εκπαιδευτικός αναλαμβάνει το ρόλο του
μέντορα) και οι θεματικοί μεθοδολογικοί δάσκαλοι (trainees rated
teacher-mentors and subject method tutors), δηλαδή οι εξειδικευμένοι
μέντορες σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα (Hobson, 2002: 8).
Καταληκτικά, ο θεσμός του μέντορα (educative mentoring) (Norman &
5
Feiman-Nemser, 2005: 680), διαθέτει ένα διεστιακό όραμα, που συνδέει
την εκπαιδευτική βοήθεια στη δόμηση της διδακτικής ικανότητας του
εκπαιδευτικού με την αποτελεσματικότερη μάθηση των μαθητών. Ο
αρχάριος στην πνευματική διεργασία με αναστοχασμό της θεωρητικής
του πλατφόρμας μετουσιώνεται σε στοχαστικό επαγγελματία (Goodlad,
1990). Πληθώρα σχετικών ερευνών έχουν διεξαχθεί για τα προβλήματα
προσαρμογής που βιώνουν οι εκπαιδευτικοί (McDonald & Elias, 1983 ·
Veenman, 1984 · Gordon & Maxey, 2000) και τις αντιλήψεις των
εκπαιδευτικών για την προοπτική της εκπαιδευτικής αναδιαμόρφωσης
από το μέντορα (Vonk, 1993 · Wang & Odell, 2002 · Portner, 2005 ·
Gardiner, 2010 · Croft, Coggshall, Dolan, Powers & Killion, 2010).
Στην ενότητα αυτή θα προτείνουμε πολιτικές και δράσεις που μπορεί
μιαεκπαιδευτική μονάδα να αναπτύξει και να εφαρμόσει, στα πλαίσια της
επίσημηςεκπαιδευτικής πολιτικής, για την επαγγελματική ανάπτυξη του
εκπαιδευτικού τηςπροσωπικού.Συγκρότηση συμβουλευτικού οργάνου
για την υποδοχή και στήριξη τωννεοδιόριστων εκπαιδευτικών αλλά και
κάθε εκπαιδευτικού που έρχεται γιαπρώτη φορά στην εκπαιδευτική
μονάδα. Ύστερα από πρόταση του διευθυντήτης εκπαιδευτικής μονάδας
και με απόφαση του συλλόγου διδασκόντωνσυγκροτείται το όργανο αυτό
κυρίως από έμπειρο και με εξειδίκευσηεκπαιδευτικό προσωπικό. Σκοπός
του είναι η ομαλή ένταξη κάθε νέουεκπαιδευτικού στο περιβάλλον της
εκπαιδευτικής μονάδας, η παροχήσυμβουλών και στήριξης για την
αντιμετώπιση κάθε προβλήματος που μπορείνα παρουσιαστεί σχετικά με
τη διδασκαλία, την αντιμετώπιση της σχολικήςπαραβατικότητας, τα
διοικητικά θέματα της εκπαιδευτικής μονάδας, τη στάσητου διδάσκοντος
μέσα στην τάξη.Σχεδιασμός, υλοποίηση και αξιολόγηση
επιμορφωτικών προγραμμάτων.Γνωρίζοντας ίσως καλύτερα από κάθε
άλλο τις πραγματικές εκπαιδευτικέςανάγκες του προσωπικού της μια
εκπαιδευτική μονάδα μπορεί να προχωρήσει στηνυλοποίηση
6
επιμορφωτικών προγραμμάτων με στόχο την επαγγελματική ανάπτυξη
τωνεκπαιδευτικών της.Ικανοποιώντας σχετικά αιτήματα του
εκπαιδευτικού της προσωπικού μιαεκπαιδευτική μονάδα μπορεί να
οργανώσει και να υλοποιήσει επιμορφωτικάπρογράμματα με θεματικά
αντικείμενα που έχουν σχέση με:α. Εισαγωγή νέων τεχνολογιών στη
διδακτική μεθοδολογίαβ. Σχολική παραβατικότητα και στάση –
συμπεριφορά του διδάσκοντος μέσα στηντάξη.γ. Υπό – επίδοση (αίτια,
κριτική, αντιμετώπιση)δ. Πολυπολυτισμικότηταε. Εκπαιδευτική
καινοτομία.Υιοθέτηση ανοικτού επικοινωνιακού κλίματος Η
εκπαιδευτική μονάδα υιοθετώντας ανοικτό επικοινωνιακό κλίμα,
προχωρεί σεδράσεις που σκοπό έχουν τη λύση προβλημάτων παρά στο τι
δεν μπορεί να γίνει. Ηεφαρμογή της πολιτικής των ανοιχτών θυρών, η
ισοτιμία στις επικοινωνιακές σχέσειςδημιουργεί αίσθημα ασφάλειας και
ελευθερίας στους εκπαιδευτικούς της εκπαιδευτικήςμονάδας. Έτσι
προωθείται αποτελεσματικά ή «άτυπη» μαθητεία μέσα στη
σχολικήονάδα, με την ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των
εκπαιδευτικών, η στήριξητου εκπαιδευτικού τους έργου και η προσωπική
και επαγγελματική τους ανάπτυξη.Εξωστρέφεια του σχολείουΗ
διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, η παρουσίαση έργων των
μαθητών, ηδημιουργία περιοδικού ή εφημερίδας από την εκπαιδευτική
μονάδα προωθεί τηνεξωστρέφεια του σχολείου και τη σύνδεσή του με
την κοινωνία. Παράλληλακατοχυρώνεται η αναγνωρισιμότητα του
επαγγέλματος του εκπαιδευτικού και δίνονταιευκαιρίες σ’ αυτόν για την
προσωπική και επαγγελματική του ανάπτυξη.Η ύπαρξη ανοιχτής κριτικής
ατμόσφαιρας στην εκπαιδευτική μονάδα, η ενεργόςσυμμετοχή των ίδιων
εκπαιδευτικών, η προώθηση κουλτούρας αλληλεγγύης καισυνεργασίας, η
συστηματικότητα και όχι η αποσπασματικότητα είναι οι προϋποθέσειςγια
την αποτελεσματική εφαρμογή των δράσεων και των πολιτικών της
εκπαιδευτικήςμονάδας στην κατεύθυνση της προώθησης της προσωπικής
7
και επαγγελματικήςανάπτυξης των εκπαιδευτικών. μονάδα, με την
ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των εκπαιδευτικών, η στήριξητου
εκπαιδευτικού τους έργου και η προσωπική και επαγγελματική τους
ανάπτυξη.Εξωστρέφεια του σχολείουΗ διοργάνωση πολιτιστικών
εκδηλώσεων, η παρουσίαση έργων των μαθητών, ηδημιουργία
περιοδικού ή εφημερίδας από την εκπαιδευτική μονάδα προωθεί
τηνεξωστρέφεια του σχολείου και τη σύνδεσή του με την κοινωνία.
Παράλληλακατοχυρώνεται η αναγνωρισιμότητα του επαγγέλματος του
εκπαιδευτικού και δίνονταιευκαιρίες σ’ αυτόν για την προσωπική και
επαγγελματική του ανάπτυξη.Η ύπαρξη ανοιχτής κριτικής ατμόσφαιρας
στην εκπαιδευτική μονάδα, η ενεργόςσυμμετοχή των ίδιων
εκπαιδευτικών, η προώθηση κουλτούρας αλληλεγγύης καισυνεργασίας, η
συστηματικότητα και όχι η αποσπασματικότητα είναι οι προϋποθέσειςγια
την αποτελεσματική εφαρμογή των δράσεων και των πολιτικών της
εκπαιδευτικήςμονάδας στην κατεύθυνση της προώθησης της προσωπικής
και επαγγελματικήςανάπτυξης των εκπαιδευτικών.ΣυμπεράσματαΗ
διαμόρφωση εκπαιδευτικών με επαγγελματισμό υψηλού επιπέδου,
ηκατάλληλη προετοιμασία τους για το επάγγελμα και η κατάλληλη
επιμορφωτική τουςστήριξη αποτελούν σήμερα κοινό στόχο για όλες τις
χώρες της Ε.Ε. Σήμερα,περισσότερο ίσως από ποτέ, ο ρόλος του
εκπαιδευτικού βρίσκεται τόσο κοντά στο ρόλοτου μαθητή, καθώς οι
εκπαιδευτικοί διδάσκουν και ταυτόχρονα μαθαίνουν σ’ ένασυνεχές
περιβάλλον επαγγελματικής ανάπτυξης.Από τη σχετική βιβλιογραφία
προκύπτει η διαπίστωση ότι η βασική εκπαίδευσηκαι η ενδοϋπηρεσιακή
επιμόρφωση των εκπαιδευτικών πρέπει να υπηρετεί τηνεπαγγελματική
τους ανάπτυξη και να στοχεύει στη ενίσχυση και στήριξη
τηςεπαγγελματικής τους ταυτότητας. Παράλληλα ο «μορφωτικός»
χαρακτήρας ποικίλωνμορφών και πηγών μάθησης, όπως είναι οι άτυπες
συναντήσεις των εκπαιδευτικών, ηκουλτούρα και το κλίμα του χώρου
8
εργασίας τους, η καθημερινή επαγγελματική δράσηλειτουργούν προς την
κατεύθυνση της επαγγελματικής και προσωπικής ανάπτυξης
τωνεκπαιδευτικών.Η συμβουλευτική υποστήριξη των νεοδιορίστων
εκπαιδευτικών, η σύνδεση τηςβασικής εκπαίδευσης με την επιμόρφωση,
η διαμόρφωση συστηματικής επιμορφωτικήςπολιτικής με αρχές, κανόνες
και προϋποθέσεις, η επικοινωνία και το πνεύμααλληλεγγύης στην
εκπαιδευτική μονάδα, η εξωστρέφεια του σχολείου, είναι
βασικάζητήματα που συνδέονται με την επαγγελματική ανάπτ
Βιβλιογραφικές αναφορές
Bubb, S. (2007). Successful induction for new teachers: A guide for nqts
& induction tutors, coordinators and mentors. Thousand Oaks:
SAGE Publications Ltd.
Παππά, Ε., & Ιορδανίδης, Γ. (2017). Ο ρόλος του μέντορα στο ελληνικό
εκπαιδευτικό σύστημα: διερεύνηση απόψεων εκπαιδευτικών
πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης νομού Θεσσαλονίκης για την
αναγκαιότητα εφαρμογής του θεσμού. Έρευνα στην Εκπαίδευση,
6(1), 112-130. doi:https://doi.org/10.12681/hjre.13782
Σαπουντζάκης, Κ. (2019).
10