PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3

Reka Bentuk Dan Teknologi

SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan
PENTAKSIRAN SEKOLAH
Reka Bentuk Dan Teknologi
DSKP SP1.1 ASAS PENGENALAN REKA BENTUK MEKATRONIK
Pengenalan kepada robotik
Robot adalah sebuah
elektromekanikal atau biomekanik
peranti yang boleh melakukan
otomasi atau tugas terancang.
Robot boleh digunakan untuk
melakukan tugas-tugas yang terlalu
bahaya yang tidak mampu
dilakukan oleh manusia.
Tugas kerja bagi robot terhad
kepada arahan atau pengaturcara
yang diarahkan.
Robot melakukan kerja-kerja pemasangan jentera atau kenderaan
Semenjak Malaysia mencapai taraf negara
perindustrian, robot digunakan secara meluas
merangkumi pelbagai bidang dalam kehidupan
manusia. Ini jelas dengan meningkatnya aplikasi
robot dalam industri perkilangan, pembuatan dan
perkhidmatan.
Kilang pembuatan kereta telah menggunakan
robot untuk mengecat dan mengimpal badan
kereta.
Selain daripada itu robot juga boleh melakukan
kerja berat seperti memasang cermin kereta, lebih
kurang sama dengan kilang Proton di Malaysia,
4
TINGKATAN 3
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan
Menyusun barang ke atas rak
Pada peringkat awal ramai rakyak
Malaysia mengenali robot seperti
manusia yang mana boleh berjalan
atau bertutur. Mereka mengenali
robot melalui filem fiksyen seperti
Short Circuit, Star Wars dan
Robocop
Semua robot dalam filem ini hampir
menyerupai manusia dari segi rupa.
Hingga kanak-kanak masih
mengatakan robot sebahagian
daripada manusia, robot tersebut
hanyalah fantasi sahaja kerana
penggunaannya terhad kepada
industri perfileman
Proton dapat meningkatkan kadar pengeluaran
dan mutu kereta yang dihasilkan. Justeru itu
perlunya memahami teknologi robot di Malaysia,
tidak dapat dinafikan lagi. Ini adalah kerana
ianya mempunyai pontesi penggunaan yang
amat penting di masa hadapan. Sama ada untuk
tujuan persendirian atau untuk perniagaan.
Hanya tinggal industri elektronik sahaja yang
masih kurang menggunakan robot untuk
pemasangan di dalam industri elektronik
memerlukan penelitian yang rumit kerana saiz
komponennya yang terlalu kecil, mungkin sukar
robot melakukan kerja.
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

DSKP SP1.1 REKA BENTUK MEKATRONIK

ELEMEN MEKATRONIK

Sistem Elektronik :
Berfungsi : untuk menjalankan
operasi sesuatu sistem kawalan.

Sistem Elektrik :
Berfungsi Sistem kawalan dan
membekalkan arus pengaturcaraan :
elektrik bagi
Kaedah kawalan sistem yang
membolehkan peranti
digunakan untuk mengurus,
mekatronik
mengarah atau mengawal atur
menjalankan fungsi
tindakan bagi memastikan reka
yang ditetapkan.
bentuk mekatronik berfungsi
secara automatik

Sistem Mekanikal :

Berfungsi sebagai penghantar dan

memindahkan suatu sumber
pergerakan (motor) kepada bentuk
yang lain.

i. Motor DC
ii. Gear

Papan litar elektronik

Penderia Kelembapan

Geganti / Relay

Penderia suhu
Servo motor

5
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

3. Rajah berikut menunjukkan satu sistem reka bentuk mekatronik.

Kawalan dan
Z pengaturcaraan

Y
Berdasarkan rajah itu.

a) Nyatakan maksud reka bentuk mekatronik. TP 1

Reka bentuk mekatronik bermaksud :

b) Nyatakan tiga elemen mekatronik yang terdapat pada rajah itu

TP 2

c) Nyatakan tiga contoh reka bentuk produk mekatronik.

TP 1

ii

iii

7
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

Menerangkan fungsi elemen mekatronik pada produk sedia ada

Contoh komponen sistem mekanikal :

terdiri daripada Tali sawat

• Takal dan tali sawat

• Pergerakannya menggunakan
kuasa elektrik AU
• Sistem mekanikal berfungsi
sebagai penghantaruntuk
mewujukan suatu sumber gerak Gear
kepada bentuk yang lain. Motor
Komponen mekanikal pada printer
• Contoh boleh didapati pada mesin
printer

Sistem kawalan dan pengaturcaraan :

Papan Litar Elektronik

Sistem kawalan merupakan satu kaedah kawalan

sistem yang digunakan untuk pengturcaraan
menggunakan mikropengawal / mikropemproses.

Penderia suhu

Penderia Kelembapan Elemen yang terdapat pada mekatronik

Alat kawalan dan pengaturcaraan

Bekalan
kuasa

Kipas kawalan jauh

Alat
kawalan
jauh

Contoh elemen mekatronik pada kipas automatik

Pengaturcaraan menggunakan kod
berbentuk teks (coding)

9
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

4. Rajah berikut menunjukkan satu sistem reka bentuk mekatronik.

B
C
A

Jelaskan fungsi bagi A, B, C, dan D. TP 2

ELEMEN MEKATRONIK FUNGSI

12
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

MENGHASILKAN GAMBAR RAJAH BLOK PRODUK

DSKP SP1.1.4
MEKATRONIK SEDIA ADA

Akiviti Kumpulan JOM BUAT

KONSTRUK ASPEK KRITERIA CATATAN

Kemahiran Mengenal i. Melakar produk ▪ Gambar rajah blok (Block Diagram)
Amali pasti mekatronik sedia ▪ Membina model fungsi
bahagian ada ▪ Analisis berantai punca-kesan
input, ii. Menerangkan ▪ Penyeleselaian masalah inventif
proses dan fungsi setiap ▪ Gambar rajah blok bahagian yang akan
output pada bahagian input, diubah suaikan
produk proses, dan ▪ Lakaran perkembangan idea dan
mekatronik output pada pengubahsuaian
sedia ada produk
mekatronik

1. Rajah berikut menunjukkan contoh daripada produk reka bentuk mekatronik.

A B

Kereta kawalan jauh Mesin pencetak elektronik

C D

Model palang automatik Kipas automatik

Berdasarkan rajah itu.

Pilih satu reka bentuk produk mekatronik dan hasilkan gambarajah blok produk itu.

a) Produk pilihan.

15
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

INFO PRAKTIS
Contoh model fungsi mekatronik SP 1.1.4

Lesung KERJA TERHASIL

memegang menukul Memberi Isyarat

memegang

Lantai Penukul Alat Lesung Mikro pengawal Panel kawalan

memegang

mengetuk gerak
pusing pusing
sesondol Gear Motor AT
memegang

Model fungsi bagi Lesung kawalan jauh

Lesung Kawalan Jauh

Contoh model fungsi mekatronik

memegang
memegang Pointer disc
Cakara / disc
memegang
memegang memegang memegang Isyarat kawalan
memegang

Lantai Tapak Bingkai CD perumah Mikro pengawal Mod Pilihan

memegang menggerak
menggerak menggerak
Gear Shaft / Aci Motor AU
memegang

Model fungsi bagi CD / DVD player

DC player

17
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

v) Berdasarkan lakaran blok pada jawapan iii), TP 2

Lukiskan model fungsi bagi menunjukkan gambaran keseluruhan hubung kait antara
komponen dalam keadaan baik dan cekap

** Anda boleh menggunakan kertas A4 atau helaian tambahan jika ruang tidak mencukupi

vi) Berdasarkan model fungsi pada jawapan anda di 1, v ) TP 2

Hasilkan analisis berantai punca-kesan yang dijalankan untuk mengenal pasti punca
dan kesan bagi masalah yang dihadapi.

** Anda boleh menggunakan kertas A4 atau helaian tambahan jika ruang tidak mencukupi

18
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

1. Rajah berikut menunjukkan papan litar elektronik. TP 5

Sambunakan litar merujuk kepada coding latihan 3
LATIHAN 3 : JOM BUAT

1. ButtonB1_Show – On
2. ButtonB1_Back = Blue
3. If ButtonB1 = Pressed
4. Dout 1 = On
5. Dout 2 = Off
6. Dout 3 = On
7. Dout 4 = Off
8 End If
9. ButtonB2_Show – On
10. ButtonB2_Back = Blue
11. If ButtonB2 = Pressed
12. Dout 1 = Off
13. Dout 2 = Off
14. Dout 3 = On
15. Dout 4 = Off
16. End If
17. ButtonB3_Show – On
18. ButtonB3_Back = Blue
19. If ButtonB3 = Pressed
20. Dout 1 = Off
21. Dout 2 = On
22. Dout 3 = On
23. Dout 4 = Off
24. End If
25. Goto = 1

Coding 1

2. Sambungakan litar merujuk latihan 4, buat sambungan tambahan LATIHAN 4 : JOM BUAT
menggunakan penderia halangan dan pembaz. 25. ButtonA2_Show=On
TP 5 26. ButtonA2_Back=Blue
27. If ButtonA2=Pressed
28. Dout1= Off
29. Dout2=Off
30. Dout3= On
31. Dout4=Off
32. End If
33. ButtonC2_Show=On
34. ButtonC2_Back=Red
35. If ButtonC2=Pressed
36. Dout1= On
37. Dout2=Off
38. Dout3= Off.
39. Dout4=Off
40. End If
41. Goto = 1
41. Read_Controller
42. If C_Din1 = 0
43. Dout1=Off
44. Dout2=Off
45. Dout3=Off
46. Dout4=Off
47. Dout5=On
48. End If
49. If C_Din1 = 1
50. Dout5=Off
51. End If
52. Goto = 1

Coding 2

27
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

Cara menyediakan BORANG PROJEK BRIEF untuk memenuhi kehendak pelanggan bagi menghasilkan
produk dengan tepat.

Nama
Primetex Engineering Sdn Bhd No. Rujukan AA1001
Pelanggan
DESIGN & TECHNOLOGY SDN.
Nama Projek Alat kawalan jauh set fertigasi Pereka Bentuk
BHD.
TARIKH 04.01.2019
** Untuk diisi oleh pelanggan
Kriteria pertimbangan utama Catatan
Fungsi
1. Apakah kegunaan produk ini? 1. Memberi kelembapan yang sentiasa kepada tamanan.
2. Di manakah produk ini akan digunakan? 2. Untuk kegunaan petani tanpa menggunakan tenaga manusia.

Persembahan
1. Bagaimanakah cara produk ini akan
1. Dipasang bersama sistem fertigasi.
dipersembahkan? (lokasi)
Tinggi : 100mm, Lebar : 80mm, Panjang : 200mm
Berat : 0.5 kg
Tujuan Pasaran
1. Pengguna sasaran? 1. Semua petani moden di Malaysia / Eksport ke luar negara.
2. Siapakah pesaing kamu? 2. Tiada pesaing kerana ia merupakan alat tambahan terkini.
3. Suri rumah yang keinginan mendapatkan sayur segar dan
3. Kategori pengguna berpotensi?
selamat
Kuantiti
1. Pelanggan memerlukan 200 unit sebagai permulaan dan akan
1. Berapa jumlah yang diperlukan?
ditambah secara berperingkat / Jualan keseluruh Malaysia.
Stail / Gaya
1. Reka bentuk yang inovasi, menggunakan pengaturcaraan dan
1. Bagaimanakah reka bentuk produk itu?
menggunakan alat kawalan jauh
2. Dapat juga mengesan tanah yang kering, ia juga boleh
berfungsi secara manual.

3. Keseluruhan pengguna akan mengemarinya kerana mampu

2. Adakah akan mendapat perhatian pengguna?
memudahkan pengguna apabila membuat penyiraman pokok

Kualiti
1. Kualiti yang baik iaitu dapat berfungsi untuk tempoh masa
1. Bagaimanakah kualiti pembuatannya?
yang lama.
2. Adakah pelanggan mempunyai permintaan
2. Tiada permintaan istimewa daripada pelanggan
istimewa?
3. Produk mesti selamat dengan mematuhi peraturan daripada
3. Standard yang perlu dipatuhi?
Suruhanjaya Tenaga.
Kos
1. Kos untuk seunit produk ditetapkan oleh pelanggan tidak
1. Kos penghasilan satu unit produk?
melebihi RM400.00

2. Jumlah keuntungan yang diingini? 2. Keuntungan 100% daripada kos modal

Jangka Masa

1. Tempoh siap dua minggu selepas reka bentuk akhir

1. Sasaran projek ini akan disiapkan?
dipersetujui. Tempoh maksimum ialah tiga minggu untuk 400 unit

34
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
INFO IDEA TP : Tahap Penguasaan

Contoh Penghasilan Produk Reka Bentuk

Bahan :

Kain tebal
Makanan
ikan
automatik

i sensor /
penderia

ii pembaz

Aplikasi teknologi:
Aplikasi teknologi:
i. akuaponik
i. fesyen

Lampu selari
Pili daripada POP
Penyangkut
baju berputar

Penderia
Aplikasi teknologi:
Aplikasi teknologi: i. pembuatan
i. pembuatan

1. Anda di kehendaki merancang dengan teliti dan sistematik untuk menghasilkan satu produk
yang mematuhi kehendak pelanggan dengan mengaplikasikan teknologi terkini.

** Tugasan pelajar :

Penjanaan idea reka bentuk produk perlu mengaplikasikan sekurang-kurangnya dua

daripada bidang ilmu yang diperlajari.

Berdasarkan maklumat itu,

a) Namakan produk dan fungsi produk yang akan dihasilkan.

Nama produk :

Fungsi produk :

35
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

MERANCANG
37 KONSEP, ELEMEN DAN PRINSIP REKA
DSKP SP 2.1.3 BENTUK YANG DIPERSETUJUI DALAM BENTUK
LAKARAN

d) Hasil daripada persetujuan oleh pelanggan dalam borang projek brief.

Lakarkan perkembangan idea mengikut elemen dan prinsip reka bentuk.

LAKARAN IDEA 1

LAKARAN IDEA 2

( ** Anda boleh menggunakan helaian tambahan kertas A4 dan tampalkan pada muka surat ini. )

44
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

MENGHASILKAN LAKARAN PRODUK YANG HENDAK

DSKP SP 2.1.4
DIBUAT

4. Berdasarkan lakaran di atas, lengkapkan analisis lakaran reka bentuk produk dari aspek
elemen dan prinsip pada ruang yang disediakan.
TP 4

i) Jadual analisis dari aspek elemen reka bentuk.

ELEMEN ADA TIADA ULASAN

1 Garisan
2 Ruang

3 Rupa

4 Bentuk

5 Tekstur

6 Saiz

7 Warna

8 Nilai

i) Jadual analisis dari aspek prinsip reka bentuk.

TP 4

PRINSIP ADA TIADA ULASAN

1 Keseimbangan

2 Penekanan

3 Pergerakan

4 Pengulangan

5 kontras

6 Kepelbagaian

7 Kesatuan

8 Harmoni

49
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

DSKP SP 2.1.7 MENGHASILKAN PRODUK BERFUNGSI ATAU

BERFUNGSI SEBAHAGIAN

Cetusan idea

Autogate
Robot pengangkut barang
Elektrik + Mekanikal
Elektrik + Mekanikal + Lampu tidur / kecemasan
Elektronik kawalan jauh

Elektrik + Elektronik

Lesung Kawalan Jauh

Tandas automatik
Mekanikal + Elektronik
Pembuatan +
Mekanikal + Elektronik

Pintu Kawalan Jauh

Pembuatan + Mekanikal
+ Elektronik

Set fertigasi kawalan jauh

Siren keselamatan
Kawalan jauh

Mekanikal + Elekronik

Mekatronik + Elektrik = Alat pengesan infared Sistem mekanikal

56
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

DSKP SP 2.1.7 MENGHASILKAN PRODUK BERFUNGSI ATAU

BERFUNGSI SEBAHAGIAN

1. Rajah di bawah menunjukkan papan litar elektronik bagi tujuan pemasangan antara
Mikropengawal, peranti input dan output.

i) Namakan komponen A, B, C, D dan E dan tuliskan pada ruang yang disediakan.

ii) Sambungkan pendawaian komponen itu dengan satu daripada A, B, C, D dan E pada board litar
elektronik sebagai peranti input dan output.

A B

E
D

57
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

DSKP SP 2.1.7 UNTUK BOD ARDUINO SAHAJA

1. Rajah di bawah menunjukkan papan litar elektronik bagi tujuan pemasangan antara SP 2.1.7 TP 5
mikropengawal, peranti input dan peranti output.

i) Namakan komponen A, B, C, D dan E dan tuliskan pada ruang yang disediakan.

ii) Sambungkan pendawaian komponen itu dengan satu daripada A, B, C, D dan E pada board litar
elektronik sebagai peranti input dan peranti output.

E
D

58
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

3. Rajah di bawah menunjukkan komponen elektronik. TP 5

i) Anda dikehendaki penghasilkan pengaturcaraan dengan mengunakan penderia

inframerah dan Dout 1 dengan memasang sambungan kepada peranti servo motor.

Tulis jawapan anda dalam ruang jadual 2 yang disediakan

ii) Sambungkan pendawai penderia dengan papan litar elektronik pada rajah di atas.

iii) Nyatakan satu contoh fungsi penderia itu untuk digunakan bagi penghasilan produk

1 Read_Controller 1

2 If C_Din1 = 0 2
Dout1 = On
3 3
Dout2 = On
4 4
End If
5 5
If C_Din1 = 1
6 6
Dout1 = Off
7 7
Dout2 = Off
8 End If 8

9 Timer = 1 sec 9

10 Goto = 1 10

11 11
Jadual 1 Jadual 2

60
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

DSKP SP 2.1.8 MEMBUAT PENGUJIAN DAN PENILAIAN KEFUNGSIAN

SERTA KESESUAIAN PRODUK

Berdasarkan jadual 1, jadual 2 dan jadual 3, sambungkan pendawaian pada peranti input
Dan peranti output pada jadual jawapan di bawah.

RUANG JAWAPAN

Jawapan Jadual 1

Jawapan Jadual 2

Jawapan Jadual 3

62
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan
APLIKASI TEKNOLOGI

3.1 REKA BENTUK SEBAGAI

INSTRUMEN PEMASARAN

REKOD PENCAPAIAN TAHAP PENGUASAAN PELAJAR

STANDARD PRESTASI

BAB TP
TP TARIKH T.T GURU
PENTAKSIRAN ( √)

1 Menyatakan definisi pemasaran.

Menerangkan peranan reka bentuk dalam

2
pemasaran.

3 Merancang reka bentuk dan pemilihan

media pengiklanan.

Membanding beza jenis media dan reka

4
bentuk pengiklanan.

Merumus kaedah reka bentuk pengiklanan

5 yang sesuai.

Membuat reka bentuk pengiklanan untuk

6 memasarkan produk yang dihasilkan.

67
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

DSKP SP3.1.1 MENYATAKAN MAKSUD PEMASARAN

DSKP SP3.1.2 MENERANGKAN PERANAN REKA BENTUK BENTUK

DALAM PEMASARAN

1. Rajah di bawah menunjukkan beberapa kaedah pemasaran.

Berdasarkan rajah itu.

a) Nyatakan maksud pemasaran.

TP 1

b) Nyatakan tiga peranan reka bentuk dalam pemasaran. TP 2

73
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

DSKP SP3.1.5 MENGANALISIS KAEDAH REKA BENTUK

PENGIKLANAN YANG DIPILIH.

4. Rajah berikut menunjukkan dua contoh media pengiklanan.

RAJAH A RAJAH B
Berdasarkan rajah itu,

a) Apakah jenis media pengiklanan pada rajah A dan rajah B TP 1

RAJAH B
RAJAH A

b) Nyatakan tiga kaedah reka bentuk pengiklanan yang boleh disampaikan oleh
pengeluar kepada pengguna. TP 2

ii

iii

79
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

MEMBUAT RUMUSAN KAEDAH REKA BENTUK

DSKP SP 3.1.6 PENGIKLANAN YANG SESUAI DENGAN PRODUK

(Anda dikehendaki meletakan gambar penghasilan produk daripada aplikasi teknologi.)

5. Letakkan gambar projek yang telah siap pada ruang yang disediakan.

Berdasarkan penghasilan produk anda.

a) Buat rumusan kaedah reka bentuk pengiklanan yang sesuai dengan produk di atas. TP 5

No Rumusan Cadangan Penambahbaikan

i Kreatif

ii Memberi impak

iii Mesej yang jelas

Maklumat yang
iv
tepat

v Mudah diingati

Unsur unit dan

vi
tersendiri

79
PENTAKSIRAN SEKOLAH TINGKATAN 3
Reka Bentuk Dan Teknologi
SP : Standard Pembelajaran
TP : Tahap Penguasaan

4. Rajah di bawah menunjukkan satu reka bentuk pengiklanan.

Berdasarkan rajah itu,

a. Nyatakan jenis pengiklanan yang ditunjukan.

b. Nyatakan kelebihan penggunaan media itu.

c. Nyatakan satu contoh media pengiklanan itu..

d) Nyatakan faktor pemilihan jawapan itu di c).

ii

86