JOSIAH SAMUEL O.

ESPAÑA

FILI 101 (B141) Preliminary Examinations

Prof. RECHELLE THEA RAMBOYONG

1. Sa papaanong paraan napapagtibay ng Panitikan ang ating sariling kultura at

kabihasnan?

Bilang isang manunulat ng ating paaralan, masasabi kong napakalaki ng

kontribusyon ng panitikan o literatura sa pagpapatibay ng kultura, tradisyon,
kasaysayan at kabishasnan ng ating bansa. Ang Pilipinas ay likas na mayaman sa
yamang natural, ngunit lingid sa ating kaalaman na mas lalong tumitibay ang
pundasyon ng ating kultura at kabihasnan nang dahil sa lumalagong panitikan.

Pinapatibay nito ang kultura sa pamamagitan ng iba’t ibang uri ng akdang

pampanitikan. Halimbawa ay mga kuwentong bayan na sumasalaysay ng mga likhang-
isip ng tao na kumakatawan sa mga uri ng mamamayan. Alamat, maikling tula, dula,
pabula, epiko – sari-saring mga akda na sumasalamin at nagpapatibay sa tradisyon ng
isang partikular na lugar. Upang mas palawakin pa ito, magbibigay ako ng halimbawa
ukol dito. Ang mga alamat, gaya ng Alamat ng Kapuluan ng Pilipinas, bagama’t ito’y
piksyon o ‘di makatotohanan, ay naipapasa sa iba’t ibang salinlahi ng Pilipino. Dahilan
ito kaya’t hindi namamatay ang kultura ng isang bansa.

Sa kabilang banda, ang panitikan ay nagpapatibay rin ng kabihasnan.

Kasabay ng pag-usbong ng sibilisasyon o kabihasnan ang paglago ng panitikan.
Maraming kahulugan ang kabihasnan para sa akin. Isa na ang mataas na antas ng
pamumuhay ng isang tao. Ngunit hindi ito ang kahulugang aking tinutukoy kundi ang
mataas na lebel ng pagkamalikhain ng isang tao. Nang dahil sa panitikan, maraming
Pilipino ang nasusubukan ang kanilang tatas at talino pagdating sa paglikha ng mga
akda dahil mula noon pa man ay mayroon nang panitikan sa ating bansa.
2. Paano natin mapapangalagaan ang yamang literasi na isa sa mga
pinakamahalagang yamang panlipi?

Marahil maraming Pilipino ang limitado o sapat lamang ang kaalaman

tungkol sa ating mga yamang panlipi, partikular na sa yamang literasi o pampanitikan.
Ngunit kung titingin tayo sa positibong banda, marami pa rin ang nagpapahalaga at
nangangalaga sa ating panitikan – silang mga manunulat, manunula, aktor, mang-
aawit, atbp. Samantala, paano nga ba natin ito mapapangalagaan bilang mga Pilipino?
Narito ang aking tugon:

 Bigyang pagkilala ang mga Pilipinong may-akda ng iba’t ibang uri ng akdang
pampanitikan bilang pagpapahalaga hindi lamang sa malikhaing akda kundi pati
rin sa mga taong nasa likod nito
 Tukuyin ang mga kalakasan at kahinaan ng ating lahi nang sa gayo’y mapag-
ibayo pa ang mga mabubuting katangian bilang isang lipi at mapalakas ang
ating mga kahinaan bilang isang bansa at maiwasto ang ating mga pagkakamali
bilang isang indibidwal at bilang isang komunidad
 Patuloy na alalahanin ang kadakilaan ng ating kasaysayan, lalo na ang
pagpapakasakit ng ating ninuno upang ating tamasain ang kalayaan at
kapayapaang pinakikinabangan natin sa kasalukuyang panahon
3. Ayon kay Macaraig, ang pag-aral ay isang adhikaing ninanais ng sinuman na
naghahangad na yumabong ang kakayahang intelektuwal, sa iyong palagay ano
ang mga paraan o mga hakbang ang kailangan nating gawin upang
maisakatuparan Ito? 

Totoo ang sinabi ni Macaraig tungkol sa pag-aaral, na ang sinumang

nagnanais na yumabong ang kanyang kakayahang intelektuwal ay makakamit ito kung
lilinangin o sasanayin. Sa aking palagay, ang mga paraan na kailangan nating gawin
upang palaguin ang pag-aaral ay ang mga sumusunod:

 Pagbabasa – upang hubugin ang kritikal na pag-iisip (critical thinking) at malalim

na pag-unawa (deep understanding) ng iba’t ibang konstekto at konsepto ng
pagbasa
 Pagsusulat – upang linangin ang komprehensib na kakayahang naglalaman ng
wastong paggamit ng salita, bantas, balarila at iba pang element ng pagsulat.
 Pakikinig – upang lumikha ng pag-unawa ng damdamin, kaisipan at maunawaan
ang kinikilos gawi at paniniwala.
 Pagsasalita – upang paunlarin ang kakayahan sa pakikipag-ugnayan sa sarili at
sa tao, maunti man o marami
 Panonood – upang mapaunlad ang kakayahang mag-interpreta, mapalawak ang
kaalamang pangkaisipan at pag-unawa, at mahubong ang kakayahang
mangilatis o magsuri sa katotohanan ng isang bagay

Samantala, hindi lang dapat dito natatapos ang layunin sa pagkatuto o

pag-aaral. Bagama’t nabanggit ko ang ilang mahahalagang hakbang tungo sa pag-
aaral, lakip pa rin nito ang determinasyon, pasensya, at tuloy-tuloy na pagsasanay.

Makakamit lamang ang kakayahang intelektuwal kung sasamahan ito ng

iba’t ibang values o pagpapahalaga. Ika nga, walang pintas o shortcut sa tagumpay;
gayundin sa pag-aaral, maraming hakbang ang kailangang sundin ng sinumang
nagnanais na yumabong ang kanyang kakayahang intelektuwal.
4. Sa iyong palagay mas epektibo ba sa kasalukuyang panahon ng teknolohiya
ang paggamit ng makulay at komplikadong paraan ng pagsasalin? (Awdyo-
Biswal) 

Bilang isang kabataang nabibilang sa makabagong salinlahi, hindi ko

maikakaila na maraming kabataan na ang nawawalan ng interes sa pag-aaral tungkol
sa tradisyunal na pasalinsulat. Marahil ito ay dahil na rin sa labis na pag-usbong ng
teknolohiya.

Sa aking palagay, magiging epektibo ito kung isa sa mga layunin, maliban
sa magpaunawa, ay manlibang. Masasabi ko rin na mas sanay ang mga kabataan
ngayon sa pakikinig at panonood (awdyo-biswal). Kung sa pamamaraang ito lalago ang
pagkaunawa at pagkatuto ng ating makabagong henerasyon, wala akong karapatan o
sinuman na tumutol sapagkat para ko na ring hinadlangan ang pagnanais nilang
payabungin ang kanilang kakayahang intelektuwal.

Ipagpalagay na lang natin na kasabay ng paglago ng teknolohiya ang

palago rin naman ng panitikan. Ika nga, mas masining ang mga paraang ito na
kasalukuyang kinahuhumalingan ng madla kaysa pagbasa ng mga limbag na akdang
pampanitikan. Dito pa makikita ang mas tumpak na damdaming nais iparating ng may-
akda. Gayundin, pinapanood at pinakikinggan lamang ito, samakatuwid, magaan at
madaling kagiliwan kaya napakalakas ng impak at hatak sa atensyon ng mga tao, lalo
na ng mga kabataan.

Kung napapansin nating may pag-unlad ang panitikan sa teknolohiya,

masasabi kong ito ay isang epektibong paraan hindi lamang para magbigay ng
kaalaman, kundi pati katuwaan.