De La Salle Araneta University

Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine

BASIC EDUCATION DEPARTMENT

FILIPINO 8
Akademikong Taon 2020-2021

Inihandani:
Bb. Mary Grace J. Cuadra

Ipinasa kay:
Gng. Lydia Pangan
Tagapag-ugnay

Page | 1
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Mensahe sa mga Lasalyanong Mag-aaral,

Magandang araw lasalyanong mag-aaral! Kami ay nagagalak na sa kabila ng nararanasan nating pandemyang COVID19, ikaw ay amin pa
ring nakasama sa Taong Panuruan 2020-2021!

Mainit ka naming tinatanggap sa Home-Based Offline Module ng FILIPINO 8 para sa Unang Markahan! Binibigyan ka ng Offline Module na
ito ng pagkakataon na magkaroon pa ng mas makabuluhang panahon sa pag-aaral, sa tulong ng iyong mga magulang/tagapatnubay/mga
kapatid o di kaya ay matutong maging indipendyente.

Upang maging mas madali para sa iyo na gamitin ang module na ito, narito ang iba’t ibang mga bahagi at
ang palinawag sa mga ito. Ang tatlong (3) pangunahing bahagi ay ang mga sumusunod:

MGA BAHAGI NG MODULE ANO ANG IBIG SABIHIN NITO?

Sa bahaging ito mababasa kung ano-anong mga kasanayan ang inaasahang matututuhan
Target-in mo, Lasalyano! mo matapos ang unang markahan.
Ang bahaging ito ay naglalaman ng PErformance TAsk (PeTa) na kailangan mong magawa
Palaso at PeTa! matapos mong matutuhan ang mga kasanayang inaasahan mula sa iyo. Makikita rin dito ang
mga detalye ng iyong PeTa, mga rubriks o pamanatyang gagamitin.
Ang bahaging ito ay naglalaman ng lahat ng talakayan at mga gawain na makatutulong sa
iyo upang magawa ang mga inaasahang kasanayan. Inaasahan rin sa bahaging ito na ikaw
Daloy ng Pagkatuto ay magiging aktibong lasayanong mag-aaral na kayang gamitin nang wasto ang mga
natutuhan.

Sa ilalim ng Daloy ng Pagkatuto, ay masasalubong mo rin ang ilan sa mga importanteng bahagi upang masulit ang iyong
karanasan sa pagkatuto sa paraang lasayano. Ang mga susing bahagi ay ang mga sumusunod:

Page | 2

BAHAGI NG MODULE SA ILALIM NG
DALOY SA PAGKATUTO
Balik-tanaw!
Simulan Natin!
Tara! Pag-usapan Natin!
Ooops! Hinay-hinay lang!
Sige, subok lang!
Kayang-kaya!
Tiyakin nga Natin!
Maaari rin kitang bigyan ng iba pang mga sanggunian at gawain upang mas mapalalim pa ang iyong kaalaman at karanasan sa aralin.
Kukunin ko na lamang ang iyong contact details sa iyong gurong tagapayo (class adviser).
De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
ANO ANG IBIG SABIHIN NITO?
Malalaman natin sa bahaging ito kung ano ang alam mo na, upang maikonekta ito sa
susunod na aralin.
Bibigyan ka ng bahaging ito ng ideya kung ano ang aasahan mo sa partikular na aralin.
Ang bahaging ito makikita ang pagtalakay sa aralin at dito ka rin magkakaroon ng
pangkalahatang ideya kung anong mga kasanayan ang kailangan mong matutuhan.
Ang mga bahaging ito ay nakakalat sa module upang paminsan-minsan ay masigurado na
ikaw ay nasa tamang daan pa sa aralin. Makikita ang mga ito sa gitna at pagkatapos ng
aralin. Aalamin ang iyong kuro-kuro o palagay sa pamamagitan ng mga o dili naman kay ay
sasagot sa isang maikling pagsusulit o gawain.
Sa bahaging ito naman makikita ang ang iba’t ibang mga gawain na magpapalalim sa iyong
pagkaunawa at paglinang sa mga kasanayang inaasahan sa iyo.
Ang bahaging ito ang magkokonekta at maglilipat ng mga kasanayang iyong nalinang sa mga
gawin sa totoong buhay. Makikita rin dito kung ikaw ay nakatugon sa vision-mission ng
DLSAU.
Makikita sa bahaging ito ang mga gawaing titiyak kung talagang nalinang at nakabisado mo
na ang mga kasanayang inaasahan sa iyo. Maaari sa pamamagitan ng summative
assessment sa bawat aralin, yung PeTa na kailangan mong magawa, at iba pang mga
gawawin sa pagtataya.
Page | 3
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Ngayong pamilyar ka na sa iba’t ibang mga bahagi ng module na ito, laging alalahanin na ang mga sumusunod
habang ikaw ay sumasagot/gumagawa:

1. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang mga gawain.
2. Maging tapat sa pagsagot at paggawa ng mga gawain.
3. Maari kang gumamit ng mga online resources na matatapuan sa Sagguniang bahagi, kung ikaw ay magkakaroon
ng internet access sa hinaharap. Ngunit kung wala naman ay sapat na ang Pluma 8 at ang module na ito.
4. Sagutin ang lahat ng mga bahagi nangangailan ng iyong tugon.
a. Kung ikaw ay hihingan ng iyong palagay o kuro-kuro, kinakailangang ito ay MAKABULUHAN.
Ang mga simple/malilit na gawain na susukat sa iyong pag-ulang at pagkatutuo (Formative Assessments) ay mga gawaing
pagsasanay upang ihanda ka sa mas mabigat, mas malalim at mas mahabang pagsusulit (Summative Assessments).
Ang sagot sa mga Formative Assessments ay makikita rin sa likurang bahagi ng module. Ang mga gawaing ito ay HINDI naman
isasama sa pag-compute ng iyong marka, ngunit susukatin naman nito ang iyong kahandaan sa pagsagot ng Summative Assessments.
Kaya, napaka-importante sa isang lasalyanong mag-aaral na tulad mo ang maging tapat!
Tandaan, sa pagsagot ng Summative Assessments
a. (tulad ng Markhang Pagsususlit), ang mga sagot sa pagwawasto ay hindi naman ibibigay sa iyo,
b. at hindi rin ikaw ang magwawasto nito kundi ako na iyo guro. Magtiwala sa sariling kakayahan!
5. Upang matambakan ng mga gagawin, tapusin ang nakatalagang gawain para sa araw na iyon.
6. Kung may tanong ka o nais linawin, maaari mo akong tawagan sa impormasyong ibibigay.
7. Ang module para sa buong markahan ay hinati sa 2, kaya may 2 araw na itinakda upang magpasa.
I – Hulyo 31 (Una-Ikaapat na linggo)
II – Agosto 28 (Ikalima-Ikawalong linggo)

Page | 4
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
Oooops! Bawal lumabas! Bawal lumabas! Bawal lumabas!

, ang iyong mga magulang o tagapatnubay lamang ang maaaring magdala nito sa paaralan upang ipasa. Ngunit dahil hirap
pa rin tayo sa transportasyon, maaari ring ipasa ang iyong nasagutang module sa pamamagitan ng courier.

Para sa katanungan o paglilinaw, narito ang ilang mga detalye ng

guro:

Pangalan ng Guro: Bb.Mary Grace J. Cuadra

Opisyal DLSAU email account of the Teacher:

grace.cuadra@dlsau.edu.ph

Address of the school: Victoneta Avenue Malabon City

Page | 5
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Student’s Learning Module in Filipino 8

FILIPINO_G8_Unang Markahan
Asignatura/Baitang/Kwarter
Inihanda ni Bb. Mary Grace J. Cuadra

Paksa Truth VIP,Karunungang-Bayan , Paghahambing, Alamat,

Pang-abay
Nakalaang Panahon

TARGET-IN MO, LASALYANO!

PAMANTAYANG PANGNILALAMAN: Naipamamalas ng mga mag-aaral ang pag-unawa sa naging impluwensya ng

Florante at Laura sa pag-iisip,damdamin at pag-uugali ng mga mambabasa sa panahong naisulat ito at maging sa
kasalukuyan Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa tula bilang isa sa uri ng akdang pampanitikan sa tulong ng
mga angkop na gramatika/ retorika

PAMANTAYANG PAGGANAP: Ang mga mag-aaral ay nakagagawa ng pagsusuri sa kabuuan ng Florante ar Laura sa ibat-
ibang aspeto ( sosyal, espirituwal,ekonomiya,cultural,historical,sosyo-ekonomiko,intelektuwal,aestetiko at iba pa.

Page | 6
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

MGA PANGUNAHING KASANAYAN

1. LCV: Mapahalagahan at magamit ng mga mag-aaral ang pagsasabi ng katotohanansakanilangpamumuhay.
2. F8PB-la-c-22: Naiuugnay ang mahahalagangkaisipangnakapaloobsamgakarunungang-bayan samgapangyayari
satunaynabuhaysakasalukuyan
4. F8PT-la-c-17:Nagagamit ang paghahambingsapagbuo ng alinmansabugtong,salawikain, sawikain o kasabihan.

RELATED LGPs:
1 . Challenge learners to realize their full potential.
2. Bring Christian perspectives to bear on human understanding, skills and values of the learners.
3. Are dynamic and encourage differentiation, diversity and synergy amongst learners that are friendly, caring and
respectful
4. Ensure that the learners translate knowledge into something useful in actual practice for the betterment of society
and the Church
5. Prepare the learners to participate responsibly in the world of work, family, community, nation and Church.

Page | 7
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

PALASO AT PeTa!
“K.A.M.I. M.A.G-B.A.-VLOG: ”

K-arunungang-Bayan sa Filipino A-rts at PE M-gagintongaralsa CL I-nyong

M-atutunghayanA-t. G-agamitin sa

B-abalikangmgaA-ralinsaamingsarilingVLOG

Ikaw ay mahusaynascript writerng isangkilalangVLOG Influencersakasalukuyanpanahon.Ikaw din ang nasalikod ng tagumpay ng naturangkilalang
vlogger dahilsamgamakabuluhangcontentnaiyongnaiiisip.Dahilsapandaigdigangpandemyabatidmona ang mgakabataan/mag-aaral ay malakingoras ang
iginugugolnilasakanilangmgagadgets at social media. Ayawmonamanhumanay ang iyongkliyentesamgakapwanya vlogger na puro “grocery
haul”“,mukbang ” atbp. ang kadalasangcontent.Naismongmagingmakabuluhan ang nilalaman(content )naisusulatmo para sakanyanatunaynamagtuturo
ng kagandahangasalsainyongmgamanonood, lalung-lalona ang mgakabataan.Kung kaya itatampokmo at babalikan ang ilangmgakarunungang bayan (
FILIPINO)namaaaringmaiangkopsakasalukuyangkalagayan/sitwasyonnakapupulutan ng mgagintongaral( CL) ng mgamanonood.

RUBRIK/ PAGTATAYA saPeTa (Offline)

Pangalan : ________________________________________________________________________________________________________________________________
Pangkat : _______________________________________________________
RUBRIC SA PAGBUO NG ISKRIP NG ISANG VLOG
PAMANTAYAN NAPAKAHUSAY MAHUSAY KATAMTAMAN KAILANGAN NG KABUUAN
PAGSASANAY
Nilalaman = /20
Malinawnanakagamit ng hindibababasasampung
20 15 10 5
(10) karununungang bayan sakabuuan ng Vlog
naangkopnaangkopsakasalukuyangkalagayan o
sitwasyon at
bawatisa’ymaayosnaipaliwanagsapinakamadalingpa
mamaraan

Page | 8
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

20 15 10 5
Istoryasaloob ng Vlog/ Iskrip = /10
Maayosnanapagsunud-sunod ang
mgapangyayarisaloob ng
buongiskrip.Masusingnaplano ang mgamagaganap at
maayosnanaipasoksaiyongnilalaman (content) ang
mgakarunungang bayan gayundin ang aral ng
mgaito.Naging normal ang daloy ng iskrip at
hindiitonagingpilit.

PagigingMalikhain = /10
10 7 6 5
Kitang-kitasaiskrip pa lamang ang
kahusayansapaggamit ng iba’tibangmgateknik o
istratehiyaupangmaging mas maganda, kawili-wili
,kaakit- akitsamgamanonood ang Vlognanabuo.
Hindi nakaramdam ng pagkabagot ang
mgabumasa ng iskrip.

Mensahe/ Aral = /10 10 7 6 5

Malinawnakinapulutan ng gintongaral ang iskrip ng

vlog nanabuo . Ito ay maaaaringmagamit ng
mgamanonoodsakanilangpamumuhay o pang araw
– araw.

KABUUAN /50

Page | 9
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

DALOY NG PAGKATUTO
Aralin 1: Isang Iglap, Isang Sulyap/ Karunungang Bayan / Katotohanan(Truth)

Simulan Natin!
Guro: Kumusta! Magaling ka bapagdatingsabugtungan?Subukinnganatin ang iyonghusay, perosagawainnaito ay hindilamang ang
husayninyosabugtungan ang atingsusukatinkundi ang katapatan o pagigingtotoosainyongsarili,naatingvirtuesabuwan ng
Hunyo (VIP-TRUTH) . Huwagsanangmatuksongtuminginsainternet para satamangsagot o magtanongsamgakasamasa
bahay. Sikapingmasagotitosaabot ng inyongsarilingkakayahan. Kung nasagutanmonalahat ng bilang ay maaarimongiwasto
ang iyongsarilingsagotmakikita ang tamangsagotsahulihan ng modyulnaito. Muliito ay isangpanimulanggawainlamang.

(FA1) MagbugtunganTayo!

MGA BUGTONG HUDYAT (clue) SAGOT MO

1. Hindi hayop, hinditaoumiikot kung itapon (bagay)
2. HetonasiBayaw, dala-dala’yilaw (hayop/insekto)
3. Walangitak, walangkampitgumagawa ng bahaynaipit (hayop/insekto)
4. Lumalakad ay walanghumihila, tumatakbo’ywalangpaa (sasakyan)
5. Gintongbinalotsapilak, pilaknabinalotsabalat ( pagkain)
6. Dahongpinagbungahan, bungangpinagdahunan (prutas)
7.Tubig napinagpalawalangmakakakuhakundimuntingbata (pagkain)
8. Ang anak ay nakaupona ang ina’ygumagapang pa (gulay)
9.Hindi kutsilyo, hindiitakmalalim kung makasugat (bahagi ng katawan)
10.Bahay niHuli,haligi’ybali-bali ang bubong ay kawali (pagkainmakikita sa dalampasigan)
Page | 10
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

FA1- Formative Assessment 1 (recorded but not graded)

Pagnilayan at sagutan:
Ilan ang nakuhamong puntos? Sa iyongpalagaybakit kaya kahitsakabilanasimula pa lamangelementarya ay tinatalakaynasa Filipino ang
bugtong , bakit kaya maramingmgakabataan/ mag-aaaral pa din ang nahihirapandito?
______________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________

Guro: Naniniwala ka banakahitnasamoderno/ makabagongpanahonnatayo ay mahalagangmatalakay

pa din ang mgakarunungangbayanipinamanasaatin ng mganinunonatin?Bagotayomagsimula ng
atingunangaralin ay basahin ang kwentongpinamagatang“Isang Iglap, Isang Sulyap”. Pagkaraan ay sagutan ang
mgakatanungansaibabaupangmabatid ngguro kung tunaymongnaunawaa ang
akda.Maaarimongbalikan ang binasangakda.

Page | 11
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Isang Iglap, Isang Sulyap

Matarik ang gilid ng bundoknainakyatnamin. Nadupilasako.Walangnakapansinsa akin. Abala ang

lahatsapag-akyat. Sabiknasabiksagawaingngayonlang naming sinubukanggawin. Napapikitakosasakit ng
ulonabahagyangtumamasanakauslingbato.

Sa pagmulat ko,Nakita ko nalamang ang sarilisailalim ng

isangnapakalakingpunongkahoynamarahildaantaonnangnabubuhay. Kakaiba ang akingpaligid.Tirik ang
arawsubalithindi ko halos maramdaman ang initnito. Sa kapal ng mgasanga ng naglalakihangpuno, halos
hindimakasingitsapagitannito ang sikat ng araw. Mahinay at malamig ang simoy ng hangin.
Masarapmatulogperokailangangbumangonako.

Page | 12
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Liblib ang lugar. Masukal.Paanoakonapuntadito? Naglakad-lakadako. Sinundan ko ang

ingaynanaririnig ko sa di-kalayuan. Napadpadakosapooknaiyon.Tila may gaganapingisangpagdiriwang.
Maramingtaongnakamaskara. Hindi, may pinta ang kanilangmgamukhapati ang buonilangkatawan. Iba-iba
ang disenyo ng kanilangkatawan. Mas magaganda pa kaysasamganakikitasaati-atihanFestivalna parang
mga pintados. Naritoakosapook ng isangtribusakagubatan.

Magulo ang lahat. May kanya-kanyangpinagkakaabalahan. Ang mgabata at matanda ay

pawangmasasaya. Maliliksi ang kanilangmga kilos. Abalang-abalasapaghahanda at pagluluto ang
mgakababaihan. Maramingpagkainsamahahabanghapag. Sari-saringbungangkahoy, mgagulay, laman-dagat
at mgakarne ng hayop ang nakahaindoon.

Sinubukankongkausapin ang isangbata. Hindi nyaakopinansin. Nilapitan ko ang isa pa.

Nagpatuloylangsiyasapaglalaro. At isa pa…walangreaksiyon!

Nakikitabanilaako? Bakit parang dinadaananlamangnilaako?

Nagkukwentuhan ang kalalakihan. Tinutuksonila ang isangbinata. Lalagayna raw satahimik ang
kanilangkaibigan. Magkakaroonna raw siya ng sarilingpugad ng pagmamahalan at mgabunga ng pag-
iibigan. Hindi ko silagaanongmaintindihan.

Sa di-kalayuan, nakaumpok ang ilangkadalagahan. Inaayusannila ang

isangmagandangdalagahabangnaghahagikgikan. Siya raw ay magigingilaw ng tahanan. Pinagbilinan pa
siyangarugaing Mabuti ang magiginggaligi ng tahanan. Makukulay ang
tilakoronangmgabulaklaknanasakanyangulo. Napakaganda ng kanyangkasuotan. Maging ang kanyangmukha
ay mayroon ding pinta.

Page | 13
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Sa isanghiwalaynabukasnakubo ay may dalawangpangkatna nag-uusap. Nasa gitnanila ang isangmatandanglalaki.

Sa tingin pa lamangmakikilalangsiya ang pinuno. May putongnatela ang kanyangulo. Nagpupulongsila. Nagsalita ang
matanda.

“Kinausapnabaninyo ang mga mag-iisangdibdib?” Tanongniya. “ Ang pag-aasawa ay hindi parang

kaningisusubonailuluwakapagnapaso.”

Tumango-tango ang kanyangmgakausap.

“Bilangmgamagulang, maginghalimbawanawa kayo sakanila. Tandaang kung ano ang lakad ng alimangongmatanda,
siya ring lakad ng alimangongbata,” patuloy pa niya.
sd
Sumagot ang isanglalaki.

“ Opo, gayonnga ang amingsinabi. Pinaalalahanan ko rin po ang

akinganaknababaenamatutongmamuhaynangmaayos. Habangmaigsi ang angkumot, matutongmamaluktot.
Huwagsilangpumarissaibanaubos-ubosbiyayabukasnakatunganga,” dugtong pa niya.

“ Ang anakkonglalaki ay pinagbilinan ko rin. Sinabi ko sakanyana ang pagsasamanangtapat, pagsasama ng

maluwat,” tugonnaman ng isangbabaesakabilangpanig.

“ Tama! Magtiyagalamangsila, mabubuhaysilanangmatiwasaydahil kung may hirap ay may ginhawa,”

nakangitingpahayag ng pinuno ng tribu.

Page | 14
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

“Ano po ang pinag-uusapanninyo?” sabadko.Perowalasilangnagingtugon. Wala ring reaksyontulad ng iba.

Nagpatuloylamangsilasakanilangpagpupulong. Totoonga, hindinilaakonakikita! Hindi rinnilaakonaririnig!

Iniwan ko na ang usapangiyon. Hindi ko gaanongmaunawaan ang kanilangsinasabi. Ang malinawsa akin, may
ikakasalnangarawnaiyon. May magtataling-pusonangarawnaiyon. Naghahanda ang tribusaisang Malaki at
mahalagangokasyon.

Ano ang nangyari? Paanoakonapuntaroon? Paanoakobabaliksaakingmgakasama?

Dumidilimna.Madawag ang kagubatan. Maraminghuni ng mgahayop ang akingnaririnig.nag-aalalana ang aking

mgakasama. Napahintoakomismosaharapmismo ng napakalakingpunongpinanggalingan ko kanina. Humakbangako
papalapitdoon. May bumukasnatilaisangmakitidna pinto. Lakasloobnapumasukakoroon.

“ Naku, Ronnie, san ka galing? Kanina ka pa hinahanapni Ma’am! Lagot ka. Magpakita ka agad. Tumawag na sila
ng rescue team kasitatlongoras ka nangnawawala. Itinigilna ang trekking dahilsaiyo,” sunud-sunodnawika ng aking
mgakaklase.

Paanonangyariiyon?

Page | 15
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

(FA2) Panitikan: Isang Iglap, Isang Sulyap ( /10 )

1-5. Piliin ang kahulugan ng mgasalitang may salungguhitsabawatbilang. Piliin ang iyongsagotsakahon.

inaanakkasalantahananmadumimalinis

Tirik ang arawnoongarawnaiyonsubalitmalamigsa (1) masukalkagubatan. Magaganap ang isangmasayang (2) Pag-iisang-
dibdibsatribungiyon.Nagtutuksuhan ang kababaihandahilayonsakanila, malapitnangmaging (3)ilaw ng tahanan ang
isasakanila.Gayundinnaman ang mgakalalakihan, dahilsa wakas, magkakaroonna ng sariling (4) pugad ng pagmamahalan ang

kanilangmgakaibigan. Ilan kaya ang magiging (5) bunga ng pagmamahalan ng ikakasal?

1.
2.
3.
4.
5.

6-7.Ibigay ang pinaka-aralnanabatidmulasaakdangbinasa at ipaliwanag kung bakitmoitonasabi.

______________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________

8.Ipaliwanag ang kahulugan o sarilingpagkakaunawasatalinghagangnabanggitsaakdana:

“ Tandaan kung ano ang lakad ng matandangalimango ay siya din lakad ng batangalimango”
______________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________

Page | 16
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
9.“ Habangmaigsi ang kumotmatutongmamaluktot”
Magbigay ka ng totoongsitwasyongaakma ang nasakasabihangiyan.
______________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________

10.“ Ang pag-aasawa ay hindi parang kaningisusubonailuluwakapagnapaso ”

Magbigay ka ng totoongsitwasyongaakma ang nasakasabihangiyan.
_____________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________

Tara Pag-usapan Natin!!

Guro: “SinaunangPanitikangPilipino,Yamangnagmulasaatingmganinuno, Pahalagahan at Ingatansaatingmgapuso”
Naniniwala ka basaislogansaitaasmarahillahattayo ay sasang-ayonnatotoo ang mensahe ng pahayagnaito.Tunayna ang
atingmgasinaunangpanitikang Pilipino ay yamangpamanasaatin ng atingmganinuno. Kung kaya’tsakabilanatayo ay
nasamakabagongpanahonna at kahit pa nga may kinahaharapnapandaigdigangpandemya ay mahalagangmatalakay at
magamitsakasalukuyangpanahon ang mgakarunungang-bayan. Sa inyongbatayangaklat ay may ilangmgaUri ng karunungang-
Bayannatinalakay. Tatalakayinsaibaba ang mas kumpletonguri at mgakahulugannito. Basahin ang inihandangtsartsagurosaibaba at
pagnilayanito.

Page | 17
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

MGA URI NG
Bahagi ng
katutubong
panitikan
KARUNUNGANG
BAYAN
Naipamalas
ang talino KASABIHAN/
ng ating SALAWIKAIN SAWIKAIN
KAWIKAAN
KARUNUNGANG -BAYAN mga ninuno

nasalamin BUGTONG BULONG

PALAISIPAN
ang kultura
at tradisyon
ng mga
ninuno

Page | 18
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Alamnyobamga mag-aaralna ang atingsarilingkarunungang-bayan ang nagpapakilala ng pagkakaiba ng lahing

Pilipino saiba pang lahisadaigdig. Nasasalamin ang atingmayamangkultura at tradisyonmulapasaatingmganinunosapamamagitan ng
simplengpagtunghay/pagbasa at pag-unawasamgaito. Tunaynabahagiito ng katutubongpanitikan, nalalamannatin kung paanonamuhay ang
atingmganinuno. Napatunayan ang talas at tayog ng kaisipan ng
atingmganinunonoongunangpanahonnamababakasnatinsakanilangmganagawangkarunungang-bayan.
Mayroontayongiba’tibanguri ng Karunungang-Bayan natatalakayinsamodyulnaito. Ang mgaito ay ang mgasalawikain, sawikain,kasabihan,
kawikaan, palaisipan, bulong at bugtong. Sa mganabanggit, alindiyan ang masasabimongmarami-rami kangkaalaman? Alin
namansamganabanggit ang walakangmasyadongalam?

- Hango sa karanasan
ng matatanda " Sa paghahangad " Ang maniwala sa " May tainga ang
-nagtuturo ng ng kagitna isang sabi-sabi ay walang lupa, , may pakpak
1. kagandahang-asal sa Mga salop ang nawala" bait sa sarili " ang balita"
mga nakababata
SALAWIKAIN -may sukat at tugma Halimbawa
(huwag ganid o (huwag maniwala (mabilis kumalat ang
-patalinghaga o makasarili) kaagad) tsismis)
malalim ang kahulugan

Ang unanguring karunungang-bayan ay ang salawikainnasinasabingpinag-ugatan ng panulaang Pilipino o ang

sinaunangtula. Dahil saito ay nagtataglay ng sukat at tugmanamatatagpuansaisangtula.Ito ay nagtuturo ng kagandahang-asal.
Karaniwanghangosakaranasan ng mgamatatanda, matalinghaga at malalalim ang kahulugan kaya kailangang ng pag-iisip o
pagmumuniupangmalaman ang kahulugan.Nagpapaalalaito ng samganakababatatungkolsaangkopnapagkilos,wastongpag-uugali,
mabutingpakikitungosakapwa at tahimik at masayangpamumuhay. Nasa itaas ang mgahalimbawa.

Page | 19
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

- Uri ng pagpapahayag
na kusang nalinang sa " Anak-pawis"
" Itaga sa bato" " Basag-ulo"
ating wika (mahirap o masipag)
(pangako) (mahilig sa away)
2. SAWIKAIN -Patalinghaga malalim Mga
-May iba pang
O IDYOMA kahulugan bukod sa Halimbawa "Naumid ang dila"
"Ilista sa tubig" "basag-ulo"
literal (napipi)
Mas maikli sa (panloloko) (mahilig sa away)
salawikain

Ang ikalawanguri ng karunungang-bayan ay ang sawikain o tinatawag ding idyoma. Patalinghaga din itohindilantaran ang
kahulugan.Angisangsawikain o idyoma ay may iba pang kahuluganbukodsa literal. Kung ihahambingsasalawikain mas maiksi ang
isangsawikain. Ito ay sinasabingkusangnalinang ng kusa saatingwika.Ito ay ginagamitupangmagkaroon ng
maingatnapagpapahayagsamensahengnaisiparatingsakausap.Nagpapahiwatiglamang ang mgatalinghaga kaya karaniwangginagamit ang
paghahambingupangtukuyin ang mensahengnaisnaihatid. Nasa itaas ang ilansamgahalimbawanito at kahulugan.

- Tahasan o literal ang " Nasa Diyos ang

pagpapakahuluhan na " Pag may hirap, " Basag-ulo"
awa, nasa tao ang
3. hindi gumagamit ng may ginhawa" (mahilig sa away)
talinghaga Mga gawa"
KASABIHAN -Kilos, ugali o gawi ng
(magsumikap lang at (samahan ng
O KAWIKAAN isang tao Halimbawa makakamit din ang
tagumpay)
paghingi ng gabay "basag-ulo"
-Nagtataglay ng aral sa sa Diyos ang
pagkilos) (mahilig sa away)
buhay

Ang ikatlonguri ng karunungang-bayan naatingtatalakayin ay ang Kasabihan o kawikaan. Sinasabingitodaw ay kauri ng

salawikain. Ang pagkakaiba ang salawikain ay nagpapahiwatig ng malalalimnakahulugansamantalang ang kasabihan o kawikaan ay
tahasan o diretsahan at payak o simple ang pagpapakahulugan. Hindi itogumagamit ng mgatalinghaga. Ang kilos, ugali at gawi ng isangtao
ay masasalaminsamgakawikaan o kasabihan. Nagtataglayito ng aralsabuhay.Angmgailansahalimbawa ay nasaitaas at maging ang
kahulugannito.
Page | 20
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

- Kawili-wili,
nakapagpapalawak ng
talasalitaan " Nagsaing si " Bituwing buto't
-Pagsasanay sa mabilis "Wala na ang
na pag-iisip Mga Insiong sa ilalim tiyan, malakas pa
balat, kung pasko
ng gatong" lamang kumikislap
4. BUGTONG ang sigaw"
-nagpasalin-salin sa
bibig Halimbawa (bibingka)
"
(kampana)
-Isinasagawa noon sa (Parol)
lamayan,pagtatanim,ba
yanihan

Ang ikaapatnauri ng karunungang-bayan ay ang bugtong ay kawili-wili at nakapagpapalawak ng talasalitaan. Ito ay

pahulaansapamamagitan ng paglalarawan. Ito ay binibigkas ng patula at may lima hangganglabindalawangpantig. Ang mga Filipino ay ang
may
pinakamayamansabugtong.Sinasanay din nito ang atingisipansamabilisnapag-iisip. Nagpasalin-salinsabibig ng mga Pilipino bagonaisulat
(Pasalindila). Ito ay pangkaraniwangisinasagawadatisamgalamayan, pagtatanim, bayanihan at iba pa upangmalibang.

" Anong meron sa " Si Pedro ay ipinanganak

- Tulad ng bugtong aso na meron din sa Espanya. Ang kanyang " May isang bola sa
ama ay amerikano at ang mesa. Tinakpan ito
ito din ay sa pusa na wala sa kanyang ina ay intsik.
ibon ngunit meron ng sumbrero. Paano
5. nakapupukaw at
nakahahasa ng
Mga sa manok na
Bininyagan sya sa pransya,
nang lumaki nakuha ang bola na
nakapangasawa ng di man lang nagalaw
PALAISIPAN isipan Halimbawa dalawa sa buwaya haponesa.Sa oras ng
ang sumbrero?"
at kabayo na tatlo kamatayan siya ay inabot
-nangangailangan ng sa saudi? ano ang tawag sa (butas ang tuktok ng
talas ng isip sa palaka? kanya? sumbrero)
(letrang A) (bangkay)

Ang ikalimanguri ng karunungang-bayan ay ang Palaisipanito ay nasaanyongtuluyannakalimitanggumigising din onakahahasa

ng isipankatulad ng bugtong. Ang pinagkaibalamang ng palaisipansabugtong ay ang paraan ng pagkakasulat.Angpalaisipan ay
layuningmakabuosaisipan ng mgatao ng isangkalutasansaisangsuliranin. Ito ay nagpapatunaylamangna ang mgasinaunang Pilipino ay
sanay mag-isip.Angmgailansahalimbawa ay nasaitaas at ang kaakibatnasagot.

Page | 21
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

- Ito ay isang
matandang katawagan " Dagang maliit, "Huwag
sa orasyon noong dagang maliit magagalit "Tabi-tabi po,
sinaunang panahon.
Mga Heto ang ngipin kaibigan,Aming
6. Bulong -Nasa anyong padasal
pinuputol lamang
makikiraan
-Ginagamit sa mga Halimbawa kong sira na't
ang sa ami'y lang po"
nilalang na di nakikita pangit
(lamanlupa,espiritu
Sanan bigyan mo napag-utusan"
atbp.)
ng kapalit

Ang pinakahulinguri ng karunungang-bayan ay ang Bulong. Ito ay isangmatandangorasyon o dasal ng atingmganinuno. Ang
bulong din ay kalimitang may sukat at tugmanakalimitangginagamitsapangongontrasakulam,engkanto at masasamangespiritu o iba pang
mga di nakikitangelementoo nilalang. Ang ilansamgahalimbawa ay naitalasaitaas.

Guro: Mulasanatunghayan at inunawangtsartsaitaas ay subukinmongangpagtapatin ang hanay A sahanay B

OOOOps Hinay-hinay lang!

Pagtapatinsakabilanghanay ang tamangkahulugansabawatisa

Hanay AHanay B
1. Bulong. A. Hangosakaranasan ng mgamatatandananagsislbinggabaysamgabata
2. Bugtong B. Sinaunangdasal para samganilalangna di nakikita
3. Palaisipan C. Pagsasanaysamabilis nap ag-iisip at nakapagpapalawak ng talasalitaan
4. SawikainD.Nakapupukaw at nakahahasa ng isipan.
5. Sawikain E. Tahasan o literal ang kahulugan
6. Kasabihan F. Kusangnalinangsaatingwika mas maiklisasalawikain

Page | 22
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Sige , Subok lang!

(FA3) Guro: Ngayongnatutunanmona ang konsepto ng Karunungang-Bayan at mgaurinito ay suriinnganatin kung tunaymongaitong
naunawaansapamamagitan ng pagsagot ng gawainnaito.

Panuto: Anokayangkarunungang -bayan (tiyaknasalawikain/ kasabihan/ sawikain/ ang aangkopsamgasitwasyonsaibaba.

PAMIMILIANG SAGOT:
“KAPIT SA PATALIM”
“ ANG SAKIT NG KALINGKINGAN DAMA NG BUONG KATAWAN”
„ KAPAG NAGIGIPIT SA PATALIM KUMAKAPIT”
“ SA MUNDO‟Y WALANG NABUBUHAY MAG-ISA”
““ UBUS-UBOS BIYAYA BUKAS NAKATUNGANGA ”
“ANG HINDI MARUNONG LUMINGON SA PINANGGALINGAN AY HINDING
HINDI MAKARARATING SA PAROROONAN”
“ ANG LUMALAKAD NG MABAGAL KUNG MATINIK AY MABABAW, ANG
LUMALAKAD NG MATULIN KUNG MATINIK AY MALALIM”
“ WALANG LIHIM NA DI NABUBUNYAG, WALANG SALANG DI
PINAGBABAYARAN”
“ ANG BUHAY NG TAO AY GULONG ANG KAHAMBING NGAYON AY NASA
IBABAWA, BUKAS AY NASA ILALIM”
““ ANG PAG-AASAWA‟Y DI PARANG KANIN NA ILULUWA KAPAG NAPASO”

SITWASYON SAGOT MO 

1. Si Ana ay madalasubusin ang sahodsapamimilionline ng kung anu-anonggamit at

pagkaraan ay mangungutangnadahilwalanangpanggastossamgasusunodnaaraw.

2. Nagpapaalamnasakanilangmgamagulangsina Daniel at Kath

nasila'ylalagaynasatahimiknagayongsila'ywala pa sawastonggulang.

3. Si Donya Lily Hidalgo ay isangkilalangmilyonaryasabaranggayMapagmahal.

Siyaaymaraminghinamak at minaliit ,isanangadito ang pamilya Dalisay. Dahil
nalulongAling Gloria saCasino, siya ay bumagsak/ nalugi at naghirap.
Samantalang ang pamilya Dalisay nanagsumikapnamagingmaayos ang buhay ay
Page | 23
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
nagtagumpay at yumaman.

4. Maayos at masayangmagkakasama ang pamilyanina Elsa ngunitpagkalipas ng 20

taon ng kanilangpagsasama ng kanyangasawa ay natuklasanniyang ang
kanyangasawangsiBerto ay may naunanganaksa dating kasintahan. Dahil
saitinanggi ang anak ng kanyangama, ang bata ay nagrebeldesakanyangama.

5. Si Aling Flora nakilalangmatandangdalagasaaminglugar ay ayawnaayawna may

pumapasoksakanyangbakuran. Sinisigawan ang
sinumangpapasoksakanyanglugar. Ayawniya ding humingi ng tulongsaibakahit di
nyana kaya. Dumating ang panahongsiya ay
narataysasakitkahitganuonkasamasakanyangkapit-bahay ay hindisiyanatiis ng
kanyangmgakapit-bahay.

6. Maramisamgakababayannatinngayonna ang idinadahilan kaya

silanalululongsamasamangdroga ay dahildawsahirap ng buhay o kawalan ng
trabaho kaya kahitdelikado at masama ay ginagawanilangmagtulak at gumamit
ng droga.

7. Iginapangsapag-aaral ng kanyangmgamagulangsi Ricardo.

Ngunitnoongsiyangmakapagtapos at magkaroon ng magandangnegosyo ay
humiwalay at itinakwilnya ang kanyangmgamagulang. Dahil sadami ng
kanyangwinawaldasaraw-araw at pagliliwaliw ay napabayaan ang
kanyangnegosyo kaya siya’ybumagsaksabuhay. Ang sabi ng ibaito ay karma
nyadahilsaginawanyasakanyangmgamagulang.

8. Ang magkapatidnasina Abel at Kain ay magkasabaynapinamanahan ng

kanilangnamayapangama. Magkasabaysilang nag-isip kung paanomapalalago

Page | 24
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
ang kanilangminana. Si Abel ay kaagadnaipinasoklahat ng minanasa Market/
Stock exchange , samantalang is Kain ay inaral kung ano ang
patoknanegosyosakalagayanngayon, hindinya din ginalaw ang lahat ng
kanyangpera. Nalugisi Abel dahilbumagsak ang ekonomiyadahilsaCOVID,
samantalangsi Kain ay pumatok ang negosyo.

9. Ang kilalang vlogger nasiEmmanNimedez ay natuklasankamakailanna may

malubhangsakit at sumasailalimsachemotheraphy kaya ang buongpamilyaniya ay

napakalungkotdahilkalagayannito.

10. Maramisamgakababayannatinngayonna ang idinadahilan kaya

silanalululongsamasamangdroga ay dahildawsahirap ng buhay o kawalan ng
trabaho kaya kahitdelikado at masama ay ginagawanilangmagtulak at gumamit
ng droga

Let’s WRAP Up!

(FA4) Guro: Parasabuwan ng Hunyo ay atingpinapahalagahan ang Virtue ng Katotohanan (Truth ) at para namansa Hulyo ay
Pagkakaisa (Solidarity). Alamnamannatinna ang buongmundo ay nahaharapsapandaigdigangpandemya. Ikaw ay inaatasan
Na mag-isip ng bago/ dati ng salawikain/sawikain/kasabihan o kawikaaanatbp. Uri ng Karunungang-Bayan naaakmasa
Kasalukuyangkalagayanna may pagpapahalagasakatotohanan at pagkakaisa

PARTIKULAR NA SITWASYON KARUNUNGANG - BAYAN KATOTOHANAN/PAGKAKAISA

NGAYON
Hal.
Marami ang di nakapaghahanap-
buhayngayondahilsatakotnabanta ng covid-19 kaya
marami ang gipitpagdatingsapinansyal ang iba ay
nakakaya pa dahilsa may naipon ang iba ay di
napaghandaan
Dati= “Kapag may isinuksok ay may Katotohanan-
madudukot” dapatnatinnatanggapinnatalagangtayo ay
humaharapsakrisisdala ng
Sarilinggawa/ bago= pandaigdigangpandemya kung kaya
“Matutongmagtabi kinakailangangmagtipid ng
para saoras ng kagipitanhindi ka umaasa at todoupangsumapatpasamgapangangailangan.

Page | 25
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
nagmamakaawanghumingisamgabingi” (pamahalaan)
Pagkakaisa-
Paalala: Mahalagangmagkaisatayosapanahonngayon, may
Kapagsinabingdati( nababasasalibro/ mganakapaghanda at mas marami ang hindi,
nagagamitnamatagalna) mahalagangmagkaisa at
magtulungantayoupangmalagpasannatinglahatito.
Kapagsinabingbago: binagomo o sarilingkatha/ maaaring
may malalim o talinghaga/ mas maganda kung may
tugma. Mayroon ding halimbawasalibro
5 pts

5 pts

CHECK POINT!
Ano ang natutunan/ napagtantomosaarawnaitosaiyongmodyul?
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________

(SA1) Kayang-kaya!

Guro: Ngayonnatayo ay nataposnasaatingaralin ay subukinnatin ang iyongnatutunansaunangaralin.

1.Alin ang walangkatotohananhinggil A.Nasasalamin ang kultura at tradisyon

saKarunungang- Bayan? B.Naipahayag ang kaisipan ng atingmganinuno.
Page | 26
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
C.Ginawaupangmagsilbinggabaysamganakatatanda
D.Naipamalas ang talion ng mganinuno

2.Babayaran kita ng doblesa utang ko A.Dikalilimutan. C. Panloloko

sasusunodna lingo, ilista mo man B.Pangangako. D.Pagpapasensya
satubig”
3. Piliin ang walangkatotohanansa A.Tinatawagnaidyoma
sawikain. B.literallamang ang kahulugan
C.Minsanmalalim ang kahulugan
D.Kusangnalinangsaatingwika
4.Ang karamihan ay pawangkatangian A.Patalinghaga o malalim
ng salawikainmalibansaisa B.Hangosakaranasan ng mgamatatanda
C.Maysukat at walangtugmakaraniwan
D.Nagbibigay ng mabubutingpayo.
5. Alin ang hindikatangian ng A.Tinatawag ding kawikaan
Kasabihan? B.Nagtataglay ng aralsabuhay
C.Mastahasan o payak ang kahulugan
D. Gumagamit ng talinghaga
6.Ang sumusunod ay A.Paggigiik ng palay
pangkaraniwangokasyonisinasagaw B.Burol
a ang C.Pista
bugtungannoongunangpanahon, D.Pagbubuhat/paglilipat ng bahay
malibansaisa.
7.Ito ay A.Bulong
tumutukoysamatandangkatawagans B.Bugtong
aorasyonnoongsinaunangpanahonn C. Salawikain
anasaanyongpadasal D. Sawikain
8.”Basa na ang papelniMang A.Walangaasahan
Reynaldo sakanyangamonasi B. Bistadona
Donya Camila kaya di C.Wala ng pag-asa
nasyapinaniniwalaannito.” D.Walangaasahan
9.”Ang dalagitangsiMarikit ay di A.Mabagalkumilos

Page | 27
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
makabasagpingganayonsakanyan B. Mahinhin
gmgakaibigan.” C. Maingatsapagkilos
D. Masipag
10.Ipinagtapat ni Anna Cay A. Madalingmagingtao, mahirapmagpakatao
samataliknakaibigangsi Michelle Dy B.Sapaghahangad ng kagitna, isangsalop ang Nawala
namagpapakasalnasila ng C.Angmaniwalasasabi-sabi ay walang bait sasarili
kanyangnobyosasusunodnabuwanngun D.Pagkahaba-haba man ng prusisyonsasimbahan din ang tuloy.
ithinilingnyaditonailihimmunangunitkina
bukasan ay kumalatna ang balitasa
social media.Nagalitsi Anna kay
Michelle ngunit ang totooisang fan
nanakarinigsakanilangusapan ang
nagkalat ng balita.
-------------------------------------------------------------------------------End of Lesson1 First Week-----------------------------------------------------------------

Aralin 2: Paghahambing

Balik-Tanaw!

Guro: Kumusta! Nabasanatinsaunangaralin ang “Isang Iglap, Isang Sulyap”Tingnannganatin kung

natatandaanmo pa!Isulatsapatlang ang pariralangpaghahambingnaangkopsapangungusap.

PINAKAMABUTI KAPWA
HIGIT DI-HAMAK
MAGKAKASINLIGAYA DI-GAANO(NG)

Page | 28
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
1. ___________Masukal ang bahagi ng bundoknatinitirhan ng tribu kung ihahambingsanilakaranniyakanina.
2. ___________magaganda at makikisig ang mgababae at lalaking may pintura sakatawan
3. ___________ namasaya ang dalawangikakasalnangarawnaiyonkaysasakanilangmgakaibigan.
4. ___________ kaya ang mgamagulang ng ikakasalhabangnagdririwang ang tribu?
5. ___________ salahat ang ginawangpagpapayo ng pinakamatandasatribu?

Guro:Ang tamangsagot ay makikitasalikuran ng modyulnaito.Angmgasalitangpinagpilian ay mgapariralang

naghahambingnaatingsusunodnatatalakayinnaaralin.

Simulan Natin!

Guro:Kumusta! Matalasba ang iyongmgamata? Maglaromunatayobagotayomagsimula ng bagongaralin ay

pagmasdangmaigi angdalawanglarawansaibaba. Sa unangtingin ay parang parehong-pareho ang mgaitongunitpakasuriing
maigi at huwagmagpalinlangsamgaito. Bilugan ang iyongnapansing nag - ibasaikalawanglarawan ( B ). Gumamit ng panulatna
mas makikitaang inyongisinulat o sagot.

PatalasanTayo ng Mata!

Page | 29
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

A B

Pagnilayan at sagutan:
Noongpinaghambingmo ang dalawangtilamagkaparehonglarawan,Ilan ang nabiluganmongnagbagosa? Sa paghahambing o pagkukumpara
ng dalawangbagay, ano ang pangkaraniwangisinasaalang-alang o tinitingnannatin? Sa iyongpalagay ay ano ang positibosapaghahambing
at ano ang negatibodito?Magbigay ng konkretonghalimbawaupangmaipaliwanag ang iyongkasagutan.

Page | 30
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
______________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________

Tara !Pag-usapan Natin!

Mula sa
salitang
"HAMBING" o
PAGHAHAMBING
pagtutulad

Pahambing ay
ikalawang
DALAWANG
PAGHAHAMBING kaantasan ng pang-
uri
URI
Ginagamit sa
pagkukumpara
ng dalawang
bagay o pangkat
na nais ilarawan
PAHAMBING NA PAHAMBING NA DI
MAGKATULAD MAGKATULAD

Ang PAGHAHAMBINg ay isangparaan ng paglalahad.Nakatutulongsapagbibigay-linawsaisangpaksasapamamagitan ng

paglalahad ng pagkakatulad at pagkakaiba ng dalawangbagaynapinaghahambing.Ito din ay nasaikalawangkaantasan ng pang-
uri.Hindinatinnamamalayanngunit kung papansinin ang paghahambing ay bahagina ng ating pang-araw-
arawnabuhay. Halimbawasapagpili ng mgabagaynaatinggagamitin, sapagkainnaatingkakainin, sasasakyangatingsasakyan o
salugarnaatingpupuntahan, kadalasan ang mgaito ay naisasagawanatin kung
mayroontayongpaghahambingan.Isangmahalagangsangkapsauri ng paglalahadnaito ay ang hambingan ng pang-uri. Ito ay ang
paglalarawan ng tao, bagay, hayop, pook o pangyayaringnakatuonsadalawa o higit pa.
Mayroontayongdalawanguri ng paghahambing ang una ay ang paghahambingnamagkatulad at ang ikalawa ay ang
paghahambingna di-magkatulad.
Page | 31
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Ang unanguri ng ngPaghahambing ay ang

Paghahambing ay ang
PaghahambingnaMagkatulad.
Nangangahuluganitona ang
dalawangpinaghahambing ay patas o
pantaylamang ng katangian.
Ginagamitanito ng mgapanlapingkatulad ng
magkasing, kasing, sing, gaya, tulad, kaparis,
1.PAGHAHAMBING
paris, kapwa, pareho at iba pang kataga o
NA MAGKATULAD
salitananagpapakita ng pagtutulad ng
dalawangpinaghahambing.
=Ang dalawang pinaghahambing ay may PATAS o PANTAY na
katangian Makikitasakaliwangbahagibandangibaba ang
ibinigaynahalimbawa.
=ginagamitan ng mga panlaping Sa unanghalimbawa ay gumamit ng
(magkasing,magsing,kasing, salitangmagkasintandananagpapakita ng
sing,gaya,tulad ,paris , kapwa at pareho) pagkakatulad ng dalawangtribongmatatagpuansa
Mindanao.
mga halimbawa: Samantalangsaikalawanghalimbawa ay
a.Magkasintada ang kasaysayan ng dalawang tribong matatagpuan sa gumamitnaman ng salitangkapwanapinaghambing
Mindanao.
b.Kapwa naliligayahan ang magkasintahang ikakasal nang araw na iyon.
ang dalawangikakasal.

Page | 32
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Ang ikalawanguri ng Paghahambing ay

tinatawagnaPaghahambingna Di- Magkatulad.
Nangangahuluganitona ang dalawangpinaghahambing ay
2.PAGHAHAMBING
magkaiba ng katangian.
NA DI-MAGKATULAD
Sa uringito ng paghahambing ay may dalawanguri ang una
ay ang Pasahol at ang ikalawa ay Palamang.
=Ang dalawang pinaghahambing ay Pasahol ang uri ng Paghahambingna Di-magkatulad kung
may MAGKAIBANG katangian kulangsakatangian ang isasadalawangpinaghahambing. Ito
ang nakabababa ang katangian. Gumagamit ng mgasalitangtulad
ng di-gaano, di-gasino, di masyado, di totoo, d-lubha at iba pa
nanagpapakita ng mas nakabababa ang katangiannito. Sa
=May dalawang uri
halimbawasaibaba ay gumamit ng di-masyadonanagpapakita ng
mas nakababangkatangian.
Palamangnaman ang uri ng paghahambingna di-magkatulad
A.PASAHOL kung mas nakahihigitsakatangian ang
isasadalawangpinaghahambing. Gumagamit ng higit, lalo,
B.PALAMANG mas, di-hamak at iba pang nagpapakita ng pagkahigit o
paglamang. Sa halimbawasaibaba ay makikitanggumamit ng
salitangdi-hamaknanagpapakita ng mas nakahihigitnakatangian.

A.PASAHOL==Kung ang =gumagamit ng (di-gaano,di-totoo,di- Hal a.Di-masyadong maliwanag sa

inihahambing ay mas maliit o mababa lubha o di-gasino atbp. na nagpapakita na panig na iyon ng kagubatan kaysa sa
ang katangian mas mababa ang katangian nito) nilakaran namin kanina.

=gumagamit ng (higit, lalo, mas Hal. a.Di-hamak na payak ang

B.PALAMANG==Kung ang inihahambing at di-hamak atbp. na mga pagdiriwang noong
ay mas mataas o nakahihigit ang nagpapakita ng pagkahigit o nakaraang panahon kaysa sa
katangian paglamang) kasalukuyan.

Page | 33
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Oooops ! Hinay-hinay Lang!

Guro: Base saipinakitangtsartnaiyonginunawapatungkolsaaralingPaghahambing, subukinmongangpunan

ang tsartsaibabaupangibuo ang buongkonsepto ng aralin. Tandaanna ang iyongmagigingsagot ay
kinakailangangnakaangklasatsartsaitaas.

PAGHAHAMBING

Page | 34
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Sige Subok Lang!

(FA5) Guro: Ngayongnatutunanmona ang patungkolsaaralingPaghahambing ay subukinnatin kung tunaymoitongnatutunan.

Panuto: Bilugan ang paghahambingnaginamitsabawatbilang at tukuyin kung anonguri ng paghahambingito

(PaghahambingnaMagkatulad at Di-Magkatulad)
____________1. Ang buhay ng tao noon ay mas simple kumparasasakumplikadongbuhayngayon.

____________2. Higitnamahaba ang orasnakasamanatin ang mgakapamilyanatinkumparadati.

____________3. Magsimbait kami ng akingnanay, sabi ng akinglola.

____________4. Di-gaanongmarunongmagtrabahosabahay ang kabataanngayon kung ihahambingsakabataan noon.

____________5. Parehongmaganda ang akingnanay at tiyadahilmagkamukhasila.

____________6. Labisnakahanga-hanga ang kultura at tradisyon ng unangtribokaysasaikalawa.

____________7. Marahildahilparehosila ng pinagmulangkulturasasimula pa lamang ng kasaysayan.

____________8. Magkakasintayog ang karunungang-bayangtaglay ng mgamagkakalapitnabansangAsyano.

____________9. Higitnamabutingalamin ang pagkakakilanlan ng isangtunayna Pilipino kaysasaipagwalambahalaito.

____________10.Malinaw namakikitasakasaysayan ng bansanagaya ng iba pang lahi, ang mgakatutubong Pilipino ay may marangal
napinagmulan.

Page | 35
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Let’s WRAP Up!

(FA6) Guro: Kaugnay ng aralinsubukinmongangbumuo ng ngmgapangungusapbataysaobserbasyongiyongnapunamuladitona
gumagamit ng uripaghahambingsabawatbilang. /10

PAMILYANG NASA HAPAG-KAINAN NOON VS PAMILYANG NASA HAPAG-KAINAN NGAYON

1. MAGKATULAD:
________________________________________________________________________________________________________
2. DI- MAGKATULAD
_______________________________________________________________________________________________________
3. DI- MAGKATULAD
_______________________________________________________________________________________________________

4. DI- MAGKATULAD:
_______________________________________________________________________________________________________
5. MAGKATULAD:

_______________________________________________________________________________________________

Page | 36
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

(SA2) Kayang-kaya!

Guro: Ngayonnatayo ay nataposnasaatingaralin ay subukinnatin ang iyongnatutunansaikalawangaralinnaPaghahambing

Panuto: Sumulat ng isangtalatang NAGHAHAMBINGsadalawangsitwasyongpumapaksasamaaaringmangyari kung susundin o

hindisusundin ang salawikaing, “HABANG MAIKSI ANG KUMOT, MATUTONG MAMALUKTOT.”

Paalala: Huwagkalimutanggumamit ng mgahudyatnasalitasapaghahambingnamagkatulad at di-magkatulad

mga posibleng kapag di

mangyari kapag sinunod ang
sinunod ang salawikain
salawikain

_______________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
--------------------------------------------------------------------------End of Lesson2 First Week-----------------------------------------------------------------------

Page | 37
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Aralin 3: Alamat/ “Si Malakas at siMaganda”

Simulan na Natin!

Guro: Kumusta! Di monabamabilangbilang ang mganabas among alamat? Sigenga, bilangpanimula ay subukin
natin ang inyonghusaysapag-alalasamgaklasikongalamatsaPilipinas.

HULAAN MO PAMAGAT KO!

KATANGIAN NG ALAMAT PAMAGAT NG ALAMAT
Ang pangunahingbidadito ay isanganaknamadalastinatamadsatuwinginuutusan ng kanyangnanay
kung kaya hiniling ng kanyanginanamagkaroonsanasiya ng napakaramingmata.

Anong Alamat ito?!

Ang pangunahingbidasakwentongito ay nagtataglay ng makinis at

magandangbalatngunitdahilsamadalasniyanghinahamak at nilalait ang iba ay pinarusansya ng
isangdiwata at nagingkulubot at mapakla ang lasanitona dating matamis.

Anong Alamat ito?!

Ang kwento ay tungkolsamagkasintahang aging at juananadahilsagalit ng amangtutolsapag-

iibigannila ay pinutol ang kanyangkamay. Inilibingni Juana ang kamaynito at
nagulatsiyakinabukasan ay may halamangtumubo at namunga ng prutasnakahugis ng kamay.

Anong Alamat ito?!

Page | 38
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Pagnilayan at sagutan:
Sa iyongpalagaybakit kaya naiibigan ng mga mag-aaral/mgabata ang pagbabasa ng mga Alamat gayongalamnamannatinnaito’ykathang-
isiplamang? Bakitmahalagangmatalakaypa din itosakasalukuyangpanahon?
______________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________

Tara!Pag-usapan Natin

(FA7) Guro: AyonsaBibliya ang atingPanginoon ang lumikha ng buongmundo at ng maramingbagay, ngunitsa
Aghamay ibanaman ang sinasabi ng mgapinagmulan ng mgabagay – bagay. Noongunangpanahon
kaya paano kaya ipinapaliwanag ng mgamgamatatandasamgabatangmatanongsapinagmulan ng mga
bagay-bagay?Anu-ano ang mganagingbatayannilasapagpapaliwanagsamganakababata?. Ngayon ay
basahinmo ang isangalamatnapinamagatang“Si Alamat at siMaganda”.Pagkaraan ay sagutan ang
gawainnasusukat kung naunawaanmo ang nilalaman ng akda.

Page | 39
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Si Malakas at siMaganda

Sasimula ng panahon, nag-iisa ang bathalasakanyangtahanan. Nakatirasiyasaisang di-masukat at

napakahiwagangkalawakan. Sumisikat at lumulubog ang kahanga-hangangaraw. Nagliliwanag at nawawala ang napakarikitnabuwan.
Kumukutitap at namamahinga ang di - mabilang at napakaningningnamgabituin. Paulit-ulit. Paulit-ulitsapagkahaba-
habangpanahon. Nabagot ang bathala at ipinasiyaniyanglikhain ang daigdig.
Sa simula ay tanging magkatapatnalangit at lupalamang ang kanyangnilikha. Sa pagitannito ay pinawalanniya ang
isangdakilangibon. Inutusanniyaitonggalugarin ang paligid. Pinagbilinanniyangtuklasin ang bawatsuloknito. Pagkatapos,
bumaliksakanyaupang mag-ulat.

Walanghumpaysapaglipad ang napag-utusangibon. Mahaba-habanarin ang kanyangnalilipad. Labis-labis ang

kanyangpagkahapo. Sa matindingpagoddahilsapatuloynapagkampay ng pakpak, umisipito ng paraanupangmagkaroon ng
mapagpapahingahan. Gumawasiya ng paraanupangmagkagalit ang tahimiknalangit at ang payapangdagat.

Isang araw, satindi ng galit ng dagat, sinabuyanniya ng tubig ang pisngi ng langit. Dahil sangitngit, nagtapon ng
malalakingbato at kimpal ng lupasadagat ang langit. Ito ang dahilan kung bakitnagkaroon ng mgalupainsadaigdig. Mula noon,
nagsimulangtumubo ang mgahalaman at punosapaligid. Nagkaroon ng kabundukan at kagubatan. Unti-untingnapuno ng sari-
saringnilikha ang mundo. Nagingmasaya at mapayapana ang ibon. Dahil sapag-aalitan ng dagat at langit, nagkaroonsiya ng
mapagpapahingahan.
Isang arawsakanyangpaglipadsahimpapawid, natanawanniyamulasamalayo ang isangpuno. Ito ang puno ng kawayan.
Napunaniyangmahinayitongsumusunod at umuugoysapag-ihip ng hangin. Binilisanniya ang paglipadpababa.
Minabutiniyangdoonnamamahinga.
Page | 40
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Sa kanyangpagdapo, waring may naririnigsiyangingaymulasaloob ng kawayan. Maririin ang katok.

May tinignatilahumihingi ng tulong. Sinubokniyangtukain ang tuktok ng kawayan.
Tinukaniyaitonangtinukahanggangsamabiyakito.

Naunanglumabas ang isanglalakingmatipunomulasaunangbiyas. Sa ikalawa, kasunodniyanglumabas

ang isangnapakagandangbabae. Malaonna raw silangnaiidlipsaloob ng isangpunongkawayan. At ang arawnaiyon
ang tamangpanahonupangsila ay lumabasdoon. Nagpasalamatsaibon ang dalawangnilalang.
Inanyayahannilaitongmamuhaykasamanilasubalittumanggiito. Malayo pa raw ang kanyanglalakbayin,
kailanganniyangtumupadsakautusan ng bathala. Noon din, lumipadnangmuli ang ibongnagpalayasakanila.

Ang lalaki ay nagpamalas ng pambihiranglakas kaya tinawagsiyangsiMalakas. Ang babaenaman ay

tinaguriangMagandadahilsakanyangpambihirangkagandahan. Sila ang mgaunangnilikhangpinagmulan ng dakila at
marangalnalahing Pilipino.

Adaptasyon:Mulasa “Ang Panitikang Pilipino saKaunlarang Pambansa” niPoncio B.P. Pineda et al

Page | 41
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Si Malakas at siMaganda ( /10 )

1-10 Basahin ang mgapangungusap. Tukuyin ang kahulugan ng matatalinghagangpahayagsaalamat. Bilugan ang letra ng tamang
sagot.
1. Ikinagulat ng dakilangibon ang maririingkatoknanarinigniyamulasapuno ng kawayan.
a. Mahihinangkatokc.maiingaynakatok
b. Madidiingkatokd.walangtigilnakatok
2. Ang matindingpag-aalitan ng langit at lupa ay humantongsapagkakaroon ng kalupaansadaigdig
a. Masidhingpag-aaway. c. maingay na katok
b. Labisnasuliranind.sobrangpag-iinisan
3. Nakadama ng labis-labisnapagkahapo ang ibon kaya nag-isipsiya ng paraan kung paanosiyamamamahinga
a. sobrangtagalnapaglipad c. mabilis na pagkampay
b. higitnapaglakas. d. di makayanangpagkapagod
4. Binato ng kalangitan ang karagatan ng kimpal-kimpalnalupa.
a.hiwa-hiwalaynalupac.malambotnalupa
b.buo-buong lupa d. malagkitnalupa
5. SinaMalakas at Maganda ay malaonnangnaiidlipsaloob ng puno ng kawayanbagosilanapalaya ng dakilangibon.
a. Naiwangwalangmalayc.matagalnangnatutulog
b. Natagpuangnananaginig d. mahimbingnanabubuhay
6. Ano ang mahalagangutos ng Bathalasadakilangibon?Bakit kaya kailangan pa niyaitongipagawasaibon? Magbigay ng
sarilingpalagay.
_______________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
7. Ang pagkakaroon ng alitan ng langit at dagat ay nagbunga ng pagkakaroon ng kalupaan.Nakabuti bai to o nakasama?
Ipaliwanag ang iyong kuru-kuro o palagaytungkol ditto?
_______________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
Page | 42
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
8. Ikararangal kaya ng iyongmgamagulang kung sasabihinmongsila ay nagmula kina Malakas at Maganda? Kapanayaminsila.
Isulat ang buod ng kanilangpananawsaespasyongnakalaansaibaba.
_______________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________

9-10. Magbigay ng dalawangaralnanabakasmulasaakdangbinasa at ipaliwagito kung paanomagagagamitsakanilang

kasalukuyangkalagayansabuhay.

Tara! Pag-usapan Natin!

Guro: Natanongmo din ba ang mgamagulangmonoongbata ka pa kung bakit may bundok at bulkang
sumasabog? Bakit angbunga ng saging ay kaibasabunga ng lansones? Bakithumahangin ng malakas? Bakit may gabi at
araw? Ang lahat ng mgatanongsakasalukuyangpanahon ay madalinangmasagot ng mga nag-aaral at eksperto. Kahit noong
unangpanahon ang bawatbagay at mgapangyayarinanakatatawag-pansinnoongunangpanahon ay kinailangangbigyan ng
dahilan. Ganoon ang ginawa ng atingmganinuno. Ginamitnila ang kanilangmgaimahinasyonupangmapagdugtong- dugtongnila
ang mgahaka-haka hanggangmagingisangkwento o pinagmulan ng mgabagay-bagaynatinawagkalaunang“ALAMAT”

Page | 43
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

ALAMAT
=Uri ng panitikang pasalaysay,pinagmulan ng isang bagay o lugar.

=pawang kathang-isip lamang at nagpasaling-dila

= malayo sa katotohanan =masasalamin ang kulturang Pilipino

= Mayroong tatlong (3) bahagi= Simula,Gitna at Wakas

=Maaaring tungkol sa mga Bathala, kalikasan, kultura at mga

=Nakaaaliw at nagtururo ng gintong aral
bagay-bagay

Ang ALAMAT o legendsa ingles ay mulasasalitanglatinnalegendusnanangangahulugang“ upangmabasa ”. Isang

mahalagangbahagi ng kulturang Pilipino ang mgaalamat. Isinasaaddito kung paanonagsimula ang mgabagay-bagay.
Kalimitangito’ynagtataglay ng mgakababalaghan o ang mgahindipangkaraniwangpangyayari. Ang karaniwangpaksa ng mgaalamat ay ang
atingkatutubongkultura, mgakaugalian at kapaligiran. Tandaannaito ay pawangkathang-isiplamang at nagpasalin-salinsabibig ng
mganinuno o sinaunang Pilipino ( pasalindila). Karaniwang may tatlongbahagiito (simula, gitna at wakas). Ang pangunahingdahilan kung
bakithanggangsapanahonngayon ay tinatalakay pa din ang ganitonguri ng panitikansakabilanatayo ay nasamodernongpanahonna ay ang
makukuhanggintongaralmuladito.

Page | 44
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Oooops!Hinay-hinay lang!
Panuto: Tukuyin kung TAMA o MALI ang pahayagsamgasumusunodnabilangpatungkolsaAlamat.

________ Ang alamat ay pasalindila o nagpasalin-salinsadila ng atingmganinunohanggangsalumawig o dumatingsapanahonnatin.

________ Nakaaaliw at ito ay kapupulutan ng gintong-aral.
________ May dalawangbahagilamangitosakabuuan ng kwento.
________ Malapitsakatotohanan.
________ Uri ng panitikangnasaanyongpatula.

Sige, Subok lang!

(FA8) Guro: Ngayongnatutunanmona ang konsepto ng ALAMAT ay suriinnganatin kung tunaymongaitongnaunawaansa
pamamagitanngpagsagot ng gawainsaibaba.

Panuto: Magbigay ng dalawang (2) Alamat naalammo o nabasamona at tukuyin kung tunaynataglaynila ang sangkap ng isang
alamat.

Pamagat ng Alamat Malayosakatotohanan Pinagmulan ng ______ Gintong-

(kathang-isip) aralnanatutunansaakda
(ipaliwanag)
1.

2.

Page | 45
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Let’s WRAP Up!

(SA3) Guro: Kaugnay ng aralinsubukinmongangbumuo ng isang Alamat ng isangbagay ( tao, hayop, prutas,lugaratbp.) nasapalagay
mo ay wala ka pang nababasangganito.

Ilanggabaysapaglikha ng Alamat :

 Dapat ay nakabatay ka sapisikalnakatangian ng bagaynagagawanmo ng kwento.

 Mulasabagaynakapansin-pansinsabagaynaito,duon ka magsisimula ng iyongkwento.
 Kinakailangang ang kwentong ay magingtunogkapani-paniwalalalonasamga target natingmambabasa ang
mgabata.
 Kinakailangangkapupulutan ng aral ng mgamambabasa.

____________________________________

____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________

Page | 46
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Kayang-kaya!
(FA9)Guro: Anosapalagaymo, dapatba o hindinadapatbuhayin ang paggamit ng alamatsapangangaral o pagpapaalalasamga
bata at kabataangnakalimotsamabutingpakikitungo at pag-uugalisakasalukuyangpanahon? Sumulat ng isangtalatang
nagpapaliwanag ng iyongsagot.
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________

-------------------------------------------------------------------End of Lesson3 Second Week-----------------------------------------------------------------------

Page | 47
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Aralin 4: Pang-abaynaPamanahon at Panlunan

Balik-Tanaw!
Guro: Sa pagbabasa, pagsusuri at pagsusulat ng isangalamatsaiyongpalagaymahalagaba o kailangangmatiyak ang
tagpuan at kung kalian itonaganap? Bakit kaya saiyongpalagay?
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________

Simulan na Natin!

Guro: Kumusta! Alamkongisa ka samgasabiknasabiknangmakapagbakasyonmulituwingpanahon ng

tag-araw. Kung tatanungin ka anonglugarsaPilipinas ang pinakapaboritomongdestinasyon at
isalaysay o ikwentomo kung bakit?

Lugar saPilipinasnapinakapaboritongdestinasyontuwing tag-araw :____________________________________________________

Paliwanag kung bakit:
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________

Page | 48
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Guro: Mahusaynapagbabahagi ! Sabinganilabago ka dapatmamasyalsaiba’tibangbansa ay

siguraduhingnagalugadmonamuna ang buongpilipinas, sadamingmagaganda at di matatawarangpasyalansa
bansanatalagangwalangkahalintuladsaibangpasyalan, sabingasakanta :

“ Piliin morin ang Pilipinaskapuluangkwintas ng perlas,

Piliinmo, yakapinmo,
kayamananniyanglikas, piliinmoang Pilipinas!”

Tara! Pag-usapan Natin!

Guro: Sa naunanggawain ay pinilimo ang pinakapaboritomongpasyalansapilipinas at ipinaliwanagmoito

kung bakit, nabanggit anglugarnaatingtatalakayinsaaralinnaito. Sa pagsulat ng isangkwentopartikular ang Alamat pa din ay
mahalagangmabanggitnatin ang tagpuan at kung kalian naganap ang mgapangyayarisakwentoupangmakatulongsamga
mambabasanapaniwalaan ang iyongbinubuongkwento o alamat. Kung kaya saaralinnaito ay atingtatalakayin ang Pang-abay
naPamanahonat ang Pang-abaynaPanlunan.

Page | 49
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Pahiwatig -Pahiwatig lamang ang panahon

Pamanahon Hal. Sinaunang Panahon, noong araw,isang

araw, tag-init,isang kapistahan,isang umaga
atbp.

Pang-abay Tiyakan-Tiyak na pagtukoy kung kailan

Sumasagotsatanongna naganap ang pangyayari.
KAILAN naganap ang kilos Hal.Marso 21, 1521, taong 500 bago isilang si
Kristo, Araw ng Linggo, buwan ng Nobyembre,
araw ng Pasko atbp.

-Salitangnaglalarawansa Pang-
uri/Pandiwa o KapwaPang-
Abay Pahiwatig- Hindi tiyak na lokasyon o lugar
Panlunan Hal. Sa dakong silangan ng malayong
kagubatan, sa bundok kung saan lumulubog ang
araw, sa maputing dalampasigan ng bisaya
atbp.
Tunaynamagandaang batangsi Ana.

Pang-abay pang-uripangngalan Sumasagotsatanongna SAAN Tiyakan- Tiyak na pagbanggit sa lugar

naganap ang kwento hal.Sa Pilipinas, Sa bundok Arayat, Sa Dagat
Mabilistumakboang aso. Pasipiko, Sa loob ng kanyang bahay, sa
ilalim ng puno ng Kamagong, Sa ibabaw ng
tulay ng San Juanico
Pang-abayPandiwapangngalan

Tunaynamabiliskumainang kapatid ko.

Pang-abaykapwa pang-abaypandiwapangngalan
Page | 50
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Sa tsartnanatunghayansaitaas ay makikita ang konsepto ng Pang-abay. Ngunitbalikannganatin ang Pang-abay.Ang pang-abay ay isa ding
salitangnaglalarawan. Pamilyardiba? Sigenga! Anongbahagi ng pananalitasa Filipino ang
pumapasoksaisipmokapagsinabingsalitangnaglalarawan? Tama! Pang-uri!. Kapwa ang Pang-abay at Pang-uri ay naglalarawan.
Ngunittandaanupanghindimalitotitingnanmosapangungusap o aalaminmo kung sino o ano ang kanyanginilalarawanupangmatukoymo kung
ang salitangnaglalarawan ay Pang-uri o Pang-abay.

Balik-araltayokapagsinabingpang-uri ang kanyangkayangilarawan ay dalawalamang. Ito ang pangngalan(

noun),panghalip(pronoun).Halimbawa: Si Sarah ay maganda. Sa pangungusapnaibinigay ang inilalarawan ay si Sarah naisangpangngalan
at ang salitangnaglalarawan ay ang salitangmaganda. Pang-uri ang tawagsasalitangnaglalarawansapangungusapnaitosapagkat ang
inilalarawan ay isangPangngalan.

SamantalangsaPang-abaytatlo ang kaya nyangilarawan: Ang pang-uri, pandiwa at kapwa pang-abay. Kung
titingnansapagitannilangdalawamas makapangyarihansi Pang-abaysapagkattatlo ang kaya niyangilarawan. Tingnan ang
tsartsaitaasnanduon ang mgahalimbawa ng pang-abay.
Ang salitangmabilis ay salitangnaglalarawanna Pang-abay, bakit? Sapagkat ang inilalarawangmabilis ay ang pagtakbonaisang
kilos opandiwa.
Ang Pang-abay ay maraminguringunitsabahagingito ay dalawangurilamang ang atingpagtutuuan. Sapagkatito ay may
kaugnayansapaggawa ng isang ALAMAT. Ang pang-abaynaPanlunan at Pang-abaynaPamanahon.
Ang Pang-abaynaPamanahonay nagsasaad kung kailanginanap, ginaganap o gaganapin ang sinasabi ng
pandiwasapangungusap.Ito din ay sumasagotsatanongnakailan.Mayroongdalawanguri ang Pang-abaynaPamanahon ang tiyakan at
pahiwatig. KapagPang-abaynaPamanahonnaTiyakan ay tiyaknatinutukoy kung kailannaganap ang pangyayari. Ang mgahalimbawa
ay nasaitaas. Ang ikalawanguri ay ang Pang-abaynaPamanahonnaPahiwatigna ang ibigsabihin ay hinditahasangtinukoy ang
lokasyon ng pangyayari, nasaitaas din ang mgamaaaaringgamitinghudyat at ilanghalimbawa.

Page | 51
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

Samanatlang ang ikalawanguri ng Pang-abay ay ang Pang-abaynaPanlunannasumasagotsatanongnasaannaganap ang kwento o

pangyayari.Katulad ng Pang-abaynaPamanahon ang pang-abay n Panlunan din ay may dalawanguri. Pang-abaynaPanlunannaTiyakan
at Pahiwatig. Kapagtiyaknabinanggit ang lokasyon o lugar ng pangyayari ay tinatawagna Pang-abaynaPanlunannaTiyakan. Nasa
itaaas ang ilansamgahalimbawa. Samantalangkapag di tahasangsinabi ang lokasyon o lugar ng pinangyarihan ay tinatawagnaPang-
abaynaPanlunanPahiwatig. Ang ilansamgakonkretonghalimbawa ay makikitasatsartsaitaas.

Oooops Hinay-hinay lang!

Panuto: kumpletuhin ang mgapahayagsaibaba base sanatutunansaitaas.

Ang Pang-abay ay salitangnaglalarawansa _____________, ________________ at __________________.

Marami ang uri ng Pang-abayngunitsaaralingito ay dalawalamang ang tinalakay, ang _______________ at ____________
Ang Pang-abaynaPamanahon at Panlunan ay may dalawanguri ang ______________ at _______________.
Kapagtiyaknatinukoy ang lugar ay tinatawagna __________________ samantalang ______________ ang tawagkapag di
tahasangtinukoy ang lugarsakwento.
Kapagtiyaknatinukoy ang Pang-abaynaPamanahon ay tinatawagna __________________ samantalang ______________
ang tawagkapag di tahasangtinukoy ang panahon kung kalian naganap ang pangyayari.

(FA10) Guro: Ngayongnatutunanmona ang konsepto ng Pang-abaynaPamanahon at Panlunan at mgaurinito ay subukinnatin ang
Inyongnatutunanhinggildito.

Panuto: Isulat ang PM kung ang initimang pang-abay ay PAMANAHON at PL kung PANLUNAN.

_____1. Paulit-ulit ang mgapangyayarisapooknaiyonsaitinagal ng panahon.

_____2. Isang araw, satindi ng galit ng dagat, sinabuyanniya ng tubig ang pisngi ng langit.
_____3. Sumisikat at lumulubog ang kahanga-hangangarawsasilangan.
_____4.Sinubukan niyangtukain ang tuktok ng kawayan, isangumaga.
_____5. Nabagot ang Bathala at ipinasiyanglikhain ang daigdigsaloob ng pitongaraw.
_____6.Ang “Alamat ng Alamat” ay naganapnoongunangpanahon.
_____7.Sa buongmundo ay laganapna ang iba’tibangalamattungkolsapinagmulan ng iba’tibangbagay.

Page | 52
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

_____8.Masayang masaya ang buongpamilyalalonatuwingaraw ng paskodahilsama-sama ang lahat.

_____9. Sa isanglalawigan ng Mindanaohinango ang isangnapakagandangalamatnaamingbinasakahapon.
_____10.Isang tanghali ay nagulatnalamang ang in ani Pina nasiya’ynawawalanapala.

Let’s WRAP Up!

(FA11)Guro: Kaugnay ng aralinpatungkolsaPang-abay ay tukuyin ang uri ng pang-abaynaginamitsapangungusap at ang urinito
kung Tiyakan o Pahiwatig. Isulat ang letrang:

a. Panlunan – Tiyakan c. Pamanahon - Tiyakan

b. Panlunan – Pahiwatig d. Pamanahon – Pahiwatig

_____1. Kami ay masayangnagpakuha ng larawansakilalangtulay ng San Juanico.

_____2. Nagbakasyonkamingbuongpamilyasaisangmaputingdalampasigansabisaya.

_____3. Sa kasalukuyan ay nahaharaptayosapandaigdigangpandemya.

_____4. Tuwingbuwan ng Agosto ay ipinagdiriwan ang pambansangwikang Filipino.

_____5. Isang umagaay nagulatnalangsiAling Rosa na may isangprutasnatumubosaharapan ng kanilangtahanan.

_____ 6. Sa isangkapatagan ng Luzonnagmula ang amingbinasangalamat.

_____ 7. Sinasabingsaloob ng kanilangbahaynatagpuan ang nawawalangalahas ng kanilangina.

_____8. NoongAgosto 28, 2016naganap ang kauna-unahangBalagtasansaatingpaaralan.

Page | 53
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT

_____9. Sa panahon ng katutubosinasabingumusbong ang mgakinagigiliwannatingalamatsapanahonngayon.

_____10.Isang tag-araw ay namasyal ang buongklasenaminsaisangkilalang resort saaminglugar.

Kayang-kaya!
(SA4) Guro: Mulimongbalikan ang akdang“ Si Malakas at siMaganda”hanapin at ihanay ang mga pang-abaynanatagpuanmosa
Nasabing akda.

PANG -ABAY NA PANG -ABAY NA PANG -ABAY NA PANG -ABAY NA

PAMANAHON -TIYAKAN PAMANAHON -PAHIWATIG PANLUNAN -TIYAKAN PANLUNAN -PAHIWATIG

Page | 54
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
-------------------------------------------------------------------End of Lesson3 Second Week-----------------------------------------------------------------------

MONITORING CARD

Subject_Grade Level_ Quarter No _Week Number_Section_Surname of Learner :

(FILIPINO_G8_Q1_Week1to2______________/________________)

Student Name: ________________________________ Email Address: ___________________________________

Timeline Lesson Hands-on Tasks / Scores in Lesson Exercises Parent’s Signature

Activities in the module / Formative Assessments
Completed

Week 1 Truth and Solidarity VIP/ MagbugtunganTayo! (FA1) /10

Date of Completion: Isang Iglap Isang Sulyap
(Panitikan)/Karunungang- (Panitikan) “Isang Iglap, /10
Bayan/ Paghahambing Isang Sulyap” (FA2)

Pagtukoysamgauri ng /10
Karunungang-Bayan (FA3)
/10
VIP (truth) /Karunungang-
Bayan Application (FA4)
/10

Page | 55
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
Karunungang-Bayan (SA1)

Pagtukoysauri ng /10
Paghahambing( FA5)
/10
PaghahambingsamgaPami
lya Noon vs. Ngayon(FA6) /10

Paghahambing at
Karunungang-Bayan /10
Application (SA2)

Week 2 Alamat Panitikan (Si Malakas at /10

Date of Completion siMaganda) (FA7)
/10
PagsusurisamgaAlamat
(FA8) /10

Paglikha ng sarilingAlamat /10

Application (SA3)

RepleksyonKaugnaysa
Alamat
sakasalukuyangPanahon
(FA9)

Pang-abaynaPamanahon Pagtukoysa Pang-abay /10

at Panlunan ( FA10 )

Pagtukoysauri ng Pang- /10

Page | 56
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
abaynaPamanahon at
Panlunan ( FA11)
/10
Alamat at Uri ng Pang-
abay ( SA4)

KEY TO CORRECTIONS FOR SOME FORMATIVE ASSESSMENTS

MGA TAMANG KASAGUTAN SA BUGTUNGAN

1. Trumpo
2. Alitaptap
3. Gagamba
4. Bangka/ barko
5. Itlog
6. Pinya
7. Gatas ng ina
8. Kalabasa
9. Dila
10. Alimango/ alimasag

MGA TAMANG KASAGUTAN SA PAGHAHAMBING

1. Di- gaanong
2. Kapwa
3. Di-hamak
4. Magkakasinligaya
5. pinakamabuti

Page | 57
 De La Salle Araneta University
Pioneer in Agricultural Sciences and Veterinary Medicine
BASIC EDUCATION DEPARTMENT
MGA TAMANG KASAGUTAN SA HULAAN MO PAMAGAT KO ( ALAMAT )

1. Alamat ng Pinya
2. Alamat ng Ampalaya
3. Alamat ng Saging

Page | 58