2

Araling Panlipunan
Una nga Kwarter – Modyul 6:
Mapa sa Komunidad

….
ARALING PANLIPUNAN–Ikaduha nga Grado
Alternative Delivery Mode
Una nga Kwarter– Modyul 6: Mapa sa Komunidad
Unang Edisyon, 2020

Batas Republika 8293, Seksiyon 176 naga ingon nga dili mahimong makaangkon og
katungod sa copyright sa bisan unsa nga tagsulat ang gobyerno sa Pilipinas. Bisan pa man,
kinahanglan una ang pagtugot sa ahensya sa gobyerno nga nagpatuman sa tagsulat kung
kini mahimong pagkakitaan. Apil sa mga pwede nga buhaton sa maong ahensya ang
pagtakda sa mahimong bayad.

Ang mga tagsulat sa (istorya, basahon, balak, kanta, hulagway, ngalan sa produkto o brand
name, tatak o trademark, salida sa telebisiyon, pelikula, atbp.) nga ginamit niini nga
modyulnagpanag-iya sa copyright nianang mga gihisgutan. Paningkamutan nga matultulan
sila para makuha ang ilang pagtugot sa paggamit sa mao nga mga materyales. Wala
giangkon sa mga nagmantala ug sa nagsulat ang katungod isip tag-iya niini. Ang unsa man
nga gamit gawas niining modyul, kinahanglan ang pagtugot gikan sa orihinal nga pagsulat.

Walay bisan unsa nga bahin o parte niining materyales ang mahimong kopyahon o ipatik sa
unsa man nga pamaagi nga walay pagtugot sa departamento.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat : Helen L. Acero, Emma Baculanta, Jackielou D. Tabamo

Editor : Dr. Bazil T. Sabacajan, Melodyn U. Tabamo, Claire B. Dagaraga,
Carlito J. Sagocsoc
Tagasuri : Nelson G. Abelo, Ingrid T. Salugsugan, Daisy Y. Tabalba
Tagaguhit : Jackielou D. Tabamo
Tagalapat : Siegfred R. Pulgarinas
Tagapamahala : Dr. Arturo B. Bayocot, CESO III, Regional Director
Mala Epra B. Magnaong, CLMD Chief
Dr. Neil A. Improgo, Regional EPS-LRMS
Dr. Ray Butch Mahinay, Regional ADM Coordinator
Dr. Emelia G. Aclan, CID Chief
Dr. Linda D. Saab, Division EPS-LRMS
Dr. Bazil T. Sabacajan, Division ADM Coordinator

Inilimbag sa Pilipinas ng Sangay ng Camiguin

Department of Education –Region X

Office Address : B, Aranas St., Poblacion, Mambajao, Camiguin

Website : www.depedcamiguin.com
E-mail Address : depedcamiguin@gmail.com, camiguin@deped.gov.ph
 2
Araling Panlipunan
Una nga Kwarter – Modyul 6:
Mapa sa Komunidad
Pasiuna nga Mensahe
Para sa Magtutudlo:
Kumusta, malipayong paggamit niining Araling Panlipunan-
Ikaduha nga Grado Alternative Delivery Mode (ADM) Module sa
Mapa sa Komunidad, Ikaunom na Semana, Una nga Kwarter.
Kini nga Module nadesinyo, naugmad ug nasusi sa pagtinabangay sa
mga magtutudlo nga gikan sa pampublikong institusyon para sa
pagtabang kanimo nga makab-ot ang sumbanan nga gitakda sa K to
12 Curriculum samtang ilang gibuntog ang mga babag nga adunay
kalabutan sa personal, social, ug economic nga mga sitwasyon sa
ilang pag-eskwela.
Kining kapanguhaan sa pagkat-on o learning resource gilauman nga
makapadasig sa magtutuon o bata nga mobuhat sa mga giniyahan ug
gawasnong buluhaton sa iyang kaugalingon nga lihok ug panahon.
Dugang pa, ang katuyuan usab niini mao ang pagtabang sa magtutuon
o bata nga makakuha sa mga gikinahanglan nga kahanas niining atong
panahon karon sa ika- 21 nga siglo samtang gitagaan usab og
konsiderasyon ang ilang mga panginahanglan og sitwasyon.
Isip dugang nga materyales sa nag-unang teksto, makita ninyo kini
nga kahon sa kinatibuk-an sa modyul.

Mga Minugbo nga Sulat sa Magtutudlo

Kini na modyul mao ang imong kaabag sa pagtuon
mahitungod “Mapa sa Komunidad”. Kini naglangkob og mga
leksyon, mga gimbuhaton ug mga pagbansay kon unsaon pag-
sabot sa mapa sa atong komunidad. Ang inyong magtutudlo
magagiya ug mutabang kaninyo ii samtang kamo nagatoon sa
inyong kaugalingon niining mga pagtulun-an.
Isip magtutudlo, ikaw ang gilauman nga maghatag sa magtutuon o
bata kung unsaon paggamit niini nga Modyul. Gitahasan usab ikaw
sa pagsubay sa pag-uswag sa iyang kahibawo samtang imo siya
gitagaan og higayon nga makatuon sa iyang kaugalingon nga pagkat-
on sa kahibawo. Ug usab, gitahasan ka nga dasigon ug tabangan ang
magtutuon o bata sa iyang pagbuhat sa mga buluhaton sulod niini nga
Modyul.

Para sa Magtutuon
Kumusta, maayong paggamit niining Araling Panlipunan sa
Ikaduha nga Grado Alternative Delivery Mode (ADM)Module sa
Mapa sa Komunidad, Ikaunom na Semana, Una nga Kwarter.
Kini nga Modyul gihimo para matagaan ka sa makahuluganon nga
higayon para sa mga giniyahan ug gawasnong pagkat-on subay sa
imong kaugalingon nga lihok ug panahon. Isip aktibo nga magtutuon,
mahimo nimo ang pagproseso sa sulod niining modyul.
Kini nga Modyul adunay mga parte katugbang sa mga icons:
Kat-oni Dinhi nga bahin, mahibaloan kung
unsa ang kinahanglan nga matun-
an sa modyul.
Pasiunang Ang katuyoan niini nga bahin sa
Pagsulay/Sulayi
buluhaton mao ang pagsusi sa
imong naunang kahibalo
mahitungod sa leksiyon nga
imong pagatun-an. Kung makuha
nimo ang ensakto nga mga tubag

iii
 (100%), pwede na nimo dili
gamiton kini nga modyul.
Pagsusi Kini ang hamubo nga buluhaton o
paghisgot sa nauna nga kahibalo
para matabangan ka nga makonek
ang karon ug sa una nga leksiyon.
Sulayi ug Kat-oni Dinhi nga bahin, ipaila ang bag-o
nga leksiyon sa nagkalain lain nga
pamaagi sama sa usa ka istorya,
kanta, balak, pagpresentar sa
problema, sitwasyon, o mga
buluhaton.
Hisgutan Ta Dinhi nga parte, tagaan ka og
hamubo nga panaghisgot sa
leksiyon. Ang katuyuan niini para
matabangan ug masabtan ang bag-
o nga konsepto ug kahanas.

Pagpalambo sa Naglangkob kini sa mga

Kahibalo
buluhaton nga giniyahan og
gawasnon pagbansay para
mapalig-on ang imong pagsabot
ug kahanas sa leksiyon. Mahimo
nimo nga tan-awon kung husto ba
ang imong tubag sa mga
buluhaton sa pagtan-aw sa tubag
nga nahimutang sa susi sa hustong
tubag nga anaa sa katapusan nga
parte sa modyul.
Hinumdumi Kini naglangkob sa nga pangutana

iv
 o pagbutang sa mga tubag diha sa
gibutangan og blanko nga parte sa
kapahayag para mapaproseso
kung unsa ang natun-an nimo
gikan sa leksiyon.
Buhata ug Kini naglangkob sa mga
Kat-oni
buluhaton nga makatabang sa imo
para mabalhin ang bag-ong
kahibalo o kahanas sa tinuod nga
sitwasyon o ang kamatuoran sa
kinabuhi.
Tantiya Kini usa ka buluhaton nga ang
katuyuan masukod ang lebel sa
kahibalo nga nakab-ot sa natun-an
nga kompetensi.
Dugang nga mga Dinhi nga bahin, adunay ihatag
Buluhaton
nga dugang nga mga buluhaton
para mapalambo ang imong
kahibawo ug kahanas sa natun-an
nga leksiyon.

Susi sa mga Tubag Naglangkob kini sa insaktong

tubag sa tanan nga mga buluhaton
nga anaa sa modyul.

Sa katapusan na parte ani nga modyul, makita usab ang:

Pakisayran Kini ang listahan sa tanan nga

gikuhaan sa pagbuhat ug pag-
ugmad niini nga modyul.

v
 Ang mosunod mao ang importante nga pahinumdum sa paggamit
niini nga modyul:
1. Ampingi ang paggamit niini nga modyul. Ayaw butangi o sulati
sa bisan unsa nga mga marka o sulat sa bisan asa nga parte sa
modyul. Magamit sa lain nga papel sa pagtubag sa mga tahas ug
buluhaton.
2. Ayaw kalimti ang pagtubag sa Sulayi sa dili pa mobalhin sa
laing gihatag nga buluhaton nga naa niini nga modyul.
3. Basaha ug maayo ang mga direksiyon sa dili pa buhaton nga
mga buluhaton sa pagbansay.
4. Obserbahe ang pagkamatinud-anon og ang integridad sa
pagbuhat sa mga buluhaton ug sa pagsusi sa insakto nga mga
tubag.
5. Humana usa ang gibuhat nga buluhaton ayha moadto sa uban pa
nga mga buluhaton sa dili pa moadto sa uban pa nga mga
buluhaton.
6. Ibalik ang modyul sa imong maestro o sa facilitator kung
mahuman na ang pagtubag sa tanan nga mga buluhaton.
Kung ugaling naglisod ka sa pagtubag sa mga buluhaton, ayaw pag
duha-duha pagkonsulta sa imong magtutudlo o facilitator. Mahimo
ka usab mangayo ug tabang sa imong nanay ug tatay, sa imong
magulang o sa bisan kinsa nga kauban sa balay na mas magulang
nimo. Imong huna-hunaon pirmi nga wala ka nag-inusara.
Maglaum kami nga pinaagi niining modyul makasinati ka sa usa ka
makahuluganon nga kahibalo ug makakuha ka sa lawom nga pagsabot
nga may kalabutan sa kompetensi nga gitun-an.

Kat-oni

Ang mapa mao usa ka kinatibuk-an nga hulagway sa mga lugar sa usa
ka komunidad. Mao kini ang magtultol sa tukma nga nahimutangan sa mga
dapit ug ang kadak-on niini. Mao kini ang giya sa matag usa ka lugar.
Tungod kay mao man kini ang tamdanan sa pagtultol sa mga lugar,

vi
kinahanglan nga sakto ang gikahimutangan sa mga lugar ug hapsay aron
dili masaag ang mugamit.

Pasiunang Pagsulay/Sulayi
Direksiyon: Pilia ang insaktong tubag sa mga musunod nga mga
pangutana. Isulat ang imong tubag sa kwaderno.

1. Usa ka kinatibuk-an nga hulagway sa mga lugar sa usa ka

komunidad?
A. mapa C. direksiyon
B. globo D. Compass Rose

2. Asa sa mga musunod ang gigamit para atong mahibaloan ang

nahimutangan sa usa ka lugar?
A. Mapa C. Simbolo
B. Direksiyon D. Compass Rose
3. Ang Subangan, Kasadpan, Habagatan, Amihanan kini ang gitawag
nga mga _______.
A. Ikaunang direksiyon C. Simbolo
B. Ikaduhang direksiyon D. Mapa

4. Sa asa nga direksiyon musubang ang adlaw?

A. Kasadpan C. Amihanan
B. Subangan D. Habagatan

5. Asa dapit nga direksiyon musalop ang adlaw?

A. Subangan C. Amihanan
B. Kasadpan D. Habagatan

vii
 Aralin

1 Mapa sa Komunidad

Ang mapa mao ang usa ka patag nga hulagway sa usa ka lugar.
Nakasulat dinhi ang mga timaan ug direksiyon. Ang mga timaan mao ang
nagpasabot sa mga nagkalainlaing simbolo nga gigamit sa mapa. Kini
gigamit aron mahulagway ang usa ka komunidad.

Pagsusi
Balik lantaw sa atong niaging modyul tubaga ang mga musonod nga
pangutana.

viii
 1. Unsa ang mga mahinungdanong lugar sa atong komunidad?
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________

2. Unsa nga pulong ang atong gamiton aron dali nato matultolan ang
nahimutangan sa usa ka lugar?
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________

Mga Minugbo nga Sulat sa Magtutudlo

Buhata ang sunod nga gimbuhaton pinaagi sa pagtubag sa mga
pangutana. Isuwat ang tubag sa imong kwaderno.

Sulayi ug Kat-oni

Direksiyon: Basaha ang mubo nga estorya. Sabta ug mayo aron makuha
nimu ang mensahe ug tubaga dayon ang mga pangutana.

Tara Na sa Amoa!

ix
 Ako si Helena. Ang among balay makita sa amihanang bahin sa
among komunidad. Usa ka payag ang among balay. Dinhi kami nagkahiusa
ug malipayon kami uban sa akong pamilya.

Ang akong eskwelahan makita sa Subangan sa ikaduhang kanto sa

among balay. Dinhi kami giumol ug gitudloan sa pagbasa, pagkwenta, ug
ingon man sa husto ug maayong pamatasan. Dinhi gihatag usab ang de-
kalidad nga edukasyon para sa tanang katawhan.

x
 Daghan kaayong mga magtutuon nga nagtuon dinhi ingon man ang
akong mga higala. Kugihan, maalagaron ug matinabangon ang among
principal uban sa iyang mga maalamon nga mga magtutudlo.
1. Unsa ang ulohan sa estorya?
A. Adto na ta! C. Mangaligo ta!
B. Mangaon ta! D. Tara na sa amoa!
2. Unsa nga mga naglangkub sa komunidad nga gihisgutan sa istorya?
A. Ospital
B. Merkado
C. Simbahan ug parke
D. Eskwelahan ug pamilya
3. Asa makita ang balay ni Helena?
A. Subangan
B. Kasadpan
C. Amihanan
D. Habagatan
4. Asa makita ang iyang eskwelahan?
A. Sa Kasadpan
B. Sa Habagatan
C. Sa Subangang bahin
D. Sa Amihanang bahin
5. Giunsa paghulagway ni Helena ang iyang balay ug eskwelahan para
dali kini matultulan?
A. Gigamitan ug bato
B. Gigamitan ug lapis
C. Gigamitan ug papel
D. Gigamitan ug mga direksyon

Hisgutan Ta

xi
 Ang mga sagisag kon simbolo mao ang mga hulagway nga maghatag
og hinanali nga kahulugan sa mga butang sa atong palibot. Mao kini ang
mga Unang direksiyon:
Amihanan (North) - makita sa taas nga bahin sa mapa
Habagatan (South) - makita sa ubos nga bahin sa mapa

xii
 Subangan (East) - makita sa tuo nga bahin sa mapa diin
dinhi musubang ang adlaw
Kasadpan (West) - makita sa wala nga bahin sa mapa diin
dinhi musawop adlaw

Mga Direksiyon

Amihanan

Kasadpan Subangan

Habagatan

Pagpalambo sa Kahibalo

Unang Giniyahang Buluhaton

Direksiyon: Tun-i ang mapa ug tan-awa kon asa nga direksiyon makita ang
mga musunod nga mga anyong tubig nga naa sulod sa kahon. Isulat ang
imong tubag sa kwaderno.

lawa

lawod baybayon

xiii
 busay

1. Unsa nga anyong tubig ang makita sa Amihanan?

2. Unsa nga anyong tubig ang makita sa Habagatan?
3. Unsa nga anyong tubig ang makita sa Subangan?
4. Unsa nga anyong tubig ang makita sa Kasadpan?
Unang Pagtantiya
Direksiyon: Tun-i ang mapa sa Barangay Tupsan. Pilia ang insaktong
tubag sa mga sumunod nga pangutana. Isulat ang imong tubag sa
kwaderno.

Ang Mapa sa Barangay Tupsan

xiv
 1. Asa nga direksiyon makita ang balay?
A. Subangan C. Amihanan
B. Kasadpan D. Habagatan
2. Asa dapit makita ang simbahan?
A. Kasadpan C. Amihanan
B. Subangan D. Habagatan
3. Naa ka sa eskwelahan, asa ka nga direksiyon muagi aron dali raka
moabot padulong sa kabalayan?
A. Kasadpan C. Amihanan
B. Subangan D. Habagatan
4. Gikan ka sa ospital, asa ka muagi padulong sa eskwelahan?
A. Kasadpan C. Amihanan
B. Subangan D. Habagatan
5. Unsay ulohan sa mapa nga atong gihisgutan?
A. Ang mapa sa Barangay Anito
B. Ang mapa sa Barangay Tupsan
C. Ang mapa sa Barangay Benhaa
D. Ang mapa sa Barangay Balbagon

Ikaduhang Giniyahang Buluhaton

Direksiyon: Basaha ug sabta pag-ayo ang musunod nga mga pulong ug
tubaga ang mga pangutana. Isulat ang imong letra sa imong tubag sa imong
kwaderno.

xv
Compass Rose –usa ka timaan aron mailhan ang nahimutangan sa usa ka
lugar.

Direksiyon- kini maoy gamiton aron mailhan ang insaktong nahimutangan

sa usa ka lugar.

Ikaduhang Direksiyon:

Amihanang Subangan - mao ang taliwala sa

aminahan ug subangan
Amihanang Kasadpan - mao ang taliwala sa
amihanan ug kasadpan
Habagatang Subangan - mao ang taliwala sa
habagatan ug subangan
Habagatang Kasadpan - mao ang taliwala sa habagatan ug kasadpa

Amihanang Kasadpan Amihanan Amihanang Subanagan

Kasadpan
Subangan

Habagatang Kasadpan
Habagatang Subanagan

Habagatan

xvi
1. Kini mao ang gamiton aron mailhan ang insaktong nahimutangan sa
usa ka lugar
a. Mapa c. Direksiyon
b. Globo d. Compass Rose

2. Unsa ang kahulugan sa Compass Rose?

a. mao ang hulagway sa kalibutan
b. mao ang usa ka patag nga hulagway sa usa ka lugar
c. usa ka timaan aron mailhan ang nahimutangan sa usa ka lugar.
d. kini maoy gamiton aron mailhan ang insaktong nahimutangan sa
usa ka lugar.
3. Unsa nga direksiyon ang anaa nahimutang sa tunga nga bahin sa
Habagatan ug Subangan?
a. Habagatang Kasadpan
b. Habagatang Subanangan
c. Amihanang Subangan
d. Amihanang Kasadpan
4. Kung Amihanang Subangan ang naa sa tunga sa Amihan ug
Subangan, unsa man ang tawag sa direksiyon nga natungaan sa
Amihanan ug Kasadpan?
a. Habagatang Kasadpan
b. Habagatang Subanangan
c. Amihanang Subangan
d. Amihanang Kasadpan
5. Unsa ang naa sa tunga sa Kasadpan ug Habagatan?
a. Habagatang Kasadpan
b. Amihanang Kasadpan
c. Amihanang Subangan

xvii
 d. Habagatang Subanangan

Ikaduhang Pagtantiya
Direksiyon: Tun-i ang mapa ug tan-awa kon asa nga direksiyon makita ang
mga musunod nga mga anyong lupa nga naa sulod sa kahon. Pilia ang
imong tubag sa mga pulong nga anaa sulod sa panganod. Isulat ang imong
tubag sa kwaderno.

kabukiran kapatagan

talampas bulkan

Amihanang Subangan
Amihanang Kasadpan
Habagatang Subangan
Habagatang Kasadpan

1. Asa nga direksyon makita ang bulkan?

2. Asa nga direksyon makita ang kapatagan?
3. Asa nga direksyon makita ang talampas?
4. Asa nga direksyon makita ang kabukiran?
Unang Gawasnong Buluhaton

xviii
Direksiyon: Isulat ang tsek () kung ang mga pahayag nagsulti sa insakto.
Butangi og ekis (X) kung wala.
1. Ang Compass Rose usa ka timaan aron mahibaloan ang
nahimutangan sa usa ka lugar.
2. Ang Subangan makita sa tuong bahin sa mapa.
3. Ang Amihanang Kasadpan nahimutang sa taliwala sa Amihanan ug
Kasadpan.
4. Adunay tulo ka bahin ang ikaduhang direksiyon.
5. Ang Kasadpan makita sa wala nga bahin sa mapa

Hinumdumi
Ang mapa mao ang usa ka patag nga hulagway sa usa ka lugar.
Nakasulat dinhi ang mga timaan ug direksiyon. Ang mga timaan maoy
nagpasabot sa mga nagkalainlaing simbolo nga gigamit sa mapa. Kini
gigamit aron mahulagway ang usa ka komunidad.
Ang mga sagisag kon simbolo mao ang mga hulagway nga maghatag
og hinanali nga kahulugan sa mga butang sa atong palibot. Mao kini ang
mga unang direksiyon.
Ang direksiyon mao ang gamiton aron mailhan ang insaktong
nahimutangan sa usa ka lugar. Adunay upat ka unang direksiyon Subangan,
Kasadpan, Amihanan ug Habagan.

xix
 Buhata ug Kat-oni

Sa asa nga paagi nakatabang ang mapa sa imong kaugalingon?

________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________

Pagtantiya (Assessment)

Direksiyon: Idibuho ang mapa sa imong komunidad.

 Dugang nga Buluhaton
Direksiyon: Gihulagway ni Albert ang iyang komunidad, gamita ang
mga gihatag nga impormasyon para mag drowing ka og mapa sa
iyang komunidad. Gamita ang mga gihatag nga simbolo.

Ako si Albert. Akong pamilya nagpuyo sa usa ka

baryo. Naa sa Amihanan ang among

komunidad ug adunay mga

kabukiran sa Habagatang Subangan

makita ang dagat . Sa Hilagang Kasadpan adunay taas

kaayo nga busay . Ang tubig dinhi mapaingon sa sapa

sa Kasadpan nga

dapit. Sa Habagatang Kasadpan ug Kasadpan makita ang luag nga

kapatagan

Susi sa Insaktong Tubag

14
Ikaduhang Unang Unang
Giniyahang Pagtantiya Giniyahang
Buluhaton 1. C Buluhaton
1. C 2. C 1. lawa
2. C 3. C 2. busay
3. B 4. A 3. Baybayon
4. D 5. B 4. Lawod
5. A

Pasiunang Pagsusi Sulayi ug

Pagsulay/Sulayi Lain lain ang Kat-oni
1. A tubag 1. D
2. D 2. D
3. A 3. C
4. B 4. C
5. B 5. A

15
 Dugang nga Pagtantiya Buhata ug
Buluhaton (Assessment)
Kat-oni
idibuho ang Idibuho ang
tubag sa tubag sa Lain lain ang tubag
kwaderno kwaderno

Ikaduhang Unang Gawasnong Unang

Pagtantiya Buluhaton Pagtantiya
1. Habagatang 1.  (Assessment)
Subangan 2.  1. D
2. Amihanang 3.  2. D
Subangan 4. X 3. B
3. Habagatang 5.  4. A
Kasadpan 5. D
4. Amihanang
Kasadpan

Pakisayran

Marasigan, E. et al (2018) Bagong Lakbay ng Lahing Pilipino 2

Phoenix Publishing House
16
Del Rosario, G. (2018) Araling Panlipunan 2 Ang Aking Komunidad
Noon at Ngayon KLEAFS Publishing
Anda, M. (2010) Makabayan Katangiang Pilipino LGM Corporation
Aguilar, D. (2013) Araling Panlipunan 2 Kagamitan ng Mag-aaral
Sinugbuanong Binisaya Vibal Publishing House

https://m.youtube.com/channel/UCAE9NZS5XN-Ysb-rve

17
Alang sa inyong mga pangutana o komento, sulat o tawag sa:

Department of Education – Division of Camiguin

B. Aranas St., Poblacion, Mambajao, Camiguin Province

Email Address: depedcamiguin@gmail.com, camiguin@deped.gov.ph

Cellphone no: 09057284681

18