7.3.

5 Termodinamička analiza rada postrojenja za pripremu vlažnog

vazduha

7.3.5.1 Termodinamička analiza rada postrojenja za pripremu vlažnog vazduha

za klimatizovanje prostora (osnovno)

• Klimatizacija vazduha u nekom prostoru podrazumava konteolisano održavanje na

zahtevanim vrednostima
1. temperature vazduha
2. vlažnost vazduha
• Uobičajeni termini:
• „ubacni“ vazduh (ub) – pripremljen vazduh koji se ubacuju u prostor koji se
klimatizuje
• spoljašnji (svež) vazduh (sv), (amb)
• uslovi udobnosti – (npr. ϕ = 50% , ϑ = 20°C )

Zimski režim Letnji režim

79
7.3.5.2 Termodinamička analiza rada konvektivnih sušara

Sušenje vlažnih materijala

Vlažan materijal – pre procesa sušenja – Osušen (vlažan) materijal – po završetku procesa
(pre ulaska u sušaru) sušenja – (na izlazsku iz sušare)

Načini zadavanja (definisanja) vlažnosti vlažnog materijala - osnovno

1. Maseni udeo vlage u vlažnom materijalu (vlažnost po „vlažnoj osnovi“)

mvlage mvlage
w= =
mvlažnog materijala mvlage + msuvog matrijala

mvl mvl  kg vl. 

w= =  kg vl.mat. 
mvl.mat msm + mvl  

2. Maseni odnos vlage i suvog materijala (vlažnost po „suvoj osnovi“)

mvlage mvl  kg vl. 

w′ = =  
msuvog matrijala msm  kg suv.mat. 

mvl.mat = msm + mvl

• Sušenjem materijala smanjuje mu se vlažnost:

w1 → w2 ( w1 > w2 ) ili
w1′ → w2′ ( w1′ > w2′ ),
tj. njegova masa se umanjije za ∆mvl vlage.

• Zavisno od načina definisanja vlažnosti vlažnog materijala važe relacije:

w1 − w2 w1′ − w2′
∆mvl = ∆mvl.mat,1 ( ) ili ∆mvl = ∆mvl.mat,1 ( )
1 − w2 1 + w2′

80
 Određivanje mase vlage koju treba predati vlažnom vazduhu ∆mvlage = ∆mvl prilikom
sušenja nekog vlažnog materijala - detaljno

Slučaj 1 – „Maseni udeo“

Poznata je polazna masa vlažnog materijala mvl.mat. (ili mvl.mat,1 ), njegova polazna vlažnost w1
i vrednost vlažnosti w2 do koje materijal treba osušiti (koju materijal treba da dostigne
procesom njegovog sušenja). Treba da se odredi masa vlage ∆mvlage = ∆mvl koju tom
prilikom, sušenjem, treba odstraniti iz vlažnog materijala i predati vlažnom vazduhu.
Dakle, masa vlage koju u ovom slučaju treba odstraniti jeste:
∆mvl = mvl.mat,1 − mvl.mat,2 = mvl,1 − mvl,2 (1)

Iz definicije masenog udela vlage u vlažnom materijalu:

mvl mvl w ⋅ msuv.mat.
w= = ⇒ mvl = ,
mvl.mat. mvl + msuv.mat. 1− w
odnosno:
w1 ⋅ msuv.mat.
mvl,1 = (2)
1 − w1
i
w2 ⋅ msuv.mat.
mvl,2 = . (3)
1 − w2
Zamenom (2) i (3) u (1), može se dobiti:

w1 ⋅ msuv.mat. w2 ⋅ msuv.mat.
∆mvl = ∆mvl,1 − ∆mvl,2 = −
1 − w1 1 − w2
 w w 
∆mvl = msuv.mat.  1 − 2  (4)
 1 − w1 1 − w2 
Kako se polazna masa vlažnog materijala mvl.mat,1 , može izraziti i kao:

mvl.mat,1 = mvl,1 + msuv.mat. = w1 ⋅ mvl.mat,1 + msuv.mat.

to se može pisati:
msuv.mat. = mvl.mat,1 (1 − w1 ) (5)

Smenom izraza (5) u (4):

 w w 
∆mvl = mvl.mat,1 (1 − w1 )  1 − 2 
 1 − w1 1 − w2 
može se dobiti izraz, u kome je tražena vrednost ∆mvl izražena samo u funkciji početno
zadataih parametara procesa ( mvl.mat,1 , w1 i w2 ):

 w − w2 
∆mvl = mvl.mat,1  1 .
 1 − w2 

81
Slučaj 2 – „Maseni odnos“

Poznata je polazna masa vlažnog materijala mvl.mat,1 , njegova polazna vlažnost w1′ i vrednost
vlažnosti w2′ do koje materijal treba osušiti (koju materijal treba da dostigne procesom
njegovog sušenja). Treba da se odredi masa vlage ∆mvlage = ∆mvl koju tom prilikom,
sušenjem, treba odstraniti iz vlažnog materijala i predati vlažnom vazduhu.
I u ovom slučaju masa vlage koju treba izdvojiti je:
∆mvl = mvl.mat,1 − mvl.mat,2 = mvl,1 − mvl,2 (6)
ali sad iz definicije masenog odnosa vlage i suvog materijala sledi da je:
mvl
w′ = ⇒ mvl = w′ ⋅ msuv.mat.
msuv.mat.
odnosno:
mvl,1 = w1′ ⋅ msuv.mat. (7)
i
mvl,2 = w2′ ⋅ msuv.mat. (8)
Smenom (7) i (8) u (6). može se dobiti:
∆mvl = w1′ ⋅ msuv.mat. − w2′ ⋅ msuv.mat. = msuv.mat. ( w1′ − w2′ ) . (9)
Kako je u ovom slučaju:
mvl.mat,1 = mvl,1 + msuv.mat. = w1′ ⋅ msuv.mat + msuv.mat.
mvl.mat,1
⇒ msuv.mat. = (10)
1 + w1′
te se smenom izraza (10) u (9) može se dobiti izraz, u kome je tražena vrednost ∆mvl izražena
samo u funkciji unapred zadatih parametara procesa ( mvl.mat,1 , w1′ i w2′ ):

 w′ − w2′ 
∆mvl = mvl.mat,1  1 
 1 + w2′ 

Termodinamička analiza rada konvektivnih sušara

• tunelske (protočne)
• šaržne

82
Vlažan materijal na ulazu u sušaru 1 Osušen materijal na izlazu iz sušare 2

Masa vlažnog materijala pre procesa sušenja može da se izrazi i kao:

vl.mat. vl.mat.
qm,1 = qm,2 + ∆qmvl
Energija koja u jedinici vremena sa vlažnim materijalom (stanja 1) unosi komoru za sušenje:

qmvl.mat.
,1 ⋅ hvl.mat,1 = qmvl.mat.
,2 ⋅ hvl.mat,1 + ∆qmvl ⋅ hvl.mat,1 = qmvl.mat.
,2 ⋅ cvl.mat. ⋅ϑmat,1 + ∆qmvl ⋅ cvl.mat. ⋅ ϑmat,1

Energija koja u jedinici vremena sa osušenim materijalom (stanja 2) iznosi iz komore za

sušenje
qmvl.mat.
,2 ⋅ hvl.mat,2 = qmvl.mat.
,2 ⋅ cvl.mat. ⋅ ϑmat,2

Bilans mase za celo postrojenje konvektivne sušare (za ustaljene uslove)

qm,sv (1 + x0 ) + qmvl.mat.
,1 = qm,sv (1 + x2 ) + qmvl.mat.
,2
 
 

ulaz izlaz

Masni protok vlage sa vlažnog materijala na vlažan vazduh

∆qmvl = qmvl.mat.
,1 − qmvl.mat.
,2

∆qmvl = qm,sv ( x2 − x0 ) = qm ,sv ( x2 − x1 )

Bilans energije za celo postrojenje konvektivne sušare (za ustaljene uslove)

qm,sv ⋅ h1+ x , 0 + Pven + Φzg + qmvl.mat.
,1 ⋅ hvl.mat,1 + E tran.sred,1 =
   

ulaz

= qm,sv ⋅ h1+ x, 2 + Φgub + qmvl.mat.

,2 ⋅ hvl.mat, 2 + E tran.sred,2
   

izlaz

qm,sv ⋅ h1+ x , 0 + Pven + Φzg + qmvl.mat.

,1 ⋅ cvl.mat. ⋅ ϑ1 + ∆qmvl ⋅ cvl ⋅ ϑmat,1 + E tran.sred,1 =

= qm,sv ⋅ h1+ x , 2 + Φgub + qmvl.mat.

,2 ⋅ cvl.mat ⋅ ϑmat,2 + E tran.sred,2

83
Teorijska konvektivna sušara

• Predpostavke
ƒ Uobičajene
Pven. ≈ 0 , Φgub ≈ 0 , ϑmat,1 = ϑmat,2
( E tran.sred.,1 = E tran.sred.,2 = 0 )

ƒ Posebna
ϑmat,1 = 0°C ⇒ ϑmat,1 = ϑmat,2 = 0°C

Iz bilansa energije za celo postrojenje

Φzg = qm,sv ( h1+ x , 2 − h1+ x, 0 )
Iz bilansa energije samo za zagrejač
Φzg = qm,sv ( h1+ x, 1 − h1+ x , 0 )
⇒ za teorijsku konvektivnu sušaru važi
h1+x, 2 = h1+x, 1

Specifična potrošnja toplote

Φzg qm,sv ( h1+ x , 2 − h1+ x , 1 ) ∆h1+ x

= =
∆qmvl qm,sv ( x2 − x1 ) ∆x

84
Višestepene (teorijske) sušare

ƒ Ograničenje maksimalne temperature vazduha

ƒ Dvostepena sušara

q m,sv Zg1 KS1 Zg2 KS2 q m,sv

q mvl.mat
,ul q mvl.mat
,izl
q m,sv Zg1 KS1 Zg2 KS2 q m,sv

0 0 1 2 3 4
vl.m at
q vl.m at
m,ul
q m,izl

ƒ Toplotna snaga prvog (stepena) zagrejača vazduha

Φzg,1 = qm,sv (h1+ x,1 - h1+ x,0 )
ƒ Toplotna snaga drugog (stepena) zagrejača vazduha
Φzg,2 = qm,sv (h1+ x,3 − h1+ x,2 )
ƒ Maseni protok vladge sa vlažnog metrijala na vlažan vazduh
∆qmvl = qm,sv [ ( x2 − x1 ) + ( x4 − x3 ) ]

(Teorijske) sušare sa recilkulacijom vazduha

ƒ Toplotna snaga zagrejača

vazduha
Φzg = (qm,sv + qmrec,sv ) (h1+ x, 2 − h1+ x , 1 )

ili
Φzg = qm,sv (h1+ x ,3 − h1+ x,0 )

CV1 ƒ Maseni protok vladge sa

vlažnog metrijala na vlažan
q m,sv (1+ x0) Zg KS q m,sv (1+ x3) vazduh
0 0 1 2 3
∆qmvl = (qm,sv + qmrec,sv ) ( x3 − x2 )
CV2 CV3
ili
q mrec
,sv (1+ x3)
∆qmvl = qm,sv ( x3 − x0 )

85