REVIEWER IN FILIPINO
salita sa teksto – pagsulat ng nakadiin,
KABANATA I: MGA URI NG TEKSTO
Aralin 1: Tekstong Impormatibo
Bakit mas pinipili ng mga mag-aaral na magbasa
ng Tekstong Naratibo kaysa Impormatibo?
❖ Duke (2000) – limitado ang ganiton uri ng mga
babasahin sa kanilang kapaligiran
❖ Mohr (2006) – mas pipiliin nila ang aklat na di
piksiyon kaysa piksiyon.
Tekstong Impormatibo
- Isang uri ng babasahin di piksiyon.
- Ito ay naglalayong magbigay ng impormasyon o
magpaliwanag nang malinaw tungkol sa iba’t
ibang paksa tulad ng sa mga hayop, isports,
agham o siyensiya, kasaysayan, gawain,
paglalakbay, heograpiya, kalawakan, panahon, at
iba pa.
- Ito ay makikita sa mga pahayagan o balita, sa mga
magasin, textbook, sa mga pangkalahatang
sanggunian tulad ng encyclopedia, gayundin sa
iba’t ibang web site sa Internet.
ELEMENTO ng Tekstong Impormatibo
1. Layunin ng may-akda – nagpapalawak pa ng
kaalaman ukol sa isang paksa
2. Pangunahing Ideya – hindi agad inihahayag ng
manunulat ang ma mangyayari ipang mapaabot
ang interes ng mambabasa
o Organizational Markers – nakatutulong
upang agad makita at malaman ng
mambabasa ang pangunahing ideya
3. Pantulong na Kaisipan – Tulong upang mabuo
sa isipan ng mambabasa ang pangunahing ideya
nais niyang matanim o maiwan sa kanila
4. Mga estilo sa pagsulat, kagamitan /
sangguniang magtatampok sa mga bagay
na binibigyang-diin – ang pag-unawa sa
binabasa sa teksto tulad ng sumusunod.
▪ Paggamit ng mga nakalarawang
representasyon – paggamit ng mga
larawan, guhit, dayagram, tsart,
talahanayan, time line, at iba pa upang
mapalalim ang pag-unawa ng mambabasa.
▪ Pagbibigay-diin sa mahahalagang
nakahilis, nakasulungguhit, o nalagyan ng
“panipi” upang mapansin kaagad ng
mambabasa.
▪ Pagsulat ng mga talasanggunian –
ginagamit upang higit na mabigyang-diin
ang katotohanang naging basehan sa mga
impormasyong taglay nito.
URI ng Tekstong Impormatibo
1. Paglalahad ng Totoong Pangyayari – totoong
pangyayaring naganap sa isang panahon o
pagkakataon.
2. Pag-uulat Pang-Impormasyon – nakalahad
ang mahahalagang kaalaman o impormasyon
patungkol sa tao, hayop, iba pang bagay na
nabubuhay at di nabubuhay, gayundin sa mga
pangyayari sa paligid.
3. Pagpapaliwanag – paliwanag kung paano o
bakit naganap ang isang bagay o pangyayari.
- Dito nagagamit ang mga larawan, dayagram, o
flowchart na kasamang mga paliwanag.
Hal.
➢ Cyberbullying
➢ Global Warming
Aralin 2: Tekstong Deskriptibo
❖ Subhetibo – nakabatay lamang sa kanyang
mayamang imahinasyon at hindi nakabatay sa
isang katotohanan sa totoong buhay
❖ Obhetibo – pinagbatayang katotohanan
Tekstong Deskriptibo
- Isang larawang ipininta o iginuhit kung saan kapag
Nakita ito ng iba ay parang Nakita na rn nila ang
orihinal na pinagmulan ng larawan.
- Mga pang-uri at pang-abay ang karaniwang
ginagamit ng manunulat upang mailarawan ang
bawat tauhan, tauhan, mga kilos o galaw, o
anumang bahay na nais niyang mabigyang-buhay
sa imahinasyon ng mambabasa.
Selena Alvarillo
@selenaalvarillo
Karaniwang Bahagi lang ng Ibang Teksto ang Tekstong
Deskriptibo
Kinakailangan ilarawan ang mga tauhan, and tagpuan,
and damdamin, ang tono ng pagsasalaysay, at iba pa.
Gamit ng COHESIVE DEVICES o KOHESYONG
GRAMATIKAL
1. Reperensiya – paggamit ng mga salitang
maaaring maging reperensiya ng paksang
pinaguuspaan sa pangungusap.
▪ Anapora – kailangan bumalik sa teksto
uapang malaman kung ano o sino ang
tinutukoy
▪ Katapora – kung nauna ang panghalip at
malalaman lang kung sino o ano ang
tinutukoy kapag ipinagtuloy ang
pagbabasa sa teksto
2. Substitusyon – paggamit ng ibang salitang
ipapalit sa halip na muling ulitin ang salita
3. Ellipsis – binabawas na bahagi ng pangungusap
4. Pang-ugnay – pang-ugnay tulad ng at sa pag-
uugnay ng sugnay sa sugnay, parirala sa parirala,
at pangungusap sa pangungusap.
5. Kohesyong Leksikal
1) Reiterasyon – kung ang ginagawa o
sinasabi ay inuulit ng ilang beses
▪ Pag-uulit
▪ Pag-iisa-isa
▪ Pagbibigay-kahulugan
2) Kolokasyon – may kaugnayan sa isa’t isa
Hal.
Nanay – Tatay
Guro – Magaaral
Hilaga – Timog
Ilang Bahagi ng Iba Pang teksto
Paglalarawan sa Tauhan
hindi lang sapat na mailarawan ang itsura at mga
detalye patungkol sa tauhan kundi kailangan
maging katotohhanan din ang pagkakalarawan
dito. Ang halimbawang salitang maliit, matangkad,
bata, at iba pa ay pangkalahatang paglalarawan
lamang at hindi nakapagdadala ng mabisang
imahen sa isipan ng mambabasa. Iyon bang halos
nabubo sa isapan ang mambabasa ang anyo,
gayak, amoy, kulay, at iba pa pati na rin ang
marka ng kilos tulad na kung paano siya ngumiti,
maglakad, magsalita, humalakhak, at iba pa.
Paglalarawan sa Damdamin o Emosyon
Panlaas na anyo o katangian ito nakapokus, ang
binibigyang-diin ang kanyang damdamin o
emosyong taglay
• Pagsasaad sa aktuwal na nararanasan ng tauhan
- Aktuwal na nararansan
• Paggamit ng diyalogo o iniisip
- Maipakikita sa sinasabi o iniisip ng tauhan
ang emosyon o damdamin taglay niya
• Pagsasaad sa ginagawa ng tauhan
- Higit pang nauunawaan ng mambabasa
ang damdamin o emosyong naghahari sa
kanyang puso at isipan
• Paggamit ng tayutay o matatalinghagang
pananalita
- Pagbibigay ng rikit at indayog sa tulan kundi
gayundin sa prosa
Paglalarawan sa Tagpuan
Sa pamamagitan ng pagkilos ng tauhan sa
kapaligirang ito
Paglalarawan sa Isang Mahalagang Bagay
Dapat mailahad kung saan nagmula ang bagay
na ito. Kailangan ding mailarawan itong Mabuti
upang halos madama na ng mambabasa ang
itsura, amoy, bigat, lasa, tunog, at iba pa pang
katangian nito.
Aralin 3: Tekstong Naratibo
Tekstong Naratibo
- Pagsasalaysay o pagukuwento ng mga pangyayari
sa isang tao o mga tauhan, nagyari sa isang lugar
at panahon
Hal. Maikling Kwento, Alamat, Nobela, Kuwentong-
bayan, Mitolohiya, Alamat, Tulang Pasalaysay tulad ng
Epiko, Dula, mga kuwento ng kababalaghan,
Anekdota, Parabula, Science Fiction, at iba pa.
Mga Iba’t Ibang Pananaw o Punto de Vista (Point of View)
1. Unang Panauhan – isa sa mga tauhan ang
nagsasalaysay sa kanyang nararanasan, naaalala, o
naririnig (ako)
2. Ikalawang Panauhan – mistulang kinakausap ng
manunulat ang tauhang pinagagalaw niya kuwento
(ka o ikaw)
Selena Alvarillo
@selenaalvarillo
 3. Ikatlong Panauhan – isinasalaysay ng isang taong
walang relasyon sa tauhan (siya). Tagapag-obserba
lang at nasal abas siya ng mga pangyayari.
Tatlong Uri ng Pananaw
1. Maladiyos na Panauhan – napapasok niya ang isipan ng
bawat tauhan at naihahayag niya ang inisip, damdamin, at
paniniwala ng mga ito sa mga mambabasa
2. Limitadong Panauhan – nababatid niya ang iniisip at
ikinikilos ng isa sa mga tauhan
3. Tagapag-obserbang Panauhan – mga nakikita o
naririnig niyang mga pangyayari, kilos, o sinasabi lang ang
kanyan isinasalaysay.
4. Konbinasyong Pananaw o Paningin – iba’t ibang
pananaw o paningin ang nagagamit sa
pagsasalaysay. Karaniwang ito nangyayari sa isang
nobela.
Dalawang Paraan ng Pagpapahayag ng Diyalogo, Saloobin,
o Damdamin
1. Direkta o Tuwirang Pagpapahayag
- direktang nagsasabi ng kanyang diyalogo,
saloobin, o damdamin.
- Ito ay ginagamitan ng panipi
2. Di direkta o Di tuwirang Pagpapahayag
- Naglalahad sa sinasabi, iniisip, o nararamdaman
ng tauhan sa ganitong uri ng pagpapahayag
Mga ELEMENTO ng Tekstong Naratibo
1. Tauhan – ang bilang ng tauhan ay dapat umaayon
sa pangangailangan
Dalawang Paraan sa pagpapakilala ng tauhan
▪ Expository - kung ang tagapagsalaysay ang
magpapakilala o maglalafrawan sa pagkatao
ng tauhan
▪ Dramatiko – kusang mabubunyag ang karakter
dahl sa kanyang pagkilos o pagpapahayag
i) Pangunahing Tauhan – bida ng kwento.
Sakanya umiikot ang mga pangyayari mula
simula hanggang sa katapusan
ii) Katunggaling Tauhan – kontrabida ng kwento.
Siya ang kalaban ng bida.
iii) Kasamang Tauhan – kasama o kasangga ng
pangunahing tauhan. Ang papel niya ay
sumuporta, magsilbing kapalagayang-loob ng
bida.
iv) Ang May-akda – nakasubaybay ang kamalayan
ng makapangyarihang awtor.
Dalawang Uri ng Tauhan
1. Tauhang Bilog – pangangailangang magbago ang
taglay niyang katangian at lumutang ang nararapat na
emosyon o damdamin
2. Tauhang Lapad – hindi nagbabago o nag-iiba ang
katangian sa kabuoan ng kwento
2. Tagpuan at Panahon - tumutukoy hindi lang sa
lugar kung saan naganap ang mga pangyayari sa
akda kundi gayundin sa panahon (oras, petsa,
taon)
3. Banghay – maayos na daloy o pagkakasunod-
sunod ng mga pangyayari
i) Simula – pagkakaroon ng isang
epektibong simula kung saan
maipakikilala ang mga tauhan, tagpuan,
at tema
ii) Tunggalian – pagpapakilala sa suliraning
ihahanap ng kalutusan ng mga tauhan
partikular ang pangunahing tauhan
iii) Saglit na Kasiyahan – pagkakaroon ng saglit
na kasiglahang hahantong sa
pagpapakita ng aksiyong gagawin ng
tauhan tungo sa paglutas sa suliranin
iv) Kasukdulan – pagtuloy sa pagtaas ang
pangyayaring humahantong sa isang
kasukdulan
v) Kakalasan – pababang pangyayaring
humahantong sa isang resolusyon
vi) Wakas – pagkakaroon ng isang
makabuluhang wakas
Anachrony – mga akdang hindi sumusunod sa
kumbensiyonal na simula-gitna-wakas. Mauuri ito sa tatlo:
a. Analepsis (Flashback) – naganap sa nakalipas
b. Prolepsis (Flash-forward) – pangyayaring magaganap pa
lang sa hinaharap
c. Ellipsis – pagsasalaysay na tinanggal o hindi sinama
4. Pagksa o Tema – Ito ang sentral ng ideya kung
saan umiikot ang mga pangyayari. Dito rin
mahuhugot ang mga mahahalagang aral, at iba
pa.
Selena Alvarillo
@selenaalvarillo
 Mabangis na Lunsod ni Efren R. Abueg
Naglilimos si Adong sa Quiapo para lang makakain. Madami rin
ibang batang nanglilimos doon tapos tuwing nakakakuha ng
piso si Adong, kinukuha lagi ni Bruno. Si Adong kasi yung
parang “leader” ng mga manglilimos kaya lahat ng nakukuha ng
mga ibang batang manglilimos napupunta din sakanya. Tapos
ayan na dumating na si Aling Ebeng. Tumutulong siya sa paraan
na sinasabihan (warning) si Adong kapag malapit na dumating
si Bruno para makatago siya ganon. Tapos ewan ko..nahuli ata
siya ni Bruno na nagtatago HAHHHAHHAH tapos ayun sa dulo,
binugbog siya tapos namatay.(Basahin mo nalang din yung
kwento para sigurado)
Aralin 4: Tekstong Prosidyural
Inilalahad nito ang serye o mga hakbang sa
pagbuo ng isang Gawain upang matamo ang
inaasahan. Nagpapaliwanag ito kung paano
ginagawa ang isang bagay.
Aralin 5: Tekstong Persuweysib
Ito ang manghikayat o mangumbinsi sa binabasa
na teksto. Ito ay may subhetibong tono sapagkat
malayang ipinahahayag ng manunulat ang
kanyang paniniwala ay pagkiling tungkol sa isang
ipinahahayag ng manunulat ang kanyang
paniniwala at pagkiling tungkol sa isang isyung
may ilang panig. Taglay nito ang personal na
opinyon at paniniwala ng may-akda.
Ang ganitong uri ng teksto ay ginagamit sa mga
iskrip para sa patalastas, propaganda para sa
ekeksiyon, at pagrerekrut para sa isang samahan o
networking. Inilarawan ng Griyegong pilosopo na si
Aristotle ang tatlong paraan ng panghihikayat o
pangungumbinsi. Ito ay ang sumusunod:
1. Ethos – tumutukoy sa kredibilidad ng isang
manunulat. Ito ay may malawak na kaalaman at
karabasab tungkol sa kanyang isinusulat.
2. Pathos – ginagamit ang emosyon o damdamin.
Ayon kay Aristotle, ang paggamit ng
pagpapahalaga at paniniwala ng mambabasa ay
isang epektibong paraan upang makumbinsi sila.
3. Logos – ginagamit sa lohika. Kailangang
mapatunaan ng manunulat sa mga mambabasa
na batay sa mga impormasyon at datos na
kanyang inilatag ang kanyang pananaw o punto
ang siyang dapat paniwalaan.
Ad Hominem Fallacy – kung saan ang manunulat
ay sumasalungat sa personalidad ng katunggali at
hindi sa pinaniniwalaan nito.
Ilang Tekstong Persuwysib na Bahagi ng Iba pang
Teksto ni Antonio Contreras
Aralin 6: Tekstong Argumentatibo
Tekstong Arugmentatibo
- Ito ay nakabatay sa opinyon o damdamin
ng manunulat, batay ito sa datos o
impormasyong inilatag ng manunulat.
- Ginagamit dito ang LOGOS. Nahihikayat
dahil sa merito ng mga ebidensiya.
- Obhetibo
Hal. PAGDEDEBATE
Hakbang sa Pagsulat ng Tekstong Argumentatibo
1. Pumili ng paksang isusulat na angkop para sa
teksto
2. Itanong sa sarili kung ano ang panig na nais
mong panindigan at ano ang mga dahilan mo sa
pagpanig dito.
3. Mangalap ng ebidensiya. Ito ang mga
impormasyon o datos na susuporta sa iyong
posisyon.
4. Gumawa ng borador (draft)
▪ Unang Talata: panimula
▪ Ikalawang Talata: kaligiran o ang kondisyon
o sitwasyong nagbibigay-daan sa paksa
▪ Ikatlong Talata: ebidensiyang susuporta sa
posisyon. Maaaring madagdag ng talata
kung mas marami ito.
▪ Ikaapat na talata: Counterargument.
Asahan mong may ibang mambabasang
hindi sasang-ayon sa iyong argumento kaya
inilahad dito ang iyong mga lohikal na
dahilan kung bakit ito ang iyong posisyon.
▪ Ikalimang talata: unang kongklusyon na
lalagom sa iyong isinulat
▪ Ikaanim na talata: ikalawang kongklusyon
na sasagot sa tanong na “eh ano ngayon
kung ‘yan ang iyong posisyon?”
5. Isulat na ang draft o borador ng iyong teksto
6. Basahin muli (Proofread)
7. Isulat muli tagalay ang anumang
pagwawasto. Ito na ang magiging pinal na
kopya.
K-12: Dagdag Aralin, Dagdag Pasanin ni Pher Pasion
Selena Alvarillo
@selenaalvarillo