Sa modyul na ito, malalaman mo gumamit ng katwiran, sinadya at nilloob ng tao

ang makataong kilos. Pananagutan mo ang anumang kalabasan nito, mabuti man o
masama. Makaaapekto ito ng kamangmangan, masidhing damdamin, takot,
karahasan, at gawi sa kaniyang pananagutan sa maaring mawala na pagkukusa ng
kilos.

Inaasahan ding maipamamalas mo sa modyul na ito ang sumusunod

na kaalaman, kakayahan, at pag unawa:
 Nakikilala:
A. Na may pagkukusa ang makataong kilos kung nagmumula ito sa malayang
pagsasagawa ng kilos – loob sa pamamatnubay ng isip.
 Nakapagsusuri ng:
A. Mga sitwasyong nakaaapekto sa pagkukusa ng kilos dahil sa
kamamangmangan, masidhing damdamin, takot, karahasan, at gawi.
 Naipaliliwanag ang Batayang Konsepto ng aralin
 Nakapagsusuri ng:
A. Sariling kilos na dapat panagutan at nakagagawa ng paraan upang maging
mapanagutan sa pagkilos.
 Sa modyul na ito, maunawaan mo na ang layunin, paraan, sirkumstansiya, at
kahihinatnan og bunga ng kilos ay nakatakda ng pagkamabuti o pagkamasama ng
kilos. Ipapaliwang ito sa iyoang kahalagahan ng pagsusuri ng layunin, paraan, o
sirkumstansiya ng pagsasagawa ng bawat kilos. Dito masusukat mo kung naayon baa
ng mga ito sa kabutihan o hindi. Malalaman mo na ang mabuting kilos ay mahalaga sa
pagkamit ng iyong kaganapan bilang isang tao.

Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas moa ng sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
 Naipaliliwanagang laynunin, paraan, sirkumstansiya, at kahihinatnan ng
makataong kilos.

 Nakapagsusuri ng kabutihan o kasamaan ng sariling pasiya o kilos sa isang

sitwasyon batay sa layunin, paraan, sirkumstansiya, at kahihinatnan nito.

 Nakapagtataya ng kabutihan o kasamaan ng pasiya o kilos sa isang sitwasyong

may suliranin (dilemma) sa layunin, paraan (kilos) at sirkumstansiya nito.
 Sa modyul na ito, matutunan mo na maaring makaapekto ang kamangmangan,
masidhing damdamin, takot, karanasan, at ugali sa pananagutan ng tao sa kalabasan
ng kanilang pasiya at kilos. Saka sa modyul na ito matutulungan kang lubos na
mapagnilayan ang iyong mga kilos.

Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:

 Natutukoy ang batayan ng panghusga sa kabutihan o kasamaan ng kilos ayon sa

paninindigan, gintong aral, at mataas na pagpapahalaga.

 Nakapagsusuri kung paano paiiralin ang mas mataas na pagpapahalaga sa isang

sitwasyon na may conflict.
 Sa modyul na ito, matutunan mo na ito ay lalo pang mapalawak ang iyong
kaisipan sa masusing paggamit ng iyong isip na kaloob ng Diyos at maging
mapanagutan sa bawat isasagawang kilos at pasiya.

Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:

Naipaliwanag ang bawat yugto ng makataong kilos at mga hakbang sa moral na

pagpasiya.

Natutukoy ang mga kilos at pasiyang nagawa na umaayon sa bawat yugto ng

makataong kilos

Nakapagsusuri ng sariling mga kilos at pasiya batay sa mga yugto ng makataong

kilos at nakagagawa ng plano upang maitama ang mga kilos o pasiya.
Mga Kilos at Gawain Isip
ng Tao
1. Pagdala ng drayber ng
taxi sa ospital sa kaniyang
matandang pasahero na
inatake sa puso
2. Pagsauli ng sobrang
sukli sa tinder sa palengke
3. Paghikab ng malakas na
hindi tinakpan ang bibig
4. Pagsasalita habang
natutulog
5. Pagtanggi sa isang alok
ng barkada na magpunta
sa comedy bar dahil sa
maaga pa ang pasok bukas
at may report sa trabaho
kinabukasan ang dapat
tapusin
6. Paghimas sa tiyan dahil
sa gutom
Kilos – loob Mapanagutang Kilos Paliwanag
   Ang taxi drayber ay may
kakayahang taglay na
makataong kilos na
ginagawa ng tao nang may
kaalaman kusa at malaya,
malayang pumili ng galling
paghusga at pagsuri ng
konsensiya.
   Ang pagsauli ng sobrang
sukli ay may lubos na
pagkakaunawa sa
kahihitnan nitong gawin.
 Ito’y hindi ginagamitan ng
isip at kilos-loob.
Matatawag din ito ng isang
biyolohikal at pisyolohikal
na kilos ang paghikab ng
isang tao.
Ang kilos na ito ay walang
kaalaman kaya’t walang
pagsang ayon ito sa
nagaganap sa taong
nagsasagawa kahit labag
pa ito sa kaniyang
kalooban.
   Ang kilos na ito ay
maituturing na human act
dahil sa kadalihanang ng
pagtanggi ng tao sa isang
alok ay kusa maluwag sa
kaniyang kalooban at
pagpasya sa panahon na
siya ay responsable.
  Ang kilos na ito ay
makataong kilos pero sa
pagkakulang ng pagsang-
ayon kahit ginamitan ito
ng kaalaman.
 7. Pagsisikap na bumuo ng  
mga tanong na may
mapanuring pag-iisip sa
ginagawang investigatory
project
8. Pagkurap ng mata
9. Pagtuturo ng guro sa  
kaniyang klase nang handa
at may pagnanais na
magbahagi ng kaniyang
kakayahan ayon sa
learning competency ng
kaniyang aralin
10. Pagsigaw dahil sa  
pagkagulat sa paputok.
1.
Layunin:
 Ito ay isang makataong
kilos dahil sa ginamit ng
tao ang kanyang kaalaman
sap ag gawa ng mga
tanong na may
mapanuring pag-iisip
upang maging handa.
Ang kilos na ito ay walang
kaalaman, kaya’t wala
itong pagsang ayon ito.
Sadyang likas na satin na
mga tao o hindi na kayang
o dapat pag-iisipan at kilos
loob.
 Ang kilos na ito ay
nararapat lamang pag-
iisipan, kilos-loob at
mapanagutang kilos. Dahil
siya’y isang guro na may
taglay na maraming
kaalaman.
 Ang kilos na ito ay isang
makataong kilos na hindi
kusang loob sapagkat may
depektibo sa intensiyon at
pagsang-ayon na sumigaw
ang tao dahil sa takot o
pagkagulat.
 Nag aaral ng mabuti si Erick upang makakuha ng magandang marka pagkatapos ng pagsusulit.

Paraan:
Sa pag-aaral ni Erick/Nag-aaral ng mabuti upang makapasa sa pagsusulit.

Sirkumstansiya:
Ang sirkumstansiya ay ang pag-aaral ng mabuti ni Erick para makapasa sa markahang pagsusulit
dahil nag sumikap siyang mag-aral.

2.
Layunin:
Ang layunin ni Glenda ay makapagturo sa kapuwa mag-aaral na mahina sa asignaturang
Matematika.
Paraan:
Ang paraan ay tuwing hapon bago siya umuwi ay tinuturuan ang kapuwa mag-aaral na mahina sa
asignaturang Matematika.

Sirkumstansiya:
Ang sirkumstansiya ay ang ginagawang pagtulong ni Glenda sa kanyang kapuwa mag-aaral ay
nagpapabuti sa kanyang gawi o kilos.
3.
Layunin:
Ang layunin ay nais ni Jomar na mawala ang lumbay o lungkot ng kaniyang nararamdaman dahil
naiwan siyang nag-iisa sa kanilang buhay.
Paraan:
Ang paraan ay tinanggap niya ang alok ng isa sa kanyang kaibigan na makipag-inuman.
Sirkumstansiya:
Ang sirkumstansiya ay maaring makadagdag ng kasamaan o kabutihan sa kanyang gawi o kilos sa
kadalihanang ito’y hindi lubos pinag-iisipan at pinagplanuhan.

4.
Layunin:
Ang layunin ay nais ni Kim magkaroon talaga ng cellphone.
Paraan:
Ang paraan ay nang may naiwan nang kanyang kaklase na cellphone ay kinuha ito ni kim ng
walang pagdadalawang isip.

Sirkumstansiya:
Ang sirkumstansiya ay ang ginawang pagkuha ni Kim sa cellphone ng walang pagdadalawang isip
madagdag kasamaan para sa kaniya. Dahil ang pagnanakaw ay isang masamang gawi.

Mga Sitwasyon Mabuting Kilos Masamang Kilos Paliwanag

1. Nanalo si Mang Philip  Ito ay isang mabuting kilos
bilang barangay captain dahil ginawa niya ng
sa kanilang lugar. Wala mabuti ang binigay ang
siyang inaksayang oras buong katapatan sa
upang ibigay ang sarili sa kaniyang trabaho at hindi
kaniyang paglilingkod sinayang ang binigay na
nang buong katapatan. pagtitiwala sa kaniyang
mga ka barangay.
2. Nais ni Jaymee na Masamang kilos ito kasi
matulungan ang kaniyang hindi tama ang mandaya
kamag-aaral na pumasa sa pagsusulit para lang
kaya’t pinakopya niya ito makapasa.
sa kanilang pagsusulit.
3. Habang nasa loob ng Masamang kilos ito kasi
simbahan si Pol at hindi tama na husgahan
Andrew ay pinag-uusapan agad natin ang ating mga
nila ang kanilang kamag- ka kapwa kamag-aral
aral na di umano’y lalong lalo na kapag hindi
nakikipagrelasyon sa natin alam ang buong
kanilang guro. istorya nito.
4. Si Mang Gerry ay Masamang kilos din ito
matulungin sa kaniyang kasi labag sa batas ang
mga kapitbahay. Ngunit pagbebenta ng ipinagbawal
lingid sa kaalaman ng na gamot at may mara pa
kaniyang mga namang ibang mabuting
tinutulungan, na ang paraan upang tayo’y
perang ibinibigay niya sa makakuha ng pera.
mga ito ay galling sa
pagbebenta niya ng
ipinagbabawal na gamot.

Ang Aking mga Kilos Dahilan sa Batayan sa Paghusga

 Pagsasagawa ng Mabuti o Masama? ng Kabutihan o
Kilos Kasamaan ng Kilos

1. Nagdadasal Nagdadasal para sa Mabuti Nananampalataya

Diyos parin ako sa diyos.
2. Pag-aaral Para sa kinabukasan Mabuti Ginagawa ito upang
maging matagumpay
sa buhay.
3. Kumakain Upang may lakas na Mabuti Upang may lakas
gawin ang mga para sa sarili
pagsubok

Gawain 3

Panuto:
1. Basahin at unawain ang sumusunod na sitwasyon. Tuklasin mo ang iyong gagawing pagkilos kung
ikaw ang maharap sa ganitong pangyayari.
2. Suriin mabuti ang iyong kilos. Tukuyin ang mga pagpapahalaga na ipakikita mo sa bawat kilos na
isasagawa mo.
3. Tayahin kung nagpapakita ang iyong kilos ng pag-iral ng mataas na pagpapahalaga.
4. Isulat ang mga hakbang kung paano mo matitiyak ang pag-iral ng mataas na pagpapahalaga sa
bawat sitwasyon.
5. Gamiting gabay ang pormat sa ibaba. Isulat ang sagot sa iyong kuwaderno.

Ang kilos na aking Mga pagpapahalaga na Nagpakita ba ng pag-iral ng Mga hakbang upang
isasagawa ipakikita ko sa bawat mataas na pagpapahalaga matiyak ang pag-iral ng
siwatsyon ang aking kilos? mataas na pagpapahalaga sa
Oo Hindi bawat kilos

1. Sasabihan ko sa aking Pinagpapahalagahan ko ang 

Ina/Mama ang tunay na katotohanan sa aking Magsabi ng katotohanan
nangyari Ina/Mama
2. Sasabihin sa kaibigan na Pinaghalagahan ko ang  Isipin ang kaligtasan at
hindi siya pinapayagan ng gusto ng aking ina sundin palagi ang
ina at susundin niya ito magulang.
dahil tanging ikabubuti niya
ang hangad ng ina.

Gawain 4
Panuto:
1. Gunitain ang iyong mga kilos na itinuturing mong hindi mabuti.
2. Ilahad kung anong paninindigan ang naging batayan mo at ang mga pagpapahalagang ipinakita mo sa pagsasagawa ng mga
nasabing kilos.
3. Isulat ang mga paraan kung paano mo ito maitatama sa pamamagitan ng pagbuo ng mga pasiya gamit ang paninindigan,
Gintong Aral, at mataas na pagpapahalaga.
4. Gamiting gabay ang pormat sa ibaba. Isulat ang sagot sa iyong kuwaderno.

Mga gawi o kilos
Bilang Mamamayan
Ang paninindigan na naging
batayan ng kilos
Mga pagpapahalaga sa
pagsasagawa ng kilos
Mga tiyak na hakbang
upang palagiang gawin ang
mabuting kilos ayon sa
sitwasyon( mga pasiya batay
as paninidigan,Gintong
Aral, at mataas na
pagpapahalaga)

1.
2.

Gawain 1
Mapapansin mo na sa bawat oras at araw, ikaw ay nagsasagawa ng pagpapasiya. Naging madali ba ito para sa iyo?
Napansin mo ba ang naging epekto nito sa iyo at sa iyong kapuwa? Mas mabuti kung ang bawat pasiya ay
nakabatay sa makataong pagkilos.
Panuto:
1. Ano ang kahulugan ng makataong kilos para sa iyo?
2. Isulat sa loob ng parisukat ang iyong sagot.
3. Gawin ito sa iyong kuwaderno.

Dapat mahaba ang

pasensya
Makataong Kilos

May respeto sa mga ka

kapwa

Marunong makinig sa
mga opinyon ng iba
Pagpahalagahan mo ang
sinabi ng mga nakakatanda
Gawain 3

Panuto:
1. Mag-isip ng mga sitwasyon sa iyong buhay na hindi mo makalimutan. Isulat kung paano ka nagpasiya at nagpakita ng
makataong kilos sa bawat sitwasyon.
2. Punan ang hanay sa ibaba. Gabay mo ang halimbawa.
3. Isulat sa iyong kuwaderno ang sagot.
4. Ibahagi sa iyong katabi ang nilalaman ng iyong sagot
Sitwasyon sa buhay na
nagsagawa ng pasiya
Hal. Blg. 1 Niyaya ng
kaibigan na mag-cutting
classes.
1. Niyaya ako ng mga
pinsan ko na mag-inoman
sa kanilang bahay.
2. Gumagawa ako ng
assignment sa bahay at
niyaya ako ng mga kaibigan
na magkita sa park.
3. Niyaya ako ng kapatid ko
na pumunta sa Dagat kasi
wala siyang kasama. Pero
may gagawin pa po akong
proyekto na kailangan
mapasa bukas
Kilos na isinagawa Epekto ng isinagawang Mga realisasyon
pasiya
Hindi sumama at pinili na Naunawaan ang tinalakay Ang realisasyon ko ay mas
pumasok sa klase. ng guro at nakakuha ng makabubuti na piliin ang
pasang marka sa pagsusulit pagpasok sa klase dahil may
sa araw na iyon. mabuti itong maidudulot
sap ag-aabot ko ng aking
pangarap at tunguhin sa
buhay.
Hindi ako sumama sa mga Nabigo ang aking mga Ang realisasyon ko ay hindi
pinsan ko. pinsan sa ginawang kong mabuti mag-inoman
desisyon. kasama ang mga pinsan
dahil alam ko na wala pa
ako sa tamang edad na mag-
inoman.
Hindi ako sumama, at Nagawa ko ang assignment Ang realisasyon ko ay mas
guwama parin ako ng at nakakuha ako ng pasang makakabuti kapag piliin
assignment. marka. muna ang assignment kaysa
kaibigan. Dahil maidudulot
ito ng mabuting
kinabukasan
Sinamahan ko ang aking Sinamahan ko ang aking Ang realisasyon ko ay mas
kapatid sa dagat. kapatid na pumunta sa bigyan ko nang halaga ang
dagat kasi alam ko na mag- aking kapatid kaysa ang
iisa lang siya doon. proyekto dahil may ibang
oras naman ako para
gumawa ng proyekto.