RETORIKA
at makapal na panitik (katawagan sa pangkat ng
Depinisyon ng Retorika
-isang mahalagang karunungan ng pagpapahayag na
tumutukoy sa sining ng maganda at kaakit-akit na
pagsusulat at pagsasalita (Sebastian, 1967)
-pagsasalita sa harap ng isa o maraming tao
-ito ay ang paggamit ng mga simbolo na may
kakayahang pumukaw sa ating kalikasan na tumugon
sa mensahe (Kenneth Buke)
*Kung walang retorika, walang mangyayaring
interaksyon at komunikasyon sa mundo.
Pinagmulan ng salitang “Retorika”
-nagmula sa salitang Griyego na “rhetor” na kapwa
nangangahulugang isang “Guro” at
“Mananalumpati” o tagapagsalita sa isang
pagpupulong
*Si Dr. Venacio L. Mendiola, sa isang pambansang
seminar tungkol sa retorika na ginanap sa PNU
(Pebrero 6, 1998) ay nagpahayag ng mga
sumusunod:
a. Socrates (300 BC): “Ang Retorika ay
siyensya o agham ng paghimok o
pagpapasang-ayon.”
b. Aristole: “Ang kakayahang maanino,
mawari o makilala sa bawat kaso ang
makukuha o magagamit na mga paraan ng
paghimok.”
c. Richard Whattley: “Ang Sining ng
Argumento ng pagsulat.”
d. Ang Retorika ay sining ng mabisang
pagpili ng wika pagkat may iba’t ibang
pamilian o alternatibo.
Kasaysayan ng Retorika
-ang sayusay o retorika ay isang uri ng sining na
naipapakita sa pamamagitan ng paggamit ng wika sa
paraang pasulat o pasalita
Kaligirang Kasaysayan:
Sinasabing nagsimula ang retorika bilang isang
sistema ng pakikipagtalo sa Syracuse, isang isla sa
Sicily noong ika-limang siglo bago dumating si
Kristo. Makaraang bumagsak ang kanilang
pamahalaang diktaturyal, ang mga mamamayan
doon ay binigyang pagkaka-dumulog at ipagtalo sa
hukuman ang kanilang karapatan sa mga lupang inilit
ng nakaraang rehimen (means pamumuno).
Ayon pa sa mga Sophist (ancient teacher in Greece)
matatalinong tao noon), ang retorika ay angkop sa
pagtatamo ng kapangyarihang political sa
pamamagitan lamang ng kanilang pagpapahalaga sa
paksang ipinaglalaban at estilo sa pagbigkas.
Maaring binabatikos naman ito ni Socrates (c. 470–
399 B.C.)
Kinikilalang pinakama-impluwensiyang retorisyan
noon si Isocrates (c. 436–338 B.C.). Nagtatag siya ng
sariling paaralang magtuturo ng istilo ng
pananalumpati batay sa maindayog at magandang
pagkakatugma ang mga salita sa paraang tuluyan o
prosa. Kakikitaan ang kanyang sariling prosa ng mga
maikli ngunit eleganteng nakabiting pangungusap na
mayaman sa kasaysayan at pilosopiya.
Sa Rhetoric ni Aristotle (384–322 B.C.) sinuri
niyang mabuti ang sining ng panghihikayat (Art of
Persuasion), binigyan ng parehas na empasis ang
katangian ng nagsasalita, ang lohika ng kanyang
kaisipan, at ang kakayahang pumukaw ng damdamin
ng mga nakikinig.
Nilikha niya ang ideya ng probabilidad o
malamang na mangyari o maganap sa pamamagitan
ng mga panumbas na retorikal sa lohikang kaisipan:
ang enthymeme kung saan ang pansamantalang
kongklusyon ay kinuha sa pansamantalang batayan,
sa halip na silohismo na mula sa katotohanang
unibersal; at ang halimbawa o analogy para sa
pangangatwirang induktibo.
Si Cicero (106–43 B.C.) ang batikang orador ng
Roma, katulad din ni Aristotle, ay hayagan ding
nagtagubilin sa kasangkupan ng prinsipyo ng
mananalumpati.
Kahalagan ng Retorika
 Edukasyon
 Relihiyon
 Pamayanan o Pulitika
*Ito’y nakapagbibigay lasa sa isang sulatin o kaya’y
kapag ang isang tao ay may binibigkas.
Sangkap ng Retorika
 ang kaisipang gustong ipahayag
-ito ang pangunahing dahilan kung bakit nais
nating magpahayag
  ang pagbuo o organisasyon
-ang pagkakaroon ng lohika ay mabisang
paglalahad, kumakatawan sa kahusayan ng
pagkakabuo
 ang istilo ng pagpapahayag
-nakasalalay sa mga para-paraan ng
pagpapahayag, hindi lamang sa kawastuhang
ng balarila kung di maging sa panitikan
Ugnayan ng Wika, Kultura, at Sosyolohiya
Ayon sa pilosopiya, ang kaugnayan ng kutura ng
isang tao at ng wikang ginagamit niya o ugaling
gamitin, ay malapit na malapit, MAGKAKAMBAL.
Kanon o Batas ng Retorika
1. Imbensyon (Inventio)
-ay tumutukoy sa malinaw na proseso ng
paghahanap ng mga argumento na
magagamit para sa isang talumpati na
maaring sa paraang induktibo o deduktibo
-dito nabuo ang Ideya ng Istasis
Istasis- tumutukoy sa punto kung
saan nagkakaroon ng hindi
pagkakasundo ng dalawang retor
Halimabawa: argument, legal na
usapin

Layunin ng Maretorikang Pagpapahayag

Layunin ng retorika, anuman ang disiplinang ating
kinabibilangan, ang tayo ay makasulat nang
mahusay.

Dalawang pangunahing interbensiyon sa pag-

aaral ng retorika: Kasanayan sa Pagsusulat at
Pagsasalita

Mga Kahalagahan ng Maretorikang

Pagpapahayag

1. Kahalagahang Pangrehiyon
-nahihikayat nito ang iyong tagapakinig na
mananatili sa kanyang paniniwala at huwag
lumipat ng sasamahan

2. Kahalagahang Pampanitikan
-ang mga nanunulat ay may responsibilidad
na palutangin ang mga kahalagahang
makakatulong sa pagpapalawak ng karanasan

3. Kahalagahang Pang-ekonomiya
-ang sinumang nagnanais na umunlad ang
kanyang buhay ay may puhunang kilangan
gampanan at ito ay palaguin

4. Kahalagahang Pampulitika
-marami sa mga matatagumpay ngayon sa
larangan ng pulitka ay likha ng personalidad
at popularidad ng maretorikang pahayag.
Ang isa sa pangunahing puhunan upang
makakumbinsi ng mga taong boboto sa isang
kandidato.
 o Payak (simple)

4. Memorya (Memoria)
-tumutukoy sa bahagi ng isinasaulo ang isang
talumpati o mga mahahalagang punto ng
isang talumpati

5. Deliberasyon (Actio)
-tumutukoy sa aktuwal na deliberasyon o
pagbigkas kung saan kinokontrol ang
Induktibo- pagbuo ng pankalahatang modyulasyon ng tinig
kongklusyon mula sa partikular na
linya ng pangangatwiran Ang Retorika sa Proseso ng Mabisang
Pagpapahayag
Deduktibo- tumutukoy sa Kung susuriin ang isang pangungusap o
pangangatwiran o mga impormal na pahayag, maliwanag na makikita at lilitaw na
anekdota hindi sapat ang balarila lamang kundi
kailangan din ang retorika upang ito’y
2. Pagsasaayos (Dispositio) maging mabisa.
-proseso ng pag-oorganisa sa talumpati
gayundin sa pagsasaayos o pagbabalangkas Reference:
sa mga sumusunod: https://www.slideshare.net/margielynaninon/retorik
a-36744589?from_action=save
I. Introduksyon o Panimula
II. Narasyon o paglalahad ng Noong unang panahon, ang pangunahing pokus ng
mahahalagang punto tungkol sa isang klasikal na retorika na magsanay ng isang mabisang
isyu tagapaghikayat sa mga pampumblikong usapan.
III. Paghahain ng mga patunay sa kasong
tinatalakay Sa gitnang panahon nagging bahagi ng tinatawag na
IV. Ang pagpapabulaan o tunggalian ng “Trivium” ang retorika. Sa panahon ding ito humina
mga katuwiran at nawala ang lakas ng political na retorika bunga ng
V. Kongklusyon na tumutukoy sa pag-usbong ng mga pakapngyarihan ng mga
nabuong hinuha matapos mailahad Romano.
ang isang talumpati
3. Estilo (Eloctio)
-proseso ng masining na pagsasatitik ng mga
nadiskubre o naihanay na kaisipan o ebidensya.
Nauukol ito sa masining na pagpili ng mga salita
at pagbuo ng istruktura
Antas ng Estilo:
*Si Cicero at ang Rhetorica ad Herennium ay
may kinikilalang tatlong uri ng estilo na
ginagamit ng mga rhetor.
o Maringal (grand)
Sa kasalukuyan, binigyan halaga naman nito ang
-gumagamit ng mga gayak o
malawak na gampanin ng tao sa pagdidiskurso.
maadornong salita
o Karaniwan (middle)
Plato
-gumagamit ng mga salita na may
-tinuligsa niya ang mga Sophist sa paggamit ng
karaniwang kahulugan ngunit hindi
retorika upang magpahayag ng kabalintunaan o
madalas gamitin pangaraw-araw na
kasinungalingan sa halip na magpakita ng
komunikasyon
katotohanan
-sa kanyang pananaw, ang retorika ay isang anyo
lamang ng pamumuri
Aristotle
-ayon sa kanya, may tatlong pangunahing tuon ang
Retorika –Deliberative, Forensic o judicial,
Epideictic

Retorika bilang Kurso

Nagsimula sa panahon ng matandang Gresya ang
retorika bilang Arte Sibiko kung saan ang mga [hello hahaha, I tried to search yung pic above
magaaral ay sinasanay upang maging mahusay sa (epistemic rhetoric) pero di ko maintindihan hahaha
paggamit ng kanilang pamamaraan sa oratorical sa sorry]
pangungumbinsi at/o panghihikayat sa usaping legal.
Pangkalahatang Katangian ng Retorika
1. Simbolikal
 Letra
 Imahe
 Kumpas
2. Nagsasangkot ng Tagapakinig
3. Nagpapatatag sa Maaaring
Katotohanan
4. Malikhain at Analitiko

Impluwensiya ng Retorika
1. Kultura
Francis Bacon 2. Teknolohiyang Pangkomunikasyon
-pangunahing tuon nito ay maiwaksi ang masaklaw
na katangian ng klasikal na pananalumpati 3 Gampanin ng Retorika
1. Demonstratibo
-ginagamit upang sisihin o purihin ang
isang tao
2. Panghukuman
-makikita sa husgado
3. Deliberatibo
-ginagamit sa senado at kongreso upang
ipasa o huwag ipasa ang isang batas na
panukala

Retorika bilang Karunungan *Puno’t dulo ng pagtatalakay ng retorika: mga

*Isa sa pinakamatanda at interisanteng suliranin ng kritiko at kritika
kasaysayan: “Empty Speech” o “Empty Words” *Sapagkat ang Retorika ay Pagkikritika

Reference:
https://www.slideshare.net/hannajemimayopyop/ret
orika-40624403