HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO klasa II LO

Zagadnienia na egzamin pisemny

Rządzący i Rządzeni

Absolutyzm czy republika? - Test A (17)

1. Zapisz we właściwych rubrykach tabeli brakujące informacje. Wybierz je spośród podanych

poniżej. 0–4 p.
filozofowie: Thomas Hobbes, John Locke, Charles de Montesquieu, Jean-Jacques Rousseau,
dzieła: Dwa traktaty o rządzie, Umowa społeczna, O duchu praw, Lewiatan

Teoria polityczna Filozof Dzieło

Poza prawami obywatela istnieją prawa człowieka.
Państwa powstają na drodze dwuetapowej umowy
– między członkami społeczności oraz między
społecznością a władzą. Władza państwowa dzieli
się na prawodawczą, wykonawczą i federacyjną.
Suwerenem władzy jest lud, a wynikające z tego
jego prawa – czyli równość i wolność – powinny
zostać zabezpieczone w umowie społecznej. Jest to
możliwe jedynie w warunkach demokracji
bezpośredniej.

Rozwiązanie:
Zapisz we właściwych rubrykach tabeli brakujące informacje. Wybierz je spośród podanych
poniżej.

filozofowie: Thomas Hobbes, John Locke, Charles de Montesquieu, Jean-Jacques Rousseau,

dzieła: Dwa traktaty o rządzie, Umowa społeczna, O duchu praw, Lewiatan

Teoria polityczna Filozof Dzieło

Poza prawami obywatela istnieją prawa człowieka. John Locke Dwa traktaty o
Państwa powstają na drodze dwuetapowej umowy rządzie
– między członkami społeczności oraz między
społecznością a władzą. Władza państwowa dzieli
się na prawodawczą, wykonawczą i federacyjną.
Suwerenem władzy jest lud, a wynikające z tego Jean-Jacques Umowa społeczna
jego prawa – czyli równość i wolność – powinny Rousseau
zostać zabezpieczone w umowie społecznej. Jest to
możliwe jedynie w warunkach demokracji
bezpośredniej.

2. Uszereguj wydarzenia w porządku chronologicznym. Zapisz litery we właściwych miejscach na

osi czasu. 0–1 p.

Test 17 1
A. pierwsze obrady dwuizbowego sejmu walnego w Piotrkowie,
B. początek rokoszu Zebrzydowskiego,
C. zniesienie poddaństwa osobistego chłopów w Księstwie Warszawskim,
D. uchwalenie Konstytucji 3 maja,
E. restauracja dynastii Stuartów na tronie angielskim

Rozwiązanie:
Uszereguj wydarzenia w porządku chronologicznym. Zapisz litery we właściwych miejscach na osi
czasu.

A→B→E→D→C

A. pierwsze obrady dwuizbowego sejmu walnego w Piotrkowie – 1468 rok

B. początek rokoszu Zebrzydowskiego – 1606 rok
E. restauracja dynastii Stuartów na tronie angielskim – 1660 rok
D. uchwalenie Konstytucji 3 maja – 1791 rok
C. zniesienie poddaństwa osobistego chłopów w Księstwie Warszawskim – 1807 rok

3. Zaznacz trzy zjawiska charakterystyczne dla gospodarki Europy Wschodniej w XVI w. 0–3 p.
□ odbieranie dzierżawcom pól uprawnych i przekształcanie ich w pastwiska dla owiec,
□ zakładanie folwarków nastawionych na eksport towarów rolnych i hodowlanych,
□ stopniowe zwiększanie wymiaru pańszczyzny,
□ zawieranie z chłopami krótkoterminowych umów o dzierżawę gruntów,
□ zagospodarowywanie nieużytków i częściowy wykup gospodarstw chłopskich przez szlachtę,
□ inwestowanie pieniędzy uzyskiwanych z czynszów w handel i pomnażanie kapitału

Rozwiązanie:
Zaznacz trzy zjawiska charakterystyczne dla gospodarki Europy Wschodniej w XVI w.
□ odbieranie dzierżawcom pól uprawnych i przekształcanie ich w pastwiska dla owiec,
■ zakładanie folwarków nastawionych na eksport towarów rolnych i hodowlanych,
■ stopniowe zwiększanie wymiaru pańszczyzny,
□ zawieranie z chłopami krótkoterminowych umów o dzierżawę gruntów,
■ zagospodarowywanie nieużytków i częściowy wykup gospodarstw chłopskich przez szlachtę,
□ inwestowanie pieniędzy uzyskiwanych z czynszów w handel i pomnażanie kapitału

4. Przyporządkuj do każdego typu sejmiku ziemskiego właściwy opis celów jego zwoływania. 0–3
p.
A. sejmik przedsejmowy,
B. sejmik elekcyjny,
C. sejmik kapturowy

1. uzgodnienie stanowiska posłów i senatorów z danej prowincji przed obradami sejmu,

2. wybór przez szlachtę kandydatów na niektóre urzędy ziemskie,
3. wysłuchanie legatów królewskich i wybranie posłów na sejm walny,
4. ustalenie składu sądów działających w okresie bezkrólewia

Test 17 2
A – ............, B – ............, C – ............

Rozwiązanie:
Przyporządkuj do każdego typu sejmiku ziemskiego właściwy opis celów jego zwoływania.

A – 3, B – 2, C – 4

A. sejmik przedsejmowy - 3. wysłuchanie legatów królewskich i wybranie posłów na sejm walny,

B. sejmik elekcyjny - 2. wybór przez szlachtę kandydatów na niektóre urzędy ziemskie
C. sejmik kapturowy - 4. ustalenie składu sądów działających w okresie bezkrólewia

5. Podkreśl właściwe fragmenty zdań, tak aby informacje o postaci widocznej na reprodukcji
obrazu były prawdziwe. 0–3 p.

Jest to portret polskiego publicysty oświeceniowego Stanisława Leszczyńskiego / Stanisława

Konarskiego. W latach 1760–1763 napisał on dzieło pt. O skutecznym rad sposobie / Przestrogi dla
Polski, w którym postulował zniesienie liberum veto i wprowadzenie zasady przyjmowania ustaw
większością głosów. Żądał wykluczenia z udziału w sejmikach tzw. gołoty szlacheckiej / magnaterii
oraz utworzenia Rady Rezydentów, obradującej w przerwach między posiedzeniami sejmu.

Rozwiązanie:
Podkreśl właściwe fragmenty zdań, tak aby informacje o postaci widocznej na reprodukcji obrazu
były prawdziwe.

Stanisława Konarskiego, O skutecznym rad sposobie, tzw. gołoty szlacheckiej

Jest to portret polskiego publicysty oświeceniowego Stanisława Leszczyńskiego / Stanisława

Konarskiego. W latach 1760–1763 napisał on dzieło pt. O skutecznym rad sposobie / Przestrogi dla
Polski, w którym postulował zniesienie liberum veto i wprowadzenie zasady przyjmowania ustaw
większością głosów. Żądał wykluczenia z udziału w sejmikach tzw. gołoty szlacheckiej / magnaterii
oraz utworzenia Rady Rezydentów, obradującej w przerwach między posiedzeniami sejmu.

Test 17 3
6. Wskaż opis rokoszu, a następnie podaj miejsce i datę roczną jego zawiązania. 0–2 p.
□ A. Protest szlachty wobec polityki pary królewskiej zainicjowany w czasie zbierania się
pospolitego ruszenia na wojnę z Mołdawią. Jednym z powodów tego protestu było
przeprowadzenie elekcji vivente rege. Magnateria złośliwie nazwała to wystąpienie „wojną
kokoszą”. Dało ono początek ruchowi egzekucyjnemu.

□ B. Zbrojny opór szlachty przeciw najazdowi wojsk szwedzkich, do którego wezwano również
pozostałe stany. Jednym z motywów podjęcia walki była chęć obrony katolicyzmu. Na czele zrywu
stanęli Stefan Czarniecki i Stanisław Lanckoroński. Uczestnicy tego wystąpienia ostatecznie
porozumieli się z królem.

miejsce: ..................................................., data roczna: ............................

Rozwiązanie:
Wskaż opis rokoszu, a następnie podaj miejsce i datę roczną jego zawiązania.

A, - Protest szlachty wobec polityki pary królewskiej zainicjowany w czasie zbierania się
pospolitego ruszenia na wojnę z Mołdawią. Jednym z powodów tego protestu było
przeprowadzenie elekcji vivente rege. Magnateria złośliwie nazwała to wystąpienie „wojną
kokoszą”. Dało ono początek ruchowi egzekucyjnemu.

miejsce: Lwów, data roczna: 1537 r.

7. Wyjaśnij, dlaczego autor zamieszczonej poniżej ryciny przedstawił króla Francji w taki sposób.
Odwołaj się do formy rządów sprawowanych przez Ludwika XIV. 0–4 p.

Henri Gissey, rycina przedstawiająca Ludwika

XIV w kostiumie baletowym, Francja, 1653 r.

Test 17 4
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

Rozwiązanie:
Wyjaśnij, dlaczego autor zamieszczonej poniżej ryciny przedstawił króla Francji w taki sposób.
Odwołaj się do formy rządów sprawowanych przez Ludwika XIV.

Ludwik XIV był władcą absolutnym. Jego poddanych obowiązywało bezwzględne posłuszeństwo
wobec monarchy. Przypisuje mu się słowa: Państwo to ja. Określano go mianem „Król Słońce”, do
czego nawiązał autor ryciny – przedstawił on monarchę w kostiumie baletowym mitycznego boga
słońca.

Test 17 5