MGA PANUMBAS SA HIRAM NA SALITA

HIRAM NA SALITA

ay mga salitang bahagi ng wikang Filipino na kinuha sa wikang dayuhan

katulad lamang ng Ingles, Kastila, at iba pa.
Halimbawa:

Misis
Sentripetal
Basketbol
Musika
Tseke
Keyk
Magasin
Edukasyon
Populasyon
Telebisyon

ISANG REYALIDAD ang pangangailangan ng wikang Filipino na

manghiram sa Ingles, Kastila, at iba pang wika para matugunan ang
malawakang pagpasok ng mga bagong kultural na aytem at mga bagong
konsepto na dala ng:

a) MODERNISASYON
b) TEKNOLOHIYA
c) PAGPAPALIT WIKA
d) HIRAMAN NG MGA SALITA SA ANO MANG BARAYTI
(PASULATO PASALITA)

Pinababangal ng 1987 Patnubay sa Ispeling ang leksikal na elaborasyon ng

Filipino. Nililimitahan nito ang panghihiram ng mga salita dahil sa
paghihigpit sa paggamit ng walong dagdag na letra :

CFJÑQVXZ

Dito lamang sa mga sumusunod:

a) PANTANGING NGALAN
b) SALITANG KATUTUBO (WIKA SA PILIPINAS)
c) PANG-AGHAM AT TEKNIKAL
d) SIMBOLONG PANG-AGHAM
e) SALITANG HINDI KONSISTENT ANG ISPELING O MALAYO ANG
ISPELING SA PAGBIGKAS NA KAPAG BINAYBAY AYON SA
 ALPABETONG FILIPINO AY HINDI NABABAKAS ANG ORIHINAL
NA ISPELING NITO
1987 Patnubay sa Ispeling
(Revisyon ng DECS Kautusang Pangkagawaran Blg. 81. s. 1987)
I. Ang Alfabetong Filipino
Ang alfabetong Filipino ay binubuo ng 28 letra na ganito ang ayos:

A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, Ñ,
NG, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z

Sa 28-letrang ito ng alfabeto, 20 letra ang nasa dating ABAKADA (A, B, K,

D, E, G, H, I, L, M, N, NG, O, P, R, S, T, U, W, Y), at 8 letra ang dagdag
dito (C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z) na galing sa mga umiiral na wika ng Pilipinas at
sa iba pang mga wika.
Ang ngalan ng mga letra. Ang tawag sa mga letra ng alfabetong Filipino ay
ayon sa tawag-Ingles maliban sa Ñ (enye) na tawag-Kastila.

Sa paghahanap ng panumbas sa mga salita buhat sa wikang Ingles,

maaring sundin ang mga sumusunod na paraan:

1. Unang pinagkukunang mga hiram na salitang maaaring itumbas ay ang

leksikon ng kasalukuyang Filipino.

Halimbawa:

Filipino Hiram na Salita

Tuntunin Rule
Kakayahan Ability
Silangan East

2. Maaaring kumuha o gumamit ng mga salitang mula sa ibang katutubong

wika ng bansa.

Halimbawa:

Hiram na Salita Filipino

Imagery Haraya (Tagalog)
Husband Bana (Hiligaynon)
Muslim Priest Imam (Tausug)

3. Sa panghihiram ng salita na may katumbas sa Ingles at Kastila, unang

preperensya ang hiram sa Kastila. Iniaayon sa bigkas ng salitang Kastila ang
pagbaybay sa Filipino.
 Halimbawa:

Ingles Kastila Filipino

Check Cheque Tseke
Litro Litro Litro
Liquid Likido Likido

4. Kung walang katumbas sa Kastila o kung mayroon man ay maaaring hindi

maunawaan ng nakararami, hiramin ng tuwiran ang katawagang Ingles at
baybayin ito ayon sa mga sumusunod:

a). Kung konsistent ang baybay ng salita, hiramin ito nang walang
pagbabago.

Halimbawa:

Ingles Filipino
Reporter Reporter
Editor Editor
Soprano Soprano

b). Kung hindi konsistent ang baybay ng salita, hiramin ito at baybayin nang
ayon sa simulaing kung ano ang bigkas ay siyang sulat at kung ano ang sulat ay
siyang basa.

Halimbawa:

Ingles Filipino
Meeting Miting
Leader Lider

c). Gayunpaman, may ilang salitang hiram na maaaring baybayin sa

dalawang kaanyuan, ngunit kailangan ang konsistensi sa paggamit.

Halimbawa:

Barangay Barangay
Kongreso Konggreso
Tango Tango (sayaw)

5. May mga salita sa Ingles (o sa iba pang banyagang wika) na makabubuting

hiramin nang walang pagbabago sa ispeling o baybay.

a). Mga salitang lubhang ‘di konsistent ang ispeling o lubhang malayo ang
ispeling sa bigkas sapagkat kapag binaybay ayon sa alpabetong Filipino ay hindi
na mababakas ang orihinal na ispeling nito.
 Halimbawa:

Coach
Pizza pie
Clutch
Rendezvous
Sausage
Champagne

b). Salitang Pang-agham at Teknikal

Halimbawa:

Calcium
Quartz
Zinc oxide
Xerox
X – ray
Silver Nitrate

Inihanda nina:

MANUYAG, Eldrian Louie B.

INTAL, Jasleen L.

GANO, Jovelyn

GUINTU, Lea