Sparta –wojownicze polis, znajdujące się na Peloponezie w regionie Lakonii.

Słynęło z
wojowników i świetnej dysyplin.
Podział społeczny – Sprtianie, Perijkowie, Helloci
Likurg – „twórca sparty”, Likurg miał zastąpić beznadziejne prawa Sparty nowymi spisanmi
w Wielkiej Rehtezrze. Zgromadzenie ludowe chłop wprowadził oraz se chłoip potiwerdził
dominujące role królów oraz zgromadzenia starszych(geruzja).
W spracie (słusznie) działki były rozdawne państwo – kaleori.
W VI wieku sprtianie wkroczyli w wiek spierdolenia, a ich kultura przestał się rozwijać na
rzecz walki zbrojnej.
Spartiaci bali się buntu Hellotów(też słusznie) więc tępili ich najbardziej jak się da.
Sparta była Diarchią, z cechami oligarchii. U spartian tylko dojrzali ludzie mogli pełnić
urzędy, młodzi mieli być wojownikami. Zgromadznie ludowe wybierało Eforów oraz
członków rady starszych. Rada starszych miała przygotowywać sprawy którymi na
zgromadzeniu miał się zjamować lud. Jedynie geruzja mogła wydać wyrok śmierci.
Ksenofont „Ustrój Spartiański” – Ksenofont twierdził, że Likurg nie wprowadził systemu
sparty bez zgody najbogatszych(wskazuję to na Oligarchie panującą w Sparcie). Ksenofont
twierdzi też, że to właśnie Likrug wymyśił instytucje Eforów aby ludność była posłuszna.
Ksenofont „Spartańskie Wychowanie” – ojciec przynosił nowego sprtianina do fryli, gdzie
oceniano go. Jeśli wyglądał na krzepkiego wysyłano go do koszar, jeśli nie wysyłano do
miejsca w którym i tak by umarło. Od dziecka uczono dzieci by potafiły cieszyć się prostymi
posiłkiem. Spratianie myli się rzadko, chodzili nago i boso, tylko pare razy w roku dawno
młodym spartiano możliwość kąpieli. Nikt nie był „wolny” w znaczeniu jednostki, każdy
spartianin miał być wychowany tak samo to jest na dobrego wojownika.
Ksenofont „Wychowanie Spartańskie Dziewcząt” – kobiety zajmowały się rzemiosłem,
jadły skromnie – przede wszystkim Chleb. Jeśli już piły wino to rozcieńczone wodą. Lkiurg
nakazał aby kobiety pracowały mniej, ale za to uprawiały sport i ćwiczyły. Miało to na celu
wydawanie silnych potomków.
Herodot „Dzieje” – w tym fragmencie dziejów Herodot opisuję kompetencje Królów
spartaińskich, mogli oni wypowiadać wojny bez pytania, królowie podczas wypraw mieli
gwardię przyboczną składającą się ze 100 ludzi. Królowie mieli też pryiorytet w obsługiwaniu
podczas uczt. Kiedy król nie pojawi się na zgromadzeniu straszych, geront najbliżej
spokrewniony z królem przyjmuje jego kompetencje.
Tukidydes „Wojna peloponeska – Zasady głosowania w zgromadzeniu” – Lacedemończycy
głosowali krzykiem, jednakże w przypadku krzyk był nierozróżnienia a co za tym idzie
zależało zastosować metodę przestrzenną.
Młodzi spartianie brali udział w krypteis, były to ćwiczenia podczas których za dnia mieli się
ukrywać a w nocy zabijać zdobywać pożywienie. Mogli zatem zabijać również Hellotów.
Krypteis dziś uważane jest za coś na kształt sekretnej policji antycznej grecji.