SVI DRINSKI MUČENICI [FOTOGRAFIJE]

- izbor tekstova sa portala focanskidani, flickr-a i facebooka

- sve fotografije su objavljene na facebooku, focanskidani, flickr-u ekranportal13, portalima...
- priredio:Kenan Sarač

SVI DRINSKI MUČENICI [FOTOGRAFIJE]

- izbor tekstova sa portala focanskidani, flickr-a i facebooka
- sve fotografije su objavljene na facebooku, focanskidani, flickr-u ekranportal13, portalima...
- priredio:Kenan Sarač

1
2
3
4
5
6
7
8
9
Prof.Čengid Halil piše :
Sudbina ovog moga brata zapravo najbolje govori o njegovim i mojim komšijama
,poznanicima i prijateljima.Medju ovim što su nabrojani kao njegovi egzekutori su najmanje
dvojica mojih učenika.Naime radio sam dvije godine kao profesor elektropredmeta u ŠUP-u u
Foči .Tu su još i komšije Gavrani.Jovu,sina komšije Janka ,nakon što mi se Janko požalio da ne
može da ga zaposli,pozvao sam da dođe u firmu u kojoj sam tada bio direktor i primio ga na
posao.Tamo je ostao raditi i kada sam ja otišao iz te firme.I još jedna priča o prijateljstvu i
vjerovanju.Kada sam 92.saznao da mi je brat u zatvoru u Foči,nazvao sam prijatelja u Herceg
Novom i zamolio ga da to provjeri i da nešta uradimo. On ,Tadija Durutovid,direktor u PKB
Herceg Novi,bio mi je prijatelj,tako sam tada mislio,sa studija. Doveli su mi ga u oktobru u
japankama ,došao iz Rijeke pa da negdje spava dok se nekako ne smjesti.I ostao je u sobi
nekoliko mjeseci.Kao komšije smo,on od Nikšida a ja od Foče. Helem ,taj Tadija je preko
nekog Lalovca,koji mu je bio veza u Foči,provjerio i javio mi da mi je brat tamo.zamolio sam
da ga nekako izvude i uputi za Makedoniju.Obečao je da de sve učiniti.Ali očito nije učinio
ništa.Ništa dakle od prijateljstva.A poslije rata opet se javio da saradjujemo! Toliko o
njegovom poštenju i prijateljstvu!Eto toliko o komšijama Srbima i prijateljima Crnogorcima!
Prof.Čengid Halil

FOČANSKA JE TUGA PREGOLEMA

Ovaj spisak je sa presude Momčilu Mandidu :

Aljukid Nedžib sin Šabana, rođen 1964. godine, Krajčin Adil sin Rasima, rođen 1958. godine, Nikšid
Sejad sin Vehbije, rođen 1956. godine, Nikšid Kemo sin Munira, rođen 1959. godine, Nikšid Mustafa
sin Adema, rođen 1957. godine, Šljivo Salko sin Omera, rođen 1944. godine, Srnja Salko sin Atifa,
rođen 1965. godine, Srnja Jusuf sin Mustafe, rođen 1968. godine, Srnja Muamer sin Esada, rođen
1965. godine, Šljivo Omer sin Salke, rođen 1967. godine, Šljivo Hamdo sin Salke, rođen 1971. godine,
Šoševid Sulejman sin Izeta, rođen 1960. godine, Zametica Edin sin Avde, rođen 1968. godine,
Zametica Elveden sin Avde, rođen 1968. godine, šalaka Ekrem sin Avde, rođen 1971. godine, Balid
Edhem sin Šerifa, rođen 1963. godine, Bido Enes sin Mustafe, rođen 1962. godine, Šukalo Jasmin sin
Šabana, rođen 1967. godine, Karovid Ramiz sin Muje, rođen 1961. godine, Kovačevid Esad sin
Džemala, rođen 1963. godine, Kurtovid Nijaz sin Osmana, rođen 1971. godine, Kurtovid Edin sin
Husnije, rođen 1971. godine, Jahid Bego sin Nurifa, rođen 1969. godine, Čankušid Derviš sin Naske,
rođen 1940. godine, Kajgana rasim sin Alije, rođen 1950. godine, Borovina Suad sin Edhema, rođen
1959. godine, Klapuh Suad sin Sulejmana, rođen 1964. godine, Dželil Alija sin Ramiza, rođen 1955.
godine, Šoro Esad sin Tahira, rođen 1955. godine, Korjenid Husein sin Hajdara, rođen 1968. godine,
Mujezinovid Samir sin Džemala, rođen 1971. godine, Balid Džemal sin Mehe, rođen 1937. godine,
Muminovid Edib sin Himze, rođen 1956. godine, Mušanovid Kasim sin Murata, rođen 1945. godine,
Šoro Izet sin Memije, rođen 1962. godine, Mušanovid Edhem sin Hasana, rođen 1955. godine, Karovid
Nezir sin Muje, rođen 1957. godine, Džano Ramiz sin Halima, rođen 1957. godine, Čelik Sulejman sin
Uzeira, rođen 1941. godine, Šoro Suljo sin Edhema, rođen 1951. godine, Muratovid Uzeir sin šabana,
rođen 1956. godine, Srnja Mirsad sin Abdulaha, rođen 1955. godine, Šabanovid Ferid sin Mušana,
rođen 1958. godine, Čengid Ekrem sin Avde, rođen 1940. godine, Malkid Fahrudin sin Nazifa, rođen
1948. godine, Kafedžid Ibrahim sin Avde, rođen 1948. godine, Dedovid Halim sin Hasana, rođen 1935.
godine, Lagarija Nazif sin Salke, rođen 1937. godine, Deleut Murto sin Murata, rođen 1937. godine,
Mulahmetovid Šadir sin Halila, rođen 1960. godine, Mulahmetovid Šadir sin Uzeira, rođen 1960.
godine, Bektovid Ramiz sin Mehe, rođen 1953. godine, Bektovid Samir sin Hilmije, rođen 1969.
godine, Demo Edin sin Mehe, rođen 1970 godine, Demo Meho sin Saliha, rođen 1930. godine, Divovid
Munib sin Sejmena, rođen 1961. godine, Đozo Smail sin Ibre, rođen 1956. godine, Džinid Dževad sin
Hakije, rođen 1960. godine, Džinid Hakija sin Murata, rođen 1923. godine, Hambo Atif sin Ibre, rođen
1937. godine, Krajčin Ferid sin Hasana, rođen 1965. godine, Krajčin Hasan sin Huse, rođen 1932.

10
godine, Lepir Vejsil sin Ahmeta, rođen 1958. godine, Mazid Šaban sin Sulejmena, rođen 1964. godine,
Mekid Kasim sin Rame, rođen 1940. godine, Mekid Vahid sin Šerifa, rođen 1950. godine, Mekid Zulfo
sin Kasima, rođen 1967. godine, Musid Rasim sin Ragiba, rođen 1964. godine, Oruč Halil sin Muje,
rođen 1926. godine, Ramid Ramiz sin Himze, rođen 1962. godine, Rizvanovid Murat sin Alije, rođen
1932. godine, Rizvanovid Nedžib sin Murata, rođen 1963. godine, Subašid Mirsad sin Salke, rođen
1968. godine, Subašid Salko sin Halila, rođen 1947. godine, Aljukid Šaban sin Smaila, rođen 1938.
godine, Ahmetspahid Vehid sin Osmana, rođen 1965. godine, Borovina Ramiza sin Edhema, rođen
1962. godine, Čauševid Esad sin Bedira, rođen 1950. godine, Čerimagid Mehmed sin Avde, rođen
1935. godine, Čerimagid Šefik sin Base, rođen 1937. godine, Dedovid Ramiz sin Hamida, rođen 1972.
godine, Hajrid Dževad sin Džafera, rođen 1958. godine, Isanovid Ibrahim sin Fehima, rođen 1960.
godine, Kobiljar Rasim sin Nedžiba, rođen 1958. godine, Kovač Senad sin Edhema, rođen 1974.
godine, Krkalid Kemal sin Rasima, rođen 1965. godine, Kuloglija Salih sin Agana, rođen 1949. godine,
Matuh Alija sin Muje, rođen 1969. godine, Murguz Mujo sin Aziza, rođen 1962. godine, Reko Huso sin
Hasiba, rođen 1946. godine, Salčinovid Nusrete sin Osmana, rođen 1954. godine, Softid Zijad sin
Muje, rođen 1964. godine, Sudar Jasmin sin Mustafe, rođen 1962. godine, Suljevid Abdulah sin Alije,
rođen 1962. godine, Šabanovid Elvir sin Ferida, rođen 1974. godine, Šljivo Mehmedalija sin Hakije,
rođen 1966. godine i Šoro Enes sin Tahira, rođen 1975. godine o kojima se do danas ništa ne zna i sa
pravom se može pretpostaviti da su isti lišeni života. ONI SU PREMLADENI I UBIJENI 542. Alija Altoka,
Hamid “Salem” Bičo, Abdurahman Čankušid, Refik Čankušid, Elvedin “Enko” Čedid, Kemal Dželilovid,
Ramo Džendusid, Adil Granov, Mate Ivančid, Esad Kiselica, Halim Konjo, Adil Krajčin, Mustafa
Kuloglija, Fuad Mandžo, Krunoslav Marinovid, Nurko Nišid, Hamid Ramovid, Husein Rikalo, Mithat
Rikalo, Zaim Rikalo, Ševal Šoro, Kemal Tulek, Enes Uzunovid, Džemal Vahida, Munib Veiz i Zulfo Veiz
umrli su kao posljedica radnji pripadnika vojske koji su u KP dom dolazili izvana, kao i stražara KP
doma.309
TEŠKA PREMLADIVANJA
55l. Tokom ljeta l992. godine, prije mjeseca jula, Džemal Vahida, Enes Uzunovid, Aziz Šahinovid i
Elvedin Čedid teško su premladeni od strane stražara KP doma i vojnih policajaca, nakon čega su
nekoliko dana proveli u samici. 318 553. Oprilike u junu ili julu l992. godine Kemo ili Kemal Dželilovid,
Halim Konjo, Mustafa Kuloglija, Mithat i Zaim Rikalo i Munib Veiz prozvani su iz svojih soba kao grupa
i odvedeni u upravnu zgradu gdje su ih teško pretukli stražari KP doma, među kojima su bili Milenko
Burilo, Zoran Matovid, Dragomir Obrenovid, Rade Vukovid i Predrag Stefanovid. 320 REMLADENI 555.
Otprilike u junu ili julu l992. godine Ramo Džendušid i Nail Hodžid prozvani su iz svoje sobe i potom su
u prizemiju upravne zgrade premladeni od strane stražara KP doma Milenka Burila, Dragomira
Obrenovida i drugih neimenovanih pojedinaca. Ostali zatočenici su čuli jauke ovih žrtava. 322
PREMLADENI
556. Otprilike u junu ili julu l992. godine Emir Frašto i Husko ili Husein Rikalo odvedeni su s grupom
zatočenika u upravnu zgradu gdje su teško pretučeni. Frašto i Rikalo su odvedeni zajedno s Nurkom
Nisidem i Esadom Kiselicom. Premladivanje ove četvorice muškaraca trajalo je oko dva sata. 323
PREMLADENI
557. Adil Granov je tokom zatočeništva, u junu i julu l992. godine, desto premladivan u prizemiju
upravne zgrade od strane neimenovanih pojedinaca, stražara KP doma i i/ili vojnika koji nisu pripadali
KP domu, uključujudi vojne policajce. Optuživali su ga da je prije rata putovao u Njemačku da bi
nabavio oružje i da je nelegalno prenosio radio poruke.324 558. Na kraju je Granov odveden i izgubio
mu se svaki trag. 325 PREMLADENI 559. Jednom prilikom u ljeto l992. godine, Latif Hasanbegovid,
Aziz Haskovid i Halim Seljanci izvedeni su zajedno i teško premladeni od strane dvojice stražara KP
doma, Zorana Matovida i Milenka Burila. Tukli su ih po cijelom tijelu, uključujudi i tabane, a jedan od
stražara je za tu svrhu koristio palicu za bejzbol. Kao posljedica toga, po povratku u svoju sobu jedva
su mogli da se kredu ili da stoje. 326 PREMLADENI 560. Otprilike u junu l992. godine, Kemu ili Kemala
Isanovida i mladida po prezimenu Cedid prozvali su jedan vojnik koji nije pripadao KP domu i jedan
stražar KP doma, nakon čega su odvedeni i teško premladeni. Ostali zatočenici jasno su čuli njihove
krikove i jauke. Vratili su se otečeni i puni modrica. 327 izveden 56l. U septembru l992. godine iz KP
doma je izveden Rasim Kajgana i više ga niko nije vidio. 32

11
PREMLADEN
562. Otprilike sredinom juna l992. godine Emir Mandžo je odveden do kapije KP doma i surovo
prebijen. Mandžu su stavili na stolicu, a stražari KP doma ili vojnici koji nisu pripadali KP domu skinuli
su mu cipele i ugurali ruke i noge kroz okvir druge stolice. 329 563. Jedan od glavnih počinilaca uzeo
je palicu i počeo Mandžu udarati po rukama i nogama. Zoran Vukovid iz Jošanice udario ga je
vojničkom čizmom u vilicu i on se onesvijestio. U ovom premladivanju je učestvovao je jedan stražar
KP doma, Zoran Matovid. 330 izveden 564. Asim Mezbur je izveden iz svoje sobe negdje u septembru
l992. godine i više ga niko nije vidio. 331 izveden 565. Mensud Pašovid je odveden u ljeto l992. godine
i više ga niko nije vidio.332 izveden 566. Nedko Rikalo je izveden otprilike krajem juna ili početkom
jula l992. godine i više se nije vratio. 333 izveden 567. Haso Selimovid je izveden i više se nije vratio.
334 izveden 568. Ševal Šoro je odveden i više se nije vratio.
335 Ovaj spisak je sa presude Momčilu Mandidu.
_____
Na ovom spisku nema dječaka Arif Rahman od šesnaest godina koji je ubijen... Na ovome spisku
nema Sulejman (Murat) Sujevic rođen 1941., odveden u grupi sa Edibom Muminovidem i od tada
nikakvog traga... Ahmo (Asim) Hadžimuratovid, 1972. ..

12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
SPISAK UBIJENIH Spisak ubijenih kao i spisak ubica ili ucesnika i saucesnika u ubistvima sacinili su
nezavisni intelektualci iz Sandzaka na osnovu kazivanja izbjeglih i protjeranih Bosnjaka iz Bosne, iz
grada Foce i sela sa uzeg i sireg podrucja Foce. Prikupljeni su podaci o 258 ubijenih u periodu od
aprila do oktobra 1992: 85 su zene, najcesce u dubokoj starosti ili u poodmaklim godinama; 65
ubijenih su stariji od 60 godina, a ubijana su i djeca. JELEC Od svih sela, u Jelecu je najvise
evidentirano ubijenih: 82. Medu njima je 30 zena, jedno dijete i 12 osoba starijih od 60 godina. Iz 17
porodica ubijeno je 68 clanova: iz pet porodica po dva clana; iz cetiri po tri clana; iz cetiri po cetiri
clana; iz dvije po pet clanova; iz porodice Zametica osam clanova i iz porodice Srna 12 clanova od
kojih je osam zaklano. Babalija Sead: Star oko 30 godina. Ubio ga je, polovinom maja, Elez Pero,
cetnicki vojvoda iz sela Brojanici, iz vatrenog oruzja. Bajguric Enver: Star izmedu 40 i 45 godina.
Ubijen u gradu na samom pocetku rata. Izvori misle da ga je ubila srbijanska vojska, odnosno - kako
su govorili - garda. Bajrovic Esma: Ubijena pocetkom maja. Basic Ahmed: Iz Ustikoline. Ubio ga je
cetnik Miladin Pejovic, zvani Krs, konobar iz Josanice. Barlov Aldin: Zaklao ga nastavnik Risto Trifkovic.
Kao saucesnici se pominju Ljubo Cicmil i Dragan Cosovic. Barlov Nasuf: Ubijen pocetkom maja. U
njegovo ubistvo, kao i u ubistva Barlov Sade i Barlov Zule koja su se dogodila u isto vrijeme umijesani
su Risto Trifkovic, Ljubo Cicmil i Dragan Cosovic. Besirovic Fadil: Ubijen pocetkom maja. Besirovic
Fudo: Star 19 godina. Ubijen iz vatrenog oruzja. Besirovic Murat: Ubijen pocetkom maja iz vatrenog
oruzja. Besirovic Nasuf: Star izmedu 40 i 45 godina. Ubijen iz vatrenog oruzja. Bibovic Almasa:
Ubijena pocetkom maja. Corbo Zada: Po nekim izvorima, ubio je, a po nekim je ucestvovao u njenom
ubistvu Milenko Vukovic, poznat po nadimku Zeko, cetnicki vojvoda iz sela Rataji. Naknadno su se
pojavile i informacije da je ubijena u zbjegu, drugog oktobra u okolini sela Izbisno. Dolan Fatima i
Dolan Serif: Ubijeni pocetkom maja. Drinjakovic Murat, penzionisani imam. Star preko 80 godina.

22
Zaklao ga, kao i Zehru Drinjakovic i Murata Drinjakovica, nastavnik iz Miljevine Risto Trifkovic. Dzinic
Jusuf i Dzinic Mulija: Ubijeni pocetkom maja iz vatrenog oruzja. Dzubur Habiba, Dzubur Kaduna,
Dzubur Murat, Dzubur Osman i Dzubur Ramo: Po svim izvorima, ubili su ih cetnici iz Jeleca, uglavnom
njihove bivse komsije. Hadzic Edhem, Hadzic Fata, Hadzic Senida i Hadzic Vahid: Svi ubijeni pocetkom
maja. Mito Serifa: Stara oko 40 godina. Ubijena u zbjegu prema Tjentistu. Musanovic Ismet: Ubijen u
maju. Niksic Ferid, Niksic Munira i Niksic Semsa: Ubijeni u maju. Omeragic Murat i Omeragic Ramiz:
Ubijeni u maju. Paco Omer: Iz nekog sela sa Tjentista. Star ispod 50 godina. Ubijen u zbjegu prema
Tjentistu. Salaka Almasa: Stara oko 80 godina. Ubijena u maju. Kao izvrsioca izvori navode nastavnika
Dragu Krunica kao i za Salaka Avdu. Salaka Hamid: Star izmedu 60 i 65 godina. Ubio ga je nastavnik
Milos Krunic kao i Salaka Zahida, starog izmedu 70 i 75 godina. Sejdinovic Dzemail: Ubijen u maju,
kada i vecina zrtava u Jelecu. Srna Abid: Star 40 godina. Zaklan, kao i Srna Asim i Srna Elvedin. Srna
Enver i njegova supruga Jelena, Srpkinja, ubijeni iz vatrenog oruzja. Srna Hadzid i Srna Hadzira:
Ubijeni iz vatrenog oruzja. Srna Hakija: Star oko 30 godina. Zaklan. Srna Mustafa, star oko 50 godina;
Srna Nedzad, star oko 20 godina; Srna Omer, star oko 60 godina i Srna Zulfo, star oko 60 godina: Svi
zaklani. Suljevic Abdulah, zvani Kigen, star oko 30 godina, i Suljevic Nazif: Ubijeni u maju. Suljuvic
Resad: Ubijen u Sukovcu, sredinom aprila. Suljevic Zejna: Stara oko 90 godina. Ubio je, sredinom
aprila, Risto Trifkovic, nastavnik iz Miljevine, kao i Suljevic Zejnila, starog oko 90 godina. Sahbaz
Habiba, Sahbaz Hakija i Sahbaz Haska: Ubijeni u maju. Sarac Avdo: Penzionisani milicioner. Ubijen
pocetkom maja. Sljivo Edhem, Sljivo Ejub i Sljivo Zada: Ubijeni u maju. Vise izvora je potvrdilo da je
clanove porodice Sljivo ubio Pero Elez. Subasic Hasan: Ubijen tokom ljeta u Kozjoj Luci. Sundo Fatima,
stara izmedu 85 i 90 godina, i Sundo Mejra, stara oko 70 godina: Ubijene pocetkom maja. Tuzlak Tifa:
Ubijena u maju. Tuzlak Camil: Penzionisani imam. Star izmedu 85 i 90 godina. Ubio ga cetnik Zivko
Miletic. U ubistvu su ucestvovali i Pero Elez, Milos Krunic i Milenko Vukovic. Tuzlak Ferida i Tuzlak
Salko, star oko 20 godina: Ubijeni u maju. Zametica Almasa, Zametica Ekrem, Zametica Fatka,
Zametica Hida, Zametica Osman, Zametica Seca, Zametica Velija i Zametica Zula: Svi ubijeni u istom
danu, krajem aprila 1992. (Objavljeno u broju 68 DANA, 29. JANUAR / SIJECANJ 1998.)

23
24
Sedam sinova Džafera Tahirovida Selo Kruške, Ustikolina
Selo Kruške kod Ustikoline četnici su opkolili na sam Hadži bajram 1941. godine (srijeda,
08.12.1941.god.). Na prevaru su pohvatali i povezali žicom 17 članova porodice Tahirovid i odveli u
Ustikolinu gdje su ih sve poklali i bacili u Drinu. Među ubijenim bilo je sedam sinova Džafera
Tahirovida: (Meho, Halim, Ragib, Ramiz, Ahmet, Ramo i Ibro) , četiri sina Damila Tahirovida (Muradif,

25
Muharem, Mujo i Tahir), tri sina Alije Tahirovida (Avdo, Salko, Atif), dva sina Omera Tahirovida (Omer
i Juso) i Abid tahirovid.
(Vladimir Dedijer-Antun Miletid: Genocid nad Muslimanima, str. 873. Izvor: Izvještaj Odbora Islamske
zajednice Ustikolina br. 29/89 od 02.06.1989. godine o stradanju Muslimana u 2. Svjetskom ratu na
području Ustikoline.)

26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
Delidi i Hakanovidi : Vejsil i Hasnija Delid i Meho i Mehaginca Hakanovid

40
41
Historija Bosne : Hadži Lojo i danas živi u sjedanju Bošnjaka

https://focanskidani.wordpress.com/2018/01/23/historija-bosne-hadzi-lojo-i-danas-zivi-u-
sjecanju-bosnjaka/

42
Historija Bosne : Hadži Lojo i danas živi u sjedanju Bošnjaka

https://focanskidani.wordpress.com/2018/01/23/historija-bosne-hadzi-lojo-i-danas-zivi-u-
sjecanju-bosnjaka/

43
44
Historija Bosne : Hadži Lojo i danas živi u sjedanju Bošnjaka

https://focanskidani.wordpress.com/2018/01/23/historija-bosne-hadzi-lojo-i-danas-zivi-u-
sjecanju-bosnjaka/

45
46
KO TO DUHA/DUVA PO FOČI???

47
KO TO DUHA/DUVA PO FOČI???

48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
Fočanski logori
Najpoznatiji četnički logori u Foči bili su: Karamanova kuda, ženski logor u kome su vršena najsvirepija
silovanja, čak i djevojčica od 12 i 14 godina; zatim nekoliko drugih kuda, u kojima su držane i silovane
žene, a neke su čak razmjenjivane kao roba ili prodavane u Srbiju i Crnu Goru; više objekata u
Miljevini korišteno je kao logor, jedan je i policijska stanica, i to su uglavnom logori za silovanje žena;
DTV ''Partizan'' također je bio uglavnom ženski logor kroz koji je prošlo najmanje 300 žena, vedina je
silovana jednom ili više puta, a žene iz ovog logora odvođene su na Grebak da bi pregovarale sa
Armijom BiH, ali su im zadržavana djeca kao garant da de se vratiti; magacin trgovačkog preduzeda
''Perudica'' u mahali Aladža, gdje je bilo zatočeno nekoliko stotina Bošnjaka, a oni su prvo odvođeni u
džamiju Aladžu gdje je u jednom danu bilo zatočeno više od 300 Bošnjaka; kasarna u Velčevu;
kasarna u selu Pilipovidi, gdje su zatočeni ubijani pred vodom za strijeljanje; školski centar u mahali
Aladža, odakle su zatočeni vođeni na drinske mostove i klani; Šareni mejtef korišten je kao ženski
logor za četnička orgijanja nad maloljetnim Bošnjakinjama i njihovim majkama; Buk Bijela, također
logor za žene; više kuda i stanova u Foči; te najvedi od svih, poznati KPD u Donjem Polju. Kroz sve ove
logore prošlo je više hiljada Bošnjaka i Bošnjakinja, od tek rođenih beba do staraca na samrti. U
logoru KPD Foča ubijeno više od 400 logoraša Mnogi spomenuti logori bili su dijelom i sabirnog
karaktera, odnosno korišteni su kao prelazno riješenje tokom velikih hapšenja Bošnjaka. Nakon
nekoliko dana neki od zatvorenih bili bi prebačeni u KPD, neki bi ostajali u ovim logorima, a neke bi
puštali da se vrate kudama, a onda bi im kudama odlazili drugi četnici i ubijali ih, ili bi ih odvodili i klali
na drinskim mostovima. Najvedi logor bio je KPD Foča. Kroz njega je sigurno, dakle dokumentovano,
na razne načine, od svjedočenja pa nadalje, prošlo 800 nesrba, uglavnom Bošnjaka. Međutim,
slobodnije procjene idu i do cifre od 10 hiljada logoraša koji su prošli kroz ovaj logor. Raniji zatvor
pretvoren je u logor za nesrbe, tj. za Bošnjake uglavnom 17. aprila '92. godine, a kao logor zatvoren je
10. oktobra '94. godine kada je razmijenjen posljednji logoraš Bošnjak. Sa sigurnošdu se zna da je u
logoru ubijeno 38 logoraša, i to uglavnom u upravnoj zgradi gdje su zatočeni mučeni, maltretirani i
ubijani, te na obližnjem mostu na Drini. U evidenciji nestalih cifra je značajno veda, čak 341 zatočenik
logora KPD odveden je navodno na razmjenu i od tada bi im se izgubio svaki trag. Ovoj cifri treba
dodati i 12 logoraša koji su odvedeni 17. septembra '92. godine. Kasnije se saznalo da su korišteni za
iznošenje municije i druge ratne opreme na srpske položaje, na brdo Stolac, u širem prostoru sela
Previla. ''U novembru 1997. godine, poslije reintegracije spomenutog područja u sastav FBiH,
izvršena je ekshumacija posmrtnih ostataka iz masovne grobnice. Prema podacima koje je iznio
sedmični list Ljiljan (19. 11. – 26. 11. 1997.) postojanje ove masovne grobnice i njenu lokaciju otkrio
je Srbin Simo Mojevid. Bio je pred agresiju direktor osmogodišnje škole 'Sveti Sava' u Foči. Zajedno sa
nastavnikom Danilom Maridem odgovoran je za sve počinjene zločine u području MZ Ustikolina i
Jabuka. I tih zločina bilo je puno. Prema kazivanju spomenutog, logoraše je pobio autoprijevoznik
Novak Blagojevid, a zbog osvete za sina Zorana koji je nešto ranije poginuo na području sela Previla'',
pišu u svojoj knjizi Preljub Tafro i dr. Bedir Macid. Iz logora KPD Foča 248 zatočenika je razmijenjeno.
Za 63 ljudi rodbina tvrdi da su odvedeni u logor, ali nema evidencije ili nekog traga koji bi potvrdio da
su i bili u logoru. Vjerovatno su likvidirani na nekom drugom mjestu, a ne odvedeni u logor. Mučenje i
likvidacija u KPD-u Bošnjaci su u ovom logoru doživjeli razne oblike mučenja i maltretiranja. Do 20.
maja '92. mučitelji i ubice u ovom logoru uglavnom su bili četnici iz Srbije i Crne Gore, a nakon toga
upravu nad logorom preuzimaju domadi četnici. Tek tada je za zatočene nastala prava tortura. Vedina
zatvorskih mučitelja bili su Srbi koji su i ranije radili kao stražari ili su bili u nekoj drugoj ulozi u KPD
Foča. Ni jedan zatočeni Bošnjak nije bio vojno lice, svi su bili civili koji su odvođeni iz svojih kuda, sa
ulice, radnog mjesta i sl. Mučenja su vršena u upravnoj zgradi, u samicama, ali i sobi zvanoj
''smederevka''. Ubistva su vršena uglavnom nodu i to u upravnoj zgradi ili na drinskom mostu u blizini
logora. Osim mučenja i ubistava u samom logoru, logoraši su korišteni i kao živi štit na ratištu prema
Goraždu. Četnici bi stavljali logorašima eksploziv na leđa, vezali bi im ruke, a onda bi ih tjerali da idu
ispred njihovih snaga prema slobodnoj teritoriji Goražda. Četnici su, također, od logoraša uzimali krv
za svoje potrebe, odnosno za svoje ranjenike. Logoraši su Srbima služili i kao ''čistači mina''. Naime,
četnici su se kretali po planini Zelengori i u strahu da im branitelji koji su se krili po ovoj planini ne bi
postavili mine na puteve, oni su koristili logoraše da idu u automobilima ispred njih. Ako bi naišli na

58
mine, stradali bi logoraši. Zna se da su čistači mina bili Hamed Čelik, Goran Kukavica i Šaban Karup.
Svoj praznik Vidovdan, 28. juna '92. godine, Srbi su proslavili ubistvom vede grupe logoraša na
drinskom mostu. Logoraši su korišteni i za sve vrste teških fizičkih poslova, od rada u rudniku
Miljevina, preko rada na utovarivanju opljačkane imovine Bošnjaka ili nekih preduzeda, te
raščišdavanju ruševina Aladža džamije, do nošenja municije na borbene položaje. U ovaj logor
dovedeni su i Bošnjaci koji su bili izbjegli u Crnu Goru pa ih je tamošnja vlast pohapsila i predala
Karadžidevim zločincima. Također, u ovom logoru boravili su i bošnjački politički lideri iz crnogorskog
dijela Sandžaka, uhapšeni u montiranom političkom procesu 1993./'94. godine, kada im je na teret
stavljen pokušaj navodnog oružanog otcjepljenja Sandžaka od tada SR Jugoslavije. Zatvorski mučitelji
U mučenju i ubijanju logoraša naročito su se isticali stražari unutrašnjeg voda: Milenko Burilo Buši,
Dragomir Obrenovid Obren, Zoran Matovid Zoka, Vlatko Pljevaljčid, Vitomir Mičevid Vito, Radovan
Vukovid, Jovo Savid, Zoran Vukovid, Milovan Vukovid i Savo Todovid Bunda. Pored njih, u mučenju su
se isticali i vojni policajci iz Foče, koji su uvijek, kad god bi to zaželjeli, odlazili u logor i tukli logoraše.
Među njima su se najviše isticali brada Banovid Branko i Danko, Dragan Đurovid te Dragan Dosovid
Dosa. Preljub Tafro i dr. Bedir Macid odlučili su istražiti zločine u Foči, napisati knjigu o njima i na taj
način od zaborava otrgnuti po ko zna koji put ponovljeni zločin nad Bošnjacima Foče.Knjiga sa
nazivom ''Genocid nad Bošnjacima na području opdine Foča 1992.-1995.'' izašla je 2004. godine u
izdanju Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava. Recenzenti ove
knjige bili su prof. dr. Ismet Dizdarevid i mr. Suljo Borovina, a knjiga je podijeljena u tri dijela: ''Žrtve
na području Foče – izvan logora'', ''Žrtve u logoru Kazneno-popravni dom'' i ''Prilozi''

priredio:Kenan Sarač/focanskidani
design:Kenan Sarač

59
60
Po posljednjem službenom popisu stanovništva iz 1991. godine opdina Foča imala je 40.513
stanovnika, raspoređenih u 120 naselja. Kultura U gradu Foči je 442 godine zubu vremena odolijevela
po mnogima, jedna od najljepših džamija u Bosni i Hercegovini, a po nekima i na Balkanu - Aladža
džamija poznata i kao Šarena džamija. Kao i svi ostali sakralni objekti islamske kulture na području
opdine Foča i Aladža je porušena do temelja od strane srpskih vlasti tokom agresije na BiH, 1992.
godine. Foča opdina i naselje koje se nalazi u jugoistočnom dijelu Bosne i Hercegovine na granici
prema Crnoj Gori, te razmeđu krševite Hercegovine i šumovite Bosne, u blizini Šdepan Polja gdje
nastaje rijeka Drina. Foča je nekada bila grad sa prepoznatljivom arhitekturom tipičnog
bosanskohercegovačkog šehera u orijentalnom duhu sa 18 mahala, 17 gradskih džamija, te čaršijom,
gdje su se ranije dešavala sva privredna dešavanja u gradu. Aprila 1992. je počelo (č)etničko čišdenje
muslimanskog bošnjačkog stanovništva, koje je okrunjeno januara 1994. godine promjenom imena
grada i opdine u Srbinje, da bi februara 2004. godine Ustavni sud BiH taj naziv proglasio nelegalnim i
diskriminatorskim, te je vradeno ime Foča. U srednjem vijeku Foča se pominje zapisana pod raznim
nazivima kao Choçe, Coçça, Choza, Coçe, Chozza, Coza, Chotza, Hoča, Hotča. Jula 1444. je navedeno
kao Hotče (pisana u Hotče), a isto tako i augusta 1467. (u Hotču). Pretpostavlja se da naziv Hoča i
Hotča potječe od vlastitog imena Hotkja koje ima korijen u glagolu hotjeti. Foča je smještena na

61
desnoj obali rijeke Drine, na ušdu rijeke Dehotine u Drinu. Ona je središte šireg područja
poljoprivredne sredine i bogate mreže puteva. Kroz Foču je prolazio čuveni dubrovački put (Via
Drine). Značaj prolaza kroz Foču označen je činjenicom da je jedne prilike i put tako nazvan (Via
Coze). To je osnova na kojoj se razvija srednjovjekovna Foča kao trg i karavanska stanica. Foča se u
izvorima prvi put javlja 8. februara 1366. Po mnogima, Foča u sastav srednjovjekovne Bosne ulazi
poslije sloma srpskog oblasnog gospodara Nikole Altomanovida 1373. Vedkrajem 14. vijeka pojavljuju
se fočanski trgovci na dubrovačkom tržištu. Miloš Bogojevid, označen da je trgovac iz Foče, januara
1399. godine u Dubrovniku prodaje konja Antoniju Zaneliju iz Trana. U Foču često dolaze trgovački
karavani krajem 14. i u 15. vijeku. U 15. vijeku Foča je najvede trgovačko središte u regionu.
*Dubrovnik|Dubrovčani++ su pokazivali jak interes za Foču u periodu 1422-1448, kada su u Foči imali i
svoju koloniju. Privredna razvijenost i prisustvo stranih trgovaca doveli su i do razvoja domadih
trgovaca. Oni obično posluju putem kreditiranja. Juna 1432. godine kod dubrovačkog vlastelina
Marina Sorkočevida kredit u visini od 30 dukata podižu Radinko Borojevid i Vukoslav Radomirid iz
Foče. Krajem 14. i u 15. vijeku ističu se domadi trgovci Drugovidi, Nartičidi, Zorčidi, Crijepovidi,
Ljubinovidi, Novakovidi, Veseokovidi, Brateljevidi, Tvrdiša Miroškovid, Radoje Dubjevid i drugi. Pored
uvozne trgovine, u kojoj prednjače tkanine i luksuzna roba, fočanski trgovci se bave i izvozom
domadih resursa, prije svega voska. Decembra 1402. godine dvojica vlaha Maleševaca Herak
Miloševid i Vukac Ponoševid i dubrovački trgovci Vojhna Tihojevid i Stojko Miletid ugovaraju prijevoz
25 tovara voska iz Foče u Dubrovnik. Cijena ugovorenog prijevoza od Foče do Dubrovnika je 4,5
perpera dubrovačkih dinara po tovaru. Foča je tada imenovana kao trg (mercatum). Navedeni ugovor
svjedoči i da se srednjovjekovno 'de Drina' najuže povezuje sa područjem Foče (ad mercatum de
Choçe de Drina). Juna 1453. spomenuta je Podfoča. Foča je bila u posjedu bosanskog vlastelinskog
roda Kosače. Period Drugog svjetskog rata Foča je prostor događanja Pete neprijateljske ofanzive,
Bitke na Sutjesci. 8000 hiljada nevinih Fočaka je ubijeno tokom 1941, 1942. i 1943. godine od četnika.
Jugoslavensko doba Nakon završetka Drugog svjetskog rata Foča je bila mjesto skrivanja svih
čuvenijih četničkih zločinaca, počevši od Draže Mihailovida, pa do grupe četnika koje su pripadnici
UDBE proganjali do 1957. godine. 1990. nakon afere "Fočatrans" intervenirale su specijalne jednice
republičkog SUP-a. Period agresije na BiH od 1992. do 1995. 7. aprila 1992. godine, prvim vojnim
akcijama u gradu je počelo političko i vojno preuzimanje opdine Foča. Srpske snage, uz podršku
artiljerije i teškog naoružanja, počele su zauzimati dio po dio Foče. Zauzimanje Foče završeno je 17.
aprila 1992. Okolna sela su bila pod opsadom do sredine jula 1992. (Č)etničko čišdenje Od početka
aprila do sredine jula 1992. srpske snage su sprovodile opširan napad usmjeren protiv bošnjačkih
civila u području opdina Foča, Gacko i Kalinovik. Prije samog napada, bošnjački civili su izbačeni sa
posla, plate su im uskradene, a potom im je uskradena mogudnost slobodnog kretanja. Nakon što su
okolna sela i grad Foča dopali u ruke srpskih snaga: vojske, policije, paravojnih formacija, a ponekad i
samih Srba seljaka, primjenjivan je uvijek isti šablon: Kude Bošnjaka su sistematski pretresane,
pljačkane i spaljivane, a građani su hapšeni ili sakupljani na jednom mjestu, a ponekad tokom samog
procesa, premladivani ili ubijani. Muškarci i žene su odvajani, a vedina ih je zatvorena u KP dom u
Foči. Žene su odvođene na razne lokacije zatočenja gdje su živjele u nepodnošljivim higijenskim
uvjetima, a u tim centrima su zlostavljane na mnoge načine, dok ih je vedina sistematski silovana.
Srpski vojnici ili policajci su dolazili u zatočeničke centre, odabirali jednu ili više žena, izvodili ih i
silovali. Neke od njih su odvođene u privatne apartmane i kude gdje su silovane, a morale su također
kuhati, čistiti i služiti rezidente, koji su bili srpski vojnici. Tokom pomenutog napada na bošnjačke
civile, ogroman broj žena i djevojčica je silovan. Svi tragovi postojanja i kulturno naslijeđe muslimana
Bošnjaka je zbrisano iz područja zahvadenih napadom srpskih snaga. Skoro ni jedan Bošnjak nije
ostao u Foči. Sve džamije su srušene. Sistematska silovanja U januaru 1994. godine, srpske vlasti su
"okrunile" (č)etničko čišdenje Foče preimenujudi Foču u "Srbinje" (grad Srba). Gotovo svi preostali
muslimani Bošnjaci, muškarci i žene iz sve tri opdine su uhapšeni, sakupljeni na jednom mjestu,
potom razdvojeni i zatvoreni u nekoliko sabirnih zatvoreničkih centara - logora: Buk Bijela, Osnovna
škola u Kalinoviku, Partizan, Srednja škola u Foči, KP dom u Foči po ustaljenom šablonu. Neki su
odmah ubijeni, silovani ili surovo pretučeni. Jedini razlog za ovakvo postupanje prema njima je bila
njihova etnička pripadnost. Kazneno-popravni dom u Foči, jedan od najvedih zatvora u bivšoj

62
Republici Jugoslaviji, bio je glavni pritvorski objekat za muškarce. Muslimanske žene, djeca i starci
pritvarani su po kudama, stanovima i motelima u Foči i okolnim selima ili u centrima za duži ili kradi
pritvor kao što su pomenuta Buk Bijela, gimnazija u Foči i sportska dvorana "Partizan". Sportska
dvorana "Partizan" služila je kao centar za pritvor žena, djece i staraca od 13. jula 1992. ili ranije, pa
najmanje do 13. augusta 1992. U to vrijeme je u "Partizanu" bilo najmanje 72 zatočenika. Svi
zatvorenici su bili civili, muslimanske žene, djeca i nekoliko starijih ljudi iz sela u opdini Foča. Životni
uslovi u "Partizanu" bili su okrutni. Pritvor je pratilo neljudsko postupanje, nehigijenski smještaj,
prenatrpanost, izgladnjivanje, fizičko i psihološko mučenje, uključujudi i seksualno zlostavljanje.
Odmah pošto su žene prebačene u Partizan, uspostavljen je režim seksualnog zlostavljanja. U
"Partizan" su, obično uveče, ulazili naoružani vojnici, uglavnom u grupama od po tri do pet i izvodili
žene. Kad bi se žene opirale ili sakrivale, vojnici su ih tukli ili im prijetili da bi ih primorali na
poslušnost. Vojnici su žene iz "Partizana" odvodili u kude, stanove ili hotele, da bi ih tamo seksualno
zlostavljali i silovali. Od sredine maja bila je počelo etničko čišdenje opdine Kalinovik. Dok je muško
nesrpsko stanovništvo zatočeno u vojnom skladištu Barutni, žene i djeca su zatočeni u Osnovnoj školi
u Kalinoviku, koja se nalazi u centru Kalinovika, u blizini stanice milicije. Krajem juna i početkom jula,
u Osnovnoj školi su bili zatočeni i stanovnici opštine Gacko uhapšeni dok su prolazili kroz opdinu
Kalinovik bježedi u srednju Bosnu. Žene i djevojčice, od kojih su neke imale samo 12 godina, su bile
podvrgnute silovanjima za vrijeme njihovog zatočeništva u Osnovnoj školi u Kalinoviku. Pored gore
navedenih centara za pritvor, više žena je bilo zatvoreno u kudama i stanovima koji su korišteni kao
javne kude kojima su upravljale grupe srpskih vojnika. Intervencija NATO pakta Označena i od NATO
pakta kao vrlo važna meta u toku zračnih napada 1995, opdina Foča ostala je bez skoro svih važnijih
mostova koji su mahom srušeni ili teško oštedeni. Sudbina preko četiri stotine nelegalno pritvorenih
logoraša KPD "Foča" je još uvijek nerazjašnjena, mada nažalost izvjesna. Geografija Opdina se nalazi u
jugoistočnom dijelu Bosne i Hercegovine. Površina joj je 1.115 км². Istočna i južna granica opdine su i
granice sa Crnom Gorom. Na sjeveroistoku graniči sa opdinom Čajniče, na sjeveru sa opdinom Foča-
Ustikolina i Goražde, na zapadu sa opdinom Kalinovik i na jugozapadu sa opdinom Gacko. Foča je
opdina sa najvišim vrhom u Bosni i Hercegovini (planina Maglid, najviši vrh 2.386 metara), čiji pojedini
dijelovi pripadaju najvišem planinskom području u BiH, od čega nekoliko visova premašuje 2.000
metara nadmorske visine. Na području opdine Foča se nalazi jedina prašuma u Bosni i Hercegovini i
najveda u Evropi - Perudica koja se nalazi u okviru Nacionalnog parka Sutjeska, gdje se u još uvijek
netaknutom rezervatu prirode nalaze najvedi evropski uzorci jele (63 m) i omorike (65 m), te kapitalni
primjerci bukve, kao i Vodopad Skakavac. Kanjon rijeke Tare je po dubini najvedi u Evropi i drugi u
svijetu, odmah iza Grand kanjona u Sjedinjenim Američkim Državama. Rezervat prirode je postao
okupljalište poklonika splavarenja i raftinga, planinarenja, lova i ribolova i onih koji uživaju u
netaknutim prirodnim ljepotama. U ovom preostalom otoku iskonske prirode živi šarolik svijet flore i
faune, pa je zbog toga proglašen strogo zaštidenim rezervatom, koji se isključivo koristi za nauku i
obrazovanje s ciljem da se u potpunosti sačuva za budude generacije. Kod Broda prima rijeku Bistricu,
koja je poznata po svom kanjonu i tunelu kroz koje protječe, kao i pedinama Kuk i Ledenjača. Foča je
bila grad domadin Partizanske olimpijade, održavane svake godine u znak sjedanja na period iz NOB-a
(januar - maj 1942), kada je Foča poslužila kao krajnje odredište i baza za oporavak promrzlih
učesnika čuvenog Igmanskog marša, neposredno nakon stravičnog četničkog terora i zločina nad
Fočacima i izbjeglim Rogatičanima, koji je odnio više hiljada ljudskih života. Foča je kultno mjesto
antifašizma u bivšoj SFRJ. Dolina heroja - Sutjeska - Tjentište, gdje se u sklopu hotelskog kompleksa
nalazi i nekada najvedi otvoreni bazen u Evropi (16.000 kvadratnih metara). priredio:Kenan
Sarač/focanskidani

63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
Jasmina Dzomba 20. travnja 2012. · Dole na dnu sokaka stari Abidaga Music sa zenom i kcerke Zineta
i Dika.Hadzialici imali kucu na ."L".Sulejman I Zubejda sa djecom Azrom i Edom, a Rasim i Safeta sa
djecom Eldinom i Nerom,svako imao svoj dio slova L.A zgrada izmedju njih i raskrsca je bila mnogima
kao cekaonica za voz u bolje sutra.Odatle je Nedzib Aganvic otisao kad je postao predsjednik
opstine.Tako isto i Cedo Vukadin.Causevic .Mustafa,Ismet,Izet i Salem otisli u novu kucu.Sabina i
Sakib Puris isto tako.Ne znam sta bi sa Mirom,ali njen brat Zoran Avramovic,kazu, postao neka velika
civija u Crvenoj Zvezdi.Oliver i Janko Janjic su tu zivjeli.Bilo je promjena;kaldrmu zamijenili kockom pa
kad razbijes koljena.bas ih razbijes.Kuce ispod i iznad Senke promijenile vlasnike.Gornju kupili Ibro i
Sabaheta Borovina,pa su Nino i Sejo rasli u tom sokaku.Kucu ispod Senkine kupio Ismet Cengic.Ako
pogledas sa Senkinih avlijskih vrata vidis ulicu 8 Mart do Musluka.Izo i Ferida na broju 1.Tri djecaka
Mirso,Menko i Mido.Kuca mojih,prva na cosku,cetiri curice.Fadila Sabaheta Jasmina [ja] i Sabina.Pa
Hajrici,Nezir,Vasvija,Halim,i njegova zena Ramza.Dzemka najstarije dijete,Dzemo sa krupnim plavim
ocima i Dzenana sa jos krupnijim.Do njih Kunduklija Aisa u jednom dijelu kuce,a u drugom,Hadzialic
Mehmed,Nevza,sin Mirso,drugi sin Kemo.Malo dalje prema
Musluku,Dzonlagici,Sefika,Samija,Safija,Sefik sa Rabijom,Eldom i Nerom.Sabaheta,Ata i sutka
Hadziahmetovic,Sevala i Majda Pljevljak,pa Azra Smajo i Minka.To je samo do Musluka,a
sokak,otegao se do Potoka,do KPD,do Krkalica.E,tu sam ja,u kuci mojih roditelja Muniba i Zehre
Borovic ,u toj ulici 8 Mart ,sa svim ovim dragim,divnim narodom,pocela spoznavati zivot i voljeti ono
sto sam imala.Veliki rahmet,pokoj dusi i mir na onom svijetu onima koji nisu zivi,a zivima:Zivot ide
dalje,prijatelji.

78
Zubovici
Zubovici su bili Focanska mahala u vrijeme vladavine Turske. Dijelili smo ih na Gornje i Donje
Zubovice. Donje Zubovice saconhavali su: Aharine, Hadzina Dola i Hukava.
Do II svjetskog rata su tu zivjele uglavnom porodice Hadzimusica: Alija, Serif, Hasan, Ibro-Dilber,
Muhamed, Hasan, i porodice Pandur i Lampa koji su se ozenili od Hadzimusica i tu se naselili (koliko ja
znam).
Poslije II Svjetskog rata u Hadzinu Dolu iz Gornjih Zubovica doselio se Avdo Granov sa porodicom.
Nakon II Svjetskog rata zivjele su porodice: a) Hadzina Dola; 1. Avdo Granov sa zenom iz drugog braka
i sinovi; Mehmed, Hamdija i Idriz. b) Aharine; 1.Serif-aginca sa kcerkama Sefikom i Pasudinom. 2.
Hasan Hadzimusic (Imao je kucu i u Foci i tu mu je bilo prebivsliste) b) Hukava 1. Ibro-Dilber
Hadzimusic (imao je kucu i u Foci i tu mu je bilo prebivsliste) 2. Muhamed Hadzimusic ( imao je kucu i
u Foci i tu mu je bilo prebivsliste) 3. Uzeir-aginca, odselila u Sarajevo 4. Pandur..., odselio u Sarajevo
5. Lampa Hamid.. Poslije II Svjetskog rata Hadzimusici ( osim Ibra-Dilbera i Serif-agince) su prodali
svoja imanja i tada su se doselile porodice: Konjo, Sahovic, Kulasevic, Rahman...

79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
U julu,godine 1993. ginuše i krvariše po Igmanu i Bjelašnici gazije 1. Fočanske viteške brigade.Vodili
su teške i naporne borbe sa četnicima za odbranu Bjelašnice,Igmana, i prilaza Sarajevu.U periodu od
10. do 31. jula 1993. u širem rejonu Proskoka živote je dalo 46 boraca ove brigade, a njih 256 je

133
ranjeno...
https://www.flickr.com/photos/132514145@N05/28148929190/in/photostream/
PROSKOK...17.7.1993 godine poginuli su BORCI 1. FOČANSKE VITEŠKE BRIGADE: komadant Fočanskog
bataljona Dževad Hanjalid, komandir čete Samir Durgut,Irfan - Kaec Ljubinac,Adnan - Ado Čankušid,
Amil Čolpa, Munib - Mungos Korjenid, Ramo Rahman-Šiljo, Hasib Čusto-Poštar,Junuz Delija, Meho
Memid,Edin Šahovid-Edo...

U odbrani Igmana poginulo je ukupno 161 borac A RBIH i nekolike stotine je ranjeno,najteže napade
je odbijao 1.Fočanski bataljon koji je bio na tenkovsko prohodnom pravcu. Nek im je vječni rahmet.

"ONDA KADA JE SARAJEVO BILO PRED PADOM I KADA SU SE POVLAČILE BRIGADE ZA BRIGADOM SA
IGMANA ODNOSNO SA BJELAŠNICE NA PROSKOKU SAMO ZA JEDAN DAN JE DVADESET SEDAM
FOČAKA POSTIGLO ŠEHADET." (Nezim Halilovid Muderris)

vidi više na:GODIŠNJICE : HEROJI OSLOBODILAČKOG

RATAhttps://focanskidani.wordpress.com/2016/07/16/godisnjice-heroji-oslobodilackog-rata/

fotografije:flickr ekranportal13, fbPutnikNamjernik

priredio:Kenan Sarač

https://focanskidani.wordpress.com/2016/07/20/juli-1993u-ovim-danima-focaci-su-branili-sarajevo-
i-bih/

134
135
136
137
138
139
140
141
142