पर् विविमतर् ी विक्षक समाज

नेपाल गणड् की पर् देि

SOCIETY OF TECHNOLOGY FRIENDLY TEACHERS, NEPAL
GANDAKI
PROVINCE
मवतिष्क पोषण (Nutrition)
परिचय

शरीर कसका लागि खाने ?

सनत् ुलल मन
स्वादिष्ट
त भोजन
भोजन

स्वस्थकर
आकर्क
भोजन
ष भोजन
 मवतिष्क एक झलक
एउटा अतत जदटल अंि
• झन्डै एक खवष स्नायुकोर्
• बर् ह्माण्डका ताराहरु भनि
् ा बढी ठु लो
स्नायु संजाल
• शरीरको नामा २५% उजाष खपत
तल
• १.४ के जी
• ६०% गिल्लो पिाथष
 ् को लावग नभई नहु ने कु
मवतिषक
िाहरु के के

पानि अक्सिजि व्यायाम पोषण पदार्थ

 ् तिात्यको लावग पानीको महति
मवतिषक ्

एकाग्रता र अिुभत
ू तमा सुधार
मुड र संवेगलाई सन्तुलिमा राख्ने स्मरण
शक् ति कायम राख्ने
मस्तिष्कमा रगत र अक्सिजि प्रवाह बढाउिे
टाउको दख
ु ाइ नियन्त्रण
तिाब कम गिे
विशर् ाम अितथामा मवतिषक
् ले ििीिको
िुलनामा २०% िवि खचच गर्च |
सबै भन्दा बढी िवि मवतिष्कले
सुचनाहरुलाई पर् सोिन ि पर् सािण गनच खचच गर्च |
झन्डै १.४ के जीको मवतिष्कले दवनक विशर् ाम अितथामा
वदनमा २६० क्यालोिी
अथाचि् १२.६ गर् ाम क्यालोिी पर् वि सेके न्ड अथिा
१२.६ िाट खपि गर्च |

मवतिष्कमा िवि उतप् ादन गनच अवि

 ्
आिश्यक िति अवक्सजन हो |

अवक्सजनको कवम हु दा मवतिष्कको क्षमिा घट् द ै जानर

् ्
|
 मवतिष्कमा अवक्सजन प्रयाप्त गनने उप
य
ाहरु

व्यायाम/ एन्टी- पर् ाणायाम/ आइरनयक्ु त भोजन

शारीररक अक्सिडेन्ट श्वाशको
खेल/ यक्ु त भोजन व्यायाम
योगासनहरू
 क-ु पोर्ण
,
क्यालोरी अप्रयाप्तता
र ,
वडप्रेसमन व
् ड
्स
चस
वतचडष
ा
् हकट नभच स , चन्चल , वहतट ेरिया आलतय , आक् रामक , ,
वचवन्िि

जलवियोजन - कम्जोि तमिण िवि , कन््युज

-
कार्बोहाइड्रटे ट ाउको दुख्ने , कन््युजन , वचडवचडाहट

-
प्रोवटन कन््युजन , अवनन्रा

विल्लो पदार्थ - ,
िनाि िुल्मुल हु नु , एकाग्रिा नहु नु , अत्यविक सोच्नु

विटाविन किी - वडप्रेसन , कन््युजन , एकाग्र नहु नु , पागलपन , मवतिष्कको कायच क्षमिा घट् नु

-
अन्य मवतिष्कको कम विकास
 िवततष्कको लावि ५ पोषक तत्त्ि

Omega-3s

Phytonutrients Antioxidant
Vitamins

Water Vitamin B12

and Folate
 Omega 3s fatty acid
ALA (plant) EPA (fish) र DHA(fish) गरी ओमेगा तिन
थररको फ्याट्टी अम्ल मस्तिष्कको लातग महत्वपरू णण मातन ् |
फाइदाहरु स्रोिहरु
स्नायक ु ोषको िाहहरी झिल्ली िनाउछ आलस/अत्तसीको
| स्नायतिु चको सांचारलाई िढाउछ | फल, ओखर,शशयाको
एकाग्रिा िढाउछ | तिउ, भाांगको तिउ, भट्ट र
दुखाइलाई कम गछण | नटहरुमा(िदम,काज ु
स्मरण घट्ने समसय् ाका तिरुद्ध लड्छ | , तपनू ट...)
हडपर् ेसन (epa) र चचन्ता सांग लड्छ | टुना,साल्मन माछा
गभण स्थ शशशक ु ो र शशशक
ु ो मस्तिष्कको तिकास गछ
 Antioxident Vitamin
मस्तिष्कको लागि महत्वप ण एन्टी-अस्सिडन्ट
Beta-
Lutein Lycopene Selenium Vitamin A Vitamin C Vitamin E
carotene
फाइदा
कोषहरू तिचको सांचार िढाउछ |
मस्तिष्कको प्लास्टिशसरट िढाउछ | शसकाइ र
स्मरण िढाउछ |
अक्सिकरण िाट हुने िनािलाई कम गछण |
न्यरु ोन/मस्तिष्कलाई नाश हुने िाट िचाउछ |
स्रोिहरु: दालचचनी, कागिी, अदुिा,
िेसार, चचया, हररया सागपूाि, पहू ेला फलफु ल,
गोलभेडा, रस्पिेरी, ब्लुिेरी, राजमा, भन्टा आहद
 Vitamin B12 and Folate

महत्त्व: :
स्रोतहरु

• दिर्काललन
् त
मसस ् षक
् स्वास्
् य ,
रातो मास ुमाच्छा िध , ,
ु

• मस्स्तष्कको अन्डा , हररयो सािपात, कािती, लसलम,

तयस्टआदि

उचि ् तम ववकास
• mitochondria को पािन
क्रिया
• DNA synthesis
िनय् बाद