Professional Documents
Culture Documents
Sawari Rules Nepali PDF
Sawari Rules Nepali PDF
np
;jf/L tyf oftfoft Joj:yf P]g, @)$( sf] bkmf !&( n] lbPsf] clwsf/ k|of]u
u/L g]kfn ;/sf/n] b]xfosf lgodx¿ agfPsf] 5 .
kl/R5]b – !
k|f /lDes
!= ;+lIfKt
If Kt gfd / k|f/De M -!_ oL lgodx¿sf] gfd æ;jf/L tyf oftfoft Joj:yf
lgodfjnL, @)%$Æ /x]sf] 5 .
-@_ of] lgodfjnL t' ?Gt k|f/De x'g] 5 .
@= kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; lgodfjnLdf,–
-s_ æP]gÆ eGgfn] ;jf/L tyf oftfoft Joj:yf P]g, @)$( ;Demg' k5{ .
-v_ æsfof{ noÆ eGgfn] oftfoft Joj:yf sfof{no ;Demg' k5{ .
kl/R5]b – @
;jf/L btf{ ;DaGwL Joj:yf
#= ;jf/Lsf] k|j]z btf{ M -!_ ljb]zaf6 k}7f/L u/]sf] k|To]s ;jf/L g]kfndf k|j] z
u/]kl5 ;jf/L wgLn] k|j] z ug]{ :yfgdf /x]s f] k|x/L sfof{nodf P]gsf] bkmf !#
adf]lhd k|j]z btf{sf] nflu cg';"rL–! adf]lhdsf] 9fFrfdf b/vf:t lbg' kg]{5 .
1 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-@_ pklgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] b/vf:tsf] ;DaGwdf ;DalGwt k|x/L
sfof{ non] cfjZos hfF ra'em u/L b/vf:tjfnfnfO{ P]g tyf o; lgodfjnLdf
plNnlvt cGo Joj:yfx¿sf] cwLgdf /xL To:tf] ;jf/Lsf] k|j]z btf{ u/L ;DalGwt
;jf/L wgLnfO{ cg';"rL–@ adf]lhdsf] 9fFrfdf ;jf/L k|j]z btf{sf] lg:;f lbg'kg]{5 .
$= ;jf/L btf{ M -!_ P]gsf] bkmf !$ adf]lhd btf{ u/fpg' kg]{ ;jf/L btf{ u/fpFbf
P]gsf] bkmf !% df plNnlvt sfuhftsf] cltl/Qm b]xfo adf]lhdsf] sfuhft tyf
cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt ;jf/L btf{ u/fpg rfx]sf] sfof{nodf cg' ;"rL–
$ adf]lhdsf] 9fF rfdf b/vf:t lbg' kg]{5 M–
-s_ ljb]zdf btf{ ePsf] ;jf/L k} 7f/L u/]sf] eP pQm btf{
k|df0fkqsf] k|ltlnlk,
-v_ lgod # adf]lhdsf] k|j] z btf{ ;Ssn lg:;f,
-u_ ;jf/L wgL cfkm}F pkl:yt geO{ c¿ s;} nfO{ k7fPsf] eP
;f]sf] clVtof/gfdf .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t kg{ cfPdf sfof{ non] To:tf] b/vf:tsf]
;DaGwdf cfjZos hfFra'em u/L P]g tyf o; lgodfjnLdf plNnlvt cGo
Joj:yfx¿sf] cwLgdf /xL sfof{ nodf /flvPsf] cg';"rL–% adf]lhdsf] ;jf/L btf{
lstfadf ;jf/L btf{ u/L b/vf:tjfnfnfO{ btf{sf] k|d f0fkq lbg'kg]{5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd btf{ ePsf] ;jf/Lsf] wgLnfO{ sfof{ non]
cg';"rL–^ df pNn] v eP adf]lhd cIf/ / cÍ ;lxtsf] gDa/ Kn]6 ;+s]t lbg]5 .
;jf/L wgLn] o:tf] gDa/ Kn]6, ;+s]t ;DalGwt ;jf/Ldf k|i6 ¿kdf b]Vg ;lsg]
u/L /fVg' kg]{5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhdsf] gDa/ Kn]6 ODaf]:8 ul/Psf] x'g' kg]{ 5 .
:ki
:ki 6Ls/0fM pklgod -$_ sf] k|of]hgsf] nflu …ODaf]:8Ú eGgfn] …wft'sf]
Kn]6df ljB'tLo tyf oflGqs dfWodåf/f cIf/ / cÍ p7\g] u/L n]l vg] sfd ;Demg'
k5{ .Ú
%= ;jf/Lsf] c:yfoL btf{ M P]gsf] bkmf !( df plNnlvt cj:yf k/L s'g} ;jf/Lsf]
c:yfoL btf{ ug'{ k/]df ;DalGwt ;jf/L wgLn] cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt
2 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
3 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
4 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
To:tf] ;jf/Lsf] O{lGhg / r]l;; b'a} ljlu|O{ sfd gnfUg] cj:yfsf] /x]5 eg] To:tf]
;jf/L cGo s'g} JolQmsf] gfddf gfd;f/L ul/g] 5}g .
!@= ;jf/L pks/0fsf] kl/jt{g M -!_ ;jf/L wgLn] P]gsf] bkmf #( adf]lhd ;jf/Lsf]
/Ë, l;6 ;+Vof, :j¿k, OlGhg jf r]l ;; kl/jt{g u/fpg rfx]df To;/L kl/jt{g
ug{ :jLs[ltsf] nflu To:tf] ;jf/L btf{ ePsf] sfof{nodf cg';"rL–!$ adf]lhdsf]
9fFrfdf b/vf:t lbg' kg]{ 5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t kg{ cfPdf To:tf] ;jf/Lsf] ;DaGwdf
sfof{ non] ;DalGwt k|fljlwsaf6 cfjZos hfFra'em u/fO b/vf:tjfnfsf] dfu
adf]lhd ;jf/Lsf] /Ë, l;6 ;+ Vof, :j¿k, OlGhg jf r]l;; kl/jt{g ug{ pko'tm
b]v]df P]g tyf o; lgodfjnLdf plNnlvt cGo Joj:yfx¿sf] cwLgdf /xL
;jf/Lsf] /Ë, l;6 ;+Vof, :j¿k, OlGhg jf r]l;; kl/jt{g ug{ :jLs[lt lbg ;Sg]5 .
!#= btf{sf] k|df0fkq vf/]hL M -!_ P]gsf] bkmf $! df plNnlvt sf/0f k/L s'g}
;jf/Lsf] wgLn] To:tf] ;jf/Lsf] btf{sf] k|df0fkq vf/]h u/fpg rfx]d f To:tf] ;jf/L
btf{ ePsf] sfof{nodf cg';"rL–!% adf]lhdsf] 9fFrfdf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t kg{ cfPdf To:tf] ;jf/Lsf] ;DaGwdf
sfof{ non] cfjZos hfF ra'em u/L b/vf:tjfnfsf] dfu adf]lhd btf{sf] k|df0fkq
vf/]h ug{ pko'Qm b]v]d f P]g tyf o; lgodfjnLdf plNnlvt cGo Joj:yfx¿sf]
cwLgdf /xL btf{sf] k|df0fkq vf/]h u/L ;f] sf] Joxf]/f btf{ lstfadf hgfO{ To:tf]
;jf/Lsf] nut s§f ug'{kg]{5 .
!$= btf{sf] k|df0fkqsf] k|l tlnlk M -!_ P]gsf] bkmf $# df plNnlvt cj:yf k/L s'g}
;jf/Lsf] btf{sf] k|df0fkqsf] k|ltlnlk cfjZos k/]df ;DalGwt ;jf/L wgLn]
cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt To:tf] ;jf/L btf{sf] k|df0fkq lbg] sfof{ nodf
cg';"rL–!^ adf]lhdsf] 9fFrfdf b/vf:t lbg'kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t kg{ cfPdf To:tf] b/vf:tsf] ;DaGwdf
sfof{ non] cfjZos hfF ra'em u/L b/vf:tjfnfsf] dfu adf]lhd btf{sf] k|df0fkqsf]
k|ltlnlk lbg cfjZos b]v]df P]g tyf o; lgodfjnLdf plNnlvt cGo
Joj:yfx¿sf] cwLgdf /xL btf{sf] k|d f0fkqsf] k|ltlnlk lbg'kg]{5 / To;sf] ;" rgf
;DalGwt k| x/L sfof{nonfO{ lbg'kg]{5 .
5 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
kl/R5]b – #
;fj{hlgs ;jf/Lsf] juL{s /0f, :t/ tyf Ifdtf
Ifdtf
!%= ofqLjfxs ;jf/Lsf] juL{s/0f, :t/ tyf Ifdtf
Ifdtf M ofqLjfxs ;jf/Lsf] :t/ tyf
Ifdtf b] xfo adf]lhdsf] x'g]5 M–
-s_ a; M rfns ;lxt @^ b]lv %^ hgf;Dd ofqL /fVg ;Sg] l;6 ;+ Vof
ePsf],
-v_ ldlga; M rfns ;lxt !% b]lv @% hgf;Dd ofqL /fVg ;Sg] l;6 ;+ Vof
ePsf],
-u_ hLk, Eofg, lksck / dfO{j|mf] a; M rfns ;lxt a9Ldf !$ hgf;Dd ofqL
/fVg ;Sg] l;6 ;+ Vof ePsf],
-3_ sf/ / 6\ ofS;L M rfns ;lxt a9Ldf % hgf;Dd ofqL /fVg ;Sg] l;6
;+Vof ePsf] ,
-ª_ 6]Dkf] M rfns ;lxt a9Ldf $ hgf;Dd ofq' /fVg ;Sg] l;6 ;+ Vof ePsf]
ld6/ hl8t 6]Dkf] / ;f] afx]s ld6/ h8fg gePsf] a9Ldf !# l;6 ;+ Vof
ePsf] cGo 6]Dkf] ,
-r_ df]6/ ;fO{sn, :s"6/ / ;g ;fO{g M rfns ;lxt a9Ldf @ hgf;Dd ofqL
/fVg ;Sg] l;6 ;+ Vof ePsf] .
!^= dfnjfxs ;jf/Lsf] juL{s/0f, tyf Ifdtf
Ifdtf M dfnjfxs ;jf/Lsf] juL{s/0f tyf
To;sf] Ifdtf b] xfo adf]lhdsf] x'g]5 M–
-s_ 6«s tyf 6}+s/ M cl3Nnf] tkm{ rfns ;lxtsf] tLg l;6 / k5fl8 tkm{ k|lt
PSzn !)=@ 6g ;Ddsf] ef/jxg ug{ ;Sg] / l:nk/ /fvL % hgf;Dd
nf]8/ a:g ;Sg] ,
-v_ ldlg 6«s M cufl8 tkm{ rfns ;lxtsf] tLg l;6 / k5fl8 tkm{ % 6g;Ddsf]
ef/jxg ug{ ;Sg] / l:nk/ /fvL $ hgf;Dd nf]8/ a:g ;Sg],
-u_ kfj/ l6n/ M rfns ;lxt a9Ldf Ps l;6 / Ps 6g ;Ddsf] ef/jxg ug{
;Sg] Ifdtf ePsf],
-3_ lksck M rfns ;lxt kfFr l;6 / Ps 6g;Ddsf] ef/jxg ug{ ;Sg] .
!&= cGo ;jf/Lsf] juL{s /0f tyf Ifdtf
Ifdtf M lgod !% / !^ df plNnlvt ;jf/Lx¿
afx]s 8f]h/, nf] 8/, 8Dkm/, qm]g, bdsn, /f]8/f] n/, :sfe]6/ h:tf cGo
;jf/Lx¿sf] juL{s/0f / ef/jxg Ifdtf To:tf] ;jf/L lgdf{t f sDkgLn] hf/L u/]sf]
6 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
▲ klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
7 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
▲ klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
8 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
▲ klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
9 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
▲ klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
10 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-^_ ljefun] pklgod -%_ adf]lhdsf ;jf/L afx]s cGo ;jf/Lsf] ult
lgwf{/0f ug{ / ult lgwf{/0f ul/Psf] ;jf/Lsf] xsdf ef}uf]l ns cj:yf / ;8ssf]
l:ylt ;d]t larf/ u/L ;jf/Lsf] ultdf ˚]/abn ug{ ;Sg]5 .
-&_ pklgod -%_ / -^_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg P]gsf] bkmf !!%
adf]lhd s'g} :yfgdf ;jf/Lsf] ult ;DaGwL ;" rgf jf ;+s]t pNn]v ul/Psf] /x] 5
eg] To:tf] :yfgdf ;f] xL ;" rgf jf ;+s]tdf pNn]v eP adf]lhd ;jf/L rnfpg'
kg]{5 .
-*_ ofqL jfxs ;jf/L rnfpg] rfnsn] af6f] O{hfhtkq lbg] sfof{ non]
lgwf{/0f u/]sf] ;do zf/0fL cg';f/sf] ;dodf ;jf/L 5'6fpg' / uGtJo :yfgdf
k'¥ofpg' kg]{5 .
-(_ sfa" aflx/sf] cj:yf k/]sf]df jfx]s pklgod -*_ adf]lhdsf] ;do
eGbf l9nf] x'g] u/L jf ofq'nfO{ c;'ljwf x'g] u/L jf cnkq kfg]{ u/L ;jf/L uGtJo
:yfgdf k'¥ ofpg' x'Fb}g .
!(= ko{6s ;jf/L M -!_ b]xfo adf]lhdsf] ;jf/LnfO{ P]gsf] bkmf & adf]lhd ko{6s
;jf/Lsf] ¿kdf btf{ ul/g]5 M–
-s_ k|rlnt sfg"g adf]lhd ko{6g Joj;fo ug{ kfpg]
cg'dltkq k| fKt ko{6g Joj;foLsf] gfddf btf{ ePsf] ,
-v_ s'g} ljlQo ;+:yfåf/f k|b fg ul/Psf] C0faf6 vl/b ePsf]
;jf/L ;DalGwt ljQLo ;+:yfsf] gfddf btf{ ePsf]
ePtfklg To:tf] ;jf/L k|rlnt sfg"g adf]lhd ko{6g
Joj;fo ug{ kfpg] cg'dltkq k|fKt ko{ 6g Joj;foLn]
ko{6g Joj;fosf] nflu k| of]u u/]sf] eP .
-@_ ko{6s ;jf/Ln] cGo ;fj{ hlgs ;jf/L ;/x ofqL tyf dfn;fdfg
cf] ;f/ k;f/ ug{ kfpg] 5}g .
kl/R5]b – $
rfns cg'd ltkq ;DaGwL Joj:yf
@)= rfns cg'dltkqsf] nflu b/vf:t M -!_ P]gsf] bkmf $* adf]lhd rfns
cg'dltkq lng rfxg] JolQmn] cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt s'g} sfof{ nodf
cg';"rL–!& adf]lhdsf] 9fFrfdf b/vf:t lbg'kg]{5 .
11 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
12 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
@#= rfns cg'dltkqsf] gjLs/0f M -!_ rfnsn] P]gsf] bkmf %^ adf]lhd rfns
cg'dltkqsf] gjLs/0fsf] nflu cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt To:tf]
cg'dltkq lbg] sfof{ nodf cg';"rL–@! adf]lhdsf] 9fFrfdf b/vf:t lbg'kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd rfns cg'dltkqsf] gjLs/0fsf] nflu b/vf:t
lb+bf cg';"rL–!* adf]lhdsf] 9fFrfsf] lg/f]uLtfsf] k|df0fkq ;d]t ;+nUg ug'{ kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd rfns cg'dltkqsf] gjLs/0fsf] nflu b/vf:t
kg{ cfPdf sfof{non] cfjZos hfF ra'em u/L To:tf] rfns cg'dltkq gjLs/0f
ug{ pko'Qm b]v]d f P]g tyf o; lgodfjnLdf plNnlvt cGo Joj:yfx¿sf]
cwLgdf /xL rfns cg'dltkq gjLs/0f u/L ;f] sf] Joxf]/f cg';" rL–!(
13 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-@_ pklgod -!_ adf]lhd d[To'sf] af/]df hfgsf/L lb+bf d[ tssf] rfns
cg'dltkq pknAw ePdf ;f] ;d]t a'emfOlbg' kg]{5 / To:tf] hfgsf/L k|fKt x'g
cfPdf ;DalGwt sfof{ non] klg cg';"rL–!( adf]lhdsf] rfns cg'dltkq btf{
lstfaaf6 lghsf] nut s§f ul/lbg' kg]{5 .
kl/R5]b – %
kl/rfns cg'd ltkq ;DaGwL Joj:yf
@^= kl/rfns cg'dltkqsf] nflu b/vf:t M -!_ P]gsf] bkmf ^^ adf]lhd kl/rfns
cg'dltkq lng rfxg] JolQmn] kl/rfns cg'dltkqsf] nflu cg';"rL–# adf]lhdsf]
b:t'/ ;lxt s'g} sfof{ nodf cg';"rL–@% adf]lhdsf] 9fFrfdf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t lb+bf b/vf:t ;fy b/vf:tjfnfsf]
lg/f]lutfsf] ;DaGwdf g]kfn ;/sf/åf/f dfGotf k| fKt lrlsT;sn] cg';"rL–@^
adf]lhdsf] 9fF rfdf k|dfl0ft ul/lbPsf] lg/f]lutfsf] k|df0fkq ;d]t ;+nUg ug'{
kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd kl/rfns cg'dltkqsf] nflu b/vf:t kg{ cfPdf
sfof{ non] P]gsf] bkmf ^& adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfO kl/rfns cg'dltkq lbg'
kg]{5 .
@&= kl/rfns cg'dltkq btf{ lstfa M lgod @^ adf]lhd lbOPsf] kl/rfns
cg'dltkqsf] nut cBfjlws ¿kdf /fVg kl/rfns cg'dltkq hf/L ug]{
sfof{ non] cg';"rL–@& adf]lhdsf] 9fFrfdf kl/rfns cg'dltkq btf{ lstfa tof/
u/L /fVg' kg]{5 .
@*= kl/rfns cg'dltkqsf] gjLs/0f M -!_ kl/rfnsn] P]gsf] bkmf ^* adf]lhd
cg'dltkqsf] gjLs/0fsf] nflu cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt s'g} sfof{ nodf
cg';"rL–@* adf]lhdsf] 9fFrfdf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t lb+bf cg';"rL–@^ adf]lhdsf] 9fFrfdf
b/vf:tjfnfsf] lg/f]uLtfsf] k|df0fkq ;d]t ;+nUg ug'{kg]{ 5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] b/vf:tsf] ;DaGwdf sfof{ non]
cfjZos hfF ra'em u/L kl/rfns cg'dltkq gjLs/0f ug{ pko'Qm b]v]df P]g tyf
o; lgodfjnLdf plNnlvt cGo Joj:yfx¿sf] cwLgdf /xL kl/rfns cg'dltkq
gjLs/0f u/L ;f]sf] Joxf]/ f cg' ;"rL–@( adf]lhdsf] kl/rfns cg'dltkq gjLs/0f
lstfadf hgfpg' kg]{ 5 .
14 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-$_ Pp6f sfof{ noaf6 lbPsf] kl/rfns cg'dltkq pklgod -#_ adf]lhd
csf]{ sfof{ noaf6 gjLs/0f ul/Psf]d f gjLs/0f ug]{ sfof{non] oyf;So l56f] ;f]
s'/fsf] hfgsf/L To:tf] kl/rfns cg'dltkq lbg] sfof{ nonfO{ lbg' kg]{5 / To:tf]
hfgsf/L k|fKt x'g cfPdf kl/rfns cg'dltkq hf/L ug]{ sfof{non] klg To:tf]
kl/rfns cg'dltkq gjLs/0f ePsf] Joxf]/f cg';"rL–#) adf]lhdsf] btf{ lstfadf
hgfpg' kg]{5 .
@(= kl/rfns cg'd ltkqsf] k|l tlnlk M -!_ kl/rfnsn] kl/rfns cg'dltkqsf]
k|ltlnlk cfjZos k/]d f cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt To:tf] kl/rfns
cg'dltkq lbg] sfof{ nodf cg';"rL–#! adf]lhdsf] 9fF rfdf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t kg{ cfPdf To:tf] b/vf:tsf] ;DaGwdf
sfof{ non] cfjZos hfFra'em u/L b/vf:tjfnfsf] dfu adf]lhd kl/rfns
cg'dltkqsf] k|ltlnlk lbg cfjZos b]v]df P]g tyf o; lgodfjnLdf plNnlvt
cGo Joj:yfx¿sf] cwLgdf /xL kl/rfns cg'dltkqsf] k|ltlnlk lbO{ cg';"rL–@&
adf]lhdsf] kl/rfns cg'dltkq btf{ lstfadf ;f] Joxf]/ f hgfpg' kg]{5 .
kl/R5]b – ^
oftfoft Joj:yfkg
#)= af6f] Ohfhtkqsf] nflu b/vf:t lbg] M -!_ P]gsf] bkmf &^ adf]lhd af6f]
Ohfhtkq lng rfxg] ;jf/L wgL jf Joj:yfksn] af6f] Ohfhtkqsf nflu
cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt ;DalGwt sfof{nodf cg';"rL–#@ adf]lhdsf]
9fFrfdf b/vf:t lbg'kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd af6f] O{hfhtkqsf] nflu b/vf:t lb+bf ;DalGwt
;jf/L wgL jf Joj:yfksn] rfns tyf kl/rfnsx¿nfO{ cg';"rL–^@ adf]lhd
lbPsf] lgo'lQmkqsf] k|ltlnlk ;d]t ;+nUg ug'{kg]{5 .
-#_ Pp6f af6f] Ohfhtkq k| of] u ul//x]sf] ;jf/Lsf] wgL jf Joj:yfksn]
;f] af6f]df ;jf/L grnfO{ csf]{ af6f]df ;jf/L rnfpg] ePdf To;/L ;jf/L rnfpg]
af6f] Ohfhtkq lngsf] nflu ;fljssf] af6f] Ohfhtkq lbg] sfof{ non] lbPsf]
;xdltkq ;d]t ;+ nUg ug'{kg]{5 .
#!= af6f] kl/jt{g M -!_ P]gsf] bkmf && adf]lhd lbOPsf] af6f] Ohfhtkqdf plNnlvt
af6f] afx]s cGo af6f] k| of]u ug{ rfx]df ;DalGwt ;jf/L wgL jf Joj:yfksn]
P]gsf] bkmf &( adf]lhd cGo af6f] k|of]u ug{sf] nflu cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/
15 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
16 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-#_ pklgod -@_ df n]l vPb]lv afx]s s'g} ;jf/Lsf] ;DaGwdf P]g tyf o;
lgodfjnL adf]lhd ;jf/L wgL jf Joj:yfksn] sfof{noaf6 dfu eP adf]lhdsf
sfuhftx¿ k] z ug'{ kg]{5 . To;/L dfu ePsf sfuhft k] z ug{ g;s]df jf k] z
u/]tf klg To:tf] sfuhft z+sf:kb b]lvPdf To:tf] ;jf/Lsf] ;DaGwdf P]g tyf
o; lgodfjnL adf]lhd lbOPsf] af6f] Ohfhtkq :ylut ug{ ;Sg]5 .
#^= af6f] Ohfhtkqsf] gfd;f/L M P]g tyf o; lgodfjnL adf]lhd af6f] Ohfhtkq
k|fKt u/]sf] s'g} ;jf/Lsf] wgL jf Joj:yfksn] ;jf/L laqmL jf cGo s'g} Joxf]/faf6
;f] ;jf/Lsf] gfd;f/L u/fPdf To:tf] af6f] Ohfhtkq k| fKt ;jf/Lsf] gofF wgL jf
Joj:yfksn] pQm af6f] Ohfhtkq k|of]u ug{ rfx]df af6f] Ohfhtkqsf] gfd;f/Lsf]
nflu lgj]bg lbPdf ;DalGwt sfof{ non] To:tf] af6f] Ohfhtkq gfd;f/L ul/lbg'
kg]{5 .
#&= af6f] Ohfhtkq btf{ lstfa M P]g tyf o; lgodfjnL adf]lhd lbOPsf] af6f]
Ohfhtkq af6f] kl/jt{g ul/Psf] Ohfhtkq, k6s] af6f] Ohfhtkq, af6f] Ohfht
gjLs/0f, af6f] Ohfhtkq :ylut tyf af6f] Ohfhtkq gfd;f/Lsf] nut cg';"rL–
#* adf]lhdsf] af6f] Ohfht btf{ lstfadf cBfjlws ¿kdf /fVg' kg]{5 .
#*= af6f] Ohfhtkqsf] k|ltlnlk lbg] M -!_ P]gsf] bkmf ** adf]lhdsf] sf/0f k/L
af6f] Ohfhtkqsf] k|ltlnlk cfjZos k/]df ;DalGwt ;jf/L wgL jf Joj:yfksn]
cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt ;DalGwt sfof{nodf cg';"rL–#( adf]lhdsf]
9fFrfdf b/vf:t lbg' kg]{ 5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] b/vf:tsf] ;DaGwdf sfof{ non]
P]gsf] bkmf ** adf]lhd cfjZos hfFra'em u/L b/vf:tjfnfnfO{ af6f]
Ohfhtkqsf] k|ltlnlk lbO{ To:sf] ;"rgf ;DalGwt k|x/L sfof{ nonfO{ lbg' kg]{5 .
#(= hfFfFfFrkf;
rkf; k|df0fkqsf] nflu b/vf:t M -!_ P]gsf] bkmf () adf]lhd ;jf/L
hfFrkf; k|df0fkq lng rfxg] Joj:yfks jf ;jf/L wgLn] ;jf/L ;~rfng ug'{
cuf8L P]gsf] bkmf () adf]lhd hfF rkf;sf] nflu cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/
;lxt ;DalGwt sfof{ nodf cg';"rL–$) adf]lhdsf] 9fFrfdf b/vf:t lbg' kg]{ 5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t kg{ cfPdf sfof{non] ;DalGwt
k|fljlws dfkm{t cg';"rL–$! adf]lhdsf] 9fFrfsf] hfFrkf; ljj/0f kmf/fd adf]lhd
;DalGwt ;jf/Lsf] cfjZos hfFra'em ug{ nufO hfF rkf; ljj/0f kmf/fd
adf]lhdsf] Joxf]/f 7Ls b]lvg cfPdf P]g tyf o; lgodfjnLdf plNnlvt cGo
17 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
18 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-@_ pklgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] b/vf:tsf] ;DaGwdf sfof{ non] cfjZos
hfFra'em u/L b/vf:tjfnfsf] dfu adf]lhd hfF rkf; k|d f0fkqsf] k|ltlnlk lbg
cfjZos b]v]d f hfFrkf; k|d f0fkqsf] k|ltlnlk lbg]5 .
$#= hfFfFfFrkf;
rkf; lstfa M P]gsf] bkmf (! / (@ tyf lgod #(, $) / $! adf]lhd
hfFrkf; k|df0fkq lbOPsf], k'gM hfFrkf; ul/Psf] / hfFrkf; :ylut ul/Psf]
Joxf]/f cBfjlws ¿kdf /fVg sfof{non] cg';"rL–$^ adf]lhdsf] 9fF rfdf hfFrkf;
lstfa tof/ u/L /fVg' kg]{ 5 .
$$= oftfoft ;]jfsf] gfd kl~hs[t ug]{ M -!_ P]gsf] bkmf (# adf]lhd oftfoft
;]jfsf] gfd kl~hs[t u/L oftfoft ;]j f ;~rfng ug{ rfxg] ;jf/L wgL jf
Joj:yfksn] b]xfo adf]lhdsf] sfuhft tyf cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt
ljefu ;dIf cg';"rL–$& adf]lhdsf] 9fFrfdf b/vf:t lbg' kg]{5 M–
-s_ k|f]kfO{6/, ;fem]bf/ jf k| yd ;~rfnsx¿sf] gful/stfsf]
k|df0fkq,
-v_ ;~rfng ug{ vf]h]sf] oftfot ;]j f cGt{u t /x]sf ;jf/Lsf]
btf{sf] k|d f0fkq,
-u_ ;~rfng ug{ vf]h]sf] oftfoft ;] jf o; cl3 cGo s'g }
gfdaf6 ;~rfng ePsf] eP To;sf] btf{ k|df0fkq, cfos/
btf{ k|df0fkq / s/ ˚5\ of}{ 6 k|d f0fkq,
-3_ ;~rfng ug{ vf]h]s f] oftfoft ;]jfsf] k|aGwkq /
lgodfjnL,
-ª_ ;~rfng ug{ vf]h]sf] oftfoft ;]j f cGt{u t sfd ug]{
rfns, kl/rfnsnfO{ lbOPsf] cg' ;"rL–^@ adf]lhdsf]
lgo'lQmsf] k|ltlnlk / cGo sd{rf/Lx¿sf] ljj/0f .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] b/vf:tsf] ;DaGwdf ljefun]
cfjZos hfFra'em ubf{ To:tf] oftfoft ;]j fsf] gfd kl~hs[t u/L oftfoft ;]j f
;~rfng ug{ lbg pko'Qm b]v]df P]g tyf o; lgodfjnLdf plNnlvt cGo
Joj:yfx¿sf] cwLgdf /xL cg';"rL–$* adf]lhdsf] 9fFrfdf oftfoft ;] jf kl~hs[t
lstfadf kl~hs[t u/L oftfoft ;]j f ;~rfng ug]{ cg'dltkq lbg]5 .
$%= oftfoft ;]jf ;~rfng ug]{ cg'dltkqsf] gjLs/0f M -!_ oftfoft ;]j f
;~rfng ug{] cg'dltkqdf plNnlvt cjlw ;dfKt ePkl5 To:tf] cg'dltkq
19 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
20 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
lstfadf ;f] xL Joxf]/f hgfO{ cg';"rL–%# adf]lhdsf] 9fF rfdf oftfoft ;] jf k'gM
;~rfng cg'dltkq lbg]5 .
$&= oftfoft ;]jf ;~rfng ug]{ cg'd ltkqsf]
ltkqsf] gfd;f/L M oftfoft ;]jf ;~rfng
ug]{ cg'dltkq k|fKt u/]sf] s'g} ;jf/Lsf] wgL jf Joj:yfksn] cfˆgf] ;jf/L c¿
s;}nfO{ laqmL u/L jf cGo s'g} Joxf]/faf6 gfd;f/L ul/ lbPdf ;jf/Lsf] gofF wgL
jf Joj:yfksn] ;fljssf] ;jf/L wgL jf Joj:yfksn] k|of]u u/L cfPsf] oftfoft
;]jf ;~rfng ug]{ cg'dltkq cfˆgf] gfddf gfd;f/L ug{sf] nflu lgod $% sf]
pklgod -!_ adf]lhdsf] sfuhft ;+nUg u/L cg';"rL–%$ adf]lhdsf] 9fFrfdf
ljefu ;dIf b/vf:t lbPdf ljefun] To:tf] cg'dltkqsf] gfd;f/L ul/lbg]5 .
$*= ofqL l6s6 laqmL ug]{ JolQmn] nufpg] kl/rokq M ;fj{hlgs ;jf/L ;~rfng
ug]{ kl~hs[t oftfoft ;]jfsf] ofqL l6s6 laqmL ug]{ JolQmn] nufpg] kl/rokqsf]
9fFrf cg';"rL–%% adf]lhd x'g] 5 .
$(= ofqL l6s6sf] 9fF
9fFfFfFrf
rf M ;fj{hlgs ;jf/L ;~rfng ug]{ kl~hs[t oftfoft ;]j fsf]
ofqL l6s6sf] 9fF rf cg';"rL–%^ adf]lhd x'g]5 .
%)= dfn;fdfg 9'jfgLsf] lan M dfnafxs ;jf/L ;~rfng ug]{ kl~hs[t oftfoft
;]jfsf] sd{rf/Ln] dfnj:t'sf] cf] ;f/ k;f/ u/] afkt ;DalGwt dfnwgLaf6 ef8f
a'lemlnO{ cg';"rL–%& adf]lhdsf] 9fFrfdf lan lbg' kg]{5 .
%!= ofqL ;"rL M -!_ nfdf] / dWod b"/Ldf ;~rfng ul/g] kl~hs[t oftfoft ;]j fsf]
Joj:yfks jf ;jf/L wgLn] P]gsf] bkmf !)) adf]lhd tof/ ug'{ kg]{ ofqL ;"rLsf]
9fFrf cg';"rL–%* adf]lhd x'g]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] 9fFrfdf tof/ ul/g] ofqL ;" rLdf ;jf/L
k|:yfg ubf{ ;jf/Ldf /x]sf ofqLsf] cltl/Qm aLrdf ;jf/Ldf r9\g] gofF ofqLsf]
gfd ;d]t ;dfj] z u/L To:tf] ofqL ;"rLsf] Ps k|lt aLr af6f]d f /x]sf k| x/L
sfof{ no tyf r]s kf]i6nfO{ ;d]t lbg' kg]{5 .
kl/R5]b – &
aLdf ;DaGwL Joj:yf
%@= oftfoft ;]jfdf sfd ug]{ sd{rf/Lsf] aLdf M -!_ oftfoft ;]jf ;~rfng ug]{
;jf/L wgL jf Joj:yfksn] P]gsf] bkmf !$( adf]lhd b'3{6gf aLdf u/fpFbf ;f]
oftfoft ;]jfdf ;+ nUg ;jf/L rfns, kl/rfns, r]s/, x]N k/, ;'/IffsdL{ jf cGo
bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
21 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
sd{rf/Lsf] ;jf/L b'3{6gfsf] sf/0faf6 x'g] d[To', cËeË tyf pkrf/ jfkt o;
lgoddf pNn] v eP adf]lhdsf] /sdsf] aLdf u/fpg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd aLdf u/fpFbf d[To'sf] nflu kfFrnfv ?k}ofFsf]
aLdf u/fpg' kg]{5 .
-#_ oftfoft ;]j fdf ;+nUg s'g} ;jf/L ;fwg b'3{6gf eO{ pklgod -!_ df
plNnlvt s'g} JolQmsf] d[To' ePdf To:tf] ;jf/L ;fwgsf] wgL jf Joj:yfksn]
k|To]s d[tssf] k/Dk/f cg' ;f/sf] sfh lsl/of vr{ jfkt lghsf] xsjfnfnfO{
tTsfn kRrL; xhf/ ?k} ofF pkAw u/fpg' kg]{5 / ;f] /sd To:tf] wgL jf
Joj:yfksn] pklgod -@_ adf]lhdsf] aLdf /sdaf6 ;f]wegf{ lng ;Sg]5 .
-$_ pklgod -!_ adf]lhd aLdf u/fpFbf cËeË jfkt b] xfo adf]lhdsf]
aLdf u/fpg' kg]{5 M–
-s_ :yfoL k"0f{ czQmtf kfFr nfv ?k}ofF
-v_ b'j} cfF vfsf] b[i6L u'd]df kfFr nfv ?k}ofF
-u_ b'j} xftsf] gf8L jf b'j} v'§fsf] kfFr nfv ?k}ofF
uf]nL ufF7f]sf] hf]gL{ jf ;f] eGbf
dflysf] efu a]sDdf ePdf
-3_ Pp6f xftsf] gf8L, Pp6f v'§fsf] kfFr nfv ?k}ofF
uf]nL ufF 7f]s f] hf]gL{ jf ;f]eGbf
dfly / Pp6f cfF vfsf] b[i6L
k"0f{¿kn] u'd]df
-ª_ Pp6f cfFvfsf] b[i6L k"0 f{¿kn] b'O{ nfv krf; xhf/
u'd]df ?k}ofF
-r_ Pp6f xftsf] gf8L jf Pp6f b'O{ nfv krf; xhf/
v'§fsf] uf]nL ufF 7f]sf] hf]gL{ jf ?k}ofF
;f]eGbf dflysf] efu a]sDdf
ePdf
-5_ cGo s'g} cËeË ePdf dfGotf k|fKt
lrlsT;sn] lgwf{/0f
u/]sf] Iflt cg';f/sf]
dgfl;j aLdf /sd
22 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-%_ pklgod -!_ adf]lhd aLdf u/fpFbf 3fprf] 6sf] pkrf/ vr{ , la/fdL
s'?jf vr{ / ljljw vr{ afkt b]xfo adf]lhdsf] aLdf u/fpg' kg]{5M–
-s_ Ps nfv ?k}ofF;Ddsf] jf:tljs pkrf/ vr{ ,
-v_ c:ktfn egf{ ePsf] cjlwsf] nflu k|lt lbgsf] kfFr ;o
?k}ofFsf b/n] a9Ldf tL; lbg;Ddsf] nflu s'?jf vr{ /
ljljw vr{ .
%#= ofqL aLdf M -!_ oftfofq ;]j f ;~rfng ug]{ ;jf/L wgL jf Joj:yfksn] P]gsf]
bkmf !%) adf]lhd ofqLsf] b'3{6gf aLdf u/fpFbf ofq'j fxs ;jf/L ;fwgsf] xsdf
;f] ;jf/L ;fwgsf] ;L6 ;+Vof a/fa/ / dfnjfxs ;jf/L ;fwgsf] xsdf ;f] ;jf/L
;fwgsf] ANo" a'sdf pNn]v eP adf]lhdsf] ;L6 ;+ Vof a/fa/sf] ;+Vofdf ofqLsf]
d[To', cËeË tyf pkrf/ vr{ jfkt aLdf u/fpg' kg]{ 5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd aLdf u/fpFbf ;jf/L b'3{6gfaf6 x'g] d[To'sf] nflu
kfFr jif{eGbf a9L pd]/ ePsf k| To]s ofqLsf] nflu Psnfv ?k}ofF, Ps jif{b]lv kfF r
jif{;Ddsf] k|To]s ofqLsf] nflu krf; xhf/ ?k}ofF / Ps jif{eGbf sd pd]/sf]
ofqLsf] nflu kRrL; xhf/ ?k}ofFsf] aLdf u/fpg' kg]{5 .
-#_ oftfoft ;]jfdf ;+ nUg s'g} ;jf/L ;fwg b'3{6gf eO{ ofqLsf] d[To'
ePdf To:tf] ;jf/L ;fwgsf] wgL jf Joj:yfksn] k|To]s d[tssf] k/Dkf/
cg';f/sf] sfh lsl/of vr{ jfkt lghsf] xsjfnfnfO{ tTsfn kRrL; xhf/ ?k}ofF
pknAw u/fpg' kg]{5 / ;f] /sd To:tf] wgL jf Joj:yfksn] pklgod -@_
adf]lhdsf] aLdf /sdaf6 ;f]wegf{ lng ;Sg]5 .
-$_ pklgod -!_ adf]lhd aLdf u/fpFbf cËeË jfkt b] xfo adf]lhdsf]
aLdf u/fpg' kg]{5 M–
-s_ :yfoL k"0f{ czQmtf pklgod -@_ df d[To'
jfkt plNnvt aLdf
/sdsf] ztk|ltzt
-v_ b'j} cfF vfsf] b[i6L u'd]df pklgod -@_ df d[To'
jfkt plNnvt aLdf
/sdsf] ztk|ltzt
23 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-%_ pklgod -!_ adf]lhd aLdf u/fpFbf 3fprf] 6sf] pkrf/ vr{ , la/fdL
s'?jf vr{ / ljljw vr{ afkt b]xfo adf]lhdsf] aLdf u/fpg' kg]{5M–
-s_ Ps nfv ?k}ofF;Ddsf] jf:tljs pkrf/ vr{ ,
-v_ c:ktfn egf{ ePsf] cjlwsf] nflu k|lt lbgsf] kfFr ;o
?k}ofFsf b/n] a9Ldf tL; lbg;Ddsf] nflu s'?jf vr{ /
ljljw vr{ .
-^_ o; lgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg ;jf/L ;fwgdf
/x]sf] ;L6 ;+ VofeGbf a9L ;+Vofdf ofqL ;jf/ u/fpg] s'g} ;jf/L ;fwg b'3{6gf eO{
;L6 lagf ofqf ug]{ ofqLsf] d[To' jf cËeË ePdf jf To:tf ofqL 3fOt] ePdf
To:tf] ;jf/L ;fwgsf] wgL jf Joj:yfksn] o; lgoddf plNnvt aLdf /sd
24 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
25 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .
26 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
aLdfsf] /sd b'3{6gfaf6 d[ To' ePsf] cj:yfdf b'3{6gf ePsf] PSsfO; lbgleq
d[tssf] xsjfnfnfO{ / cGo cj:yfdf tLg dlxgfleq ;DalGwt JolQmnfO{
;DalGwt ;jf/L wgL jf Joj:yfkssf] /f] xj/df ladsaf6 pknAw u/fOlbg' kg]{5 .
%%3= aLdf ;DaGwdf ;jf/L wgL jf Joj:yfkssf] bfloTj M -!_ oftfoft ;]jf ;~rfng
ug]{ s'g} ;jf/L wgL jf Joj:yfksn] o; lgod adf]lhd aLdf u/fPsf]df To:tf]
aLdfdf plNnlvt /sdsf] bfloTjeGbf a9L /sdsf] bfloTj lghn] jxg ug'{kg]{
5}g .
-@_ o; lgoddf cGoq h'g ;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg To:tf] ;jf/L
;fwgsf] wgL jf Joj:yfksn] o; lgoddf plNnlvt aLdf /sdeGbf a9L ladfÍ
/sd sfod u/L aLdf ug{ of] lgodn] afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .
%%ª= oftfoft ;++:yf
yf dfkm{t aLdf u/fpg ;lsg] M oftfoft ;]j f ;~rfng ug]{ ;jf/L
wgL jf Joj:yfksn] o; kl/R5]b adf]lhdsf] aLdf ubf{ oftfoft Joj;fo;Fu
;DalGwt ;+: yf dfkm{t aLdf u/fpg ;Sg]5 .
kl/R5]b – *
k|lzIf0f s]G b|, sf/vfgf tyf js{;k ;~rfng
%^= k|lzIf0f s]Gb|, sf/vfgf jf js{;k ;~rfng ug{ cg'dlt lng' kg]{ M -!_ ;jf/L
rfns k|lzIf0f s]Gb|, a; 6«ssf] a8L lgdf{0f ug]{ sf/vfgf jf c6f]df]j fO{n js{;k
;~rfng ug{ rfxg] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] To:tf] Joj;fo ;~rfng ug]{
cg'dlt lng rfx]df P]gsf] bkmf ! %( adf]lhd b]xfo adf]lhdsf] sfuhft tyf
cg';"rL–# adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt ljefu ;dIf cg' ;"rL–%( adf]lhdsf] 9fFrfdf
b/vf:t lbg' kg]{5 M–
-s_ k|lzIf0f s]Gb|, sf/vfgf jf js{ ;k ;~rfng ug{ rfxg]
k|f]kfO{6/, ;fem]bf/ jf k| yd ;~rfnsx¿sf] gful/stfsf]
k|df0fkq,
-v_ ;~rfng ug{ vf]h]sf] k|l zIf0f s]Gb|, sf/vfgf jf js{;k
o; cl3 cGo s'g} gfdaf6 ;~rfng ePsf] eP To;sf]
btf{ k|df0fkq, cfos/ btf{ k|df0fkq / s/ km5\ of}{ 6
k|df0fkq,
bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .
27 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
28 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-^_ ;jf/L rnfpFbf x'g ;Sg] ;Defljt b'3{6gf, ;jf/Lsf] oflGqs l:ylt,
;8ssf] cj:yf 6«flkms ;+s]t cflb gePsf] sf/0faf6 ;jf/L
cfjfudgdf sl7gfO{ pTkGg eP To; ;DaGwdf ;DalGwt ;jf/L
wgL jf Joj:yfks, ljefu jf sfof{nodf ;f] sf] hfgsf/L lbg] .
-v_ kl/rfnssf] sfd / st{Jo M
-!_ ofqLx¿;Fu lzi6 Jojxf/ ug]{,
-@_ ofqLx¿sf] ;/;fdfgsf] ;'/Iffsf] nflu plrt k|aGw ug]{ / s'g }
ofqLn] ;/;fdfg tyf dfn j:t' ;jf/Ldf 5f]l8 uPdf To:tf]
;/;fdfg tyf dfn j:t'sf] wgL km]nf k/]df lghnfO{ / km]nf
gk/]df glhssf] k|x/L jf cfkm" sfo{/t oftfoft ;]jfsf] lhDd]jf/
JolQmsf] lhDdfdf lbg],
-#_ dlxnf, a[4, afns tyf cGo czQm JolQmx¿nfO{ ofqf cjlwdf
;Dej eP;Ddsf] ;'ljwfsf] aGbf]j:t ug]{,
-$_ k|rlnt sfg"g tyf ;'/Iffsf] b[li6sf]0fn] lgif]lwt j:t' ;jf/Ldf
/fv]sf] yfxf x'g cfPdf k| x/LnfO{ ;"rgf lbg],
-%_ ;jf/L lgdf{t f sDkgLn] lgwf{/0f u/]sf] ;jf/Lsf] jhgsf] xbsf]
;Ldf gf£g] u/L ;jf/Ldf dfn j:t' tyf ;/;fdfgx¿ /fVg glbg],
-^_ ;jf/Lsf] kfls{Ë :yndf ofqL cf]/ fNg] / r9fpg] sfo{df cfjZos
;xof]u ug]{,
-&_ ;jf/L rnfpFbfsf] cj:yfdf x'g ;Sg] ;Defljt b'3{6gf k|lt ofqL
tyf rfnsnfO{ ;dod} ;r]t u/fpg] / ;jf/Lsf] oflGqs l:ylt
7Ls gePdf ;f] sf] hfgsf/L Joj:yfks / ;DalGwt sfof{ nonfO{
lbg],
-*_ ;8ssf] cj:yf tyf 6«flkms ;+s]t gePsf] sf/0faf6 ;jf/L
cfjfudgdf sl7gfO{ eP ;f] sf] hfgsf/L ljefunfO{ lbg] .
-(_ ;jf/L rnfpFbfsf] cj:yfdf rfnsnfO{ cfjZos ;xof] u k'¥ ofpg] ,
-!)_ cfkm" kl/rfns /x]sf] ;jf/Lsf] ;'/Iff / lxkmfht ug]{ tyf gf] S;fgL
x'g glbg],
-!!_ cfkm" ;]j f/t /x]sf] ;jf/L wgL jf Joj:yfksn] lbPsf] ;jf/L
;~rfng ;DaGwL cfb] zsf] kfngf ug]{ .
29 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
30 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–!
-lgod # sf] pklgod -!_ ;F u ;DalGwt_
k|j]z btf{sf] nflu lbOg] b/vf:t
>L ==================
======================
!= b/vf:tjfnfsf] gfd / 7]u fgf -JolQm, kmd{, sDkgL_ –
@= lktf jf kltsf] gfd –
#= ;jf/Lsf] lsl;d –
$= ;jf/L agfpg] sDkgLsf] gfd –
%= ;jf/L df] 8]n –
^= l;ln08/ ;+Vof –
&= xif{ kfj/ jf l;=l;= –
*= Rofl;; gDa/ –
(= O{l~hg gDa/ –
!)= ;jf/L /ª –
!!= l;6 jhg Ifdtf –
!@= k]6«f]n, l8h]n, UofF ; jf ljB'taf6 rNg] –
!#= /]l8of] eP gePsf] –
!$= vl/b ug]{ JolQm, kmd{ jf sDkgLsf] ljj/0f –
!%= k|j]z ug]{ eG;f/ sfof{ no –
!^= lemsfpg] O{hfht kfPsf] lg:;f –
!&= ;jf/L vl/b ePsf] lg:;f / cGo sfuhftx¿sf] ljj/0f –
dfly pNn]lvt ul/P adf]lhdsf] ;jf/Lsf] k|j] z btf{ u/L lg:;f k|bfg ul/lbg'x'g
cg'/f]w ub{ 5' .
b/vf:tjfnfsf]
;xL
gfd y/ –
pd]/ –
7]ufgf –
ldlt –
Olt ;+jt\ @)====== ;fn =========== dlxgf ===== ut] ===== /f]h sf lbg z'ed\=============
31 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–@
-lgod # sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
;jf/L k|j] z btf{sf] lg:;f
g]kfn ;/sf/
u[x dGqfno
=====================================k|x/L sfof{ no
========================.
lgDg ljj/0f ePsf] ;jf/L ldlt=====================df g]kfn k|j] z u/L o; sfof{ nodf
k|j]z btf{ u/fPsf] Joxf]/f k|d fl0ft ul/G5 .
;jf/Lsf] ljj/0f
!= ;jf/L btf{ g+= –
@= ;jf/Lsf] lsl;d –
#= ;jf/L cfoft ug]{ -JolQm, ˚d{, sDkgL_ sf] gfd y/ –
$= 7]ufgf –
%= ;jf/Lsf] O{l~hg gDa/ –
^= ;jf/Lsf] r]l;; gDa/ –
&= ;jf/L agfpg] sDkgLsf] gfd –
*= df]8]n g+= -lgdf{0f ePsf] ;fn_ –
(= ;jf/Lsf] /ª –
!)= ;jf/L cfoft ug]{ O{hfht kqsf] lg:;f g+=
!!= cGo –
af]wfy{M– lg:;f lbg] clwsf/Lsf]
>L oftfoft Joj:yf sfof{ no, ;xL –
======================================== . gfd y/ –
bhf{ –
ldlt –
32 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"r L–
L–#
b:t'/ tflnsf
-s_ lgod $ sf] pklgod -!_ / lgod ^ sf] pklgod -!_ sf] k| of]hgsf] nflu ;jf/L btf{
/ ;?jf btf{ b:t'/
:ki6Ls/0f M ko{6s ;jf/L / ;+:yfgsf ;jf/Lx¿sf] b:t'/ ;fj{hlgs ;jf/L ;/x nfUg]5 .
-v_ lgod % sf] k| of] hgsf] nflu ;jf/Lsf] c:yfoL btf{ b:t'/
33 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
:ki6Ls/0f Mko{6s ;jf/L / ;+:yfgsf] ;jf/Lx¿sf] b:t'/ ;fj{hlgs ;jf/L ;/x nfUg]5 .
-u_ lgod & sf] pklgod -!_ sf] k| of] hgsf] nflu ljb]zdf btf{ ePsf ;jf/L rnfpg]
cg'dltkq b:t'/
-3_ lgod * sf] pklgod -!_ sf] k| of] hgsf] nflu btf{ k|d f0f kq gjLs/0f b:t'/
34 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-ª_ lgod ( sf] pklgod -!_ / lgod !) sf] pklgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu ;jf/Lsf]
gfd;f/L / wgLsf] d[To' ePsf] ;jf/Lsf] gfd;f/L b:t'/
35 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-r_ lgod !$ sf] pklgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu btf{ k|d f0fkqsf] k|ltlnlk b:t'/
-5_ lgod @) sf] pklgod -!_ sf] k| of]hgsf] nflu rfns cg'dltkq b/vf:t b:t'/
36 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-h_ lgod @@ sf] pklgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu rfns cg'dltkqdf c¿ ;jf/L
;dfj] z ug]{ b:t'/
-em_ lgod @# sf] pklgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu rfns cg'dltkqsf] gjLs/0f b:t'/
37 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-`_ lgod @$ sf] pklgod -!_ sf] k| of]hgsf] nflu rfns cg'dltkq k|ltlnlk b:t'/
-6_ lgod @^ sf] pklgod -!_ sf] k| of]hgsf] nflu kl/rfns cg'dltkq b/vf:t b:t'/
?= %)÷–
-7_ lgod @* sf] pklgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu kl/rfns cg'dltkq gjLs/0f b:t'/
?= !%)÷–
-8_ lgod @( sf] pklgod -!_ sf] k| of] hgsf] nflu kl/rfns cg'dltkq k|ltlnlk b:t'/
?= %).–
-9_ lgod #) sf] pklgod -!_ tyf lgod #!, #@ / lgod #$ sf] k| of]hgsf] nflu af6f]
Ohfhtkq, af6f] kl/jt{g, k6s] af6f] Ohfhtkq / af6f] Ohhftkqsf] gjLs/0f b:t'/
-!_ af6f] Ohfhtkq b:t'/ -gjLs/0f ;d]t, rf}dfl;s_
38 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
▲ klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
39 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-%_ g]kfndf sfod ePsf af6f] x¿df ;~rfng ug]{ 7"nf tyf demf} nf ko{ 6s
;jf/Lx¿, ;+: yfgsf ;jf/Lx¿ / ef8fsf 6«s x¿sf] /fi6« JofkL af6f] Ohfht
(National Permit) b:t'/ ?= (,$)).– -rf}dfl;s_
-^_ tf]lsPsf] af6f] -?6_ df clwsf/ k| fKt clwsf/Lsf] ;fj{hlgs ;jf/Lx¿nfO{
k|lt:kwf{ u/fO af6f] Ohfhtkq k|bfg u/]sf]df dfly pNn]lvt b:t'/df g36g]
u/L b:t'/ lgwf{/0f ug{ ;lsg]5 .
-0f_ lgod #* sf] k| of]hgsf nflu af6f] Ohfhtkq k|ltlnlk b:t'/ ?= %).–
-t_ lgod #( sf] pklgod -!_ sf] k| of] hgsf] nflu hfFrkf; k|df0fkqsf] b/vf:t b:t'/
qm=;+= ;jf/Lsf] juL{s/0f b:t'/ -?k}ofFdf_
!= 7"nf ;jf/L !))÷–
@= demf}nf ;jf/L %)÷–
#= ;fgf ;jf/L %)÷–
-y_ lgod $$ sf] pklgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu ;]jfsf] gfd k~hLs[t b:t'/
qm=;+= kF"hL b:t'/ -?k}ofFdf_
!= ?= kGw| nfveGbf sdsf] nflu &%)÷–
@= ?= kGw| nfveGbf a9L ?= krf; nfveGbf @@%)÷–
sdsf] nflu
#= ?= krf; nfveGbf a9L hlt;'s} ePklg #&%)÷–
-b_ lgod $% sf] pklgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu oftfoft ;] jf ;~rfng ug]{
cg'dltkqsf] gjLs/0f b:t'/
40 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-w_ lgod %^ sf] pklgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu k|lzIf0f s]Gb|, sf/vfgf, js{;k
;~rfng cg'dltkq b:t'/
41 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–$
-lgod $ sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
;jf/L btf{ ug{ lbOg] b/vf:t
42 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
lg/LIf0f ug]{ k| fljlwssf] ;xL kmfF6jfnfsf] ;xL btf{ ug]{ clwsf/Lsf] ;xL
43 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–%
-lgod $ sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
;jf/L btf{ lstfa
oftfoft Joj:yf sfof{no
============================c~rn
=================================.
44 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
;jf/Lsf] lj:t[t ljj/0f ;jf/L btf{ u/fpg] ;jf/L ;jf/L ;jf/Lsf] gfd;f/L ;jf/Lsf] btf{ k|=k=sf] b:t'/ a'emfPsf] r9fpg] jf ;jf/L btf{ gfd ;f/L s}lkmot
lg:;fx¿sf] ljj/0f wgLsf] gfd wgLsf] gjLs/0f /l;b g+= / ldlt kmfF6jfnfsf] jf gjLs/0f k|dfl0ft
y/ / 7]ufgf b:tvt laj|mL ug]{sf] vl/b ug]{sf] gjLs/0f Dofb k'Ug] ldlt b:tvt ug]{ clws[tsf]
;xL ;xL ldlt b:tvt
!=;jf/Lsf] btf{ g+= – != eG;f/ lt/]sf] lg:;f –
@= ;jf/L btf{ ldlt – -s_ eG;f/ sfof{nosf]
gfd –
#= ;jf/Lsf] df]8]n jf -v_ k|1fkg kq g+=
lgdf{0f ePsf] jif{ –
$= agfpg] sDkgL – -u_ /l;b g+= –
%= l;ln08/ ;+Vof -3_ ldlt –
^= xif{–l;=l;= – -ª_ cGo –
45 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
;jf/Lsf] lj:t[t ljj/0f ;jf/L btf{ u/fpg] ;jf/L ;jf/L ;jf/Lsf] gfd;f/L ;jf/Lsf] btf{ k|=k=sf] b:t'/ a'emfPsf] r9fpg] jf ;jf/L btf{ gfd ;f/L s}lkmot
lg:;fx¿sf] ljj/0f wgLsf] gfd wgLsf] gjLs/0f /l;b g+= / ldlt kmfF6jfnfsf] jf gjLs/0f k|dfl0ft
y/ / 7]ufgf b:tvt laj|mL ug]{sf] vl/b ug]{sf] gjLs/0f Dofb k'Ug] ldlt b:tvt ug]{ clws[tsf]
;xL ;xL ldlt b:tvt
!!= Ans g+= – #=
-s_ lemsfpg Ohfht lbg]
sfof{no –
!@= ;jf/Lsf] /ª – -v_ Ohfht kq g+= –
-s_ a8Lsf] /ª – -u_ Ohfht lbPsf] ldlt
–
-v_ l;;fsf] /ª – $= vl/b e} cfPsf]
dflg; jf sDkgLsf]
ljj/0f –
!#= r];L;sf] – -s_ ljqm]tfsf] gfd –
-s_ nDafO{ – -v_ laqmL jf vl/b
ePsf] ldlt –
-v_ rf}8fO{ – -u_ k|dfl0ft ug]{ JolQm
jf lgsfo –
!$= a8Lsf] – -3_ ;flas ljb]zL g+= –
s_ nDafO{ – %= cGo –
-v_ rf}8fO{ –
-u_ prfO{ –
46 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
;jf/Lsf] lj:t[t ljj/0f ;jf/L btf{ u/fpg] ;jf/L ;jf/L ;jf/Lsf] gfd;f/L ;jf/Lsf] btf{ k|=k=sf] b:t'/ a'emfPsf] r9fpg] jf ;jf/L btf{ gfd ;f/L s}lkmot
lg:;fx¿sf] ljj/0f wgLsf] gfd wgLsf] gjLs/0f /l;b g+= / ldlt kmfF6jfnfsf] jf gjLs/0f k|dfl0ft
y/ / 7]ufgf b:tvt laj|mL ug]{sf] vl/b ug]{sf] gjLs/0f Dofb k'Ug] ldlt b:tvt ug]{ clws[tsf]
;xL ;xL ldlt b:tvt
!%= k|of]u ug]{ OGwgsf]
lsl;d –
!^= ;jf/Ldf ePsf]
On]S6«f]lgs ;+rf/sf]
pks/0f –
!&= cGo k|fljlws
ljj/0f –
!*= k|of]u –
!(= rnfpg] Onfsf –
@)= gofF k|ljlwsf] ;jf/L
ePdf k|b'if0fsf] k|df0fkq
47 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–^
-lgod $ sf] pklgod -#_ ;F u ;DalGwt_
;jf/Lsf] gDa/ Kn]6sf] ;+s]t -cIf/ / cÍ_
-s_ 7"nf tyf demf}nf ;jf/L -a;, 6«s, 8f]h/, 8Dkm/, nf]8/, qm]g, bdsn, 6\ ofÍ/, /f]n/,
lksck, Eofg, ldgLa;, ldgL6«s, ldgLEofg cflb ofq'jfxssf xsdf !$ l;6eGbf
dflydf / dfnjfxssf xsdf $ 6g jf ;f]eGbf a9L s"n ef/jfxg Ifdtf ePsf_
;jf/L ;fwgx¿sf] nflu .
-v_ ;fgf -sf/, lhk, Eofg, lksck, dfOqmf]a; cflbh:tf @$ l;6 jf s"n ef/jxg
Ifdtf $ 6geGbf sd ePsf_ ;jf/L ;fwgx¿sf] nflu .
lgdf{0f tyf oftfoft dGqfnosf] ldlt @)%^.^.# sf] g]kfn /fhkqsf] ;"rgfn] x]/km]/ ePsf] .
48 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-u_ ;fgf -df]6/ ;fOsn, :s'6/ cflbh:tf b'O{kfª\u|]__ ;jf/L ;fwgx¿sf] nflu .
b|i6A
6Ao M
gDa/Kn]6sf] :j¿k M
!= ;jf/Ldf /fVg] gDa/Kn]6 sDtLdf klg @) u]hsf] wft'af6 ag]sf] kftfdf P]gsf]
cg';"rL–@ adf]lhdsf] ;fOhdf x'g' kg]{5 .
@= dfly b|i6Jo ! adf]lhd kftfdf P]gsf] cg';"rL–@ df tf]lsPsf] /Ë cg';f/sf cÍ /
cIf/ b]jgfu/L lnlkdf :ki6 ¿kdf n]lvPsf] x'g' kg]{5 .
#= gDa/ Kn]6df a9Ldf cf7j6f;Dd cÍ / cIf/ /xg] 5g\ h;nfO{ tn / dfly u/L b'O {
nfO{gdf lgDgfg';f/ /flvg' kg]{ 5 .
49 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-s_ dflyNnf] nfOgsf] z'?df ;jf/L btf{ ug]{ sfof{ nosf] c~rn ;+s]t cIf/ /
To;kl5 ;jf/L ;d"x hgfpg cÍ n]l vg' kg]{ 5 . o:tf] ;jf/L ;d"x hgfpg] cÍ
cfjZostf cg';f/ ! b]lv (( ;Dd x'g]5 . o:tf] cÍ kl5 ;jf/Lsf] lsl;d
hgfpg] ;+s]t cIf/ n]Vg' kg]{5 .
-v_ tNnf] nfOgdf ;jf/Lsf] btf{ gDa/ n] Vg' kg]{5, o:tf] btf{ gDa/ Pp6f ;+s]t
cIf/df a9Ldf rf/ cÍ;Dd -! b]lv (((( ;Dd_ dfq x'g]5 . k|of]u cg';f/
s'g} Ps ;+s]t cIf/df rf/ cÍsf] ;a}eGbf 7"nf] ;+Vof -((((_ k'u]kl5 qmdzM
csf]{ ;+s]t cIf/ lbO{ To;df klg ! b]lv (((( ;Dd lbb} hfg' kg]{5 .
pbfx/0ffy{ M oftfoft Joj:yf sfof{ no, jfudtL c~rndf btf{ x'g] klxnf] ;d" xsf] !@*^
btf{ gDa/sf] lghL df]6/ ;fOsnsf] gDa/Kn]6 b]xfo adf]lhd x'g] 5 .
af ! k
! @ * ^
t/ df]6/;fO{sn :s'6/ cflb b'O{ kfªu|] ;jf/Lx¿sf] cufl8kl§ /flvg] gDa/Kn]6sf]
xsdf Ps nfO{g sfod u/L pko'Qm ;fO{hdf /fVg ;lsg]5 .
$= s'6gLlts lgof]usf ;jf/L / cGo s'6gLlts gDa/ k|of]u ug{ kfpg] JolQm jf
;+:yfx¿sf] ;jf/Lsf] Kn] 6df To:tf] lgof]u / ;+:yfnfO{ ;jf/L btf{ k|of]hgsf nflu
k|bfg ul/Psf] ;+s]t, cÍ / cIf/ k| of]u ug{ kg]{ 5 .
50 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–&
-lgod % ;Fu ;DalGwt_
;jf/Lsf] c:yfO{ btf{ ug{ lbOg] b/vf:t
l6s6
51 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
lg/LIf0f ug]{ k| fljlwssf] ;xL kmfF6jfnfsf] ;xL btf{ ug]{ clwsf/Lsf] ;xL
52 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–*
-lgod ^ sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
;jf/Lsf] ;?jf btf{ ug{ lbOg] b/vf:t
l6s6
53 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
;jf/L hfF Rg] k| fljlwssf] ;xL kmfF6jfnfsf] ;xL btf{ ug]{sf] ;xL
54 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–(
lgod & sf]] pklgod -!_ ;F u ;DalGwt_
ljb]zdf btf{ ePsf] ;jf/L rnfpg] cg'dltkqsf] nflu lbOg] b/vf:t
l6s6
55 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
56 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–!)
-lgod & sf]] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
ljb]zdf btf{ ePsf] ;jf/L rnfpg lbOg] cg'dltkq
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu
oftfoft Joj:yf sfof{no
=================c~rn,
===================.
cg'dlt–kq
57 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
58 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–!!
-lgod * sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
btf{ k|df0f kq gjLs/0f u/fpg lbO{g] b/vf:t
l6s6
d]/f]÷xfd|f] gfddf btf{ ePsf] lgDg ljj/0f ePsf] ;jf/Lsf] btf{ k|df0f kqsf]
gjLs/0fsf] nflu nfUg] b:t'/ / cGo cfjZos lg:;f o;} ;fy ;+nUg u/L b/vf:t lbPsf]
5'÷lbPsf 5f}+ .
59 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
60 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–!@
-lgod ( sf]] pklgod -!_ ;F u ;DalGwt_
;jf/Lsf] gfd;f/L u/fpg lbOg] b/vf:t
l6s6
lnlvtd d]/f]÷ xfd|f] gfddf btf{ eO{ d]/f]÷xfd|f] xs ef]udf /x]sf] O=g+= r]l;;
g+=============df]8]n g+==============ePsf]============c===========g+= sf] ;jf/LnfO{ d}+ n]–xfdLn] lgDg
lnlvt gfd y/ 7] ufgf ePsf] JolQm–JolQmx¿–kmd{–sDkgL–;+:yfnfO{ lsgf/fsf ;fIfLsf]
/f]xj/df ?=================================cIf/]kL====================df lnnfd–laj|mL–pkxf/–js; u/L
lbPsf] x'gfn] pQm ;jf/L lgh–lghx¿sf] gfddf gfd;f/L ul/ lbg' x'g cg'/f] w ub{5'÷u5f}{+ .
dflysf] Joxf]/f km/s kl/ laj|mL–lnnfd–pkxf/–js; u/]sf] ePdf sfg"g adf]lhd ;x'Fnf
a'emfpFnf .
61 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
;fIfL
!=
@=
pko'{Qm adf]lhdsf] ;jf/L ;fwg dfly pNn]l vt JolQm–JolQmx¿–kmd{–sDkgL–
;+:yfaf6 d}n]–xfdLn] vl/b–lnnfd ;sf/–pkxf/–js;–xsef]u sfod u/L lnPsf] xf] .
o;df s'g} km/s kg]{ 5}g . km/s kf/L n]gb]g u/]sf] 7x/L of] gfd;f/L ab/ ePdf sfg"g
adf]lhd b08 ;hfo u/]d f ;xg a'emfpg tof/ 5' –5f}+ .
n]vs –
k]z ePsf sfuh kqx¿
!= lng] lbg] b'a}sf gful/stf – -s_ lbg]sf] – lhNnf gful/stf g+= –
-v_ lng]sf] – lhNnf gful/stf g+= –
@= ;jf/L cfos/ lt/]sf] k|df0f – -s_ ;jf/L cfos/ a'emfPsf] sfof{no –
-v_ ldlt –
-u_ cjlw –
-3_ /l;b jf ef} r/ g+= –
#= ;fj{hlgs ;jf/L eP af6f] Ohfht lnPsf] k|d f0f kq – -s_ lbg] sfof{ no –
-v_ kfPsf] If]q –
62 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
===================================
;jf/L hfF Rg] k| fljlwssf] ;xL
63 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
pko'{Qm adf]lhd n]gb]gsf] dGh'/L u/L d]/ f] /f]xj/df ;xL–;gfvt u/]sf] / pNn]l vt
sfuhkqx¿ ;d]t k]z u/L ;s]sf] x'Fbf gfd;f/L ul/lbg k]z u/]sf] 5' .
kmfF6jfnfsf]
;xL –
gfd y/ –
ldlt –
gfd;f/L ;b/ u/L k|dfl0ft ul/lbg] clwsf/Lsf]
;xL –
gfd y/ –
ldlt –
b|i6Jo
6Jo M–pko'{Qm adf]lhd gfd;f/L b/vf:t kmf/d g]kfnL sfuhdf 5kfOPsf] x'g' kg]{ 5 .
64 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–!#
-lgod !) sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
;jf/L wgLsf] d[To' ePdf ;jf/Lsf] gfd;f/L ug{ lbOg] b/vf:t
l6s6
65 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
dfly pNn]lvt k|d f0fx¿sf] ;fy} ;xL ;gfvtsf] cfwf/df gfd;f/L ul/lbg k]z
u/]sf] 5' .
66 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–!$
-lgod !@ sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
;jf/Lsf] pks/0f kl/jt{g ug{ lbOg] b/vf:t
67 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–!%
-lgod !# sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
btf{sf] k|d f0fkq vf/]hLsf] nflu lbOg] b/vf:t
l6s6
68 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
;jf/Lsf] lj:t[t hfF r u/L btf{ vf/]h ug'{kg]{ sf/0f vf]lnPsf] k|ltj]bg======================
b|i6«Jo M x/fPsf] jf gfl;Psf] Joxf]/f lgj]bg k/]df s'g} sfof{ no jf lgsfoaf6 s'g} sf/afxL
jf cGo k| of] hgsf nflu glvlrPsf] / ;f] Joxf]/f em'6f] ePdf sfg"g adf]lhd
;x'F nf÷a'emfpF nf egL sa'lnot ;d] t u/fpg] .
69 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–!^
-lgod !$ sf]] pklgod -!_ ;F u ;DalGwt_
btf{sf] k|d f0f kqsf] k|ltlnlksf] nflu lbOg] b/vf:t
l6s6
70 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
======================== ==================================================
kmfF6jfnfsf] ;xL k|ltlnlk k|d fl0ft ug]{ clwsf/Lsf] ;xL
71 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–!&
-lgod @) sf]] pklgod -!_ / lgod @@ sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
rfns cg'dltkq÷rfns cg'dltkqdf c¿ ;jf/L cfj]bssf]
l6s6 kf;kf]6{
;dfj] z ug{sf] nflu lbO{g] b/vf:t ;fO{hsf]
kmf]6f]
72 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-s_ cg'dltkq lbg] sfof{ no M -v_ cg'dltkq k|fKt u/]sf] ;jf/Lsf] lsl;d M
-u_ cg'dltkq g+= M -3_ ldlt M
!*= o; cl3 cg'dltkqsf] nflu b/vf:t lbPsf] eP –
-s_ b/vf:t lbPsf] ldlt M -v_ k/LIff ldlt M
-u_ k/LIff lng] sfof{ no M -3_ k/LIffsf] kl/0ffd M
!(= cg'dltkq k| fKt ug{÷yk ug{ rfx]sf] ;jf/L –
-s_ df]6/;fOsn, :s'6/, df]k]6 -v_ hLk, sf/, 8]lne/L Eofg
-u_ 6]Dkf], c6f]l/S;f -3_ kfj/l6n/ -ª_ 6\ofS6/
-r_ ldgLa;, ldgL6«s -5_ a;, 6«s, nx/L -h_ /f]8 /f] n/, 8f] h/
-em_ qm]g
@)= b/vf:t / k/LIff b:t'/ ?==================-cIf/]kL ================_ /l;b jf ef}r/
g+==========÷=========
@!= cGo –
bfofF afofF
pk/f]Qm ;Dk"0 f{ ljj/0f 7Ls 5 egL
;xL ug]{ M cf} 7fsf]
b/vf:tjfnfsf] ;xL M 5fk
ldlt M
;+nUg sfuhftx¿ M
-!_ b:t'/ lt/]sf] ef}r/ -@_ gful/stfsf] k|dfl0ft k|ltlnlk -#_ lg/f]lutfsf]
k|df0fkq
-$_ xfn;fn} lvr]sf] kf;kf] 6{ ;fO{hsf] # k|lt c6f] ;fO{hsf] @ k|lt
-%_ k|lzIf0f s]Gb|n] lbPsf] k|df0f kqsf] k|ltlnlk
sfof{ no k| of]hgsf] nflu
!= k/LIf0f / k/LIffkmnsf] ljj/0f –
k/LIffsf] k/LIff k|fKtfÍ glthf -pQL0f{ k/LIf0f ug]{ ;xL s}lkmot
lsl;d ldlt cg'QL0f{_ clwsf/Lsf] gfd
73 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu
oftfoft Joj:yf sfof{no ==========================
;jf/L rfns cg'dlt kqsf] k/LIffsf] nflu
k|j]z–kq
74 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–!*
-lgod @) sf]] pklgod -@_ ;F u ;DalGwt_
lg/f]lutfsf] k|df0f–kq
!= lgj]bssf] gfd y/ –
@= lgj]bssf] 7]u fgf –
#= pd]/ –
$= /ut ;d" x –
%= x'lnof –
75 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
d}n] lgj]bssf] :jf:y k/LIf0f u/] . dfly n]lvPsf] ljj/0f d]/f] 1fg / ljZjf;df
7Ls 5 . lgh ;jf/L rnfpg of] Uo b]lvg' x'G 5÷b]lvg' x'Gg .
lrlsT;ssf] –
;xL –
gfd y/ –
bhf{ –
/lhi6«]zg g+= –
ldlt –
-sfof{ no eP ;f] sf] 5fk_
76 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–!(
-lgod @! / lgod @# sf] pklgod -#_ ;Fu ;DalGwt_
rfns cg'dltkq÷gjLs/0f btf{ lstfa cfj]bssf]
xfn;fn}
g]kfn ;/sf/ lvlrPsf]
kf;kf]6{
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno ;fO{hsf]
kmf]6f] 6fF:g]
oftfoft Joj:yf ljefu
oftfoft Joj:yf sfof{no
================ c~rn ==================
77 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
78 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–@)
==========================
79 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–@!
-lgod @# sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
rfns cg'dltkq gjLs/0fsf] nflu lbO{g] b/vf:t
b/vf:tjfnfsf] –
;xL –
gfdy/ –
7]ufgf –
80 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–@@
======================
81 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–@#
-lgod @# sf] pklgod -$_ ;F u ;DalGwt_
rfns cg'dltkq lbg] sfof{no afx]s cGo sfof{noaf6 ug]{ gjLs/0f lstfa
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu
oftfoft Joj:yf sfof{no
c~rn
====================.
l;=g+= rfns cg'dlt rfnsf] gfd rfns cg'dlt kq rfns cg'dlt gjLs/0f gjLs/0f gjLs/0f ul/lbg]sf] r9fpg]sf] k|dfl0ft ug]{sf] gjLs/0f cg'dlt kq s}lkmot
kq g+= / lbg] y/ jtg / k|fKt ;jf/Lsf] kq gjLs /0f Dofb ;dfKt b:t'/ gfd, kb / x:tfIf/ ;xL ;xL b:t'/ hf/L ug]{
sfof{ no ljj/0f ldlt x'g] ldlt sfof{no
82 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–@$
-lgod @$ sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
rfns cg'dltkqsf] k|ltlnlksf] nflu lbOg] b/vf:t
l6s6
83 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–@%
-lgod @^ sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
kl/rfns cg'dltkqsf] nflu lbOg] b/vf:t
l6s6 kmf]6f]
oftfoft ;]jfdf sfd ug{ kl/rfns cg'dltkq kfpgsf nflu lgDg ljj/0f e/L
cfjZos b:t'/ / sfuh kq ;lxt b/vf:t lbPsf] 5' . kl/rfns cg'dltkq kfpF .
84 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
85 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
============================================== ===============================================
l;kmfl/;stf{ kmfF6jfnfsf] b:tvt k|j]z kq lbg] clwsf/Lsf] b:tvt
86 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–@^
-lgod @^ sf]] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
kl/rfns cg'dltkqsf] nflu b/vf:t lb+bf ;+nUg ug'{kg]{ lg/f]lutfsf] k|df0f–kq
!= lgj]bssf] gfd y/ –
@= lgj]bssf] 7]u fgf –
#= pd]/ –
$= /ut ;d" x –
%= x'lnof –
:jf:y k/LIf0fsf] ljj/0f
^= lgj]bsnfO{ lgDg lnlvt /f]u 5 jf 5}g -:ki6 ;Fu cIf/df n]Vg'xf];\_
-s_ 5f/] /f] u –
-v_ kfunkg –
-u_ l/+u6f nfUg] jf d'5f{ kg]{ /f]u –
-3_ 5ftL jf Åbo ;DaGwL /f]u –
-ª_ s'g} lsl;dsf] dfgl;s /f]u –
&= cfF vfsf] zlQm 7Ls 5 jf 5}g -:ki6 ;Fu cIf/df n] Vg' xf];\_
-s_ b]Vg] zlQm –
-v_ :ki6 b]Vg] zlQm sd ePdf rZdf k| of]u ubf{ :ki6 b]Vg ;S5 jf ;Sb}g –
-u_ ljleGg /ªx¿ 5' 6\ofpg ;S5 jf ;Sb}g –
-3_ /tGwf] ePsf]÷gePsf] –
-ª_ cfF vf ;DaGwL cGo /f]u s]xL 5 5}g –
*= >j0f zlQm 7Ls 5 jf 5}g -:ki6 ;F u cIf/df n]Vg' xf] ;\_
(= zf/Ll/s :jf:y / cj:yf – =======================
!)= cGo –
d}n] lgj]bssf] :jf:y k/LIf0f u/+] . dfly n]lvPsf] ljj/0f d]/f] 1fg / ljZjf;df
7Ls 5–5}g lgh ;jf/Ldf sfd ug{ kl/rfns cg'dltkq lngsf nflu of]U o b]lvg'
x'G5÷b]lvg' x'Gg .
87 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
lrlsT;ssf] –
;xL –
gfd y/ –
bhf{ –
/lhi6«]zg g+= –
ldlt –
-sfof{ no eP ;f]s f] 5fk_
88 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–@&
-lgod @& ;Fu ;DalGwt_
kl/rfns cg'dlt–kq btf{ lstfa
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu
oftfoft Joj:yf sfof{no
c~rn
================================.
!= kl/rfns cg'dltkq g+= –
@= kl/rfns hf/L ePsf] ldlt –
#= cg'dltkq kfpg]sf] gfd y/ –
$= pd]/ –
%= :yfoL 7]ufgf M– -s_ c~rn -v_ lhNnf
-u_ uf=lj=;=–g=kf=–p=d=g=kf=–d=g=kf=
-3_ j8f g+= -ª_ 6f] n -r_ kmf]= g+=
-5_ ;Dks{ :yfg jf sfof{ no
^= c:yfoL 7] ufgf M– -s_ c~rn -v_ lhNnf
-u_ uf=lj=;=–g=kf=–p=d=g=kf=–d=g=kf=
-3_ j8f g+= -ª_ 6f] n -r_ kmf]= g+=
-5_ ;Dks{ :yfg jf sfof{ no
&= k]zf –
*= z}lIfs of]Uotf –
(= /ut ;d" x –
!)= gful/stf M gful/stf lnPsf] lhNnf –
gful/stf g+= – kf;kf] 6{ g+=–
!!= lktf jf kltsf] gfd –
!@= sfo{/t /x]s f] eP oftfoft ;]jfsf] gfd jf ufl8 g+= –
!#= cg'dltkq ;DaGwdf ePsf] b08 hl/jfgfsf] ljj/0f –
89 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
90 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–@*
-lgod @* sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
kl/rfns cg'dltkq gjLs/0fsf] nflu lbO{g] b/vf:t
l6s6
91 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–@(
-lgod @* sf] pklgod -#_ ;Fu ;DalGwt_
kl/rfns cg'dltkq gjLs/0f lstfa
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu
oftfoft Joj:yf sfof{no
c~rn
=========================.
l;=g+= kl/rfns cg'dltkq kl/rfnssf] gfd y/ kl/rfns gjLs/0f Dofb gjLs/0f ef}r/ jf /l;b r9fpg]sf] k|dfl0ft s}lkmot
g+= / lbg] sfof{no - jtg cg'dltkq gjLs/0f ;dfKt ldlt b:t'/ g+= ;xL ug]{sf] ;xL
k=;= r=g+= ldlt_ ldlt
92 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–#)
-lgod @* sf] pklgod -$_ ;Fu ;DalGwt_
kl/rfns cg'dltkq lbg] sfof{no afx]s cGo sfof{noaf6 kl/rfns
cg'dltkq gjLs/0f ul/Psf] Joxf]/f hgfpg] lstfa
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu
oftfoft Joj:yf sfof{no
c~rn
=============================.
l;=g+= kl/rfns kl/rfnssf] kl/rfns kl/rfns kl/rfns gjLs/0f r9fpg]sf] ef}r/ jf r9fpg]sf] k|dfl0ft s}lkmot
cg'dltkq g+= / lbg] gfd y/ jtg cg'dltkq cg'dlt k|fKt cg'dltkq Dofb ;dfKt ;xL /l;b g+= ;xL ug]{sf] ;xL
sfof{no gDj/ ;jf/L gjLs/0f ldlt ldlt
-k=;= r=g+= ldlt_
93 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–#!
-lgod @( sf]] pklgod -!_ ;F u ;DalGwt_
kl/rfns cg'dltkqsf] k|ltlnlksf] nflu lbOg] b/vf:t
l6s6
!= kl/rfnssf] gfd y/ –
@= jtg –
#= kl/rfns cg'dltkq g+= –
$= kl/rfns cg'dltkq k| fKt ldlt –
%= k|ltlnlk lng'kg]{ sf/0f –
^= x/fPsf] jf gfl;Psf] ePdf ;f] sf] ldlt / :yfg –
&= pQm Joxf]/f k|d fl0ft ug]{ cfwf/ jf k|df0f –
*= s'g} sfof{nosf] l;kmfl/; eP ;f] sf] M– -s_ gfd –
-v_ kq ;+Vof –
-u_ ldlt –
(= cGo –
!)= n]lvPsf] Joxf]/f 7Ls ;fFrf] 5, em'Ýf 7x/] sfg"g adf]lhd ;x'Fnf
a'emfpFnf .
94 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
b/vf:tjfnfsf]
;xL –
gfd y/ –
ldlt –
==================================== =========================
k|ltlnlk lbg l;kmfl/; ug]{ k|ltlnlk k|d fl0ft ug]{
kmfF6jfnfsf] ;xL clwsf/Lsf] ;xL
95 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–#@
-lgod #) sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
af6f] Ohfht kqsf] nflu lbOg] b/vf:t
lgDg cg';f/sf] oftfoft ;]j fsf] ;jf/LnfO{ lgDg cg';f/sf] af6f] Ohfht kq
kfpgsf nflu nfUg] b:t'/ / cfjZos k|df0f kqx¿ /fvL b/vf:t lbPsf] 5' . lgodfg' ;f/
af6f]sf] Ohfhtkq kfpF .
96 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
97 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-ª_ ofqL u'06f aLdf M– -c_ aLdf ePsf] ldlt – -cf_ cjlw –
-O_ aLdf ug]{ sDkgL jf lgsfo –
*= ;jf/Ldf sfd ug]{ sd{rf/Lsf] ljj/0f –
-s_ rfns M– -c_ gfd y/ –
-cf_ 7]ufgf –
-O_ cg'dltkq lbg] sfof{no / cg'dltkq g+= –
-v_ kl/rfns M– -c_ gfd y/ –
-cf_ 7]ufgf –
-O_ cg'dltkq lbg] sfof{no / cg'dltkq g+= –
-u_ cGo sd{rf/L M– -c_ gfd y/ –
-cf_ 7]ufgf –
-O_ cg'dltkq lbg] sfof{no / cg'dltkq g+= –
(= ofqL afxs ;jf/L ePdf l6s6 sfpG6/ /xg] :yfg –
!)= ;jf/L grn]sf] ;dodf jf cjlwdf ;jf/L kfls{· ug]{ :yfg –
!!= cGo ljj/0f –
-s_
-v_
-u_
-3_
-ª_
b/vf:tjfnfsf]
;xL –
gfd y/ –
7]ufgf –
ldlt –
98 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
============================================================== ==============================================
af6f] Ohfht lbg l;kmfl/; ug]{ kmfF6jfnfsf] ;xL af6f] Ohfht lbg] clwsf/Lsf] ;xL
99 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–##
-lgod #! sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
af6f] kl/jt{gsf] nflu lbOg] b/vf:t
!= ;jf/L gDa/ –
@= af6f] Ohfht g+= –
#= oftfoft ;]j f –
$= ;jf/L wgL –
%= klxn] ;jf/Ln] af6f] Ohfht kq kfPsf] af6f] –
^= ;jf/L btf{ k|df0fkq gljs/0f –
&= hfFrkf; k|d f0fkq –
*= aLdfx¿ –
(= kl/jt{g u/L lng rfx]sf] af6f]sf] ljj/0f – -s_
-v_
-u_
!)= b:t'/ –
b/vf:tjfnfsf]
;xL –
gfd y/ –
ldlt –
100 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
================================== ============================
gofF af6f] Ohfht kq lbg gofF af6f] Ohfht lbg]
l;kmfl/; ug]{sf] ;xL clwsf/Lsf] ;xL
101 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–#$
-lgod #@ sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
k6s] af6f] Ohfht kqsf] nflu lbOg] b/vf:t
102 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–#%
-lgod #@ sf]] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
k6s] af6f] Ohfht kq
103 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–#^
-lgod #$ sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
af6f] Ohfht kqsf] gjLs/0fsf] nflu lbOg] b/vf:t
lgDg ljj/0f ePsf] ;jf/Lsf] lgDgfg';f/sf] af6f] Ohfht kq gjLs/0f u/L kfpgsf
nflu nfUg] b:t'/ / cfjZos sfuhkq o;} ;fy ;+ nUg /fvL b/vf:t lbPsf] 5'÷ 5f}+ .
lgodfg';f/ af6f] Ohfht kq gjLs/0f u/L kfpF .
104 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
105 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–#&
lgod #% sf]] pklgod -!_ ;F u ;DalGwt_
af6f] Ohfht kq :ylut /fVg lbOg] b/vf:t
!= ;jf/L gDa/ –
@= af6f] Ohfht gDa/ –
#= hfFrkf; k|d f0fkq –
$= lau|LO{ agfpg g;Sg] ePdf js{ zksf] kq –
%= :ylut /fVg' kgf{sf] sf/0f v'Ng] cGo k|d f0f–kqx¿ –
b/vf:tjfnfsf]
;xL –
gfd y/ –
7]ufgf –
ldlt –
106 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–#*
-lgod #& ;Fu ;DalGwt_
af6f] Ohfhtkq btf{ lstfa
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu
oftfoft Joj:yf sfof{no
========================c~rn .
!= af6f] Ohfht kq g+= –
@= o; sfof{noaf6 k| fKt z'? af6f]sf] ljj/0f –
-s_ -v_ -u_
-3_ -ª_ -r_
#= oftfoft ;]j fsf] ljj/0f –
-s_ oftfoft ;]j fsf] gfd –
-v_ oftfoft ;]j f btf{ g+= / ldlt –
-u_ btf{ ug]{ sfof{ no –
-3_ oftfoft ;]j fsf] d'Vo sfof{no /x]sf] :yfg / ˚f]=g+= –
$= ;jf/Lsf] ljj/0f –
-s_ ;jf/L g+= –
-v_ btf{ ldlt –
-u_ lsl;d –
-3_ Ol~hg g+= –
-ª_ r]l;; g+= –
-r_ df]8]n / lgdf{tf sDkgL M– -c_ df] 8]n – -cf_ lgdf{t f sDkgL –
-O_ ag]sf] ;fn –
-5_ ;jf/Lsf] jhg Ifdtf M– -c_ s"n jhg – -cf_ ef/ jxg Ifdtf –
-O_ l;6 Ifdtf –
-h_ cGo –
107 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
108 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
sfod gjLs/0f jxfn hfFrkf;sf] aLdfsf] af6f] Ohfht ljj/0f /fVg]sf] s}lkmot -o; dxndf w]/}
ePsf] jf ldlt cjlw jxfn jxfn kq :ylut / x:tfIf/ 7fpF /fvL pQm ;jf/Lsf]
gjLs/0f cjlw / cjlw / km's'jf ;DaGwdf x/]s k6s
ePsf] hfFrkf; ljdf ljj/0f ePsf ljleGg lg0f{o jf
af6f]sf] lbg] ul/Psf] sf/jfxLsf] ljj/0f
ljj/0f sfof{no sfof{no r9fpg]_
109 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–#(
-lgod #* sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
af6f] Ohfht kqsf] k|ltlnlksf] nflu lbOg] b/vf:t
!= ;jf/L gDa/ –
@= af6f] Ohfht gDa/ –
#= hfFrkf; k|d f0fkq –
$= lau|L agfpg g;Sg] ePdf js{zksf] kq –
%= cGo k|df0fx¿–kqx¿ –
b/vf:tjfnfsf]
;xL –
7]ufgf –
ldlt –
110 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–$)
-lgod #( sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
hfFrkf; u/fpgsf nflu lbOg] b/vf:t
111 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–$!
-lgod #( sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
;jf/L hfF r ubf{ k| fljlwsn] eg'{kg]{ ljj/0f kmf/fd
112 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
;jf/L hfF rkf; lbg of]U o b]lvPdf ;f] sf] hfFrkf; k|d f0fkq k|dfl0ft
l;kmfl/; ug]{ k|fljlwssf] – ul/lbg] clwsf/Lsf] –
;xL – ;xL –
gfd y/ – gfd y/ –
ldlt – ldlt –
113 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–$@
-lgod #( sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
hfFrkf; k|d f0fkq
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu
oftfoft Joj:yf sfof{no
====================c~rn
===================.
j|m=;+= ldlt –
!= ;jf/L btf{ g+= –
@= ;jf/Lsf] lsl;d –
#= oftfoft ;]j fsf] gfd –
$= ;jf/L wgLsf] gfd y/ –
%= ;jf/Lsf] Rofl;; gDa/ –
^= ;jf/Lsf] O{l~hg gDa/ –
&= ;jf/Lsf] df] 8]n / lgdf{tf sDkgL M– -s_ df] 8]n -v_ lgdf{t f sDkgL –
*= ;jf/Lsf] /ª –
(= OGwgsf] lsl;d –
!)= ;jf/Lsf] jhg Ifdtf M– -s_ s'n jhg – -v_ ef/jxg Ifdtf – -u_ l;6 Ifdtf –
!!= w'Fjfsf] dfqf –
!@= ;jf/L hfF r u/]sf] ldlt –
!#= ;jf/L hfF rkf;sf] jxfn cjlw –
!$= cGo, ;]jf ;~rfngsf zt{x¿ –
;jf/L hfF rkf; ug]{ k|fljlwssf] – hfFrkf; k|d fl0ft ug]{ clwsf/Lsf] –
;xL – ;xL –
gfd y/ – gfd y/ –
ldlt – ldlt –
114 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–$#
-lgod $) sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
k'gM hfF rkf; k|df0fkqsf] nflu lbOg] b/vf:t
115 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–$$
-lgod $! sf]] pklgod -!_ ;F u ;DalGwt_
hfFrkf; k|d f0fkq :ylut /fVgsf] nflu lbOg] b/vf:t
116 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–$%
-lgod $@ sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
hfFrkf; k|d f0fkqsf] k|ltlnlk nflu lbOg] b/vf:t
l6s6
>Ldfg\ sfof{ no k|d' vHo"
oftfoft Joj:yf sfof{no
=========================c~rn
================================.
d]/f]÷xfdLn] o; sfof{noaf6 ldlt================df ;jf/Lsf] hfF rkf; k|df0fkq
lnPsf]df x/fP–gfl;Psf]n] hfF rkf; k|df0fkqsf] k|ltlnlk kfpg cfjZos kq / b:t'/
;+nUg /fvL b/vf:t lbPsf] 5'÷5f}+ .
!= ;jf/Lsf] gDa/ / lsl;d –
@= hfFrkf; k|d f0fkq g+= / ldlt –
#= hfFrkf; gjLs/0f jxfn /x]sf] ldlt –
$= b:t'/ –
%= cGo k|df0f –
b/vf:tjfnfsf]
;xL –
gfd y/ –
7]ufgf –
ldlt –
sfof{ no k| of]hgsf] nflu
b:t'/ –
======================================== ========================
k|ltlnlk ptf/ ul/lbg k]z ug]{ k|ltlnlk k|d fl0ft lbg]
k|fljlwssf] ;xL clws[tsf] ;xL
117 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–$^
-lgod $# ;Fu ;DalGwt_
hfFrkf; lstfa
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu
oftfoft Joj:yf sfof{no
c~rn
==================.
j|m= ldlt ;jf/L ;jfl/sf] lsl;d ag]sf] df]8]n agfpg] OGwgsf] r]l;; g+= OlGhg w'jfFsf] dfqf k'gMhfFrkf;sf] hfFrkf; hfFrkf; r9fpg]sf] k|dfl0ft s}lkmot
;+= wgLsf] btf{ ;fn sDklg lsl;d g+= ljj/0f :ynsf] jxfn ;xL ug]{sf]
gfd y/ g+= ljj/0f cjlw ;xL
118 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–$&
-lgod $$ sf]] pklgod -!_ ;F u ;DalGwt_
oftfoft ;]j fsf] gfd kl~hs[t ug{ lbOg] b/vf:t
l6s6
>Ldfg\ dxflgb]{zsHo"
oftfoft Joj:yf ljefu
sf7df8f}+ .
lgDg ljj/0f ePsf] oftfoft ;]j f ;~rfng ug{sf] nflu pQm oftfoft ;]j fsf] gfd
kl~hs[t u/L kfpgsf nflu nfUg] b:t'/ / cfjZos sfuh kqx¿ ;+nUg u/L b/vf:t
lbPsf] 5'÷5f}+ . lgodfg';f/ pQm oftfoft ;]j fsf] gfd kl~hs[t u/L ;~rfng ug]{ Ohfht
kq kfpF .
119 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
%= pQm oftfoft ;]j fsf] gfd /fvL ;~rfng x'g] ;jf/Lsf] ljj/0f –
^= pQm oftfoft ;]j fdf sfd ug]{ sd{rf/L tyf dhb'/ x¿sf] ljj/0f –
120 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–$*
-lgod $$ sf]] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
oftfoft ;]j f kl~hs[t lstfa
g]kfn ;/sf/
k|d'v ;~rfnssf]
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
kmf]6f] jf oftoft
oftfoft Joj:yf ljefu
;]jfsf] 5fk
sf7df8f}+
!= oftfoft ;]j fsf] gfd –
@= btf{ ldlt –
#= 7]ufgf –
$= oftfoft ;]jfsf] k|f]k|fO6/ jf ;fem]bf/ jf k|yd ;~rfnsx¿sf] gfd y/ 7]ufgf–
;Ful7t ;+:yf eP k|aGwkq –
-s_
-v_
-u_
%= oftfoft ;]j fsf] kF" hL /lhi68{ ePsf] eP –
-s_ /lhi68{ g+= / ldlt –
-v_ /lhi68{ ug]{ sfof{no –
-u_ /lhi68{ kF"hL M– -c_ rfn" kF"hL -cf_ clws[t kF"hL –
^= pQm oftfoft ;]j fsf] gfddf ;~rfng x'g] ;jf/Lsf] ljj/0f –
*= cGo ljj/0f –
oftfoft ;]jf btf{ ug]{ l;kmfl/; ug]{sf] btf{ k|dfl0ft ug]{ clwsf/Lsf]
kmfF6jfnfsf] ;xL ;xL ;xL
ldlt ldlt ldlt
121 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
ldlt gjLs/0f b:t'/ / :ylut vf/]h k'gM btf{ gfd;f/L ePdf s}lkmot
jxfn cjlw /l;b g+= ldlt ldlt ldlt gfd;f/L x'g] JolQmsf]
gfd y/ 7]u fgf
122 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–$(
-lgod $% sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
oftfoft ;]j f ;~rfng ug]{ cg'dltkq gjLs/0fsf] nflu lbOg] b/vf:t
>Ldfg\ dxflgb]{zsHo",
oftfoft Joj:yf ljefu l6s6
sf7df8f}+ .
lgDg cg';f/sf] oftfoft ;]j f ;~rfng ug{ lbOPsf] cg'dltkqsf] cjlw ;dfKt
ePsf] x'gfn] pQm cg'dltkqsf] gjLs/0f u/fpgsf nflu lgDg cg';f/sf] ljj/0f e/L nfUg]
b:t'/ / cfjZos sfuhkq o;} ;fy ;+ nUg u/]sf] 5' . lgodfg';f/ gjLs/0f u/L kfpF .
!!= oftfoft ;]j fdf sfd ug]{ sd{rf/L tyf oftfoft dhb'/x¿sf] ljj/0f -klxn] lbPsf]
ljj/0f yk36 ePsf] dfq pNn]v ug]{_ –
123 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
b/vf:tjfnfsf]
;xL –
gfd y/ –
7]ufgf –
ldlt –
124 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–%)
-lgod $^ sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
oftfoft ;]j f ;~rfng ug]{ cg'dltkq :ylut /fVg lbOg] b/vf:t
>Ldfg\ dxflgb]{zsHo",
oftfoft Joj:yf ljefu l6s6
sf7df8f}+ .
o; ljefuaf6 lgDg ljj/0f ePsf] oftfoft ;]j f k~hLs[t u/L ;]j f ;~rfng u/L
/x]sf]df xfn oftfoft ;] jf ;~rfng ug{ g;s]sf]n] oftfoft ;]jf ;~rfng cg'dltkq
;+nUg /fvL :ylut /fVgsf] lglDt of] b/vf:t k]z u/]sf] 5' . Joxf]/ f km/s 5}g km/s k/]df
sfg"g adf]lhd ;x'F nf–a'emfpFnf .
!= oftfoft ;]j fsf] gfd –
@= oftfoft ;]j f ;~rfng ug]{ cg'dltkq –
#= ;]jf cfos/ lSnP/]G; k|df0fkq –
$= cGo k|df0f –
b/vf:tjfnfsf]
;xL –
gfd y/ –
7]ufgf –
ldlt –
sfof{ no k| of]hgsf] nflu
125 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–%!
-lgod $^ sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
oftfoft ;]j f ;~rfng :ylut /fVg] cg'dltkq
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu
====================.
clws[tsf] ;xL
126 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–%@
-lgod $^ sf] pklgod -$_ ;Fu ;DalGwt_
oftfoft ;]j f k'gM ;~rfng ug]{ lbOg] b/vf:t
>Ldfg\ dxflgb]{zsHo",
oftfoft Joj:yf ljefu
sf7df8f}+ .
127 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–%#
-lgod $^ sf]] pklgod -%_ ;Fu ;DalGwt_
oftfoft ;]j f k'gM ;~rfng cg'dlt
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu
==============================.
!= oftfoft ;]j fsf] gfd / 7]u fgf –
@= btf{ ldlt –
#= k'gM btf{ ldlt –
$= oftfoft ;]j fsf k| f]k|fO6/–;fem]bf/ jf ;~rfnsx¿sf] gfd –
%= oftfoft ;]j fsf] kF" hL /lhi68{ –
-s_ rfn" – -v_ clws[t –
^= oftfoft ;]j fdf ;+nUg ;jf/Lsf] ljj/0f –
j|m=;+= ;jf/L wgL ;jf/L ;jf/L btf{ ;jf/Lsf] ;]jfsf]
btf{ g+= ldlt lsl;d lsl;d
lgb]{zg – !=
@=
#=
$=
128 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–%$
-lgod $& ;Fu ;DalGwt_
oftfoft ;]j f ;~rfng ug]{ cg'dlt kq gfd;f/Lsf] nflu lbOg] b/vf:t
>Ldfg\ dxflgb]{zsHo",
oftfoft Joj:yf ljefu
sf7df8f}+ .
129 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
130 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
Olt ;Dat @)===== ;fn =======dlxgf ===== ut] ==== /f] h z'ed\
131 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
kmfF6jfnfsf]
;xL –
gfd y/ –
ldlt –
gfd;f/L ;b/ u/L k|dfl0ft ul/lbg] clwsf/Lsf]
;xL –
gfd y/ –
ldlt –
132 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–%%
-lgod $* ;Fu ;DalGwt_
ofqL l6s6 laj|mL ug]{ JolQmsf] kl/rokqsf] 9fFrf
>L ========= oftfoft ;]j f ÷ ;ldlt
kl/ro kq g+= –
gfd – kmf]6f]
kb –
laj|m]tf cg'dltkq g+= –
lbg] sfof{no –
kl/ro kq kfpg]sf] ;xL –
kl/ro kq k|dfl0ft ug]{sf]
;xL –
-csf]{ tkm{_
Shree………………Transport Service/Committee
==========================================
IDC. No.:-
Name:-
Post:-
Con. Ly. No.:-
Office:- Att. by.…………………
133 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–%^
-lgod $( ;Fu ;DalGwt_
ofqL l6s6sf] 9fF rf
134 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
ef8f /sd
ofqLsf]
;fdfgsf]
hDdf
135 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
136 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
&= tf]lsPsf] l;6 eGbf a9Lsf] l6s6 a]Rg] &= s'g} sf/0fn] a; ;]jf :ylut ePdf,
/ ofq' /fVg] sfo{ k|ltalGwt 5 . 5'6\g] / k'Ug] ;do x]/km]/ ePdf jf
af6f]df ;jf/L lalu|Pdf cfˆg" / cfˆgf
dfn;fdfgsf] ;'/Iff ug]{ / ofqf ;kmn
u/fpg] sfo{df sd{rf/LnfO{ d2t ug'{
xf] ;\ .
*= l6s6 a]Rbf Pp6} l;6df b'O{ JolQmnfO{ *= ;?jf /f]u n] u|l;t, dfbs kbfy{ ;]jg
a]Rg] gug'{ xf] nf . u/L hyfefjL Jojxf/ ug]{ / ofq' jf
;jf/L sd{rf/LnfO{ b'Jo{j xf/ ug]{ ofq' nfO{
a;af6 ptf/L k| x/LnfO{ lhDdf nufpg
;lsg]5 .
(= ;Demg'xf];\ tkfO{Fsf] /fd|f] ;b\Jojxf/n] (= % jif{ eGbf dflysf aRrf jf l;6
ubf{ tkfO{Fsf] oftfoft ;]j fsf] /fd|f] gfd cf]u 6]/ hfg] aRrfsf] ;d]t ef8f ltg'{
rN5 / tkfO{s
F } oftfoft ;]j faf6 ofqf kg]{5 .
ug{ k6s k6s ofq'x¿ em'lDdG5g\ .
!)=l6s6df pNn]v gePsf] ;fdfg /
lgMz'Ns ¿kdf cfkm";Fu /fvL nu]sf]
;fdfg x/fPdf ;f] sf] lhDd]jf/L oftfoft
;]jfn] lng] 5}g .
!!=tkfOF{sf] ofq' aLdf ;'/lIft 5 . tkfOF{sf]
ofqf ;kmn / d+u ndo xf];\ .
137 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–%&
-lgod %) ;Fu ;DalGwt_
dfn;fdfg 9'jfgLsf] jLnsf] 9fF rf
>L==========================oftfoft ;] jf
===============================.
ljn g+= –
oftfoft ;]j f cg'dltkq g+=
oftfoft ;]j fsf] ˚f]g –
jLn sf6\g]sf] gfd –
ldlt – kl/ro kq g+= –
sfof{ no – cg'dltkq g+= –
9'jfgL ug]{ ;jf/L g+=– 9'j fgL ug]{ :yfg – dfn;fdfg lhDdf nufpg] clGtd ldlt–
s'n hDdf
138 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
gf]6 M– o:tf] dfnf;fdfg 9' jfgLsf] aLn a]Unfa]Un} /ªdf # k|lt sf6\g' kg]{ .
k|yd k|lt M– dfn;fdfg a'lsË ug]{nfO{ jf k7fpg]nfO{ .
bf]>f] k|lt M– dfn;fdfg 9' jfgL ug]{ oftfoft ;]jfsf] clkm;df .
t]>f] k|lt M– dfn;fdfg 9' jfgL ;fwgdf /fvL dfn;fdfg 9' jfgL ug]{n] /fVg] .
139 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–%*
-lgod %! sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
ofqL ;" rL
>L=======================oftfoft ;]j f
============================.
140 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
gf]6 M–
-!_ of] ofq' ;" rL tof/ ubf{ x/]s ofqfsf] nflu $ k|lt tof/ ug]{ .
k|yd k|lt M– oftfoft ;]j fsf] clkm;df /fVg] .
bf]>f] k|lt M– glhssf] k|x/L sfof{ nodf a'emfpg] -a; 5'6L ;s] kl5sf] klxnf] k| x/L
r]skf]i6df a'emfpg]_
t]>f] / rf}yf] k|lt ;jf/Lsf] kl/rfns -s08S6/_ n] /fvL – To;df ofqf ug{ yk
36 x'g] ;" rL tof/ ub}{ hfg] / ;f] yk 36 ePsf] ;'lr ;f] af6f]df kg]{ ljefu jf
oftfoft Joj:yf sfof{ non] tf]s]sf] k|x/L sfof{ nodf t] >f] k|lt a'emfO{ rf} yf] k|lt
clGtd uGtJo :yfgdf /x]sf] oftfoft ;]jfsf] sfof{nodf a'emfpg] .
-@_ ofq' ;'lrsf] jLrsf vftfx¿ k|To]ssf] nflu slDtdf ^ ;]lG6ld6/ rf}8fO{sf] /fVg] /
To;df cfjZos ljj/0fx¿ k|i6 ;a}n] a'lemg] u/L eg]{ .
-#_ ofq' ;Fu hfg] t/ l6s6 gsf6]s f aRrfx¿sf] gfd / pd]/ ofq'sf] gfd y/ dxndf
g} ;fydf /x]sf] aRrf egL clgjfo{ ¿kdf pNn]v ug]{ .
141 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–%(
-lgod %^ sf]] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
k|lzIf0f s]Gb|, sf/vfgf js{;k ;~rfng cg'dltkqsf] nflu lbOg] b/vf:t
>L dxflgb]{zsHo",
oftfoft Joj:yf ljefu l6s6
sf7df8f}+ .
lgDg ljj/0f ePsf] ============ k|lzIf0f s]Gb| sf/vfgf js{;k ;~rfng ug'{ kg]{
ePsf]n] ============= ;~rfng ug{sf nflu =========== ju{s f] cg'dltkq kfpg nfUg] b:t'/ /
cfjZos sfuh kq ;d] t ;+nUg u/L b/vf:t lbPsf] 5' . lgodfg';f/ =========== ju{sf]
============= ;~rfng ug]{ cg'dlt kq kfpF .
142 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
(= cGo ljj/0f –
b/vf:tjfnfsf]
;xL –
gfd y/ –
7]ufgf –
ldlt –
143 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–^)
-lgod %^ sf]] pklgod -@_ ;F u ;DalGwt_
k|lzIf0f s]Gb|, sf/vfgf jf js{;k ;~rfng cg'dltkq btf{ lstfa
cg'dltkq g+= –
144 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
145 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
ldlt gjLs/0f b:t'/ / vf/]h k'gM btf{ gfd;f/L ePdf gfd;f/L s}lkmot
jxfn cjlw /l;b g+= :ylut ldlt x'g] JolQmsf] gfd y/
ldlt 7]ufgf
146 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–^!
-lgod %^ sf]] pklgod -@_ ;F u ;DalGwt_
k|lzIf0f s]Gb|, sf/vfgf jf js{;k ;~rfng cg'dlt kq
g]kfn ;/sf/
>d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno
oftfoft Joj:yf ljefu kmf]6f]
======================sf7df8f}+
cg'dltkq g+= –
ldlt –
;jf/L tyf oftfoft Joj:yf lgodfjnL, @)%$ adf]lhd lgDg ljj/0f ePsf]
JolQm÷kmd{÷sDkgL÷;+:yfnfO{ lgDg adf]lhd sfo{ ;~rfng ug{ kfpg] u/L============ju{sf]
cg'dltkq k|bfg ul/Psf] 5 .
!= JolQm, kmd{÷sDkgL jf ;+: yfsf] gfd –
@= 7]ufgf –
#= sfo{ ;~rfngsf] lsl;d –
$= ju{ –
%= k|f]k|fO6/–;fem]bf/ jf d'Vo ;~rfnssf] gfd y/ / 7]ufgf –
-s_
-v_
-u_
^= cGo –
147 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
b|i6Jo M–
!= cg'dltkqdf pNn]lvt sfo{ x¿dfq ug'{ xf] nf .
@= cg'dltkq k|fKt ug{ b/vf:t lb+bf pNn] v u/]sf s'g} ljj/0fx¿sf] ˚]/jbn ePdf
;f] sf] hfgsf/L t'?Gt lbg' kg]{5 .
#= ljefuaf6 lg/LIf0f ubf{ u/fpFbf cg'dltkq k| fKt ju{sf] nflu rflxg] k"j f{wf/ jf
of]U otf gePdf To;df sf/afxL eO{ cg'dltkq lgnDag jf vf/]h ug{ ;lsg]5 .
$= cg'dltkq gjLs/0f ug{ cfpFbf tf]lsPsf] b:t'/ cg'dltkq k| fKt ubf{sf] of] Uotf jf
k"jf{wf/ sfod} ePsf] k'li6 x'g] k|df0f, ;fn el/sf] k|ult ljj/0f / cfos/ btf{
k|df0f kq gjLs/0f u/fPsf] k|d f0f ;d]t k]z ug'{ kg]{5 .
%= cg'dltkqsf] jxfn cjlw Ps jif{sf] x'g] 5 . jxfn cjlw ;dfKt ePsf] ldltn] #)
lbgleq gjLs/0f gu/fPdf To;kl5 gjLs/0f ubf{ lgodfg';f/ hl/jfgf ;d]t
a'emfpg' kg]{5 .
^= cg'dltkq jxfn cjlw ;dfKt ePsf] ldltn] % jif{ ;Dd gjLs/0f gu/] cg'dltkq
vf/]h x'g]5 .
&= cg'dltkq k|fKt sf/vfgf jf js{;kn] P]g tyf o; lgodfjnLdf tyf ljefuåf/f
lgwf{l/t dfkb08 ljk/Lt s'g} ;jf/Lsf] a8L lgdf{0f dd{t ;Def/ ug'{ x'Fb}g . u/]df
of] cg'dltkq lgnDag jf vf/]h ug{ ;lsg]5 .
cg'dltkqsf] gjLs/0f
148 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–^@
-lgod #) sf]] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
==============oftfoft ;]jf===============
lgo'lQm kq
>L==================================
gfd –
7]ufgf –
rfns÷kl/rfns cg'dltkq g+= –
——————————————
-Joj:yfks_
oftfoft ;]j fsf] gfd –
;jf/L wgL –
ldlt –
149 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
cg';"rL–
L–^#
-lgod ^) ;F u ;DalGwt_
6«flkms ;+s]t
!= k|ltaGwfTds lrGxx¿ (Regulatory Signs)
-s_ /f]s / hfg b]pm ci6fsf/ eO{ /ftf] /Ësf] e"FO{ / sfnf]
/Ësf] lsgf/f ePsf] .
k|j]z lgif]w
150 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-ª_
-r_
-5_
-h_
151 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-em_
-`_
uf]nfsf/ eO{ ;]t f] /Ësf] e"FO{ / /ftf]
/Ësf] lsgf/f / jLrdf c+u|]hL
cIf/sf] æPÆ n]vL afofFaf6 bfofF tkm{
kfls{Ë / kvf{O lgif]w 58\s] kf/L sf]l/Psf] /ftf] /Ësf]
58\s] Jof; ePsf] .
-6_
uf]nfsf/ eO{ gLnf] /Ësf] e"FO{ /ftf]
/Ësf] lsgf/f aLrdf u'0fg lrGx kf/L
sf]l/Psf] /ftf] /Ësf] Jof; ePsf] .
/f]Sgsf nflu lgif]w
-8_ /f]s, x]/ / hfpm uf]nfsf/ eO{ ;]t f] /Ësf] e"FO{ / /ftf]
/Ësf] lsgf/f ePsf] jLrdf sfnf]
/Ësf] v08 t];f]{ kf/L sf]l/Psf] .
152 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
153 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-w_ pNn]lvt cÍsf] ult ;Ldf uf]nfsf/ eO{ ;]tf] /Ësf] e"FO{ sfnf]
cGt /Ësf] lsgf/f ePsf] jLrdf cÍ
n]lv bfofF–afofF cÍnfO{ sf6L sfnf]
w;f]{ sf]l/Psf] .
-g_
uf]nfsf/ eO{ /ftf] /Ësf] e"FO{ ;]tf]
/Ësf] lsgf/f ePsf] aLrdf c+u|]hLdf
STOP jf g]kfnLdf /f]s n]l vPsf] .
Ps l5g /f]s
154 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-a_
uf]nfsf/ eO{ gLnf] cfsf;] /Ësf]
e"FO{ ;]tf] /Ësf] lsgf/f ePsf],
tnaf6 l;wf dfly tkm{ ;]t f] P/f]
l;wf hfgnfO{ v' nf lbOPsf] .
-e_
uf]nfsf/ eO{ gLnf] cfsf;] /Ësf]
e"FO{ ;]tf] /Ësf] lsgf/f ePsf],
bfofFa f6 jfofF l;wf ;]tf] /Ësf] P/f]
afofF hfpm sf]l/Psf] .
155 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-n_ 3'DtL cfpFb}5 . -bfofF tkm{af6 uf]nfsf/ eO{ gLnf] cfsf;] /Ësf]
cfpg] ;jf/LnfO{ af6f] b]pm_ e"FO{ ;]tf] /Ësf] lsgf/f ePsf] , /
jfofF tkm{ ;Dd'v kf/L ;]t f] /Ësf]
P/f] sf]l/Psf] .
-j_ bfofF jf jfofF b'j} lt/ hfg uf]nfsf/ eO{ gLnf] /Ësf] e"FO{ ;]t f]
;lsg] /Ësf] lsgf/f ePsf] / bfofF / jfofF
tkm{ ;Dd'v kf/L dflyaf6 tn ;]t f]
/Ësf] P/f] sf]l/Psf] .
156 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-s_
lqe'hfsf/ eO{ ;]t f] /Ësf] e"FO{ tyf
/ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf] aLrdf
7"nf] af6f]sf] lrGxsf] aLrdf ;fgf]
af6f]sf] lrGx qm; ul/Psf] .
rf}af6f]
-3_
lqe'hfsf/ eO{ ;]t f] /Ësf] e"FO{ tyf
/ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf] jLrdf
7"nf] jf6f]d f tn jfofF tkm{ / dfly
bfofF tkm{ ;fgf] af6f]sf] ;+s]t
km/s b"/Ldf jfofF / bfofF ;xfos
ul/Psf] .
af6f] cfpFb}5
157 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-ª_
-r_
-h_ bfofFlt/af6 ;xfos dfu{ lqe'hfsf/ eO{ ;]tf] /Ësf] e"FO{ tyf
hf]l8Psf] 5 . /ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf] jLrdf
af6f]sf] bfofF tkm{ tnlt/ x'g] u/L
;xfos dfu{sf] ;+s]t ul/Psf] .
158 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-em_
lqe'hfsf/ eO{ ;]t f] /Ësf] e"FO{ tyf
/ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf] jLrdf
sfnf] /Ësf] # j6f 3'd]sf] P/f]
ePsf] .
3'DtL cfpFb}5
-`_
lqe'hfsf/ eO{ ;]t f] /Ësf] e"FO{ tyf
/ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf] aLrdf
sfnf] /Ësf] P/f] tnaf6 dfly x'Fb }
af6f] bfofF tkm{ 3'd]sf] 5 . bfofF tkm{ 3'd]sf] .
-6_
lqe'hfsf/ eO{ ;]t f] /Ësf] e"FO{ tyf
/ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf] jLrdf
sfnf] /Ësf] P/f] tnaf6 dfly uO{
af6f] k"0f{ bfofF 3'd]sf] 5 . afofF tkm{ k"0f{ ¿kdf 3'd]sf] .
159 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-9_
lqe'hfsf/ eO{ ;]t f] /Ësf] e"FO{ tyf
/ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf] af6f]sf]
b'a} lsgf/f ;fF3'/f] b] vfOPsf] .
af6f]sf] b'j} lsgf/f ;fF3'/f] 5 .
-0f_ af6f]sf] bfofF lsgf/f ;fF3'/f] 5 . lqe'hfsf/ eO{ ;]tf] /Ësf] e"FO{ tyf
/ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf] tyf
af6f]sf] bfofF lsgf/f ;fF3'/f]
b]vfOPsf] .
-t_
lqe'hfsf/ eO{ ;]tf] /Ësf] e"FO {
tyf /ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf]
tyf b'O{6f af6f] uP/ Pp6} 7fpFd f
bf]xf]/ f] af6f]sf] ;dfKtL (Ddouble ldl;Psf] b]vfOPsf] .
Carriage Way Ends)
160 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-k_
lqe'hfsf/ eO{ ;]tf] /Ësf] e"FO {
tyf /ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf]
jLrdf b'O{j6f tn / dfly P/f]
uPsf] b]vfOPsf] .
b'O{ tkmL{ af6f] cfpFb} 5 .
161 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-km_
lqe'hfsf/ eO{ ;]tf] /Ësf] e"FO {
tyf /ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf]
jLrdf b'O{ j6f bfofF jfofF P/f]
af6f] bfofF jfofF b'O{ tkmL{ af6f];Fu uPsf] b]vfOPsf] .
hf]l8Psf] 5 .
-e_
lqe'hfsf/ Kn] 6df ;]t f] /Ësf] e"FO {
tyf /ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf]
jLrdf ;8sdf 7"nf] dfG5] /
;8sdf 7" nf] dfG5] / aRrf aRrf lx+l8/x]s f] gS;f b] vfOPsf] .
lx+l8/x]sf] gS;f
-d_ :s"n, 3/, ghLs 5 aRrfx¿ lqe'hfsf/ Kn]6df ;]tf] /Ësf] e"FO{
;8sdf lx+l8/x]sf x'g tyf /ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf] /
;S5g\ . aRrfx¿sf] gS;f ePsf] .
162 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
163 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-if_
lqe'hfsf/ Kn] 6df ;]t f] /Ësf] e"FO {
/ /ftf] /Ësf] lsgf/f ePsf] jLrdf
af6f]df ;fgf dl;gf lu§Lx¿ 5l/O
af6f]df ;fgf] 7"nf lu§Lx¿ /x]sf] gS;fdf b]vfOPsf] .
cf] R5\ ofOPsf] 7fpF cfpFb}5 ufl8
l56f] rnfpFbf ;f] lu§Lx¿ 5l/g /
s;}nfO{ nfUg ;S5 .
164 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
165 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-1^_ c:yfO{ 8fOe;{g rf}s'g] nfdf] Kn] 6df sfnf] e"FO{ eO{
kx]+nf] /Ësf afofF kms]{sf P/f] x¿
b]vfOPsf .
-1&_ cufl8 8fOe;{g ePsf] 7fpF rf}s'g] nfdf] Kn] 6df kx]+ nf] e"FO{ eO{
cfpFb} 5 . sfnf] lsgf/f ePsf] / aLrdf
cufl8 8fOe;{g n]l vPsf] .
af6f] ;dfKtL
166 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-5_ 6]lnkmf]g ;]j f pknAw x'g ] juf{sf/ eO{ cfsfz] gLnf] /Ësf]
:yfg lsgf/f ePsf] / ;]tf] /Ësf] e"FO{df
6]lnkmf]gsf] l/l;e/ b]vfOPsf] .
167 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-h_ ;'Tg] a:g] Joj:yf ePsf] 7fpF juf{sf/ eO{ cfsfz] gLnf] /Ësf]
jf lj>fd:yn lsgf/f / ;]t f] /Ësf] e"FO{df
ljR5\ of}gfsf] gS;f b]vfOPsf] .
168 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
$= aQLsf ;+s]t x¿
-s_ /f]Sg';\ rf}8fO ;fgf] nDafO{ a9L ePsf]
rt'e'{h cfsf/sf] Kn] 6df sfnf] e"FO{
eO{ dflyNnf] efudf /ftf] aQL
an]sf] .
169 www.lawcommission.gov.np
www.lawcommission.gov.np
-v_ af6f] vfnL eP hfg ;lsG5 . rf}8fO ;fgf] nDafO{ a9L ePsf]
rt'e'{h cfsf/sf] Kn] 6df sfnf] e"FO{
eO{ tNnf] efudf xl/of] aQL
an]sf] .
-u_ :6k nfOgsf] glhs cfO;s]sf] rf}8fO ;fgf] nDafO{ a9L ePsf]
/ ;'/Iffk"j{s ;jf/L /f]Sg rt'e'{h cfsf/sf] Kn] 6df sfnf] e"FO{
;lsg] l:ylt gePdf hfg eO{ aLr efudf kx]+ nf] aQL
;lsG5 . an]sf] .
-3_
o:tf] ;fOhdf klg aQL ;+s]t x¿ /xg
;S5g .
-ª_ -r_
170 www.lawcommission.gov.np